IATIEK
UDA
worm
Hoofd
en het
JE
iond.
No. 15882
Zaterdag 27 Juni 1925
e
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zqn- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
t
idea.
van
26.
poorweg-
verkzaam
over de
:noodigd-
der hoo-
)oven de
/óór den
nand aan
Drie fouten der
Sociaeldemocratie.
RHEID
FEUILLETOB.
o. 1
Krachtpillën
gewichtstoename ver-
pillen zijn zeer ver"
onden eetlust en doen
;e verbetering onder-
rygbaar bij de Firm»
loofdsteeg 7, Rotter-
Tel. 4538. Prijs p«
1.50. Per 6 doosjes
ling na ontvangst van
it voor porto of onder
85" Jaargang
L.
PROTKCT1K.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
ZOON alhier:
de
MODEPRAATJE.
mun
strak
Eileen
Ik
oowel uit vroegeren
i buiten den tekst
uit de beroemde
i s l
aan
kan
ma
te
n-
oudsche Handel en
id; De bedrijven der
ag te Gouda; Kun-
Gouda; De lichame-
veomaamste monu-
J. DE MOL EN ZOON
Tarf.irkt 71 - Til. 411 Im4i
Huru- ii OiiiiUidiii
2 maanden de b®*
Een der eerste eischen voor een geluk
kig huwelijk is een goed humeur.
f in een enkele nacht
leeft bet den lijder heel
i kwaal bezorgd.
D.D.D. Mtptf.l-VI
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DCCLXX.
Wie door de voornaamste straten van den
Haag wandelt, ziet herhaaldelijk mooie hee-
renhuizen, echte oude patriciërswoningen
betrokken door bureaux meestal van den
Staat. Een dure boel, is de eerste opmer
king, die men bij het zien van deze bureattx
zal maken. En niet ten onrechte. Zeer vele
van deze bureaux dateeren uit de crisisjaren
toen tal van nieuwe rjjksinstellingen wer
den opgericht, die aanstonds een mooi pand
kochten en zich daar een goed onderdak
verschaften. Als het ooit eens mogelijk
ware dienaangaande een overzichteljjke sta
tistiek samen te stellen, zou men merkwaar
dige zaken beleven. In den loop der jaren is
er wel eens het een en ander over gezegd
en geschreven, maar dat was alles slechts
te. hooi en te gras. Een volledig overzicht
zou interessante lectuur zijn. De bedragen
die met den aankoop gemoeid zijn geweest,
zouden huiveringwekkend zijn. Thans einde
lek is een ministerieel schrijven rondgezon
den waarin gezegd wordt d!at de tijd geko
men is om een einde te maken aan deze
weelderige huisvesting.
De geheimzinnige verdwijning
van ROBERT GRELL-
door
FRANK FROEST
oud-ohef der Recherche, Scotland Yard
(Geautoriseerde vertaling).
Nadruk Verboden.
meer
volbre
een briefje, uat nïj mij voor u neeft
gegeven.
De letters dansten voor Eileen’s
oogen, terwijl rij de d’utuie envelop
opensclieurde, en wat ongetwijfeld Ro
bert Greli's schrift was, in haar hand
hield Zij was geschokt als nooit te
voren, behalve toen zij van den moord
boorde. Langzaam las zij, terwijl de
woorden in haar hersens brandden.
„Lievelling.
Vergeef mij dat ik je niet eerder
het doen weten dat ik veilig ben Ik
had ggen middel om veilig met je. in
contact te komen. Le man die nood
is, is nieC met mijn wil gestorven.
Toch durf ik het niet op een arresta
tie laten aankomen. Brewhter dezes
ió een oude vriendin van mij, die
zichzelf in gevaar stelt door joj dit te
brengen. Vertrouw haar en verscheur
dit. Ze zal je zeggen hoe je met mij
in contact kunt blijven.”
Er was geen handteeken’ng Werk
tuigelijk-scheurde Eileen den brief in
tweeën, en legde de stukken oo het
vlammende vuur. Terwijl zij di deed,
voelde zij de donkere oogen van de
prinses op zich rusten. Een straal van
jalouzie schoot door haar heen bij de
gedachte dat die vrouw vertrouwd was
eerder dan zij het voorrecht had
gehad Grell te mogen helpen- Zij
trachtte die gedachte als onwaardig
t van zich af te zetten. Hij leefde. Hij
ling van den gulden. Wjj willen daarbij niet
treden in de vraag, in hoeverre de in den
laatsten tyd ingetreden gunstiger positie
van den gulden is te danken aan de maat
regelen van Minister Colijn, doch alleen
wijzen op het onvoldoende besef, dat de
sociaaldemocraten hebben van de beteeke-
nis der waardevastheid van het geld vooral
voor de arbeidende klasse. Dit onvoldoende
besef bleek herhaaldelijk ’uit de ironische
opmerkingen, die in de laatste jaren van
sociaaldemocratische zjjde daaromtrent
werden gemaakt.
De heer Ter Laan gaf echter de ver
klaring van deze houding. Men begrijpt
blijkbaar in socialistische
kringen de zaak niet. Hoe toch
kan men aan dïe zijde anders beweren, dat
de veiligstelling van den gulden een kapi-
talistenbelang is. Dat men inzake een zoo
belangrijk vraagstuk spreekt tegen beter
weten in, durven wij niet veronderstellen.
Naar het ons voorkomt, speelt de onjuiste
kijk, dien Marx geeft op de maatschappij
den sociaal-democraten hier parten. Het
Duitsche voorbeeld, om van andere landen
maar te zwijgen, leert duidelijk, dat het ge
heel of gedeeltelijk waardeloos worden
van het geld bovenal de van hun arbeid le
vende groepen der bevolking schaadt. Wat
deze groepen voor den ouden dag of andere
moeilijke periodes van hun leven hebben be
spaard (bezittingen der spaarbanken der
levensverzekeringmaatschappijen, enz. enz.)
is belegd in obligaties, die hare waarde ver
liepen, naarmate het geld in waarde daalt.
De groote kapitalisdan hebben echter in den
regel hun vermogen belegt) in goederen
(land, schepen, fabrieken). Ten einde deze
goederen te kunnen betalen, hebben zij niet
zelden geld geleend van de kleine bezitters.
De zoodoende aangegane schulden gaan te
niet door de waardedaling van het geld.
Zoo heeft b.v. de bekende Stinnes met ge
leend geld zijne zaken uitgebfeid en dank
zij de daling van de Mark kon hij die lee-
ningen af lossen met waardeloos papier.
Menig groot grondbezitter, die op zijn
grond eene hypotheek had, hem verstrekt
door een hypotheekbank, verkeerde in de
zelfde omstandigheid. Hij kon zich verrij
ken ten koste van den arbeider, die zijn
spaarpenningen op de spaarbank had staan,
waarvan het pandbrievenbezit te niet ging
door dezelfde oorzaak, die den groot-grond-
bezitter verrijkte.
Men kan wel
Duitschland
meisje, naar eigen, gelaat was
ais een, masker
Wees kalm, Eileen, sprak zij. U
bent het suacatoiter geworden vaneen
laag bedrog, hij is niet dood maar
wel een man, uie sprekend op hem
gelijkt. Ik ben op zijn verzoek bij u
gekonen om u gerust te stellen.
Haar stem daalde tot een gefluister,.
Maar wei verkeert hij in groot
gevaar en u kunt hem heupen.
De handen van het meisje vielen
slap langs haar zijde en hulpeloos
keek zij haar bezoekster aan. Een
nieuwe hoop begon in haar hart te
ontluiken, maar haar verstand sprak
dit hardnekkig tegen.
Hij is dood, beweerde zij flauw-
jes. Fairfield heeft hem vermoord.
Waarpm zou hij zidh verbjeirgen als
hij niet dood is? Waarom zou hij niet
zelf hierheen komen Waarom zou hij
u zenden
Wees geen dwaas, sprak de an
der ongeduldig, en de brutaliteit van
dit woord had de beoogde uitwerking
dat het half bezwijmde meisje tot zich
zelf kwam. Hij^. komt niet omdat dit
krank zinnig held zou wezen omdat,
wanneer hij zich vertoonde, hij on
middellijk door de detectiven van Scot
land Yard gevangen genomen nxi wor
den. Zij gelooven dat hij de moorde
naar is van zijn dubbelganger een
man, Golden burg genaamd. Hier is
f, stijve en stramme
eratuikingen, spitr-
nuwpyn, lendenpijn,
verder alle rheum»'
n pijnen die ontstaan
«vatte koude geneest
wrijfmiddel Wortri-
Maria Wortelbosr.
per flacon bij
•feoeFs Artikelea.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda Ml
1—5 regels 1-30, elke regal meer /0JÜ5.
1—5 regels 1.55, elke regel
Ljjriag op den prijs. Liefdac
INGEZONDEN MEDEDE1
de voorpagina 50 booger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot neer gereduceer-
den prijs. Groote letten en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaechenkomet van «oliede Boekhan
delaren, Advertentiebureau* en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zjjn ingekotnen, teneinde van opname verzekerd te «ün.
men van het station uit dat gebouw kan be- 4
reiken .De leiders van dezen dienst begrij
pen dus al dat de te keuren personen licht
geneigd zouden zijn om te mopperen over
het ver afgelegen liggen van dezen dienst
en ter voorkoming geeft men hun dus reeds
een papieren gids mede. Wie weet krijgt
deze dienst te eeniger tijd nog niet eens
een omnibusje aan de stations gelijk de ho-.
tels dat doen.
Het departement van Koloniën heeft trou
wens nog zoo’n „de pendance”, n.l. zijn bi
bliotheek die ergens in een zijstraat in het
Bezuidehhoutkwartier staat. Inderdaad ia
dit uiterst handig. De bibliotheek ligt 25
minuten gaans van het departementegebouw
af, d.w.z. een dag reizen voor een ambte-,
naar die even iets wil gaan naslaan. Ala er
iets is dat men aan een departement bij de
hand moet hebben dan is het wel zijn bi
bliotheek en deze staat fijn een eindje uit
de buurt.
Natuurlijk kosten al deze bizonderiieden
veel geld, maar daarop wordt niet geacht.
Een gansch departement kan desnoods even
buiten het centrum van de stad liggen, maar
een dergelijke verbrokkeling is het duurste
wat te, denken valt
Thans gaat de Regeering dus de overtol-
ligev gebouwen opruimen en schoon schip
maken. Of het helpen aal? Natuurlijk ver
dwijnt er hier of daar een huis uit den
rijksdienst, maar huizen als de Koloniale
keuringsdienst en de bibliotheek zullen wel
blijven. Ongetwijfeld kan de staatsdienst
heel wat goedkooper, maar dan moet het
op heel andere wijae gebed ren dan thans het
geval is.
Maar... de bezuinigingscommissie heeft
er het bijltje bij neergelegtf, hetgeen op
zichzelf het beste bewijs is tegen de zui
nigheid van den overheidsdienst. Wij zijn
zeer twijfelachtig ten opzichte van de mo
gelijkheid der hooggeroemde versobering.
Daarvoor is het kwaad te diep geworteld.
HAGENAAR.
omstreken (bahooreode tot den bezorgkring):
Van buiten Gouda au dan bazorgkriag:
meer ƒ0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
igheida-adveitentiën de helft van den prfjs.
ILINGENi 1—4 regels ƒ2.05, elke mgel meer ƒ0.50. Op
Uit den aard der zaak, zoo schrijft de mi
nister, zullen alle in crisistijd gestichte of
gekochte woningen niet dadelijk van de
hand kunnen worden gedaan omdat de wo
ningnood nog niet overal tot het verleden
behoort.
Men kan gelooven dat thans van dien
verkoop niet veel terecht komt. Wat tien
duizenden heeft gekost ‘zal voor duizenden
weggiaan, maar wat deert het? Alles is
vroeger betaald en het is verrekend, zoodat
alles wat het nu nog opbrengt een meeval
lertje is.
Eén staaltje van eigenaardig koopman
schap willen wij eens noemen. In den Haag
was een postkantoortje gevestigd. Het is in
een benedenhuisje bestaande uit twee ka
mers en een keuken. Dat gedeelte was tot
kantoor ingericht en de Staat betaalde er
1800 gulden huur voor per jaar. De prijs
heette zoo hoog te zijn omdat het kantoor
er speciaal voor ingericht was. Acht jaar
lang heeft de Staat dat pandje in huur ge
had en toen is een ander kantoor gesticht
zoodat de huur werd geëindigd. Geruimen
tijd heeft het verlaten kantoor te huur ge
staan maar er kwam geen liefhebber voor
opzetten. Eenigen tijd geleden nu is het
weer verhuurd aan een soort show-room.
Naar wij vernamen bedraagt de huur thans
vierhonderd tachtig gulden per jaarl De
Staat heeft dus een 10 i 11 mille te veel
betaald.
Voor een ander postkantoor betaalde de
Staat twee duizend gulden hier. Het boven
huis werd daarvan aan een postambtenaar
in huur gegeven voor 600 gld. ’s jaars. Het
kantoor kostte dus 1400 gid., thans is het
gansche huisje voor 1200 gld. verhuurd. Hoe
lang de Staat dit huis heeft gehad is ons
niet bekend.
Dit zijn nu twee zeer kleine staaltjes en
zoo zullen er wel meer zjjn. En het ergste
was hierbij dat beide kantoren feiteljjk to
taal ongeschikt waren, zoodat ze ten slotte
beide zijn ongeruimd.
Van rijksgebouwen sprekend raakt men
niet spoedig uitgepraat. We willen daarom
nog eens een geval vertellen.
Het departement van Koloniën heeft een
eigen keuringsdienst. Alle personeel dat
naar Indië gezonden zal worden wordt daar
aan een keuring onderworpen. Natuurlek
komen de keurlingen uit alle oorden van
Nederland en het zou dus verstandig zjjn
dezen dienst ergens in de nabijheid der sta
tions te stichtten. Daar was wel een woon
huis te vinden geweest dat daarvoor ge
schikt was. Verre van dat. Het departement
heeft nog niet zooveel jaar geleden een keu
rig gebouw gesticht in één der afgelegen
straten van Duinoord. Het is een fraai dub
bel huis speciaal voor den dienst gebouwd.
De waande durven wy wel op 50 mille te
schatten.
Als een grappige bizonderheid kunnen wy
vertellen dat zy die van buiten den Haag
worden opgeroepen ter keuring, een bericht
ontvangen, waarop ook is aangegeven hoe
Haardracht.
Inderdaad, „de kortgeknipten" z(jn alge-
meene verschoningen geworden In ons da
ge! ijksch leven. Zoowel de page- als de
polka-kopjes, zelfs de geheel gladde jon
genskop jes, ze vallen ons niet eens meer op.
Van een voorbijgaande, aanvankelijk veel
gesmade modegril, z(jn de gekortwiekte
kapsels, thans eene lang aanblijvende, al
gemeen geapprecieerde dracht geworden.
Zooals onder den invloed der mode, alles
wat zweemde naar „damesachtigheid”, lang-
zeggen, dat in
onder een socia
listisch bewind de kleineman
van zijn bezit is beroofd en
ditis gegeven aan de groote
kapitalisten.
Door den heer Ter Laan werden in eene
dezer dagen gehouden verkiezingsrede een
paar onderwerpen aangeroerd, waarby wy
meenen even te moeten stilstaan.
In de eerste plaats het woningvraagstuk.
De spreker gewaagde van het groote
tekort aan volkswoningen en van de on
mogelijkheid voor vele arbeiders, om eene
de kosten dekkende huur te betalen.
Dat de sociaaldemocraten daaraan niet
onschuldig zijn, doordien zij het opdrijven
der loonen van de bouwvakarbeiders (en
ook der winsten van aannemers en archi
tecten voegen wy er eerlijkheidshalve by)
eer hebben bevorderd dan tegengegaan,
werd niet vermeld. De overheid werd van
de bestaande misstanden de schuld gege
ven. Deze moet zorgen voor eene woning
voor ieder, die niet m staat is, zich die zelf
te verschaffen. Terwijl de vogels, zoo zei
de heer Ter Laan, hunne nesten hebben,
hebben vele Nederlandsche arbeiders, ten
gevolge van het plichtsverzuim der Regee
ring, geen redelijke woning.
Deze vergelijking brengt ons juist, waar
wij moeten zyn. De vogels bouwen, voor zij
gaan paren, zich zelf eene woning en zy
verwachten niet, dat andere vogels dit voor
hen doen. Met vele menschen is het anders.
Zy stichten een gezin, voor dat zy of eene
woning bezitten óf althans in staat zyn de
huur van een woning te betalen. Nu moe
ten zy dit zelf weten. Wy leven in dit op
zicht in een vry land. Zy moeten hunne
fout intussehen niet aam anderen wijten.
Hier ligt het kardinale verschil tussehen de
sociaal-democraten en de liberalen. De
sociaal-democraten willen de verantwoor
delijkheid voor het bestaan doen rusten op
de overheid. De liberalen meenen, dat ieder
zooveel mogelyk de moeilijkheden, die het
leven oplevert, zelf moet oplossen en de
overheid daartoe moet opwekken en daarbij
moet steunen. Zy zijn overtuigd, dat het
loslaten van dit principe ten slotte onver
mijdelijk moet voeren tot vergrooting der
maatschappelijke ellende.
Het socialisme, zoo meenen zy, zal op
den duur het tegengestelde brengen van
wat zyne aanhangers verwachten. Om dit
aan te toonen, moeten wy stilstaan bij een
ander punt, dat door den heer Ter Laan is
aangeroerd, n.1. de zoogenaamde veiligetel-
i*r is gebeurd. Wie heeft dion
Goldenburg vermoord)
De pruwes haaide <fe «choudere op.
Mr. Grell ral u dit op «ijn.eigen
manier vertellen, sprak aij. Luister I
'hen miniuteii lang aprek rij «nel
achtereen, nu en dan iete op een
strookje» papier Hdirijvend en het Eileen
toonend. Het meisje knikte begrijpend
en deed nu en dan een vraag- Einde
lijk s.ond de prinaee op.
U begrijpt allee geheel? vroeg rij.
Ik begrijp allee herhaalde ÜHeen.
HOOFDSTUK XX.
Heldon Foyip wae voorbereid op elk
gevaar liever dan dat hij Prinaea Fe-
trovska weer liet ontkomen. Er waa
niets tegen haar dan verdenking. Hij
moest achter de dingen rien te komen,
die haar met de misdaad verbonden.
In zulke dingen wijkt de werkeUflce
rechercheur af van den detective in
de boeken. De rechercheur uit de ro-
nians handel volgens intuïtieve zeker
heid, die den detective uit het werke
lijke leven leelijk in de klem zou
brengen. De prinses arresteeren was
buiten kwestie, zelfs haar aan te hou
den zou er lediijk ui trien. Toch had
de dief besloten haar het kostte wat
het wilde Wills, den bottelier, te la
ten rien. Als Wills haar herkende zou
dit tenminste een schakel rijn in de
ketting van bbwijsen, die gesmeed
werd (Wordt vervolgd).
30) -
Neen, ik ben niet krankrining,
antwoordde rij op de onuitgesproken
vraag. Ik ben best bij mijn verstand,
da» verzeker ik u. Ik ben bij u geko
men met een boodschap van iemand,
dien ge dood waant ftobert Grell.
De kamer draajde voor Eileen’s
oogen- Met eeii hand greep zij naar
den schoorsteen om zich een steun te
geven.
Van iemand, dien ik dood waan!
herhaalde rij. Bob is dood f
Zij greep de andere vrouw woest
hi' den schouder en schudde haar in
haar ontroering heen en weer.
Hij is dood', zeg ik u. Wat be-
u Ik weet dat hij dood as. Lieg
mij niet voor. Hij is dood.
Prinses Petrovska keek ernstig op
naar het verwrongen gelaat van het
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per weak 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal ƒ8.15, met Zondagsblad ƒ3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA
hjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie Tal. Int 82:
Radactie Tel. 545.
inden, probeer dan eens
too gsmakkelijk aan te
rloeistof, geen vette of
ikt weg in de huid of in
alt U direct opgelucht
a jeuk worden door deze
f in een enkele nacht
ie<
In
jjeeiae I lm» gvouwte stuud vooraun
in haar geest. Zij had kunueu ringen
van blijdschap».
Welnu vroeg de prinses.
Ik begrijp het niet, zei
vermoeid. Hij verklaart mij mets. Er
is niets anders duidelijk in dien brief
aan dat hij leeft.
Hij durit niet meer zeggen. Wij
d.w.z. hij is er totuulqp in ge
slaagd de politie op een dwaalspoor
te brengen. Als door een toeval die
brief in hun handen was gevallen, zou
die hun niet meer verteld hebbenden
ri' nu al weten.
Waar is hij? vroeg Eileen,
moet bij hem gaan.
Neen, dat zal niet gaan. U zoudt
gevolgd worden. Ik zal' eike bood
schap voor u overbrengen. U kunt hem
helpen, maar niet op deze wijze. Hij
heeft geld noodig- Hebt u iets van u
zelf Kunt u hem, laten wij zeggen,
dadelijk vijfhonderd pond geven
Het meCsje dacht een oogenbtik na.
Ik heb mijn juweelen, zei rij
tenslotte. Hij of u kunt er meer
dan vijfhonderd pond op krijgen.
Wacht een oogenblik.
Zij verliet het vertrek en een glim
lach gleed over het ernstige gezicht
van de prinses. Eenige oogenblikken
later keerde het meisje ten« meteen
zilveren kistje in de handen.
En nu, sprak rij, vertel mij wat
De sociaal-democraten hebben dit na
tuurlijk niet gewild. Het is echter het
haast onvermijdelijk gevolg van het stre
ven, om de burgers te doen steunen op den
Staat. Daarom zal man overal, waar de so
ciaal-democraten het roer in handen krij
gen, gevaar loopen, dat hetzelfde spelletje
zich herhaalt.
'Elk sociaal-democratisch regime gaat
gepaard met een stormloop op de schat
kist. De gedane beloften moeten worden
vervuld. Zich daaraan te onttrekken gaat
moeilijk. En voor de vervulling is de maat
schappij niet rijk genoeg. De schijn
echter worden gered. Men gaat geld
ken. De biljettenpers wordt aan het werk
gezet. Dan kan de Regeering met geld
gooien. Dit geld daalt wed in waande, naar
mate men er mee gooit, doch de groote me
nigte beschouwt dat meer als een onver
klaarbare natuurramp t dan als een gevolg
der finantieele politiek.
De arbeiders krijgert voortdurend hooger
loon, maar zij kunnen daarvoor veel minder
koopen dan vroeger voor het lage loon. De
kleine bezitter wordt uitgeplunderd' door
den grooten. Kortom er gebeurt precies het
omgekeerde van wat de sociaal-democraten
bedoelen. Dit alles nu is het gevolg van drie
fouten:
1°. een onjuisten kijk op de
menschen;
2’. een onjuisten kijk op
maatschappij;
3’. het streven, om
beloven dan men kan
gen.
GOUDSCHE COIRANÏT
.NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BEKKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT. MOORDRECHT, MOERCATELLE, NIEU
WERKERK 3UDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, uu.