mmm
Ma H q
Anton Coops
UriékPillen.
zen een levendiger houding aannemen, w(ji
toch in het algemeen gesproken de gunsti
ge toekomst reeds in de achter one liggen
de koe matigingen vendieoonteeixi weni.
Toch was in het algemeen de grondtoon in
de grootte centra van den geldhandel gun
stiger dan ia 'de daaraan voorafgaande
Wallet reet vooral kwam van tijd tot tijd
in zeer vaste houding af en was blijkbaar
optimistisch gestemd, In verband met de
hoopvolle uitlatingen, die uit de wereld der
«taal- en ijzerindustrie tot ons komen. Ook
de automobielfabrikanten melden een toe
nemende bedrijfsactiviteit, terwijl bcgrij
pelijkerwijee de gunstige gang van zaken
ip de landbouw wereld niet zonder invloed
bljjft. Het wil ons echter voorkomen, dat
het in hoofdzaak de beroepaepeculatie was,
die bij de opwaartache koeiwbeweging der
New-Yorksche beurs de leiding had, of-
achoon het niot aan twijfel onderhevig is,
dat de bestaande geldovervloed ook het pu
bliek in ruimere mate tot beurszaken
bracht.
De Londeneche beurs blijft uiterst kalm
gestemd, vertoonde bijna uiteluitend een
levendige belangstelling voor Thee- en
Rubber-waarderen ondervond" in niet ge
ringe mate den terugslag op den gok in
Duitache papieren, nu bekend wordt dat
ran een valorisatie der Duiteche staatelee-
ningen geen sprake zal zijn.
Te Amsterdam was in het algemeen de
stemming tamelijk rustig, terwijl ook hier
de belangstellng zich vrijwel concentreer
de in de afdalingen dér Thee- en Rubber
waarden. Vooral eerstgenoemde werden
uiteret levendig en tegen scherp moutee-
rende koeraeg gekocht, een verschijnsel,
dat door deCjetóen ten volle gerechtvaar
digd wordt en dag; wij gelijk onze lezers
«ich zullen herinneren reeds gedurende
zeer langen tijd in uitzicht gesteld heb
ben.
Ook voor Rubbers wordt oftze voorspel
ling in toenemende mate verwezenlijkt,
aangezien voor de goede soorten eveneens
ruime vraag tegen oploopende koersen be
stond, terwijl de positie van de rubber-
markt het uitzicht op verdere koersstij
gingen rechtvaardigt.
Voor Tabakken was de stemming welis
waar iets kalmer, doch ook hier was de
grondtoon rast, in verband met de gun
stige tendenz die voor het product bestaat.
Het feit, dat de Deli-B&b*Via Mij. het
restant van >aren 1923 oogst tegen bevre
digende prijzen kon verkoopen, steunde
niet alleen de aandeel en dezer maatschap
pij, doch vormde begrijpelijkerwijze een
stimulans voor de geheele tabakamarkt.
Aangezien er voor suikerfoudsen geen
nieuwe factoren optraden, die de kooplust
konden prikkelen, bestond in deze afdoe-
ling slechts weinig belangstelling <jpch het
Heit, dat men zich de gunstige wereldposi
tie van het product thans begint te reali-
eeeren, leidde toch tot wat meer belang
stelling voor verschillende incourante soor
ten, die in het algemeen tegen stijgende
koersen werden, afgedaan.Wij blijven de
meening toegedaan, dat in dit materiaal
nog altijd wel goede speculatieve kansen
verscholen liggen en het zijn in hoofdzaak
de publicaties der maalcijfere, die in dit
opzicht op dit oogeoblik als leiddraad die
nen te gelden.
Op de Petroleumafdeeling waren Ko
ninklijke Olies vast gestemd na een aan
vankelijk weifelende houding, teweeg ge
bracht naar men neg altijd meent te we
ten door verkoopen voor Duütsche reke
ning. Consols trekken dein laaitaten tijd
weinig belangstelling, hoofdzakelijk door
dat de beroepshandel zich met dat fonds
in slechts beperkte mate bezig houdt.
Op de Scheepvaartmarkt ging minder
om dan ty de voorafgaands weken en ter
wijl voor de aandeelen der best gesitueer
de maatschappijen de stemming in het al
geméén prijshoudend bleef, kregen zwak
kere soorten een verlies te boeken, het-
'geen te beschouwen is als een natuurllke
terugslag op de willigte, die in het bekin
dezer maand een stijgende koereen be
zorgden aan r&> en groen.
'Van de Specialiteiten waren Jurgens
fondsen weder vast gestemd en trokken
ook Oompania's wat meer belangstelling
voor rekening van de dekkende baisse, die
in dit papier nogal vertegenwoordigd is.
Verder waren Oost-Borneo's goed gedis
poneerd, op grond van geruchten omtrent
voorgenomen uitbreidingsplannen dezer
maatschappij.
Prolongatie 3% 4 4%.
Fa. B. SAiNIDERS Exn„
Amsterdam
medische brieven.
Verwonding van het Hart.
III.
Zooals wij don vorigon koer goaf^fc
hebben is het niet gemakkelijk zich
eon oordeel to vormon bij een onder
zoek ter plaatse van de verwonding of
't hart al dan niet gekwetst is. Wij
zullen dus uit ondere< verschijnselen
moeterj concludeeren in welken toe
stand de hartspier rich bevindt. Aller
eerst moet ik u er dan opmerkzaam
op maken, dat de patient, die in het
hart getroffen ia, een oogenblik van
angst doorleeft, toen 't mes dit levens-
gewichtig orgaan trof, dat geen pen
dezo stonde vermag te beschrijven,
fceze angst is zoo typisch en van de
enkele patiënten die ik onder oogen
kreeg en bij wie ik in de gelegenheid
was dit verschijnsel te vernemen, was
het bij allen precies gelijk.
Langer of korter na de verwonding
van de hartspier valt de patleut flauw
en braakt hierbij soms. Het spreekt
van zelf, dat er gevallen voorkomen,
waarin de verwonding van het hart
zulk een ernstig karakter draagt, dat
de patient binnen korten tijd dood
bloedt. Het is duidelijk, dat in zulke
gevallen geen hulp geboden kan wor
den, aangezien het bloedverlies plotse
ling te hevig is en de patient dus
reeds dood gebloed i», alvorens men
in staat ia in te grijpen.
Is de hartspier nu alleen gekwetst
©n blefef de long met 't longvlies (de
pleura) ongeschonden dan oonstateeren
wij spoedig een ziektebeeld, dat on
to iak en haar is. De patient n.l. ligt
doorgaans voor ons doodsbleek. De
bleekheid van het gelaat aioeten wij
nu niet zoo zeer toeschrijven aan de'
bloedarmoede ontstuun door het plot
selinge bloedverlies als wel aan den
schok, die zidi van den persoon in
kwestie heelt meestor gemaakt. Tevens
valt 't ons aanstonds op, dat de pa
tient naar lucht snakt en dientengevol
ge maakt de bleekheid van 't gelaat
spoedig plaats voor een blauwachtig
verkleuring. Mon spreekt in zulke ge-
vollen van een „oyanotisohe kleur",
jveljre ontstaat, wanneer het bloed
geen voldoende zuurstof bevat. Niot
alleen onder ziulke droeve omstandig
heden treilen' wij daarom de cyanose
aan, doch is deze ons ook bok end bij
tal van ziektebeelden, waarbij 't bloed
gebrek heeft aan zuurstof. Voelou wij
nu bij een patient, bij wien men ver
moedt, dat 't hart getroffen is, der.
pols, dan valt 't ons op, dat deze door
gaans zeer klein is, ja soms nauwe
lijks te voelen is. Gelukt 't ons even
wel den pols af te tasten dan zal bet
ons niet ontgaan, dat deze zeer onre
gelmatig is.
Al deze verschijnselen, die zeer ge
makkelijk vallen te constateer©», wij-
z?n »3£ op, dat het met hartspier
niet ^al te best gesteld is. De arts, die
inmiddels geroepen is, zal de diagno
se nog krachtiger stellen, immers het
blijkt weldra dat de harttonen nauwe
lijks hoorbaar is en de hartdemping
vergroot is, weik laatste fe.t moet wor
den toegeschreven aan het bloed, dat
zich bevindt tusschen de hartwand on
het vlies, dat om 't hart heen ligt n.l.
het z.g. pericard. De ervaring leert*"
evenwel, dat de rekking van dit vlies
niet zoo groot is, als men verwachten
zou en men, wel ©en© waarneemt wan
neer het harteaakjo óf pericard ontsto
ken is. Hebbeq wij n.l. een pericar
ditis d.i. een ontsteking van het peri
card dan ontwikkelt ziah vocht (tusschen
hot pericard en de hartwand en het
gevolg hiervan is, dat het hartezakje
in belangrijke mate uitgerekt wordt in
de loop der dagen en weken. Aange
zien het pericard, hoewel slechts een
dun vlies zijnde, een belangrijk weer
standsvermogen bezit, zal de vergroo
ting van de hartdemping dus bij lange
na niot zoo ^oot zijn als wij wel
waarnemen, vrctnneer zich vocht verza
meld hoeft tengevolge van een peri
carditis. De tijd n.l. om. een dergelij
ke rekking tot stand te brengen is
hiervoor veel te kort.
Wij zullen nu den volgenden keer
nog enkele nadere bijzonderheden met
ell'aiderbespreken.
BINNENLAND.
Band van hoofden van Gemeentewerken
in Nederland.
üp Vrijdag 12 en Zaterdag 13 Sept.
1024 werd in hotel Jorissen te liee-
renveon de jaarvergadering geiiouden
van de federatie van bonden van Hoof
den Gemeentewerken in Nederland,
van welke vergadering wij reeds in
't kort melding hebben gemaakt.
Aan het uitvoerig verslag ontleeoen
^ij thans nog het volgende
Door afwezigheid van den vice-voor
zitter, die buitenlands vertoell (de
voorzitter wijlen de heer W. Hofkamp
te Leeuwarden overleed den 22 April
1024) werd hef voorzitterschap waur-
genometrf door den heer K. Straatsma,
voorzitter van de Frieson© afdeeling,
(Mé de vergadering opende met een
welgekozen welkomstwoord.
Hij hoopt, dat door eendrachtig sa
menwerken de band onder de leden
meer en meer zal worden versterkt,
dut kleine veelal eigen belangen zoo
veel mogelijk terzijde zullen worden
gezet om daardoor tiet eeue groote be
lang, de expansieve kracht van dezen
bor.d te kunnen dienen en zulks ter
verwezeulijking van het bij art. 1 der
Statuten vastgestelde doel i,het bevor
deren van de gemeenschappelijke be
hingen der leden, zonder dat daardoor
de belangen, den gemeenten mogen
worden verwaarloosd."
Uit liet verslag van den penning
meester bleek, dat aan het Instituut
voor Economische Zaken een bedrag
van f 280 werd betaald, waarna de re
kening en verantwoording, wclko met
een batig saldo, van f 37.50 sluit," wer
den gecontroleerd door de h.h. Weeuor
en van Osnabrligge, en onder dankbe
tuiging voor het zuinig beheer ac-
coord werden bevonden.
Het hoofdbestuur deed vorder mede-
deeling van een drietal gevallen, waar
bij Hoofden van Gemeentewerken door
gemeentelijke besluiten ernstig in hun
ne belangen zouden worden benadeeld.
Door gehouden besprekingen met de
bevoegde autoriteiten werd zulks voor
komen en den bedreigden toestand in
een geval zelfs tot een zeer belangrijk
voordeel gekeerd. In een vierde geval
(hier bléek de betrokken persoon niet
1 eel van schuld vrij te pleiten) meen-
het hoofdbestuur niet verder te
moeten gaan dan clementie in te roe
pen.
Het streven der gemeentebesturen
om het Rijk in de bezuinigingsactie na
te volgen gaf aanleiding tot een leven
dig debat.
Over het algemeen zouden vele tech
nische hoofdambtenaren zeer tevreden
zijn, wanneer de gemeentebesturen de
aaiigekcmdigde verlaagde salarissen van
gelijksoortige rijksaowblenuxen uitbetaal
den, en blijken vooral in dit opricht
in de kleinere gemeenten nog jammer
lijke toestanden te heerschen.
De meeniug, ieder timmert, ieder
bouwt, heeft maar al te zeer post ge
vat, ieder kan timmeren, ieder kan
bouwen.
Wet de waardigheden, waartoe de te-
genvUordige Kieswet diverse personen
roept, Hchijnon ook de noodige be
kwaamheden te worden uitgereikt.
Het salaris bezuinigen op do leiden
de positie in openbaren dienst staat,
7.jo oordeelde de vergadering, gelijk
mot vernieling van het kapitaal bij
don economist.
Volgons het hoofdbestuur wordt ook
in rogeeringskringen het ambt niet ge
waardeerd, zulks bleek bij de onlangs
gehouden uitgeredde onderscheidingen.
Als eenige Directeur van Gemeente
werken komt daarbij voor de heer Bos
te Amsterdam jaren geleden was ook
de Directeur van Gemeentewerken te
Haarlem een uitverkorene.
Vervolgens werden de gewijzigde
statuten goedgekeurd en tot plaats van
vestiging Utrecht aangewezen met tij
delijk domicilie van het bestuur, el
ders in Nederland.
Tot voorzitter in het hoofdbestuur
werd gekozen de heer Brinkamer Vis-
oer te Arnhem» met op 4na algemee-
ne stemmen.
Tot secretaris-penningmeester werd
met algemeene stemmen benoemd de
heer Van Gendt te Deventer en tot
vice-voorzitter de heer Straatsma met
op 8 na algemeene stemmen.
Begoten werd om tot stijving der
kas van de afdeelingen voor 1924 van
elk lid f 0.50 bij te dragen en voor
1925 f
Dc (leer Van, Gendt memoreerde bij
de rondvraag het vele en goede wat
de oud-voorritter heeft gedaan voor
den Bond en acfot zich gelukkig te kun
nen eoiistateeren, dat wij^thans zoo
ver rijn gekomen als de aud-voorritter
wijlen de heer )1 of kamp in eerste in
stantie gewenscht had.
Sterk werd van allerwegen aange
drongen om door wederrijdsohe uit
wisseling van gedachten en weten
schappelijke persberichten elkaar zoo
veel mogelijk te steunen en daarbij
waar kan en mogelijk is van de pers
gebruik te maken niet te vergeten
liet eigen blad T. G. (Technisch Ge
meenteblad) -
De tweede m brachten de leden
een 'bezoek aad het gerechtsgebouw,
genaamd ,Crackstate'
Dit gebouw als patriciërswoning door
generaal Crack gesticht met eikenhou
ten bfLniienbetürim©r|iiigenversierd' piet
beejjttiouwwerk, de buitengewoon vlak
hellende zeer ziware trappen, doet de
oud-Hollarvdsche bouwkunst) alle eer
aan. Recht en sterk, gepaard aan
kunstzin.
Een historisch© legende wil, dat ''ge
noemd© generaal twee dochters had,
d»e als amazones door hunne paarden
de breed© trappen werden opgedragen
om papa hun morgengroot te brengen.
Twee gebeeldhouwde vrouwenfiguren
in buste in den gevel aangebracht zul
len wellicht deze legende kracht tot
waarheid moeten bijzetten.
Het antieke gebouw werd later door
den Staat aangekocht en als Paleis van
Justitie en huis van, bewaring inge
richt. Weer lator werd achter het ge
touw een gevangenis gebouwd en ge
heel tot Paleis van Justitie ingericht.
Ruim 10 uur begaven de leden zioh
naai Heerensloot waan de motorboot
gereed lag voor een tocht op een ge
deelte der Friesche meren.
Door een gedeelte van het gezel
schap werd het miooie oude Gotische
(op velerlei manieren gerepareerde en
gestaureerde of bedorven) kerkje in en
uitwendig bezichtigd.
Tegen half vier was het gezelschap
weer in hotel Jorissen te Hoerenveen.
terug, waar de lunch werd gebruikt.
Wet den wensch, dat de leden el
kander de volgende jaarvergadering in
den besten welstand te Gorinohem of
te Leiden weder zouden mogen ont
moeten, besloot de tijdelijke voorzitter
zijn hartelijke afscfieidspeech.
Begrootte g Lecningsflonds 1914 voor 1925.
Ingediend is het wetsontwerp tot
vuststellingder begrooting van inkom
sten en uitgaven van het Leenings-
fonds 1914 voor het jaar 1925.
In totaal worden de uitgaven vast
gesteld op f 84.762.895", tegenover een
raming van pi.m. f 85.500.000 voor
1924.
De minister meont, dat het voordee-
iig slot op 1 Januari 1924 pl.m.
145,700.000 zal bedragen, terwijl het
saldo op 1 Januari 1925 wordt ge
raamd op f 152.900.000.
li. verband met de bekende ontvangst
cijfers over de eerete helft van 't loo-
pende jaar, zijn de ontvangsten over
1924 te ramen op pl.m. 82.7 miUioea,
waaronder begrepen een bedrag van
f 4.466.064 zijnde terugbetaling door
België yan interneeringskosten voor
Belgische militairen.
Het voordeelig saldo van den dienst
1928 en vorige jaren wordt op
f 152.900.000 gebracht.
in deze ontwerp-begrooting is, even
min als in de bogrooting voor 1924,
een post voor ^xtre aflossing opgeno
men, aangezien de minister van oor
deel is, dat de tegenwoordige toestand
van 's Lands financiü niet toelaat, voor
dat doel gelden beschikbaar te stellen.
Katkerlne Tlngley.
Katherine Tingley, leidsvrouw der
Theosofische Beweging over de gon
set,© wereld, met hooCdoetel te Point-
l.uma (Cal.), die sedert midden Juli
JJ. in Zweden vertoefde iu verband
met de opfichting van een Raja-Voga
Zomerschool op hot edlaiud! Visingsö,
zal na haar tournee van voordrachten
in Zweden en Duitschland ook ons
land bezoeken. Na haar verblijf te Ber
lijn, waar zij ïkl deelnemen aan het
23e wereldcongres voor den Vrede,
gaat rij met haar gezelschap naar den
Haag, waar rij in ihilohri Studio waar
schijnlijk op 7 October a.s. een Enter
tainment zal geven met een muziekuit
voering van de haar vergézellende Ra-
ja-Yoga studenten en met Scioptioon-
platen van de Californiscfae natuur en
van het welbekende door haar ge
stichte on geleide Raja-Yoga College
te Point-Lama. Vermoedelijk op 8 Got.
e.k zal rij in Pulchri een lezing hou-
den.
Het kiesstelsel van Dorp.
Onderteek end door een aantal beken
de landgenooten is een oproep ver-
scbenep ten gunste van het kiesrecht-
Dorp.
ontwerp van het Kamerlid mej. kVan
lp dezen oproep wordt o.a. geschre
ven, dat de werking van het thans
geldende kiesstelsel velen heeft teleur
gesteld en het parlement sterk van de
kiezers heeft vervreemd.
Verder wordt betoogd, dat de grond
slag van het tegenwoordige kiesstelsel
is gelegen in den wensch, om in de
vertegenwoordiging een, zuiverder neer
slag van de sterkte van verschillende
groepen of partijen terug te vinden
dan het oude districtenstelsel vermocht
te verschaffen.
Aan dit beginsel ig edhter een veel
belangrijker opgeofferd liet recht der
Neder land actie Staatsburgers om in vrij
heid en zelfstandigheid hun afgevaar
digden v.oor de vertegenwoordigende
lichamen te kiezen.
Daardoor is de kiezer verlaagd tot
8temmachine, m moet volgens de on-
derteekenaars gebroken worden met
het lijstenstelsel.
ONDERWIJS.
Ambtelike mentaliteit.
Jhr. Mr. Twiss Quarlea van Ufford schrijft
in Opbouwende Staatkunde: I
Voor het kantongerecht te Almelo ver-
seheen onlangs een inwoner van een der na
burige dorpjes, beklaagd dat hij niet had
gezorgd, dat zijn 13-jarig leerplichtig kind
voldoende onderwijs ontving, omdat dat kind
de school verzuimd had in Mei 1924. Op de
zitting verdedigde de man zich als volgt.
Zijn zoontje was geboren 11 April 1911,
kwam 1 April 1917 op school en had, daar
hij goed leerde, op 1 April 1928 de zes klas
sen», waaruit de school bestond, doorloopen.
Hoewel toen reeds de zevenjarige leerplicht
in de wet stond, had Zijne Excellentie de
Minister van Onderwijs aan den Inspecteur
van het Lager Onderwijs opgedragen deze
wet „soepel" toe te passen, zoodat het jon
gentje de school mocht verlaten, maar niet
temin besloot zijn vader, die het kind nog
rijkelijk jong vond, hem de 6de klasse nog
eens te laten doorloopen, hetwelk geschied
de.
Op 1 April 1924, toen de jongen op 11 da
gen na 13 jaren oud geworden was, en voor
de tweede maal met succes de 6e klasse
doorloopen had, vond de vader dat hij nu
wel genoeg geleerd had, en nam den jongen
van school, met goedvinden van den boven
meester. Middelerwijl was echter Zijne Ex
cellentie van meening veranderd, en had bij
Oekaae een strenge toepassing van het 7e
leerjaar gelast, zoodat de inspectie Deven
ter (N.B. terwijl de wet tot tijdelijke op
schorting van het 7è leerjaar reeds bijna
aangenomen was) den bovenmeester een
standje maakt, dat hij den jongen van school
had laten nemen, en hem opdroeg te zorgen
dat de jongen, dié nog leerplichtig was
volgens de letter der wet, doordat hij op 1
April 1924 nog geen 13 jaar oud was, de
6e klasse nogmaals, dus voor de derde maal,
doorliep.
Dit kon de vader, aan wien opgemeld be
richt werd overgebracht, niet in overeen
stemming brengen met zijn eenvoudig ver
stand, zoodat hij den jongen toch thuis hield,
met het geivolg, dat procesverbaal tegen
hem werd opgemaakt en hij voor het kan
tongerecht gedag-vaand werd. Zijne verkla
ring werd van a tot z bevestigd door de
beëedigde verklaring va ndem bovenmeester.
Zoowel de Ambtenaar van het O. M. als
de Kantonrechter spraken na deze verkla
ringen. hun ernstig misnoegen uit over deze
krankzinnige wetstoepassing, terwijl aan be
klaagde geen straf werd opgelegd.
De Arnhemsche handteekeningenkwestie.
Naar de N. Arnh. Crt verneemt, heeft
de officier van justitie gelast om een on
dersoek in te stellen in zake de kwestie
der lijsten met handteekeningen, welke zijn
ingediend door het R.K. schoolbestuur *St.
Willibrord voor de oprichting van twee R.K.
scholen. Naar gelang van de resultaten van
dit onderzoek zal al dan niet door de justitie
een vervolging worden ingesteld.
Bedoelde kwestie ,die zooals we gisteren
reeds meldden, heel wat stof beeft opgewor
pen in de gemeente Arnhem zelve en in den
Arnhemsehen gemeenteraad heeft naar wij
in het Schoolblad lezen, zich als volgt toe
gedragen:
Eind Juli J.l. bereikten het College van
B. en W. twee lijsten met handteekeningen
met de aanvraag voor de stichting van twee
R.-K. scholen.
Op die lijsten werden ontdekt de napen
van 31 oudere van leerlingen van school 12,
roet een totaal van 60 kinderen op die
school.
Het Hoofd dier School zag oogenblikke-
Rjk, dat er 3 oudere bij waren, waarvan h'(j
beslist wist, dat ze niet geteekend konden
hebben. pus toog h(j er met een onderwijzer
op uit «nVat bleek nu
De oudera wisten nergens van. „Ik ver
lang niet, dat mijn kinderen naar een R.-K.
school zullen gaan. De mijnheer, die mij b|ë-
zocht, zei: „De gemeente gaat bezuinigen
en nu zal misschien school 12 opgeheven
worden. Laten we maken, dat die blijft en
teeken op deze lijst". (De truc-is, naar my
ter oore kwam, ook op leerlingen vap een
andere school toegepast). En dus teekénden
de ouders.
Bij anderen maakten de handteefyening-
inaamelaars het nog erger. „Zoo, je wilt je
kinderen dus liever op de O. S. houden?
Goed, maar teeken dan even deze lijst, dan
kan ik mijn lastgevers toonen, dat ik bij je
geweest ben." En zoo teekende meh.
Van deze 81 ouders toekenden 30 de vol
gende verklaring:
„Ondergeteekenden verklaren, niet van
plan te zijn hun kinderen van school 12 af te
nemen."
Verder waren eenige handteekeningen
valsch. Deze ouders hebben de verklaring
geteekend, dat „noch de man, noch de vrouw
de handteekening gezet heeft, noch machti
ging daartoe heeft gegeven."
Zoodat van de handteekeningen op de
twee lijsten er zeven (zegge zeven)! in or
de waren.
ONS PLUIMVEE.
Is uitroeiing ran diphtheric en vogel pokken
practise!) mogelijk?
Na al het geen oyer deze ziekte is
geschreven en. niet minder in. verband
niet de enorme schade die zij jaarlijV
veroorzaakt aan het pluimveebedrijf in
ons land, is zeer zeker bovenstaande
vraag gewettigd en zullen wij traiöhton
haar hieronder te beantwoorden.
Reeds geruimen tijd trokken de ver
schillende pluimvoeziektem mijn belang
stelling en stelde ik" het bijzonder op
prijs, dat miij de gelegenheid werd ge
boden ten alle tijde gastvrijheid' te ge
nieten in het Instituut voor parasitaire
en besmettelijke ziekten, waar geregeld
zieke en gestorven dieren worden on
derzocht en in het bijzonder veel werk
u ordt gemaakt van de bereiding en ge
regelde controle eeneuf entstof tegen
diphterie en pokken.
Tot heden zijn hiermede reeds meer
dan een half milHoen dieren behandeld,
doch men stelle zioh niet voor, dat een
zoo groot aantal hoenders in Nederland
werd geënt. Verreweg het grootste ge
deelte betrof het bi|rteaiai(l, waaron
der België een voorname plaats inneemt
Men vindt het daar al gewoon dat alle
toornen die aan legwedstrijden deelne
men vooraf moeten ingeënt zijn tegen
diphterie en pokken.
In dit opzicht zijn wij in ons land
wel wat achter. Mogelijk slaan wij het
record wat het aantal organisaties op
papier betreft, doch in werkelijkheid
^eoijganiseerdf. zijn onze piuamveefok-
kers nog geenezins, want dit zou dan
in de allereerste plaats moeten blijken
uit een gezamenlijk optreden ten einde
besmettelijke ziekten die het bedrijf
ernstig in gevaar kunnen brengen uit
te roeien door krachtige bestrijding en
wat nog economischer is, af te weren
door voorkomen.
In de prophylaxis vooral dienen dc
pluimveefokkers hun heil te zoeken. Ik
behoef hier slechts twee ziekten te noe
men, die beide zoo geweldig veel na
deel aan het bedrijf kunnen berokke
nen, n.l. de besmettelijke kuikenaterfte
v eroorzaakt door bacillus pul lorum en
de diphtheria.
Velen zullen dit reels onlervonden
hebben en toch blijft men zich nog voel
to veel bepalen tot een afwachtende
houding. Intusscfaon kan men als vast
staand aannemen, dat beide deze ziek
ten jaarlijks een groot aantal slachtof
fers zullen blijven maken, indien niet
meer aandacht wordt gesdionken aan
een systematische bestrijding. Niet hier
en daar door enkele vooraanstaande
fokkers, neen allen behooren hieraan
ip hun.welbegrepen eigen belang deel
te nemen. Men dient vooral niet te ver
geten, dat de rentabilliteit van een fok
kerij zoo innig samenhangt met den ge
zondheidstoestand der dieren. Nu hoor
ik sommigen al beweren* dat mijn voor
stel ling van zaken overdreven is en met
toepassing van de noodige hygiënisch©
maatregelen de besmettelijke ziekten
voldoende geweerd kunnen worden uit
liet bedrijf, doch die meening is slechts
gedeeltelijk juist.
Inderdaad kan aan d© hand van de
hygiënische voorschriften zeer veel be
reikt worden en ze zijn ook voor alles
noodig, men stelle zich evenwel niet
voor, dat er alles mede bereikt kan
worden op dit gebied.
Omtrent het overibrengen der smetstof
bij diphtherie is bijvoorbeeld lang niet
alles bekend. Niettemin kan veel voor
komen worden door zindelijke hokken,
geregeld reinigen en ontsmetten van
eet- en drinkbakken, verbranden van
al het bijeen geveegd vuil op geregel
de tijden, in quarantaine houden van
nieuw aangekochte hoenders, liet dit
ai zijn we er uuuer nog lang met ze
ker van vrij te blijven, wanneer inde
buurt een epidemie optreedt.
Daarom is do preventieve enting van
alle dieren in net bedrijf een krachtig
hulpmiddel om deze ziekte te voorko
men. Eenmaal door diphtheirie aange
tast, is van de enting niets meor te
verwachten). De ziewe da eren dienen
dan onmiddellijk te wordon afgezon
derd en behandeld met jodium tinctuur
en glycerine 1:3, mulat geregeld, do
membranen op het slijmvlies van wang,
tfeei en strottenhoofd zijn verwi>l<4rd
met een stomp voorwerp of pincet.
In verband nu met het ieit, dat in
üctobor vaak de meeste gevallen dezer
kiekte gerapporteerd wonden, is liet
zaak de hoenders uiterlijk in de maand
September te laten enten. Indien deze
enting telkenjare, misschien vijf achter
eenvolgende jaren, oonseqent uitgevoerd
kon worden, over bet geheel© land en
doarbij tevens aan dé hygiene de noo
dige aandacht werd geschonken, dan
zou het vrij zeker zijn, dat deze ziekte
zooal niet geheel uitgeroeid, dan tooi»
totsporadische gevallen zou zijn terug
gebracht.
De proeven die genomen zijn met de
nieuwe entstof „Anti-Diphtherin" die
verkregen wordt door dier passage, n.l.
door enting van oen ander diersoort
met virulente smetstof van de kip, zijn
in het Instituut uitstekend geslaagd. De
geënte hoenders ondervinden er niet
hel minste nadeel van, terwijl zij na
eenigen tijd onvatbaar zijn geworden
voor sterke kunstmatige besmetting.
Uit den aard der zaak is het niet bij
één proef gebleven sedert het begin
vanl924 zijn zo reeds aan den gang en
uit talrijke controle-proeven met een
flink aantal dieren is voldoende geble
ken, dat deze entstof in de praktijk zal
blijken een krachtig hulpmiddel te zijn
om deze gevaarlijke ziekte te voorko
men. En aangezien voorkomen beter en
goedkooper is dan genezen, kunnen wij
het gebruik dezer entstof aan belang
hebbenden veilig aanbevelen. Met me
dewerking en voorlichting van de ver-
liChillende dierenartsen kan er zeer
veel mede bereikt worden in het be
lang der pluimvee fokkers.
Dr. 'T HOEN.
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
VOETBAL.
Programma voor Zoiidag 5 October 1924.
N. V. B.
Afdeeling 1 le klasse,
hihersum 't Gooi—ZFC.
Haarlem Haarlemr—Quick,
tiorinchem Unitas—Blauw Wit.
botterdam Spau-tar—H'FC.
Afdeeling 11 le klasse.
Rotterdam Excelsior—DFC.
Haarlem EDO—HVV.
Utrecht UVV-—VOC.
Amsterdam Ajax—RCH.
Den Haag HBS—Stormvogels.
2e klasse B.
Den Haag VUG—Kampong.
Schiedam SVVHercules.
Rotterdam St. Hooger—Gouda.
Gouda Olympia—Neptunus.
Den Haag ADO—Tranavolia.
8e klasse A.
Rotterdam SlODLFC.
8e klasse C.
Delft Delf ia—Satumus.
Deu Haag Celeritas—V1GS.
Delft Delft—Schoonhoven.
4e klasse B.
Gouda ONA—DCL.
Reserve 2e klasse A.
Den Haag HVV III-ADO II.
Den Iiaag Quick II—BMT II.
Reserve 8e klasse A.
\iphen a. d. Rijn Alphen II—
Hermes-D.V.S. III.
DelftConoordia IIHBS lil.
Afdeeling 111 le klasse.
Deventer UD—ZaC.
Hengelo Hengelo/—Quick.
Arnhem Vitesse—Ensch. Boys.
Enschedé EnschedéWageningen.
Almelo Heraclea—Go Ahead.
Aldeeling IV le klasse.
s-HertogenboechBV'Vr-Willem II.
Valkenswaard De Valk—PSV
Tilburg: NO ADMVV.
Breda Bredaniar—NAC.
Eindhoven Eindhoven—Alliance.
Afdeeling V le klasse.
Groningen Velooitas—Be Quids.
Leeuwarden Frisia—GW.
Winschoten WWFriesland.
Leeuwarden LeeuwardenAloides.
Veendam Veendapv—Achilles.
Alle wedstrijden die in Leiden ge
speeld moesten worden zijn uitgesteld
met het oog op de heirdenkingsfeesten.
G. V. B.
lè klasse A.
Alphia I— Alpbon III.
Gouda II—Woerden I.
ülympia 111Bodegraven 11, 12 uur.
le klasse B.
Schoonhoven IIMoordrecht I.
GSV II—Zwervers I.
Haastrecht I—ONA III.
2e klasse A.
Woerden IL—Olympia IV.
Vriendschap I—Alphia II.
Oudewater 1ONA IV.
2e klasse B.
Moordrecht II—GSV III.
3e klasse. 4
Waddinxveen II—Bodegraven III.
Stolwijk IVriendechap II.
ONA V—Gouda IV, 12 uur.
4e klasse.
Stolwijk IIGSV IV.
Gouderak IIOi%dewater II.
Haastrecht II-Gouda V, 12 uur.
Competitis-iadMlhiK N. V. B. 1924—'25.
Do 8e klasse A van aldeeling 11
heelt wederom een wijziging onder
gaan, daar Leouiuaa (R dam) weer
naar huur ouae Klasse (3 B) is ovor-
gc-pMatst. Alaoo nu 7 clubs met 12
wedstrijden.
Overzicht.
Voor d© beide, le kius-afdoolingen in
het Westen krijgen de winnaars van
Zoiidag j.l. weuerou» een kans. Ajax,
Stormvogels en Blauw Wit zuilen liet
wol iiet zwaqrst hebben. In it'dam nog
een bijzondere ontmoeting lusscheu
Sparta eu H.F.C., onder leiding van
prol. Snapper.
in het voormalige Oosten boekt Wa-
gfeulngen haar 8e nederlaag in succes
sie, terwijl Go Ahead eiv Z.A.C. kun
nen winnen.
De 4e afdeeling geeft een plaatse
lijke ontmoeting in Breda. N.A.C. moet
nu duchtig oppassen na haar neder
laag van Zondag j.l., daar Willem 11,
dal Zondag a.s. van B.V.V. kan win
nen, dankbaar van iedere misstap ge
bruik zal maken.
In Groningen voor aïdieeiing V een
derby tusschen Velooitas en Be Quick,
terwijl ook de wedstrijd in de Frie
sche hoofdstad1 tussdien Frisia en het
pas gepromoveerde G.V.V., dat nog
niet verloor, de aandacht vraagt.
Voor de 2e klasse spelen op het
Sportterrein Olympia en Neptunus.
Gouda trekt naar R'dam om daar hel
stoere Steeds Hougor te bekampen.
Steeds Hooger behoort tot een der
Bterksten, toch achten wij Gouda, go-
zien haar spel van Zondag, wei in
staat althans een gelijk spol te beha
len.
Hercules, dat reeds twee maal won,
brengt een bezoek aan de likeursto
kers, om daar haar eerste nederlaag
in ontvangst te nemen?
Schoonhoven kan, gezien haar schit
terende 4—1 op V.D.S. in den Haag,
wederom winnen, thans iu Delit van
de club van die naam'.
Ü.N.A. ontvangt iu de Prins Hen
drikstraat de pas gepromoveerd© Chaxl
vische Loeren, dat wei met een ieegen
pijp naar K'dam zal terugkeeren.
Alpheq II ontmoet thuis het 3e elf
tal van de Schiodamsche combinatie,
welke strijd wel weer eens een over
winning kon» opleveren.
G.S.V. en de ülympia-reserves kij
ken morgen de boel eens af. G.S.V.
kan dit, indien geen wedstrijd wordt
ingelasoht do beeie maand Oct. doen.
Ook de G. V. B. draait thans in zijn
geheel, 16 wedstrijden is geen kieinig-
ueid. in Alphen zal een felle strijd
gestreden worden tusschen de beide
plaatselijke concurrenten, terwijl op
net Gouda-vedd Woerden op bezoek
komt.
Verder nog eed keur van wedstrij
den zoodat atles wat voetballiefhebber
is, Zondag a.s. volop genieten kan.
V o e t b alOp 12 Oct. a.s. wordt te Delft
het zilveren jubileum herdacht van den be
kenden voetballer Dr. Jan Tomée. Deze
sympathieke speler heeft meerdere malen
de lmkabinneaipiaatB in bet Nationale Elf
tal bezet en is om z(jn geweldig nara en
zuiver schot altijd een zeer gevreesd tegen
stander geweest. Na den wedstrijd Concor
diaB. M. T. wordt in hotel Wilhelmina te
Delft receptie gehouden.
Athletiek. Na zijn succes te Stock
holm is de Hollandsche athleet Paulen ten
spoedigste vertrokken naar Parijs om daal
de Hollandsche kleuren te verdedigen.
Ondanks het mededingen van-de sterkste
buitenlandsche loopers, wist Paulen zich op
da 800 M. mo. 1 te plaatsen in 1 min. 56 4/5
sec.
De 25 K-M. hardloopen, waarvoor Zon
dag j.l. gestart werd b(j Boschhek, is ge
wonnen door F. Sprong in 1 uur 33 min.
53 3/6 sec.; het snelwandelen over denzelf-
den afstand wend gewonnen door C. Gub-
lis in 2 u. 13 niin. 25 4/5 sec.
Boksen. D© Hollandsche Piet van der
Veer verloor met eenige punten verschil
van den Italiaan Erminio Spalla, die nu
kampioen van Europa blijft.
Op 6 Oct. wordt in den Dierentuin te
den Haag gehouden een wedstrijd Holland-
West-Duitschland, waarvoor 8 partijen op
het programma staan.
De gwchladants van hat zout
Zout heeft ouder alle artikelen van
dagelijks gebruik, wel een bijzondere,
ja laat ons geruist zeggen, een zeer
bijzondere geschiedenis.
Zout behoort tot oen der oudste han
delsartikelen eu wordt practiscli ge
sproken door iedereen gebruikt bo
vendien heeft zout ook nog een gods
dienstige en symbolisch© 'beteekeuis.
Lezen wij niet reeds in het ljfook
Job ,,Kan men ook het smakelooze
zonder zout eten V' en lezen wij niet
in Mozes' boek Leveticus „Al uw
spijsoffers zult gij zouten."
In vroegere eeulwen, werd een eed
gezworen over zont als bindend' geacht
zoodat geen man van eer ooit een eed
zou btreken, die boven het zout- was
gezworen. En nog' steeds is hót Ara
bische spreekwoord van kracht „Doe
het niet wegens het zout, dat wij la
al die jaren tesanlen hebben gegeten".
In Rusland was- hel oudtijds en wel
licht ook nog heden een eigenaardige
gewoonte om, wiJde men een vreem
deling bijzondere» eer en gastvrijheid
bcwijzenjbem "»out en brood aan te
bieden en zoo vindt men in andere
landen ook no(g allerlei eigenaardige
gebruiken, die wijzen, op de symboli
sche waaide van wij denken aan
de gewoonte iu hot Noorden van En
geland om de jonggeborene zout aan
te bieden en aan een andore eigen-
uaidigheid, meer bekend in Schotland,
wuar degene die de huisvrouw op
JNieuwjuarsdag kom! gelukwensohen,
haai een zukje aout aanbiedt.
Waar zout zoodanig is vexbondeu uau
de geschiedenis der mensoliheid, daur
is het ook begrijpelijk, dat het in de
taai is geslopen.
Het woord salaris is daHftim een
voorbeeld. Het kond van het Lutiju-
scbe woord „Salariion" of „Zoutgeid",
waarmede men de Uotneiusche solda
ten betaalde.
In het oude Rome bestond 't spreek
woord „Niets is zoo nuttig dan het
zout en de zoo."
De via salariu is ©en beroemde weg
in het schoone Italië.
De inboorlingen van Voor-lndië heb
ben nog héden de gewoonte om als ze
vuu hun meester spreken, te zeggen
„Ik ©et rijn zout", waarmede bedoeld
wordt „Ik ben zijn trouwe knecht'*.
Wij zouden nog tal van voorbeelden
kunnen opnoemen om aan te toonen,
welk een belangrijko rol zout steeds
gespeeld heeft in het leven der mensoli-
l.eid, maar dit zou «ta te ver voeren.
Wanneer wij terug denken aan de
teer eenvoudige en primitieve wijze
waarop, nog niet zoo heel lang geltv
deu, het zout uit de zee en uit de mij
nen werd gewonnen, dan is dit wol
een groot contrast met de wijze waar
op het „Ceroboe Zout" verkregen en
aan liet publiek wordt aangeboden.
De Cerebos Estate is 'n enorm groot
weiland, niet ver van de zee gelegen
en op ca. 1000 voet diepte bevindt zich
een uitgebreide zoutlaag. Door een
zeer modern ingericht ponvpsysteem,
wordt water naar beneden gebracht,
wat zout in zioh opneemt, waarna het
weei omhoog geperst wordt. Vervol
gens wordt het ap een bijzondere wij
ze gezuiverd en gefiltreerd en opge
vangen in een groot 'jreservoir.
Na deze bewerking to hebben onder
gaan is het zoo helder en doorschij
nend geworden, dat men op de bodem
van dit meertje bijna een speld of
naald kan onderscheiden.
Dit zoute water wordt in zeer groote
pannen gevoerd' en tot een hooge tem
peratuur gestookt, waardoor het hel
dere witte product op den bodem der
pannen blijft liggen. Dit product wordt
opnieuw eenige malen gezuiverd, dan
volgens een geheim pt-ocede bewerkt
en is dan eindelijk het overbekende
fijne „Cerebos Zout'f, dat werkelijke
deugden heeft, uitnetheud is voor liet
bc enderengestelen de tanden van
zwakke personen-en kinderen. Van
hot begin tot het einde, d.w.z. vanaf
dat het zout uit do aarde komt, totdat
het meaiianigoh in d® busjes wordt
gebracht, wordt het nooil met de han
den uangeraaikt en wij kunnen gerust
verklaren, dat het Córeibos Zout één
van dè zuiverste natuurproducten is,
dio er/op de wereld bestaan.
f
/ta
Slaakt* 1 op da 1000 T
Onder opgemeldon titel verscheen zoo
juist een propogiajulabrochure van de Ver-
ienitging tot Behoud van Natourmonumen
en in Nederland. In een 24-tal bladzijden
voixlt ons verteld vanal het mooie, dat
|e vereeniging door aankoop heeft kunnen
redde® en van wat er aog te redden valt.
In totaal zjjn er thans 8000 H.A. in het
bezit van de vereeniging, waaronder het
Naardermeer (700 H-A.), het Leuvenum-
sche Bosch (680 H.A.), Hagenau-Rheder-
oord, een complex van oude boaschen en
heide aan den rand van de Veluwe (800
H.A.), de vennen en boeschen bij Oii*er-
wijk, een bezitting, die uitmunt door een
dieren- en plantenleven vol afwisseling
(285 H.A.), en verschillende groote en klei
ne terreinen, waaronder nog de groote vo
gel broedplaat* op 't eiland Griend in de
Waddenzee genoemd moet worden.
Deze terreinen zijn verkregen deels door
schenking en deeds door aankoop, waarvoor
ile bemoedigde gelden bijna steeds geleend
moesten worden, als gevolg waarvan de
veneeniging zwaar belast is. De inkomsten
der vereeniging zijn in de laatste jaren
slechts weinig toegenomen en nog verre
van evenredig aan de grootsche taak, die
z(j zich gesteld heeft. Op d© zeven millioen
Nederlanders heeft ée vereeniging weinig
•meer dan zeven duizwnd leden. Op elke
duiüjend inwoners nauwelijks één lid! En
hoeveel menachen zijn er in Gou^a lid? Ik
wed van geen 27, mat één op de' duizend!
Dat komt mi. ook daardoor, dat Gouda niet
dat natuurschoon bezit, dat too trekt: vel
den en bosBchen, die vrg toegankelijk z(jn,
waar men niet elk oogenblik een bordje
met Art. 461 ziet staan, waar geen hekken
en slooten on* belemmeren overal door te
dringen. Dit moet ons echter niet weerhou
den deze vereeniging te steunen, want an
dere zijn binnen zeer afcienbaren tijd al die
mooie bosschen, meoren en vennen, duin
pannen en heidevelden verdwenen, om nooit
weer terug te komen. Dan zal 't ons be
rouwen, niet alle handen uit de mouwen
gestoken te hebben om al dat schoons te
redden. Of moet 't kalf weer verdronken
z\jn eer wy den put gaan dempen?
Laten wy onze Holiantteche onverschil
ligheid voor de toekomst nu eens even ter
zijde zetten en laten vrij de vereeniging hel
pen in haar strijd om het behoud van het
natuurschoon van ons vaderland. Men moet
gevoelen, „dat haar arbeid is van het hoog
ste belang, en dat geen land de Natuur, de
Meesteres aller beeldende kunsten, d© Bron
van bezieling voor zoovel en zijner burgers,
mag laten opofferen aaa geldzucht en on-
verafltrillighekU"
bi Uw vacant ie» hebt ge misschien ge
dwaald door de wüderniaaen, de bosschen
en de heidevelden, die vereeniging zoo
welwillend voor hot publick heeft openge-
«teld en daarvan de mooiste herinneringen
meegenomen, steunt nu de vereeniging in
haar streven in 't belang van U zalf, en
zendt bericht aan haar Secretariaat: Hee
rengracht 260—266, Amsterdam, dgt ge als
lid wik toetreden! (Minimum contributie
2.60 per jaar.)
Laten deu enkele woorden een krach
tige opwekking z(jn om de vereeniging (e
steunen in haar verdediging van de Schoon
heid van Nederland!
Doe het nu!
Gouda, Seipt 1924. A. S.
DAMKUBRIKK.
Onder redactie van de Damclub „Gouda"
Oplossingen worden ingewacht b(j den
Secretaris, Steijnkade 27, of hot lokaal der
club, Markt 4».
Oplossingen moeten worden icgeaondea
uiterlijk Dinsdag 14 October.
De oplossing zal worden vernield Zater
dag 18 October.
Probleem no. 181.
m a m
Zwart schijven op: 17/20, 23, 26, 29, 36.
Wit schijven op: 28, 32, 84, 35, 37/39,
6, 47.
Probleem no. 182.
Zwart schijven op: 3, 11, 24, 31, 86, 40, 45,
dam 17.
Wit schijven op: 18, 32, 34, 38, 42, 43, 47,
49, 50.
De oplossing van probleem no. 177 is:
wit speelt: 30—25, 44—40, 25—20, 20 38,
16 2.
De oplossing van probleem no. 178 ia:
wit speelt: 48—34, 47—33, 84—29, 33—39,
39—44, 29—33, 49—82, 44 28.
B(j probleem No. 179 staat voor zwart
schijf 36 op 26.
WETENSCHAPPELIJK NIEUWS.
Coffeïn© in de moedermelk.
Het is een bekende regel, dat het Welzijn
van een zuigeling in hoofdzaak afhankelijk
is van den gezondheidstoestand der moe
der en van de kwaliteit van het voedsel,
hetgeen de zuigeling door d© moeder of
de min ontvangt.
De moderne hygiëne op het gebied van
Moederschapszorg en verpleging van «ui-
gelingen heeft zich in den laatsten tijd
bezig gehouden met d© vraag, of een zoo
gende moeder of min door het gebruik van
schailelyke genotmiddelen (alcohol, koffie,
thee) de ontwikkeling van het kind kan be-
nadeelen.
Bekend was reeds, dat chemische stof
fen, niet verbonden aan een voedings- of
genotmiddel, zooals b.v. morphine, antipi-
rine, arsenicum, in het zog overgaan. Ook
by alcohol is dit met zekerheid vastgesteld,
terwijl ten opzichte van koffie en thee nog
steeds twijfel bestond.
In het Kinderhospitaal te Bazel hebben
thans nieuw© onderzoekingen plaats ge
vonden en de daarbij verkregen resultaten
zullen voor menige moeder een verklaring
zijn voor de nachtelijke onrust hunner ba
by's ,Bü deze onderzoekingen is nJ. in het
zog van minnen, die vóór het v<*den der
kleintjes koffie gebruikt hadden, d© aan
wezigheid van coffeïne onbetwistbaar vast
gesteld.
Prof. Dr. W. Storm van Leeuwen heeft
door vroeger© onderzoekingen reeds aan
getoond, welke schadelijke uitwerking de
coffeïne op hart en -zenuwen heeft. Het 1®
dus zeer begrijpelijk, dat het geneeskun
dig advies van huisdokter of specialist
meestal zal zijn: „Mijdt alcohol en koffie
en drinkt coffeïnevrije koffie, indien gij
niet buiten Uw kopje troost kunt"
LAND- EN TUINBOUW.
Voor kleine tuinen.
Het is wel goed, wanneer men thans let
op het plantenmateriaal, dat in dezen tijd
van t' 'aar door bloem of vrucht onzen tuin
kan si) en. Vooral in den herfst, wanneer
toch de lange winter weer voor de deur
staat, wit men zijn tuin gaarne zoo lang
mogelijk aantrekkelijk hebben. Wel verlan
gen we nu niet meer de overvloedige kleu
renrijkdom van den midzomer, deze zou in
het herfstlandschap slechts lisharmonie te
weeg brengen; het zijn juist de herfstkleu
ren, vooral geel en raad, welke we nu in den
tuin wertschen. Onder de vaste planten heb
ben we er volen, welke thans geel bloeien,
b.v. Helianthus, Solidago, Rudbeckia, He-
lenium e.a., waarmede heesters, welke nu
met rood# bessen beladen zijn, een harmo
nisch geheel vormen. Vooral verschillende
soorten CotoneMter of Bergmispel, Sorbus
of Lijsterbes, Crataegus of Meidoorn, Inzon
derheid Crataegus Pyracantha of Vuur-
doorn, Viburnum of Oelderache rooe, zijn in
dit opzicht aan te bevelen. Voeg daarbij
het blauw, paars of lila van tal van herfst-
ohtere, het geel, goudbruin, oranje, wit, rose
of rood van tal van vollegrondsche Chry
santhemums en (mits op de juiste wijze
uungeplant) zullen se u vertellen, welke
kleurenrijkdom ook de herfst weet ten toon
te spreiden. De kleuren zijn echter van een
veel dieper tint en missen het opzichtelijke
der zomerbloemen. Waar men zich een der
gelijk hoekje denkt aan te planton, waar
straks, eind October de tijd weer is aange
broken, zorge men ook voor eenige voor
jaar»- en zomerbloeiende gewnimon, waartoe
enkele bolgewassen en vaste planton tus
schen een dergelijke beplanting kunnen
worden aangebracht Het planton van zoo'n
groep dient met smaak en kennis van het
te verwerken materiaal uitgeroerd, opdat
het geheel vooral niet te sQjf worde. De
Kroepeering mort; zoo ongedwongen moge
lijk zijn, waarby "ten echter zorgt, dat alle
planten gezien kunnen worden. Men make
daartoe vooraf een plattegrond, waartoe
het thans den tijd is, daar men nu hrt mar
teriaal in zijn volle ontwikkeling kan gade-
Uitvoer van vee naar Duitschland.
Naar de „Mab." verneemt is in verband
met de vemindering van hrt mond- en
klauwzeer do uitvoer van veè uit de provin
cie* Zuid-Holland, Noord-Holland en
Utrecht naar Duitschland wederom toege-
Inendog van vee daar teeken.
Drogisten coutra veearts.
Het hoofdbestuur vau do Muatsotiap-
pij voor Diergeueeakundo heeft onlangs
in een adres gericht aan den minister
van bumoulandeclie zaken en landbouw
in net belang der vee- eu volksgezond
heid aaugedrougeu op een vet bod op
het gebruik vau entstoffen door leekeu
ten behoove van dieren. De drogist J.
Zou te Woerden heeft thans naar „do
Droost" mededeelt in een adres tot
deiiAlfdeu minister daartegen geprotes
teerd, omdat hij ovortuigd zegt te rijn
dat aan het verzoek der artsen slechts
eigenbelang ten grondslag gelegen ktiu
hebben. Hij aoht het door de Maat
schappij voor Diergeneeskunde tot deu
minister gericht verzoek niet in liet be
lang vau deu veehouder. Volgens aija
meeuing is de oorzuatk waarom veehou
ders neM de inenting, vooral van hun
varkens legen vlek typhus ter hand ne-
i» gelogen in het hooge honorarium,
dat de veeartsen voor de inenting
eischeo (namelijk één a two© gulden
per varkeu, terwijl de kosten voor den
veehouder, wanneer hij de inenting zelf
verricht, ongeveer cent per varken
bedragen)Verder tAJoat er naar zijn
hieemng op hel uwgJöllik groot gebrek
aan iulandsch stfftrik^zoudat verschil
lende veeartsen 'y zouden kunnen
voldoen aan de talrijke aanvragen om
inenting ter genering eu voorkoming
van vlek typhus en zouden de veehou
ders daarom zeer terecht trachten rich
Ibuitoniundsoii serum te versohaffen.
Maar ook aan buitonlandsoh serum aou
groot gebrek bjbstaau, zoodat thans tal
•vau varkens aan do zoo gevreesde riek
te sterven. Adressant meent dat deze
sterfte zul toenemen, wanneer aan de
eigenaars van varkens wordt belet self
hun varkens in te enten eu hun moei
lijkheden in den weg gelegd worden
om zich dat serum te verschaffen. Hij
wijst er op, dut er naar rijn meening
geen groote keun.s voor noodig is om
net serum op goede wijze toe te pas
sen, te meer waar door het soruminsti-
tuut een volledige en duidelijke ge
bruiksaanwijzing wordt verstrekt, met
vermelding op hel etiquet van dou da
tum waarop de werkzaamheid vervalt.
Bovendien worden de buitenlandHcho
sera betrokken uit ©en onder staats
controle slaand Ihutselt instituut, zoo-
dal de hoedanigheid niet te wenschen
overlaat.
ADVERTKNTIKN.
D© Heer en Mevrouw
VAN W UK—VAN DER VAART
given met dank aan God kennis van de
voorspoedige geboorte van hun Zoon
JAN.
GOUDA, 8 October 1924. 10
Eenige kennisgeving.
DROQIST WIJDSTRAAT 31.
CAUFIG.
PERLUSSIN.
THUMSJROOl'.
Hrt gebruik tfkT URIE-PULLEN, wordt
door tal van Doktoren aanbevolen en is het
meeat bekende en afdoendate middel togen
BBDWATEREN, ook tegen de meest ver
ouderde kwalen. Alleen verkrijgbaar ver
pakt in flacons ad 2.50. B(j 6 stuks f 13.60
in het magazijn 2418 16
KORTE TIEN DE WEG 10 GOUDA.
Vraagt rijk geïll us toerde prijscourant
ad 0.15, voor franco toassnding 20 cent
aan postzegels.