0.000.
g/
niui fflffHK
■MM
I IUt
K.G.
NIEUWf- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
RAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, RAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, N1EU
ILWUK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, en*.
‘Wé
i ssii J W-
No. 15802
04* Jaargang
Zaterdag 21 Maart 1825
f 2.2S.
REEUWIJK. SCHOONHOVEN.
Koouomisi
G’
Had.
ekbankM
JÜECzn B
gers
LINGEBIE iiilli
timili MuiiMra.
ITSTE
swaarde.
tNRGAMBA*
WERKERI
INEN’S
ibrieken
-1
Dit blad versé
ÜIW. T6l8f.Hi.734. 8N DETilL.
HT, BERKENWOUDE, BOD1
A OUDERKERK o OUDEWA’
mijnt dagelijks behalve op Zpn- en Feestdagen
AuILLETOB.
DE TWEE HANSEN
£>T Gouda
1 k
Groot* aortaerlna
I
('herstel. t
bjj onze
')it nummer
tl
alh
'V 11
en
HAGENAAR.
2908 40 J
(Wordt rwrolgd).
f
l4iit twee bladenjl 2‘“ v“n 5
Midstoffen,
rwtenmeel,
neel, Phos-
Uw kippen
gure jaar-
leg te gaan
rat n
Jewel
Mnf’c
en s
én c
|y 11
<1 OU
voor^ên oodlog. Die zoos
fflifen"Iwerden dan
|en „Reactie"
tt, zich daar-
uis vóór, dat
J. DE MOL EN ZOON
Tarfaarkt 75 - Tal. 411 -
lurii- ii Dmidludiii
■LR VEER,
hl 176S. -
788 K)
140 1X10
nniüdeld 300 A ƒ360
welk bedrag, als
mt bleef, verteerd xou
feun
alle
liOtimiE UHIII VI
kunnen v
Met j
zijn wy ij
productei
r Tl
meer |uf|
1 En inr’
Jhynl$
producqé
nu olwhin
ei sol
bedrijf
Van n(
tie is de
Hoe wenscheli
met het oog op de gt
gelukkige HANS”.
xK.uine
t mooi van ie. dat je zelf-
ijft. maar het is coed van
<•1 iMim nutc» Mi in begra-
miin
met Zondagsblad
looper geschiedt.
renen gei
op zy moet wordende!:
Arden.
ipitaal, om fabrieken te bouwen,
ïr nog- niet Wij moeten voor de
daarvan ook afzet hebben. De
rden gaat moeiiyker, naar mate
fevoerd i|al moeten wiorden. t
lie derlfe plaats wordt er
Jiper npofd belangrijk minder
I u
JeiingUp schier eljk gebied, 1
Jerricwen
rtoe «hoort de
et deft 'l
hregelü
t we'ÉW
\rnocsM
ae de®
IllinB
p veel m
venktfrti
lijlc 1
Onze bureaux k
Redactie Tel. 545,
op i
temt en de*
gen te ven
de arbeiders in dezen voorzichtig moeten
zjjn. Als zij de verbetering vkn den toe
stand van het bedrijfsleven aangrijpen als
een grond voor een nieuwe loonactie, zou het
best kunnen zyn, dat zy daarmede het in
getreden herstel gingen te niet doen.
De zoogenaamde „verslechtering” is het
gevolg van omstandigheden, waarop noch
de reactie, noch de democratie veel invloed
Iran uitoefenen. Zy is eed natuurlijk uit
vloeisel van factoren, die men in 1918
meende te kunnen uitschakelen, maar die
Rich dit nief laten doen. De malaise ont
stond vooral daardoor, dat de menschen ge
zamenlijk meer wilden verteren dan zy
voortbrachten en zy zal eerst voor goed ge
ëindigd zyn, als of de voortbrenging per
hoofd der bevolking toeneemt in evenredig
heid met de stijging der levenseischen, öf
wel men die eischen belangrijk lager gaat
stellen dan eenige jaren geleden, ja mis
schien wel lager dan vóór den oorlog.
Wie even nadenkt, zal moeten, begrijpen,
dat dit laatste vrij zeker onvermijdelijk is.
De wereld is door den oorlog verarmd. Dat
dit met de in den oorlog betrokken landen is
geschied, begrijpt ieder. Met den welstand
van dde landen is de welvaart hier te lande
intusschen ten nauwste verbonden. Dit ech
ter niet alleen. Ook ons land heeft by den
oorlog meer verloren dan gewonnen. Men
derike aan de kosten der mobilisatie, aan
het waardeloos worden van buitenlandsche
effecten, aan het gooien met geld kort na
den oorlog. Dan neemt onze bevolking ieder
jaar met meer dan 100000 personen toe.
Daarvoor moet werkgelegenheid worden ge
schapen. Hiervoor is kapitaal noodig: per
jaar 400 a 500 millioen gulden. Beseft men,
wat zulks beteekent? Dat jaarlijks per ge-
BR1EVEN UIT DE HOFSTAD.
DiCCDVI.
Met vele kunstsoorten is liet op dit oogen-
fclik slecht gesteld. Het zyn niet alleen de
tijdsomstandigheden die daaraan schuld heb-
hebben: het is ook het gevolg van de over
voering der markt die het algemeene euvel
is1 in ons land. Nog veel te veel wordt tie
schuld geworpen op den oorlog en veel te
veel woi’dt als nawee daarvan aangemerkt
waarvan is te bewijzen dat Het er ook in
wellicht even groeée mMto sou geweest zijn
als de oorlog er niet was geweest. Er is op
alle gebied in ons land een blijvend te veel:
het is in rente in de venen zóó, het is... op
het tooneel zoo. Men excueeere deze samen
koppeling, want ze was alleen om een scher
pe tegenstelling van uitersten te doen, in
Zooverre is er overeenstemming dat Drente
en het tooneel beide in het moeras zitten.
Het stond ér zoo nuchter, dat de heer
Jan Fabricius, de directeur van het theater
Odéon aan het einde van het seizoen zyn
directeurschap zal neerleggen omdat... zijn
oorspronkelijke illusie als directeur te wei
nig In vervulling zyn gegaan om directie-
ambities in hem levendig te houden. Nu
willen we graag gelooven dat zijn illusies
zich voornamelijk hadden gericht op hot
geestelijk element der kunst, maar dat de
financieele illusies die stellig ook niet ver
wezenlijkt zijn ongetwijfeld ook tot deze be
slissing en misschien wel in de ergste ma
te hebben bijgedragen, is met rede aan te
nemen.
Het is de oude geschiedenis: er wordt te
veel tooneel gespeeld en meer dan de Ha
genaars van plap zyn... te betalen. Wan
neer er de gansc^e week dool op één plaats
tooneelvoorstelling wordt gegeven, is de ge
legenheid voor de bezoekers ruim genoeg,
maar als geilijk wij bijna week-in week-uit
Wie op zijn weg een steen vindt, waar
over mogelijk een ander kan struikelen,
hij kantel^ dien ter zijde.
(Nadruk verboden).
i roman uit onzen tijd.
Uit het Duiisch van
PETER ROSEGGER.
Bewerkt door
WESSELINK—v. ROSSUM.
szonde kip-
16 eiwit
abonnemenm
per kwartaal 2.90,'
Franco per po«t
verbaad'
igingvanJ
i constatei
nog, datS
pan nahr
jran vnnr|
leSSbeid,^ d|
erzetten. Éfét
3
ichuwde^lwy
men, dat het’
1 het spoedig i
i ruimer voeti)
iisblad luien
éne tot staand
Ibpddsduup en
lling van diet
Ugizamerhkn^
inr .4.1
naitó
Hij vona
geen ohk
de eer
goeden
was het net
Aan de deur der woning hing een
sierlijk bord. Dr Hans bchmied. Arts,
spreekuur dageujks van 9
Er werd dikwijls gebeld.
was nog geen
men. Nu werd er weer gebeld,
was de brievenbesteller met ’n ki
Ei, ei I nen kaartje van den I
nel SitiJs jaren had de groote niet
meer van hem gehoord winds de ker
mis in Al enb.roh niete meer. Nu was
wel is waar slechts op pa-
van deze laan vemriiulerde, is een toeval
lige bijomstandiglMid waarvan wij den in
vloed op hot schoonheidugeveel niet kunnen
nagaan.
Van schoonheid gesproken, vele Hage
naars zjjn ook min of meer pijnlijk getrof
fen door de wjjze waarop ons mooie Buiten
hof wordt behandeld. Misschien wordt het
op den duur nog mooier dan het vroeger
was maar op het oorenblik ia het er treu
rig mee gesteld. De hooge, knoestige gril
lige boomen langs Riche en verder op naar
tien kant van het Binnenhof zjjn gerooid.
Precies op het moment dat het beter paste
in het nieuwe plan van aanleg ontdekte
men dat het ganache etel boomen eigenlek
pf ziek of op weg van ziek te worden wae
en dat het dus maar beter was om het gan
ache rytje op te ruimen. Het uitzicht op
de gevels dat nu vrjj komt, ip geen «choon-
hekteontnoering. Daar staat het bouw-
godroeht van de Passage, dan een <>ud ver
vallen huiaje van de militaire wacht, da»
een kwart-moderne gevel en dan één in
koekebakkerastyl! Door de hooge breed-
getakte boomen werd dat alles heel goed
iremaskeerd, maar professor Berlage heeft
verordineend dat bet kale mooier ie. Er
komen nu iindeboomen en onze kleinkinde
ren zuilen dus iweer de bedekking der ge
vels kunnen beleven.
Wat er overigens op het Buitenhof voor
ziektegeval heerscht, bijjft maar een raad
sel. Het zal noodig zijn dat de een of an
dere universiteit eens eene expeditie uit
rust om dat te gaan onderzoeken- Ach tor
een hooge heining vq! leeljjke reclames
wordt, zegt men, Iets gebouwd, maar het
<hiurt al maanden en het vordert nieta. Da
gelijks vindt men in de dagbladen inge
zonden stukken daarover en af en toe zefidt
«leze of gene ambtenaar een verklarend be
richt dat natuurlijk sjxMvlig blykt een leu-
gentje-om-bestwil te Ȇn. Het ware weet
niemand. Misschien worden wjj dezer dagen
etna verrast met iets nieuws, iets mooi».
In alle geheimzinnigheid wordt dat wehcht
voorbereid. Iet» moet er wel aan het handje
zijn want niemand weet het en de autori
teiten houden hun wijzen mqnd dicht. Dat
laatste is altijd een slecht toeken want al»
zij iets goed» weten, bazuinen ze het we>l
Uit
We wachten nu maar gelaten en gedul
dig af wat er gebrouwen wordt. Ons ge-
duld wordt overigen» wel heel lang op de
proef gesteld maar daarvoor is het dan
ook openbare weik
RUS: per kwartaal /|2J15, pat waak 17 cast,
er week 22 cent, overal waar de bezorging per
wartaal 3.15, met Zondagsblad 8.80,
lan dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
Dopen, don boekhandel en do postkantoren.
dagelijks geopend van 96 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Vriend
Augustus van dit jaar
eerste mis op in de pa-
Slailhöfen. waarbij ik
„7.7L. Ik zou den
uit mijn jeugd er graag
In ons eerste^ artu«r wa»l
r aan bet slot teA jt
ieder mogelij
j gaan leveij
dj pnlangts, i
fkomgn ,verh
rege I
31) -
Eens aal nog uitgelvonden worden,
dat men niet alleen geld en natuur
lijken aanlog, maar ook verworven
wetenschap aan de kinderen kan na
laten. aoodal de kleine kinderen niet
eerst naar school, de studenten niet
eerst naar college's behoeven te gaan,
maar zij alle wetenschappen reeds op
de wereld hebben meegebracht. Op
zulk een spruit van ons hoogst ge
wichtig paar moet dé arme Evelina
nu maar wachten, als zii een echten
Schmied wil hebben en op dezen, miin
toekomstigen bruigom, wil ik drin
ken F’
Zoo wist zii op humoristische wijze
naar verloofde zuster te negeereo.
aonder officieel met haat- te moeten
khnke». Zii wist echter niet, waarom
zij deze kleine boosaardigheid zeide.
Misschien omda* Matóha aoo gelaten
en stil naast den jongeman zat. die
zoo juist door den gouden angel was
gevangen, en dien zij in het geheel
ƒ2.25
U. „5.25
„9.50
ADVERTENTIEPRU8: Uit Goud* omaM«n (bohooronde tot don bMOrgkri^):
1—5 re«ela 1.30, elke regol moer fOM. V«n buiten Gouda ea den bezortkriüg:
15 regel* 1,55, elk* regel meer 0.30. Adverto*tibn ia het Zatordagnummer 20
bijslag op den piijj*. Liefdadigheida-advertentiën de helft van den prü*.
INGEZONDEN MEDEDEËL1NGEN1—4 regale 2.06, elke n«ei moer OW. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bjj contract tot eeer gereduceer-
den prjjs. Groote letten en randen worden berekend naar plaataruimto.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuazchenkomet van soiled* Boekhan
delaren, Advertentiebuxeaux en onze Agenten en moeten daags vóór da plaatsing
het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd to zijn.
Mark*
u.tsiapje tegeliikertiid
Nauwelijks was dé kleine afgedaan,
of er werd weer gebeld. De dokter
liet wachten, hij moest zijn eigen por-
tief zijn. Hel was niets anders dan
dat een oude vrouw vroeg, o! hier de
pianostemmer Drekmau woonde. Een
tweede bel bracht nog altijd geen vol
komen palien slechts om zee te zeg
gen een lialven. Het was zijn clubge
noot Ham pier, die voor een kleinig
heid raad te ragen had.
,,Het is alti’d goed, dat men er da
delijk bij het begin on let,” zeide de
dokter en schreef druppels voor.
„Vandaag zal er wel niemand meer
komen, ik ga met ie mede
Weer werd gebeld
„Hoor eens aan zeide de student,
„het gaat bit jou als in een bakkers
winkel. Welk een praktijk I Je zoudh
«re wel drie pop kunnen leeoen.”
„Als het een postwissel is. die ge
bracht worCt. dan met genoegen.”
De bode van de ontwikkelinasclub-.
„Vooruitgang”, moest een kennisge
ving afgeven. Het comité had besloten
den eerstvokenden „Volksontwikke-
lingsdag” te houden op 15 Augustus
en wel in Leingau. in Steinbuchling
of in Stahihöfen. Dat zou nader be
kend eemaakt worden. In elk geval
werd dokter Sdun-ied verzocht zijn be
loofde voordracht op dien dag te hou
den.
Hans Scbmied moest laöhen Dat
sluit als een bus. Den veertienden te
Stahlhöfeu de eerste mis en den vijf
tienden de ontwikkelingsdag ook te
Stahlhöfen
„Ik zal den vijftienden miin rede
mis in
hij daar,
pier.
„Bej e
Den 14den
draag ik mijn
rochiekerk te Dmi.iiuuiwi. v
je vriéndelijk ujtnoodig. Ik
besten vriend uit
bij hebben.
Uw e
.JBeste Kiein
Het is niet mooi
moord bedrijf!. -
je. dat je mii tenm nste bii ie
venis nooiigt. Ik zal dadelijk
rouwkleeren bestellen en kom.
HANS.”
Dat was het antwoord! van den dok
ter. De rouwkleeren haalde hii weer
door. Hii dacht, ik wil hem niet be-
leedigen en voor het geval hii belee-
digd wil zijn, kan hii het altijd nog
uit het overige halen. Overigens doe
ik mede aan de komedie en maak een
met naar waarde scheen te schatten.
De beleefdheden van het gezelschap
behandelde de verloofde met koele
hoffelijkheid, zoodat zij gaandeweg
eenigszins alleen kwam te staan, ter
wijl rondom Evelina voortdurend le
vendig werd gecirculeerdt En zoo zag
men ook. welk een goeden smaak de
jeugdige verloofde had door steeds
zwart te dragen. Het zwart van eiken
dag stond haar beter dan het witte
kleedje, dat zii vandaag droeg en
waarbij het mat-bleek gelaat niet recht
paste. Maar de snoer van paarlen om
den hals en de diamantentooi in het
zwarte haar maak) en alles goed. En
de jongeling met de witte das fluis
terde haar dikwijls iets liefelijks toe.
Bij zijn antwoord aan de „zeer ge
achte ouders” noemde hij haar een
juweel, om dadelijk daarna weer met
de aanstaaande schoonzuster en toe
komstige schoonmoeder te schertsen.
Naar Stahlhöfen.
Hans Schmied liep door de creeks
kamers, waarvan de pas geverfde deu
ren open stonden. Onrustig en onbe
haaglijk liep hij over gladgeboende
parketvloeren. In de hoekkamer, waar
van de vensters op den Singel en het
Park uitzicht gaven had hii voorloo-
pig zijn meubels geplaatst, die het
vertrek lan* niet vulden. Al het an
dere wordt pas ingericht, bezield en
van een huisvrouw voorzien, als het
voorjaar komt.
Als dat eene er maar niet was. het
eêneDe schoonvader in spe had wel
is waar nu reeds de financieele aan
gelegenheden willen regelen, maar
kunnen tellen in plaats van 7 zoo ongeveer
20 2i> tooneelvoorstellingen wonden g«‘
geven moet de opbrengst wel veel te klein
jijn. Het ergste daarin is dat xe alle lijden
totdat ten slotte een deel het opgeeft. We
hebben vroegerj al eens een becijfering ge
maakt van het aantal menschen, dat zou
moeten uitgaan in één week als^alle thea
ter- en concertzalen alle avondenjbezefc zou
den zjjn en wjj hebben toen aaA de hand
van gegevens aangetoond dat het nog geen
derde van dat aantal is dat er per week op
uit gaat om... uit te gaan. Het ligt dus vpor
de hand dat er noodlijdende onder de too-
neeligezelschappen moeten xljn. Het is te be
treuren dat het gexelschap-Fabricius na
een jaar hard werken want dat heeft het
—reeds uit elkander valt. Het had beter
verdiend maar bet valt als slachtoffer van
de concurrentie. Heit is nu alleen te hopen
dat weer niet een niewe groepeering ver
rijst en wederom een poging wordt ge-
waag<l. Het kan niet slagen omdat er geen
behoefte aan bestaat. Hoe men het ook op
timistisch tracht voor te stellen, het is een
feit dat meer dan één gezelschap in den
Haag niet kan bestaan. Nu vertelt men we',
dat het gezelschap van Fabricius blijft be
staan zonder Fabricius, maar dat moeten
we eerst nog zien gebeuren vóór we het ge-
looven.
De overschatting van het tooneel als
kunst en als vermaak is mede één der oor
zaken van d« tegenspoed, maar <le voor
naamste achten wij het te-veel aan tooneel-
spelende beroepskunstenaars, een verachijn-
nel dat universeel is in alle vakken en be
roepen in ons land.
Genoeg van het toojneel; wij hebben even
voor de zooveelste maal het zelfde ver
schijnsel geconstateerd, en we zullen het
nog dikwijls kunnen herhalen.
Onlangs hebben wy het een en ander
verteld van het wereldschokkende feit dat
oen wijk van den Haag in opstand kwam
omdat er aan het ..schoon" van een laan
werd vergrepen. Op de Laan van N.-Oos4-
Indië hebben de huizen voortuintjes en nu
had een eigenaar zijn beide huizen tot win
kels laten verbouwen waarvoor het noodig
werd <le voortuintjes ep te heffen.
Heel veel adressen en ingezonden «tuk
ken in de bladen en driemaal behandeling
in de gemeenteraad met «1» eindbesluit dat
de tuintjes in den ouden vorm hersteld
moeten worden. Hetgeen natuurlijk niet ge
beurt want er is geen macht ter wereld
die den eigenaar kan dwingen er een tuintje
aan te legigen. Alleen zal de gemeente er
zijn steentjes uit halen die er bij vergis
sing reexls ingelegd waren. Het is een for-
meele boy-cot van de beide winkels ge
weest gedurende den tijd dat deze belang
rijke zaak hangende was. Het is een ver
heugend feit dat zoovele burgers in opstand
kwamen tegen 'Schending van het stada-
schoon dat het behoud ervan vele juist in
hun kraam past, wyl de waarde der hui
zen stellig zou verminderen als het aspect
houden en ik stel beslist voor Stuhi-
höfen, een der meest domperige lu>e-
ken van het land
1-eze rc«els verzond hii nou haastig
en ging toen naar de woning van den
hofraad. Later, bij hel souper, sprak
Hans over het prachtig xieval. dat
zijn volksvoordracht over Darwin en
Nietzsche iuh t samen viel met de eer
ste mis van den vriend zijner jeugd.
Toen vroeg de hofraad. „Heb je
iets teuen hem Tegen deft vriend v ai»
je jeugd?'
„Hoe zoo 1" de dokter lachte. „Hij
is een beste kerel maar het is alleen
noodig het stijve grondig bii hem
af te schaven.”
„En daarvoor wil iii zorgen bii zijn
eerste mis
„Ik wil hem tenminste oenen, hoe
men tegenwoordig moet preeken. wat
en hoe de geestelijke moet leer en.”
De hofraad haalde de schouders op.
De hofraad keek biina met welge
vallen oi>. toen hii zooveel edelen
hartstocht bii zlin aanstaanden schoon
zoon zag En hoe hii verder onstui
mig redeneerde over bigotterie en
vormvroom'heid van het volk od het
platte land Weer een nieuwen kant
aan den Hinken ..Ottooft”. Toen de
ionge man had uitgeraasd vroeg de
hofraad bed kalm: ..Optochten pro
cessies. afgodendienst. Hindert je
dat. Hans?”
jjaat moeilljker,
derlfe plaats wordt er tyaar-
jr hpofd belangrijk minder ge-
De uitbreiddngi van de Éegee^
4 leidt
van veel improductief
aïtbeid der ambte-
tóvoeringl) van die Jlegee-
1 belast. Daartoe behoort
B dat bedrijfsleiders en
in yerric^ten,, om aan
lerèchallende petten aan net
te kuhnëiv y oldoen.
veel meer inirlded op de proAuc-
ting vah den arbeidsduur,
men dié <fok mag vinden
reestélijlce belangen Van
den arbeider, men moet tx>ch niet vergeten,
dat, al« alle menschen 4/5 van den. ttyd
werken, jjien zy vroeger werkten en in dien
korteren. werktijd ook slechts 4/5 produ
ceer en van wat zij vroeger produceerden,
zy gezamenlijk ook slechts 4/5 kunnen ver
bruiken van wat zy vroeger verbruikten.
Zal dit er niet toe ledden, dat sommige
groepen der bevolking nog veel meer met
gebiek hebben te kampen dan vóór den
oorlog, dan is -één ding wel in de eerste
plaats noodig. Dit is versobering van het
leven niet alleen by hen, wier inkomen tot
die versobering dwingt, maar ook by hen,
wier inkomen hen wel in staat stelt, zich
eene zekere luxe te veroorlöven.
Als wij om ons heen zien, bemerken wij
van die vrijwillige versobering echter niet
veel. Er bestaat ook waar de voorziening
in de noodzakelijke behoeften dit niet noo
dig maakt veeleer een streven steeds te
leven op een voet, als het inkomen maar
eenigsains toelaat. Inzonderheid wordt dit
ook opgemerkt by velen, die door de demo
cratie omhoog zyn gebracht. En het wil ons
toeschijnen, dat zy daardoor blijk geven, öf
slechts democratische gevoelens te huiche
len óf wel de consequenties van de democra
tie niet ten volle te beseffen.
Ook schijnt het ons toe, dat de Regeering
moeite heeft, het juiste pad in dezen te vin
den. Hoe anders is te verklaren een voor
stel als dat betreffende de ambtswoning
voor den Minister van Buitenlandsche Za
ken. Het feit, dat de Kamer dit voorstel
jnet algemeene stemmen verwierp, geeft in
tusschen den burger moed.
had het hooghartig afgesia^e-ii.
a nei verstandiger, hem na
ik in zijn coüio te laten slaan,
der schikking zou later den
phpa niet ontgaan. Trouwens
reeds gespanium.
der woning hing
9 tot 10 uur.
vips Mwvid, maar er
enkele patiënt geko-
u werd er weer gebeld, het
brievenbesteller met ’n kaart,
klei-