GENEEST UW HUID I Brui A ML Mm UjpsllitsUiit i Van wrqa&ren DROSTE CHOCOLADE-KETEL De NIEUWE TAEIEP WET betekent;! Vermindering van onze ExportmogelijkheidJ ASBKST-CEMBCT ï1""E" 8T« goudsche courant v B. JAXON DEELMAN - ARNHEM MAANDAG 4 MEI 1925 - TWEEDE BLAD (Tlimmer afwijkend in (Letaliteit Qltijd. -Mfeüïomj MrV. Amerikaansche Strijkinrichting den Heer P. ROZENDAL, Pr. Hendrikstraat 105. Narvauzan en Zenuwzieken, DE VRIJHEIDSBOND Naast onzen steeds meer gewaardeerden chocolade-kop (als premie verkrijgbaar bij inzending van 50 bons) wordt nu pok voor de verbruikers van Droste-artikelen een bijpassende verkrijgbaar gesteld. Deze waardevolle ketel van Saksisch porselein, in bruin en crème met gevlochten rieten hengsel, wordt gratis en franco toegezonden na ontvangst van 250 bons waarvan er in de meest gangbare verpakkingen van onze cacao en chocolade één of meer zijn bijgevoegd. Ofechoon de verzending eerst van 1 Augustus a.s. af kan plaats hebben, wordt het beschikbaar stellen van Droste's Chocolade ketel nu al aangekondigd, opdat U reeds thans met het „ver- gaeren en spaeren" van de bons kunt aanvangen. Zijt gij een opgeld verbruiker van Droste's bonbons, pastilles en cacao, dan kunt gij wellicht reeds in den a.s. winter, met zijn vaak zoo gezellige avonden aan den huiselijken haard, Droste' Verpleegster-cacao schenken uit een Droste Chocolade-kete Dkua: c'S Cacao en Chocoladefabrieken,HAARLEM COMITÉ VAN VERZET TEGEN PROTECTIE bericht dat zij ale agent voor Gouda heeft aangesteld De goederen worden wekelijks gehaald en bezorgd. JJ:a Vakkundig» bahandallng. - Voopdaallgst adras. die lijden aan prikkelbaarheid en wilammkte, gebrek een energie, neerslachtigheid levensmoeheid, slapeloosheid, hoofdpijn, angtt- m dwangtoeatanden, hypochondrie nerveuae hart- en ronsgaandoeningen vragen de uitvoerige gratie brochure van Dr. WKIflK, over zenuwziekten. OrGUBHAED A Co., Krankenstmat 79 Haa«. lli3 j, Een oh», druppels D.D.D. rijn al vol- fï?'e ondragelijke Jeuk, dal brandt,ide gevoel, die pijn Ie doen be. rrat*, da,cu D.D.D. kan alle huid- »»i,tfoeaingfB dit hel leven 'Tinrf makc"' generen. mm—* vele Hjdcrsdie vjuf oneenccs- I r(,e" Behouden, z(jn door D.D.D. v,;ecr hersteld De leni- gendc vloeistof dringt door dc AmA, f0"*". «o» diep in de huid dooi dsdsiïïi, «iekleklemen Probeer het OAdelök, koop heden nog een flesch Hoofdagent B. ME/NDERSMA. Den Haag nn Mm uitgebreide brochutl mot hutd- en W/s 075 2.50 per fl. OU nlh apothekers en drogisten. Vraagt ODD.-zeep ft. de geneeskrachtige 9 Voor Mwld aawloeningea UIT VOORRAAD. THJJ. v. d. BERG HARiNAVLiET 47 ROTTERDAM STADSKANAAL. „au, WJj Keven thans uit: Pandbrlmvan 97 (Beirtkeen) met verplichte uitloting a pari van minstens 5 per jaar. GotóLkrtiKhaai bU d® Hoofda*cnt J' C- JUE G">-. Westhaven 17. I CONGRES EN ALGEMEENE VERGADERING. OPENINGSREDE VAN Zati?rtag c« Zondag zyn te Scheven.ra gen de party vergadering en het congres van tien Vrijheidsbond gehouden. De voorzit/ter, rar.' JhL C. iDresselhuya fcioiu een openingsrede, waaraan wy h<* volgende' ontileenem: Wederom is een parlementaire periode welhaast afgesloten en rust op my de taak voor de dagen van geesitelyken stryd, die ons wachten, imet U het toeken in ons vaan del te aehryven, dat gelijkgezinden kan op wekken hun beste krachten te schenken aa'n een negepraai van ons beginnet en tevens hun .invloed te «even op den komenden ïe- geerkoers voor ons land. Het ie ons go'ed vecht voor eigen staatkundige overtuiging op te komen, het ie bovendien liberale plicht niet om zeiven, die geen staatkundig of par tij voordeel beoogen, maar die krachtens om- beginsel alleen de geheele gemeenschap wil len dienen, een weg te toonen aan de zeer velen, die zoekende zyn naar geesteiyke h;n atoffelyke versterking van ons land na de inzinking van het jongste verleden. Want de gidsen zyn wed vele, maar onder hen zyn er ook die baatzuchtig zyn en de iei- ding, die de meerderheid had verkoren, is moedeloos en zwak. De Regeering, togen haar wil op de plaats van het gezag ge- gyaield, verricht als geheel haar taak zon der de minste opgewektheid, aanvaardt dagelijks nederlaag of steun met ijskoude onverschilligheid als een gewillig dienaar van een meerderheid, die zonder program of doelwit na de eenmaal geconstateerde afwezigheid van wericelyk staatkundigen samenhang zich laat dryven op oppoi\u- mistische stroomingen. Ziooals zonder efeni- ge{l^i8che verklaring men hedert het tioinml uurwerk wil eooruitoetten om mór- genioven vurig den iwyzer liever togen te houden, .apeurt men angstig maar stemmin gen in het volk of in de komende kieners- massa, om nu met nieuiwe Jadtem ons te be dreigen dan weer op grond van onverwach te vondsten an die schatkist machtige groe pen te verzoenen; vandaag is het in voile vaart «toornen naar die meest moderne luchtbeelden, imongen worden pilots alle remmen aangezet om te blyven by het be kende land. Niet» is in het politieke beleid nu meer zeker dan de onzekerheid, en®e.fs in de grootste dier groepen verkeert in angmtige verwachting of het economisch beginsel dier party izioh zal openbaren als te zyn ultra-democraat dan wel overtuigd conservatief. Tenwyi ons land in de eerste plaats behoefte heefit in deze economische kentering vam den tyd aan welbewust en voor ons allen te volgen sbeum aan regeer kracht, zooals wy die hebben igekend in do dagen van liberaal gezag, aan een klaar bestek van afbouw of vernieuwing. Niette min vraagt die meerderheid, tot geen af- lataiul bereid van de vleeschpotten dei- macht, vernieuwing van het mandaat; na het «pel zóó te hebben geschud, dat de meeste troefkaarten op één hand1 zitten, wyst zy er op, «lat immers alleen deze combinatie het spél kan winnen, pocht zy op hare kracht, alsof het nationaal belang niet een andere groepeering zou kunnen vorderen. En de zielkundige drang, die in den stembusstrijd op het volk wordt "ge oefend, is die van vrees, van schildering van gevaar, van aankweeking van pessi misme. De gevaren ook van zedelyken aard, die ongetwyfeld ons omringen, maar die hun tegenkracht moeten vinden in den op bloei van gezond geestelijk leven, waar van de kernen in onze natie overvloedig aanwezig zyn en biyven, worden met diep zwarte kleuren geschilderd. Ja zeifis werd de veronderstelling geuit, dat het verlan gen naar straffeloosheid van den abortus, gel yks te Hing van de afschuwelykheden der homosexueete gemeenschap met notuurlyk leven, -ontwichting vanfhet huweiyk, onrust- barende afmetingen zou aannemen. Naar myne overtuiging ia dit een volkomen mis kenning der werkelijkheid. Inderdaad ko- Mr DRESSELHUYS. men deigelylce propagandisten voor, even goed ais zy l& jaar geleden bestond©»; maar in ons volk ia een genoegzaam steis© bodem van geestoiyk en zedelyk normaal bewustoyn om dergeiyke excessen niet to aanvaaTden, maai- die door afkeer te ver bannen naar de duisternis waar ze beboe ren. -De taak van den Staat, veel minder van den strafiechter, kan niet *yn als ze- demeeetor op te treden en met pogmg tot onderdrukking van zedeloosheid tevens alle vrye kritiek te treilen. Een poging om tot inzet van politieleen stryd to maken, dat meer dwang eh straf het opvoedingsmiddel van ons volk zou kunnen zyn, schynt wel een armelyke boodschap aan de Natiën in dezen tyd. üy gaat uit van een pessimisme ten aanzien van verheffing van het indivi du door geesteiyke beïnvloeding ton goede, door aankweeking vam zelfstandige kracht, wat de grondgedachte is van het liberalis- me. Het is tegelyk de kracht en de zwak heid van het liberalisme, maar by voorkeur en men kan haast zeggen by uitsluiting op het door zedelyk besef en geweten be- "heersoht intellect. Het intellect, dat de weg moet zyn naar het zedelyk einddoel en de werkdadig» factor van den zedelyken grondslag, van het begin af t»t aan het ze delyk ideaal, het einde. Hét aldus beheerscht intellect is de li berale kracht, want daardoor richt het zich tot wat het bent onttrekt aaft hartstocht en tydetyke volksbeweging ,tot wat zich in al le tyden en alle omstandigheden het imeest gelyk blyft, tot wat in laatste instantie, wil de imensch »n de wereld niet ten onder gaan, de regulateur van het menschelyk handelen moet zyn .Maar het ifl politiek gesproken, oak zyn zwakheid. Naar mate het kiesrecht meer uitgebreid ie, heeft de politicus tot grooter massa te spreken en alle volkspsy chologen zyn het ©r over eens, datfzoodra de zeÉfsatandige persoon zich iaat ontaar den tot willoos deel van de massa, die mas sa by uitstek onvatbaar ia voor overtuiging door argunmewten. Die massa, juist omdat zy massa is, iaat haar doem en laten gro tendeels bepalen door haar sentiment, door het sentiment dat veel meer dan verstan- delyk inzicht geschikt is om collectief te zyn. Het is 't streven van het liberalisme om ons volk te bewaren togen zulk massa- begrip, maar de stryd vooral by nieuwe kie- zerslagen, is zeker een moeiiyke. Zeker na den oorlog is het misschien niet geheel toevallig, dat bet liberalisme geen overwinningen boekte. Waar wy ook rond ons zien, in de geheele wereld worden We gewaar hoe een heimwee naar een betere wereld de menschheid be- heerecht. Wie op dpt sentiment maar een beroep doet, vanaf den meest fantastischen wereldhervormer tot den meest funatieken godsdienstdweper, hy vindt gehoor, en een gemakkeiyk en ruim .gehoor. tfcet zou geen verwondlering behoeven te baren alB in zulk een tyd het liberalisme zyn invloed zag schemeren. Reeds zoolang de wereld bestaat, weet de kenner van de menschelyke ziel hoe weinig logica en ar gumenten vermogen tegen hartstocht en gevoel. Wat baat het den liberaal of hy de nuchtere feiten voorhoudt aan den mensch die aan den gezichtseinder het fata mor gana van het aardsche paradys ziet Ik wil niet zeggen, dat de liberalen in de afgeloopen 10 jaren onder iedere omstan digheid zóo principieel voet by «tuk hebben gehouden als zy misschien hadden behooren te doen. Ook de aanhangers van die leer zyn maar men ache n met al hun zwakheden. Zonder het liberalisme nu al te zeer omhoog te steken,, mag ik misschien hier toch een beeld gebruiken, dat ook de dyk die be stemd is water in zyn bedding te houden, zich soms ten deele door den stroom laat meeslepen. Maar dit mag ik toch zonder vrees voor tegenspreken zeggen: misschien niet alle liberalen maar toch zeer velen hun ner hebben telkens gewaarschuwd, (Ut wat men. in den roe» van den oorlog meende te kunnen doen, het organiseeren van de ge- lieele maatochappy tot een paradys op aar de, op gruwelyke teleurstelling moest uit- ioopen. indien by dat overmoedige weik be ginselen zyn geschonden, zyn het bynu al- tyd liberale beginselen geweest. Het spreekt vanzelf, dat men weinig dankbaar u. nu men ervaart met hoeveel grond gewaarschuwd is tegen de fouten die men maakte. Maar thans schynt«ny voorde Nederland- sche Liberalen geen reden te bestaan om de stombus te vreezen. De Coalitie begint ®u zelve de gevolgen to ontwaren van de politiek di« zy heeft ge voerd. ik draag uden naar Athene door hier nog eens te herinneren aan de concrete aan leiding tot de partygroepeermg die Ne derland nu sedert byna zertig jaren kent- lk doel op den schoolatryd. Het achteraf, dukielyk dat de libera len met hun houding in dezen stryd oen fout hebben begaan. In de politiek maakt men reeds dan een fout als men de neder laag tydt en dat de Liberalen den school stryd hebben verloren, behoeft niet te wor den aangetoond. Het is zelf» aooverk dat meer dan éen Liberaal niet anders d*yi woorden van verguizing over heeft voor de mannen die vyftig, veertig, dertig juar ge leden met zooveel warmte en zooveel over tuiging de neutralè openbare school verde digd hebben. Veirdieoen zy die verguizing, onze Liberale voorgangers? Was het by t' meerendeel hunner inderdaad hun bedoe ling het Nederlundache volk te muken tot een godsdienstloos volk? Bedoelden «y den Jan Rapgeent te kweeken die nu spreekt uit zoo menig artikel in oigauen van oiulerwy- zers, openbare onderwyzers...... en ook by- zondere Wie iet» van de geschiedenis van den schoolatryd weet, weet ook, dat ai <leze vragen met neen beantwoord moeten wor den. Het ware dwaass te ontkennen, dat de te- igienstaUing die de schoolatryd bracht, in veel opzichten een werkeiyke tegenstelling w«* zooals niet in den zin dien onze tegenstan der» er aan gaven, dan toch in den geeat als ik zooeven schetste. Maar voor het overige nu de schooUtryd in den ouden zin voorby U en men vergeefs zoeken moet, naar wer- kz-lyk rechtoche politiek? Men heeft aan de overzyde wel de houding trachten aan to nemen aloof de tegenstelling rechts Unk», zooals wy die hier kennen, ook verder een werkelyk bestaande, een in ona volk leven de tegenstelling zou zijn. Maar ieder jaar, dat de Coalitie langer bestaat, ieder rechtoch bewind bewyzen opnieuw hoeveel kunstma tige er in deze antitheee is. Hpr. toonde aan hoe onwaar het is te .beweren dat het de rechterzyde alleen is die waakt voor l)ot behoud van wat men dan noemt de Chris tel yke grondslag van onze Maatschappij Spr. meende dit zonder tegenspraak te mo gen constateeron, dat da liberale Party in haar geheele Nederlandache verleden nooit in eenig woord of in eenoge dhad aanlei ding heeft gegeven tot de beschuldiging dat zy gezag, eigendom, huweiyk, zou onder schatten of willen ondermynen, integendeel, dat de handhaving van dit alles altyd is ge weest het kenmerk ook van den liberalen Staat. Het was dan ook maar in vroeger byna onbereikbare plaatsjes, aahkiezers voor wie de namen Thorbecke en Bakounine gelyk van klank waren omdat zy ze beiden nooit gehoord hadden dat men zulke beschul digingen met succes kwyt loon en men heeft heel goed begrepen, dat om een groot deel der kiezers naar zich toe te halen andere klanken noodag waren. Om het Liberalisme ten val to brengen, speelt men van rechts het socialisme in de kaart. En byna hardyp troont men zich met de overweging dat de kerk de aldus opgewarmde arbeiders wel aan den t°0|d zoude houden. Ik sprak «trales van een» psychologische fout, die de Liberalen ge maakt hebben. Die fout die ik hier in de rechtsche politiek aanwijs, is nog een veel grootere. Het Kamerlid Rutgers heeft eens in de Kamer gewaarschuwd tegen het le zen van Goethe's Faust. Men moet vreezen dat men in de rechterzyde zyn raad al to getrouw heefit opgevolgd. Anders zou men zich Goethe's waarschuwing herinneren, dut men de geesten die men zelf heeft opgeroe pen niet altijd mede bedwingen kan. Zelfs in ernstige en gearaghebbende Roomsche bladen laat men de vraag «tollen of de Eigendom wel gehandhaafd moet worden. 1 ngrouten kring propageert men het denk beeld van de gedwongen renteiooze leenlnlg. dat is wel (te meest brutale inbeslagneming van particulier kapitaal. De toon togen de Overheid ia in een deel van de rechtsche ambtenaarablwten juist deaelfde «I» organen van de Socialisten en van de Com munisten. Wat in de Chnstoiyke arbeideM- orgunisaties zoo nu en dan wordt gez«g«t klinkt wel een beetje minder revolutionair en een beetje minder onhebbelyk voor de patroon» dan wnt men in de vergaderingen van de zoogenaamde moderne arbeider* te hoeren krijgt, maar heel groot i« het ver schil niet. Zeifis de geesteiyke adviseurs ne men niet immer een blad voor den mond. Men heeft met du* politiek de Liberalen gedecimeerd, en met heeft nu alle benoe iiungen in de hand, het is waar, maar men heeft er niet veel anders mee bereikt dan in eigen kring het social isme en de ootbin ding van Staat en MaaUcbappy voor te be reiden. Ook. ter rechterzyde voelt men dit alles wel. Kr hcerscht een lugtatoooheld dia zelfs een zoo vaardig politicus als de heer Nolens niet slaagt te bedekken. Niet dat zy straks in Juli in de minderheid zullen konten, is hetgeen de Coalitiegenoot©*! het meest vreazon, maar dat «y een meerder heid zullen vormen en tod» onbekwaum om de vraagstukken die werkelyk om oplossing vingen, tot een oplossing te brengen. Men kan nu nog wel beproeven aan dg kiezer- te vertellen dat het om het behoud van het huweiyk gaat. Maar als straks do nieuwe Kamer by een is, weten de augures wel, dat het niet het huweiyk zal zy« hetwolke hum grootste zorgen vraagt tenay (tan het huweiyk met hunne Coaktieg»nooten. Zy weten dut liet de groote politieke proble men zyn hervorming van het purismen taire stelsel, nieuwe bepaling van de taak van tftaut en Overheid of de economisch© problemen de samenwerking van patroon en de arbeider, de nieuwe regeling van hu» verhouding met vermijding van Htaatsvoog- dy of de financieele problemen het verminderen van het overmatig deel dat de publieke kassen van het particulier inko men vragen of de internationale pro blemen het plaveien van den weg naai Gen&ve, de organisatie van onze nationale defensie hier en in Indlë. Daarnaast «Un de weikxaamheden, die onzen toch nog liberalen Staat wachten, nog legio. De verbetering vaij den nationaten bodem, het verkeerswezen, het werketloos- heidsvroagstuk, de concurrentiekracht on zer bedryven ,de betere volksontwikkeling, de taak van den $taat ton behoeve van zie ken en ouden, het *y«» problemen, die geen langer uitatel dulden. Het lykt er niet naar, dat een Coalitie- meerderheid, hoe ook samengesteld, na wat er het laatste jaar in de Kamer w gebeurd en na wat er beaig ia in het larnt voor te vollen, erin zal kunnen «Jagen ook maar een deel van deze problemen uit eigen krachten op te lossen. Zeker, men kan het leven voortsleepen gelyk het Ministorte-Ruys dat nu sedert ©enigen tyd doet. Men kan de eene tegen- «trydigheid op de andere stapelen. Men kan het vlootplam in zyn geheel onmis^uar ver klaren cm later met uitetol zelfs van de helft genoegen nemen. Men kan zelf «e" voorstel doem om de sancties op den stem plicht af te schaffen en er mee tevreden zyn in opdracht van de Tweede Kamer naar de Eerste Kamer te trekken om aldaar pre cies het tegenovergestelde van zyn eigen voorstel te verdedigen. Men kan een com mlaaie benoemen om voor- en tegenstand© r.« van den zomertijd tot elkaar te brengen en dan een wetsvoorstel indienen dut die voor- en tegenstanders zooveel mogeiyk uit el kaar jaagt. Men kan als Minister de Visser de eene week vooratellen do*n om den toevloed naar «te universiteiten iv\U van slecht voorbereidende jongelieden zoo groot mogelyk te ipaken en de andere w *ek een brief schryven aan curatorew der uiu- versiteiten om te vragen hoe men toch (ten grooten toeloop van atudenten kan tegen gaan. Men kan al* Minister Aalberse maar wy hebbea nog ©en heel en dag van werk voor ons ©n lk kan dien dag dus i.tet gebruiken om li de zwakheden v«a dit Ministerie voor oogen te houden, aangeno men dat voor de opsomming daarvan een dag voldoend© zou zyn. de néet te mis kennen persoualyke rtmitomaneeigezwehap pen van den heer Coiyn «tekken dit nil©» geenszins, al ware hei reeds door eelt voor hem onmogetyke dualisme van het natio naal belang te willen dienen en tegeiyker- tijd de bizarre wenechen zijner party niet to ontmoedigen. In zulk een Kamer en by zulk een meer derheid ik neem nu eens aan dat de O»- lit ie mede tengevolge van ons tegenwoor dig kiesstelsel een meerderheid zal houden in zulk ©en Kamer en by zulk een meer derheid hebben de liberalen reed* onmiddel- lyk een belangryk# taak te vervullen. Er is aan «n»»n kant *©1 gezegd, en men heeft er vnn rechte den stef over gebroken, dat men zegt dnt «te Libe ralen üe meeste inteüectueelen voorkomen, Natuurlyk wordt daarmede iriet bedoeld, dnt Liberale politici reden hebben tot zelf verheffing. Integendeel pleegt vnn het mis schien onbewust Liberale volksdeel zich juist de overgroote meerderheid en vnnk de meest productieve, van de politiek to ont houden. Maar mef» aal toch mogen dat het aandeel door hen, die van huis uit Ltberual zyn. genomen in (te leiding van ons geest©!yk »,n ©(«.nomisdi leven, onevenredig groot Van tyd tot tyd constat©©ren ook de rechtsche bladen dit. Het kan voor een land niet goed zijn ate ©«o zoo nuttig ded vnn zyn volk niet mede op den politieken gang vun zaken invloed oefent. Als wy strak* in de Kamer ono® taak opvatten, ^oo- als ik dat schetste, zal dnt deel van ons volk waaraan wy zoo verwant zy», althans een deel van dien invloed terugkrijgen. En daarnaast zuH©n wy. UVralen. zoonl niet «Heen, dan toch door onze traditie en onze beginselen in de eerste plaat», voor twee dingen hebben te waken, die, zou ze al niet in levensgevaar verkeeren, toch lederen dag worden aangevalten en mis schien ook bedreigd worden. Spr dacht hier by allereerst aan het parlementaire stelsel Wy kunnen «1« taak van den Staat be t>erken, wy kunnen aldus, «dyk ik en ook sommige van my» vrienden reeds meeriyp len hebben aangetoond, het parlement een betere plaats en een betere taak geven, maar wy hebben ons te hoeden af te bre ken wat door onfite vaderen met zooveel moeite i* gebouwd. Ook en In «te eerste plaat», gelyk ik zetde. um onae voHwvryhe «ten. Ik denk nu vooral ook aan de geeste lyke vrijheid. Het zou dwaas zyn te ontkennes, dat wat ■men noemt de ctericale of kerhdyke par tyen or belangryk toe te kunnen by dragen de geesteiyke ontbinding, die byna altyd tot ontbinding van staat en maaUchappy voert, te voorkomen. Dit geestoiyk conner vatisme heefit zeker <nik zyn deugden voor de gemeenschap, al heeft de vorm, waarin dut zich In Nederland uitte» het groote n« deel gehad van het verketteren van ande ren, het gelijkstellen van ander geloof met ongeloof, en daardoor dit geloof te onder mynen ®n te verzwakken in geesteiyk* waardeering. Maar in de geesteiyke een zijdigheid schuilt ©en gevaax Iedere macht hoeft neiging zich uit te breiden, iedere macht dreigt tot overmacht en willekeur uit te groeien. Hoe licht komt hy, die zich gedtongen voelt over de geesten to waken, .$r toe geesten aan ketenen te leggen. Slechts als hy tegenover zich vind^ een andere macht, niet geringer «tan de zyne, een wil en een overtuiging dia «te zijne weert,tast. kan worden voorkomen dat bet geestelijk teven door gebrek aan vrye lucht en aan ruimte verstikt en zoo "bet eind van allen vooruitgang brengt. We wil «m die overtuiging, die Iedere po ging den geest fce kefikerm zullen valhoe den, «He wil en die overtuiging zyn van ons, van ons Liberalen. l" Door de onverenigbaarheid der beginse len over het geheel© staatskundig gebied zag de Coalitie zich gedwongen tot onmacht van staatkundige hervorming Het social is- TOONEEL EN LEVEN. Het was vier uur 's middags. Buiten viel de regen by stroomen neer en het zag er daarby geenszins naar uit alsof het weer spoedig zou opklaren. By het»kleine gezel schap, hetwelk baron en barones von Back- hausen dien dag ter eere van een intiem huiseiyk feest ten hunnent hadden genoo- digd, begonnen zich dan ook reeds de eer ste teekenen eener naderende verveling te doen gevoelen en met levendigheid werd om deze stemming te onderdrukken de vraag besproken op welke wyze de avond zou worden doorgebracht. Een Wanner-en thousiast sloeg muaiceeren voor, ie jónge meisjes verklaarden zich voor daneen, maar eerst mevrouw von Zech vond de algemeene instemming, toen zij zich tot de gastvrouw wendde en deze vfeiuocht het gezelschap op een kleine voorstelling te doen rekenen; men moet namelyk weten, daV de barones, alvo rens door haar adellijken echtgenoot naar hpt altaar te worden geleid, jarenlang aan een der grootste vorstelyke residentie-the aters als prima domui was verbonden ge weest en dat zy, hoewel afgezien hebbend van alle kunstreizen of minder optreden in hetopenbaar, voor vrienden en bekenden op huiselijke soirée's toch nog meerma'en tooneelen uit beroemde dramatische meea terstukken voordroeg. „Ah ja, speelt u wat voor ons," werd dan ook dadelijk van verschillende zijden geroe- vrouw von Zech haren wensch .had geuit en luitenant von Lochwitz, de zwager van den baron, verklaarde zich onmiddeliyk bereid voor het daarstellen van een geïmproviseerd tooneeh zorg te dragen. Direct gaf de baro nes intusschen haar woord nog met, daur de solo-scènes, waaruit haar dilettantistisch repertoir was samengesteld, eensdeels reeds meer dan bekend by het meerendeel der gasten waren en haar andersdeels voor deze gelegenheid niet byzonder geschikt voor kwamen. Nog drong men algemeen by haar aan, toen plotaeling eene andere ometand,r- heid de aandacht der eemamelden tot zich trok. Over het gras zagen zij zee zterke groote mannen op het slot toeloopen en in den voorsten hunner herkende de barones weldra een wachter van het g">"te zhmigengesticht, dat elechts een halve mgl afstand, van de landgoederen WA kW echtgenoot verwijderd leg. Lang «""Jf M dan ook niet of den baron, die het ambt van bestuurder dezer inrichting waarnem. wen gemeld, dat iemand hem dnngend wenachte te spreken. De baron stond dadelijk van tafel ep en grag naar beneden, waar de opzichte^rop h« wachtte. Deae droeg zpne herd met zoo laider stormne en mzulkeen. opgewonden overijling ziiren boven in de laai ieder woord duidelijk ÏÏLTvSnemen. Wat zij hoorden, w« waarlijk wel voldoende om him dag in den voormiddag een krankzinnige uit de inrichting was ontsnapt nadat hy eerst een opzichter byna dood had geslagen. Nog was men er niet in geslaagd zich weer van zyn persoon meester to maken en eerst een ■half uur te voren had men hem in de na bijheid van het kasteel zien ronddwalen. „God zy ona genadig! Hy kan ieder oogen- blik hier zyn," ri*P de tante van den baron uit en werd van schrik lykbieek. „Zou het nietZou het geene aanbe veling verdienen alle deuren en vensters te sluiten en te grendelen?" meende een der jonge meisjes, die kort tevoren zulk een groote lust tot dansen had blyken te bezit ten en nwaan alle leden trilde, „Voor dat ik ga slapen, kyk ik vanavond zeker eerst onder mijn bed en ga alle hoe ken en gaten nasnuffi»", verzekerde me vrouw von Zech, waarop luitenant von Loch witz als zyne vaste overtuiging te kennen gaf, dat de dames dat altyd deden. „Maar wat is het voor een man?'' hoor den de gasten den heer des huizes aan dea „wachter vragen. „Hij i» groot en mager, heeft wjt haar en «en bleeke, geelachtige gelaatskleur; zijne oogen schitterden als vuur". „Zoo, zoo. Naar hetgeen wat ge me zegt, I geloof ik. dat hoe eerder we dien vent weer achter slot en grendel hebben «Ie* te beter hrt ia. Tot au to« l»bb«, wo kicr van tlan karei niets freiem of ««boord. Mocht hp lick War laten Wen, dnn kunt «e op onenid- del-1 yk bericht rek«men!" Toen de baron de zaal weer binnentrad, toonde HU een zeer ernstig gelaat. Echter trachtte hy zyne vrouw en hare gaston ge rust te stellen; er was in het geheel geen re den om zich angstig te maken, meende hy. want de vluchtelin^zou immers spoedig ge vat zijn, daar in den geheelen omtrek op hem geloerd en jacht gemaakt werd. De schrik echter, die «1» aanwezigen door het onverwachte bericht hadden opgedaan, wil de zoo spoedig niet wyken. Ook aan het di ner, dat kortdaarop een aanvang nam, was de ontsnapte krankzinnige het hoofdonder werp van de discpssiën- Men naderde reed* het dessert, toen luitenant von Lochwite zich tot de barones wendende, ^enaklaps vroeg. „En, waarde schoonzuster, hebt ge reed* een besluit genomen omtrent het re pertoir,'dat ge ons hedenavond zult «joen hooren?" „Niet nieuwsgierig zijn!" klonk het ant woord. „Ik heb iets nieuws bedacht, maar het moet,een verrassing biyvenI" N* afloop van het diner begaf het gezel schap zich naar de salon». De baron onder hield zich levendig met mevrouw von Zeen over een ipeuw verschenen, zeer interessant werk, handelend» over heraldiek en daar haar gelaste register en wapen daarin ook voorkwamen, wilde hU haar het boek too- nen. HU verontowhuldigde zich daarom een ogenblik ea begaf W«h om Het te halen. Neuwelljka ma M echter weg of het viel de barones ia, dat het boek, dat hy zocht, niet in de bibliotheek, maar ergens ander» was. Om hem du» onnoodige moeite te besparen, liep zij hem snel na. Heb kasteel der Backhausen'* nu bestond yit een mi«Vlengedeelte en twee zijvleugels; het echtpaar bewoonde daarvan echter slechts den westeiyken vleugel en het mid denge«leelte, in den oosteiykea vleugel be vond zich wel de bibliotheek, maar overi gen* kwam men er zelden. Over de eer ste venHeping en de met de eikenhout Inge- legde parketvloeren kwam Je barones zoo doende in den ooeteiyken vleugel. Licht had zy niet medegenomen en dacht* het spaar zame lieht van de maan, dat door de getra liede venster» naar binnen drong, lichtte haar voor op haar pad, doch ijj kende den weg in het kasteel zoo goed. «lat zij zonder eeltige moeite de bibliotheek wi«t te vinden. Zy doorliep de beeldengalerij met hare van oud©ndont grijz© portretten der voorouders van het geslecht vnn haren doorlucht»gen gemaal, waar het zeer ongezellig en donker was en waar bet ook zeei bedompt en akelig rook. Terwijl zij daarom voorzichtig tastend langs den muur voortschreed, meende tjj een geluid te hooren alxof zich in hare nabijheid fats bewoog en weldra zag ook, dat maar enkele schreden van haar verwijderd, een menschel yke gednnnte stond. (Word» vmoM)

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1925 | | pagina 3