I Cl.
NG
lad.
I
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. IS742
Zaterdag 10 Januari 1925
84» Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
EN
a.a.
eën
c.M. lang
I
Ikwal 130
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
WERKERK OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK. SCHOONHOVEN. STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, eni
DE LIEVELING DER GODEN.
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
78 U?0
Huurwetten
<He
f 0.16
HAGENAAR.
berg
FEUILLETON.
toegenegenheid
uw
wout mj jb,
hij mij noodig
hebt, men zal uw
(Wordt vervolgd).
tan en
zei
i, 150 c.M.
f 6.25
4NKNWKG
M. breed
•n nl»t «p
J. DE MOL EN ZOON
Turfmarkt 75 - Tul. 4IS - Gouda
Utirni- m Dmesiileediog
De brief
Hij zei nwj
zal je me in je nieuwe paleis te Net-
anien ad en.
vanaf f0.98
vanaf f 1.35
vanaf f 1.75
tions,
f2.35
naf f 0.98
ie Restan-
Hemden,
ithemden
in dat land donken
over na, of mannen
c.M. breed
?65
Graslinnen
150 180
.00, f5.00,
Je artikelen
itzondering
en N. W.
BENGER
Een vroolijk oog verspreidt glans,
schoonheid en vreugde over het leven en
al zijn ervaringen
vooral in de lagere regionen, moest gedeel
telik worden verminderd: het premievrije
pensioen moest worden ingetrokken.
Het is indendaad geen wys beleid ge
weest van de opeenvolgende ministeries
Ruys de Beerenbrouck, dat de kiezers te
zien hebben, gekregen.
De post-cheque- en giro-misère, de des
organisatie bij Leger en Vloot, de tarief ge
schiedenis, de ambtenaarssalarissen met het
beruchte artikel 40, de Vlootwet-quaestie,
dat alles getuigt er van hoe de belangen-
politiek van onze Regeeringspartyen het
aanzijn heeft gegeven aan een Ministerie,
dat steeds in labielen toestand verkeert, ge
noodzaakt als het is om alle tegenstrijdige
groepen te vriend te houden.
Zoolang ons kiezersvolk geen onderscheid
weet te maken tusschen direct persoonlijk
belang en algemeen belang, zoolang zal het
algemeen kiesrecht, dat de belangenpolitiek
zeer sterk heeft aangewakkerd, een ramp
voor ons volk zijn.
Nu dat algemeen kiesrecht er eenmaal is,
kan men niets anders doen dan te trachten
door volksontwikkeling het ware alge
meen belang naar voren te brengen.
N.
GOIDSCHE umi i\t.
Je toegenegen
Mark Emmett.’’
Toen trachtte ik twee geschoren me
dische idioten aan 't verstand te bren
gen, wat zij te doen en wat zij te la
ten hadden met betrekking tot mijn
patient. Zij zwoeren bij al hun góden
dat de wijze raadsman volkomen zou
v orden gehoorzaamd. Ik putte mijn
geheel overigens zeer beperkt
Egyptisch vocabuiair uit, om hen dat
vooral op het hart te drukken, en toen
ging ik op audiëntie bij mijn jonge
gastvrouw. Ik vond haar op haar ge
liefkoosde plaats, onder den zijden
nu eigenlyk nog
zet. Sedert 1914 is de bevolking van den
Haag toegenomen met rond 60000 zielen.
Sedert 1919 zijn gebouwd 16500 woningen.
Wanneer daarvan 1Ó000 zijn geweest voor
de lagere huren en 6500 voor de hoogere,
dan komen wij tot de conclusie dat sedert
1919 vijfduizend woningen meer zijn ge
bouwd dan voor de aanwas sedert 1914
noodig was. Blijft dan nog over alles wat
van 19141919 is gebouwd. Stellen wij
dat echter op nihil dan moet volgens onze
berekening de woningmarkt op dit oogen-
blik ruimer zijn dan in '1914. En daarvan
bespeurt men vrijwel niets. Men zegt dat
er 1500 woningen leegstaan, voor het
grootste deel met huren boven 500 gld.
Het eenige wgt wij er nog van kunnen
constateeren is dat de huren veel te hoog
zijn, waardoor velen boven hun kracht wo
nen en velen grooter woningen voor hun
geld zouden willen hebben. Er moet nog
een verschuiving plaaits hebben en een da
ling der huren. Een groot deel van de na
den oorlog gebouwde huizen zyn veel te
duur en veel te ongeriefelijk in vergelijking
van de huizen, die vóór den oorlog wenden
gebouwd met dit gevolg dat nog steeds een
tekort aan goede geriefelijke woningen be
staat en het straks zal blijken dat er een
enorm overschot is van minder goede en
geriefelijke woningen die door daling der
huren zullen ten deel vallen aan een an
dere categorie bewoners dan waarvoor zij
nu bestemd zijn.
Het lijkt ons daarom noodig dat stopge
zet wordt de aanbouw van de z.g. goed-
koope woningen van 300600 gkl. huur en
dat men met kracht den bouw gaat aan
vangen van een beter type, dat niet veel
duurder is. Als dat geschiedt zal een deel
dier eerste soort leegloopen en zal dit deel
door verlaging der huren van zelf beschik
baar komen.
Er moet nu spoedig een debacle in de
huishuren komen ,want er is een over
schot, zij het dan een eenzijdig overschot.
Van opheffing der Huurwetten kan dan
ook nog geen sprake zijn in den Haag.
Het gevolg van opheffing zou zjjn dat de
huizen van vóór den oorlog enorm in huur
stegen en daardoor de verschuiving eer in
andere richting zou plaats hebben dan ge-
wenscht is. Het was dan ook een bizondere
dwaasheid dat bij de behandeling der ge-
meentebegrooting op intrekking dezer wet
ten voor de huren boven 500 moest wor
den overgegaan. Eer is het tegengestelde
noodig. Wanneer niet langer op de bepa
ling der huurprijzen voor de goedkoopere
woning door de Huurcommiswie kan wor
den beroepen zullen die dalen. Trouwens
die dalen reeds. Wij vernamen reeds dat
hy het verhuren van de na-oorlogsche hui
zen aanzienlijke verlaging wordt toege
staan wanneer het huis voor drie jaur weru
gehuurd. Het typeert dat voor de huizen
boven 500 van contracten voor eenigen
tijd niet wordt gerept. Men verhuurt daar
n.et eens meer per jaar omdat men niet
„Ik wil u niet verder ophouden, o,
wijze raadgever
Je toegenegen
Hugh Tankerville.
was geheel onvoldoende,
niets omtrent hemzelf en
ik geloof, dat hij opzettelijk had ver
meden zelfs over zijn gezondheid iets
mede te deelea. Ik voldeed niet aan
zijn wensch, voor zoover ze betrof het
schrijven van een langen brief, maar
schreef alleen een paar woorden.
Beste vriend. Vierentwintig uur na
dat je dezen per bode hebt ontvangen
gebonden wil zijn zoodra de
zouden verdwijnen.
Trouwens deze wetten worden overbo
dig als men den noodtoestand heeft opge-
heven .Het eenige wat zij doen is verhoo-
ging tegenhouden. Wanneer geen verhoo-
ging meer zou worden gevraagd als de
wetten weg zjjn, hindert het bestaan van
die wetten ook niet Zou de opheffing effect
hebben dan is het verhooging; heeft ze
geen effect dan is de wet ook in niets hin
derlijk.
Het beste is dus ze doodkalm haar eigen
dood door overbodigheid te laten sterven.
De adviezen die den Minister van Arbeid
ia deze worden gegeven, gaan voor het
meerendeel in deze richting.
De toeneming der bevolking in den IItmg
met 9500 in één jaar achten wjj veront
rustend, vooral de aanwas door geboorte
boven het verlies door sterfte. Men ga do
consequentie daarvan maar eens na. Het
blijkt dat uit het overige deel van het land
een geregelde af voer van het overschot
naar den Haag plaats heeft Dat lijkt zoo
aardig maar het is bedenkelijk, want het
is onmogelijk voor allen een werkkring te
vinden. Natuurlijk zal een deel ervan dien
hier niet zoeken, maar voor de jonge krach,
ten is hier reeds geen werk genoeg.
In 1925 zal den Haag wel de vierhon
derdduizend zielen behalen. Met inbegrip
van Loosduinen zeker. In een eeuw tijd zul
de residentie dan viermaal zoo groot zijn
geworden, want wij vonden in 1821) het
aantal zielen op honderdduizend aangege
ven. Het vraagstuk van de overbevolking
eisdht ernstige beschouwing want als daar
voor niet zeer spoedig een deugdelijke op
lossing wordt gevonden, zal Nederland ge
leidelijk verarmen. Het cijfer der werkloos
heid is blijvend te hoog en dat beteekent
dat blijvend een deel der werkkracht on
benut blijft on een deel van het inkomen
der werkenden aan onnut moet worden be
steed. Dit is de slechtste positie die er uit
een sociaal en economisch oogpunt voor
een land kan bestaan. Niet het vraagstuk
van de zorg voor de werkloozen is het be
langrijkste. maar wel uit algemeen oog
punt de zorg voor het behoud van het vol
ledig nuttig effect van den arbeid
door de werkenden wordt geleverd.
En juist dat nuttig effect daalt door de
overbevolking. Het maakt ons volk econo
misch minder weerbaar.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DCCXLVL
Het is zonderling dat het maar niet mo-
gelijk is een goed overzicht te krijgen over
den stand van de woningmarkt. Het lijkt
wel alsof men gestadig en opzettelijk de
gegevens daarvoor niet J^jeenzoekt. Over
de laatste jaren zijn zij verstrekt wat be
treft den aanibouw van nieuwe woningen,
maar dat beteekent niets wanneer geen
gegevens omtrent den aanvangsstand wor
den gegeven en niet geraamd wordt hoe
veel woningen van iedere soort noodig zijn
geworden door den aanwas der bevolking.
In het jaar 1924 is de bevolking met
9500 zielen toegenomen, 8000 kinderen zijn
er geboren en 3500 personen zyn gestor
ven, 5000 persotfen hebben zich hier ge
vestigd méér dan er zijn vertrokken. Er
zijn gebouwd 3510 woningen. Wie kan nu
de puzzle oplossen, welke beteekenis dit
voor den stand Van de woningmarkt heeft
We weten nog dat van die 3500 woniigen
er 2500 een huurwaarde beneden 500 gld.
per jaar hebben.
Met dat al weten wij
niets. Hoeveel menschen zijn er voor iedere
soort woningen? Daarover loopt het. Vol
gens een niet geheel onjuiste raming zul
len in de woningen beneden 500 gld. 4 a 5
personen een onderdak vinden en boven de
500 gld. 3 A 4. Totaal zouden dus 14625
personen in deze huizen wonen. Als dit
juist is, is voor 5000 personen meer ge
bouwd dan met het oog op den aanwas der
bevolking noodig was.
We hebben nog eens een rekening opge-
J.
67
Zoo iets in de Europeesche maat-
schappij. En de man, die zich had la-
(Nadruk verboden).
Uit het Engehch van
BARONES ORCZY.
Bewerkt door
P. WESSEL1NK*—VAN ROSSUM.
„partyschap en politieke oneerlijkheid de
„constitutioneele regeering in minachting
„brengt, benadeelt de goede zaak oneindig
„meer, dan zy door de aanneming van de
„beste wetten haar bevoordeelen kan
Deze uitspraken, ingegeven door ware
gemeenschapszin van een der bekwaamste
en edelste mannen, welke ons Volk heeft
opgeleverd, mogen thans meer dan ooit ter
harte worden genomen.
indien men ze had gevolgd zou de verkie
zing van menig „Volksvertegenwoordiger”
ónmogelijk zyu geweest.
Zonder in het algemeen te zeggen, dat
wy geen goede volksvertegenwoordigers
meer hebben kan wel worden beweerd, dat
het kiezersvolk vooral in de laatste tijden
onvoldoende rekening houdt met de persoon
lijke qualiteiten van hunne afgevaardigden
in Raad en Staten.
Men kiest een „man van de party”, een
„men van het woord” en bovenal «en „man.
van belofte", een dienaar der belangen
politiek.
Een arbeider meent, dat zjjn belangen het
beste worden gediend door ’n „arbeider",
al is hij nog zoo onontwikkeld, een orgel
draaier kiest een orgeldraaier, een kruide
nier, een middenstander, een landbouwer
meent, dat „een boer” in de Tweede Kamer
moet zitten en zoo kan men wel voortgaan
Doch met dat al verlaagt men ons parle
ment tot een marktplaats, waar de meest
biedenden of meestbel ovenden de beste
piaatsen krijgen en het ware volksbe
lang met voeten wordt getreden.
Het eerste gevolg van een op deze wjjze
samengesteld parlement is een slappe
regeering, die met alle groepsbelangen
der meerderheid rekening tracht te houden.
Onze huidige Regeering, vooral in zjjn
eerste optreden, is daarvan het beste bewys.
Door den nood gedwongen heeft de te
genwoordige Minister van Financiën krasse
financieele maatregelen moeten nemen en
zjjn voorgangers in hetzelfde kabinet moe
ten verloochenen.
Hetzelfde kabinet dat ons een financieel
uébacle dreigde te bezorgen door de groe
pen, waarop de regeeringsmeerderheid
steunde, te vriend te houden is thans bij
vele van die groepen in discrediet, omdat
hun speciale groepsbelangen niet meer in
die mate worden gediend, als voorheen.
Hel bjjzonder onderwys, van alle coalitie-
groepen welk onderwijs schatten ver
slindt, zonder onze volksontwikkeling te be
vorderen, moest worden gekortwiekt.
De sociale wetgeving, door den R. K.
Arbeiders-Minister Aalberse op buitenspo
rige wjjze uitgebreid, moest door dienzelf
den Minister weer worden ingekrompen.
De verhooging der ambtenaarssalarissen,
mul sommige zijner wenen kennis maak
ik zou wel eens willen welen, welke
duivel die vastgesteld heeft. Geen uiên-
schenhersenen konden zulke verschrik
kelijkheden bedenken. Wij zullen dat
alles moeten veranderen 1 Jij en ik,
niet waar
.Wacht I zei zé, „hebt ge er over
gedacht, dal de heilige Pharaoh u
moeilijk kan missen Hij is zeer ziek
en gij verlaat hem zonder spijt.”
..De heilige Pharaoh is niet in on-
mid del lijk ie.ewgevaar en zeMs al
was dat zoo, prinses, mijn plicht is
bij mijn vriend.”
..Hoe vreemd,” zei ze. „Ik bvb nooit
van liefde en plicht hooren sproken
tusschen man en man. Is die liefde
een product van dat land, waar Osiris
woont en vanwaar gij en zijn afgezant
komt
„Die wordt daar even heilig gehou
den als de liefde tusschen man en
vrouw.”
„Beminnen mannen vrouwen dun ook
in dat land
„Slechts eemnaai in hun leven, prin
ses. De mannen hebben één liefde,
zooals zij één woord hebben en geven
zoowel voor het een als het ander
somt, hun leven.”
„Ik wil
p> Zei zij met plotse
linge koelheid. „Geef slechts uw be
velen aan Fan-tu en welke boot of ge
leide gij ook noodig
bevelen opvolgen.”
De Pharaoh vatte de tijding
mijn vertrek
iroonnemel te midden van een
kussens.
„ik hoop, dat ge mij goed nieuws
van mijn bioeuverwant brengt, wijze
raadgever’’ zeide ze, terwijl ze zich
niet een angstigen oiik >n- naar oogeh
te l mij richtte „hij seneeu onlangs
iets meer opgewekt.
„Mijn nieuws betreffende den heili
gen Pharaoh is niet erger prinses,
antwoordde ik. „Gij weet, hoe ernstig
zijn ziekte is en „niet erger" is, wal
hem betreft, goed nieuws. Niet van
hem heb ik ditmaal slechte tijding."
ik lette nauwkeurig op haar, terwijl
ik dat zei, maar ae scheen niet in het
minst bewogen en zei onverschillig
„Slechte tijding? Van wien
Ik ben een eenzaam man, prinses,
er is slechts één wezen in deze we
reld dat mij oneindig dierbaar is.
Ven hem heb ik slechte berichten."
„Spreekt gij van den zoon van Ra
„Van hem, prinses.”
„Hoe kan id s slechts hem genaken,
die de Lieveling der góden is?” vroeg
zij verwonderd.
..Het is slechts een sterveling en er
is zooveel smart, ook in dit schoone
land. Ik vrees, dal hij lijdt en ik heb
u dit bezoek gebracht, Neit-akrit, om
van uw goedheid te verkrijgen, dat
gij mij veroorlooft te vertrekken en
naar mijn vriend te gaan, omdat hij
gten gebrek lijdt aan de verzorging,
die ik hem alleen kan geven.”
van
mijn vertrek zeer kalm op; niets
scheen ooit in staat te zijn, zijn doffe,
sarcastische onverschilligheid te ver
sturen.
VERKIEZINGSJAAR.
Het pas ingetreden nieuwe jaar zal zyn
een verkiezingsjaar; in 1925 zullen de ver
kiezingen voor de leden van de Tweede Ka
mer der Staten-Generaal plaats hebben.
Op verschillende plaatsen des Lands zyn
de voorbereidende maatregelen reeds ge
nomen: partijbesturen, afdeelingen en pro
pagandisten zyn druk in de weer om de
kiezers op de hoogte te brengen van het
geen de politieke partyen den Volke kunnen
bieden, óf, indien zy tot de Coalitie als Re-
geeringsgroep behooren, om te verkondigen
welke zegeningen de coalitie-regeeringen
ons alzoo gebracht hebben.
Voor zoover de kiezers zich niet in vol
komen onverschilligheid buiten de politiek
houden of door dik en door dun volgzame
schapen zyn van hunne leiding en dus niet
letten op zakelyke critiek op die leiding uit
gebracht zullen zy zich vooral in de ko
mende maanden rekenschap dienen te geven
niet alleen van de verschillende politieke
stroomingen in ons land, maar vooral van
de wyze waarop de volksvertegenwoordi
ger^), aan de verkiezing waarvan zy
hebben medegewerkt, het algemeen
belang in de laatste parlementaire pe
riode hebben behartigd.
Voor hen, die op bekrompen wjjze
hun eigenbelang nooit kunnen loslaten ter
wille van het algemeen belang, is de keuze
in de a.s. verkiezingsdagen niet moeilyk.
Zy hebben slechts te vragen: „welke Volks
vertegenwoordiger belooft me het meest?”
en dan is hun stem bepaald.
Voor hen, die verder zien, een ruimer in
zicht hebben in onze samenleving, is die
keuze niet zoo gemakkelijk en vooral niet
sinds de invoering van de evenredige ver
tegenwoordiging, waarmede de persoonlijke
qualiteiten van de candidaten eenigszins in
verdrukking zyn,gekomen.
Men vraagt toch in de eerste plaats „op
welke 1 y s t staat de candidaat, m. a. w.
tot welke party behoort hy, en eerst
dan komt zyn waarde als mensch, zyn
karakter, levenswandel en bekwaamheid in
aanmerking.
Vrof. Fruin heeft gezegd:
„Voor een constitutioneel volk als het
„onze acht ik het van het hoogste belang,
„dat zyn vertegenwoordiging uit de uitmun-
..tendste en edelste mannen bestaat, die in
„rechtschapenheid en wysheid ten toonbeeld
„aan allen verstrekken.”
en
„Een Kamer, die door de middelmatigheid
„en onhandigheid van haar leden, door haar
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal f 8.15, met Zondagsblad 3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
by onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 96 uun Administratie Tel. Int. 82:
Redactie Tel. 545. A.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels jf l.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—5 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentie» in het Zaterdagnununer 20
Ljjslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiim de helft van den prjjs.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN: 1-4 regels 2.05, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeel ingen by contract tot neer gereduceer-
den prjjs. Groote letters en randen worden iberekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingeaeaderf door tusschenkomst van soliede Boekhan
delaren, Advertentiebureau* en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zün ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zyn.
,.Zijt gij dun zoo aan uw vriend ge
hecht, dat, als hij roept, gij noodzake-
lijx alles moet verlaten en naar hem
toe moet gaan
„Ik heb hvm> gekend en van hem
gehouden sedert onze kinderjaren, toen
we vreugd en smart samen deelden.
,Was dat aan den voet van den
Iroon van Ra vroeg zij met eenigen
zweem van sarcasme.
„In hel land, waar Ra het eerst zijn
gunsteling influisterde heen te gaai
hel land van Kami te regeeren,”
ik „en waar de góden mij geboden
hem lè volgen
„En is hij
waard
Neen, prinses,
wij er niet eerst
en vrouwen hel waardig zijn, voor we
hun onze liefde geven. De zoon van
Ra is mij dierbaarder dan ooit eert
broer het den ander of een zoon het
zijn vader was. Daarom verzoek ik u
nogmaals, uw slaven mij te laten ge
leiden naar de plaats, waar hij is,
want ik gevoel dal hij mij noodig
heeft.”
..Mijn slaven en mijn huis zijn ,ter
uwer beschikking, o, wijze raadsman.
Beveel, wat gij wilt Ean-tu, die het
bevefl over mijn slaven voert, zal ieder
uwer woorden gehoorzamen.”
Ik bedankte haar, en toen zij niets
meer zeide, wendde ik mij om te gaan,
maar zij hield mij terug.
Europeesche
ten toeëigenen, is een der stadsraden
j en staat in hooge achting hij ziet er
I goed uit en is zeer met zich zelf te-
I vreden. Ik gaf mijzelf de niet zeer
groote voldoening hem in het geaicht
ie schoppen, toen hij voor mij knielde
I maar ik weet niet of hij vermoedde,
waarom hij dien schop ontving. Hel
gnf mij echter eenige voldoening.
De bode zal uw antwoord mee terug
I brengen. Maak het lang, Mark, beste
i |Pre! ik verlang er naar. Ik geloof
aal beter zou gevoelen, als ik
k brief gelezen had. Ik bewonder dit
K is verrukkelijk eigenaardig.
I “aar toch heb ik geen eigenlijke sym-
E Mhie ervoor - jij w el en som-
llWs haat ik het. Voojral, wajineer ik