A. FOKKERS, Fluweelensinnel 77. Tfilfifnnn fiBfi
"ssbè ikssssasks
J. SMIT,
MAAG
CORRICIDE
FLESSCHEN
haarziekten.
"ÉÉN NACHT"
Pakkisln m Raaoknrru
Wasch Dat
HuidzeerMfag
Opruiming
Groote Opruiming.
Kampeer-T enten
BAHLMANN Go.
innrl II ep fl Did
C. A. B. BANTZINGER
DE GOUDSCHE FRUITHANDEL
J. L. HULLEMAN
Maison Sanitas
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 18 JULI 1925 - TWEEDE BLAD
Jalouziën Markiezen en Rolluiken
Heerenkleeding
„Staalllcti Segeberg"
Mulder Ooms,
C. ROMEYN, Haarkundige
Zie de Etalages.
Koopjes.
Voorde Vacantie
Azijnfibriek JE BEL"
MARKT 9 GOUDA
HEDEN
■CostaumsB
Broeken
ZWEM-
Dames- i
Heeren- j
Linnen i
Halllinnen
Kafoeneo
GLASDOEKEN
GEAIJWE DOEKEN
Linnen TIFELLIKËN8
Katoenen
LINGERIES
KOUSEN M SOKKEN
LangeTiendewegSI
le klasse RIJWIELEN.
Oastenrijks Maagpoeder
Radicale Uitverkoop
S. H. van Loon
Roburlne en
Nestle's Kindermeel
In de vacantie
,J° DBD-
voor den inmaak van Bessen enz.
levert in elk kwantum voor f 0.05 p. stuk
Th I NflRFl Tuinstraat 73 - Gouda
III. J. tlUPI-L Ttflefoon Interc. 532.
JE A0RE8 VOOR
Ook voor
1208
66
Een voortreffelijk Mineraalwater is het
Het heeft een aaneenamen smaak naar Minaraalzoutan, een gaedfe hoeveelheid
Knotauur en hlgict zeMs na mnamtenlamae bewaring niets van z(Jn «eede eigenschap-
pen te hebben ingeboet.
.yST^TLLOH SEGEBERiG" is bijzonder rijk aan Voedingazouten en wordt aan
bevolen by Bloedarmoede, Bleokaucht, Hoofdpijn, Zenuwstoringen, Jicht, Suikerziekte,
Gad- en Niersteenen, Leverziekten, enz., enz., speciaal in alle gevallen, waar de aamen-
6telling van het bloed en dp stofwisseling te wenschen overlaten.
DeAallve is het als tafeüwatar bijzonder aan te bevelen. Wij zenden gaarne analyses
v™'°f: te Wiesbaden en Dr. W. Lohmann te Berlijn, beiden bekende spe-
ciauteiten op dit gebied1.
'™,.Wlï^eer U hdheraaitwater wenscht te gebruiken is eene kennismaking met het
„STAATLLCH SEGEBERG" aan te raden. Gaaene zenden „ij U gratis «„Troïffle^h
en vertrouwen da* de beoordeeling daarvan voor U aanleiding zal zijn tot regelma-
tige afname.
De prijzen mn ^STAATLIQHE SBGBBERG"rtMineraalwater zijn zeer billijk n.l.:
op Litersehroefilleach voor huiah. gebruik 26 ct., op 3/8 kroonffleacb 18 ct., op 1/5
kroonfleseh 13 ct.
Verkrijgbaar bij:
IMPORT EN EXPORT VAN WIJNEN.
Binnen- en Buitenlandsch Gedistilleerd.
2020
62
GROENENDAAL 58
Itotterdaman UUr J0NKERPRANSSTRAAT 76, 1 X bellen,
eenig eigenaar der beroemde „CRINOFLOOR".
LANOE TIENDEWEÜ 27 - TELEF 313
heeft in too raad:
perzSwDRUIVEN' I TAF1ï''I»KREN.
tafelappelen.
OOUDA.
995 30
VERSCHE AARDBEIEN.
AALBESSEN.
KERSEN.
TOMATEN.
ANNANAS IN BLIK.
SINAASAPPELEN.
CITROENEN.
BANANEN.
NIEUWE VIJGEN.
DIVERSE SOORTEN NOTEN.
Bespreekt tijdig huurvoorwaarden voor
J. F. REVET ZoW^S&to8 494
GOUDA.
THE UNIVERSAL CAR
DE 1925-MODELLEN geven algemeene voldoening en trekken
ieders aandacht door de vele aangebrachte verbeteringen.
Vraagt inlichtingen en proefrit bij
Official Ford Daalar
Gouda - Lang* Tiendewag - Tal. 3SO
Koffer
TASSCHEN
RUGZAKKEN
VELDFLESSCHEN
FIETSTASSCHEN
ZONNEBRILLEN
TERMOSFLESSCHEN
HANGMATTEN
ZAKDR1NKBEKERS
FIETSKAARTEN
PIC-NIC GARNITUREN
bij
A. QUANT
2085 80
VRAA6T uwe Winkelier
onza prima
dit waarborgt U zuivarhaid an
kwalitalt 1707 is
SPIEW1NQSTRAAT 129
an l
Rijwielfabriek
A. SCHOUTEN,
BOELEKAPE 130 - GOUDA.
Beveelt zich beleefd aan voor de
levering van PRIMA
Alles wordt op eigen werkplaats ver
vaardigd. Concurreerende prijzen.
Reparation spoedig en billijk.
lijders woxdt met vertrouwen de
^aandacht gevestigd op
waarvan schitterende uitkomsten
te vermelden zijn.
Prijs 1.25 per flacon.
Verkrijgbaar voor Gouda en
Omstreken by A. M. ARDON,
Drogisterij „de Vijzel", Groenen-
daal,i Gouda, Tel. 542.
Attesten voorhanden.
van alle voorradige artikelen, als: LAKENS
en SLOOPEN, TAFEL- en SERVETGOED
LINGERIES, HAND- THEE- en POTDOE-
KEN, GRASLINNEN MADAPOLAM, WIT
KATOEN, KEPERS, enz. enz.
*m~ Uitsluitend prima kwaliteiten. -*•
Prachtvolle gelegenheid voor uitzetten
en het bijvullen der Linnenkast.
SPOTPRIJZEN
AFDEELINQ DAMES- EN KlNDERCONFECTIE EN STOFFEN.
wan all*
ZOMERGOEDEREN.
2021 100
LIKDOORNS
(ZONDER DURE
VOETBADEN)
ft
ft
VERKRIJGBAAR BIJ UW OROQIBT
N.V. ALGEM. HOLL. HANDEL-INDUSTRIE Ml).
DENNEWEG 1H - DEN HAAG
Eenige importeurs der KEENE Co. te New-York aoao m
THEEDOEKEN
HANDDOEKEN
VAATDOEKEN
MESSENDOEKJES
2022 8 enz>
GEBR. DE RAADT, Westhaven 7.
DROGISTERIJ - MARKT 6.
9011 lo
hebt «rij zeker Kloosterbalsem
noodiig. Hete ij dat gy een fiet»-
of autotocht maaüot, hetzij dat
gy aan zee of in de bosschen
vertoeft, een piot Aüdker's
Klioosterbaliseim kan iedier uur
van den dag te pas komen.
Een pot kost slechts f 0.50.
2034 17
WEGENS GROOTEN VOORRAAD
OPRUIMING
van 75 NOTEN 1 SPELS ORGELS ƒ195.
DesigewenscJit (gemakkelijke betaliugs-
conditiën.
9010
JOH. DE HEER. a
BOTTERDAM OOSTZEEDIJK 324/32
By aankoop vergoeding reiskosten
VRAAGT GRATIS CATALOGUS.
Ja adres voor
la Molanwarl ie.
2028 10 A. SAS.
Hoofdsteeg 7, Rotterdam
TELEFOON 4538
Speciaal adres voor
ELASTIEKEN KOUSEN,
Buikgordels, Breukbanden enz.
Alle Hyg. Artikelen
voor dames en heeren
Vraagt ons inliehtinganboakja ad f 1.2S
Aanbevelend:
ARTH. E. M. HUFKENS.
D.D.D. id Loroemd geworden voor de genezing
▼an huidziekten. Deze verzachtende vloeistof,
alhoewel onschadelijk voor dö teerste huid,
werkt radicaal en vlug. Lijdt ge aan huid
ziekten, als zweren, puisten, dauwworm, roos
of eczeem, in welken vorm ook, dit middel
tal genezen. Het heeft altyd geholpen.
855#
*"Wat Stinnes ons leert.
De moeilijkheden bij het Stinmes-concern
hebben velen, vooral in Duitschland, ver
stomd doen staan. Stinnes gold enkele jaren
geleden in Duitschland nog als een voor
beeld. Van dit soort mannen moesten er
meer zijn, werd algemeen gevonden, dan zou
Duitschland den economischen nood spoedig
weer te boven zijn. Stinnes' naam werd in
ieder verband genoemd. Dit was zeiden
de bewonderaars de organisatie die
Duitschland noodig had om economisch weer
sterk te worden. Want dit samentrekken
Mu Immers voeren tot meer rationeele
voortbrenging.
Concentratie kan dikwyls een verbetering
zijn, toch loopt niet iedere aaneenibinding
van bedrijven op succes uit. Stinnes laat het
ons op dit oogeinibflik zden; Barmat was reeds
een voorproefje geweest. Dergelijke geval
len kunnen een les zijn en een les die van
wijdere strekking is dan alleen wat het con
cern Stinnes, of een ander concern, betreft.
Het concentreeren is In de laatste tiental
len jaren buitengewoon in toepassing ge
komen. Concurrentie, hoogere loonen, duur
dere grondstoffen eigenlijk allemaal om
standigheden die uit elkaar voortvloeien
maakten noodig, dat zoo voordeelig moge
lijk moest worden voortgebracht. Daartoe
werd getracht een grooter gedeelte van de
voortbrenging op één en dezelfde basis te
brengen. Hierbij was mogelijk op twee wij
zen tewerk te gaan.
Er kan concentratie gezocht worden by
bedrijven van gelijke soort, dus b.v. een
aantal op zichzelf staande reederyen sluiten
zich aaneen. Ook is mogelijk, dat bedrijven,,
die in de productie (als geheel genomen) op
e|Hcaar volgen, zich aaneensluiten, dus bijv.
ijzermijnen met hoogovens en staalfabrie
ken en vervolgens machinefabrieken, waar
telkens transportondernemingen en diverse
bédrijven van nog andere soort, nog tus-
schen in staan.
Concentratie op de eerstgenoemde wijze
noemt men horizontale concentratie, die vol-
ge|ns het tweede beginsel verticale concen
tratie. Beide vormen van concentratie kun
ne» zeer groote besparing opleveren en
daardoor economisch zijn. Vooral verbinding
op [verticale basis is dikwyls voor een be
drijf noodzakelijk. Uit de ervaring blykt,
dat; het voor de bedrjjiven die halverwege het
verticale bedryfsverbond een plaats inne
men, vaak uitermate moeilijk is bij den ver
koop van hunne producten juiste prijzen te
bedingen. Daarbij wordt onder juisten prijs
verstaan een prijs die een üi economisch op
zicht juiste ruil tot stand brengt.
Het spreekwoord „tussehen twee vuren
zitten" geldt in hooge mate voor een der
gelijk bedrijf, dat eenerzyds voor grondstof
afhankelijk is van andere bedrijven, ander
zijds niet direct aan den consument levert,
maar als afnemer heeft een bedrijf, dat het
product verder verwerkt
De voortbrenging zou niet het peil waar
op zy bij den tegenwoordigen stand der be
volking moet staan bereikt kunnen hebben,
indien de concentratiebeweging zich niet
had vertoond. Maar er bestaan voor iedere
beweging grenzen en zoo ook voor het ver-
grooten van ondernemingen door concentra
tie met andere bedrijven.
Leest men in socialistische literatuur over
het bedrijfsleven, dan verkrijgt men den in
druk, dat van die zijde het vormen van groo
te aaneengesloten concerns volstrekt niet
met leede oogen wordt aangezien. Telkens
komt men de opmerking tegen, dat de con
centratie in een bepaalde branche reeds
zoodanigen omvang aangenomen heeft, dat
gemakkelijk tot „socialisatie" van den be
drijfstak zal kunnen worden overgegaan.
Dit is nu juist wat van te groot opge
zette concentratie als de keerzijde moet
weiden beschouwd. Niet diat een socia
lisatie, in den vorm zooals de voorstanders
van deze leer zich deze zouden wenschen,
zoo spoedig ln verwezenlijking zal gaan,
maar ook de in de kapitalistische maat
schappij doorgevoerde concentratie, op een
schaal welke die der socialistische bedryfs-
omzetting begint te naderen, vertoont reeds
de economische bezwaren die juist van de
„socialisatie der voortbrenging" te vree
zen is.
Ford maakte ergens in zijn zoo btf uitstek
leerrijke levensbeschrijving de opmerking,
dat in een bedrijf eigenlijk niet meer dan
hoogstens rond duizend menschen moeten
werken, omdat anders de bestuurder «Over
het onder hem gestelde bedrijf "iet meer
voldoende kyk kan hebben.
Precies dezelfde overweging kan ook gel
den voor het stellen van bedrijven onder één
opperleiding. Ook daar is een grens, ok
daarvoor geldt, dat een te groot gezichts
veld ten gevolge heeft dat de leider naar
vele richtingenblind is. En niet dót al
leen is een nadeel, er moet ook mee gere
kend worden, dat 's menschen handelingen
nu eenmaal feilbaar zijn. Het kan niet uit
blijven of ergens worden, ook in het gecon
centreerde bedrijf, wel eens vejgiiasdngien
gemaakt. Het gevaar bestaat dat de leiders
van het concern, die onmogelijk van alles in
finesses op de hoogte kunnen zyn, niet zien
dat in een der bedrijven, die tot het concern
bdhooren, een verkeerde richting gevolgd
wordt. Nu ^al weliswaar een groot concern
soms misschien over meer kracht beschik
ken om financieel de moeilijkheden die zich
hierop voordoen te overwinnen, maar eco
nomisch zullen in een aaneengesloten ver
band van bedtijden, die er zich aan; gewend
hebben geheel van elkaar afhankelijk .te zjjn,
de gevolgen veel venter doonwe riten en op
de economischegevolgen komt het er voor
onze voortbrenging tem slotte toch maar
op aan.
Het geval van Stinnes ie een voorbeeld
waar concentratie, die de perken van het
economisch mogelijke te buiten gaat, toe
leidt en is daarom een les om geen ver
trouwen te hebben in eem leer die juist de
bedoeling heeft concentratie der vooitbren-
giing dn zoo verren omvang tot «tand te
brengen.
minutieuse zong van ook zelfs het klein
ste bedragje wordt bitmengebaakll, zelfs al
zyn de daarbij' betrokken kosten hooger
dan het heele verschuldigde bedrag.
li» eem geval bijv., waarin een post
ambtenaar zich bij die berekening van de
kosten van een postpakket 20 pf. vergist
had in het nadeel van hert rijk, werden niet
minder dan vier andere ambtenaren aan hert
werk gezet, teneinde in uitvoerende docu
menten de naak in orde te brengen! In
een ander geval, waarin drie pf. ontbrak
aan een .girorekening, werd het door den
schuldige ingezonden geld teurggeaonden
terwijl den betrokken persoon in een schrij
ven de eisch werd gestald zyn schuld aan
het loket te komen betalen ondier afgifte
van een betalingdlcaart, welke 10 pf. porto
koet en waarmede veed tydl verloren gaat.
De „F. Z." vraagt of het nu tech heusch
niet in zulke gevallen verstandiger zou zyn.
alleen om der wille van tijdbesparing, het
voorbeeld van andere administraties te vol
gen en het innen' van zulke minimale be
dragen maar te laten schieten?
De staking in de bouwvakken.
De staking in de bouwbedrijven in Ber
lijn neemt steeds ernstiger vormen aan. In
Berlyn staken ongeveer 35.000 man en in
het geheele rijk 120.000 arbeiders van dit
bedrijf. Een verdere uitbreiding is te ver
wachten.
De ontruiming van het Roergebied.
De particuliere woningen en de door de
bezettingstroépen als kazernes gebruikte
scholen in Witten zyn grootendeels verla
ten of zullen uiterlijk heden worden terug
gegeven. De familieleden der Fransche troe
pen hebben de stad reeds verlaten.
Uit Osterfelde wordt gemeld dat de Bel
gische bezettingsautoriteiten bepaald heb
ben, dat de bezettingsbureaux op Zaterdag
en Zondag geopend zullen zyn. Men maakt
daaruit op, dat de bezettingstroepen Zater
dag en Zondag zullen vertrekken.
De regeeringspresident van Dusseldorf
ontving heden van den opperbevelhebber
der bezettingstroepen een officieele mede-
deeling, volgens welke het door de Belpen
bezette Ruhrgebied en het door de Fran-
schen bezette gedeelte van Westfalen vóór
20 Juli te midéer nacht en het overige ge
deelte van het Roergebied, Voor zoover het
sedert 11 Jan. 1923 bezet is, uiterlijk op 31
Juli wordt ontruimd.
HNGELAND.
De Engelsche Zomertijd.
Van den 3en Zaterdag in April tot 14 Oct.
Het wetsontwerp inzake den zomertijd,
dat reeds langs afgehandeld had moeten
zyn, was door den sterken tegenstand, in
landbouwkringen geboden totnogtoe opge
houden. Thans heeft de minister-president
een compromisvoorstel gedaan, dat van dien
aard was, dat het wetsontwerp zonder hoof
delijke stemming in derde lezing is aange
nomen. Aangenomen, dat ook het Hooger-
huis zich met den tegenwoordigen vorm van
het wetsontwerp vereenigt, hetgeen zeer
waarschijnlijk is, zal reeds dit jaar, evenals
volgende jaren, een zomertijd gelden, die,
den derden Zaterdag in April begonnen,
eerst 14 October eindigt (inplaats van 20
September, gelijk totnogtoe).
FRANKRIJK.
Charles Maurras tot twee jaar gevangenis
straf veroordeeld.
Charles Maurras, mededirecteur van de
„Action. Franqaise", is by verstek veroor
deeld tot twee jaar gevangenisstraf en dui
zend francs boete wegens het publiceeren
van een open brief aan den minister van
Binnenlandsche Zaken.
Een communistisch complot ontdekt.
De „Liberté" publiceert een bericht, vol
gens hetwelk te Brest documenten van bui
tengewoon gewicht, wat betreft anti-mili
taristische propaganda, in beslag zouden
zijn genomen/In het bizonder zou men by
een havenarbeider het bewijs hebben ont
dekt van het bestaan van een communistisch
plan om muiterij te verwekken op de vloot
en in de arsenalen. Verscheidene personen
zouden zyn gearresteerd.
BINNENLAND.
Meel besluit.
Hei Staatsblad no. 316 bevat het
Aon. besluit van dien 4den Juli, tot
wijziging van hei Meel besluit (St.bl.
1924 no. 313). Daarbij is bepaald dat
artikel 18 onder 10, tweede zin, van
het Meebesluit, aldus wordt gelezen
„^dhadelijke kleurstoven moge» nifct
zijn toegevoegd".
Dit besluit treedt morgen in wer
king.
Deze wijziging is een uitvloeisel van
het rapport van de commissie bedoeld
in art. 17 der Warenwet, d.d. 30 April
j.l., waarin den minister van arbeid,
handel en nijverheid in overweging
werd gegeven, het verbod van het
kleuren Man vermicelli te hendihaven
en wel hoofdzakelijk op grond, dat het
hier geld'l een quaestie van eerlijkheid
in den handel.
Wachtgeld burgerlijke rijksambtenaren.
Het Staatsblad no. 330 bevat het
Kon. besluit van den 14den Juli, tot
wijziging van het Kon. besluit van 3
Augustus 1922 (St.bl. no. 479) tot re
geling van de toekenning van wacht
geld aan burgerlijke Rijksambtenaren,
zooals dit laatstelijk is gewijzigd en
uangevuld bij besluit van 9 Februari
1924 (St.bl. no. 86).
Een protestvergadering van de S. 'D. A. P.
„Om de arbeiders in de gelegenheid
te stellen een ondubbelzinnig protest
uit te spreken tegen de aanwijzing van
net kopstuk der reactie tot kabinets
formateur", belegt, naar Het Volk
meldt, de federatie van de S.D.A.P.
a.s. Woensdagavond een protestverga
dering in het Concertgebouw, waar de
heeren J. W. Albarda, voorzitter van
de soo.-dem. Kamerfractie, J. H. Scha
per en «F. M. Wibaut het woord zul
len voeren.
Gouverneur-generaal
(Aneta). Volgens het Soer. Handels
blad wordt in regeringskringen te
Buitc»MK>rg de oud-vice-presideut van
den raad van Indië, jhr. De Graeff,
genoemd als opvolger van gouverneur-
generaal Fodk.
Een pensioenfond* voor Typografen.
Er zijn den laatsten tijd verschillen
de berichten geweest over de pogin
gen, die aangewend worden tot het
slichten van een algemeen pensioen
fonds in de graJisehe vakken. Mr. dr.
A. A. van Rhijn, secretaris van de Fe
deratie van Werkgeversorganisaties «n
liet Boekdrukkerabedrij, wien 't Hbld.
om inlichtingen vroeg, heeft daarom
trent eenige mededeelingen gedaan.
Allereerst, dat van de patroons het
initiatief tot dezen socialen maatregel
is uitgegaan. Weliswaar hebben ver
scheiden ondernemingen in hei bedrijf
haar eigen fonds, maar todh lang niet
frtle een algemeen fonds zou daarom
todh een niet onbelangrijke verbete
ring brengen. In de vergadering der
jiatroonsorganisaties van Juni 1923 is
een commissie benoemd, onder prae-
sidium van den beer H. Diemer te
Rotterdam, om de zaak voor te berei
den, en deze bracht rapport uit in het
najaar van 1921. Het ontworpen pen
sioen was gebaseerd op een wekelijk-
sche uitkeering van f 12 per week op
Po-jarigen leeftijd na aftrek van het
Ri jksouderdomspens ioen zou er dus t 9
uitgekeerd moeten worden.
De commissie begon met een onder
zoek naar de leeftijdeindeeling der ge
zellen, en concludeerde, na deskundig
advies te hebben ingewonnen bij den
heer A. J. A. Kros te Rotterdam1, dat
de wekelijksche premie voorloopig f 2
per week zou moeten bedragen, wan
neer men de pensioneering ook van
del bijlna 65-jarigen terstond wilde
doen ingaan en de noodige reserves
D* •nliisiei
De gespannen toestand, die sinds geruimen
tijd in CShina heeischt, is vooral voor En
geland in hooge mate lastig en gevaarlijk
en wel in menigerlei opzicht. In de eerste
plaats is het gevolg van de Chineesche on
lusten, dat eigendom* en leven der Britten
gevaar loopt, maar ook de Britsche handel
wordt bedreigd; het laat zich dan ook aan
zien, dat deze handel op de Chineesche
markten telkens grooter verliezen zal lij
den. De diplomatieke positie voor Engeland
wordt er in China eveneens niet beter op en
het trekt de aandacht dat de haat, die ten
opzichte van de vreemdelingen bestaat, ziqji
vooral tegen Engeland keert, waardoor deze
staat zyn leidende positie onder de Weste
lijke mogendheden in China geleidelykweg
ziet teloor gaan. Bovendien heeft het nood
lot gewild, dot de schoten, die op een onge
wapende troep manifestanten te Sjanghai
werden gelost, uit Britsche geweren kwa
men; de politiediensten in de internationale
nederzetting toch worden verricht door
Sikhs, soldaten van een kryg^haftigen stam
in Britsch-Indië, die dus in Engelsehen
dienst staan. Leelijke parten hebben den
Britten de Russische propagandisten ge
speeld, die in hun streven om de wereld
revolutie ook een feit in China te doen
worden, vooral de Chineesche bevolking te
gen de Engel schen hebben opgehitst.
Een algemeen medelijden met de positie
van Engeland heeft zich echter niet overal
in de wereld kenbaar gemaakt. Dit blijkt o.
m. uit het feit,( dat de Amerikaansche sena
tor Borah de nationale doeleinden van de
Chineesche beweging goedkeurde. Boven
dien herinnert men zich, dat van het Witte
Huis te Washington uit, dus van officieele
Amerikaansche regeeringszijde, het bericht
is gelanceerd, dat de Amerikaansche re
geering voorstandster was van het onver
wijld houden eener conferentie, die den Chi-
neeeen volkomen gelijke rechten zou moeten-
toestaan. M. a .w. van Amerikaansche zijde
werd voorgesteld, dat er een eind zou ko
men aan het stelsel van speciale rechten,
die de Westelijke mogendheden, met uitzon
dering van Duitschland en Oostenrijk, in
China genieten. In Engeland vielen de Ame
rikaansche voorstellen natuurlijk niet in
goede aarde. Immers: Engeland ontleent
juist aan zyn bizondere rechten in China
zyn bevoorrechte positie aldaar en in Groot-
Brittannië is men tevens van gevoelen, dat
de voorstellen van Amerika zeer geschikt
zyn om door de onruststokers uitgelegd te
worden als een capitulatie.
Tot overmaat van ramp werd het optre
den der Engelschen bij de bloedige inciden
ten te Sjanghai ook nog door Amerikaan
sche missionarissen veroordeeld, terwijl ver
der het diplomatieke corps te Peking be
sloot een commissie van drie, waartoe noch
een Brit, noch een Japanner behoorde, op
te dragen na te gaan hoe zich de relletjes
te Sjanghai hebben toegedragen. Het oor
deel dezer commissie is niet bepaald gun
stig voor Engeland uitgevallen en men
hoopt thans te Londen dat van een verder
onderzoek der onaangename episöde te
Sjanghai geen sprake zal zyn, of dat het
in China.
hoogstens ter plaatse zal worden ingesteld
door een juridische, bijgevolg onpolitieke
commissie, die de gemeenteraad van Sjang
hai benoemt, een corporatie, waarin de En
gelschen een beslissenden invloed hebben.
Bovendien stemt het de Engelschen tot te
vredenheid, dat Aimerika na een spoedcon-
ferentie,- die president Coolidge met den
staatssecretaris (minister van buitenland-
sche zaken) Kellogg heeft gehouden, weer
meer de party van Engeland schynt te kie
zen. Van het Witte 'Huis'uit n.L is een ver
klaring de wereld ingezonden, waarin den
Chdneezett \vel-is-waar wordt beloofd, dat
Aimerika vasthoudt aan de toezeggingen,
welke China op de conferentie van 1921
zyn gegeven en waarin de Japanners wor
den gewaarschuwd niet te trachten in ver
band met de onlusten de open deur van de
Chineesche markt te sluiten, maar waarin
anderzijds de Chineezen worden aange
spoord de buitenlanders te beschermen en
de verdragsverplichtingen te vervullen. Bo
venal is echter in bedoelde Amerikaansche
verklaring heelemaal geen sprake meer van
het onverwijld houden eener conferentie ter
opheffing van de speciale rechten. Boven
dien zien de Engelschen met voldoening, dat
Tsang-to-lin, de bevelhebber van Mands-
joerjje, zich door de bolsjewistische rust
verstoorders niet van Tientsin heeft laten
weglokken (van welke plaats uit hij de
hoofdstad Peking in toom houdt) en dat hy
voornemens is Liang-tsji-li een regeerings-
post toe te vertrouwen, waarschijnlijk het
ministerie van financiën; met behulp van
deze beide mannen acht men den Britsch-
Japanschen invloed in Peking voor verze
kerd.
Om al deze redenen ademt men te Lon
den weer wat ruimer en Cham
berlain wordt geprezen, dat hij door zyn
vastberadenheid het dreigende* gevaar van
een omsingeling van Engeland in het Verre
Oosten heeft voorkomen. OMfcrlaat men niet
na er zijn bevrediging over uit te spreken,
dat Japan in de kritieke dagen schouder
aan schouder naast Engeland heeft gestaan.
Of de tegenwoordige ontspanning evenwel
duurzaam zal zyn, of dat zij slechts een
pauze is in de ontwikkeling der zaken, kan
pas, naar wordt opgemerkt, de toe
komst leereu; over het algemeen zijn er nog
al wolken aan den horizon en te Londen
houdt men dagelijks rekening met nieuwe
uitbarstingen van den hxat tegen de vreem
delingen, waardoor ftatuurlijk weer nieuwe
diplomatieke gevaren kunnen ontstaan.
Middelerwijl vermeerdert Engeland ijverig
zijn strijdkrachten in het Verre Oosten en
verwacht het van Japan, dat dit evenzoo
zal handelen.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
DUITSCHLAND.
Eenige faits ét gestes van den
H. Bureaucrat ius.
De „Franlef. Z." mabdit eemiitge haast on
gelooflijke staaltjes van bureauc ratiasme bij
de posterijen, waaruit blykt, met welk een
De laatsten der Mohikanen
Het bloedbad van Berkenwoude.
In het hart van de Krimpenerwaard, on
der de gemeente Berkenwoude, ligt, diep
het land in, de eendenkooi „Lust tot
Kooien, waar zich voor enkele jaren een
kolonie van de steeds zeldzamer wordende
merkwaardige aalscholvers gevestigd had.
De vogels, die zich nog slechts op enkele
plaatsen in West- en Midden-Europa heb
ben kunnen handhaven, waren vermoedelijk
afkomstig uit de kooi „Lekzicht" te Lek-
kerkerk, die ze hadden moeten verlaten in
verband met de sterke vermindering der
nestgelegenheid, daar tengevolge van af
sterven en het omhakken der nestboomen,
vooral waar het opgaande hout daar overal
door grienden vervangen wordt. Als men
nu weet, dat er in de Duitsche vogelkundige
tijdschriften uitvoerige mededeelingen en
beschrijvingen zyn verschenen over „Die
Kormoran-Kolonie im Jassener See", een
aalscholverskolonie met een twintigtal nes
ten op een eiland in een meertje van Oost-
Pruisen, en dat verder het aantal nesten te
Berkenwoude op 500 k 600 geschat werd,
met een levende inventaris van eenige dui
zenden vqgels, zal men beseffen welk een
waardevol ornithologisch bezit deze kolonie
voor wetenschap en samenleving uitmaakte.
Welnu, deze buitengemeen interessante vo
gels zyp tot de laatste verdreven of gedood,
de nesten uitgestooten en de nog hulpeloosje
jongen vermoord
Op stille zomeravonden, als vreemd rood
licht gloeit over de wyde Crempensche lan
den, trekken mannen, groepjes donker-ge-
kleede boeren en visschers, allen gewapend,
langs wegen en kaaitjes het land in, naai
de hooge beschaduwde eendenkooi. Welke
kracht doet die mannen, kftmgewerkt en
moegesjouwd den warmen langen dag, hier
langs de ruige slecht begaanbare wegen sa
menkomen? Leven we in die sombere tij
den, dat het landvolk gaat samenscholen
om het juk van een tyrannieken meester af
te werpen Maar waarom dan die luidruch
tige vroolijkheid? Dan opeens knallen ze
los van alle kanten en de groote zwarte
vogels storten bloedend neer, terwijl overal
de losse veeren heenstuiven, midden in een
hoffelijke liefdedans, waarbij de andera zoo
lompe vogels een bijna slangachtige gratie
vertoonen. Terwijl zy vleugelwiekend en
staartwuivend het op het nest zittend wijfje
het schoonst uit hun leven bieden, worden
de mannetjes weggerukt, wijfjes met het
groeiend leven in haar lichaam sterven ro
chelend op de nesten. Wat blauwe rook, en
weggevlogen zyn de niet-getroffenen; na
het angstig brommend geknor van de ouden
nog slechts het luguber schelle geknars van
de jongen.
Dan worden nesten uitgestooten, jongen
vallen, breken den nek, een wordt geworgd
in een uitstekende vork. Op den vuilwitten
grond lekt donkerrood uit grauwgele sna
vels en doet het grauwzwarte dons samen
kleven, het felle oog wordt in doodsangst
nog strakker, de scherpe snavels zijn
krachteloos geworden. Zoo sterven honder
den vogels. Enkel bloed en doöd van vogels
en joelen en juichen van menschen. Hier
zijn de meest primitieve instincten losge
laten op vrijwel weerlooze vogels; de bloed
dorst van het dierlijke in den mensch heeft
zich meester gemaakt van die mannen en
waardoor
Onze aalscholver behoort tot de nauwe
verwanten van de Guanay der Peruanen, de
grootste guanoproducent, die in millioenen
leeft op de rotseilanden langs de Westkust
van Zuid-Amerika en van de 18000 of meer
bekende vogelsoorten als „The most valua
ble bird in the world" van de zyde der Pe-
ruaansche regeering de meest krachtige be
scherming mag ondervinden. De eigenschap
zyn voedsel zoo snel te verteren, die den
vogel dóór van zoo groote waarde doet
zyn, is juist de oorzaak geweest, dat hij
hier zoo gehaat en vervolgd is geworden.
Volgens daartoe genomen proeven is ge
bleken, dat de aalscholver ongeveer 2 K.G.
voedsel per dag noodig heeft, welk voedsel
uitsluitend uit visch bestaat. In de enorme
voedselbehoefte van de tallooze vogels aan
de Z.-Amerikaansohe kusten wordt voor
zien door de Humboldt Current, een koele
stroom langs die kusten, aan de opper
vlakte waarvan ontzaggelijk rijke en uit
gestrekte scholen ansjovis, jonge haringen
en nog eenige soorten visschen leven. An
ders dan bij ons, waar de vogels meest
zwemmend en duikend hun voedsel zoeken,
bemachtigen zij daar hun prooi door er uit
de lucht op neer te vallen. De groote voed
selbehoefte van den vogel wordt veroor
zaakt door zijn primitieve vorm, waardoor
hy eigenlijk uitermate ongeschikt is om zich
in welke omgeving ook te bewegen, de
bouw van den vogel is nog niet, wat wy
zouden kunnen noemen economisch-geratio-
naliseerd.
Reeds in een vroeg stadium schijnt de
ontwikkeling van deze soorten door een nog
onbekende oorzaak tot stilstand te zijn ge
komen, zoodat ze nog tal van herinneringen
bezitten en aan voorouders van een geheel
andere periode der aardgeschiedenis. Wan
neer nu nochthans de vogels zich over zeer
groote afstanden vliegend verplaatsen en
bij het duikend zoeken naar voedsel de
krachtige weerstand van het water te over
winnen hébben, is hiervoor een ontzagge
lijke hoeveelheid energie noodig, welke op
haar beurt weer door het voedsel geleverd
moet worden. De snelle vertering heeft an
derzijds tengevolge de productie van groote
hoeveelheden uitwerpselen, de toekomstige
guano, die bodem, boomen en al het andere
in de omgeving der nesten en rustplaatsen
met een dikke vuilwitte korst bedekt en die
van zoo groote b«teekenis is geweest voer
de ontwikkeling van verschillende kustlan
den van Zuid-Amerki», trouwens ook voor
den landbouw zelfs in ver-verwijderde deelen
van onze aarde. Door de scherpe uitwerpse
len loopen nestboomen en verdere hout
opstand groot gevaar vernietigd te worden,
wat ook in Lekkerkerit feitelijk gebleken
is, waar veel van de vroegere nestboomen
veranderd zyn in kale grijze stammen, die
óf omgevallen óf met een ruk gemakkelijk
om te trekken zijn, niettegenstaande t eens
taaie sterke esschen, de voorkeurboomen
van den aalscholver, waren. Daarbij komt
nog, dat de vogels zeer veel voedsel ver
knoeien: visschen, die ze hebben laten val
len, snoeken, paling, baarzen en zeelt be
dekken in grooten getale den grond in een
kolonie en vervullen de lucht met allerminst
behagelijke geuren. Oppervlakkig gezien
moet deze vogel dus wel onder de meest
schadelijke van onzen vogelstand gerekend
worden.
Daartegenover staat echter, dat de een
denkooi te Berkenwoude niet eens voldoende
opbrengt om de er op rustende lasten goed
te maken, ook al tengevolge van de nabij
heid van een andere grootere kooi, die 's
winters, zooals de kooiker ons meedeelde,
drukker eendenbezoek ontvangt. Bovendien
staat boven allen twijfel vast, dat indien de
kooi in handen van terzake deskundigen ge
komen was, bij een rationeele aanplant, in
den trant dus van een omloopbosch, waarbij
telkens een perceel wordt aangeplant en er
een beschikbaar komt, de kolonie daar nog
langen tijd gevestigd had kunnen blijven.
Wat de schade aan de visschery betreft, wil
ik er de aandacht op vestigen, dat, hoewel
de vogels de gewoonte hebben in grooten
««tale byeeni te nestelen, zy toch hun voed
sel verzamelen op plaatsen, dae over een
zeer groot gebied verspreid liggen. Men kan
ze zoowei visschend op de Reeuwyksche
Plassen, op den IJssel als op de Lek herhaal
delijk aantreffen; de aalscholver vischt bo
vendien bijna uitsluitend op groote wateren,
zoodat hierdoor de wraakzucht der omwo
nenden allerminst gerechtvaardigd wordt.
Hierbij komt nog, er is trouwens door des
kundigen herhaaldelijk op gewezen, dat men
