i bladen
f
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
So. 15842
Zaterdag 9 Mei 1925
95* Jaargang
WERKERK OUDERKERK., OU DEWATER, REEUWUK. SCHOONHOVEN, STOLWUK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, ent.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
IANT
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
DE TWEE HANSEN
EERSTE BLAD.
Verschil van Inzicht
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
HAGENAAR,
FEUiLLETOM.
ROSSUM
IMI*
ar sneeuw
Tiiets dan
de
dalen
hooging
ivan de
tiOI iist lli: (MANT
J. DE MOL EN ZOON
Turfmarkt 71 - Tal. 411 - Seuka
UiiriR- ii DiDidliidioi
aaar maat.
(Nadruk verboden).
Ken roman uit- onzen tijd
Uil het Duiisch van
PETER ROSEGGER.
Bewerkt door
WESSELINK—
Er is deaer dagen te Amsterdam onder lei-
ding van Mr. F. C. M. Boendere een bijeen
komst gehouden van vrijzinnjig-godediensti-
gen, welke, zooals uit het door ons daarvan
gepubliceerde verslag blijkt, ten doel liaxl
op te komen tag'en de bij vele woordvoer
ders en publicisten onder de vryzinnig-gods-
dienstigen aanwezige sympathie voor het
socialisme.
Deze aangelegenheid verdient de volle
aandacht.
Aianvanfrelyk stond de opkomende sociale
beweging met de godsdienstige voorgan
gers allerminst op goeden voet. De kerken
beseften over het algemeen voel te weinig,
dat zy op sociaal gebied eene taak hadden
te vervullen. Voorts waren het wysgeerlg-
materialistisch standpunt van Marx en, men
mag wel zeggen, de hoon en do spot, waar
mede hy in zijne geschriften sprak over
God en godsdienst, allerminst geschikt, om
de kerk gunstig voor het socialisme te stem
men.
Ook de arbeiders hadden niet de minste
neiging te streven naar de sympathie der
kerk. Aan (Jen eenen kant konden zij met
recht beweren, dat de kerk zich van hunne
nooden tot dusver weinig had aangetrok
ken. Aan den anderen kant gevoelde men
door den materialistischen geest, w-aarmede
het socialisme doqrtrokken was, weinig be
hoefte aan godsdienstige leiding.
In de ladtste jareh is in dit alles een be
langrijke wijziging gekomen en zijn de kerk
en de sociale beweging elkander meer en
meer genaderd. Het wijsgèerig-materialis-
tisch stahdpunt van Marx verliest onder de
socialistische voorgangers gaandeweg ter
rein. En in dezelfde mate wast bij de aan
hangers van het socialisme de zin voor re
ligie. Aan den anderen kant schenken de
kerken meer aandacht aan maatschappelij
ke vraagstukken. Twee omstandigheden zijn
daarvan de oorzaak. Eensdeels ongetwijfeld
het streven, om de arbeiders voor de kerk
te behouden, of daarvoor terug te winnen,
en dit is het minst edele motief. Anderdeels
het groeiende besef, dat de roeping van den
voorganger op godsdienstig gebied inder
daad voor een belangrijk Weel ook ligt op
maatschappelijk terrein. Men mag niet met
Marx van oordeel zijn, dat het geestelijk
zijn van de menschen geheel bepaald wordt
door de wijze, waarop zij in hunne behoef
ten voorzien, het besef, dat er tusschen het
geestelijk en het stoffelijk zijn een nauw
verband is, is toch veel sterker dan vroeger.
Het k vooral dit tweede, ongetwijfeld meest
gezindheid, maar uit verschil van inzicht.
Als de liberale leer sceptisch staat tegen
over verschillende maatregelen, die in naam
der democratie in de laatste jaren zijn ge
nomen ef vooV de naaate toekomst worden
verlangd, dan zie men ’daarin geen conser
vatisme, maar het op ernstige bestudeert ng
der maatschappij steunend inzicht, dat die
maatregelen juist het omgekeerde zullen
brengen, van wat de voorstanders er van
verwachten.
Er is vaak meer moed noodig om klei
nigheden aan te .tasten dan om groote
verkeerdheden te bestrijden. De kleine
dingen hebben meer aanhangers.
iviverbeterde de
de twaalf maanden
sympathieke motief, dat 'bij vele voorgan
gers der vrijzinnig godsdienstjgen de ge
zindheid heeft doen ontstaan, die spreekt
uit hun optreden op maatschappelijk ter
rein. Nu is echter gezindheid niet voldoen
de. Zal die gezindheid iets goeds uitwerken,
dan moet zij geleid worden door een juist
inzicht. Dit inzicht is niet anders te verkrij
gen dan door ernstige studie der maatschap
pij. Men kan op ethische gronden verschil
lende maatregelen noodig achten, de vraag
biijft altijd of zy economisch houdbaar of
doelmatig zijn. Het hart, zoo zouden wij
zeggen, moet, vooral waar men zich op
sociaal terrein begeeft, staan onder scherpe
controle van het hoofd.
Dit nu is met vele van de vrijzinnig gods
dienstige voorgangers, waarop Mr. Qpendeïs
het oog heeft, niet het geval. Zoodoende zijn
zy juist van het hout, waaruit men sociaal
democraten süijdt. De leer, dat de maat
schappij berust op onrecht, doordien de ka
pitalist den arbeider, dank zy het particu
lier bezit der productiemiddelen, een deel
van zijn product ontfutselt, klopt uitste
kend met de voorstelling, die bij oppervlak
kige waarneming der maatschappelijke ver
houdingen zich aan ons opdringt. En de
verwachting, dat het gemeenschappelijk be
zit der productiemiddelen, waardoor het mo
gelijk zal worden-de productie voor behoef
te in de plaats te stellen van de tegenwoor
dige productie uit winstbejag, ons het be
loofde land zal hinnenvoeren, is als gekn\pt
voor idealisten, die de maatschappij niet
kennen en meenen, dat alle menschen zoo
braaf zijn als zij.
Wil men de maatschappij hervormen, dan
is allereerst noodig een juist inzicht in den
bouw der maatschappij. En wie, onbevoor
oordeeld, zich zet tot het verwerven van dit
.inzicht, komt weer terecht bij het econo
misch liberalisme. Zoo is het ook Mr. Boen
ders gegaan. Oorspronkelijk theoloog en
predikant, gevoelde hij groote sympathie
voor het socialisme. Toén hy later als ju
rist grondiger studie makkte van de econo
mie, gingen hem de oogen open en zag hy
de onjuistheid van de socialistische theorie
in.
Het komt ons voor, dat de heer Boenders
in zijn op de bedoelde vergadering gespro
ken inleidend woord aan de liberalen eene
taak heeft aangewezen, hierin bestaande,
dat meer gedaan moet worden, om onder de
vrijzinnig godsdienstigen de liberale inzich
ten inzake de inrichting der maatschappij
te verbreiden. Het kan, vooral in deze aan
de verkiezingen voorafgaande dagen, niet
met genoeg nadruk naar voren worden ge
bracht, dat, wat de liberalen onderscheidt
van de sociaal-democraten en vryzinnig-de-
mocraten, niet voortvloeit uit verschil van
ver-
aan-
blijft ook
nog dalen en het is te hopen dat die daling
nog niet haar diepste punt heeft bereikt.
Het meest beren zong de kosten voor on
derwijs en werkloosheid. Het ergste is dat
voor beide op niet veel daling valt te reke
nen en dat is in belde gevallen bedenke!ijk
Zijn nu in het algemeen de prijzen in den
Hang zóó dat ze den indruk maken van la
ger te zjjn dan elders en is er nog altyd
een neiging tot daling?
Wie. om deze vraag te beantwoorden
eens rechts en links informeert, krygt over
al het zelfde bescheid: nu en dan is er eeni-
ge verbetering waar te nemen maar zy is
uiterst gering. Dat klopt dan ook met de
statistische gegevens die in één maand
slechts een totale daling van 1 i %.te
zien geven. Algemeen hoort men nog kla-
entegen zyn er velt gezinnen die niet klei
ner kunnen wonen tm personeel niet kun
nen missen, zoadat ten slotte bij hen de
verhouding tusschen inkomen en huurwaar
de heel wat ongunstiger is dan by de meer
gegoede kinderlooze of kleinegezinnen. Als
er één belasting is die vóór allies zeer ge
wijzigd dient te worden dan is het de pei*
soneele belasting. Als daarin een aanzien
lijke wijziging werd gebracht zou dit op
de aïgemeene pryzenmarkt een goeden in
vloed oefenen, omdat ook alle winkels en
zaken zeer zwaar door deee belasting wor
den getroffen.
Gelyk wij in den aanvang reeds zeiden,
de percentages der dalingen blyven bestaan
en al gaat het langzaam er blijft een ge
regelde vermindering t« constateeren en
dit is hoopvol. Wel blykt dat nu en dan ar
tikelen weer dreigen duurder te wonden ook
a4 als gevolg van de zonderlinge overheids
zorg die met allerlei belastingplannen be
hept is en daardoor minder gunstige pers
pectieven opent. Voor ingrijpende veran
dering in ons belastingstelsel is op dit
oogenblik de tijd ongeschikt maar alleen
dient de personeele belasting over de ge-
hcele linie gedrukt te worden en daarvan
is onmkidelHjk effect op prijsbepalingen te
wachten.
Over het algemeen zyn de belastingen in
den Haag niet hoog, vergeleken bij die
walike in andeie groote steden bestaan. Wy
hoonden juist dézer dagen van iemand die
uit Leiden ntar den Haag verhuisde dat
hem dit by gelyk inkomen een aanzietdyk
bedrag scheelde. In totaal op de inkomsten
belasting van het Rijk, en de Gemeente en
de Personeele belasting ruim 20 Dat
is waarlyk niet gering. De gemeentelijke
inkomstenbelasting j® nu ju 1st iets verlaagd
al is het dan niet veel, maar het is al weer
iets en dit staat vast, dat alleen belasting
verlaging niet verplaatsing zal mo-
gelyk maken dat het leven alles te stwnen
goedkiooper wordt. Lien Haag heeft reeds
overschotten op zyn jaariykeche rekening
en het zou ons niets verwonderen of het
volgend jaar zal wederom tot eenige
laging kunnen worden, besloten. Het
tial ambtenaren der gemeente
een scliril geluid. Alsof iemand m de
maait op blik sloeg.
„Nu zou ik kunnen bidden,” zeidc
de Mister, die van Zijn rondgang te
rug kwam, want het wae de klok de-»
gebeds. Hans zweeg. De Amerikaan
zeide ook niets meer. Ze hadden veel
■choon klokkengelui gehoord m ka
thedralen en domkerken, maar zoo
vreemd had geen enkele geroepen.
De beide mannen bleven zwijgen, de
een keek onbeweeglijk naar de steen
ma «a, de andere in het water.
Eindelijk gingen zij terug naar de
kleine muurgroep en terwijl de Ame
rikaan daar het huis binnenging om
naar een herberg te vragen bekeek
Hans, zoover het de schemering toe
liet, de kerk. De deur was open er
was een zware ijzeren klink aan maar
geen slot. Deze plaats der genade
voor minnenden, die niet bij elkaar
konden komen, stond dag en nacht
open. De ruimte binnen, was tamelijk
breed gehouden, maar laag als een
kelder, gewelfd, vochtig en koud en
rook naar arme lieden. Op de met
oen wit kleed bedekte altaartafel voor
net vergulde reliquie^nkastje stonden
kandedaars omslingerd met wijnruit.
De aan een koord hangende eeuwige
lamp droeg, schommelend als een tril
lend sterretje het „eeuiwige licht'”.
Dit vlihnmetje belichtte ook het altaar
beeld kinderlijk geteekend, de tim
merman Jozef aan de schaafbank, daar
nurkt. Hij raapte steenen op, wierp
ze in het water en keek er met on-
nooziede oogen naar. Zo gaven een
zachten plons, zonken naar de diepte
en een paar waterkruik eitjes trilden
nog een poosje voort. Alle bedevaart
gangers, hoorden zij lateir, die bo
ven komen, gaan naar de „Drei Au
gen” en werpen er steenen in om aan
de heilige familie in Nazareth een
groet te zenden. Want de steenen, die
men in dit water werpt, moeten in het
meer Genezareth in het Heilige Land
weer te voorschijn komen.
Mister Pick was reeds verder gegaan
om nog _ift de avondschemering ande
re merkwaardigheden in deze- een
zaamheid te zoek dn. Hans was nog
steeds blijven staan en keek het ge
bergte in het zwarte oog. Hij knielde
neer en schopte met de holle hand
water. Het was zeer koud en geheel
smakeloos. Het rook niet n
en niet naar ijs het w»
water.
De herdersjongen dompelde’ een em
mer onder en droeg dien met water
gevuld aan het hengsel langzaam naar
bet huis.
Bij den Lanzstedn waren de nevels
steeds dieper gedaald, en de omlaag-
viiegende vlokken losten zich niet
meer op. Ook bij de overige berg
kammen trokken zacht de nevels op,
het was eenigsans huiverig ’t sche
merde. Uit het plaatsje hoorde men
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal /2J25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal f 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Abonnementen worden dagelyks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
hy onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend vaa 9—5 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel. 645.
gen over de dure groenten en <lat terwijl
wy het Westland, Holland’s grq^entuin
om zoo te zeggen naast de «leur hebben.
We hebben al eens de marictpryzen van dn
veilingen vergeleken met de detailprijzen
aan de groentewagens en waarlijk, dat i«
een enorm verschil. Nu ligt het voor de
hand dat daar een eenigwdna breede mar
ge moet zyn onulat het artikelen geldt die
heel snel aan bederf ondeihovig zijn en
dus aan waardevermindering, maar het
verschil is dikwyis zoo groot dat er heusch
wel iets af kon.
Iet» anders is het byv. met de eieren.
Men togt wel dat de prijs daarvan is ge
daald als gevolg van den verminderden
uitvoer, maar ons werd door een handelaar
toch ook verzekerd dat het publiek voor
oen ei nu eenmaal niet boven een bepaald
bedrag wanscht te behalen. Zoodra dat be
drag u bereikt wordt een ei weelde en dan
•zakt het gebruik zeer. Met lederen cent
dien de prijs daalt neemt het gebruik ervan
enorm toe. Er ontstaat dan een evenwichta-
toestand tusschen aanvocr, verbruik en
prjjs. Dat is alleen hieraan te danken dat
de eieren gemist kunnen worden als het
moet en vervangen worden door artikelen
die goodkooper zyn. Dit Is echter met
groenten niet het geval en daarom
daarvan de prijzen niet.
Met dit huishoudelyk praatje eindigen.
Er is een tijd geweest dat iedereen belang
stelling had voor pryzen en artikelen. Die
tjjd is voorbij maar het vraagstuk In het
algemeen is nog van neer veel belang, om
dat de daling der pryzen de levensomsftïn-
dlgheden voor velen beheerscht en ook in
direct een vraagstuk als dat der werkloos
heid in beduidende mate doet worden van
beteekenis. Er is nog steeds een daliw
maar zij gaat langzaam en deoi-dcor te on
gemerkt dam dot zy groote gevolgen on-
mkWeliyk met zich brengt. Maar het feit
zelf blijft verheugend.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda si> omstreken (bahooreude tot den bMorgkring):
1—regels 1.30, elks ragal meer 0.25. Vu buiten Gouda en dan bazorgkring.
1—5 regels f 1.55, elke regel meer f 0.80. AdvertentiÜn in het Zaterdagnummer 20
Ljjslag op den prjjs. Liefdadigheid^-adveitentién da helft van den prjjs.
INGEZONDEN MEDEDEEUNGEN: 1—4 regels ƒ2.05, elke regel meer ƒ0.60. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bjj contract tot >eer géreduceer-
den prjjs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaechenkomet van «oliede Boekhan
delaren, Advertentiebureaux en onse Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
het Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te ijfn.
MODFPRAATJE
Bloementooi.
Een nieuw mode-idee behoeft slechts op
een mode-show gepropageerd te zyn, en
aanstonds vindt het navolgsters onder
mode’s trouwste aanhangsters.
Daarom kan er thans geene beschrijving
gegeven worden van de nieuwe Engelsche
stricke-tailleur mantels en mantelpakken of
er wordt gewag gemaakt van de „button
hole", de bloem in het knoopsgat, die er on-
verbrekeiyk by behoort.
En het is eene lieve en vrlendeiyke ge-
J P.
72)
Ür was niet het minste avondkoeltje
en geen diertje zwom of sprong er in
rondv Dat waren dan de ,Drei
^alls sedert vele jaren
een vaag doel voor oogen hadden
en die zelfs den AmCTikaan
genokt hadden. Daar Lagen rij alle
ar,e, nauwelijks een paar hotlderd
Passen van elkaar, ongeveer als de
kU,1.te'1 van 06,1 gelijjkzijcHgeo drie
hoek. Daar tusschen smalle grasran-
en en ongefijke heuveltjes. Het in
“e verte zoo glad schijnende dal was
v°» gaten en oneffenheden. Waterwas
verder nergens. Om de „Drei Au-
aT «md 60 mO8 PM getrapt
n het eene ZxTt een halfwassen jon-
een haveloos herderspak, ge-
BRIEVEN Uil DE HOFSTAD.
DCCLXH1.
Het blijft altyd een belangryke vraag of
de kosten van levensonderhoud al dan niet
dalen. Het gemeentelijk statistiisch bureau
in de residentie houdt zijn aandacht op de
ze vraag gevestigd en de gegevens die het
ons geregeld verstrekt duiden aan dat de
daling, zy het dan zeer langzaam, 'yyoort
blyft gaan. Sinds 1920, in vyf jaar tyds
dus, is het cyfer met twintig procent ge
daald, een niet onaanziehiyk bedrag al gaat
veel daarvan verloren ^ndat het tijdvak
waarover deze daling U bereikt zeer lang
is en men dus niet' veel voelt van deze ge
beurtenis. Overal is wed iets aan de inko
mens geknabbeld, is het niet aan het hoofd-
inkomen dan is het wel aan de mcevaHer-
tjes en buitenkansjes <fje haast ieder op
zyn tjjd heeft en die juist in de laatste ja
ten zoozeer zyn verdwenen. Het lykt pna
dus dat in totaal de positie over het alge
meen niet beter maar misschien dan ook
niet slechter is gewordzA
Eén dar pasten die a[ l^gg verijgteririg
had behoefd is die der personeele oei anting.
Men kan gerust zeggen dat de huren alge
meen tusschen 50 en 100 .zyn gestegen
vergeleken by die van vóór den oorlog. De
Staat profiteert daarvan en heeft- dezen
druk geregeld helpen vergrooten. Nu van
daling der huren nog steeds geen sprake
is blyft deze onbehoorlijke drukverzwaring
bestaan en het is dus vóór alles noodig dat
deze belasting eens terdege onder handen
wondt genomen. De gemeente die 50140
opcenten op deze belasting hefi. heeft de
hoogere percentage van 140 tot 110 terug
gebracht, maar zy blyft nog steeds winst
slaan uit de ongemotiveerde huurverhoo-
gingen. Het is ook hder dat dringend her
ziening noodig is.
Trouwens de personeele belasting is in
veel opzichten een onding en in de laatste
jai’en steeds meer een ortbillyke belasting
geworden. De grondgedachte van de^e bï-
Lastóng dat er een zeker constant verband
bestaat tusschen inkomen en huurwaarde
is al lang onjuist geworden. Er is een nei
ging vooral by hen die kleine gezinnen en
goede' inkomens hebben om zich in de in
richting van hun woningen te beperken tot
het strikt noodtekelyke. Dok de moeiiyk-
heid om hetdienstpersoneelte icrjjgen en de
hooge kosten aam het houden daarvan heb
ben gedwongen tot deze beperking. Daar
naast zijne vrouw, Maria, herig een
hemd te naaien, aan hun voeten de
kleine Jezus, spelende met spaanders.
Naar deae heilige familie vluchtten dus
de verlangende eenzamen en offerden,
kaarsen en bloemen, zooms rij nu voor
het schilderij staan, en legen de mu
ren hangen.
Op deze plaats, ver van de wereld
en zonder tehuis, vindt Hans zich zelf
weer en vraagt zich af „Waar is je
geluk
Da klink der deur knarste, zoodat
hij bijna verschrok. Een vrouw trad
zachtbinnen, knielde neer in een net
banken, en bad stil. Toen verliet
Hans op zijn teenen de kerk. Voor de
kerk ontmoette de Mister hem me hel
bericht „Dokter Söhmied, wij heb
ben logies. Ik heb met de pastoorsche
gesproken- Er is een kamer en een
eierkoek.”
„U zegt met de pastoorsebe
„ffu, wal men bij u huiehoudster
noemt, of hofmeesteres. In het geheel
geen kwaad ptDuwtje, merkwaardig
kort aangebonden.”
„Heeft u den pastoor ook gezien?”
„Hij moet nog met den jongen op
de weide zijn.”
Maar het was reels donker en de
nevel kwam op. Toen rij den hoe’
der kerk omsloegen, zagen rij sche
merachtig twee gedaanten, een groo-
lere en een kleinere, die langs de
hut gingen. ZH spraken. Onze reizi
gers stonden stil en luisterden.
„Wel, H&nsei, weet je het nog
Waarop een kinderstem antwoordde:
„Ja, zal ik ze noemen
„Zeker moet je ze noemen.
„Januari, Februari, Maart, Mei
„Niet goed.”
„Maart, April, Mei”,
jongen en noemde te,
op
„Zoo nu is het goed. Morgep zijn
we er mede klaar. Morgen nemen wij
de moten eu, gewichten. e
„En vertok u mij dan de geschiede
nis van den koningszoon.?”
„Zooals ik je heb beloofd. Verlies
je krukten maar niet.”
Met hun eenvoudig gesprek waren
zij het huis binnen gegaan.
Ik had toch gedacht, dat het
pastoor was,” zeide Mister Wek.
Hans hief hef' hoofd op. „Nu ben ik
toch nieuwsgierig I”
„Het zijn vader en zoon.”
„Nu ben ik toch buitengewoon
nieuwsgierig. Het was rijn «tem. En
van niemand anders."
Zij gingen het oude huis en de ge
lagkamer binnen.
Drie groo e tafels, een hanglamp, in
den hoek aan den muur een kruis
met lange armen, en daarnaast de
aankondiging van een zalf van Alpen,
kruiden.
1950 dlO
(Wordt vervolgd).