ar
enuwen
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
13830
8B« JaarganB
Zaterdag 28 April 1926
Mo.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
WERKERK OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK. SCHOONHOVEN. STOLWIJK, WADDINXVEEN. ZEVENHUIZEN, ena.
4
voor
cents
n MUIZEN
EROORDEELDI
roeit die ziekte-
ilaag vlug, finaal
t. Het is het be-
doodelijke mid-
muizen uitroeit.
DE TWEE HANSEN
Uit nummer bestaat uit twee bladen.
in tiet Noord-
K.
10M
111
FEUILLETON.
der natuur goed te benut-
lucht-
KAUWGOM
De meesten, die hoog geschat willen
worden, beginnen er mee anderen gering
te schatten.
J. DE MOL EN ZOON
Turfmarkt 75 Tal. 411 Baud*
Kuril- n DinuUudiii
delartgi,
aan het
voeren
de
ischen. 'Gelukkig
m tijd die zoo ge-
nuwkracht eischt.
is het eenvoudig
de zenuwkracht
terkt.
E is het beate
ding van de neu-
akte) en al hare
«de .pa»
leert des
echt dea
>reert <fo
l bede»
(ionisuiE giiham.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda «a omstreken (behoorende tot don boaorgkrin*):
1—6 regels 1.30, elke regel moer /0.25. Van buiten Gouda en den beiorgkring:
16 regels 1.65, elke regel meer 0.80. Advertenties in het Zaterdagnummer SO
bjjelag op den prtfa. Liefdadigheids-advertentiën do helft van den prb».
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1-4 regels ƒ2.06, elke regel meer /O.W. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën on ingezonden mededoalingen bij contract tot zeer gereduceer-
den prjjs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaschenkomet van «oliede Boekhan-
Advertentiebureaux en onze Agenten en moeten daags vóór do plaatsing
Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
wing door minachting van de gewone om
gangsvormen en zelfs van zekere natuur
lijke wellevendheid. De inwerking van den
oorlog en zijn consequenties doet zich daar
in waarschijnlijk gelden. Maar het komt ook
omdat men de werkelijke beteekenis ervan
niet begrijpt en niet geneigd is wellevend
heid, beleefdheid, welgeipanierdheid en een
tactvol gedragen als karaktereigenschappen
en in hun waarde voor het maatschappelijk
leven hoog aan te slaan. Dat verruwt ons
leven. En onder den invloed van die verru
wing raken zeker allereerst de jongeren.
Door woord en voorbeeld zullen, we daarte
gen moeten ageeren. Ook de fijnere aanleg
voor wellevendheid moet in den mensch ge
boren zijn. Maar we kunnen haar door onze
eigen gedragingen in on» zelf en anderen
ontwikkelen. Wanneer we beseffen in hoe
^sterke mate ons uiterlyk gedragen niet al
leen de aantrekkelijkheid, maar ook de waar
de van onae persoonlijkheid bepaalt en van
hoe belangrijke beteekenis het ook voor den
goeden gang van ons maatschappelijk le
ven is, dan zullen ,we ongetwijfeld steeds
meer ons willen inspannen om ook welle
vendheid en beleefdheid in ons en anderen
te ontwikkelen en ook in dezen vorm onze
naastenliefde tot uiting te brengen.
XE
Nederland ge-
iderden nemen
vijzen waar van
resultaten van
faalt nooit en
rn last of moeite.
osje van 45 en 90 ct.
COOPT "RODENT",
IclaicrMia, Dea Hm».
oth. PwU (SchoêkU)
Uiterlijk verdragen.
Wie niet naar maatschappelijken stand
of geboorte maar naar de beteekenis der
pensoonlijlkheid den mensch pleegt te schat
ten, is over ’t algemeen zoo licht geneigd,
aan de gaven van hoofd en hart wat al te
veel eenzijdige waaide toè te kennen en
voorbij te zien, dat de persoonlijkheid niet
enkel door deze intellectueel© en moreele
eigenschappen bepaald wordt, maar dat ook
de fijnere nuance® van goeden smaak, tact,
wellevendheid, ja dat zelfs het uiterlyk ge
dragen aan de persoonlijkheid beteekenis
verleent en dat, wie de waarde van den
menscl} naar zijn persoonlijkheid Wil beoor-
deelen, die persoonlijkheid als geheel heeft
tc zien en daarom zelfs zijn uiterlijke ge
dragingen, voorzoover ze niet door leege
vormelijkheid bepaald worden, mede in het
geding heeft te betrekken. Het is dwaas
heid te meenen, dat de uiterljjke gedragin
gen, zelfs de omgangsvormen van den
menech niets met zijn persoonlijk en inner
lijk leven te maken hebben en dat zij uit
sluitend het gevolg zijn van het toevallig
milieu, waarin hjj is opgegroeid. Natuurlijk
oefent dat milieu invloed. Maar-dat wil ze
ker nog allerminst zeggen, dat daarom die
uiterlijke vormen, de manier van zich te
genover anderen te gedragen, geen betee-.
kenis hebben voor de beoordeeling van de
menschelijke persoonlijkheid. De ^omgeving
waarin we géregeld verkéeren en vootal die
waarin we opgroeien, oefent op elk gebied
haar invloed. We zijn dat, waartoe onze
aangeboren aanleg onder den invloed van
omgeving en levensomstandigheden uit
groeit. Maar wil dat zeggen, dat we den
mensch niet naarz’n karakter en moraliteit
beoordeelen, wanneer hij misdadig gewor
den is door de omgeving, waarin hij op
groeide? Juist de wijze, waarop zijn per
soonlijkheid op die omgeving reageerde, be
paalt zijn, karakter. En al kunnen we hem
dan wellicht zijn misdadigheid, zelfs zijn
misdaad, niet als moreele schuld aanreke
nen, wanneer we den invloed begrijpen,
waaronder hij geleefd heeft, we zullen niet
temin bij de beoordeeling van zijn persoon
lijkheid, bij het schatten van zijn waarde
en beteekenis als mensch, af gezien van alle
moreele schuld, die misdadigheid laten gel
den.
Zoo doen we natuurlijk evenzeer met
iemand’» ruwheid, lompheid, gebrek aan
wellevendheid en beleefdheid en dergelijke
eigenschappen en gewoonten, die voor een
deel onder den invloed zijner omgeving ont
staan. Zelfs wanneer ze geheel het gevolg
nog
over
maar
hoe langer hoe meer komen wij daar
van terug omdat het van allerlei an
dere omstandigheden afhangt wat er
besloten wordt. Al sinds weken kib-
Daageoitegen wijde do dokter too-
nen, dat hij tegenover de natuur nog
in een andere verhouding stond dan
de sentünenteelen. Zij waren in een
mijnstreek gekomen, waaruit men kalk-
spaat verkreeg. In de nauwe berg-
spteet was een arbeidersstad ontstaan
en hoog daarboven was een
spoorweg gespannen van den oenen
•berg naar den anderen. Voortdurend
gleden met kalkspaat gevulde korven
naar het, een uur verwijderde spoor
wegstation.
Twintig jaar geleden had men zulk
een spoorweg in de lucht niet moge
lijk gehouden zei Hans op hoogdra-
venden toon, „on nu is ook reeds het
luchtschip in ’t zicht. Zoo onderwerpt
de menschelijke geest de natuur en de
wetenschap overwint de wereld 1”
Daarop sprak 0e Amerikaan Ge
bruik geen ijdele woorden, dokter
Schmied. Waar hebt gij dan uwe ken
nis vandaan In geen enkel ook niet
in het hoofd van den geniaalsten
mensch, kan grootere wijehrtd en kracht
ontstaan, dan in de natuur voorhanden
is Integendeel de natuur, de uiterlij
ke, onbezielde natuur zooals u het
noemt houdt nog ontzaglijke voor
raden wijsheid verborgen, waarvan de
mensch geen vermoeden heelt. Loeren,
onderzoeken, wat la het andere dan
der natuur haar wijsheid nfrien Zit
geeft den mensch daarvan, wat rij wil,
opdat hij daarmede als knecht voor
Nialmichlnet
dkooptt. Repeiroerea,
1100 10
- F otterdam.
Tal.f. 2176,
HK1EVEJN UIT DE HOFSTAD.
DCCLXL
Het is altijd heel interessant en dik
wijls niet onvermakelijk om eens ui
oude kranten te snuffelen /mi daaruit
oens op te diepen wat gezegd werd
als voorspelling bij hei. toepaasen van
iels nieuws. Wanneer ook thans nog
een voorstel wordt gedaan, hetzij in
de Tweede Kamer, hetzij in een ge-
meenteraad dan zullien de tegenstan
ders ervan wijzen op de gevaren en
de nadoelen die daaraan verbonden
zijn en op de mislukking waaraan dat
voorstel stellig zal bloot e^an. Daar
tegenover wijzen de voorstanders op
de schoone resultaten die zij verwach
ten. Het domme lot van een toevallige
meerderheid bêslist en het 'is niets
dan toeval wat er in dergelijke verga
derzalen wordt besloten. Het is ech
ter, gelijk wij begonnen te zeggen, in
teressant en vermakelijk de vroegere
voorspellingen oens te vergelijken met
hetgeen de ervaring heeft geleerd. Wij
kwamen weer eens op die gedachte
toen wij dezer dagen op verschillende
plaatsen in de residentie de straten
opgebroken zagen omdat men daar gaal
asfalteeren. Nadat in de oorlogsjaren
het uitbreiden van het aantal geasfal
teerde straten was stopgezet, is men
thans weer met vernieuwde ijver daar
aan begonnen. Een volledig plan voor
alle daarvoor in aanmerking komende
E kost per flacon
2.—, 6 fl. 1.—
1041 35
de meeste apo-
ogisten.
KR NAiMAAK.
Co.,
/4. Den Haag.
1041 A
3Sf
COOPS, Wijd^raat;
irkt; Fa. J. C. LAN-
tenssingel. 450 39
van die omgeving waren, dan zouden we ze
nog op zyn debet schrijven. Maar dat is
nooit het geval. Ieder reageert ook in dit
opzicht anders op den invloed, die van zijn
omgeving uitgaat. En de wijze van reactie
wordt door zijn oorspronkelyken aanleg be
paald. Die oorspronkelijke aanleg beslist
tenslotte grootendeels wat er van hem
wondt,/En het is deze aanleg ook, die zjjn
beslissend woord meespreekt, waar het
gaat om wat ,men wél, schoon foutief, (Ie
uiterljjke vorming van den mensch noemt.
Want °ok wellevendheid, beleefdheid, ook
dq wijze van gedragen en zich voordoen,
komen in laatste instantie uit de persoon
lijkheid voort, zij 'het dan uit de persoonlijk
heid, zooals die zich onder invloed der om
geving gevormd heeft. Het zijn geen uiter
lijke vormen, die opgeplekt zitten en die
soms het privilege schijnen van bepaalde
maatschappelijke standen. Ook iemand van
eenvoudigen maatschappelijken stand kan
innemen door zijn manier van optreden, kan
verrassen door een uiterljjken omgangs
vorm, die bekoort, al zal die vorm wellicht
iets anders zjjn dan men onder de rijker en
aanzienlijker menechen gewoon is, door een
natuurlijke wellevendheid en beleefdheid,
die aangenaam aandoen.
Want ten sjotte zijn deze vormen, deze
wellevendheid en beleefdheid een uiting
van natuurlijken goeden smaak eq de hou
ding tegenover het gevoel voor zjjn mede-
menschen.
(Wellevendheid en beleefdheid zjjn ten
slotte een vorm van. naastenliefde en zelfs
een verfijnden vorm, die men in haar die
pere beteekenis alleen bij edele en fijnge
voelige naturen aantreft. Zü beteekenen
voorkomendheid, hulpvaardigheid, een juist
begrip van de woorden: „wat gij niet wilt,
dat u geschiedt, doe dat ook een ander
niet”, zorg dus om anderen niet te kwet
sen of pjjn te doen. En daarnaast komt er
een natuurlijke afkeer van ruwheid en
lompheid in tot uiting. Het is dan ook
dwaas, de zeer bi zonde re beteekenis van
deze twee, wellevendheid èn beleefdheid,
voor het maatschappelijk leven te misken
nen. Zjj zjjn het juist die dat teven verge
makkelijken en voor botsingen en gewe’-
dadigheden zoo goed mogeljjk bewaren, die
feite) ijk den omgang tusschen menschen
met zoo verschillende begeerten, gedachten
en behoeften en zoo uiteenloopende belan
gen mogeljjk maken. Zjj zjjn als ’t ware de
olie, waardoor het raderwerk van ons maat
schappelijk leven zonder, telkens voorkomen
de schokken kan blijven voortgaan. Dat geeft
haar werkelijk geen geringe beteekenis. En
het is daarom zoo goed, dat we haar ook
bjj onze kinderen aankweeken. Er is tegen
woordig een algemeene neiging tot verru-
luur sterke zenu-
1 eiken dag één
Liefst een uur
struieu is opgemaaxi eu Duumnp eemgo
jurcu zal uat wordeu uitgevueru. op
nel oogeubiiK ïs nel- Builoiuioï o.a. aau
ue beurt en we kunnen slechts hopen
aal met het asfalteeren de misère up
dit belangrijke verkeerspunt in de re-
siue-utie, een misère aie nu al van
Augustus duurt, een einde zal bpbben.
In 18Ö3 is voor het eenw een straal
in de residentie geasfalteerd nadat over
tiet voor en tegen, het nut en het na
deel, het gevaar en het heil van as
falt uitvoerig was gestreden. (Er was
zeer veel tegenstand. Hel kradntigste
argument er tegen was dat in minder
dan geen tijd* alle paarden hun pooten
zouden hebben gebroken als gevolg
van liet ui tg lijden op het spiegelglad
de pad. Het zou intereesant zijn eens
na te gaan hoeveel paardenjxjoten se
dert 1888 op het asfalt zijn gebroken.
Dat heit asfalt er langer zou zijn dan
de paarden kon in 1888 niemand ver
moeden. Het paard verdwijnt in de
steden, maar het asfalt wordt alge
meen. Natuurlijk zou die gladheid
vooral des winters Ook gevaarlijk zijn
voor de voetgangers. Het is juist an
ders gebleken waait het gladde pla
veisel kaai veel geanakkelijker worden
schoongemaakt en geeft geen gelegen
heid aan de sneeuw om te blijven
vastzitten.
Ten slotte waren het de winkeliers
die zich krachtig tegen het asfalt ver
zetten omdat het de stofplaag zeer zou
vergrooten. Ook dat is precies anders
om uitgekomen Nergens is de stofplaag
bij zeer eenvoudige besproeiing zöo
gering als in de geasfalteerde straten.
Van al de griezelige voorspellingen
is dus niets uitgekomen. De profeten
van het onheil hebben een slechten
kijk gehad.
Een ander geval waarbij de profetie
ook niet uitkwam maar waarbij hel
toe val juist andersom beslist en deed
uit voeren wat niet het ware bleek,
willen wij nis tegenhanger geven.
Wie in vroeger jaren de residentie
heeft gekend zal zich nog herinneren
dal het punt in het Noordeinde waar
het koninklijk paleis staat er heel an
ders uitzag dan thans het geval is.
Het paleis op den Kneuterdijk waarin
thans nog de Minister van Buitenland-
sche Zaken woont, kwam met zijn tuin
waarin de Gothische Zaai staat tot
vlak achter het ruiterstandbeeld. Mo
numentale hekken in gothischen stijl
sloten hier den tuin af. Er was een
boven den grond verheven verbinding
tusschen beide paleizen. Het geheel
was zeer fraai, totdat men op de ge
dachte kwam dat het verkeer daar ter
plaatse eischte dat er groote verande
ring kwam. De mooie monumentale
hekken werden gesloopt, een deel van
den tuin werd opgeruimd om een weg
te breien die vau liet Noordeük|u liep
naar de Oranjestraat en die zoo een
monding vond in de breede Parks.raut.
Het Noordeinde was te smal voor het
verkeer en langs dezen weg werd het
verkeer uit de middenstad komend
naar den broeden weg afgeleid.
Wie nu voor het paleis iu het Noord
einde staat heeft achter zich in den
hoek bij de Gothische Zaal den be
roemden boom, waaronder banken/zijn
aangebracht. Deze boom was de trots
van den paleistuin en bij de afbraak
van veel goeds is bepaald dat dozo
gespaard zou blijven. Welnu dfe boom
is gespaard.
Wat heeft nu echter de ervaring ge
leend Dait van alle verwachtingen
het verkeer door deze nieuwe straat
die ten koste van veel ffaais is gebro
ken, zou geleid worden, niets, abso
luut niets is uitgekomen. Er is mis
schien geen dooier saaier stukje straat
in den Haag dan juist deze verkeers
weg. Men zegt dat deze verkeersver-
betoring de gemeente een half milli-
oen heeft gekost. Predes hebben we
het ‘bedrag niet kunnen vinden omdat
er tal van aankoopen en onteigenin
gen zijn geschied, maar minder heb
ben de kosten zéker niet bedragen.
Het zou niet iroeilijk zijn dezp bei
de gevallen met nog eenige te ver
meerderen. Eigenlijk is he' met iede
re verandering het geyal. Er zijn al
tijd tegenstanders en hoe dikwijl»
bleek iets waarvan men groote ver
wachtingen had, daaraan allermin»; te
beantwoorden. En altijd weer waagt
men zich aan voorspellingen. Als wij
bijvoorbeeld zien hoe thans het Bui
tenhof wordt ingedeetó, dan durven
wij te voorspellen dat daarvan over
tier» jaar niets meer over is on da
men dan haast niet kan begrijpen hoe
men de indeeling zoo zonderling heeft
kunnen maken als thans het geval is.
Het toeval neemt de beslissihgen en
men is hier in blind vertrouwen afge
gaan op het oordeel van oen architect,
van wien allerminst vaststond dat hij
het belang van het verkeer stelde bo
ven zijn artistieke bevliegingen.
De tijd zal ’t loeren
Vroeger hebben wij ons ook
wel eens dik en druk gemaakt
kwesties die bjelangrjjk leken.
(Nadruk .erboden).
Een roman uit onzen tijd
Uit het DuPsch van
PETER ROSEGGER.
Bewerkt doot
•I P. WES8ELINK-V. ROSSUM.
60) -
De bad- en kunstplaatsen moeten bij
u alles doen. Dat zijn niets anders dan
verfijningen. Gij moet in de natuur
leven als de boer werken, als de
jager eten, als de herder slapen, als
de gezel rondtrekken, als het kind
spelen, als de mensch lijden, omdat
gij dat niet doet, zal men u reeds in
de volgende eeuw begraven.”
Toen Hans eens zijn verwondering
'e kennen gaf, dat Mister Piek niet
alleen goed Duitsch sprak, maar ook
Duitsohe grillen bezat, daar hij altijd
redeneerde en de wereld wilde verbe
teren. antwoordde hij
,Dat doet mijn Duitsohe bloed. Ik
ben ook ’n Duitscher, dokter Schmied
Dat is de reden, waarom ik altijd' naar
dit land word getrokken, naar deze
Alpen, waar ik den mensch jaarlijks
in' het rond de bergwereld hadden,
toen -bjamerkteu zij de vernevenheid
van hun voetenbank en Hans moest
menigmaal uitroepen „Heerlijk! Won
derbaar I Ach dat is prachtig 1”
„Wat wil dat zeggen Heerlijk I
Wonderbaar I” zeide Mister Piek zacht.
,Dat is ook zulk een slechie $enti-
menteete gewbontedat geschreeuw
als iets in den smaak valt. Wat heeft
men aan zulk een dweperij? Is daar
mede het karakter der dingen maar in
de verste verte uitgedrukt
„Het karakter der dingen wel niet,
maar het hart wordt er doör ontlast.
Weet u, Mister, wat het is, het hart?
Dat is een Europeesch 'gewas.”
„Wees getroost, dokter Schmied, het
groeit ook in Amerika. Voor ons is
het alleen van te veel waarde, dan
dat wij het in den mond nemen; voor
ons is de inhoud er van te véél waard,
dan dat wij het ieder voor de voeteri
schudden. Beroof u, wat ik u bidden
mag, niet van den inhoud, laat mij
rustig rondzien.”
Egoïsten willen alles voor zich al
leen hebben. Die kunnen zich niet
voorsteden, dat iemand er naar ver
langt vreugde, die hem vervult, ook
aan anderen mede te deelen. zijn
Duitsch bloed En het reikte niet eens
tot zijn hart Zoo heeft Hans waar
schijnlijk gedlacht Uitroepen van geest
vervoering heeft hij gedurende de ge-
heele reis niet meer geuit.
opfrisoh. Indien u dag aan dag uw
duoaten krijgt, bedank dan slechtsiheel
hartelijk deze bergen, dit water en
deze lucht. En ook dezen Piek, dié
juist nog verstandig 'genoeg is om .ul-
ke gaven der natuur goed te benut
ten.^
Toen dacht Hans „Die spreekt ook
ov^r de natuur. En hoe anders den
projessor Woispandtner I” Hij zag
weer dpidelijk, dat hij tot nu toe met
-zijn wereldbeschouwing op den ver
keerden weg was geweest. En op een
onbewaakt oogenblik zij zaten op
een breedenl kalksteen ontsnapte
hem d'e zucht
>4),Ach God', Mister Piek, wat vind ik
mij zelf dikwijls dom
„Pfsiste de Amerikaan, „zeg dat
niet zoo hardop, anders zou men u
voor een wijze houden
Hij was vergenoegd over zijn met
gezel, wiens wijsheid hem dikwijls
verraste en wiens dwaasheid hem vaak
orikkelde. Eiken avond telde hij rijn
lijfarts de ducaten uit met d» droge
uitdrukking van een nauwgezet ban
kier Zij naderden het rotsachtig hoog
gebergte, dat zij reeds sedert dagen
in het blauwe verschiet hadden zien
uitsteken, op den achtergrond' der da
len. Van dén voet af waren zij stei
ler, meer oogenschifcilijk hinder hoog
dan uit de verte geschenen had1. An
ders was het. toen onze re-izigere op
den top stonden en beneden zich, wijd
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.26, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abennementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj omsé agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelfilra geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel. 545.
haar werkt, om haar ydl uit te
niet den zijne. Dikwijls is wat
mensch met onderzoek en kmuüs be
reikt, tot zijn groot nadeel, maar on
willekeurig, voort hij de plannen der
natuur uit, al ging hij er ook mede te
gronde. Ik vermoed zelfs, dat do na
tuur zoo boosaardig tegen het nien-
schelijk geslacht is, dal zij het met de
zoo geroemde, overvloedige gaven, ton
doode wil voederen. De mineralen, die
de mensch door weten gevonden, met
levensgevaar uil de aarde graaf1, be
komen hem stellig niet zoo g.»ed, als
het brood, dat op zijn idyllteche we
gen groeide. Maar wij grijpou begee-
rig naar fabriekspest, rook, .-dof. stank,
arbeidersoorlog, geldhonger, geld jacht,
verliederlijking, verwelking Want die
wijsheid heeft ons de verwunsahte we
tenschap der natuur tot nu I *e onthou
den, die ons moet aantomum, hoe men
met verworven rijkdommen een tevre
den teven leidt. De mensch moet ten
ondergaan, aan zijn dwaven bailstocht
zoo schijnt de natuur het lo willen,
die gij door uw wetenschap meent te
hebben overwonnen. Er is ten sprook
je „De wraak der Hoeman”Dal
heeft een Duitsch dichter v rteld Ken
AmerikaanHched dichter schriift mis
schien een „De wraak dor dienen”!”
(Wordt vervolgd)