loden
X
I
I
K
LPES
N
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
NO 15059.
Dit blad verschijnt dagelijks be||lve op^Zqn- en Feestdagen
urendruk.
ling
i
IUDA
85« Jaargang
Zooals de ouden zongen
Vrijdag 25 September 1925
eken
aerslachtigheid.
Duitschland en de conferentie.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
De zesde Algemeene Vergadering vin den Volkenbond te Genèvo.
Station.
>rga 30 W„
r-York
op Duitschland zonder mankeeren en
val
FEUILLETOO.
lige herinnering, gouden herinnering,
maar zie nu aan het heden
-r kwartaal ƒ2.90,
'ranco per poet per
Oorspronkelijke romein
door
LOUISE B. B.
een
tüd
‘J506
80
hypochondrie
brochure van
ikanstraat' 79,
l 1153 IS
gevoelde men toch wel bij zichzelf de vraag
opkomen of openbaarheid van diplomatieke
beraadslagingen in alle gevallen voordeel
oplevert. Voorloopig is dus de Mosoel-kwes-
tie van de agenda van den Raad afgevoerd;
het Hof in Den Haag zal nu bijeenkomen
om vast te stellen wat het eigenlijk karak
ter van de eventueele Raadsbeslissing is.
Neemt men aan, dat Turkije en Engeland
uitsluitend op artikel 15 van het Pact van
den Volkenbond hunne toezegging hebben
gegrondvest, dan is het niet twijfel achtig
of de Raad kan slechts met algemeene stem
men een uitspraak nemen, die de beide par
tijen bindt. Maar onder die algemeene stem-
afsluiting van het veiligheidspact in ge/al De Raad van den Volkenbond is verder
van een niet-geprovoceerde Fransche aan- nog eens op verzoek van den Britsche verte
genwoordiger bijeengekomen ter bespreking
De Berljjnsche correspondent
„Daily Telegraph” maakte
Duitsche
zónder er eerst den Volkenbond in te ken
nen de party van Duitschland zou kiezen.
Duitschland staat op het standpunt, dat
Frankrijk, na het tot stand komen van het
pact feitelyk geen enkel belang meer heeft
by een langere bezetting van het Rynland
en men. hoopt dan ook tel conferentie te
kunnen bewerkstelligen, dat de ontruimings-
termün voor het Rynland verkort en de be
zettingstroepen naar gelang van de voort-
schrydende ontruiming verminderd zullen
worden. De ontruiming vaji de Keulsche
zóne beschouwt men algemeen als een vol
dongen feit.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
DUITSCHLAND.
Duitsche luchtplannen.
BerlijnMoskouPeking—-Tokio,
van de
Telegraph” maakte gisteren
plannen bekend om een lucht
men tellen dan niet mede, krachtens de be
palingen van ditzelfde artikel, die van bei
de strüdende partyen. Trouwens, men zou
geneigd zijn te zeggen, dat deze vraag, ge
lijk door Turkije gesteld, toch moeilijk een
vraag kon worden geheeten, reeds dadeiyk
daarom wül zü door het Pact van den Vol
kenbond wordt beantwoord, maar ook om
dat zü eigenlijk zoo vanzelfsprekend is. Zou
men onder algemeene stemmen toch ver
staan die van de strüdende partijen zelven,
dan zou zoodoende elk dezer zich het recht
kunnen toeëigenen om de afwikkeling van
welke zaak ook in door haar niet gewensch-
te richting onmogeiyk te maken.
van de kwestie-Mosoel en vooral met be
trekking tot de beweringen betreffende in
cidenten in het gebied, grenzend aan de de-
marcatieiyn van Brussel. Zwichtend voor
dringende verzoeken, woonde de Turksche
delegatie deze zitting by.
De gedelegeerde van Groot-Brittannië
hernieuwde en preciseerde de beschuldigin
gen van zyn regeering tegen de Turksche
autoriteiten.
Rushdi Bey verklaarde, dat Turkije het
zenden van een commissie van onderzoek
melt bijzitters van beide partijen zou aan
vaarden, op voorwaarde, dat de commissie
een onderzoek mocht doen naar den politie-
ken, militairen en administratieven toestand
bestaande krachtens het verdrag van Lau
sanne, dezelfde commissie een onderzoek
zou doen naar de schendingen, die beide re-
geeringen elkaar sedert 1923 verwijten, en
den Raad zou verwittigen van alle pogingen
tot nieuwe schending.
Amery zeide, dat hij geen voordeel zag in
een dergeiyk onderzoek en verzocht wel te
willen preciseeren, dat de commissie van
onderzoek haar functies zal uitoefenen zoo
wel ten noorden als ten zuiden van de de
marcatielijn van Brussel.
De Turksche gedelegeerde antwoordde,
dat hü niet de noodige volmachten bezat,
waarop de Raad besloot op de ontvangst
van instructies te zullen wachten.
De Raad besloot op voorstel van den Brit-
schen gedelegeerde, één vertegenwoordiger
van den Volkenbond naar Mosoel te zenden,
teneinde over de beschuldigingen betreffen
de deportatie van de Christenbevolkingen
te spreken.
Zoo juist vernemen wij nog draadloos dat
Rushdi Bey in een interview zich aldus uit
liet: „Of er oorlog zal komen tusschen
Groot-Brittannië en Turkije of niet, hangt
geheel van Groot-Brittannië af”.
Betreffende de berichten over het concen-
treeren van Turksche troepen nabij Mosoel
en over het waarschijnlijke sluiten van de
Dardanelles verklaarde de Turksche gede
legeerde: „deze berichten zyn sensaitioneel
en waarschyniyk onjuist, aangezien ik van
mü’n regeering hierover geen berichten ont
vangen heb»”
Rushdi Bey verklaarde uitdrukkelijk, „dat
Turküe geen enkele beslissing van den Vol
kenbond of van het Haagsche Hof zal aan
vaarden, welke Mosoel niet aan Turkye zal
teruggeven. Mosoel is Turksch en bluft
Turksch. Het huidige Turksche vredesleger
telt 150.000 man en is gereed voor alle ge
beurtenissen.
In de .Volkenbondstaad heeft Jhr. Loudon
een pleidooi gehouden voor het houden van
een economische conferentie naar het voor-
«UI vu. Frankrijk. Htf op het nauwe
verband tusschen het probleem van de vei
ligheid en de ontwapening en de economi
sche betrekkingen. Terecht zei Loucheur,
dat •C&nomische strijd meestal de oorzaak
van de oorlogen is. De wereld wordt te klein.
De economische onderlinge afhankelükheid
der'volken noodzaakt tot overleg ter ver-
mijding van economisehe anarchie, welke de
algemeene veiligheid bedreigt. Nu en dan
moet de ballans van de economische situatie
opgemaakt.
Het financieele herstel moet de basis z\jn
van het economisch herstel en is inderdaad
op den goeden weg, geluk Oostenrük, Hon
garije, Polen, Duitschland, zelfs Rusland be-
wyzen. De conferentie van Brussel moge
eenigszins teleurgesteld hebben, haar be
lang voor het financieel herstel en de sta
bilisatie is onbetwistbaar ook op economisch
gebied merkbaar. Sindsdien hebben het eco
nomische en finantieele comité van den Vol
kenbond verdiensteiyke' dptailarbeid ver
richt, maar de groote economische proble
men dienen ook uit algemeen oogpunt be
studeerd te worden.
aen midüjag zou thuiskomen. Aan Jaap
werd opgedragen haar te gaan halen
van den trein. In kalme stemming wan
delde hij naar het station der Staats
spoor. Onder de wachtende menschen
stond hij voor den controledoorgang
met rustig kloppend hart. Voor up
geest stond nog altijd de Betty die hij
indertijd ook had' weggebracht naar
hel station een zestienjarig bakvisch-
je in wat te korte rokken, een wijd
los jaquet, een matrozenhoedje op het
lange donkere haar, dat in een dikke
vlecht haar op den rug hing, een ge
heel kinderlijk figuurtje nog. schraal
en te lang voor den tengeren lichaams
bouw verlegend blozend bij het min
ste woord dat de attentie op haar ves
tigde. Hij, drie, vier jaar haar oude
re, had zich toen al zooveel ouder,
volwassen, een man gevoeld. En on
willekeurig zochten zijn oogen naar
zulk een onuitgegroed figuurtje on
der den drom menschen, overladen
met bagage, dien de trein ontlaadde
op het tweede perron en die nu haas
tig kwam aanstappen naar den contro
le-doorgang, tot plotseling zijn oog
bleef hangen aan een elegante jonge
dame, die haar lachende donkere! oogen
reeds van verre op hemi gevestigd
hield en. toen zijn oogen eindelijk de
hare ontmoetten, wuifde met de hand
en hem nog achter het hek vroolijk
toeriep ..Bonjour, frère Jacques I"
Een zeldzame blos overtoog Jaap’a
4) -
Wat wilde hij dan nog I En daaren
boven, hij kende toch, hij kon toch
vermoeden in elk geval, den teeren,
brozen band die haar bond aan haar
neef, Rudolf van HjoogdJuynen.
Teer, broos Ja, maar daarom in
haar oogen dubbel bindend voor haar
en voor... Ruud l|
Betty van Eysingen en Jacques van
den Heymel Bartels waren elkaar niet
verwant, ofschoon zij door him ouders
huwelijk, als broer en zuster onder
hetzelfde dak samen opgroeiden. Daar
om had Betty nooit iets anders in Jaap
gezien dan een broer, maar Jaap had
moedwillig verscheurt! dien lieven
band, op dat onzalig oogenblik nu zes
jaar geleden, en zoo onvoorbereid, zoo
schril onverwacht had hij het gedaan
Nooit was Jaap in, hun kinderjaren
overdreven teeder geweest tegen het
mooie meisje dat hij den zusternaam
gaf daartoe leende zich ook niet zijn
Een pleidooi van Jhr. Loudon voor een economische conferentie. De
quaestie Mosoel.
Zooals te verwachten was, heeft de gis
termorgen onder voorzitterschap van ryks-
president Hindenburg gehouden kabinets
raad besloten, de uitnoodëgjng tot deelne
ming aan de veiligheidsconferentie aan te
nemen. Het besluit werd met algemeene
stemmen aangenomen, dus ook de drie
Duitsch-Nationalistische kabinetsleden heb
ben voorgestemd. Het kabinet heeft reke
ning gehouden met den wensch van het
Duitsch-nationale partijbestuur en er van
afgezien, naast dr. Luther en dr. Strese-
mann ook den minister van Binnenlandsche
Zaken dr. Schiele te delegeeren.
In de Wilhelmstrasse is men van mee-
ning, dat de conferentie vermoedeiyk wel
10 tot 14 dagen zal duren. Met ingenomen
heid heeft men hier kennis genomen van de
geruchten, volgens welke de conferentie
naar alle waarschynljjkheid- nu toch niet In
Lucarno, maar in Luzertl plaats zal hebben,
dat voor alle betrokkenen, (behalve voor
Mussolini) veel gunstiger gelegen is.
Opmerkeiyk is, dat men omtrent het ka
rakter van de conferentie de lezing deelt,
die de Duitsch-nationalen ervan gegeven
hebben. Men gelooft nameiyk niet meer, dat
er dadeiyk een definitief verdrag zal geslo
ten worden, dat alleen maar door de parle
menten geratificeerd behoeft te worden,
maar men neemt veeleer aan, dat de onder
handelaars de gegevens omtrent de ontwa-
peningsquastje zullen uitwerken, welke dan
na goedkeuring door de parlementen op een
volgende conferentie onderteekend zullen
worden'
Het staat nog niet vast, of de veiligheids
conferentie alleen het garantiepact voor
West-Europa zal regelen, dan wel of meii
in aansluiting daarop tevens de veiligheids-
en de scheidsgerechtsverdragen voor Oost-
Europa zal behandelen. Men steekt hier
niet onder stoelen of banken, dat men voor
deze tweede mogeiykheid slechts heel weinig
gevoelt. In regeeringskringen gelooft men
zekerheid te hebben, dat Engeland na de
afsluiting van het veiligheidspact in ge/al
zich veiliger.
Schooljongensachtig verliefd worden
op het mooie meisje dat hij zusje
noemde, was nooit bij Jaap opgeko-
men. Nooit had hij, zooals beurtelings
ejk zijner vrienden Rudolf van
Hoogdpynen aan het hoofd gevoch
ten om haar dansen, haar surprises
gezonden met Sint Nicolaas, uren ge-
loopen om anemonen of blauwe viool
tjes voor haar ‘be zoeken. Jaap nad
voor ziulken „onzin” indertijd' een
smalende, minachtende geringschatting
getoond, slechts levend voor zijn eigen
jongensbelangen, zijn studies. Want
ook de buitensporige leergierigheid,
zijn werklust, zijn alles overheerschen-
de vlijt, had hij van zijn vader ge
ërfd.
Toen kwam die tijd’ da' Belty uit huis
ging, twee jaar wegbleef op buiten-
landsche kostscholen. Kort na Betty's
vertrek voltooide Jaap zijn opleiding,
door eenigen tijd door te brengen op
een handelsschool in Hamburg en daar
na een groote Europeesthe reis te ma
ken, waartoe zijn vader hem royaal in
staat stelde. Jaap werkte reeds op het
kantoor van rijn vader, toen Betty
weer thuis kwam'. Daar de zwakke
gezondheid hater moeder deze niet
toeliet het dochtertje van Laiisanne te
halen, maakte Betty de terugreis met
verwanten, die baar eenige dagen te
logeeren hielden op hun -Geldersoh
buiten. Nu kwam de dag dat zij in
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda «a omstrek» (behoorende tot dm besorgkring):
1—5 regels 1-80, elke regel meer 0.25. Van buit» Gouda oa dan beaorgkring:
1—5 regels 1 55, elke regel moer 0.80. Advertentiën in bot Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGBN: 1—4 regels ƒ2.05, elke regel moer /.MO. Op
de voorpagina 50 booger.
Gewone advertentiën en ingezonden modedeelingon bjj contract tot soer goredueoor-
den prijs. Groote lettere en randen worden beretand naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuMchenkomat van «oliede Boekhan
delaren," Advertentiebureau! on onze Agenten en moeten daags v66r do plaatsing
aan hot Bureau «tjn ingekomen, tooadndo van opname vareekerd ia sQa.
GOlÜSCIIE HlilÜM’
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81, GOUDA,
bij onze agenten on loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend vaa 9—uur. Administratie TeL lat. 82;
Redactie, Tel. 83.
Toen in 1922 de derde Assemblée van
den Volkenbond samenkwam, was wel aller
aandacht op hare verrichtingen, in het by-
zonder in verband met het toen ontstaan
waarborgtractaat van Lord Robert Ceci!
gevestigd, maar ging een deel van die aan
dacht toch ook uit naar wat op dat oogen
blik ten aanzien van Oostenrük voor den
Raad van dén Volkenbond werd verhandeld.
Inderdaad, al heeft het totstandkomen van
de Oostenrijksche protocollen, die in de
Septembermaand van 1922 te Genève wer
den gesloten, geen integreerend deel uitge
maakt van den arbeid der Assemblee in dat
jaar de herinnering eraan is oriVerbre-
keiyk aan die Assemblee verbonden. Zoo
zal het met de Mosoel-kwestie ook zün ten
opzichte van de vergadering van 1925. Het
is opnieuw waar, deze Mosoel-kwestie
maakt geen onderdeel van de eigeniyke
werkzaamheden van de Assemblee uit.
Maar de Raad, van welken men kan zeg
gen, dat hü eigenlijk permanent büeen is
zoolang ook de Assemblée büeen is, heeft
daaraan belangwekkende vergaderingen ge
wijd, die wellicht voor het praktisch werk
van den Volkenbond van nog grooter be-
teekenis en. belang zün dan wat in de As
semblée en de Commissiën geschiedt.
Het vraagstuk van Mosoel is een uiter
mate moeilük vraagstuk, omdat daarbü
groote belkngen zün betrokken en den
Raad, van den Volkenbond weinig executie-
middelen ter beschikking staan. Te Lau
sanne konden de Turken en de Engel sCh en
het niet eens worden over de vraag of Mo
soel, onderdeel uitmakende van Mesopota-
mië, zou behooren tot het aangrenzende
Turksche grondgebied, dan wel tot het Ko-
ninkru'k Irak, dat Bagdad tot hoofdstad
heeft en onder Britsche bescherming staat.
Wellicht zou om Mosoel niet zooveel te
doen zün geweest, ware het niet, dat het
bekend is, dat daar rüke petroleumbronnen
worden aangetroffen, die geacht worden
een productie te geven, welke die van an
dere petroleumgebieden verre overtreft. Te
Lausanne nu bepaalde men, dat, indien de
beide betrokken partüen niet tot een op
lossing konden komen, het geschil voor den
Raad van den Volkenbond zou worden ge
bracht. Dat is een vorig jaar geschied, en
toen hebben, in afwachting van het rap
port eener door den Raad te benoemen
commissie, die ter plaatse de zaak zou on
derzoeken, Turken en Engelschen beiden de
plechtige verklaring afgelegd, dat zü zich
aan de door den Raad te geven beslissing
zouden onderwerpen. Deze Commissie, uit
drie leden bestaande, heeft ter plaatse
onderzoek ingesteld en heeft eenigen
geleden haar rapport uitgebracht in dien
zin, dat zü adviseert het betwiste gebied
aan Irak te laten, onder voorwaarde echter.
(Van onzen bijzonderen verslaggever.)
VI.
dat het protectoraat van Engeland niet,
geluk aanvankeiyk is voorzien een vuftal,
maar ten minste een 25-tal jaren zal du
ren. Een oplossing, die van Engelsche züde
niet onverdeeld wordt toegejuicht, omdat
men heel goed begrüpt, dat men zich, wat
Mosoel aangaat, min of meer in een wes
pennest steekt.
Dat is nu wel in de praktyk gebleken.
Want reeds dadel yk, toen de conclusiën
van het rapport der commissie bekend
werden, heeft de Turksche pers het hoofd
opgestoken en gezegd, dat deze conclu
siën niet te aanvaarden waren. Nu is het
meer in de praktyk gebleken, dat in de
couranten zoo iets te lezen valt zonder dat
het door de staatslieden wordt in praktyk
gebracht. Maar, toen, nog voordat de As
semblée te Genève begon, de wederzüd-
,sche partüen voor den Raad kwamen, bleek
het wel, dat er heel wat moeilükheden
dienden te worden overwonnen, voordat
sprake kon zün van een oplossing. De
Raad heeft toen een subcommissie uit zün
midden van drie leden benoemd, die ge
tracht heeft te bemiddelen, maar vergeefs.
Dat is wel gebleken op het oogenblik, dat
de zaak opnieuw, in openbare zitting, voor
den Raad kwam. Het uur van aanvang was
reeds lang voorbü toen de Turken eindeiyk
verschenen. En wel om hun twüfel ken
baar te maken over twee punten. In de
eerste plaats over de vraag of de Raad met
algemeene stemmen een besluit zou moe
ten nerfien, dat beide partüen bindt, en in
de tweede plaats of onder deze algemeene
stemmen die van Turküe en Engeland zü«
inbegrepen. Hiermede is men dus op het
terrein der z.g.n. excepties gekomen, en de
Raad heeft nu gemeend goed te doen door
deze strikt juridische vragen aan het advies
van het Hof in den Haag te onderwerpen.
Dat geeft een uitstel van enkele maanden,
en wellicht brengen deze het beraad, dat
tot een oplossing zal leiden. Want de ernst
van den toestand kan niet worden ontkend.
Turkye toch heeft tevens verklaard, dat
het geen belofte kan doen om de uitspraak
van den Raad te volgen. M.a.w. dat het zün
een vorig jaar gegeven toezegging terug
neemt. Waarop Amery, de Engelsche Mi
nister van Koloniën, die Engeland te de
zer zake in den Raad vertegenwoordigt, wel
moeilijk anders kon doen dan zich op het
standpunt stellen, -dat dan ook hü de door
Engeland gegeven toezegging intrekt.
Men heeft dat in Londensche oppositie
bladen een krugszuchtigen toon genoemd,
maar noch de wüze. waarop een en ander
door Amery werd gezegd, noch de woorden
zelven rechtvaardigen deze criitiek. Met dat
al was de atmosfeer vrijwel geladen, en de
ze vergadering van den Raad, die over zoo
groote politieke belangen liep, bu’wonende,
Laat het verleden herinnering zyn, hei- i uweu joïigenejaard. Zijji aanhaiikelijk-
vp. herinnering onn/ien herinnering heid gold veel meer B®Uy S moeder,
rijn stielmoeuer de eenige in huis die
invloed had op den wilden eigenzin-
nigen jongen. Maar naar het joingere
stiefzufije, jonger schijnend nog door
haar fijne tengerheid, zag hij niet om.
Toch, heel goedig, liet hij zich zoonu
en Jhn als cavalier prees en, onn haar
veilig te loodsen naar school als het
gesneeuwd had en een bende jongens
het plein, dat zij moeeten oversteken,
door hun sneeuwballen en het inwrij
ven met modderige sneeuw, onveilig
maakten. Veel zeide hij nooit op zoo n
tochtje, maar Betty voelde zich volko
men gerust onder zijn geleide. Toen
al trok hij zulk een ongenaakbaar stug
gezicht, dat de jongens blijkbaar im
poneerde. En Beity twijfelde er geen
oogenblik aan, hij zou zonder aarze
len op die bende losge® ormd zijn, als
ook maar één sneeuwbal haar kleede-
ren geraakt had, al stond hij alléén
tegenover tien jongens.
Hij bracht haar ook wel eens naar
efn partijtje, ’s avonds, maar haar te
halen van zulk een feestje, het gevaar
op te looped, binnen geroepen te wor
den bij een troepje opgewonden plaag
zieke meisjes, daartoe haalde Betty
met al haar gevlei hem nooit over.
Rbud daarentegen was altijd1 bereid
met meisjes te joelen en te spelen
rij vond' Ruud dan ook aangenamer
gezelschap, maar met Jaap voelde zij
gladgeschoren wang. Nog zflg hij het
goed rittend effen donkerblauw cos-
tuum, het figarojakje over een wit
jatisten blouse, een geheel vormend,
dat bevallig kleedde de slanke, ten
gere, maar volkomen getvenredigde
gestalte, het opgemaakte donkere haar,
zoo fraai geplant op ’t kleine blanke
voorhoofd, het zuiver ovaal van het
gedistingeerde gezichtje onder den
grooten witten stroohoed, naar de mo
de dier dagen achterover gedragen. En
die groote vriéndelijke donkere oogen,
dat lieve mondje, rij lachten hem toe,
hem alléén I Hij merkte op, hoe eeni
ge der omstanders eerst naar oat
mooie jonge meisje en toen naar hem
zagen bij haar vroolijken groet en
toen, plotseling, doorintelde hem' een
machtige trots, het heerlijke gevoel
van eigendomsrecht op dat verrukke
lijke schepseltje.
Eindelijk kon Betty door de contro
le. stapte vlug op Jaap af, die als
vastgenageld stond op zijn plaats, ter
zijde van de menschee, voor ’t eerst
in zijn leven een vreemd gevoel van
verlegenheid I bekamfpend. Bonjour,
frère Jacques klonk het weer. Zij
greep rijn beide handen, drukte on
bevangen een kus op beide wangen.
(Wordt vervolgd).
I
?1
'Joao fa