Abdijsiroop
Waarom zoudt Gij
blijven koesten?
Dit is het merk
WYBERT
au gij Uw hoest onmiddellijk
kunt verdrijven met Akker'i
öeaeesteraad rui tiouda.
Laatste Berichten.
Beurs van Amsterdam.
BINNENLAND.
Oud-Milliliter Treub.
Nuar hol Hbkd. verneemt, is de ge
zondheids toeetand van i'rof. Mr. M.
W. F. Treub, diie, zooals men Weet,
in het Uoodc Kruis- teken huis in den
Haag wordt verpleegd, tiiuuu zeer
voorurtgaande. net gevaar is gewe
ken en over met langen tijd wordt
zijn algeheel herstel verwaont.
Het Vadarlandaoh Verbond.
Ou 15 Uov. 1924 wu.xl te 's-Üraven-
hage gestielit een nieuwe staatkundi*-
ge vereemging. binnenkort zul een
iweeae algemeen© vergaderaig war
den gehouden, waarin het voorloopig
oeetuur zaj voorstellen den naam aan
te nemen van „Va<i,erland»eh. Ver
bond", waarin de statuten, het huis
houdelijk reglement en de slaatkuuui-
ge gronuslugeu, waarop de genjage-
zindiieiü oer leden ruse,'' zuilen wor-
ueu vastgesteld, en een hootdbesiuur
zaï worueu benoemd
Onderstaande punten vormen de
grondslagen van ae&e nieuwe partij.
1 Aanvaartling van den Monaroiiaal
i-onstitutioneeien gronuslag van den
Nederlandsehen staal en ftandha.ing
van den bestaande» band der natie
met het Huis van Oranje.
2. Eerbiediging van de vrijheid van
der. burger in zijn god^tUensiige over
tuiging en de uiting daarvan naar bui
uSn, voor zooverre deze u.ting niet in
botsing Komt met de openbare orde
en zedelijkheid.
3. Uitgang, bij wetgeving en be
stuur, van de grondgedachte dat oe
vrijheid is een kostbaar goed en
slechts mag worden ingeperkt indien
het algemeen belang het vorderen van
dht ofler eischt.
4 Herziening van het kiesrecht,
waardoor de reehtstreeksehe band tus-
acJiei. kiezers en gekozene wordt her
steld en den gekozenen voor de uit
oefening van hun mandaat een mate
van onafhankelijkheid wordt gew.iur-
borgd, welke hen in staat stelt tot
een zelfstandige vervulling van ue
hun door de wet opgelegde taak.
5. Herstel en oediqud van een juist
evenwicht tusscnen staatsinkomsten en
-uitgaven, ais grondslag eener gezon
de staatshuisnouding, welke door er-
laging van belastmgen en betrachten
Van gepas.e zuinigheid de kapitaalvor
ming bevordert.
Hergeving van de grootstl mogelijke
vrijheid aan liet particuliere bedrijfs
leven en beperking van de overheids
bemoeiing tot het onvermijdelijke.
Bestrijding van liet streven om den
staat en de overheden te betrekkeu
in eu hun zelfs de leiding te geven
van de maatschappelijke bewegingen,
gerioht op wijziging van de sietsois
van voortbrenging en verdeeling
ti. Behoud van de weerbaarheid des
volks, zoolang en voorzoover zulks
voor oen lid van den Volkenbond ge-
raden en geboden is.
7. Beihandeling door de overheid
van het openbaar en bijzonder onder
wijs op voet van gelijkheid, gepaard
aan een ernstig streven bij alle ou-
derdeeleu van het openbaar onderwijs
naar eenvoud, zuinigheid en praoti-
sche strekking, onder strikte eerbie
diging van de gewetensvrijheid der
bevolking en zonder dan daarbij de
idebele zijdo van het onderwijs mug
verwaarloosd worden.
8. Handhaving van. den band1 '-us-
schen moederland en de doelen van
den staat buiten Europa, met voor
zichtige en daarmede gepaard gaaiuie
geleidelijke invoering van zelfbestuur.
Ue oprichters van deze nieuwe par
tij, de heeren mr. dr. J. A. A. H.
Ue Beaufort, Leusden jhr. H. W. de
Blocq v. Soneltiuga, Velp (üid.); mr.
J. P. Cau, 's-Gravenhage G. Th. v.
Dam, directeur artillerie-inrichtingen,
Zaandam A- F. L. Faubel, oud-ko
lonel. 's-Graverahage F. H. Fentenor
v. VUssingen, Utrecht mr. P. A.
Focketma, Baarn A. Jansen, Hilver
sum jlir. J. D. de Jong v. Beek en
Donk, 's-Gravenhage jhr. mr. dr W.
U. de Jonge, 'a-Gravenhage G- Key
Jzn.. Amsterdam G. Korthals Altes,
Amsterdam jhr. J. A. v. Kretscthmar
v. Veen. Hilversum J. C. C. de
Kuyper, s-Gravenhag© P. M. N. de
Kpiyper, Rotteijdctm jtir. C. L. M.
Lambreöhtaem v. Hit them, Hilversum;
F. Lieftinck J.Hzn., oud-likt van de
Prov Staten in Noord-Halland, Am
sterdam M. J. v. Löben Seis, Velp
(Gld.); mr. J. C Ph. Loeff, Hilver
sum prof. mr. J. de Louter, Hilver
sum Simon A. Maas, 's-Gravenhage;
mr. A. S. v. Nierop, Amsterdam ir.
J. W. Nierstrasz, Hilversum F. J. W.
bawn v. Pallandt v. Rosendaell, Ro-
xewkal jhr- W. C. v^Panhuy»,
Noordwijk ir. J. C. Ramalr, 's-Gra-
venlhago mr. Greta W. van Rijn,.
's-Gravenhage mr. J. G. Sohürmann,
Rotterdam; W. Stork, Delden: mr.
A. Tak, 's-Gravenhage mr. G. J.
Verbuigt, 'srGlravenhage U. D. Vi-
ruly. awieveningen prof. ir. C. W.
Weijs, 's-Gravenhage B. Wilton,
Voorburg; mr. J. G Wurfbain, Worth
Rheden, zullen op de eerstvolgende
vergadering voorstellen zich met de
volgende oproep te wenden tot de
kiezers
Lamdgoiiooten I
Ons vaderland wordt verscheurd door
partijtwist. Men vraagt niet meer wat
vereenigf en vereenigen moet, maar
men zoekt een kunstmatige scheidslijn
langs het geloofs- en klasseverschil.
Meedoogenloo» logt de meerderheid de
minderheid haren wil op.
Zoo komt het, dat de gewichtigste
wetten tot stand komen door stemmin
gen van zuiver rechts tegen links en
zoo komt het, dat zij .niet gedragen
worden door den volkswil.
Ons politieke leven is ernstig ziek
Ziek met alleen, doordien het zien-
deroog is gaan ontaarden in partij-
groe peeringen. maaT vooral, doordien
wij allen door onze onthouding, door
onze laksheid en lafheid het zoover
hebben laten komen.
Wanneer het waar is, dat ieder
land de regeering heeft, die het ver
dient, dan hebben wij aan de verwor
ding in en buiten het parlement allen
schuld.
van de sinds 7S jaren
als het beste middel
tegen hoest en ver
koudheid beproefde
TAMATTIM
In origineele doozen 65 en 45 Cts.
Wij zijn ons die schuld bewust en
trachten daarom te heelen, wat nog te
herstellen is.
De onbewaakte overwegen.
Naar wij vernemen zullen binnen drie
maanden de onbewaakte overwegen voor
zien worden van een waarschuwingssein,
dat bestaan zal in een typisch gevormde
paal, met een waarschuwingsbord. Bedoelde
waarschuwingsborden zjjn ontworpen met
medewerking van de K. N. A. Club en den
A. N. W. Bond, en zyn door den Minister
van Waterstaat goedgekeurd.
De palen zullen geplaatst worden 150 Me
ter van de overwegen af en zullen binnen
kort door de Ned. Spoorwegen worden aan
besteed.
GEMENGDE BERICHTEN.
Het collectief contract in de Bouwvakken.
Naar de Tel. verneemt, hoobe» de
besturen der patroonsbonden in üe
bouwbedrijven aan de vier samenwer
kende organisaties van bouwvakarbei
ders in antwoord op het schrijven van
laatstgenoemden inzake het nieuwe
collectieve contract gemeld, dat zij
geen kans zien de nadere werkne-,
mors voorstellen voor ue ledenverga
deringen uer patrooiisooiuieiii ie ver
dedigen. Zij vreezen zelfs, utu vde "a-
ueie vooralellen liet geneei© uicuwe
contract ui gevaar zouaeu kannen
tyrengen. iensuxde brengen ue pU-
iroous ui neruuieruig, uai toe^e/egu
werd, dat in uen loop vun a.t jaar
nagegaan zou woiuen wel.»e fouten ue
klasse-mdeeiing daiikleven. (ue werk
nemers hadden n.i. loonaveu-nooging
voor de laagste loonklasse gevraagu).
De besturen der patroonsbond©!!
hebben de bederaLe, welke nader
overleg, speciaal inzake ue looiien,
gevraagd had, geumwooru, uai za,|
geen aanleiding kunnen viiwen om op
nieuw over do nieuwe oouocueve ur-
beiusovereeoaomsi te pralen, daar ui-
les voldoende benandeid werd.
Onder den trein gerankt.
Gisteravond wilue op hei perron
van het station A.me.ysiyjon mtej. u,
Bot uit Utrecht in den in beweging
zijnden trein van 3.20 naar Utreem
slappen, /.ij hau iiuur zesjarig uwn-
tertje aan ue iiandz.ij ivwuiu ie val
len, het kind geraakt onuer den trein
en weru onmiiuueLij., geuooa.
oe moeder is op last van een ,u-
nridoels ontbouen gene «sneer naar ue.
ziekenhuis overgebracht, waar zij mei
inwendige kneuzingen »s opgenomen.
Haar toestand ia met zoiv(w dikkend-
RADlO-TELKGKAFiSLtt WKKKJMÜlUCiii
Verwachting: Zwakke tot matige tyde-
lyk wellicht toenemende Zuidosten tot Zui
den wind. Nevelig tot zwaar bewolkt. Wei
nig of geen regen. Later iets zachter.
MAKKl DLKiLii 1 LiN
Kaasmarkt.
WOERDEN, 21 Jan. Aanvoer 130 par
tijen, prijzen le kw. 6266, 2e kw.
61, met rijksmerk 6272. Aanvoer ma-
tig.
(Joop. Tuiniewveieemguig „Gouda en
Omstreken
woiling van 20 Januari.
Spruiten 1© art. f 14.10—23, 2e srt.
f «.40—12.60, Witloof le srt. i 15—1«
2e srt. f 613, uien f 1L1210, per
100 K.G.
Golo Savoye kool i 3.50—12, Groe
ne savoy© kool f l.aO4.50, Knolsel-
derio f 2 60—20, per 100 stuks.
Peterselie f 3—3.70, Prei f 0.20—4,
Selderie f 0.80'2.60, per 100 bos.
RECHTZAKEN.
Hinderlijk volgen.
Gisteren hadden zich voor de rechtbank
te Rotterdam te verantwoorden I. J. d. V.,
A. v. V., A. H. HL C. S. V. en J. van der
B., allen apellanten van een vonnis van den
kantonrechter te Gouda, waarbij zij wegens
hinderlijk volgen van den directeur van de
Stearine Kaarsenfabriek I. IJissel de Schep-
pei te Gouda op den 24sten September, wa
ren veroordeeld tot 5 boete, suLb. 5 da
gen hechtenis, van welk vonnis zij in hoo-
ger beroep waren gekomen.
De beklaagden waren niet verschenen.
Mr. de Grooth vroeg uitstel van de zaak,
omdat de door hem gedagvaarde getuige k
décharge, Mr. de Witt Wijnen verhinderd
was ter terechtzitting te komen. De recht
bank verleende echter verstek.
lAJs getuigen werden gehoord de fabrieks
directeur I. IJesel de Schepper en de agent
van politie Neg rijn.
/De getuige IJesel de Schepper zeide, dat
de mannen op 24 September, boen het hin-
dertijk volgen plaats had, niet meer in zijn
dienst waren. Op dien dag kwam getuige
uit hotel De Zalm te Gouda; de mannen
gingen vóór hem staan en ondanks z\jn her
haald verzoek bleven de mannen hun hou
ding volhouden.
Aanleiding er toe was een massa-ontslag
aan de kaarsenfabriek.
.De mannen beweenden nog recht te heb
ben op een uitkeering uit een voorzorgskas
en ze hadden daarom reeds meermalen ge
vraagd, maar geen antwoord gekregen.
Getuige zeide reeds meermalen schrifte
lijk antwoord te hebben gegeven op hun
brieven, maar er mede te zijn uitgeqcheden
het ging telkens om dezelfde uak.43e voor-
ia eigendom van het personeel.
het heeft echter ook eerst recht ook de
ontslagenen op uitkeering op 60-jarigen
leeftijd.
De politie was in de nabijheid van ge
tuige, toen hij zich naar huis begaf. Ge
tuige was in gezelschap van den kanton
rechter en mr. De Witt Wijnen. Deze laat
ste had zich tot de politie gewend met het
verzoek in te grijpen.
D« agent van politie Negrtjen had lage
grepen toen hij zag ,dat getuige IJesel de
Schepper hinderlijk werd gevolgd; de man
nen hadden om uitkeering uit de voorzorgs
kas gevraagd. Getuige had gehoord, dat ge
tuige IJssel de Schepper aan. de mannen
had verzocht hem niet langer te volgen.
Het O. M. vroeg bevestiging van het von
nis.
Uitspraak 27 Januari.
In een zaak tegen W. F. de G., 23 jaar,
molenaarsknecht te Gouda door den kan
tonrechter aldaar vrijgesproken van een
overtreding v*n de Motor- en Rfjwielwet,
van welk vonnis de ambtenaar van het 0.
M- in hooger beroep was gekomen, heeft
de rechtbank hot vonnis bevestigd.
Dierechtbank veroordeelde P. v. d. G., 47
jaar, fendbouwer te Lekkerkerk, wegens
het opzettelijk onjuist invullen van zijn aan
gifte-biljet voor de rijksinkomstenbelastang
en het opzettelijk verstrekken van onjuiste
inlichtingen aan den inspecteur van de be
lastingen tot '1 maand gevangenisstraf.
22638 22684 22686 22726 22706 22834 22857
22863 22020 22967
FINANCIEEIE BERICHTEN.
437e STAATSLOTERIJ.
5e klasse. Trekking van Woensdag 21 Jan.
i 15000.—: 4280
ƒ2000.—: 3726
ƒ1500.—: 21025
ƒ1000.—16188 21157
ƒ400.—: 19020
200.—: 37l 7963 19736 22607
tflOa—1762 6799 10738 11032 16185
17673 19122
Prijaen van ƒ70.—
16 361 382 521 821 1054 1195 1628
1649 2386 2507 2687 2777 2786 2799 2829
2876 3099 3184 6324 3705 3729 3840 4076
4293 4408 4603 4988 5037 6073 5087 5239
5733 5786 6084 6157 6587 6767 6770 6878
6991 7031 7159 7487 7879 7890 8197 8406
8606 8683 9146 9470 10057 10067 10087
10130 10792 10849 11022 11250 11346 11465
11468 11645 11811 11906 12090 12236 12269
12287 12387 12453 12616 12668 12725 12969
12983 13092 13164 13176 13235 13280 13302
13386 13662 13691 13600 13643 13776 13805
13904 14306 14342 14346 14361 14365 14469
14496 14538 14566 14618 14709 14763 16161
15236 15298 16681 16627 15696 15738 15744
15846 15891 16905 15917 16042 16328 16433
16605 16654 16694 17032 17133 17157 17795
17835 17952 17964 18042 18364 18678 18684
18895 18954 19107 19185 19281 19559 19591
19642 19647 19842 19909 199(22 20030 20176
20269 20389 20414 20672 20761 20812 20853
21029 21302 2J313 21515 21640 21884 21904
22241 22274 22385 22388 22932
11 64 66 82 107 127 136 339
615 570 5602 657 720 773 848
873 877 886 909 910 964 1064 1071
1092 1113 1201 1372 1376 1449 1571 1681
1587 1601 1680 1759 1793 1795 1815 1869
1886 1914 1923 2016 2086 2161 2206 2257
2278 2346 2361 2486 2496 2512 2522 2565
2581 2614 2663 2854 2926 2989 3058 3066
3118 3119 3131 8170 3237 3292 3439 3463
3628 3654 3644 3689 3736 3782 3824 3909
4016 4032 4189 4210 4332 4348 4366 4471
4524 4563 4687 4699 4719 4776 4806 4835
4846 4848 4877 4930 4963 5018 5026 5026
5050 5065 6117 5149 5166 5227 5263 5274
5317 5339 6369 5389 6429 6439 5469 5493
5686 5589 5637 5648 5656 5719 5725 5762
5823 5829 5896 6060 6078 6083 6160 6170
6219 6343 6480 6625 6629 6546 6566 6676
6733 6772 6908 6905 7064 7119 7155 7400
7609 7625 7669 7692 7796 7840 7867 7948
7065 7988 8010 8052 8066 8132 8158 8170
8198 8292 8474 8476 8683 8587 8626 8763
8827 8828 8843 8846 8997 9030 9047 9094
9116 9197 9308 9439 9509 9575 9606 9639
9666 9083 9688 708 9711 9824 9839 9942
10008 10064 10^02 10435 10437 10450 10554
10557 10612 10679 10787 10641 10892 10913
10915 10947 11023 11030 11135 11141 11170
11194 11299 11310 11318 11625 11577 11589
1'1591 11641 11655 11677 11681 11736 11798
11829 11838 11842 11907 11999 12046 12051
12068 12064 12242 12416 12417 12447 12449
12466 12478 12490 12567 12634 12783 12846
12850 12867 12930 12946 13022 13079 13(100
13137 13166 13241 13278 13281 13296 13329
13428 13447 13471 13613 13541 13623 13646
13743 13838 13884 13899 13934 13964 14010
14019 14028 14117 14157 14201 14271 14303
14447 14462 14467 14609 14621 14643 14645
14785 14862 14863 14967 14960 14963 14982
15056 15077 1&101 16163 15206 16225 15229
15268 15299 15860 15366 15385 15402 15608
15644 15668 16717 15729 15865 15873 15884
15923 15968 15992 16063 16068 16161 1616Ö
16167 16181 16187 16191 16192 16193 16226
16232 16240 16241 16266 16277 16289 16332
16379 16427 16486 16548 16Ö77 16599 16652
16675 16686 16710 16787 16824 16867
16986 17118 17141 17153 17188 17201 17213
17218 17219 17355 17401 17433 17483 17507
17547 17617 17655 17663 17669 17686 17691
17732 17744 17841 17842 17860 17967 17973
17986 17986 18002 18004 18032 18039 18084
180689 18143 18154 18236 18237 18308 18314
18338 18347 18368 18386 18423 18436 18460
18523 18630 18689 18567 18576 18734 18769
18792 18819 18945 18997 19060 19067 19136
19138 19179 19247 19288 19816 19337 19367
19394 19418 19429 19461 19471 19495 19496
19498 19632 19539 19651 19702 19738 19747
19772 19790 19802 19607 19899 19932 19936
19976 19992 20019 20041 20048 20066 20070
20069 20116 20137 20186 20362 20481 20497
20626 20536 20556 20566 20645 20664 20694
20696 20960 21028 21068 21101 21154 21212
21319 21322 21860 21423 21474 21499 21679
21646 21684 21737 21811 21862 21926 21937
22000 22032 22036 22063 22104 22171 22204
22270 22286 22367 22372 22376 22664 22669
Koninklijke Stearine Kaarsenfabriek
Gouda.
Overeenkomstig de toezegging, gedaan in
de Jaarvergadering van 1924 heeft thans het
Bestuur der Koninklijke Stearine Kaarsen
fabriek Gouda tezamen met eene Com
missie uit Aandeelhouders, bestaande uit
de Heeren Ulbo J. Mys, R. U. Jongenbur
ger en C. J. Laming uitvoerig rapport
uitgebracht over den toestand der Vennoot
schap en haar eerlang te verwachten recon
structie.
By het Rapport is gevoegd een balans
overzicht per 81 October 1924. Terreinen,
gebouwen enz. komen daarop voor met een
cyfer van 930.657.(na afschrijving tot
31 October 1924 ad ƒ2.419.169.—). Het ba-
lanscyfer zoude nochtans, in geval van ge
forceerde liquidatie, wellicht te hoog blij
ken. Eenige onder den poat begrepen activa
zal men trachten van de hand te doen. On
der den post .Belangen bij andere Onderne
mingen", welke als de positie der Vennoot
schap vrijwel beheerschende balanspost
wordt aangeduid, zijn begrepen 3.606.000.-
gewone aandeel en Anton Jurgens' Vereenig-
de Fabrieken; ƒ2.010.000.— gewone aan-
deelen Maatschappij tot Exploitatie van
Zeepfabrieken; ƒ817.500.— winstbewijzen
idem en ca. Frs. 6.000.000.— aandeelen in
Fransche ondernemingen.
Met betrekking tot den post „Belegde Di
vidend-Reserve" heeft men zich rekenschap
moeten geven van de beteekenis dezer be
legging in verband met de rechten, die ge-
wi.ne Aandeelhouders daarop zouden kun
nen geldend maken. Na daaromtrent inge
wonnen juridisch advies is gebleken, dat bij
gebreke van plaats gehad hebbende afschei
ding van bedoeld, actief, waarbij bet onder
de macht van een derde zou zyn gebracht,
hetzelve moet worden aangemerkt als nor
maal eigendom der Vennootschap, mede
aansprakelijk voor hare verbintenissen te
genover hare schuldeischers.
Wat de waardeering der „Belegde Divi
dendreserve" betreft, zoo zal daarop een af
schrijving niet te vermijden zijn.
Omtrent de Obligatieleening wordt mede
gedeeld, dat het streven natuurlijk moet zijn
deze als geheel gewaarborgd uit de malaise
te doen te voorschijn komen; nochtans moet
worden erkend, dat indien tegen alle hoop
de Vennootschap genoodzaakt zou worden
tot plotselinge liquidatie met gedwongen
verkoop harer activa, zelfs de vordering van
Obligatiehouders niet geheel gewaarborgd
zou kunnen blijken. Melding wordt gemaakt
van onderhandelingen met Trustee en met
den Bankier der Vennootschap, welke laat
ste zich bereid neeft verklaard tot een re-
keling betreffende het hem verstrekt
Ten aanzien van de „V.
het rapport, dat deae balanspost vertegen
woordigt een vordering, die deze instelling
vennootschap kan geldend maken.
zal zijn af te
het andere, niet in de balans opgenomen
bezit der „Voorzorgskas" te
Met betrekking tot de bedryfspositie
wordt by herhaling de aandacht gevestigd
op de teleurstellende resultaten van het be
drijf ils zoodanig; nochtans wordt vermeld,
dat de eerste 19 maanden van 1924 een
merkbare verbetering aanwijzen.
Teneinde te geraken tot een verbetering
der bedrijfspositie werd het ambtenaarsper-
arbeiders moesten worden verlaagd; met
een en ander is eene besparing van pl.m.
60.000.— per jaar verkregen.
Voorts stelt het Bestuur zich voor, als
verdere maatregelen, het toepassen van
meerdere besparingen en de liquidatie van
verschillende niet voor het bedrijf noodza
kelijke activa, waardoor het niet uitgesloten
schijnt, de verdere bedrijfskosten met nog
pl.m. 70.000.— per jaar terug te brengen.
Het Kaarsenbedrijf als zoodanig wil men
te bewaren ;de hoop (zegt het
behoeft nog niet te worden op
gegeven, dat dit bedrijf weer rendabel kan
worden gemaakt. Met betrekking tot de
„holdings" zal een afwachtende houding
zijn aan te nemen.
Met Trustee zal nader te onderhandelen
zijn over de vraag, of, tegen bepaalde coiv
trapraestatiën van de zijde der Obligatie
houders een deel van de activa tot zekerheid
der verplichtingen aan Trustee zal kunnen
worden in pand gegeven.
Op de aandeelen zal een zeer belangrijke
afschrijving moeten worden voorgesteld, die
zich tot alle groepen zal moeten uitstrek
ken. Genoemd worden percentages van 20
25 op de preferente aandeelen A, 70
k 76 op de preferente aandeelen B en
90 95 op de gewone aandeelen. Hier
naast zouden dan aan Aandeelhouders res-
tantbewijzen zijn aan te bieden, ter aflos
sing waarvan een deel der overwinst zou
zijn te bestemmen en waarmede de gelegen
heid zal worden geopend met betrekking tot
de Dividendreserve een regeling te treffen.
De uitwerking van een en ander wordt
nog aangehouden totdat het resultaat over
het geheele boekjaar 1924 bekend zal zijn.
De gedachte reconstructie zou toch uitslui
tend neerkomen op een herstel eener gezon
de verhouding tusschen nominale en reëele
waarde der kandeelen; economische wijzi
ging zou niet of slechts in geringe mate
ervan zijn te verwachten. Het Bestuur
vraagt machtiging tot voortzetting der on
derhandelingen met Trustee en Bankier en
stelt zich voor over eenige maanden nadere
voorstellen te doen.
Dit rapport zal in de buitengewone alge-
meene vergadering van aandeelhouders, te
houden op Woensdag 28 Jan. a.s. in Hotel
„De Zalm" alhier, worden behandeld.
MUZIEK.
Birgit Engel!.
Volksuniversiteit-Concert Li ederena vond
Reunie-zai I.
Zooals im ons bLuil \m gisteren
reeds koiteiijks aangeduid, scuons ook
uii oonoert, onder leiding van
uoftoej.oureau Ur. de Kous, en gege
ven onuer ue auspiciën van ome ai-
deeling Goud a van de Volksuniversi
teit, groot muzikaal genot, het neant-
woorude aan hoog© eisonen, 300wel
aestnetisch als paedagogisoh. De sten»
van de*© gevierde Ueensch© zangeree
is, wat ue Dereik bare aanmerkelijke
hoogte betreft we hoonden een zui
vere nooge b natuurlij*, sopraan,
nuaai de omvang is van <ku aard.
dat zelis kianken die in het alt-tim
bre vallen, wol en zuiver tot haar
recht komen. Toch heeft haar stem
n.et dien omvang, waarop een andere
Skandinavische zangeres, de beroem
de Bigrid (Jnegrin, een Zweedsche nun,
bogen haair stemomvang grenst in
derdaad aan het fenomenale en, zoo-
wel de laagste alttoonen, als de hoog
ste sopraaiik la nkenvermag zijaondei
eenige moeite weer te geven. Gaan
wij verdeir een vergelijking maken tus
schen de stem van onze edele Neder-
lanosohe zangeres, mevrouw Nooir|de-
wier-Reddingius, dan staat mevrouw
airgit Bngell daarbij stellig ten ach
ter, en ook meerdere nationale zan-
niet
wat
te gai
geressen zijn er, die
uit uen weg oenoeven
aangaat zangyedhniek.
Birgit angelis zang kenmerkt zich
door diepte van gevoel, zuiverheid, in
nigheid en voorat beneersohing van
n©i weeiuerige geluid. Zij is 11 sym-
paithieae en eenvoudige verschijning
tevens vooral de liederen, waarin
iiet sentiment overheerscht, waaron
der we stellig ook reikeneo die mei
ben kinderlijk karakter, aooai£ die
heerlijke liederen van Maihler uit
„Des Knaben Wunderhorn vuiden ui
naar een schier onnavolgbaar vertolk
stei. Manier heelt deze liederen een
voudig en voor het gehoor gemakke
lijk ie begrijpen geschreven en wie
genoot niet van uat schaütsche „ich
ging mil Lust durch einen grunen
wald", van het teeir© „Um scniimme
Kinderen zu macnan met nat „ns
kam ein H-err zum Schlosseii auf emeu
schonen Hosselt en dat vertroosteiir
de „Weir hat dies Liedlein erdacht?'
Birgit LiigeLi oogstte met deze liede
ren, die zij mei grooten eenvoud en
praehtige voordracht zong, luiden bij-
♦ai. in het begin van den avonu was
nei, alsoi de stem niet goed wilde en
zij uetoneerue. Zij begon met hei
„tare selve" van Handel, daarna een
ned van Pergolese, een der geniaalste
componisten uit de Italiuansohe school,
van wiew vooral het schderende öta-
bai Mater bekend is, en van wien zij
koos „Ir© giorni we moeten hier
het in-miuzikale accompagnement van
Louis Scihmitzler in het bizonder ver
melden. Daarna het lied „Amariln
van üiulio Uaccini (1550—ltil»), den
ouden ltaliaanschen meester, die o.a.
aan de „uitvinding" van den „stille
recitativo van den aanvang al een
belangrijk deel heeft gehad) en die
ook voor de Uederoompositie van zoo
groot© beteekenis is geweest. Vanden
grootmoeder van het lied, Frama bchu-
oert, zong Birgit Lngell, zeker wel tot
aller bevrediging voor de gedane keus
een vijftal liederen, waarvan we even
aanstippen uit „Liebhaber in allen
Gestallen", dat geestige
„loh wolJjt' ich war 'ne Fisch".
„So hulrtig und frisch".
Na de pauze „Mus* es eine 'l'ren-
flung geben" en „Blinde Kuh", bei
de van Brahnis, verder de reeds aan-
^ehaalae 3 liederen van Mahler, en
ot slot vier liederen van Hugo Wolf,
den wel eens te veel verwaarloosden,
en toch misschien wel besten Duit-
sche liederoomponist die er ooii ge
weest is.
De sympathieke zangeres oogstte
luiden bijval en dankte daarvoor met
Standchen" van Rich. Strauss.
Graag hadden we de zangeres eens
gehoord in een paar liederen van
Skandinavische componisten, waaron
der er toch zulke belangrijke zrfjn
vooral de weïLuidende. zangrijke
Zweedsdie taal leent zien daar 000
goed voor en te meer spijt het ons,
van dit genot te zijn verstoken, waar
wij juist lezen, dat zij in Rotterdam
meerdere dezer composities gezongen
ïeeft, en o.a. ook eenj HjoiUandsd»
lied Wat is het eigenlijk jammer ge;
wteest, dat wij dat gemist hebben'
Vooral waar haar uitspraak, zoowel
van het Italiaansch, als het Duitsfh,
zoo uitnemend verzorgd was.
Mevrouw Rodie Medenbaich's decla
matie van Björnstjerne Bjömson's ge
dicht was meesterlijk en schonk in
tens genot; Grieg heeft dit tot eea
soort ballade verwerkt, resp. muzikaal
'eüJuBtoneert. Hoe vol van expressie
vlat „Der neue Gott in Gimmle, Der
Fürchterliche, Der Alles nahm". Ook
hierin was Schnitzier weer de be
trouwbare, gev oei ig-mizakale begelei
der
Juist gezien was het, dat zoowel
Birgit Engell. als mevrouw MedeobM*
hem in den grooten bijval lieten dee-
len.
Den initiatiefnemers van dezen g*
uotvollen avond dank I
-r
STADSNIEUWS.
GOUDA, 21 Januari 1926.
Voorwaarden gaslevering over gewone
De Commissie van Bijstand in het beheer
der Gemeente-Lichtfabrieken, heeft zich met
een schryven dd. 8 December 1924, no. 68,
tot B. en W. gewend met het voorstel den
Raad te advisee ren de voorwaarden betref
fende de levering van gas door de Licht
fabrieken te willen herzien.
Uit het schryven der commissie voor
noemd bljjkt, dat de thans nog bestaande
verordening regelende de voorwaarden be
treffende de levering van gas zoodanig ver
ouderd is dat reeds ge ruimen tyd behoefte
aan een nieuwe werd gevoeld. De directeur
der Lichtfabrieken heeft daarom een con
cept eener nieuwe verordening terzake ont
worpen, welke is gebaseerd op de heden-
daagsche praktyk en waarvan de titel in
overeenstemming is gebracht met die voor
de levering van gas over muntgasmeters.
In artikel 8 van bedoeld concept worden
thans twee vormen van gaslevering voor
gesteld, welke tot nu toe in deze gemeente
niet bestonden, n.1. het vastrecht-tarief en
het contract voor jndusirie-gas (by afne
ming van meer dan 5000 M3.). Beide vor
men hebben ten doel het terrein te herwin
nen, hetwelk de gasfabriek verloren heeft,
doordat voor de verlichting het gas ver
drongen is door de electriciteit. Dit kan al
leen geschieden door uitbreiding van het af-
l voor gas. De aflevering van gas
verlichting zal blyven verminderen,
wil de gasfabriek rendabel blyven,
by verbruik van groote hoeveelheden de
pryzen zoodanig zullen moeten worden ge
steld, dat de industrie zich meer en meer
van gas (voor verhitting, etc.) zal kunnen
B. en W. kunnen zich met het denkbeeld
der Oommissie van Bijstand vereenigen en
i 'eenen de Raad voor verdere toelichting
te kufinen verwijzen naar den inhoud van
het rapport van den directeur en het schry
ven van ue commissie. In de ontwerp-ver-
ordening zelve zijn door B. en W. eenige
noo.lig geachte redactiewijzigingen en en
kele aanvullingen aangebracht.
Candidaat examen rechten.
Te Leiden is geslaagd voor het candi-
daatsexamen rechten onze oud-stadgenoot
de heer H. R. Seananelink.
Een tentoonstelling van duiven.
(bondag 25 Januari houdt de Rostduiven-
vereemging „Het Westen" voor hare leden
en donateurs een tentoonstelling van dui
ven in het Qafé „d^ Nieuwe Karseboom
aan de l^ange Tiendeweg. Gelegenheid tot
inkorven der duiven bestaat Zaterdagmid
dag van 46 uur.
Feestavond „Utile Dulci".
iDe Goudsche Gymaiasaaatenvereeniging
„Utile Dulci" houdt op Zaterdag 24 Januari
des avonds 8 uur in zaal Kunstmin der
Soc. Ons Genoegen een groote feestavond.
Belangstellenden verwijzen wjj naar de be
treffende advertentie in dit nummer.
Lezing Prof. Veraart.
De Jongerengroep voor Vrede verzoekt
ons nog even de aandacht .te willen vesti
gen op de lezing, die Prol. Veraart morgen
22 dezer om 8 uur zal houden in de Zaai
„Kunstmin", over: Realiteit en Idealisme
in de Vredesbeweging. Nog slechts een ge
ring aantal toegangskaarten is verkocht,
maar het bestuur van de Jongerengroep
uwijfeit er niet aan of velen zullen deze
lezing van Pref. Veraart, die vooral ook
den laabsten tijd weer bijzonder naar voren
is gekomen in de bekende St. Michaëlactie,
willen bijwonen.
Lezing van den heer Swierstra voor de afd.
Gouda van de My. van Nijverheid.
Voor het departement Gouda van de Nfe-
derl. Maatschappij van Nijverheid en Han
del, sprak gisteravond in „de Réunie" de
heer Swierstra over het onderwerp „Gloei-
lampenfabricage en de nieuwe ontwikke
ling der lichtbronnen." Spr. begon met een
overzicht te geven van de ontwikkelings
geschiedenis van de verlichting. D© Aasie-
riëns en Romeinen gebruikten olie en talk
in sierlyke potjes met pit of vezels, die
primitieve verlichting heeft eeuwenlang ge
domineerd. De eerste waskaars dateert,
voor zoover na te gaan, uit den tijd van
plan. 800 na Ghristus en bleef gehandhaafd,
2het ook belangrijk verbeterd, en bereik
te haar hoogtepunt in de 15e tot 17e eeuw.
Oe eerste poging tot straatverlichting
kwam te Parijs in de 17e eeuw tot stand,
Amsterdam volgde spoedig. Jan van der
Heijden was de uitvinder van de lantaarn
welke minder walmde en niet spoedig uit
waaide, een uitvinding voor dien tijd, wel
ke de verlichting een belangrijke schrede
voorwaarts bracht. Wanneer we 1800 schrij
ven is de olie nog steeds het verlichtings-
middel en dan komt in eens de verandering,
hdgrint de tyd waarin de physische weten
schap zich ontwikkelt. Ten eerste werd in
1799 door Volta het element uitgevonden,
in Engeland kwam de eerste lichtboog tus
schen twee koolspitsen tot stand, een pla
tina draadje door stroom tot gloeien ge
bracht. Ook slaagde men er in steenkool te
vergassen en te verbranden tot lichtgas. In
de groote steden ontstond de neiging naar
gasverlichting in de plaats van olie, ook in
Nederland. In 1830 kreeg Amsterdam voor
het eerst gasverlichting en plan. 1840 was
het de Duitscher Grobe die het platina-
draadje in een luchtledig glazen buisje
hracht maar het eerst bruikbaar gloei-
kmpjie kwam eerst 40 jaar later.
4>e opkomst van de gloeilamp deed de
Sasmenschen ernstig hun best doen de gas
verlichting te verbeteren. De Duateohe nar
fcwrkumdige Auer construeerde een huisje,
te gebruiken in die gasvlam, waardoor de
rasverliohting tot groote ontwikkeling
«wam. Vanaf dat oogenblik werd gewed
ijverd tusschen gas- en eiactriciteitsver-
iichting. in 1918 kwam de groote beaus-
sing ten voordeete der electriciteit door het
verschynan van de nieuwe gasvuliingsiam-
pen van 1900 en 2000 kaarsen, met het ge
volg dat de booglampen verdwenen en ue
gloeilampen hetzelfde effect bereikten zon
der het gebruik van koolspitsen; de veie
voordeelen van electrische verlichting bo
ven gasverlichting waren ua de geringe
kansen op explosie en voor vele plaatsen
een beter rendement.
Spr. ging uitvoerig na hoe men steeds
trachtte het rendement van de gloeilamp,
dlat oorspronkelijk 1/200 was, terwyl de
last werd omgezet in warmte, op te voe
ren. Jaren heeft men gezocht het rende
ment te verhoogen. In 1902 heeft men een
lamp geconstrueerd niet met kool maar
metaal, Omnium, die lamp gaf 76/100
rendement maar het nadeel was dat zij
veel zwakker was. Siemens en Halsk ge
lukten het verbetering te brengen totdat in
1907 de zg. Wolfraammetaaliomp kwam,
welke het rendement tot boven 1 bracht.
Een Amerikaan fabriceerde in 1919 een
lamp, volgens een nieuw procédé, voor het
Wiollraammetaal, dat zoo hard was als
staaJ en hierin was de overwinning gele
gen van de moeilijkheden, het rendement
steeg tot ll^j en de eerate metaaldraad-
vacumlampen kwamen tot stand.
in 1913 komt door yverig zoeken en tas
ten van de' wetenschap aan het licht dat
het gilas een zwarten aanslag krygt, door
dat kleine deeltjes koolzwart loslaten; in
bedoelde lampen wist men een gas te bren
gen, waardoor de levensduur van den draad
werd verlengd. Daarna werd uitgevonden
het spiraliseeren van de gLoeidiraaid tenge
volge waarvan de warmte afgifte met 1/6
verminderde en het rendement tot 3V4
wend opgevoerd, de zg. Halfwatt.
Must lantaarnplaatjes werden de ver
schillende lampensoorten verduidelijkt. Spr.
de voordeelen van de Ulauwlicht
een licht kleur uitstralend
welke de zonliohtkleur naby loomt, en ge
bezigd wordt op plaatsen waar men
'a avonds kleuren kan onderscheiden, b.v.
in schilders-ateliers, weveryen en in de sl
at verschillen
de lampsoorten, schemerlamp, laborato-
mumlamp, reclamelamp, enz.
In 1891 werd door G. Philips, ingenieur
te Eindhoven, een oude fabriek gekocht om
lampen te maken, hy begon het bedryf met
12 man, in 1892 werden 11000 stuks lam
pen verkocht en in hetzelfde jaar de eer
ste 50 gloeilampen, geleverd aan de Steari
ne Kaarsenfabriek Gouda Op het oogen
blik worden 60 k 70 milldoen lampen per
jaar vervaardigd.
Sedert 1918 fabriceert de fabriek ook
Radiolampen, in 1921 5000 en au 30 A
40.000 stuks wekelyks. Er werken 7600
werklieden, men heeft een eigen brand
weer, het Philipsdorp telt 1100 woningen.
De geneeskundige dienst aan de inrichting
verbonden telt 3 doctoren, 1 hoofdverpleeg
ster en het noodige verplegend personeel.
Van de verloskundige dienst kan iede
re vrouw hulp inroepen ondier ver
plichting dat hot kind gedurende het eer
ste jaar elke week op het consulatiebureau
van de hoofdverpleegster wordt gebracht.
In Eindhoven is het sterftecijfer en in
het PfoiJipadiorp maar IM: onder de jon
ge kinderen, wel een bewys hoe gunstig
een en ander werkt.
Voorts heeft de fabriek een z.g. belas
tingspaarfonds, de aangeslotenen hebben
nimmer schade van de korting, daar zy van
het voor de belasting gekorte geld 6
rente krygen. Voor het onderwijs wordt ook
behoorlijk zorg gedragen, de inrichtingen
bestaan uit Fröbelschool, lager onderwijs,
vervolgonderwijs, kook-, wasch- en naai
school- en schrijfscholen. Aan het labora
torium grenst een collegezaal bestemd om
woor professoren de nieuwe inzichten der
physica bloot te leggen, noodig om vooraan
te blyven gaan in de wereldindustrie. Nog
beschikt de inrichting over het Philips-de
Jong en het Philips-v. d. Willigen fonds,
instellingen om geestelijke en lichamelijke
ontspanning aan het personeel te geven en
tot het bekostigen der studie van kinderen
van beambten van het personeel.
Er is ook een coöperatieve bakkerij en
slagerij en 4 kreidenierswinkels, het laat
ste jaar werd 400.000.— dividend uitge
keerd aan de leden der coöperatie.
Na de pauze werd een film vertoond wel
ke het gesprokene verduidelijkte en een
goed beeld gaf van het geheele bedrijf der
Philips Gloeilampenfabriek.
De zaal was vrij go«d bezet.
Uitvoering „Hozanna".
De Christelijke Zangvereeniging „Hozan
na" geeft op Donderdag 29 Januari des
avonds half acht een uitvoering in de zaal
Kunstmin van Ons Genoegen.
Concert „Door Oefening Kunst".
De Mannen-Zangvereeniging „Door Oefe
ning Kunst" geeft op Zaterdag 24 Januari
een uitvoering m de zoal Ooncordia aan de
Westhaven.
Agenda.
21 Jan., 8 uur. Gebouw Daniël. E. H. b. O.
Cursus onder leiding van Dr. Hombur
ger.
21 Jan., 7% u. Hotel de Zalm. Verg. Ka
mer van Koophandel en Fabrieken.
21 Jan., 8% u. Het Schaakbord. Praat-
avoad Goudsche Wlnkeliersvereeniging.
22 Jan., 8 uur. Zaal Kunstmin. Lezing Prof.
Veraart voor de Jongerengroep voor
Vrede.
UIT DEN OMTREK.
HAASTRECHT.
Het jubileum van Da. E. van den Broek.
Vandaag is het 26 jaar geleden, dat ds.
E. van den Broek, Ned. Herv. predikant te
Nieuwveen (Z.-H.) in «ijn ambt werd be
vestigd. Na 2 jaar de gemeente Wervers-
hoof (N.-H.) te hebben gediend, stond hy
achtereenvolgens t« Zooien, Aasendelft,
Haastrecht en Nieuwveen. Do. E. van den
Broek stamt af van een bekende predikan
tenfamilie. In 1764 wend de eerste da. van
den, Broek in zijn ambt te Princenhage be
vestigd en sindsdien hebben achtereenvol
gens alle geslachten predikanten onder haar
leden geteld. In het geheel studeerden er
15 theologie.
VJjfde BegrootingHzitting.
Hedennamiddag te kwart voor twee is de
-vyfde begrootingszittmg van den Raad
aangevangen onder voorzitterschap van
Burgemeester Mys.
Verhinderd was de heer Overhand, terwyl
de heer Oostingh had bericht later te zul
len komen.
Mededeelingen.
I. De Burgemeester deelt den Raad mede
dat hem van de drie vliegers in Italië
heeft bereikt een dankbetuiging, voor het
telegram dat de gemeenteraad ter verwel
koming naar Batavia zond.
II. Burgemeester en Wethouders deel en
den Raad mede:
a. dat by Koninklijk besluit van 2 Januari
1925 no. 10 voor 3 jaren is verlengd de
concessie tot tolheffing op het Amsterdam
sche en Goudsche Rijpad.
b. dat de Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid afwijzend iheeft beschikt op het
verzoek om Ryksvoorschot voor den bouw
van 3 X 52 woningen door de Woningbouw-
vereenigingen „St. Joseph", „de Goede Wo
ning" en „Ons Ideaal", waaromtrent de
Raad in zijne vergadering van 26 November
tj.l. eene principieele beschikking nam.
c. dat Gedeputeerde Staten by schrijven
.van 12/16 Januari j.li B no. 26/62 (3e afd.)
p. S. no. Ill, hebben goedgekeurd het
raadsbesluit van 23 December j.l. tot ver
huur van de z.g. Cabharina Poort-
Deze mededeelingen werden voor kennis
geving aangenomen.
Behalve de aan de orde gestelde stukken
zijn ingekomen:
Van de Nationale Commissie tegen het
alcoholisme een schrijven van Januari 1926,
houdend het verzoek het maximum getal te
verleenen Drankwetsvergunningen te ver
lagen.
Komt nader aan de orde.
Van den Directeur Van den Gemeentelij
ken Handelscursus het jaarverslag over
1924.
Wordt opgenomen in het Gemeenteverslag.
Van de Commissie tot wering van
Schoolverzuim alsvoren.
Idem.
Van den Directeur van de Gemeentelijke
Ambachtsavondschool en der avondschool
Voor ambachtslieden alsvoren.
Idem.
De VOORZITTER deelt mede, dat B. en
W. alsnog een poging bij de Regeering zal
worden gedaan, dit standpunt te herzien.
De heer VAN STAAL (s.d.) wil op dit
schryven nader terugkomen.
De heer JONGENÉURGER (a.r.) kan
zich met het standpunt'van B. en W. in deae
niet vereenigen. Spr. meent dat dit niet
(juist is.
De VOORZITTER ijfril gaame het .alge
meen beleid van B. eh W. naar aanleiding
van het aangevoerde bespreken.
Wat een politieke strekking had, zal spr.
ter zyde laten en alleen bespreken datgene
wat het gemeentebelang betreft.
Wat betreft het voorstel-Kamphuizen, dat
later ingetrokken is, spr. acht dit zeer
sympathiek. Een kortere behandeling is zeer
zeker wenschelijk. Spr. verheugt zich over
dit voorstel en hoopt dat in de toekomst
meer steun zal hebben.
Het zou spr. aangenaam zyn dat in den
Raad van Gouda een toestand van vrede zou
intreden.
Ten aanzien van de opmerkingen van de
Jieeren Dr. Hoffman en Jongenburger ten
aanzien van het bezetten van spr. van de
portefeuille van financiën, merkt spr. op,
dat hieruit kan zijn verstaan, dat spr. niet
genoeg de tanden laat zien. Dat spr. deze
portefeuille heeft aanvaard, is niet geschied
bmdat hy deze gaarne overnam. Toen de
heer IJsselstyn om gezondheidsredenen af
trad, was de toestand zeer moeilijk en deze
is er niet beter op geworden. Het vervullen
Viezer taak is spr. niet aangenaam, maar
heeft deze aanvaard uit plichtbesef,
spr. deze zal blyven houden kan spr. niet
zeggen, daar hem niet is gebleken, dat spr.'s
adviezen door den Raad zijn gevolgd. Het
ware dan mogeKjk deze te stellen in handen
van iemand, die in dat opzicht meer het
vertrouwen van den Raad heeft.
De Raad is eendeels te royaal, anderdeels
te zuinig. Spr. acht zich verplicht ten aan
zien van het beleid een terugblik te werpen
De jaren van voor den oorlog kenmerkten
zich door grooten opbloei en welvaart. Vele
gemeenten hebben daarvan geprofiteerd ve
le® tot zich te trekken op allerlei wyze. Dit
nu is te Gouda niet geschied. Een welbe
wust pogen als te Dordrecht heeft spr. hier
niet kunnen ontdeldcftp. Men heeft de ont
wikkeling van Gouda «enigermate verzuimd.
De vreemdeling heeft den indruk van Gou
da van een achterlijk stadje, dat niet tiert.
Gouda had moeten rekening houden, dat het
zich niet had moeten 1 soleeren, maar zich
aansluiten aan de maatschappij.
Wie eenmaal achtergebleven is, kan niet
vooruit, zonder dien achterstand in te halen.
Spr. vestigt de aandacht op straten, riolee-
ring, handels- en industrieterreinen, voor
de verbetering en de totstandkoming is ach
tergebleven. Met zuinigheid, die natuurlijk
geboden is, komt men er alleen niet. Met
kleine tempo's moet worden ingehaald om
het tekort bij andere dergelijke steden in
te halen. Doen wij dat, dan meent spr., dat
het nageslacht daarvoor dankbaar zal zijn.
Spr. verheugt zich er over, dat te dezen op
zichte het college van B. en W. eensgezind
is. Ten aanzien o.a. van het marktwezen zal
spr. dat straks aantoonen.
Wat de bevolking van Gouda betreft, spF
wijst er op, dat van 1901—11 en 1911—21
de geheele Nederlandsche bevolking in t
algemeen met 15 is toegenomen. Gouda
gaf de eerste periode 9.7 aan en in de
tweede maar 5.6 Gouda staat dus heel
wat achter. In een 10-tal plaatsen was de
toename c.a. 36 en Gouda in die 20 jaar
maar 16 Dit verbaast te meer. waar de
toename der bevolking uitsluitend te dan
ken is aan het meerdere getal van geboor-
&rs
Wat de schulden betreft, apr. wijst er op,
dat op de becijfering van den heer Van
Staal niet te veel mag worden afgegaan,
■daar wel degelijk moet worden gerekend
met de draagkracht der gemeente. In 1905
was de schuld ƒ6.088.000.— en in 1925
8.878.000.—. Daarvan komt 1.800.000.—
ten laste van de Lichtfabrieken, die zelf de
rente en aflossing verdienen.
Waren de ometandigheden normaal ge
weest dan zou d« schuld in 1905 grooter en
in 1925 geringer zyn geweest. De vermeer
dering^hn de schuld In één jaar met 1 mil-
lioen vindt zijn oorzaak met in een roeke-
looa financieel beleid; de leening is aange
gaan voor uitgaven 4 A 5 Jaar geleden ge
daan, eit voorts voor den oj-i uun scholen
alleen is besteed 420.000. De Prinses Ju-
laanaechool alleen kostte 2 ton. Van het ge
leende bedrag Is 260.000.ten loste der
Lichtfabrieken gekomen. De overblijvende 2
ton zijn besteed aan den Reinigingsdienst,
Dntamettingsdienst, Gymnasium, Werkin
richting, Byzondere en Openbare scholen,
e. a., waarbij f 21.000.voor aandeelen
Goudsche Waterleiding. Hieruit blijkt dat
dit leeningbedrag niet is voortgesproten uit
roekeloos beleid.
Wat nu het overnemen van het batig sal
do betreft, dit is nu niet zoo groot; in 1910
was het 10 in 1912 10 CA e® in 1923
12 94. Wat de opmerking van den heer 7a-
nen betreft, Spr. zou wel gaarne weten aan
wie die terugbetaling zou moeten gescld'
den. Dit saldo dient alleen om kasmwide-
len te houden voor de gemeente.
(Wat betreft het vermoedelijk batig saldo
voor 1924, spr. kan mededeeJen dat dit zoo
danig zal zijn dat geen belastingverhooging
zal plaats hebben. Tiet belastbaar inkomen,
dat thans 8 millioen bedraagt, was te voren
8V4 en 10 millioen.
Spr. weerspreekt de te lage raming der
inkomsten en de hooge raming dar uitgaven.
Men moet eenige speling houden.
Ten aanzien van de opmerkingen van den
heer Van der Brug merkt kpr .op «lat de
financiën der gemeente bezwaard zyn met
allerlei rijksuitgaven. Spr. juicht toe de
SiUiteiule i(jksbegrooting, maar wjjst er op
dat de gemeentelijke positie door verschui
ving der uitgaven wordt gedrukt. Ook de
vverkloozen-uitkeering en hot uitblijven der
nood-uitkeering maakt de positie moeilijker,
liet moge juist zijn dat in bloei-perioden
uitgaven zijn gedaan die wellicht hadden
kunnen wachten, maar daarvan is toch niet
de huidige toestand te wijten. Dat er op
leving moge zijnjn Gouda is daarvan nog
niet veel te merken. Spr. hoop* op verbete
ring der toestanden, e® daarbij zal zuinig
heid steeds moeten worden betracht.
'Wol is over bezuiniging veel gesproken,
maar zij, die dit deden, hebben toch niet veel
anders bijgebracht dan een voorstel tot ver
laging der salarissen. Udt het verslag der
Commissie van Georganiseerd Overleg
bi ij kt dat deze zich daartegen ernstig ver
zet. Spr. wijst op hetgeen in Dordrecht
is geschied. Ged. Staten hebben daartegen
bezwaren gemaakt, waardoor intrekking
dier aftrek is gevolgd.
B. en W. zijn van oordeel dat de huidige
salarissen in stand moeten blyven zoolang
de huidige levensstandaard blijft. Spr. wyst
er op dat de salarisregeling ee® noodzake
lijke verbetering heeft gebracht, waardoor
het gemeente -personeel thane met groote
opgewektheid zijn taak vervult. Spr. wyst
er op dat de werkduur ter Secretarie is ver
meerderd door afvloeiing van personeel. B.
en W. zyn in groote meerderheid van oor
deel dat salarisvermindering daarom eerst
dan gewettigd zou zijn als op andere wijze
de begrooting niet sluitend zou zijn te ma
ken.
Wat de verhouding van B. en W. en de
Commissie van Bystand betreft, deze is zeer
aangenaam. Het door de heeren Van Staal
en Postharat aangevoerde ten aanzien van
een accountant voor de Lichtfabrieken be
trof voor B. en W. een besparing van 500.
B. en W. «ijn de Oommissie tegemoet ge
komen door de door hen gewenschte p-
Jossing als proef te beschouwen. Wat de
verhouding der ambtenaren tegenover den
controleerende® ambtenaar betreft. Spr.
wijst er op dat Amsterdam zelfs een re
kenkamer heeft, uitsluitend bestaande uit
gemeente-ambtenaren.
Wat de vaatsteUmg der cokespryzen be
treft, B. en W. hebben de commissie niet
opgedragen, maar in overwoging gegeven.
Ook ten aanzien van de deelname in de Am-
moniakfabriek hebben B. en W. gemeend
deze zaak van alle zijden te bezien.
Wat betreft de opmerkingen betreffende
administratieve regeling voor goede wen
ken houden B. en W. zich aanbevolen.
Het idee van de instelling van een op
haaldienst voor de belasting ia B. en W.
wel sympathiek; voor velen is de huidige
heffing wel bezwaarlijk.
Inzake de samenvoeging van diensten
merlct spr. op, dat daartoe aanbeveling zou
bestaan, indien er een vacature zou aijn,
daar anders een wachtgeld zou moe
ten worden uitgekeerd. Er moet daarop dus
worden gewacht.
Voorts merkte spr, ook op, dat
de gemeente groot-aandeelhouder is van de
Waterleiding. Over 1924 zal de berekening
over de kwartalen plaats vinden. Met den
Directeur is de besproken aangelegenheid
overlegd.
De opmerkingen van den heer Van Staal
inzake de volkslogementen geven spr. aan
leiding tot het instellen van een onderzoek,
maar de logementhouder zal toch de ver
antwoordelijke man moeten blijven. Wat de
verzorging der passanten betreft, spr. deelt
een en ander mede omtrent bet raa van
zwervers, waarvoor spr. zich destijds zeer
heeft geïnteresseerd. Wanneer aan de wen-
schen van den heer van Staal wordt vol
daan, weet spr. zeker, dat er geleidelijk
meer zullen komen, daar die lieden over een
uitstekende inlichtingendienst beschikken
Dat bezoek te bevorderen acht spr. niet
juist.
Het ontbreken van het rapport inzake de
instelling van een geneeskundigen dienst
vindt zijn oorzaak in het instellen van het
onderzoek. B. en W. zijn van oordeel, dat
Ipt Monnikenwerk is om rapporten op te
maken van die zaken, waarvan by een
onderzoek vaststaat, dat de kosten daarvan
veel te hoog zullen zyn.
Dat over het Ziekenhuis met lof is
gesproken door meerdere leden, verheugt
spr. Het is noodig. dat het Ziekenhuis rust
krijgt, dat een emde komt aan de stille te
genwerking van het Ziekenhuis, opdat daar
na de resultaten kunnen worden overzien.
De betaling, waarover de heer Donker
heeft gesproken, is steeds in de kas van het
Ziekenhuis gestort.
De medeueelingen door Mevr. Riesz over
het Ziekenhuis gedaan, zjjn niet geheel
Juist. Spr. zou het op prijs stellen indien
Mevr. Riesz na de begrooting de inrichting
eens komt zién. Er waren op 31 Dec.
de meeat ongunstige datum - enkele beta
lende 3e klas patiënten. Spr. verwijst ook
nog naar het rapport, door Dr. Wortman
destijds uitgebracht
De Voorzitter bespreekt thans de cijfers
van den heer Zanen betreffende de boek
houding van het Ziekenhuis.
Spr. acht de denkbeelden van dén heer
Zanen niet zoo gemakkelijk te verwezen
lijken en betreurt daarom de publicatie
daarvan. Spr. kon zich niet vereenigen met
de papierenwa&rde van den tuin van het
Ziekenhuis en de idee van verkoop daarvan
aan de gemeente, die dan weer in erfpacht
zou uitgeven. Spr. wijst er op, dat bij die
overname day toch de gemeente zou moeten
leenen. De boekhouding is opgezet door een
accountant, terwyl alle berekeningen door
den gemeente-controleur worden nagegaan.
B en W. zijn bereid om met een deskundige
te overleggen of de idee van den heer Za
nen voor verwezenlijking vatbaar ia.
Uitbreiding te geven aan de verkeers
politie, zooals de heer Van Staal wenscht,
zal bezwaarlijk gaan, «ohter zal hieraan
aandacht worden geschonken.
Wat de toegang tot de Boelekade betreft,
in 1911 heeft de gemeente reeds gepoogd
een strook van de Isr. gemeente te koopen.
Op grond van ritueele bezwaren ia dat niet
doorgegaan.
Inzake het plaatsen van verkeersspiegels
Ihebben B. en W. van den A. N. W. B. be
richt ontvangen, dat deze als niet practisch,
niet meer worden aanbevolen m geplaatst.
Ten aanzien van het politietoezicht voor
den heer I. IJssel de Schepper merkt spr.
op, dat het hier niet betreft het uitvoeren
van een verordening van den Raad en B. en
W. dus niet over de noodige inlichtingen
beschikken.
Voor het autobus verkeer wijst spr. op de
ingestelde keuringen, waarvoor bepaalde
voorschriften worden vastgesteld. Tusschen
de steden en het platteland i» een groot
verschil, welke maatregelen moeten worden
getroffen. Voor het platteland is de autobus
oen uitkomst, waarvoor niet te groote be
zwaren moeten worden gemaakt; de groote
steden zijn het daarover niet eens. Er is
echter nog geen beslissing welk» maatrege
len zullen gelden.
Wat de grondpolitiek betreft, spr. acht
het noodig, af te wachten de vaststelling
van het uitbreidingsplan.
In antwoord ap de door Dr. Huffman ge
maakte opmerkingen inzake de toenemende
onzedelijkheid deelt spr. mede dat d* com
missaris van Politie in deze diligent is en
alles doet wat mogelijk is om door strenge
controle op bepaalde plaatsen dit togen te
gaan.
Wat betreft het gemeentelijk drukwerk,
en de gemaakte opmerkingen hebben B. en
W, geen aanleiding kunnen vinden, op grond
van de te hooge kosten, he* drukwerk we
derom aan de drukkerijen op te dragen. Spr.
verwijst ook naar Deventer.
Ten aanzien van de reorganisatie van het
onderwijs deelt spr. mede dat wel «eer ern
stig overwogen zal worden welk voorstel
thans aan den Raad zal kunnen worden ge
boden.
De door den heer de Jong geuite vraag
betreffende de leveringen door winkeliers
uan de gemeente-instellingen en takken van
dienst geeft spr. aanleiding tot de mede-
deeling dat niet alle winkeliers hetzelfde
zyn ten uanzien van leveringen. Dit laat
wol eens te wenachen over. Spr. zal echter
aandacht hieraan schenken.
De Weeshuisbakkery achten B. en W. zoo
danig dat in dien toeetan*! geen verandering
moet worde® gebracht.
D e M a r kt ia in de jongste vergadering
van B. e® W. weer besproken. De wethou
ders Koemans en Bokhoven hebben zich
hiervoor bijzonder geïntereeeeerd. Het is
een feit, dat de varkenmarkt te klein is,
het i" voorgekomen dat e©n koopman we
gens plaatsgebrek ia teruggezonden. B. e®
W. beschouwen hot van het grootste belang
deze markt fe bevorderen, daarom zal he?
kazerne-plan spoedig de aandacht van den
Raad moeten hebben.
Spr. concludeert aan het eind van z\jn be
toog dat het streven van B. en W. is den
bloei van Gouda te bevorderen. Dit kan door
de gunstige liggii^. Zuinigheid is geboden
maar daarnaast moet Gouda doen wat noo
dig Is om haar plaats in de rij der stede®
in de nabye toekomst in te nemen (Aipplaus)
De replieken vangen aan. De heer Van
Staal komt het eerzt aan 't woord.
(De zitting duurt voort).
(DRAADLOOZE DIENST.)
De Archangel vlot gekomen.
HOEK VAN HOLLAND. 21 Jan. Na
dat de lading stukvoederen in ©en
lichter was overgeladen ia de Ar
changel met hoog water door de sleep-
I)00ten Zuiderzee, Waterweg, Hoek
van Holland en Ro/.enbrug vlot ge
bracht en hier aangekomen.
De uitgifte va® ralsche guldens.
RU'iTERuAM, 21 Jan. Het aantal
valsche guldens dat in Rotterdam in
de laatste dagen wordt uitgegeven is
steeds stijgende. l)e politie heeft een
belooning van f 500 ui geloofd voor
het o.itdekken van de werkjJaats der
valsche munters
WISSELKOERSEN.
20 Jan.
21 Jan.
Officieel.
Londen
11.88%
11.85
Berlyn
58.97%
59.
Parijs
13.27%
13.41
Brussel
12.46
12.63%
Zwitserland
47.77%
47.80
Weenen
0 0034%
0.0084%
Stockholm
66.80
66.85
Kopenhagen
44.15
44.15
Oslo
87.80
37.85
New-York
2.47%
2.47%
Niet officieel
Madrid
35.15
85.20
Milaan
1022%
10.10
Praa*
7.43
7.42%