1É’S
E,
an i Zoon
Iff
ng
1744 20
seden,
idaal 37-39
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GO U DE RAK. HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
WERKBRK lUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK. SCHOONHOVEN, STOLWIJK. WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, ens.
HO. 18876
Zaterdag 20 Juni 1020
RDURKERK, OUDEWATER, REE UW UK. SCHOONHOVEN, STOLWIJK. WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN
EERSTE BLAD.
Waarom iedere vrijzinnige zich thans tot
lornaamste
baar.
Gouda,
'8
>S IN DE
KWALI-
SB* Jaargang
fiOl DSUHE 101 BA VI.
het alleruiterste heeft in te spannen.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
Dit lammer teataat uit twee bladen.
I7o0 2jó
FEUILLETOO.
906
Deur links
er
(Wordt vervolgd)
MEDE ZWOLLE
idel,
ge-
Ik
Wwt
J. DE MOL EN ZOON
Turfmarkt 71 - Tel. 411 - (eede
Hum- ii Diiiskludiag
De gohaimunnige verdwijning
van ROBERT GRELL
door
FRANK FROEST
oud-chef dor Recherche, Scotland Yard
(Geautoriseerde vertaling).
Nadruk Verboden.
)it moderne
iVhlpcord-
Zostuum
gekraak en ue deur zwaaide naar bin
nen toe open. De twee mannen stap
ten naar binnen en de deur sluitend,
stonden /ij wel tien minuten doodstil
**te wachten. Geen geluid verried, dat
hun inbraak door iemand was opge
merkt.
loen maak'.e Green een beweging
en een heldere straal van lidit uit
een eleotrisohen zaklantaarn speelde
op den smullen, kalen gang. De chef
greep zijn breekijzer vaster en keer
de zich naar de vuile trappen, loen
verdween het licht even snel als het
was verscheden en van boven kwam
het geluid van slepende voetstappen.
Zelfs Htldon Foyle, dien niemand
van zenuwachtigheid kon beschuldigen
voelde zijn hart iets sneller kjoppeti
Hij geloofde evenzeer dat hij dichtbij,
de oplossing van het geheim was als
dat er elk oogenblik geschoten kon
worden. Opgesloten als hij en zijn
makker waren in het smalle gauge je,
nauwelijks dr’.e voet breed, aou een
schot van boven afgevuurd hem wel
moeten treffen.
Diep ineen gehurkt was hij in drie
sprongen de smalle trap op, nauwe
lijks eenig geluid makend. Op hel por
taal er boven jiloeg hij zijn arm vast
om den persoon wiens bewegingen hij
had gehoord en fluisterde een snel,
vlug bevel.
Geen woord, of je zult er voor
Velen bereiken hierom niet hun doel,
omdat zij dit met hun plannen ver voorbij
streefden.
Holland is een goed land. „Wij leven vry
op Neerland's dierbren grond", zegt het
volkslied. En misschien stellen wij dit veel
te weinig op prijs, zooals men eerst bij
riekte beseft, welk een groot voorrecht 't
was om gezond te z\jn. Bovendien leven wij
in een welvarend land, waar zeer zeker
niet ieder leeft in overvloed en waar zeker
voor velen het bestaan sober en moeilijk is,
maar dat vergeleken bij andere landen een
rijk land is on dat gezegend door klimaat en
ligging en met zijn schitterend koloniaal
gebied de grootste ontwikkelingsmogelijk
heden der wereld heeft.
Ontegenzeggëlijk is het een geijkte uit
drukking bü iedere verkiezing, dat nog nooit
zoo groote belangen op het spol stonden als
ditmaal, dat er gevaren dreigen als nimmer
te voren; en de Hollander, koel en nuchter
van aard, die ondanks al die voorspellingen
al zoo dikwijls bemerkt heeft, dat na de ver
kiezing alles rustig blijft als te voren, is
zeker ook nu geneigd de politiek te beschou
wen als een spel of eerzucht van politieke-
lingen, waar hij zich niet voor behoeft warm
te maken. Men heeft bij alle verkiezingen al
zoo vaak „pas op den wolf” geroepen, dat
ook hier „de wolf”, het gevaar voor onze 1
volksvrijheden en onze welvaart, door velen
als een sprookje wordt beschouwd.
Toch mag in alle waarachtigheid worden
verklaard, dat ditmaal heusch voor iederen
lauwen en onverschilligen het geschrift op
den muur geteekend staat, dat een zieh ont
houden van den hoogsten burgerplicht, het
zelf stemmen en het invloed oefenen op
zijn omgeving, gestraft zal worden met het
verlies van datgene, waarin wij gelukkig
en welvarend zijn geworden en vooral waar
in wy sterker kunnen worden dan ooit te vo
ren, den liberalen staat. Want
dien hebben wij gelukkig nog, ondanks de
vroegere zegepralen der coalitie, ondanks
alle verkettering van andersdenkenden, on
danks de volksverdeeldheid, waaraan de ge-
heele coalitie zoo hartstochtelijk werkt, on
danks de rood-roomsche Aalberse-politiek,
omdat ons volk in zijn geheel in hart en
nieren liberaal is gebleven, en ons in het
bloed zit afkeer van allen gewetensdwang
en van alle staatsbelemmering om door
eigen arbeid en eigen inapanning brood en,
als 't kan, welvaart te verdienen voor ons
gezin en ons zelf. Daarom is elk pogen van
rechts om ons land onder geestelijken of
•conomischen dwang te brengen tot heden
nog vruchteloos gebleven, want het innerlijk
besef van vrijheid kon ons volk niet worden
ontnomen.
Wat de rechterzijde gemeen had, was het
verlangen om de bijzondere sektescholen uit
de staatskas te zien betaald. Die strijd is
schap vertoonde van na eiken klap op den
rechterwang glimlachend den linkerwang
aan te bieden voor de volgende afstraffing.
Zoo zijn de zeven jaren van zijn Christe
lijk bewind zeven magere jaren geweest,
waarin als eindsaldo niets voor ons volk
is bereikt geworden, zelfs niets in zooge
naamd Christelijken zin. Zeker, men heeft
den liberalen Staat gaande gehouden, op
menig punt de oude lijnen gevolgd, zooals
Minister Heemskerk; interessant wetgevend
werk deed en de heer Colyn, ook met onze
medewerking, getracht heeft de financieeie
politiek van zyn voorgangers te verbeteren.
Maar als eindsaldo van de ministerieele
balans is het resultaat toch zéker niet hoo-
ger dan nul te stellen. Ondanks het feit, dat
er onder de tegenwoordige Ministers vele
bekwame mannen zijn, de besten uit hunne
partijen, slechts onvruchtbaar, omdat zy
niet wortelen in een grond van samenhoo-
rige politieke groepen. Geen* Sociale politiék,
of men zou de mislukte 45-urige arbeids
week als zoodanig moeten nemen; geen af
bouw van de libersJe sociale wetgeving;
geen verbetering van onze economische po
sitie in binnen- of buitenland, wèl versto-
tring van onze beproefde vrijhandelspolitiek;
geen verliehting van den belastingdruk,
noch betere regeling van verhouding tus-
schen rijks- en gemeentefinanciën, wèl ver-
hooging van lasten door nieuwe drukkende
belastingen; geen verbetering en vereen
voudiging van het staatsorganisme, wèl
nieuwe ambtenaren zonder tal, eerst ver
heugd door te kostbare en nivelleerende sa-
larisverhooging en beloften van rechtsposi
tie en onaantastbaarheid, later bedroefd
door onoordeelkundige verlaging en verbro
ken beloften. Geen verbetering van het
volksonderwijs of van de opleiding der leer-
krachten, wèl verveelvoudiging van de kos
ten van onderwijs en grootere ontbinding
van de saamhoorigheid der natie. Geen ver
heffing van land- en tuinbouw, maar wèl
groote vermindering van offers en steun van
staatswege voor deze allerbelangrijkste
takken van volksbestaan. Geen verbetering
van verkeersmiddelen of steun van onze
koopsteden in den strijd op de wereldmarkt,
eer bemoeilijking van bloeienden uitvoer
door de helaas gewijzigde handelspolitiek.
Het armelijk resultaat wordt slechts ge
ëvenaard door den z.g. Christelijken oogst:
geen doodstraf, geen bioscoopwet, geen af
schaffing der staatsloterij, geen echtachei-
dingsverbod, geen vrijdom van de pokziekte,
geen afschaffing van het processie-verbod,
geen wijziging van het Regeeringsreglement
aangaande de zending; wel veel nieuwe
Rothnsche en Christelyk-Historische ambte
naren, maar een zoo groote verwarring zelfs
vah de beteekenis van het „Christelijk" be
ginsel, dat de anli-revolutionnaire woord
voerders by het subsidie aan het Olympisch
Comité verklaren, dat de z.g. Christelijke
regeerders de Visser en Colyn ons volk op
de paden van het heidendom voeren.
Maar is er dan wel eenige homogeniteit
coalitie te willen, zoolang wij niet we
ten, w a t de coalitie zou kunnen en zou
doen. En daaromtrent laat men ons vol
maakt in het duister, omdat men dat niet
zou kunnen opgeven.
Men vraagt nu practisch: „stem de coali
tie maar”. Zy weet zelve niet wat zij wil,
haar onmacht Is twwezcn, maar het volk
moet tnaar goedvinden, dat <hj boedel op
den bestaand en voet wordt voortgezet.
Wij gelooven evenmin, dat onze natie ge
voelt voor een overwinning van roode en ro
se elementen, met hun cry’s van socialisatie
of medezeggenschap, of van nationale ont
wapening, waaraan hun geestverwanten
over de geheele wereld niet gelooven, die
tegen de idéé van Genève ingaat en die geen
bevordering, maar een vertraging,
dus bedreiging van den wereldvrede
zijn zou. Ons volk gelooft in geestelijke en
stoffelijke ontwikkeling naar nationale
overtuiging, zooals die is ontvouwd in het
vorkiezingsprogram van den Vrijheidsbond.
Ons volk is liberaal, omdat zijn aard, zijn
historie, zijn neiging, zijn plaats in de we
reld dit vorderen. Welnu, laat het dan nu in
dezen tijd van overgang waakzaam *Iin. dat
niet de stembus de verrassing brengt van
een politieke verhouding, die tot blijvende
onmacht en krachteloosheid doemt of erger
fiie ons land zou voeren op het roode p»d
van ontwrichting van ons bedrijfsleven, een
ramp, die misschien in een menschenleven
niet zou zijn te herstellen.
Die ons land liberaal wil houden, heeft
den duren plicht den liberalen invloed in
ons Parlement te versterken. Nu meer dan
ooit! Hij en vooral ook zij stemme liberaal;
myde de politieke avonturiers met hun be
langenpartijen, slechts gericht op roof van
liberale kracht en dus versterking van den
tegenstanderhij of zij geve alle krachten
aan de eenige werkelijke liberale partij:
DEN VRIJHEIDSBOND!
H. C. DRKSBELHUY8.
op sociaal terrein? Zijn van Wijnbergen en
Veraart, zyn Colijn en Kuiper, zijn Loer
akker en van Boetzelaer socikal verwante
zielen of zijn het tegenvoeters Zijn Bomans
en Engels op het gebied der defensie geest
verwanten van Beumer en Schokking? Zoo
kan men blijven vragen op elk vraagstuk
van ndtionale politiek.
Ook dit alles is oïnMSTeuws. Maar hoe
kan dan de coalitie de vrijmoedigheid heb
ben om het Nederlandsche volk t« vragen
yeilenging van het mandaat, den kiezers te
raden hun stem te geven aan de coalitie-'
partyen om de coalitie voort te zetten?
Want dat vragen alle leiders der rechtsche
groepen in hun verkiezingsredevoeringen.
Wat kan die coalitie ons volk bieden?
Voortzetting van den desolaten boedel der
laatste maanden, die even verward zal blij
ven als de coalitie zelfs in plaats van 59
tot 70 Kamerzetels klom.
De heer Colijn heeft in den crisistijd in
zijl* rede in de Raamkerk te Amsterdam op
13 November 1928 profetische woorden ge
sproken, n.l. dat het voortgaan „met een
half opgelapt rechtsch kabinet”, zoolang de
toestand niet grondig gewijzigd zou zijn,
weer spoedig tot een politieke nederlaag zou
leiden. Hy zeide toen te begrijpen, dat men
van links gaarne een rechtsch kabinet zou
zien, dat van de eene nederlaag in de andere
struikelt. Wat ons Vrijhehlsbonders betreft
hebben wij ons daarop niet gespitst, inte
gendeel aan elk kabinet steun beloofd, dat
nationaal regeeren zou. Maar het door den
heer Colyn vermoede kreupele rechtsche ka
binet i« gekomen en is zyn nederlaag niet
ontgaan.
Waarom zou een nieuw rechtsch kabinet
na de stembus minder'hulpbehoevend zijn?
Aan het K«t»l ligt het nu toch niet.
Indien men „de coalitie” stemt, is er
slechts keus tusschen twee mogelijkheden.
Of de regeringloosheid van thans, want
regeeren wil zeggen de ontwikkeling van
den staat bevorderen door leiding met vaste
hand en door de wetgeving, die hel .land
behoeft. Vooral die laatste is volkomen m
verzuim, en dut in het licht van de steeds
meer doordringende groote problemen, die
oplossing eischen, wil ons land in innerlijke
welvaart en in zijn internationale positie
niet alleen niet stilstaan en dus achteruit
gaan, maar zijn plaats handhaven in den
komenden wedstrijd der volken. Of de „coa
litie" nopen eindelijk door uitruiling, door
geven en nemen, iets van de beschimmelde
rechtsche programma's te verwezenlyken
en ons land te dwingen in antiliberale rich
ting, in beperking van vrijheid van geweten
en drukpers, naar doodstraf en pokkenwet,
naar nieuwe protectie, naar nieuwe ambte
narij en half-socialisme.
Nu kan men voor den persoon van den
heer Colyn terecht waardeering hebben,
hem staatsmanseigenachappen toekennen,
zooals wy in hem zelfs goede liberale kwali
teiten ontdekken. Maar dat kan nooit recht
vaardigen om een nieuw bewind van de
uueien. Geel .ichl hier, Green.
i.e gesangene hield zich doodstil.
Green Het net licht op zijn gezien!
schitteren, liet was dat van een man
van een jaar of veertig, zajn zwart
haar zat in verwarde krullen, en een
lijne zwar.e snor bedekte zijn boven
lip. Een paar schuwe oogen waren
angstig op Foyle gericht en Mie iiun
mompelde iets in een taal vol Keelge
luiden.
Wij zijn van de politie. Hoeve»-
mensehen wonen hier in huis vroeg
Foyle streng niet zachte stem. U kunt
in het Cingelsch antwoorden, ütil I
Hij had zijn arm van het middel
van deti man weggenomen, maar stond
met het breekijzer in de hand en zijn
obren gespitst voor elk geluid. Green
was’ de trap opgeloopen en stond naast
hem.
Huiszoeking gebeurt niet vaak m
Engeland, maar dê man was met ge-
noeg* op de Iwogte om op technische
t|&.onderheden aan te dringen. 1 rou
wen» zou de machtiging tot huiszoe
king hierin hebben voorzien.
«41 -
1T was een zijingang naar 401A
den 'boekhandel, welke Foyle alle re
den had zich te herinneren Hij sloe,-?
met zijn vuist hard op de deur en
wachtte. Eri -drwan» geen antwoortl.
Weer klopte hij en Green troli zijn
'Overjas uit en hing ze over zijn arm.
Hij kon ze gemakkelijk neergooien in
- geval het noodig was Nog kwgm
geen antwoord op liet kloppen.
Goed dat ik een madhtiging tot
huiszoeking bij mij heb, mompelde
Fa le en zocht in zijn zak naar iets.
Het was een fijn stalen breekijzer,
aan het eeoe einde sierlijk ^etxH'en-
Hij zette het in een spleet van de
deur, en met zijn heele gewicht erop
leunend, verkreeg hij zoo een onweer
staanbaren hefboomEr was een zacht
BRIEVEN Uil DE HOFSTAD.
DGCLXIX
Hoe dichter bij Rome, hoe slechter erhte-
ten, hoe dichter bij het Binnenhof hoe
echter kiezer De variant i» al vaker ge
maakt maar ook ditmaal vóór <1^ verkie-
sn^gen blVkt de juistheid ervan. Er »it nu
werkelijk met de allerminste be languid ling
voor de stembus jn .de Huagsche kiezers
vergaderingen wortlen over het alge
meen miserabel docht bezocht, er is niet
één nfcrtlj die het m»t «lin verkleiingsuctie
ve der brengt dan tot het vol-utoppen van
brievenbusu» n met strooibiljetten, die door
ADVERTENTIEPRIJS! Uit Gouda omstrek» (bdioorendu tot den betorgkring)
1—5 regsLu 1.3(1, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den besorgkrlng
15 regels 1.56, elke regel meer 0.80. Advertontlèn in hel Zatoniegauinmer 20
l jjslag op dén prijs. Ueraadlgheide-edvertentUin de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN i 1—4 regels X-Ofc. elke H«ol meer /0Ji0. Op
de voorpagina 50 booger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededoelingen b(j contract tot aeer goreduceer-
den prijs. Groote lettere en randen worden berekend naar plaatsruimte. Y
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaechenkomat van Bollede Boekhan
delaren, Advertentiebureaus en onze Agentes en moet» daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zjja Ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
volstreden en de overwinning der rechtsche
groepen is op dit punt zoo meer dan volko
men, dat men daar zich zelfs beangst begint
te gevoelen over het uitputten der openbare
kassen, over de meer dan grove lasten, die
de zoogenaamde „vrijmaking” van het on
derwijs ,in werkelijkheid de haast waanzin
nige schoolsplitsing, van den burger-belas-
tingbetaler vraagt. In plaats van den eisch
„de vrjje school voor heel de natie”, begint
nu zelfs bij een deel der rechterzijde zich
bezorgdheid te openbaren voor het behoud
der openbare school, eindelyk ook daar er
kend als een onmisbaar instituut van gewe
tensvrijheid.
Maar daarmede is ook elke innerlijke ge
meenschap tusschen de drie groepen der
rechterzijde volmaakt ten einde. Noch op
geestelijk, noch op stoffélyk gebied is er
eenige gemeenschappelijke overtuiging.
Moest het Nederlandsche volk niet in een
schaterlach uitbarsten, wanneer het ver
neemt, dat b.v. de anti-revolutionnairen zich
reeds bij voorbaat weer bereid verklaren
met de Roomsch-Katholieken te regeeren
tot geestelijk heil van Nederland,'wanneer
het anti-revolutionnair program van actie
(1922) zegt, dat „hoofdzaak bij alle
politieke actie moet zijn de beginselen van
die partij zonder schipperen te handhaven
en daardoor vasthouden aan den C a 1 v i-
nistischen grondtrek van ons volks
karakter”, of dat de Christelijk-Historischen
verklaren, in artikel 4 van hun beginsel
program, dat „Nederland bestuurd moet
worden als een Christelijken staat in
Protestantschen zin-’? Mij dunkt
partijen, die zich als hoofddoel vèn hun be
staan bestrijding van Roomschen invloed
stellen, zouden zich niet scherper kunnen
uitdrukken.
Dit alles is oud-nieuws, maar- daarom is
het niet minder absurd en niet minder on
waarachtig. Nieuw is alleen, dat thans de
onmogelijkheid der coalitie als regee-
ring uan het licht is getreden.
Zoolang de bijzondere school nog belangen
had te veroveren, kon men in de coalitie iets
reëels zien; nu is de coalitie een machte
loos ding, een bron van onderling krakeel,
innerlijk een Poolsche landdag, alleen nog
goed om een regeering te handhaven, die de
ambten kan verdeelen en de zaken zoowat
gaande houaen. Maar „regeeren” kan zy
niet meer; cn als ware het om den kiezer
nog duide'ijk een demonstratie te geven van
de innerlijke tegenstelling, zijn de laatste
drie maanden een jammerlijke vertooning
geweest in de Tweede Kamer, hoe men ztfrt
eigen regeering, soms op zelfs lachwekken
de wyze, nederlagen kan toebrengen en hoe
de regeering althans deze christelijke eigen-
Hij kromp ineen voor de twee man
nen, wier gericht bij niet kon uen,
want Green bad het licht zoo laj^n
val-!en dat dit het tanige gezicht van
den man beectHMm «i al bet andere
in het donker liet.
Ik weet niet waarvoor u bent ge
komen, antwoordde hij, elk woord
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2^5, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal /yZ.9O, per week 22 cent, overaUwaar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per poet per kwartaal ƒ8.16, met Zondagsblad 8.80.
Abonnomenten worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MAtfKT 31, GOUDA,
bij onse agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie TeL Int. 82;
Radactie TeL 545.
iiauwaeurig uibjpreKceid. Ik heb niets
kwaads gedaan, ik ben een eerlijk
man. Er zijn alleen imjn vrouw, uq^i-
ler, zoon en commensaal in huis.
U bent opKooper van gestolen
goederen, antwoordde Foyle, eferiipt
gezegd op de gisf Doe geen moeite
het te ontkennen, Mr. Israels. Wij heb
ben het niet op u voorzien dezen keer
niet, wanneer u one éeTiijk behan
delt. En wat is er met dien oommen-
saal van u Hebt u onlangs ’n aehrijf-
mnaiine voor hum gekocht
Ja - ja. Ik zal u helpen zooveel
ik kan, beweerde de man, met een
bereidwilligheid, die geen der recher-
cheurv erin liet loepen
Ik heb een schrijfmachine
kocht ja, vervolgde Israels,
dacht dat hij fatsoenlijk wa*
niet dat de poli ie hem nazat
In welke kamer is hij?
Israel» wee» met zijn duim naar bo
ven. W
Volgende portaal,
stiet hij zenuw achtig uit
Foyie liep langs <fen man. Hij wfa?
dat ’et kriiieke moment was gekomen
De nwi zou zijn nek niet wagon om
dien van een anderen man te redden
Foy’e’s plan liras zeer eenvoudig Hij
wilde stilletje* de tweede trap op naar
boven sluipen, de detir indnjdren, als
die ge«»loien w»h e» den mao, dien hij
zocht, in zijn slaap pakken Maar zijn
plannen werutsi verijdeld.
Hij had nog geen twee slappe»» 8e*
Gaan, toen een vrouw uhi een »Hchl-
óijzijnde dtu. keek Hij zag haar even
in hel half duister met*een politic-
I uilio aan liaur lippen. Hij sprong ioe
en torwij.-hij dit «leed, weerklonk een
Mehr l oonerdoovend, gelluit. Green
was vlak achter heo».
Zij gll<le l<*« Iwt
Huik uit haar luuulon trok hij
voeMe hoe hwr alanke n«,h>lte 41di
aan h«n vualkteudu Hij »iol m* »Uu
kameraad l«v«> O|> Item en het hy-
storiwhe, lukte g«U ander»
vrouw verergerde het |tunde«nontum.
Foyle attronk overeind etl het nreul»
optillend, wierp hij haar waaier veel
romp'tmenten in de kamer, waar ril
uit wa. ttekomen. Van hoven al
aehreeuwde eem alem iet* en een me.
auiad Haar beneden en artiranuie
theens «ehouder. waarna liet ..demi
in ile kale planken van het portaal
bleet «teken AHbehoefte aen voor,
ztrhttaheitl wa. nu verdwenen Foyle
had dpi breeki^er laten vallen ea
zijn band greep revolver vaat Hl
hwiate inatantie aou hij gebruiken
meur hel wao goed u> bij de hand
Ir hebben’ Ken deur atwg dicht, ter
wijl tie Iteitkt rreherrlteÓFa de tweede
trap oprenden