systeem
l
5
T
E
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, bokkoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle, NIEll
VERKERK >UUERKERK, O LOE WATER, REEUWDE, SCHOONHOVEN, STOLWUK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, en*.
No. 15669
Dinsdag 14 October 1924
64"Jaargang
1 - Gouda
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
tuur
in
er
is
n.
ir-
ROMANTIEK.
f
zal
als
BUITENLANDSCH NIEUWS
FEUILLETON.
it
M>« 3»
k).
van
schte
:aart-
zing,
iverd
BELCIK.
Itan Louia van Orleans.
Don Lours van Orleans Bourbon, Infant,
'etUig pteu
Ier en gaf
ik
>k
rt
in
8t.
lakkeljjk in het I
t voordeel. Om- 1
dt zy voortdu- I
staal niet ver- 1
m maakt zich I
2685 40|
ie verslapping1»- I
11; 12 fl. 21. I
Den Haag. JF
DUFTSCHLAND.
Een ontploffing in een fabriek.
Gistermorgen heeft een ontploffing
plaats gehad in een fabriek van fotogra
fische artikelen. De bliksemlicht a Mee ling
vi in de lucht gevlogen. Drie lijken liggen
onder de puinhoopen, twee arbeidsters wer
den ernstig gewond, waarvan één sedert is
overleden.
Naar het Duitech
van
OLGA WOHLBRUCK.
Vertaald door
mevr J. P. WESSELINK-Vkn Rosaura.
Overcoming verboden krachtens
art. 15, 2e lid der Auteurswet.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2-25, par weak 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco par post per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen wordea dagaijjks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 11. GOUDA
bij onse agenten en loopers, den boekhandel en da postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel. 545.
Niet zelden zijn kwade dagen,
betere dagen dan onze goede dagen.
lm
alle
transport
sche reserve opgeroepen en generaal Primo
de Rivera, die vroeger een tegenstander
was van de Marokko-poiitiek, is thans ge
noodzaakt alle krachten in te spannen om
den thans vrijwel .algemeenen opstand der
Marokkanen te bestrijden. Adb-el-Krim is
sinds 1921 de leider der rebellen. Overigens
moet het woord „opstandeling” zeer rela
tief worden opgevat, want de betrokken
stammen zjjn nog nooit werkelijk onder
worpen geweest en nooit hebben zij ge
noegen genomen met het Spaansche pro
tectoraat Verwoed verdedigen zij hun va
derland, hoe poover dit or in vele op
zichten ook uitziet. Bewaarden de Kabylen-
stammen reeds vroeger hun onafhankelijk
heid tegenover de meesters van hun land,
thans erkennen zy nog minder de Marok-
kaansche autoriteiten, die van Spanje af
hankelijk zijn.
Het Spaansche volk in het algemeen en
met name de partijen, die zich het meest
links oriënteeren, dringen er sinds jaren op
aan, dat het leger uit Marokko wordt te
ruggetrokken, dat men af zal zien van ver
overingen en het grondgebied slechts eco
nomisch expioiteeren op den grondslag van
verdragen met de bewoners. Zelfs komt
meermalen de wensch tot uiting, dat men
Noord-Afrika maar geheel opgeeft.
Tot dusver hebben de Spaansche regee-
ringen en de personen, die een voorname
rol spelen in het leger, verklaard, dat de
eer van Spanje niet gedoogt, dat Marokko
wondt opgegeven en dat dit eerst in de
handen der militairen moet z(jn, voordat
met de Rif-bewoners, wier „verraderlijk ka
rakter” wordt onderetreept, verdragen kun
nen worden gesloten, de groote offers aan
geld en bloed zijn, naar velen van oordeel
zijn, volkomen nutteloos, omdat, zelfs al
werden de schatten, die de Marokkaan sche
bodem bevat, naderhand zoo nog best ge
ëxploiteerd, de voordeel en hiervan nooit
meer zouden kunnen opwegen tegen de bo
vengenoemde offers.
Wat de Rilbewoners betreft, volgens do
Madrileensche correspondent der Vos». Ztg.
kunnen deze niet anders leven dan met de
wapenen in de hand. Elk hunner is soldaat
en moet zelf voor de bewapening zorgen.
Alleen de oogstwerkzaamheden onderbra
ken vroeger de voortdurende gevechten der
kleine stammen onderling. Thans, nu het
er op aankomt de vreemde indringers te be
oorlogen, sloten zü zich vrijwel zonder uit
zondering bij elkaar aan. Hun tegenwoor
dige aanvoerder Abd-el-Krim was jaren
geleden te Melilla in dienst der Spanjaar
den, maar werd een tijdlang in de gevan
genis gezet. Uit wraak, of omdat hy het
toch reeds van plan was, wierp hij zich op
als leider in den heiligen strijd tegen de
onderdrukkers van zijn land. Hij is nu on
geveer veertig jaar oud en een fanatiek,
maar zeer verstandig en bezonnen strijder
voor zijn zaak. Wanneer hij niet een bui
tengewone persoonlijkheid was, zou hy ze
ker niet in staat zijn de wel zeer krijgs
zuchtige, maar ook wankelmoedige stam
men bijeen te houden en zijn invloed tel
kens meer uit te breiden. Abd-el-Krim heeft
zich ook beijverd, dat hij en zijn mannen
door de Europeeeche staten meer of min
der als „oorlogvoerende mogendheid" wer
den beschouwd en misschien ook anders
zins steun verkregen. Zijn broeder, een
ontwikkeld man hij heeft te Madrid ge
studeert vertoefde te dezen einde acht
maanden lang in Europa in het nabije Oos
ten, naar het scheen zonder succes. Hü
schijnt echter overeenkomsten inzake het
leveren van wapenen te hebben gesloten,
want by de tegenwoordige gevechten in de
Westelijke zone (Ceuta—Tetoean—Xauen)
blijkt, dat de Marokkanen rijkelijk van
handgranaten zijn voorzien, deze goed we
ten te hanteeren en vermoede! jjk ook Euro
peanen by zich hebben, die hun de moderne
krijgskunst leeren.
geaoheu-
ik udie
ingwsoNden medsdaeliMn hg eoatracl tot Mar geradvMar-
i raadaa worden berekend naar ptaatandmta
Advertantiln kunnen worden ingezondaa door tuseebeakoaart m soliada Boekhan
delaren, Advertenttoburtaux en onze Agenten en moeten daagt vóór da plantten*
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekert te zijn.
„Uitr
meende Line„oorvegen van nvoe-
dm” dacht Gebhard), toen wide me
vrouw Czaak», en geen spier vertrok
er daarbij in tiaar geacht
„Luistert nu, want nu mag ik spre
ken.
..Marika is heden voor den burger
lijken stand en in het Kussisoii ge
zantschap getrouwd met den Ruseischen
vorst weet jullie met diegene,
die destijds de schilderijen van Arl
heeft gekocht.”
Allen werden heel bleek en sloegen
met de handen in de lucht omdat
het hun toesoheeu, dat de bodem on
der hun voeten wegzakte.
Gebhard was de eerste die zich weer
herstelde,
„Dat moet u ons vertellen, moeder.
En hoe komt dat en waarom?”
Moeder, vertelde aooder overdrijving
Heel zakelijk.
Line werd bijna onpesseliik van ze
nuwachtigheid. Maar «ij wide, dat het
kwam, omdrt Gebhard zoo onzinnig op
zijn stoe' heen en weer schommelde
totdat hij er ook den poot van had
afgebroken.
„Nu ja,” aei Karl Ebert, „dat m ook
de eenvoudigste verklaring.”
Line kon bet aan zijn geziekt zien,
welk een weldaad bet hem was, er
voor zichzelf zulk een verklaring aan
te kunnen geven. Maar in verwarring,
haalde hij plotseling de parapluie, die
veertien mark en vijf en
nig gekout bad uit het
Marokko duurt de strijd in
hevigheid voort. Het eene troepen-
-t na het andere vertrekt nog steeds,
zelfs zijn reeds al de Lichtingen der Spaan-
ADVKRTKNTIKPWJ8: Uit Gouda en Maatraten (tateoMMta tot den bMor*tarta*)i
1—4 rageia 1.80, tete regel meer 025. Van buiten Gouda en den besorgkring*
1-4 regale IJ», elke regel meer ƒ040. Advortoetitn ia hot ZatortagMtmtnor M
Mfclag op dm prijs. Utodadtoheidaékdvertentita de bteft vm dm prils.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1—4 regels ƒ2.05, elke regel meer ƒ0.50. Op
da voorpagina M booger.
Gewone advertaotifa -
<wm prfla. Groote lotton
niet <ie regebng der nalatenschap.
Karl was dagelijks in Rununelsburg en
Gebhard bleef den geheelen dag inde
drukkerij.
Maar met den verjaardag van Man
ka zouden zij zich een puur uurtjes
vrij ranken. Dan zouden Arpad en
Dagmar er ook wel zijn. Neen? Nu...
die deden sjiek. Voor- hen zou Hela
weer goed over de brug moeten ko
men I Be la moest wei Ireel veel ver
dienen.
„Nu groet u allen, Adjuus I” De le-
leloon-hoom werd weer opgehangen.
Toen kwamen zij bij moeder met
hun drieën op de zesde verdieping en
vonden niet eens de jarige.
Alleen mevrouw Czaslo zat merk
waardig plechtig op de sofa, van de
mooie kamer, met een nieuwe zwarte
zijden japon aan, die niemand nog ooit
had gezien en een dienstmeisje dekte
haastig de koffietafel en zette aller
hande lekkernijen neer, die zelfs Hela
niet zou hebben uitgezócht
Toen zij eindelijk rondom de koffie
tafel zaten waarop zij hun bloemen en
kleine geschenken en Kart bet hol
ronde boekje met „de Brieven van één
dien men lie&eeft” hadden neerge
legd, en zij onder een benauwend
zwijgen het eerste kopje koffie had
den gedronken, terwijl zij in stilte al
lerlei gissingen maakten, die Marika’s
wegblijver konden verklaren („er van
door gegaan”, dacht Karl Ebert,
igd te München te komen’
Het was goed, dat Marika in vrou-
welija gezelschap het huis verliet en
in de auto stapte. De geheele straat
was van vroeg tot laat in de grootste
opwinding over al dat geheimzinnige
komen en gaan, over Marika’s kost-
baai bont en haar zijden rokken, die
tussehen de voordeur en den auto
zichtbaar wwden. Men brak zioh het
hoofd, wie die delftige dame toch wu
zijn, die achter Marika liep en zelfs
het portier openhield, totdat Marika
was ingestapt.
De kleine Eily Bücher drukte haar
neus nog meer plat, dan gewoonlijk,
tegen de vensters van haar woning,
om daar ginds iets te kunnen ontdek
ken
Mevrouw Bucher ging geregeld eiken
morgen naar de markt maar zij ont
moette er Marika niet meer. In de
plaats van Marika verscheen een niet
meet jeugdig dienstmeisje dat uit een
ander stadsgedeelte bij mevrouw Czas
lo in betrekking was gekomen. Maar
die wist van haar aieuwen dienst niets
anders te vertellen, dan dat de juf
frouw binnenkort zou trouwen.
Mevrouw Bucher wist nu wat de ge
heele straat wist. Het was niet veel.
En veel kreeg zij ook niet te hooren.
Line Luck had zich de geheele week
niet laten zien.
Een keer liet zij moeder aan de te
lefoon beneden bij denl bakker komen.
Moeder moest bet haar niet kwalijk
nemen, maar zij had zooveel te doen genoodigc
D« verkiezingsstrijd in Engeland.
KÜksdagontbinding? Het Engetech-Turksche geschil in Irak. De
strijd in Marokko.
MacDonald heeft gisteravond zyn pro-
pugaiulatocht aangavangen met een rede
te Glasgow. Te voren sprak hy bjj
i.yn vertrek uit ixxnden een talryke menig
te voor het station toe, die hem hartelyk
toejuichte, en hield hy vervolgens aan alle
stations op zyn reis naar Glasgow korte
toespraken. De premier is voornemens in
5 dagen honderd redevoeringen te houden.
Evenals MacDonald zjjn ook de leiders
der andere partijen hun tocht door het
land begonnen en zullen zy in de verschil
lende kiesdistricten optreden.
tuigen aangevallep, doch staan thans nog
over de grens.
De moeilijkheid om tot een oplossing van
het geschil te geraken, bestaat nu hierin, dat
volgens de Britsche opvatting van den sta
tus quo, de grens gehandhaafd dient te
blijven, zooals die by het verdrag van Lau
sanne werd vastgesteld, terwyl de Turken
xich willen houden aan de grens, die by den
wapenstilstand wert bepaald. De Turken
zijn daarom van oordeel, dat hun troepen
de giens niet hebben overschreden en dat
zij op Turksch gebied door de Britsche
strijdkrachten zyn aangevallen.
MacDonald heeft vóór zijn vertrek naar
Glasgow deze quaestie op het Foreign Of
fice Besproken en ofschoon nog geen be-
slissing wert genomen, verwacht men, dat
der' Britsche regeering nogmaals een in
krachtige termen gestelde nota naar Kon-
stantinopel zal zenden.
Volgens berichten uit Konstantinopel ne
men de militaire maatregelen der Turken
intusschen zulk een omvang aan, dat men
zelfs spreekt van een mobilisatie.
die aan mevrouw Czaslo ton
ko „echt Woichselhoui, mug
geven.”
Maar zijn kleine oogen mei de zware
oogleden keken naar het hel-roode
boekje en nu dadelijk nam hij toch
voor de volgende uitgaven van een
nieuw titelblad te voorzien „Mhrika
zaslo" en tuweben haakjes „vantin
Warjagin”. Zaken zijn zaken. Ook ah
het hart bloedt.
Moeder zag er niet ml, alsof toj ge
lukkig was. Eerder wrokkend, dat nu
ook haar laatste kind haar eigen le
ve nt-bes temming had gevonden, ver bui
ten haar moeder’# levenssfeer.
Zij veronderstelde, dat toj wel allen
in München zouden blijven.
„Zoo veel geld, zoo’n massa geldt”
pievelde Line aangedaan.
Het was niet cm in te denken, het
was bijna griezelig.
Mevrouw Czaslo legde beide ellebo
gen op de tafel.
Haar vermoeide rug boog zich on
der de strakke, zware zijde van haar
japon. Zij schudde langzaam ’t hoofd.
„Neen, kinderen, neen, voor men
scheel ah wij en ik bedoel Gehhard
en ik, zou dat niets zijn Zijn leven
lang heeft men grosrtien na groeehen
driemaal omgekeerd en dan, nu in
eens in weelde baden. Men zou er
nooit aan wennen.
(Wordt vervolgd).
hu
welijksvoltrekking plaats gehad met
den Russischen vorst. In alle stilte
zonder er eenige ruchtbaarheid aan te
geven.
Wel was deze geheimzinnigheid zeer
Jegen den zin van mevrouw Czasjo ge
weest, maar zij had er toch in moe
ten schikken.
De winkel aan den overkant was
niet meer geopend geworden. Eiken
morgen reed er een gesloten auto voor
waaruit Martha Litwinoff geboren Hel
ler stapte, mei allerhande pakjes en
kartonnen doozen om een uur later
weer weg te rijden in gezelschap van
Marika.
vpn Spanje, die een deser dagen door den
Spaanschen koning van al zijn rechten ver
vallen is verklaard, «n gelyk de lexers xich
zullen herinneren, uit Frankrijk is uitge
wezen, is te Brussel aangekomen.
FRANKRIJK.
De schrale oogst.
De verbaaend slechte weersgesteldheid
van den xotner van 1924 is veer den land
bouw allesbehalve gunstig geweest Uit
alle deelen van Europa komen berichten
over den «lachten oogst, en het laat zich
aunzien, dat in den aanstaanden winter de
broodvoorziening een belangrijk deel der
zorgen van de lands-econeenici zul op-
eiacham
Rusland kan tnen dit jaar veilig
korenschuur uitschakelen. Wei staan nog
geen nauwkeurige cijfers ter beschikking,
om het graan tekort aldaar te becijferen,
maar de berichten, die uit de Sarmatische
vlakte bereiken, zjjn zoo ongunstig, dat
men eer geneigd is te gaan gelooven in
een noodzakelyke import naar Rpsland,
dan een export van dat land naar overig
Europa.
De Duitsche graanhandelaren betrokken
den Laatsten rijd, evenals in de vooroorlog-
sche jaren hun kwantum» graan uit de
Russische Tachernoejom. Dit jaar echter
hebben ze zich tegen de tekorten van die
zyde gedekt, door reusaehtige aankoopen
in Amerika.
Ln Frankrijk luide» de berichten zelfs
onrustbarend; de vele regens, gevolgd door
de overstroom ingen van de Loire en Garon
ne hebben een belangryk deel van de nor
malen oogst vernield; zoodoende zit men
hier voor een groot tekort Het gevolg jg,
dat de prezen van het brood belangrijk stij
gen en menigeen vraagt zich af of de tijd
nog niet gekomen ia, dat de regeering in
grepen moet; eerstens om zich door aan
koopen in de Vereenigde Staten te dekken
gelukkig ie de oogst in de nieuwe we
reld dit jaar overvloedig en tweeden»
om prijs regelend op te treden. Want een
stijging der broodprijzen voorspelt in den
regel niet veel goeds.
De minister van landbouw en voedsel
voorziening, de heer Queuüle, heeft zich
over dit vraagstuk laten interviewen, en
ook hij ziet den toestand niet gunstig in.
Vergeleken by andere jaren blijft de
oogst, evenhls in alle landen van Europa,
ver beneden het gemiddelde van andere
jaren. In normalen tjjd kan Frankrijk zich
.zelf redden, en bedraagt de opbrengst
van dit land „van den gulden middelmaat”
ruim 87 millioen centenaar. Indien de cij
fers, waarover hij thans beschikt juist
zijn, zal de opbrengst van dezen zomer ze
ker niet meer bedragen dan ruim 70 mil-
lioen, en maximaal 75 millioen. Hetgeen
dus een tekort beteekent van ongevaar een
15 millioen centenaar. De cijfers, die in de
bladen de ronde doen over een tekort van
22 millioen centenaar zyn overdreven.
Maar niettemin zal Frankrijk hebben te
145 -
Karl Ebert deed op Marika’s ver
jaardag de pijnlijke ontdekking dat
zijn geschenk toah nog was overtrof-
Jen, Want juist dien dag had de
welijksvoltrekking plaats gehad
Anatole France, t.
Anatole France, wiens overlijden w|) gis
teren onder ons laatste nieuw» nog hebben
gemeld heette eigenlijk Anatole FrantoG
Thibault H(j wend hi 1844 te Partje ge
boren, waar hij, na de voltooiing zijner li
teraire en vooral klaaaieke studiën in de
bibliotheek ven den Senaat werd werkxaam-
getteld.
Voor zijn dertigste jaar debuteerde hjj
als dichter (Poèmes dorès, Idyllea et lé
gendes, les Noces Corinthiennes), Jeugd
werk dat door zijn later poza geheel in de
schaduw wert gestold. Z(jn zeer omvang
rijke oeuvre doet hem kennen als roman
cier, novellist, historicus, tooneelachrtlver
en literair criticus.
Van x(jn laatste werk ia vooral te noe
men een bundel letterkundige essays „le
Genie iatin” in welles voorrede hij zijn ge
loof en zijn liefde uitspreekt voor die Griek-
sche en Ijitijmtche traditie welke niet» dan
wijsheid en schoonbek! is, en buiten welke
slechts dwaling en verwarring bestaat.’’
In 1921 is aan Anatole France de No
belprijs voor litteratuur toegekend, die hem
op 10 December in een plechtige vergade
ring te Stockholm, onder geestdriftige toe
juichingen der aanwezigen, door den ko
ning wert uitgereikt. Duidelijk bleek by
die gelegenheid hoezeer Anatole France
niet alleen in Frankrijk, maar ook daar
buiten trouwe lexers en bewonderaars
heeft gevonden, vooral bij hen wier be
langstelling in de eerste plaats aan hot
geestelijke gewijd ie.
In den algemeenen ontwikkelingsgang
van de Franache letterkunde rs z(jn naam
verlwflulen aan de reactie tegen het natio
nalisme.
In de laatste jaren is zijn naam, behalve
bij gelegenheid van de toekenning van den
zorgen, dat dit tekort vaa 16 millioen een
tenaar wortt aangevuld. De toestand ia
dus niet rooskleurig.
Ook in andere landen, verzekerde de
heer Queuiille is de toestand ongunstig.
Hongarije en Joego Siavi#, die tot dus
verre hun graan konden exporteeren heb
ben voor dit jaar opgehouden leveranciers
te zijn, en zullen hoog«twaarschynl(jk moe
ten importeeren, evenals Finland.
Tengevolge van deze tekorten wordt
door de handelaren van onderscheidene
landen het graan in Amerika opgekocht,
en het is deze groote vraag, die de prijaen
aanmerkelijk deden stijgen. Ia de Noorde
lijke Staten der Unie, die leveranciers
bij uitnemendheid zijn, zijn de prijzen thans
ongeveer 30 ct. per bushel gestegen boven
die vaa dezen zomer. Hetgeen een stijging
l>etcekent van ongeveer 1 dollar per HX.
En daarbij zal het voorzeker niet blijven.
We gaan, aldus de minister van land
bouw, een somberen tiM tegemoet; een
rijd van prijsstijgingen en dientengevolge
een tijd van economische onrust; niet al
leen b(j ons, maar ook in ander» landen
van Europa.
fiOmiHE COURANT.
Is alzoo de verkiezingsstrijd in het Brit
sche ryk in vollen gang, het heeft allen
schijn dat ook in Duitschland een verkie
zing voor den Rijksdag aanstaande is.
Volgens het orgaan van dr. Stresemann,
„Die Zeit”,*is men in Duitsche regeerings-
kringan van meening, dat verdere bespre
kingen met de leiders der partyen over de
uitbreiding van de regeeringsbasig niet tot
een resultaat zullen leiden en men gelooft'
daarom, dat het maar het beste zou zijn
den Rijksdag te ontbinden en nieuwe ver
kiezingen uit te schrijven.
Het ligt voor de hand van welke zijde
het blad deze informatie gekregen heeft:
natuurlijk van niemand andere dan van dr.
Stresemann.
Deze meening van Dr. Stresemann moet
echter niet gedeeld wonden door Dr. Marx
die nog steeds vol goeden moed is. Van
morgen zou de Rykskanselier weer een be
spreking hebben met de leiders der coali
tiepartijen, en onmiddellijk daarna zou de
Centrumfractie vergaderen, daarna zou de
Duiteche Volkspartij bijeenkomen.
Vandaag zal du» wel over het lot van
den Rijksdag wonden beslist
Het seniorenconvent besloot, dat de Rijks
dag, indien de regeeringserdsis tot
een goed einde wondt gebracht, Dinsdag
21 October weer bijeen zal komen.
De berichten van de laaste dagen over
het Engelach-Turksche geschil in Irak ver
dienen naast de verkiezingisaangelegenhe-
den in Engeland zeker alle aandacht. Wel
wordt in de Engelsche bladen opgemerkt
dat de quaestie door sommige Fransche
bladen zeer overdreven wondt voorgesteld
en dat het geschil in oorsprong van weinig
beteekeni» ré, maar dit laatste is in den
regel het geval. In Augustus j.l., zoo luidt
de oorsprong van het geschil, trok een
Turksche Wall over het gebergte, om van
schatplichtige stamhoofden der Koerden
betaling te eischen; deze werd gevangen
genomen en teruggezonden. Om hierover
wraak te nemen, zijn de Turksche troepen
toen over de grens getrokken, daar het
overtrekken van het gebergte met groote
moeilijkheden gepaard ging. Zij werden bij
hun eersten opmarech door Britsche vlieg1-
