R&ZdOll
ime
’illen
'en
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht,
No 15946.
Donderdag 10 September 1920
65"Jaargang
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN,
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
ygje/H
(Gron.)
MOERCAPELLE,
enz.
Gouda.
De zesde Algemeene Vergidering vin den Volkenbond te Gonovo.
i
■gavond
per pond
i'
>1
nterug
FEUILLETOB.
er ze maar
97)
pMchtodt
(Wordt vervolgd).
I
2450
120
Onbeperkte vrijheid is bandeloosheid
en leidt onvermijdelijk tot buitensporig
heden.
n aambeien
Wormen
De geheimzinnige verdwijning
van ROBERT GRELL.
door
FRANK FROEST
oud-chef der Recherche, Scotland Yard
(Geautoriseerde vertaling).
Nndruk 1 Verboden.
ring, gebrek
id, duizelig-
In de Volkenbondsvergadering is Minis
ter Chamberlain nog niet aan het woord
geweest, en dit veroorzaakte naar de be
richten melden een zekere stagnatie in de
Assemblée-
De eenige belangrijke rede was gisteren
die van den Deenschen minister Zahle, die
o.a. aandrong op de voorbereiding der ont
wapeningsconferentie ook vóór dat het Vei
ligheidsprobleem zijn beslag gekregen heeft,
een standpunt, dat door de Nederlandsche
delegatie en andere gedeeld wordt.
Dit Deensche voorstel onderscheidt zich
in zooverre van de door Painlevé Maandag
geuite aanbeveling, dat de raad reeds thans
de voorbereiding eener ontwapeningsconfe
rentie zal moeten ter hand nemen en niet
eerst wanneer de raad de veiligheid in de
wereld voldoende verzekerd acht. Zahle be
toogde, dat h<j volkomen het standpunt eer
biedigen wil van die staten, die ni^t ontwa
penen willen, voordat zij nog meer veilig
heid verkregen hebben dan het volkenbonds-
verdrag allen staten reeds biedt. Dit be
hoeft naar de meening der Deensche regee-
ring echter geen reden te zijn om ook de
voorbereiding van een ontwapeningsplan
zoolang uit te stellen.
andere buurstaten geldig en toepasselijk
zullen z(jn.
Het deelnemen van Polen en Tsjecho-
Slowakije xou alleen te verwezenlijken zijn
nadat de besprekingen over het westelijk
pact zijn geëindigd; dan is het mogelijk een
cgpferentie op grooter basis bijeen te roe
pen met vertegenwoordigers van de voor
malige vijandelijke buren van Duitschland.
pa stond, door niemand minder dan Pain
levé is uitgesproken, gaat men direct aan
het werk. Nog altijd in de oude zaal de la
^formation, die zich vrij «leekt voor deze
vergaderingen leent, maar die, gaan de
plannen door, over enkele jaren door een
geheel nieuw Palais des Nations zal wor
den vervangen. Terwijl de Algemeene Ver
gadering het rapport van den Raad behan
delt, komen reeds de z*s Commission, waar
in de Assemblée zich immer splitst, sa
men, en vatten de verschillende vraagstuk
ken aan, die ditmaal in overvloedige mate
op de agenda staan ingeschreven. Dat zijn
de commissiën achtereenvolgens voor juri
dische vraagstukken; betreffende de orga
nisatie van den Volkenbond, (van welke
prof, van Eysinga voorzitter is geworden),
voor de ontwapening; voor het budget;
voor de sociale vraagstukken en tenslotte
voor de politieke werkzaamheden. Veler
oogen zullen in deze a.s. weken met groo-
te belangstelling op Genève zijn gericht.
r M.
Genève, Sept. ’25.
De a.s. Minist.roonferentie.
Een Deensch voorstel. De strijd in Marokko. De Russische schulden.
Een conferentie over de douane-tarieven.
De Engelsche, Fransche en Belgische mi
nisters van buitenlandsche zaken, alsmede
de Italiaansche gedelegeerde Scialoja, zijn
gisteren in den zetel der Britsche delegatie
bijeengekomen om te beraadslagen over den
stand der besprekingen, welke zijn geopend
met betrekking tot het Veiligheidspact. Zij
stelden, volgens een bericht uit Genève, met
voldoening vast, dat er in den loop der
jongste weken een groote stap kon worden
gedaan in de richting van een accoord met
Duitschland, en waren algemeen van oor
deel, dat het waarschijnlijk in een nabij ge
legen toekomst, nè overleg met Duitsch-
lad over de plaats van samenkomst en den
datum mogelijk zal zijn een conferéntie bij
een te roepen van geallieerde ministers en
den Duitschen minister van buitenlandsche
zake inzake het Veiligheidspact.
Hieruit zou men kunnen opmaken dat dus
inderdaad nog niet vaststaat dat de confe
rentie te Lausanne gehpuden zal worden.
Voorts wordt gemeld in tegenstelling met
de berichten van gisteren dat de Fransche
diplomatie niet van zins is aan te dringen
op de toelating der Poolsche en Tsjecho-
Slowaaksche ministers tot de a.s. onderhan-
delingen met Stresemann.
Aan het ministerie op de Quai d’Orsay
wordt verzekerd, dat er sedert het onder
houd tusschen Chamberlain en Briand te
Londen niets veranderd is in het standpunt
der Franschen ten opzichte van het weste
lijk pact, daar Briand er formeel in heeft
toegestemd, dat dit niet zal worden verbon
den met de aan de kleine geallieerden ver
strekte waarborgen. De Fransche diploma
tie streeft er naar om dusdanige formules
aangenomen te krijgen, dat deze ook voor
kleine boerderij in New Hampshire.
Daar woonde mijn vader. Hij stierf,
toen ik zes of zeven jaar was en mijn
moeder hertrouwde. De man was de
vader van Harry Goldenburg. Ik was
acht jaar, toen Harry Goldenburg ge
boren werd. Vier jaar later stierf mijn
moeder en toen ik zestien jaar was,
liep ik weg van huis. U zult iets van
mijn loopbaan weten sedert dien tijd:
de kranten hebben dit dikwijls genoeg
verteld loopjongen, journalist, rei
ziger, effectenhandelaar, politicus. 11c
was nog jong toen ik een algemeen
bekend man was. Intussohen had ik
niets van mijn broeder gezien of ge
hoord, behalve dat hij het dorp had
verlaten, toen mijn stiefvader gestor
ven was.
In Weenen maakte ik eenige jaren
geleden kennis met Lola Rachel de
vrouw die ge kent als prinses Pe-
trovska. Zij was toen danseres en had
een menigte aanbidders onder de uit
gaande jongelui. Ik geloof dat zij door
de Russische regeering voor eigen
doeleinden werd gebruikt. Maar daar
was ik nooit zeker van. Hoe dan ook,
zij lokte mjj in haar netten. En ik ge
loof dat zij werkelijk genegenheid voor
mij had. Gedurende dien tijd was ik
zoo dwaas haar brieven te schrijven
- brieven, die zij bewaarde.
Later keerde ik terug naar de Ver-
eenigde Staten. Ik werd senator en
deed aan politiek. Op een dag was ik
van deze landen te Londen waarborgt, dat
de eventueel te sluiten overeenkomst zorg
vuldig tevoren van alle kanten bekaken is.
Maar Frankrijk en Engeland houden vast
aan het vroeger reeds ingenomen stand
punt, dat Duitschland tot den Volkenbond
moet zijn toegetreden alvorens tot het vijf
voudig Gerantiepact kan worden overge
gaan, en zij willen Duitschland niet de bij
zondere voorwaarden toestaan, die Duitsch
land tevoren als noodzakelijk heeft gesteld
om tot deze toetreding over te gaan..Neen,
zoo zeggen zjj, gelijke monniken, gelijke
kappen; d.w.z. voor allen gelijk recht. En
gelijke verplichtingen. Bovendien, het is
meer dan een formeele opmerking, wanneer
de Geallieerden zeggen, dat zij over
Duitschland’s toetreding tot den Volken
bond en daarbij te verleenen verlichtingen,
geen beslissende stem hebben. Of nu toch
nog deze Algemeene Vergadering Duitsch
land’s toetreding tot den Volkenbond zal
beschouwen, is meer dan twijfelachtig.
Men kan, ook in het diplomatieke en staat
kundige, groote dingen snel zien en doen
geschieden, wanneer de goede wil maar
eemaal aanwezig is, maar dat neemt niet
weg, dat het toch hoogst twijfelachtig Is
of het ditmaal werkelijk gaan zal. Zoo ja,
men zou te Genève tegenover nog grooter
emotie worden gesteld dan het vorig jaar
reeds gescheidde.
Overigens heeft Genève reeds thans het
aspect, dat telkenjare deze internationale
stad bij uitnemendheid heeft. Van bijna alle
der ruim 50 landen, die thans deel van den
Volkenbond uitmaken ,zijn gedelegeerden
gekomen, en met hen de belangstellenden.
Geen nieuwsgierigen als uit de omgeving
van Genève en Lausanne, maar werkelijk
belangstellenden, zij die In den strijd voor
de versterking van de heiligheid in hun
eigen land in woord en daad doen mede-
spreken. Vermoedelijk zijn alle de vijf oud-
Voorzitters van de Volkenbondsvergade
ringen aanwezig; achtereenvolgens waren
het de Belg Hymans; de Nederlander van
Karnebeek; de Chileen Erwards, de Cubaan
de la Torriente en de Zwitser Ador, die hun
nieuwe collega den Canadees Dandurand in
de rij hartelijk begroetten. De Nederland
sche delegatie wordt geleid door Minister
van Karnebeek, die zelf als gedelegeerde
optreedt. De heeren Loudon, onze gezant
te Parijs; Prof, van Eysinga te Leiden;
Graaf van Lynden van Sandenburgh zijn
onze gedelegeerden; de heer Limburg en
Prof. Francois nemen, overigens met vol
komen gelijke rechten, nevens hen als
plaatsvervangende gedelegeerden plaats.
Hier behoeft aan de belangrijke rol, die in
het bijzonder de heer Limburg, bij de tot
standkoming van het Protocol een vorig
jaar speelde, niet te worden herinnerd;
men kan er zeker van zjjn, dat hij ook
thans in de Commissie, die het Protocol zal
te behandelen krijgen, een belangrijke
plaats inneemt.
Wat te vertellen van de openingszitting,
U kunt natuiurli|k antwoorden
Mat u wil. Stel dat wij overgaan tot
een ander punt, dat u misschien nu
zult willen ophelderen Wij hebben
de beschrijving van Harry Golden
burg. Wij weten dat hij u heeft ge
brandschat en wij weten dat hij uw
broer was. Neen, blijf stil zitten. Hij
Mas uw broer, nietwaar
Mijn halfbroeder. Hoe wist u dat?
Hoe wist u dat hij mij brandschatte
Grell sprak in de grootste spanning.
0, eenvoudig genoeg. De gelij
kenis was één ding en een gezegde
Man Ivan, dat hij een bloedverwant
van u was, bevestigde in mij die mee
hing, die ik reeds had gevormd dooi
oen ander feit dat ik opmerkte toen
ik u te Daiehurst aag dat u een-
in mijn hotel in Washington toen ik
bezoek kreeg van mijn broer, Harry
Goldenburg. Ik was in zekeren zin
blij hem te zien, ofschoon hij feiteiijk
een vreemde voor mij was. Hij «haaide
een gunstige» indruk op mij mis
schien kwam dit evenzeer door zijn
fysieke gelijkenis met mij als door zijn
vriendelijk optreden en zachte manie
ren. In dien tijd werd hij, geloof ik,
reeds verdacht door de politie een
sluwe oplichter te zijn. Daar wist ik
natuurlijk -niets van. Hij vertelde mij
een verhaal van een exportzaak, die
hij in Chicago had opgericht en die
uitstekend ging, maar die zich niet kon
uitbreiden wegens gebrek aan kapitaal.
Om kort te gaan, ik leende hem 5000
dollar. Een maand later schreef hij mij
om 2000 dollar en kreeg ze. Eenige
weken daarna las ik van een groote
opliidhting in Midden-Amerika en er
stond een groot1 portret in de krant
van den man, die erachter zat van
mijn broeder. Dat opende mijn oogen.
Toen hij den volgenden keer kwam
hij was bru aal genoeg het binnen het
jaar te doen beschuldigde ik hem
te leven van bedrog. Hij lachte mij m
mijn gezicht uit en gaf het toe. Toen
ik hem met de politie dreigde, haalde
hij alleen zijn schouders op en vroeg
wat ik dacht van een in het oog val
lend artikel met het opschrift in de
pers
Broeder van Senator Grell. gear-
(Van onzen bijzonderen verslaggever.)
I.
houden officieus® bijeenkomst weliswaar,
maar toch een van vele en bekende per
soonlijkheden waar dank zij de overeen
stemming tusschen de Engelsche en Fran
sche delegaties, een belangrijke resolutie
werd aangenomen, waarin uitdrukkelijk de
verklaring werd opgenomen, dat men het
Protocol niet als dood beschouwt, en waar
in in elk geval aan de beginselen, die dit
Protocol beheerschen, wordt vastgehouden.
Veel meer wellicht nog dan de vergadering
van 1924, staat die van 1925 in het teeken
van het Protocol. In 1924 verwachtte men
het niet en heeft men, althans voorloopig,
een groot resultaat verkregenin 1925 ver
wacht men wel degelijk een groot resultaat;
zal nu het gevolg daarvan zijn, dat men
niets of bijna niets verkrijgt? Het is, in den
tegenwoordigen geestentoestand der we
reld, niet wel aannemelijk en zeker niet te
hopen.
Inmiddels, dit dient ter inleiding van deze
zesde Volkenbondsvergadering opnieuw
even op den voorgrond gesteld, hebben de
groote Mogendheden niet stilgezeten. Tee-
kénend is het reeds op zichzelf, dat
Duitschland, het overwonnen, vernederde
Duitschland, dat nog steeds niet tot den
Volkenbond behoort, een voorname rol heeft
gespeeld in de sedert aangevangen onder-
handelingen over een vijfvoudig garantie-
tractaat. Inderdaad, tegelijkertijd dat
Chamberlain, de Engelsche Minister van
Buitenlandsche Zaken die ook ditmaal te
Genève aanwezig is het Protocol afwees
èn krachtens de beginselen daarvan, èn
krachtens de bezwaren, die de Dominions
hebben doen hooren; tegelijkertijd heeft hij
den weg geopend, die tot verzekering der
veiligheid in Europa kan leiden. Die weg
gaat langs het‘zgn. vijfvoudig Garantie-
tractaat, waaraan dan eventueel Frankrijk,
Engeland, Italië, Duitschland en België
zouden deelnemen. Op welke grondslagen
dit Garantiepact zal komen te staan, staat
nog geenszins vast. Dat daarbij de arbitra
ge, de verplichte arbitrage, die ter beide
Vredesconferenties in 1899 en 1907 werd
afgewezen, maar desniettemin daar bekend
ij geworden door geheel de wereld, hierin
een groote rol speelt, spreekt vanzelf. Zoo
wel naar het Westen van Duitschland als
naar het Oosten. Frankrijk staat op het
standpunt, dat voor de veiligheid van
Europa het behoud van Staten als Tsjecho-
Slowakjje en Polen dient te worden gewaar
borgd; vandaar zijnerzijds het vasthouden
aan arbitrage-verdragen, door Duitschland
met deze beide Staten te sluiten, teneinde
te voorkoen, dat naar dien kant een aan
valsoorlog een gèw’ettigd karakter zou kun
nen verkrijgen. De onderhandelingen over
het vijfvoudig Garantiepact verkeeren nog
in het stadium der laatste ontwikkeling; de
bijeenkomst van de juridische adviseurs
De beteekenis van de jaarlijksche Alge
meene Vergadering van den Volkenbond
wordt wellicht daardoor het best geken
schetst, dat zij een gebeurtenis is in de in
ternationale politiek. Zij is dat zwakjes ge
weest vanaf den eersten keer, dat zij in
1920 bijeenkwam; zjj is het in steeds ster
ker mate geworden ,en haar culminatie
punt bereikte zjj een vorig jaar, toen de
Engelsche en Fransche Minister-Presiden-
ten reeds lafig tevoren van hun voornemen
om haar bij te wonen kennis gaven. Tot
welke belangrijke besluiten de vergadering
van het vorig jaar, m den vorm van het
Protocol van Genève, heeft geleid, mag be
kend Worden verondersteld.
Nu zal menigeen, die geplaatst wordt
tegenover de verwachtingen, welke van
deze zesde Algemeene Vergadering van
den Volkenbond worden gekoesterd, er
sceptisch op wijzen, dat van het Protocol
en de daaruit voortspruitende ontwape
ningsconferentie niets is totstand gekomen.
Inderdaad, het Protocol had een tweeledig
doel. Het beoogde eenerEfjds om in de leem
te, die in het Pact van den Volkenbond nog
bestaat in zooverre, dafr die den wettig toe
gelaten oorlog erkent, te voorzien, en het
beoogde anderzijds om den aanvalsoorlog
als misdaad te brandmerken, en op inge-
nieuse wijze aan te geven hoe men, in bijna
99% der gevallen, met zekerheid zou kun
nen uitmaken wie aanvaller is geweest. Het
Protocol beoogde in het algemeen door ar
bitrage veiligheid tusschen de Staten te
scheppen, en, dank zij deze veiligheid, de
ontwapening, waarnaar allen verlangend
uitzien, te verkrijgen. Vandaar, dat aan de
bepalingen van het Protocol die betreffe-
de de spoedig daarna bijeen te komen Ont
wapeningsconferentie onverbrekelijk wa
ren verbonden. Zou het Protocol binnen den
daarvoor bepaalden tijd niet zijn ondertee-
kend door tenminste de helft van de penna
nente leden van den Vólkenbondsraad en
door een tiental leden daarnevens, wel dan
zou er dit stond tevoren vast van de
Ontwapeningsconferentie niets komen. En
aangezien het Protocol slechts in werking
zou kunnen treden, indien niet alleen deze
Ontwapeningsconferentie bijeenkwam, maar
indien ook hare besluiten in de praktijk
werden uitgevoerd, kwam daardoor reeds
dadelijk vast te staan, dat het Protocol niet
in werking zou treden.
Is daarmede de schoone droom, die een
vorig jaar zoo groot enthousiasme door ge
heel de wereld werd gekoesterd, voor altijd
gedoemd om droom te blijven? Het is niet
waarschijnlijk en niet te veronderstellen-
Het Protocol van 1924 moge niet verwezen
lijkt worden; de beginselen, waarop het
steunt, zijn er en blijven er. Dat is al reeds
gebleken op het Congres van de Union der
Volkenbondvereenigingen, te Warschau ge-
(iOlIISIHE (BIJKANT.
ABONNEMENTSPRIJS! per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie Tel. 545.
zelfden loop hadt. U zult u herinne
ren dat ik u vroeg of hij een bloed
verwant was, matfr u wilde niet ant
woorden. De veronderstelling dat u
gebrandschat werd, 1 werd bewezen
door onderzoek door het Pinkerton
Bilreau, dat vernam dat Goldenburg
u verscheiden keeren had bezoöht en
dat hij altijd ruim in het geld zat, na
dat hij u had verlaten, hoezeer hij ook
tevoren aan lager wal was geweest.
Ik geloof dat dit een logische gevolg
trekking was.
Zeer logisch.
Grell’s gezicht was ietwat verwron
gen, maar hij sprak kalm.
V hebt volmaakt gelijk, Mr. Foy
le. Nu u zooveel weet, steekt er niet
veel kwaad in, wanneer ik u op dit
punt der zaak opheldering geef. Ik
verzoek u het als geheel vertrouwelijk
te beschouwen.
Tenzij het noodzakeiijk wordt het
voor officieele doeleinden te gebrui
ken, als getuigenis of iets dergelijks,
zei Thornton voor de chef kon ant
woorden. Wij kunnen geen absolute
belofte geven.
HOOFDSTUK XXXXXII.
Best, daar zal ik mij mee tevre
den stellen.
De gevangene liet zijn kin op zijn
handen rusten en staarde niets zaende
naar de geschilderde muren.
Het begon jaren geleden op een
die druk bezocht was als altijd. Men heeft
in den aanvang, toen de Volkenbond werd
opgericht, wel eens gevreesd, dat de Volken
bondsraad het machtsinstrument bij uit
nemendheid zou zijn, en dat de Algemeene
Vergadering niet meer zou hebben te doen
dan zyn besluiten registreeren en goedkeu
ren. Niets is daarvan gekomen. Zeker, de
zittingen van den Volkenbondsraad z|jn ook
dit jaar, gelijk twee jaren geleden toen het
Grieksch-Italiaansch incident plaats greep,
belangrijk; vooral omdat thans het vraag
stuk van Mosoel op de agenda staat. Maar
de Raad heeft zich van den aanvang of ver
antwoordelijk jegens de Assemblée gevoeld;
vandaar, dat hij een jaarljjksch rapport aan
de Assemblée uitbracht, hetwelk het eerste
punt van behandeling vormt en eigenlijk
enkele dagen achtereen de Algemeene Ver
gadering met eenige spanning bezighoudt.
Nu,, dat in de eerste vergadering de for-
meèw werkzaamheden zijn verricht en de
openingsrede, die mede in het teeken van
het Protocol en van de nieuw geopende
vooruitzichten voor de veiligheid van Euro-
resteerd wegens oplichting".
Ik zag het in felle kleuren voor mijn
oogen. Mijn politieke loopbaan was
mij toen zeer lief. Zoo iets zou ze
vernietigd hebben. Ik wist dal hij in
staat was zijn bedreiging uit te voe
ren, als ik hem aan de kaak stelde
Niettemin beval ik hemi het gebouw .e
verlaten voor ik hem het raam uit
wierp. Hij kon zien dat ik driftig
werd en haat de een kleine .revolver
uit zijn zak.
Ik heb een aantal brieven, die
je naar een Lady in Weenen hebt ge
schreven, zei hij. Ik weet verscheiden
kranten, die mij een goeden prijs er
voor zouden betalen.
Ik geloof dat het gelukkig voor mij
was dat hij het pistool in zijn handen
hield anders zou ik allicht iets ge
daan hebben, dat mij later berouwd
had. Hij wierp een brief op de tafel.
Het was een van die welke ik Lpla
geschreven had. Als hij de rest van
de correspondentie had en hij zwoer
dat hij ze had zou dit een doode
lijk wapen zijn geweest van een ge-
wetenloozen politieken tegenstander.
Zooals u weet, gaat de verkiezing in
de Vereenigde Staten anders dan hier.
Ik was dwaas genoeg hem- te betalen
voor zijn belofte de brieven te vernie
tigen. Hij wilde ze niet alle tegelijk
verkoopen
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behooronde tot den bezorgkrin*)
1—5 regels 1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring
15 regels ƒ155, elk* regel meer ƒ0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bjjalag op den prijs. Liefidadigheids-advertentiën de helft van den prjji.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.05, elke rv«el mnr ƒ.0.50. Op
de voorpagina 50 booger.
Gewone advertentiën en ingezonden madodedingen bj) contract tot «eer gertduceor-
den prijs. Groots letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaschenkomet van «oliede Boekhan
delaren, Advertentiebureau! en onze Agenten en moeten daags vóór do plaatsing
aan het Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te «tja.
2451
200