lUMI
lantzinger
DEN
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
gio 15842.
Zaterdag 5 September IS25
SS* Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
sins f 3.30
Iverhsmdan
loord.
MOERCAPELLE,
enz.
Ing,
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN,
EN
Uit nummer bestaat uit twee bladen.
rkoop .tegen betaling
der
c.
ik ooit in moeilijkheden
ais
FEUILLETOO.
hou-
van
wordt
dien
eer»
De Deurwaarder:
L VAN ARNHJEM.
gemeen Verkooplokaal
volgende overcomplete
De geheimzinnige verdwijning
ROBERT GRELL.
door
FRANK FROEST
oud-chef der Recherche, Scotland Yard
(Geautoriseerde vertaling).
Nadruk Verboden.
mwzwakte? Hebt
at kunt inslapen T
is by het opstaan
gy een gevoel dat
is Ontbreekt
e kracht en ener-
m hoofdpijn; aan
en de ooren? Zyt
angstig; zyt
vaarmoedig; dan
wachten; maar
bestrijden en die
verschillende afmetin-
zeer geschikt voor
GUI MIE COURANT
legen uur
i ik door
man en
SE is „het" mid-
en spoedig helpen
honderden heb-
ervonden. Neem
zal U ook helpen,
ost per fl. 2.—
1. 21.—
>R NAMAAK.
de meeste Apo-
rogisten.
d Co.,
/4. - Den Haag.
Here bedrijf.
'Men heeft in zooverre gelijk, dat het
huidige stelsel toch nog altjjd beter is dan
een aaneenschakeling van gemeentewinkels
en rijksverkoophuizen.
Hetgeen niet wegneemt, dat een commis
sie om te onderzoeken wat er op dit ter
rein te verbeteren valt, belangrijke
sten zou kunnen bewijzen, maar van
ms fs het parade geweest.
Dat woord toovert de ouderen
van dagen voor oogen een glanzend kleu-
renfestijn van schitterende uniformen, een
massale vertooning van pracht en praai,
ene indrukwekkend schouwspel, voortref
felijk in scène gezet en onberispelijk ten
tooneele gevoerd.
Ach arme! Wat is daar miserabel weinig
commissie, die prijzen moet controleeren
en duurte moet bestrijden is, naar onze
meening in geen enkel opzicht heil te ver
wachten.
Het is te hopen, dat .minister Kooien er
ook zoo over denkt.
zoeken
was.
Den volgenden dag we^rd ik uit mijn
betrekking ontslagen. Ik kon vermoe
den, dat de lui, wier spel ik had be
dorven, er aidhter zaten, maar daar
trok ik mij niet veel van aan. Ik had
wat geld en kon terug naar Europa,
Londen, Parijs, Weenen, Rome
overal, behalve in Rusland. Ik leefdd
soms van mijn slimheid, soms van
baantjes, die ik kon bemachtigen. Mijn
vader en moeder waren beiden gestor
ven en mijn eenige familie was mijn
zuster, een meisje van1 achttien jaar,
die in Petersburg woonde. Van haar
hoorde ik nil en dan.
Een rilling ging over zijn gezicht
alsof de een of andere pijnlijke her
innering in hem1 opkwam en hij streek
met zijn zakdoek over zijn voorhoofd,
dat plotseling bezweet was.
Poor haar ontmoette ik Grell
weer, hernam hij, langzamer sprekend.
Zij was alleen en onbeschermd. Zij
schreef mij, dat een zekere hoogge
plaatste persoon haar onwelkome at
tent] est-^bewees, maar ik vermoedde
niets tot ik op een dag vernami, dat
ze wegens een politiek misdrijf was
gevangen genomen zij, die zelfs de
beteekenis van het woord politiek niet
kende. Ik wist wat dit beteekende. In
dien, tijd was ik zelf niet goed' af,
want de fortuin was rmij bij het kaart
spel ongunstig geweest. Dit was in
Scheur den mensch het ideaal uit het
hart en gij hebt de heilige offervlam ge
doofd, en tempel en altaar alles is
verwoest.
land was geweest, maar er
moeilijkheden kunnen' komen,
reisden dag en nacht maar wij
kwamen te laat. Het meisje, dat nooit
een schepsel in haar onschuld leven
had kwaad gedaan, was dood ver
moord „door het lijden waaraan ze was
blootgesteld... Ik ik...
Eén ©ogenblik bedekte hij zijn oogen
met zijn hand en Foyle wachtte ge-
duldiig. Ivan beheerschte rich met ge
weld.
Grell raadde mij heen te gaan,
Inaar ik was vast helsloten een; poosjb
te blijven. Ik had werk te doen. Ik
vertelde hem niete, maar ik zocht aan
houdend dOn man die haar had' ver
moord', even zeker alsof hij haar eeh
Eggen, «metten
•and-, snij- en
inden en voeten, ge
buid, huidverechil-
zweren, open bee-
s in en ultwwxlll»
met
Wortel boer.
tt bü de verkoop*»
den. MM
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.26, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—d uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel. 646.
met die van den groothandel, maar veelal
daarbjj achterblijft. Toch zyn wy van mee
ning, dat op dit gebied geen heil is te ver
wachten van overheidsbemoeiing of prijs-
regelend optreden.
(Ongetwijfeld heeft de overheid met suc
ces ingegrepen in het economisch verkeer
in den distributie-tjjd, ook in het buiten
land. In Engeland, Frankrijk, België en
de Ver. Staten zijn maatregelen genomen
tegen het opdryven van prijzen en het ne
men van buitensporige winsten, maar dit
alles geschiedde in buitengewone tijden,
die buitengewone maatregelen noodzakelijk
maakten.
Leerzaam
93) --
Op dat oogenblik hechtte ik geen
beteekenis aan het feit, dat twee of
drie van de ergste schurken kort na
hem de tafel verlieten. Vijf minuten
later volgde ik om een luchtje te
scheppen en trof een bende in een
smal, eenzaam1 straatje, juist toen zij
Grell met een zandzak tegen den grond
sloegen. Het was mijn zaak niet en
gewoonlijk zou ik rijn weggegaan,
maar ik had in den loop van den dag
een wissewasje gehad met een van de
bende, zoodat ik met mijn revolver er
op los ging, ze verjoeg, en Grell naar
zijn hotel hielp. Hij kwam' bij kennis
.■voor ik hem1 verliet en ik vertelde hem
hoe ik heette en hij gaf mij 500 pond
sterling, terwijl hij mij zei hem- op te
dolk in het hart had gestoken. Ik1 vond
hem eindelijK
Wacht een oogenblik, viel Foyle
hem snel in de rede. Ik wil hiervan
niets weten daar heb ik niets mee
te maken.
Hij had geraden welk werk de heet-
bloedige Rus te doen had. Niemand is
verplicht zichzelf te beschuldigen.
Door Grell ontkwam ik veilig.
Niemand verdacht den kamerdienaar
van zulk een welbekend' man. Hij
deed geen vragen, ofddhoon ik zeker
was dat hij wist wat ik wist. Kon
ik minder doen toen het mijn beurt
was Ik ging met hem' terug naar En
geland en bleef rijn persoonlijke be
diende. Ik hield mij op een afstand
van dto andere bedienden.
U deed' alsof u weinig Engelsch
verstond viel Foyle hem in de rede
Ivan knikte.
Dat was zoo. De avonden dat ik
vrij was, slenterde ik door Londen eh
pikte eenige oude kenniseen op. Un
der hen was Ohariey Condit. Ik zdl
niet vertellen wat ik van hemi weet,
maar het was genoeg hen» in bedwang
te houden en later deed1 hij alles wat
ik van hem verlangde.
Op den avond dat dé moord gebeur
de, was ik toevallig tegen nf~‘
of iets later in de hal, toen
het gebrande glas heen een
een vrouw op de stoep zag staan. Ik
opende de deur voor zij konden sohel-
Weenen. Ik staarde in een soort van
versuffing uit mijn raam, toen ik een
man in een auto zag v-oorbij gaan. Het
was Grell de man, dien ik als
Johnson had gekend.
In mijn wanhoop zocht ik hem' op
het was gemnldceLijk genoeg er ach
ter te komen waar hij woonde en
ik vertelde hemi mijn geschiedenis. Ik
vroeg hem mij geld te leenen, omdat
ik wist dat ik hooggeplaatste personen
moest omkoopen. Hij bood aan meer
to doen mj te vergezellen naar St.
Petersburg en ter wille van mijn zus
ter al zijn invloed te gebruiken.
Op zijn aanraden reisde ik als zijn
kamerdienaar. Mijn voorkomen was
veranderd sedert ik het laatst in Rus-
hadden
Wij
wij
len.
Een oogenblik dacht ik dat het Mr.
Grell was, maar een seconde later
herkende ik Harry Goldenburg. Hij
herinnerde mij niet. Ook de vrouw
kende ik dadelijk. Ik had haar nu en
dan in verschillende steden van Evi o-
pa ontmoet. Het was prinses Peirovs-
k». Goldenburg sprak van een afspraak
en toonde mij een briefje van Mr.
Grell, waarin stond dat de brenger in
de studeerkamer gelaten moest worden
om op zijn komst te wachten'. Dat wa
mij voldoende. Ik bracht hem1 naar
boven en liet ze alleen. Ik 1 uovde
Mr. Grell niet thuis komen, maar te
gen tien uur schelde hij mij en kwam
mij aan de déur der studeerkamer te
gemoet. Hij vertelde mij dat hij een
dame vefwachtte en als rij kwam
m'oest zij dadelijk boven gelaten wor
den en hij zeide dat de andere men-
schen juist zouden heengaan. Bijna da
delijk daarop kwam1 de verwachte.
Wills wilde open doen', maar ik was
hem voor en liet haar boven.
Foyle veranderde Ietwat van
diftg.
Wie was rij vroeg hij.
Ik kon ha®r gericht niet zien, zij
droeg een dikke voile.
Best ga voort.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DOGLXXX.
In dien goeien ouden tijd was de 31 Au
gustus in den Haag een feestdag, een ge
zellige dag. Twintig, dertig jaar geleden
was dat zóó. Thans is er niets meer van
overgebleven. Letterlijk niets meer. En dit
jaar is het heelemaal een narigheid ge
weest, want het kleine beetje feest dat er
dan nog pleegt te zyn was voor een deel af-
gelast, maar ging voor een ander deel wel
door.
Dat aflasten van eenige versiering aan de
departementsgebouwen, eenige kinderspe
len en eenige muziekuitvoeringen, was toch
waarlijk een overbodigheid om niet te zeg
gen een dwaasheid. Het ongeluk dat aan
Borculo is overkomen is het motief daar-
voor geweest en het is toch werkelijk over
dreven dit motief te gebruiken en aan kin
deren een paar uurtjes vermaak te onthou
den. Het is voor ons gevoel een oppervlak
kige zielkunde die hier in toepassing wordt
gebracht. Dagelijks gebeuren er rampen,
wórden er families in rouw gedompeld, wor
den er ménschen tot wanhoop gebracht.
Wanneer men die gevallen over het gan-
sche land verspreid eens te samen telde,
was het er dagelijks een groot aantal. Koe
vele honderden liggen dagelijks in de zie
kenhuizen te lijden! Teekent elke vrolijk
heid van anderen zich daar niet schril tegen
af? Nu komt een ernstig gevat als Bórcu-
lo. Niemand onderschat een dergelijke ge
beurtenis. De wjjze waarop geheel Neder
land er op gereageerd heeft, toont duide
lijk dat men den ernst inzag. Maar ernst Is
iets anders dan somberheid en lichtschuw
heid. Gepaste opgewektheid ook in het'
openbaar is allerminst in strijd met een ern
stig besef van de beteekenis die 'n ramp als
te Borculo heeft. Wie echter meent dat zij
door feestelijkheden niet te laten doorgaan
dat ernstig besef versterkt, vergist zich
schromelijk.
Enfin, de 31 Augustus is nu een bespot
telijk mengelmoes geweest. In het Bosch
was muziek in de bekende Tent en dus was
het daar stamp vol. De café’s zaten voller
dan ooit; er was evenveel op de been als1
anders, alleen zat het nu meer op één
hoop.
’s Morgei
Parade!
van overgebleven. De glans, de kleur, de
fleur, de pracht, de praal alles is verdwenen
en al dat „schneidige” is verdwenen. Neen,
dan zou een parade van brievenbestellers
en bioscoop-portiers nog heel wat groot-
scher indruk maken. En wat een armzalig
handjevol manschappen. Men had er nog
van elders laten komen om eenigen omvang
aan de parade te geven.
We begrijpen niet hoe men met dit stel
letje voor den dag heeft durven komen, zoo
gering in getal, zoo weinig bekorend door
uiterlijk, zoo weinig imponeerend door op
treden. In één der Haagsche bladen heeft
een oud-militair er zijn ontboezeming over
ten beste gegeven en ook hem brengt het
tot de slotsom dat men beter deed een der
gelijke droevige tentoonstelling achterwege
te laten. Niet onjuist is zyn slotconclusie
dat hier eerder van een parodie dan van een
parade kan worden gesproken. Het leger is
weggezuinigd, zoo luidde de verzuchting
van menig oudere van dagen. Men moge dat
toejuichen of niet, in elk geval ware het
beter niet zoo duidelijk te laten zien dat
het de dood in de pot is. Onbekend is dit
alles niet, maar wie het nog niet voor oogen
zag heeft het nu bij deze-droevige parodie
op een parade kunnen waarnemen en het is
te begrijpen dat allerwege met ontsteltenis
is vernomen dat men een van de mooiste
en gaafste gedeelten van onze duinen wil
inpalmen voor het bouwen van een kazerne.
Maar genoeg van dezen mislukten Ko
ninginnedag. Er zit weinig fut meer in de
viering daarvan en genadeslagen als er
ditmaal aan zyn toegebracht zullen er wei
nig goed aan doen.
Wy willen dezen brief niet sluiten zon
der met een enkel woord eens een man her
dacht te hebben, die verdiettt dat zijn naam
algemeen bekend is. Over het algemeen
weet het krantenlezend publiek weinig af
van de inwendige aangelegenheden der
krant, van de berichtenverzameling die da
gelijks voortgaat en het wereldnieuws sa
menstelt. Eén der bureaux in ons land die
daaraan het, meest meewerkt is het Neder-
landsch Haagsch Correspondentiebureau
voor dagbladen van Belinfante en Vaz
Dias. Het grootste gedeelte van het Haag
sche nieuws komt door bemiddeling daar
van <ie wereld in. Eén der directeuren daar
van is Mr. Johan J. Belinfante die 1 Sep
tember zijn zilveren feest vierde. Een
merkwaardig type is hy. Een verslaggever
zooals wy er geen tweede hebben; daar
naast een scherpzinnig jurist, een zeer goed
stylist en bovendien een charmante per
soon, die bij al zijn collega’s in hoog aan
zien staat.
Dat was een andere parade in het bureau
van het Correspondentiebureau op 1 Sep
tember gehouden. Hier stond een staf van
schrijvers bijéén, geestelijke elite die voor
de maatschappelijke ontwikkeling heel
wat meer beduiden dan het gansche Ma
lieveld te zien gaf. Belinfante is een zon-
Van het één komt het ander.
Het mag bekend worden verondersteld,
dat sedert eenige maanden de regeering
overweegt om een commissie in te stellen,
die tot taak zou hebben studie te maken
van de prijsstijging op allerlei gebied en
van haar bevindingen rapport uit te bren
gen.
Op zichzelf is hier niets tegen; hoe meer
studie-materiaal over een zoo bij uitstek
belangrijk onderwerp verzameld wordt, hoe
beter, want wat tot dusverre gepubliceerd
wordt, is nog te schaarsch om een behoor
lijk inzicht te geven in de werking der
krachten, die van invloed zijn op de goe-
derenpryzen.
'Slechts het centraal bureau voor de sta
tistiek en eenige groote gemeenten, als
Amsterdam en ’s-Gravenhage verzamelen
cijfers op dit gebied, maar deze gegevens
zijn te eenenmale onvoldoende voor het
trekken van conclusies,
iZooals wy opmerkten, kan de instelling
studie-commissie slechts toegejuicht
worden, mits zy maar niet te duur worde
en men niet te hooge verwachtingen om
trent de resultaten koestere; maar en
het is een zeer belangrijke „maar” wij
vermoeden een addertje onder het gras,
dat zonder twijfel een belangrijke groei
kracht zal blijken te hebben.
Trouwens, dat er meer zijn, die aan het
bestaan van het addertje gelooven, moge
bly'ken uit vragen, die de heer Staalman
indertyd aan den minister van arbeid deed
met betrekking tot het instellen eener com
missie tot controleering van de pry'zen van
levensmiddelen.
Controleering is iets anders dan bestu-
deering en niet alleen wat anders, maar
ook vr(j wat gevaarlyker, want van con
tróie komen maatregelen en maatregelen
beteekenen dwang.
Dwtmg toepassen, waar niet te dwingen
valt, lijkt ons dwaas. En dat wil men thans
gaan doen.
Dr. Van Beurden heeft eenigen tijd ge
leden in de „Nederiandsche Mercuur” de
aandacht gevestigd op de dalende loonbe-
weging der laatste jaren, die niet gepaard
ging met een even sterken val van de pry-
zen der eerste levensbehoeften, waardoor
een betrekkelyke duurte is ontstaan, die
op haar beurt weer oorzaak is, dat thans
door velen ook door den wetgever
wordt omgezien naar middelen, om ook het
prijsniveau te beschouwen naar de pry'zen
in de Winkels.
In zeker opzicht ligt dit voor de hand;
het zyn die pry'zen, welke de consument
moet betalen en die hem dus het meest in-
teresseeren, terwyl anderzijds niet ontkend
kan worden, dat de daling der kleinhan
delsprijzen niet steeds gelijken tred houdt
gelyk onderzoek worden ingezien, wat ten
slotte nog denkbaar is, en a] zou men ook
de noodzakelijkheid inzien om in te grijpen
in de prijsvorming van levensmiddelen,
dan nog gelooven wy, dat het onmogelyk
zal zijn om op af doende wijze het bepalen
der pryzen te force eren.
Men moet toch niet vergeten, dat de
vrije concurrentie zorg draagt, dat de
winstmarge niet een onredelijke hoogte be
reikt. Zoo gauw als de een of andere cate
gorie middenstanders er in zou slagen den
verkoopsprijs aanmerkelijk te brengen bo
ven het niveau,. van den inkoopsprijs plus
kosten, zou de concurrentie, hetzy bestaan
de, hetzy nieuwe, er wel voor zorgen, dat
eerstgenoemd prijsniveau omlaag gedrukt
zou worden
De toestand zou anders z(jh, indien door
prijsafspraken e. a. de vrije concurrentie
geheel en al uitgeschakeld zou zyn, maar
mag dat ook het geval zijn by tal van an
dere bedrijfstakken, bij den middenstand
behooren dergelyke practijken nog tot de
uitzonderingen.
Dat trouwens de winsten van den mid
denstand niet buitensporig zijn en dus de
oorzaak van de verduurdèring van het le
ven niet gezocht moet worden in uitbuiting
hunnerzijds, maar in minder gunstige
marktverhoudingen, moge vooral ook blij
ken uit het feit, dat de georganiseerde ver
bruikers er zelf niet in kunnen slagen de
disribueerende taak van den middenstand
goedkooper over te nemen.
De talrijke coöperatieve winkelvereeni-
gingen hebben over het algemeen een zwa-
ren stry'd te voeren tegen de particuliere
winkeliers, terwijl ook de uitgekeerde di
videnden wel bewijzen, dat de in den klein
handel gemaakte winsten geenszins onbe
hoorlijk zyn.
Een geheel ander feit is, of de midden
stand zelf niet een te dure factor is in het'
distributieproces, m. a. w. of er niets iets*
rammelt in de organisatie van onzen mid
denstand. Dit gelooven wy wel. De meeste'
winkelbedrijven zitten op veel te hooge las
ten en de 20 verschillende bakkers,
melkleveranciers, slagers en groenteboe
ren, die allen dezelfde straat bedienen, zijn
allen slachtoffers van een zoo weinig eco
nomische exploitatie, dat het inderdaad tijd
wordt om te overwegen of er niet meer sy
steem te brengen is in het bedienen der
verbruikers.
Dat men zop huiverig is hierover te spre
ken, komt omdat men bang is voor het
spook der socialisatie, dat zich, o zoo graag
op de plaats zou dringen van het particu
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels f 1.30, elke regel meer f 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
16 regels 1 55, elke regel meer 0.80. Advertenties in het Zaterdagnummer 20
byslag op den prijs. Liefdadigheids-adveitentien de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.06, elke regel meer ƒ0.50. Op
de voorpagina 50 booger.
Gewone sdvertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer ge reduceer
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
AdvertentiSn kunnen worden ingezonden door tusschenkomet van soliede Boekhan
delaren Advertentiebureaux en onze Agenten en moeten daags rófrr de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekbmen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
is het 'daarby te denken aan
de stemming, die toentertyd in ons land
heerschte. Ook hier was een mentaliteit
van bitterheid tegen hen, die verdacht
werden te leven van winsten, die gemaakt
werden ten koste van het volk en ook hier
meende de regeering uiting te moeten ge
ven van haar medeleven met de nooden
des volks door een staatscommissie te be
noemen in Augustus 1919 die tot
taak had:
a. een onderzoek in te stellen inzake de
bestaande duurte van de voornaamste le
vensbehoeften;
b. na te gaan, of en in hoeverre door
regeeringsmaatregelen of anderzins alge-
nieene prijsstijging kan worden tegenge
gaan of althans voor bepaalde artikelen
beperkt;
indien zij termen tot een als sub b
bedoeld ingrijpen aanwezig acht, daartoe
strekkende voorstellen te doen.
Deze staatscommissie had als voorzitter
prof. mr. dr. G. W. J. Bruins, destijds
hoogleeraar aan de handelshoogeschool te
Rotterdam, thans lid eener internationale
commissie, belast met de leiding der finan-
tieele politiek van de Duitsche rijksbank te
Berlijn. Het door deze commissie uitge
brachte zeer lijvige rapport is thans nog
leerzaam.
Met medewerking der commissie is in
hetzelfde jaar een ontwerp-duurtewet tot
stand gekomen, waarbij de instelling van
een centralen duurteraad werd geprojec
teerd, welk lichaam uitgebreide bevoegd
heden zou krijgen. Dit ontwerp-duurtewet
dat in groote lijnen hetzelfde doel be
oogde, als de taak van de commissie zal
zijn, welker samenstelling de minister
overweegt werd door de Tweede Kamer
verworpen.
Hierop mag nog wel eens met nadruk
worden gewezén, nu wij weer aan den voor-,
avond staan van een experiment, dat, niet
tegenstaande de tijden destijds veel moel-
ly'ker en de klachten veel gegronder waren,
reeds toentertijd niet door ons volk werd
gewild.
Welke reden mag er dan zijn om te ver
onderstellen dat de noodzakelijkheid
pr ij zencontrole thans wel opeens
gevoeld
Al zou de noodzakelijkheid van een der-
(Wordt vervolgd).