NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
1
m
r~
t.
No. 15885
Woensdag I Juli 1825
85- ia
«pgang
BERGAMBACHT, BERKEN WO UBE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, NIEU
WEK KERK OUDERKERKOUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, ens.
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
.n#r 1 1
l
t.
fiOMHË IdlISMT.'
ABONNEMENTSPRIJS! per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90,. per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt,
franco per post per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dageiyks aangenomen aan ons Bureau: MARKT SI, GOUDA,
hij onze agenten en loopers, dén boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend vaa 0—6 uur. Administratie Tal. Int. 82;
Radactie Tel. 646.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda ea omstreken (behooreode tot den beoorgkrlng):
1—6 regels 1.30, elke regal maar ƒ0.26. Van bulten Gouda en dan baaoigkrütg:
15 regels 1.66, elke regel meer 0.80. Advertantiün In het Zaterdagnum&er 20
tijslag op dan prtfa. Liafdadigheida-advei-Untiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGENt 1—4 regels 2.05, eiken*el maar ƒ0.50. Op
de voorpagina 60 *fc hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden madedeatingan by contract tot sear geredoceer-
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaachenkomat van tolled# Boekhan
delaren, Advertentiebureau* en onze Agenten en moeten daags vódr da plaatsing
tan bat Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te itya.
O* Vrijheidsbeweging in Ohinn.
De actie tegen de vreemdelingen, en de gevolgen der onderdrukking»-
politiek.
Heden is te Londen gepubliceerd een uit
voerig Blauwboek, dat de rapporten bevat
van de Britsche consulaire ambtenaren in
China over de arbeidsvoorwaarden daar te
lande. De rapporten werden opgesteld in
verband met de instructies, die een jaar ge
leden uit Londen waren gegeven en die haar
oorsprong vonden in den wensch der BrÜ-
sche regeering al het mogelyke te doen om
den toestand te verbeteren.
Uit de rapporten blykt dat terwyl de
Chineesche gedelegeerde op de Internatio
nale Arbeidsconferentie, verleden jaar te
Genève gehouden, den anderen gedelegeer
den verzocht te gelooveu dat China den
acht-uren-dag voor kinderen had ingevoerd,
de Chineesche regeering niet» had gedaan
dan het uitvaardigen van bephlingen, die
nooit van kracht zijn geworden. De eenige
werkelijke actie >s van de buitenlandsche
kolonie in Sjanghai uitgegaan, en zelfs daar
oordeelde de internationale commissie bet
onmogelijk oon op het oogenblik meer te
adviseeren dan het venbod tot het te werk
stellen van kinderen onder de tien jaar. Zij
achtte het, met het oog op den toestand -in
de buitin dc nederzetting onder Chineesch
beheer staande fabrieken, praktisch niet
mogelyk méér te doen dan aan te dringen
■op e> n beperking ven de arbeidsuren, bij
dag of by nacht, tot een maximum van
twaalf uur voor kinderen tusschen tien en
ve« i t.en jaar. In de Chineesche fabrieken is
het gebruikelijk dat de kinderen op vijfja
rigen leeftijd aan den arbeid gaan, en de
arbeiders verzetten zich tegen de bepalin
gen, die hun gezin het geld zouden onthou
der. dat ?y op deze wijze binnenkrijger.
Voorts wordt in de rapporten een licht
gewoipen op de schrikbar; levens im-
standigheden buiten de buitenlandsche ne
derzettingen, o.a. in de gebieden, waar de
Ohineeaen een harden stryd om het dage-
lyfcsch bestaan hebben te voeren; een stryd
die te meer acuut is door de gruwelijke
practyken en schandelijke onrechtvaardig
heden van Chineesche militaire leiders. Een*
passage in het rapport van den consul te
Foochow noemt als voornaamste grief der
Chineesche arbeiders de volkomen onveilig
heid in het land. Alles wat hy te verduren
heeft van den werkgever, zijn armelyke be
taling enz. is niets vergeleken bij het f«R,
dat hy eiken dag door roovers het gebeig-
le in kan worden gesleept, doodgeschoten of
gepijnigd indien hjj niet als slaAf voor hen
werkt of indien zyn familie geen losgeld
kan betalen. Ontkomt hy aan dit lot, dan
kan hy door militaire benden worden mee
gevoerd en gedwongen worden lasten te
dragen voor een of ander zwervend leger,
dat in den burgeroorlog isbetrokken of zich
met plunderen bezig houdt ten bate van een
politieken avonturier. Hy krijgt geen loon,
is rechtens niet beschermd, staat aan elke
ruwe bejegening bloot en mag zich geluk
kig achten als hy zyn huis en familie te
rugziet. In uitgestrekte gebieden is de roo-
very de bloeiendste tak van handel.
Dit alles wordt door de Engelsche pers
met nadruk besproken. Zoo zegt b.v. de
New Statesman, dat de Chineesche bewe
ging niet gewapend is uit het brein van een
bolsjewistischen Zeus. Stellig heeft Moskou
er groot belang by en de communistische
proefnemingen in Rusland zullen niet na
gelaten hebben indruk te maken op ver
scheidene intellectueelen, alsmede op het
proletariaat van China, maar de nationale
vrijheidsbeweging van China js evenmin
door de bolsjewisten in het leven geroepen
als die in Turkije, in Egypte, of in Ierland.
Het zijn de Westelijke mogendheden In
Japan, waaraan de beweging voornamelijk
haar oorpsrong dankt. De oorlog en het
sluiten vanden vrede en niet de bolsjewis
ten aldus de New Statesman hebben
den Ohineezen de oogen geopend. De Weste
lijke mogendheden en Japan moeten nu boe
ten voor de vernederende behandeling, die
zij China op de Parysche conferentie van
1919 hebben aangedaan: voor de 21
eisohen, die Japan aan China heeft gesteld,
voor de manier, waarop zjj heeft getreuzeld
met de teruggave van Tsing-tau. De weste
lijke mogendheden moeten nu de gevolgen
dragen van het feit, dat zij de beloften van
de Washingtonsche conferentie van 1921
niet hebben gehouden. De Ohineezen heb
ben evenwel intusschen nog andere onder
vindingen opgedaan. Zij hébben ontdekt,
dat de groote mogendheden niet langer
meer zijn wat zy vroeger waren; zy neb
ben het ineenstorten van het oude eigenge
rechtigde imperialisme kunnen waarnemen,
dat zich eerst met bybels en leeringen An
hun land nestelde en daarna onder bescher
ming der kanonnen zijn rooftochten.Üegon.
Zy hebben gezien, dat Engeland vair dit im
perialisme in Ierland heeft afgezien, dat
het in Egypte aan het wijken is ei dat zyn
ty'd in Indiië zelfs voorbij is. Aan kat impe
rialisme is een einde gekoimen 1 zegt de
New Statesman om twee redenen: onze
democratische openbare meening wil niets
meer weten van een politiek van aanval en
gewapende heerschappij en zy ziet ten
tweede in, dat deze politiek een weelde is,
die Engeland zich piet meer kan veroorioo-
ven. Maar het zyn niet de Engelschen al
leen, die een dergelijk imperialisme te duur
vinden; de Franschen schijnen in Syrië en
Marokko tot hetzelfde inzicht te komen.
Ook de Chineezen kunnen een imperialisti
sche politiek voor Engeland aldus is het
oordeel van het weekblad zoo duur ma
ken, dat Groot-Brittannië er tenslotte van
af moet zien en de Ohineezen weten tegen
woordig, dat zy dit kunnen. Zy verlangen
de teruggave van hun vrijheden en het op
heffen der specialejrechten voor de buiten
landers. De New Statesman verwacht, dat
zy hun verlangen in vervulling zullen zien
gaan, omdat Engeland eenvoudigweg de
macht niet heeft de# Ohineezen op den duur
hun rechten te onthouden.
BUITENLANPSCH NIEUWS.
DUrrSOftLAN».
De tarieven oorlog.
De Poolsoh-Duitaehe tarievenoorlog ia
begonnen. De door de Poolsohe regeering
aangekondigde invoerverboden van Duit
se he artikelen zijti inderdaad ip werking
getreden en als represaaille zullen thans
van Duitsche zyde tegen-maatregelen wor
den genomen. 'De rijksraad komt morgen
bijeen, teneinde deze maatregelen goed te
keuren. Waarschijnlijk zullen deze maat
regelen met ingang van morgen in wer
king treden. Het spreekt vanzelf, dat er
onder deze omstandigheden geen sprake
kan zijn van het voortzetten van de onder
handelingen ter voorbereiding van een
Duitsch-Poolsch handelsverdrag. De Pool-
sche delegatie zal dan ook morgen Beriyn
verlaten.
De zaak-Höfle.
Nadat het onderzoek in de enquêtecom
missie van den Pruisischen landdag aan
het licht heeft gebracht, dat de oudt-minis-
ter van Posterijen, dr. Höfle geen zelf
moord heeft gepleegd, .wacht men in parle
mentaire kringen met spanning 'het rap
port van de beide deskundigen voor het
chemische onderzoek af.
Naar de ,,Vossische Zeitung" meldt, ver
wacht men dan op g»nd van de bevindin
gen van deze beide professoren, dat een
gerechtelijke vervolging zal Worden inge
steld tegen de doktoren, die voor den dood
van. Höfle verantwoordelijk zijn, inzonder
heid tegen dr. Thiele.
HONGARIJE.
Politieke arrestaties.
Een Wolff-bericht uit Boedapest deelt
mee, dat de politie den leider der nieuwe
oppositioneele party, Vagi, en dertig ande
re leden gearresteerd heeft. By een huis
zoeking zyn documenten gevonden, waaruit
bleek, dat zij met buitenlandsche commu
nisten in verbinding staan en uit Parijs en
Weenen geld kregen.
VEREENIGDE STATEN.
De aardbeving in Californië.
In Santa Barbarawerden om 4.45 nieuwe
schokken gevoeld, waarbij één persoon ge
dood werd.
Volgens de laatste berichten uit* Calif or
nië zjn er 13 dooden en 300 gewonden; de
materieele schade wordt op dertig millioen
dollars geschat.
Een torpedobootjager en drie andere oor
logsschepen alsmede verschillende kust
vaartuigen zyn van San Francisco naar
St. Barbara vertrokken om hulp te verlee-
nen.
Uit Montana, dat 1000 myi jen N. O. vén
St. Barbara ligt, wordt genuWd, dat* daar
ook schokken zyn gevoeldijAnen la het er
nog niet over eens of dezelpchokken met
die in Califoraië samenhanlfen. Uit Canada
zyn ook berichten over aaraschokken ont
vangen.
Het waterleidingreservoir van St. Barba
ra is gesprongen; een deel der stad is daar
door overstroomdde rails der tramwegen
zijn geheel verhogen. Honderden burgets
werd de eed als politiebeambte afgenomen
en reservisten werden opgeroepen om dief
stal en roof te verhinderen.
Deskundigen van de Calilornlsche uni
versiteit voorspellen een derde reeks schok
ken in het dieper gelegen gebied van Cali-
fornië, waarschijnlijk binnen 48 uur.
tUNNBMLAWD.
Voor den Microfoon. s.
De politieke redevoeringen van gisterkond.
Een hall dozijn sprekers heelt gis
teren door den microfoon een laatste
woord) gericht tot aile inannen en vrou
wen die heden liet nieuwe parlement
hebben te kiezen.
Het moe»; den mees ten hunner, ge
wend in vergaderingen van geestver
wanten te spreken die hen mat ap
plaus en toejuichingen belooneu,
vreemd aandoen, bij het uitspreken
van deze redevoeringen dit contact
met „de getrouwen" te hebben ge
mist.
De heer Wibaut, de eerste „radio
spreker" van gisteravond, kon met
nog zooveel nadruk de tekortkomingen
van minister Colijn het luchtruim m-
slingeren hij mocht al met stemver
heffing releveeren dat tekort op het
Staatsbudget einde 1923 honderd en
géén honderdt-veertig-millioen bedroeg;
betoogeq, dat minister Colijn met het
hakmes in het wilde heeft gekapt ten
nadeele der cultureele en maatschap
pelijke belangen des volks.... de toe
juiching bleef uit.
„Niet langer een ministeriefColijnl"
riep hij uit, „want de komende regee-
r.ng moet rusten op den grondslag
der democratische ontwikkeling I"
Daarop minister Colijn. EvOneens
zeer duidelijk.
Hij zou het debat in de Eerste Ka
mer met den lieer Wibaut over de
financieele aangelegenheden niet her
halen. Destijds, zei hij, heeft de heer
Wibaut1. zich geschaard» aan de zijde
van hen, die het' onmogelijk achtten
in één jaar de Staatsbegrooting slui
tend to maken, nu de feiten doen heb
ben zien, dat dit wèl kan, wordt an
dere oritiek gehoord, die, om» de rei
len, niet behoeft te worden beant-
v oord."
spreker zou zich daarom richten tot
tie Anti-KevoiutiouaJire kiezers, om hou
te wijzen op hunrtèn plicht en op het
varfje beginsel, dat hun deed stand
houden ondanks alle zucht naar ver
andering, „voor hen, die den Bijbel
kennen niet onbekend". Hij verzocht
ten slotte don Anti-revplutionairen
mannen en vrouw, „van Groningen
tot Zeeland, Van Noord-Holland tot
Limburg, aan te heften het achtste
vers van Psalm 89.
Oud-minister De Geer, die niet zoo
duidelijk sprak als zijn voorgangers,
sorteerde die verschillende partijen en
groepen van den verklezangss'hrijd, nam
stelling tegen het stemmen voor be
langengroepen en klassenstrijdcandidk-
ten en trachtte, naar hij het uitdruk
te, „spinrag w«g te vagen dat menig
een anders den voorkeur zou kunnen
doen geven aan de Hervormd Gere
formeerde Staatspartij en de Protes-
tantsdbe Volkspartij".
Zijn opvolger voor den microfoon
was de leider van den Vrijheidsbond,
die te Gouda in den Grooten.Schouw
burg voor een stampvolle zaal sprak-,
en daardoor méér was in de propa-
gaiKtastemming, dan die hem vooraf
gingen.
Na de opwekking op lijst 26 te stem
men, zoog een soliste het Vrijheids
lied. en na het zingen van dat lied
drong het geduid van stormachtig ap
plaus tot de luisteraars door, daarop
andermaal en ,«og ééns I
Tot slot riep mr. Dresselhuys met
vervaarlijke stemi
„Daffljtv* en hoeren u weet het, ge
stemd oé lijst 20!"
Wa|t AJheeren* Van Wijnbergen en
v dl.» I», die na hén kwamen, zoo-
al begrijpelijk is, niet onderschreven.
Provinciale Zuid-Hollandsche Archeologische
Commissie.
Men schrijft uit den Haag
De Prow. Zuid-Holl. Archeol Com-
mosai© vérgadwde Zaterdag j.ij. met
haar correspondenten te Rotterdam,
voor welk doet door het gemeentebe-
sluur een vertrek in het Raadhuis be
schikbaar vyas gesteld1.
Naar aanleiding van een onu advies
ontvangen verzoek van B. en W. van
Oudewater aan Ged. Staten, om sub
sidie voor de oude „Heksenwaag",
werd besloten de mogej.jkheid van
in den loop der tijden sterk ge-
wijzigden en gepleisterde® gevel zijn
oorspronkel ijken vorm» en aanzien te
rug te geven, ter plaatse te doen on
derzoeken en het advies van de re
sultaten van dat onderzoek afhankelijk
te doen stellen.
Op een van dei vereeniging „Hen-
drick de Keyzer" ontvangen verzoek
om een bijdrage in) de koeten van
Eerzucht maakt zich lichter meester
van kleine dan van groote zielengelijk
het vuur gemakkelijker stroohutten aan-
tast dan paleizen.
FEUILLETOM.
De geheimzinnige verdwijning
vin ROBERT GRELL.
door
FRANK FROEST
oud-chei der Recherche, Scotland Yard
(Geautoriseerde vertaling).
Nadruk Verboden.
83) r7
Welnu? vrooè hÜ koeI-
Ik weiger u te vertellen hoe ik
er aan ben gekomen, antwoordde zij.
lT moet doen wat u goedvindt.
Dan is het mijn plicht u te waar
schuwen dat alles wat u zegt als ge
tuigenis tegert u kan worden gebruikt.
I' zult in staat van beschuldiging wor
den gesteld.
Hij opende de deur en riep door
den gang
Reserve I
Tot dén agent, die op dit woord
aankwam, wees Jrij knikkend op de
prinses.
Breng die vrouw naar het arree-
tantenlokaal. Ze zal binnen een half
uur ondervraagd) worden.
Het arrestauten! okael in een Lon-
densch politiebureau is eeö tussohen-
ding tusschen de betrekkelijke weelde
van een wachtkamer en de strengheid
van een oei. Evenals een wachtkamer
is het voorzien van stoelen en talels
en evenals bij een eet zat op de deur
een sterk, automatisch slot.
Prinses Petrovska knarste op de tan
den, toen zij alleen gelaten was, en
lette niet op de tijdschriften en kran
en, die op de tafel lagen een be
leefdheid tegenover de bezoekers, die
in de wachtkamer niet gezien werden.
Intusschen had' Foyle eiken man die
gemist kon worden, aan het werk ge
zet. Twee was opgedragen de waar
heid na te gaan van hetgeen de vrouw
had verklaard aangaand© dat wat zij
op den avond van den moord had ge
daan. De rest was weggezonden om
een twintigtal vrouwen te halen, vrou
wen en dochter» van rechercheurs.
Inspecteur Taylor Was verschenen
met Wills, die op de .hoogte werd ge
bracht van de rol, wélke hij had te
spelen
U zegt dat u de vrouw, die uit
het huis van den hertog van Burghley
kwam, niet hebt kunnen herkennen.
Wij willen niet iemand1 uitzoeken, van
wie u niet geheel zeker bent. Denk
daarom
Sommige vrouwen, die door de re
chercheurs gehaald waren, werden te
ruggestuurd door Foyle, omdat ze te
weinig op de prinses leken. Hij wil
de de herkenn ngsproef zoo eerlijk
mogelijk doen zijn. De tien, die ten
slotte haar plaatsen innamen in de rij
waren wat gestalte en kleeding be
treft, zoo goed mogelijk gelijkend als
de keus kon veroorlooven. Zij stonden
in een rij tegenover de getuigenbank
met den stalen staag er voor, en den
hoogen lessenaar. Toen werd Lola
binnengebracht. Haar hoofd was op
geheven en haar lippen krulden trots,
toen zij der zaai rondkeek.
Wees zoo goed tusschen deze da
mes plaats te nemen, zei Foyle uit de
hoogte. U kunt gaan staan waar u
verkiest.
Er wie een toornige glans in haar
oogen, terwijl zij gehoorzaamde. Zij
was er de vrouw niet naar om een
scene te maken als het ijiet noodig
was.
Toen werd Wills binnen gebracht.
Foyle vroeg hem' koel
Hebt u een van deze dames al
eens vroeger gezien Haast ui niet met
antwoorden. Loop de rij langs en be
kijk ze goed.
Ixila's blik trof dien van Foyle met
plagenden triomf. Maar de chef was
nog niet klaar.
Loopt nu alstublieft de kamer
rond, dames van links naar rechts.
Neen, wat vlugger. Nu, Wills, zie of
je eon barer aunt herkennen aan haar 1
loop.
Drie keer wandelden zij de kamer
rond, terwijl de bottelier zenuwachti
ge blikken wierp van den een naar
den ander.
Hei helpt niet, mijnheer, beken
de hij ten laatste Ik ken er geen van.
Het resultaat kwam niet onverwacht
voor Foyle. Hij had de proefneming
gedaan om eenig verband te vinden
tusschen de prinses en de misdaad.
Nu dit mislukt was, had hij het plan
•o» andere middelen zijn toevlucht te
nemen. Hij liet Wills en de vrouwen
heengaan met een waarschuwing niet
te spreken over de formaliteiten waar
van ze getuigen geweest waren. En op
een wenk van hen» stond een inspec
teur in uniform naast den hoogen les
senaar, de pen in de hand.
Stelt u die vrouw in staat van
beschuldiging, Mr. Foyle? vroeg hij.
Taylor was naast haar gaan staan,
en bijna onwillekeurig stond' zij bij
den lessenaar tegenoverden politie
man.
Onderzoekend keek zij in het onbe
weeglijke gelaat van den chef om te
zien, of hij eenig teeken van tegemoet
korning gaf. Foyle was kalm, ondoor
grondelijk, zakelijk. Dait had haar ge-
'roffen van het eerste oogenblik, waar
op zij het politiebureau was binnen
getreden d© koele, zakelijke ma
nier, waarop deze mannen den toe
stand hadden behandeld. Er was geen
komediespelen. Zij luidden klerken
kunnen zijn, bezag mei het een ol an
dere eentonige werk, wat betreft de
ontroering, waarvan zij blijken gaven.
Zij behandelden haar even onpersoon
lijk alsof zij een. baal koopwaar was,
waarover gehandeld word.
Persoonlijk was zij niet gauw ang
stig gemaakt, 'inaar de atmosfeer ver
kilde haar. Skiel bedacht zij dat haar
weigering om te verklaren hoe zij in
het bezit van de juweelen was geko
men, in Heidon Foyle'a kaart speel
de. Hij zou vermoeden dat ze van
Ladp Eileen Meredith waren ho©
het ook zij, zij kon hem niet terug
houden om het mieiaje op te zoeken
en te ondervragen. Welk voordeel zou
ze hebben, wanneer ze odhter slot en
grendel werd gezet? Voor de> chef
kon antwoorden, had zij haar besluit
gendmésn.
\]§jjn oogenblik. Ik kan verklaren
hoejAE/aan de juweelen ben gptromen,
als ik Mr. Foyle alleen kan spreken.
De inspecteur keek weifelend naar
zijn chef, die met de hand over zijn
kin streek. Foyle knikte toestemmend
en ging haar voor naar b«t arrestan
tenlokaal. Zoodra' aij alleen waren,
keerde d© vrouw zich snel naar hem
toe.
(Wordt vervolgd).