NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Ho. 15378
«Zaterdag 3 Januari 1825
«an
»n Stoffen
jn
ches
WERKERS OUDERKERKOUDEWATER, REE U WIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, en*.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
tie
EERSTE BLAD.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT. MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
tide
dng
>Haa
idmiddel, zal die
u het leven tot een
»uk, branderigheid
1 door de turret-
>.D.D. heeft baat
n. die als ongeneea-
zal ook U helpen,
larlyke middel.
D.D.D. 4
DE LIEVELING DER GODEN.
fiOtBSIME COIBIW,
en
ordblaak
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
4» druk, 2.41
HAGENAAR
Reeds vry spoedig
iw, ,,VVC|-
sch reide,
(Wordt vervolgd).
JOBAAR.
ÓLitJtUQ
nier glas.
irij te Baam zijn
ten Cate, Spe-
THODEN, 1.—
SEN LICHAME
[JKE ZIEKTEN.
1815 10
waarvan
«ren
Re
ik kon niet anders
hij alle reden voor
J. DE MOL EN ZOON
Turturkt 71 W. 411 - ante
Hum- ii OiiuUiiüii
■aar Maat.
i nsH
m ,qo ibm
JOU ISTQQV flj
.w v »t> nau
Jaydto
«WHn» otUaJd
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DCCXLV.
Wy zouden tekort schieten in aartsvader -
ken plicht wanneer w(j dezen eersten brief
in het nieuiwe jaar niet aanvangen met een
hartelyken heüjrensch aan
hopen dat het hun allen 'roei
rre
EN
EN
JN.
■•TINT
IAALTIJO
7OM EEN
4N VOOR
AS OUD»
IEREN...
PER DAN
omtrek!
haar hoofd, als van
Het went'lend rad gaat dag en nacht,
De vloed komt op, de eb keer weder;
Wat gisteren stond, hg morgen neder;
De schok treft dikwijls onverwacht
Neem u in achtl
alle lezers. Wy
;r goed zal gaan.
Als het iedereen een beetje voor den wind
gaat, zal het ook ons niet geheel en al aan
voorspoed ontbreken. Niet waar? Een beet
je egoïst z|jn w|j allemaal en wij hopen by
iederen gelukwensch then wy dezer dagen
uitspraken toch ook dat het ons zelf niét
zal inankeeren aan wat geluk. Gelyk zul
len wy alien zyn in onzen wensch dat de
algemeene toestand waarin de wereld ver
keert eens veel moge verbeteren, want wy
weten maar al te goed dat dit in de eerste
plaats voor ons aller geluk noodig is.
Wanneer wy dan het afgeloopen jaar
nog eens even de revue laten passeeren en
speciaal onze aandacht op de residentie
vestigen, dan is er geen bizondere reden
voor onvoldaanheid, al xunnen wy even
min in dithyrambische juichkreten verval-
den. Het leven sukkelde voort en het is
niet goed te zeggen of de toestand vóóruit
dan wel achteruit ging. Het is misschien
het juiste wanneer wy zeggen dat het zwe
vende bleef. Den Haag is de stad der amb
tenaren by uitstek en de salarisverlaging
welke deze te lyden hebben gehad zal wel
eenigen invloed doen gelden op de alge-
meene koopkracht. Aangezien ook tal van
particulieren schade leden aan hun inko
men zal die vermindering zich terdege doen
gevoelen. Voor den Haag is dat natuurlijk
maatschappij zullen innemen. Voor hen is
het gewenscht, dat zy bij het betreden van
Gymnasium en H. B. S., waar toch al weer
zooveel en zooveel nieuws te loeren valt,
tenminste in een moderne taal reeds een
stuk gevorderd zijn. Vandaar, dat er alle
reden is om te juichen, als straks het
Fransch in eere hersteld zal worden. Daar
gelaten nog, dat de bewering, dat zonder
Fransch, het Nedertandsch der lagere
schooljeugd er op vooruit zou gaan, totaal
onjuist is gebleken te zyn (hieromtrent zyn
treffende gegevens gepubliceerd, die op het
tegendeel wyzen!) mag men in het weer
toelaten der moderne taal in de vjjfde en
zesde klas van de lagere school ongetwijfeld
zien, een breken met de theorie, dat de 95
recht hebben de 5 in kennis naar be
neden te halen. Aan dit treurige staaltje van
ongezond z.g.n. democratisch nivelleeren zal
straks een einde komen. Hier past zeker
ook een woord var. hulde aan het Kamer'id
mejuffrouw Westerman, welke in dezen een
onvermoeide strijdster is geweest en her-
Laaldelyk in de volksvertegenwoordiging,
daarin geste-ind door *n deel der burgerij,
VH»r deze verbetering Van ons onderwijs
geyverd heeft.
Wie den lach van zijn gelaat verbant.
verdrjjft den zonneschijn van zijn pad.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda «n omstreken (behoorande tot den benorgkri^):
1—5 regeU ƒ1.30, elke regel moer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55, elke regel moer 0.30. Advertentiën in hot Zaterdagnummer 20
L |jslag op den prfj». IJefdadigheida-advertetitifen do helft van den prij».
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1-4 regels ƒ2.05, elke moer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën «n ingezonden mededeelingen hy contract tot Mor gereduceer
de» prijs. Groots letter» en randen worden berekend naar plaataruimte.
Advortantiën kunnen worden ingezonden door tuMchenkomet van ■oliede Boekhan
delaren, Advortenttebureaux en onze Agenten en moeten daaga vóór de plaatsing
aan hot Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te z(jn.
5 20
bklden.. ik zou willen aanbidden, wu
leven voor een glimlach, zou sterven
vuo< een kus Ik, die laf en zwak zou
zijn en trotecher op die zwakte dan
cp den, dubbelen. kroon van Karnt.
Mr.ar de troon van Isia» is voor m.jn
blik verborgen, Hij staat voor de ar
men en lagen. De rijke priiwe» mag
daar niet binoeiigaan.”
Hugh zeide* niets, dadelijk daarop
hoorden wij een voetstap, het geritsel
vun rijde en juweelen, een laatsten
zucht in de avondlucht en rij was
lieengegaan achter rich latend een
geur van exotische bloemen, van heer
lijk rijpe vruchten, van weelderige,
vrouwelijke bekoorlijkheid, die in dit
vreemde land tot ons sprak van va
derland en tehuis Gedurende de eerst
volgende dagen sprak het veranderlij
ke grillige meisje geen woord tot Hugh
Zij scheen zijn tegenwoordigheid te
ignoreer en. en al haar lieftalligheden
werden met kwistige hand over den
heiligen Pharaoh ui (gestort. Ik begon
veel belang te stellen In mijn verhe
ven patient en was zelfs begonnen te
deelen in zijn geestelijke moeilijkhe
den Hij haatte Hugh, den persoon,
aan wien ik op aarde het meest
hecht was, maar
dan toegeven dat
rijn haat had.
iets onoeschi-ijvelijk liefelijk» de lucht
vervulde en ik werd door de roaen
en de lelies gedragen naar een prieel
van bloemen, die heerlijker geurden
dan iets anders op aarde. tin daar, in
de diepe schaduwen, slechts begluurd
door kleine oogjes van vogels, xdaur
woonde de majesteit van Isis zelf en
plotseling hield ik, in de nabijheid der
godin op, Neil-akrit te rijn, vergat ik
ullo luister en schittering, herinnerde
ik mij alleen, dat ik jong en schoon
was, mi toen de armen, die mij gedra
gen hadden, mij neerlegden dp riet
hefelijk geurend tapijt knielde de eige
naar van die armen met mij neer en
aanbaden wij de heilige plaats van
Isis
Zij zweeg, gedurende enkele oogen-
blikken heerschte er diepe stilte in de
duisternis alleen hek gekabbel van
het water thgen de marmeren treden,
klonk met gelijke tusschenruimten als
een zwak geprevel van omlaag.
..Verwondert het u. dat ik sinds dat
oogenblik steeds verlangd heb, die
plek terug te rien. dat ik Sen-tur ge
beden heb mij daarheen te leiden,
want ik geloof, dat hij weet wat ik
dm aachten dool verzocht heb mij te
brengen door die donkere vallei, op
dat ik Isis nog eens mocht aanschou
wen en aan haar voeten aanbidden...
me* niemand anders.... die een deel
zou rijn neen I geheel mijn leven,
d’e zou liefhebben en toch niet aan-
Een varbeterlng In ons Lager
Onderwijs.
Het is zonneklaar, zoo schryft Mr. E. van
Kaalte in het Algem. Weekbl. van den Mid
denstand, dat een op handen zynde verbe
tering in ons Lager Onderwys, met name
het weer toelaten van het Fransch in de
vyfide en zesde klas der lagere school zoo
wel een algemeen cultureel belang voor heed
ons volk raakt, als ook nog in het bijzonder
een middenstandsbelang.
De geestelyke leiders van Nederland die
nen een zoo voortreffelijk mogelijke oplei
ding te genieten: ruime kennis van de mo
derne talen is voor hen onontbeerlijk. En
de Nederlandsche middenstanders, die in
staat wilden wezen zoowel in eigen kring
als in den concurrentiestrijd met het bui
tenland in de voorste gelederen post te vat
ten en daar stand te houden, zullen slechts
rijk profyt kunnen trekken uit de kennis
van Fransch, Engelsch en Duitsch.
Welnu, jammer genoeg heeft men eenige
jaren geleden onze wet op het Lager On
derwijs cusdanig gewijzigd, dat ons onder
wijs er in steê van op vooruit te gaan, lee-
lyk op achteruitging. Onder de leuze van
een „eenheidsschool”, van een school, waar
de 5 die later ook nog middelbaar en
hooger onderwys zouden genieten in kennis
teruggehouden zouden worden terwille van
de andere 50 7c die niet zooveel hoeven te
weten, aangezien hun onderwys met de
lagere school eindigt, werd het Fransch in
den ban gedaan. De 95 7< hadden het
Fransch niet noodig en duskon het 1
verdwijnen. De heeren, die aldus weer eens
de fout begingen de democratie te willen
dienen door te nivelleeren, door als basis
voor allen het lagere (in kennis) te nemen,
hadden een trouwen bondgenoot in den
Minister van Onderwys. Hy toch was met
't vooistel tot schrapping van ’t Fransch
als leervak voor den dag gekomen, welis
waar niet om politieke gronden, naar zijn
uiteenzetting luidde, doch omdat hij meen
de, dat de kennis van het Nederlandsch
grooter zou worden als men den kinderen
nog wat meer tyd daarvoor gaf en dat men
hen pas met Fransch moest laten begin
nen. als ze eerst behoorlijk Nederlandsch
kenden.
Aldus de theorie. Reeds vry spoedig
bleek, hoezeer deze verandering in het leer
programma velen ouders een doorn in het
oog was en hoe weinig gunstige vruchten ze
ook opleverde. Pogingen om 't ergste te
die van Hugh, welke op haar gericht
waren, trachtte te ontmoeten. Ik kon
zijn slan.ie gesta.te rien, kaarsrecht,
de armen over de borst gekruist, en
ik wraschte hem vér weg te voeren
van dit zonderlinge, zinnelijke meisje,
van wie elke beweging een gedicht
was en elk woord een bedwelmende
bekoring.
„Ik wist, dat de vallei des doods
aan mijn voelen lag,” hernam rij op
denzelfden droomerigen, zangerigen
toon, è.eepend en laag. „Ik wist, dat
alles rondom mij verlatenheid, leed en
verwoesting was, maar ik aag het niet,
want mijn oogen zagen het gincteche
verschiet en wat ik daar zag, ver weg
was zoo schitterend en schoon, dat
sinds dien mijn herinnering steeds bij
dat visioen heeft verwijld en mijn voe
ten verlangden daar heen te gaan
„Wat zaagt gij?”
„Ik zag een prieel van ineen gestren
gelde bloemen, die neerhingen in de
stralen der zon. die ik nooit zoo schit
terend en warm iiad gezien en tus-
schen de rozen en de leliën, de lau
rier en de mimosa, tjilpten vogels. De
spookachtige hand leidde mij steeds
verder en eensklaps stond ik tussdien
de bloemen en zag ik, dat elke vogel
een nest had en ieder naast zidi een
maat, en tusseben de ineen gestrengel
de fuchsia’s en acaciaboomen, liepen
mannen en vrouwen, twee aan twee.
Hun hoofden -’icht bij elkaar,
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal 3.15, met Zondagsblad 3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
hy onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel. 545.
wien hetzelfde lot wacht als Looedumen,
is men bezig zich te verzetten tegen de
operatie. Natuurlijk beteekent dat alleen
\uitatel vap executie, w*»t op den duur zal
hst niet amjera kunnen dan dat groot-den
Ha\g ook deze dorpen in zich opnee«nt.
Reed» veel te lang protiteeren zy van de
voordeeien die de nabuurschap van d«
groote stad hun geeft. Het zal echter nog
wel eenige moeite kosten om hen hiertoe
te bewegen, want het tweeslachtig bestaan
U velen ten voordeel.
By de wisseling des jaars maken wy
gaarne een prognose voor het komenUu
jaar. Er valt ecirter weinig of niets te vóór
spellen. De iactoren die het wel en wee
van onze residentie beheerschen, liggen
voor liet overgroote deel buiten haar terri
torium en buiten haar macht. Van het al
lergrootste gewicht is de bloei tier nyver-
lieid en der scheepvaart voor onze stad, die
daaraan haar indirect voordeel heeft. Wan
neer het jaar '24 blijkt gunstig te zyn uit-
gevaHeu en de stroom dividende en tan
tièmes .flink vloeit kan het voor den Haag
in '25 een goed jaar geven. We dienen dat
nog af te wachten en zekerheid daarom-
tient ui er nog niet. Het is ten slotte een
betrekkelyk klem aantal personen wier in
komen voor den Haag in de eerste plaats
van beteekems is. Zy brengen niet alleen
lechtetreeks een flink deel in de belastin
gen op maar zy maken door het ruimer uil-
geven van geki den algemeenen gang van
zaken beter. Den Haag is immers de weel-
destad en van de weelde moet iedereen het
voor een goed deel hebben, direct of indi
rect Al hebben wjj hier geen nijverheid,
geen industrie en geen scheepvaart, het lot
van den Haag is daarmede ten nauwtte ver
bonden. By onze gelukwenschen voor het
jaar 1925 zij een ruime plaats gegeven aan
den bloei van ons land met precies hetzelf
de tikje egoïsme, waarvan wij in den aan
vang spraken.
Voor de rechtstreeksche belangen van
den Haag hopen wy alleen op een aanzien
lijke belastingverlaging omdat deze vóór
alles noodig is om de draagkracht te ver-
hoogen, die door allerlei ometandiglieden
noodeloos is verzwakt.
FEUILLETOn.
(Nadrok verboden).
Uit het Engetech van
BARONES ORCZY.
Bewerkt door
J P. WESSELINK—VAN ROSSUM.
61
Ik stond van mijn legerstede op en
hep naar buiten in de eenzame lanen
van het park, zelfs Sen-tur ging niet
niast mij. Ik gevoelde mij onbeschrij
felijk eenaaami en verleen en de
duisternis drukte mij als een doods
kleed. Eensklaps voelde ik, dat iemand
iels mijn hand grepp, terwijl een stem
fluisterde ..KomI” Ik volgde en de
onzichtbare hand leidde mij over de
kanalen en steden van Kamt, over de
heuvels ginds, die de grenzen vormen
van de bewoonde wereld, over de val-
*oi des doods, waar ik in de duister
ts, den kreet der roofvogels en het
geheim der stervende rieten hoorde.”
Zij stond daar, een vreemde,
•lanke, onbfeechrijfelijk bevallige ge
daante vaag afgeteekend tegen de duis-
■Wms, Hcfit voorovergebogen, alsof
“*ai oogen door de duisternis heen
een leelyk ding omdat dit ia te beschouwen
als een algemeene verlaging van het peil.
Wat <ie gemeente zelf betreft, is er (w#
eenige reden voor tevredenheid ten aanzien
van den financieelen toestand. Er is een
overschot van inkomaten en dus zyn |wü
een heel eind verder dan b(jv. Rotterdam
dat voor een leelyk tekort zit. Het ia alleen
jammer dat het belleer hier nog niet veel
zuiniger geschiedt, dan ware het mogelijk
geweest d« belastingen een flink stuk to
verlagen in plaats van de luttele gul<)éns\
waarmede wy nu tevreden moeten zyn
Een belangrijk feit van bizondepe betee-
kenis voor den Haag valt er uit het afge-
Loopen jaar niet te memo ree ren. Dat Wil
lem II een ander standbeeld heeft gekre
gen is zelfs niet gewichtig genoeg. Iets
nieuwe is er niet te melden; alles sjokt
voort en bleef by het oude. De in den Hapg
zoozeer verafgode Kunst had een zwaar
bestaan, maar voor het ééne gezelschap
xan tooneeliaten dat den zwaren ttryd
moest, opgeven, Icwam aanstonds een ander
in de plaats. Naar het lykt weet dat het
wel bol te werken. Het aantal zangers, zan-
geiessen en musici is nog steeds stijgende
en dus wordt de strjjd voor hen steeds
zwaarder. Wanneer de aanvoer van nieuwe
sthrren eens werd stopgezet, zou het üiu>
wW zoo aangenaam zyn. Nederland is lij
dende aan een overdaad van kunstzinnige
personen gelyk het in alle takken vaa nij
verheid en industrie daaraan laboreert-
Eigenlijk is dat vraagstuk het eenige be
langrijke dat ons land moest bezighouden
en dat dringend om afdoende oplossing
vraagt. Da juiste cijfers over 1923 hebben
wy nog niet maar ze zullen wel weer uit
wazen dut de bevolking met een aantal is
t.egeno.nen dat onrustbarend is. In de vele
x.aken dat de Tweede Kamer zich met
lands wel en wee heeft bezig gehouden, i-t
d.t vraagstuk der overbevolking slechts1-
eenmaal en dan nog terloops aangeroerrf
De uittocht van het overtollige deel der
plattelandsbevolking naar de steden is be
nauwend groot en het is haast onbegrijpe
lijk dat men daaraan niet alle aandacht
wydt. Ieder jaar neemt de bevolkirg van
Nederland met honderd duizend zielen toe
10 zich in den Haag vestigt,
onevenredig groot deel. Op den duur
kan dat niet blijven bestaan en dus dient
men onmiddellyk te rade te gaan wat hier
in de vereischte oplossing is.
Als er dan nog iets is in het jaar 1924
dat wy even wallen vermelden dan .is het
<le annexatie van Looaduinen.JHet is niets
ongewoons dat dergelyke dorpen die tegen
de groote gemeenten aanleunen op den duur
opgeslokt worden. Meestal echter gaat die
operatie gepaard met veel verzet van den
patiënt. Met Looeduineh was dat niet het
geval. Na een half jaar Haagsen regime zal
waarschijnlijk niemand meer anders willen,
wand tot heden is er nog niets anders dan
voordeel aan den kant der oud-lxiosduiners.
In Rijswijk en Voorburg, dé twee buurtjes
hun armen in elkaar geslagen, zelfs
de boomen boven hun hoofd, strengel
den de takken ineen en bogende stam
men tot elkaar. De lucht was vervuld
van teeder gefluister, van gewisselde
kussen, van teedere zuchten en lieve
woorden. Toen vervulde een groot leed
mijn hart, want ik, die door de man
nen zoo schoon word genoemd, was
alleen in de verblijfplaats der liefde,
niemand stond bij mij om mij te lief-
koozen, niemand fluisterde mij iets toe,
en als ik voorbij ging stonden de jon
ge paren even stil en keilen mij met
verbazing aan, terwijl rakelen fluis
terden. „Zie, het is Neit-akrit, prinses
van Kamt Is zij niet schoon En
anderen antwoordden „Ja, zoo schoon
zoo hoog en zoo machtig, maar zij kent
de verblijfplaats van Isis niet.” En al
len zuchtten „Helaas I arme Neit-
akrit En ik was zoo overweldigd
door smart, dat ik op het zachte be
dauwde gras viel en bitter weende.”
Hugh moet zich zeer sterk hebben
gewaand om zulk een onderwerp te
durven behandelen met een vrouw, die
zoo schoon en zoo buitengewoon be
koorlijk was. Hij kon haar niet rien,
want de nacht was zeer donker, slechts
haar onttrek! en een wannen gloed
rondom haar hoofd, als van levend
goud.
„Daarna”, begon rij opnieuw, „voel
de ik plotseling, terwijl ik sthreide,
twee armen die mij omgaven, als of
voorkomen, om t F ransch weer in eere te
herstellen mislukten, totdat de praktyk nog
duidelijker sprak en nu ook by den Minis
ter gehoor heeft gevonden.
Zyne Excellentie toch verklaarde by de
jongste Kamer-debatten over de begrooting
van Onderwys, dat hy bereid is al moge
hy zelf principieel een dusdamgen gang van
zaken betreurenswaard achten weder
invoering van het Fransch door wetswijzi
ging mogelyk te maken, waar de praktyk
hem hiertoe dwingt.
Wat toch is het geval? Op H. B. S. en
Gymnasium heelt men de moeilykheid ge
kregen, dat een deel der leerlingen daar met
een ander deel zonder Fransche kennis
komt. Veelal heeft het grootste contingent,
die taal toch al geleerd: de ouders waren
van oordeel, dat zy hun kinderen een dienst
bewezen door hun datgene by te brengen,
wat zy wei degelyk noodig hebben, maar
hun op de school tegenwoordig terwille van
ue nivelleering onthouden wordt. Het
spreekt wel vanzelf, dat aldus de niet-
Fransch kennende leerlingen extra hard
moeten werken om op peil te komen. On-
vfïllekeurig toch wondt door de leeruren
rekening gehouden met het feit, dat een
groot deel der leerlingen, evenzeer als vroe
ger, reeds twee of drie jaar Fransch ge
leerd hebben.
Intusschen, deze moeilijkheid was een ge-
xclg van het feit, dat zeer vele ouders on
tevreden bleken met de bestaande regeling
van het leerprogramma en nu hun kinderen
in hun vryen tijd, althans officieel buiten de
gewone schooluren, Fransch lieten leeren.
Niet aan de leeraien op Gymnasium en
H. B. S., die zich toch naar de realiteit moe
ten richten, maar aan... de wet, die inging
tegen wat de werkelijkheid eischte, lag en
Ligt hier de fout. Men heeft een theoretische
eenheidsschool willen maken, men heeft
door de wet iets willen forceeren wat botste
tegen de verlangens der ouders, tegen de
eischen van het praktische leven. Nu moet
eindelijk de Minister zwichten. Dit is een
zeer gelukkig verschijnsel: hier toch heeft
men te doen met een overwinning Van het
werkelykheidsbesef en werkelykheidswillen
der betreffende burgers op het theoretisch
gedoe, waaraan Minister en Kamermeerder
heid zich destijds schuldig hebben gemaakt.
Wie geroepen zyn om tot de geestelijke
leiders van ons volk te behooren, wie over
een voldoende intellectueels uitrusting wil
len beschikken als strijders op het terrein
van handel en industrie zullen, juist in ons
land, een flinke dosis talenkennis moeten
bezitten. Voor hen is nu eenmaal ander, uit-
gebredder lager onderwijs noodig, dan voor
degenen, welke bescheidener plaats in de
3000 40