sin it
Sanitas
ON
jAATJW
nouoA
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
15960.
65« Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
dit Blad.
lodallen).
lassage.
is.
«I
ND zijn
Zooals de ouden zongen
Zaterdag gig September 1925
er
lit
2010
ai
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
s.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
(Wordt verrold').
LEN
■REN~
■STEN
ÜCCLXXXIII.
De goede zorgen die het gemeente
bestuur voor allerlei belangrijke zaken
pleegt te hebben, hebben wel eens de
zon schaduwkant dat ze schreeuwend-
DA:
52
model Singer' trap-
nger handnaaimachi-
ist 35 gld., alles toet
2611 10
WACHINEHANDEL
ROTTERDAM.
I n r u i 1 e n.
■nboakja ad f 1.26
lend:
ML HÜFKENS.
Rotterdam
'N 4538
Ires voor
I KOUSEN,
ukbanden
Artikelen
en heercn
2088 50
fCUILLETOn.
Oorspronkelijke roman
door
LOUISE B. B.
ien over Gouda en geen week iaver
moesten wy een heel gezelschap hier rond
leiden.
Wy persoonlijk zyn eens ergens rondge
leid door iemand, waarvan we in 't minst
niet verwacht hadden, dat hy ons zooveel
kon laten zien. Wy werden gebracht door
stegen en poortjes, hier voor een gevel-
steentje, daat voor een antiek uithangbord
of mooieh gevel, plaatsen, die door de
vreemdelingen zonder geleide nooit gevon
den zouden zyn. Het bleek, dat een der
leeraren op school hun aandacht op al deze
zaken had gevestigd. Mta ziet, hoe ook de
school, zy 't indirect, voor de bevordering
van het Vreemdelingenverkeer kan werken.
In Gouda zyn er Slechts weinigen, die op
deze wflae helpen Gouda bekend te maken.
Er zijn ons personen bekend, die bijna weke
lijks Gouda bezoeken en nooit meer van
Gouda gezien hebben dan den weg van het
station naar het huis van hun gastheer, en
terug. Dit maakt de bevordering van het
Vreemdelingenverkeer in Gouda tot een bui
tengewoon lastige kwestie.
Velen verstaan onder het bevorderen van
het Vreemdelingenverkeer het naar de stad
lokken van de in de dorpen uit de omgeving
wonende menochen, opdat deze hier hun in-
koopen zouden doen. Dit is niet juiit; uit
kunnen alléén de winkeliers doen door te
zorgen voor goede en goedkoope waar; met
vreemdelingenverkeer heeft dit niets uit te
staan; hier ia slechts ’t directe eigenbelang
in ’t spel.
Eenigszins anders is dit met het bezich
tigen van industrieën. Vooral in Gouda zijn
deze oorzaak, dat talryke excursies hierheen
gemaakt worden. We moeten op die indus
trieën (zonder reclame hiervoor te maken)
de aandacht vestigen, en zoo dit noodig is,
ook pogingen in het werk stellen om die in
dustrieën voor het publiek toegankelijk te
maken. Weliswaar geschiedt dit reeds, maar
toch niet in die mate als in ’t algemeen voor
het trekken van vreemdelingen wenschelyk
is. Het aanschouwen van een goed bedryf in
werking is altyd een bijzondere attractie.
Zij, die zich voor ’t vreemdelingenverkeer
interesseeren, hebben wel degelyk ook hier
aan, naast hun zorg voor het behoud van het
stads- en natuurschoon, aandacht te schen
ken.
Sept. 1925.
soorten S78 10
in Lijsten
code prijzen.
Vreemdelingenverkeer,
m.
In de beide vorige artikelen) hebben wij
voornamelijk de aandacht gevestigd op <le
aesthetische zijde van de bevordering van
het Vreemdelingenverkeer. Dit is ongetwij
feld de belangrijkste, doch ook de meest
verwaarloosde ervt n.
’t Bespreken v.m andere zijden, zooals
verkeerswegen, ho.els, enz., lijkt ons over
bodig. De hotels in Gouda zijn goed en voor
de momenteele behoeften voldoende. Alleen
by congressen of groote bijeenkomsten moet
een beroep op particulieren voor huisvesting
worden gedaan.
Wat de verkeerswegen betreft, daaraan
wordt naarmate van de beschikbare gelden
ai le zorg besteed en voor de komende tijden
zyn goede plannen ontworpen.
Op de aesthetische factor daarentegen
mag in Gouda nog wel herhaaldelyk de
nadruk worden gelegd en we moeten boven
al daarbij oppassen niet te eenzijdig te wor
den, door bijv; alleen de aandacht op het
stadsschoon te vestigen, 't Museum, Archief
en de omgeving dienen hier ook niet verge
ten te worden.
Wij vestigden er al de aandacht op, dat
de bevordering van het Vreemdelingenver
keer in Gouda en omgeving hoofdzaketyk
van de Gouwenaars zelf uit moet gaan. Wy
zeiden reeds, dat de meeste Gouwenaars
niet vertrouwd zijn met hun eigen omge
ving en daarom moeten hun de oogen ge
opend worden. Dit kan het best bereikt wor
den door middel van de pers en van de Gids,
die in woord en beeld hierop de aandacht
kunnen vestigen. De Goudsche pers heeft dit
zoo nu en dan wel eens gedaan, de Goudsche
Courant heeft verschillende malen door zeer
interessante artikelen van bekwame hand de
aandacht gevestigd op Oud Gouda en door de
artikelen van A. S. trachtte ze eveneens de
liefde op te Wekken voor de vogels en plan
ten, voor ’t natuurschoon in onze directe om
geving. Verder dienen vooral ook hier ge
noemd te worden de schetsen van E. H. en
anderen in diverse w.o. ook Goudsche bladen
en tijdschriften, die bovenal een verheerlij
king van 't Hollandsche polderlandschap en
van het polderland uit onze omgeving in het
bijzonder zijn. Doch deze pogingen, hoe goed
ook, zijn lang niet voldoende. Op dit gebied
moet nog heel wat gedaan worden wil het
gunstig werken op het Vreemdelingenver
keer hier ter stede.
Ook door middel van de Gids kan hiervoor
ning-vernuurderij. Daarmede .s
aardig aan het speiak -looped en
nog wel erger worden.
Wij zeggen dikwijls, dat God alles het
beste weet, maar doen vaak, alsof wij het
toch nog beter weten.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda m omstreken (baboorende tot den bozorgkringj.
1—6 regel» /U0, elke regel meer ƒ0.26. Vu buiten Gouda en dan bezorgkring
15 regels f 1 55, «ik* repel moer f 0.80. Advertent! ën in bot Zaterdagnummer 20 ft
bijslag op dan prijs. Ucfdadighalds-adVwrtantiin de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGHN: 1—4 regols ƒ2.06, elke wel meer ƒ.0.60. Op
de voorpagina 60 hoo<er
Gewone advertentita en ingesenden mededeelingen btf contract tot aeer gereduceer
de» prijs. Groote lettere en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentifa kunnen worden ingezonden door tuaachenkomat van soliede Boekhan
delaren, Advertentiebuxeaux en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
Can het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te «tjn.
Irng alleen voor za^eui..., ahes in nem
even vierkant, stroef en onbena^ui
Het hoofd in de handen ging hij op
den rand van zijn bed zitten, voor net
eerst van zijn leven een intens ver
driet voelende over zijn onvolkomen
heid. Hij verlangde moei, slank :e ziju
zooals Ruud..., als hij daarmede stor
menderhand Betty kon veroveren.
Maar lang gaf hij niet toe aan zijn
ontevreden stemming. Daartoe was hij
weer te veel een Bartels. En een Bar
tels, bekende hij zichzelf fier, een
Barrels blijft niet noodeloos peinzen
over hei onvermijdelijke. Noodeloos
gesoes verslapt de kracht. Een Bar .els
kent niet het bij de pakken neerzitten
van een zwak karakter, dat klaagt
o*er de omstandigheden, inpiaats van
diezelfde omstandigheden ten eigen
bate te vervormen met ijzeren wil.
Nooit besluiteloos zijn, nooit hinken
blijven op twee gedachten, den weg
kiezen en dan resoluut vooruit gaan,
dat heeft de Bar etsen gebracht waar
zij wezen wilden. En zoo zou bok Jaap
handelen I Wat kwam het er eigenlijk
op aan, het uiterlijk van een man,
zoo he* gevoel voor de vrouw die hij
zich uitverkoren heeft en wil verove
ren. slechts waar en dien en machtig
in hem leefde. En met de groote be
slistheid die zijn karakter kenmerkte
wist hij dien eersten avond van Bet
ty’s thuiskomst reeds Betty was de
vrouw die hij liefhad voor het leven
,,uch, wat, ik help al lang me zeil
met’ ue kam uie de natuur me gege
ven hee’t IEn Jaap haalde lacuunu
zijn tien vingers dbor zijn lo^Lc
vacht
Betty, het nufje, had toen schamper
gesmaald „Wel ja, zorg voor het
uiterlijk is zoo iets mins, veel le diep
beneden den geleerden Jaap Barte,s.
De Bartellen zijn he; tegenovergestel
de van de Hoogduynens
„Wou-je soms stoof Jaap op. „dat
ik me liet toetak ei en als een spuite-
hond, zooals Ruud 1”
„Je toont groote zelfkennis 1” riep
Betty, die altijd vinnig werd als hij
haar neef aanviel .Ruud’s Etonpakje
zou van jou zeker een verkleed aapje
maken I De Bartelsen moeten hel ma?r
in innerlijke voortreffelijkheden zoe
ken, uitarlijk leggen zij het af 1”
Dat was drie jaar geleden I En nu
Zij had hem' breed genoemd, geloofd
zijn kapsel I
Helaas, knorrig, ontevreden lep hij
van 't glas weg Betty had gelijk -
had, zooals altijd een Bartel» was nu
eenmaal niet mooi, daarvoor was hij
te kort, te breed, te grof 1 Hij keek
naar zijn handen, klein maar breed,
met stomp uitloopende vingers, naar
zijn voeten, van hetzelfde karakter als
de handen. Hij dacht aan zijn stuggen.
weinig plooibaren aard, aan zijn af
keer van bezoeken, zijn zucht om te
zwijgen in gezelschap, zijn belangstel-
op men mei gesteld is en dat men er
allerlei gebreken aan gemaakt hee.t
waardoor het uiterlijk verfraaid en net
innerlijk verminderd is. Vooral onder
de gemeentewoningen is dit heel slerk
het geval. Wij hebben herhaaldelijk
typen daarvan gealen die naargeestig
donker waren, omdat de ramen te klein
waren en niet tot aan de zoldering
reikte, zoodat de invallende lichtstra
len slechts een deel van den bodem
der kamer konden belichten.
Vooral m de wintermaanden is het
er dientengevolge zeer duister en des
middags zeer vroeg al zoo donker dat
de lamp opgestoken moet worden.
Den Haag heeft dezer dagen weer
eens de eer gehad, de vertegenwoor
digers van het Wegen congres in zijn
midden te zien. Eindelijk zal het nu
eens ernst worden met de verbetering
van verschillende wegen.
Thans is voor den aanleg van den
weg Den Haag-Rotterdam op de staat»-
begrooting bijna een half nrillioen uit
getrokken. Heel vlug schiet het nog
niet op. want als wij de desbetreffen
de passages met onze kennis van de
taal, die in de Kamerstukken wordt
gebezigd, op den keper bekijken, dan
staat er zooveel als dit het zal nog
wel veel later dan 192B worden eer
de grondaanköopemi en oritedgeningen
tot stand zijn gebracht, en eerst als
deze, altijd zoo netelige kwesties zijn
opgelost, zal men aan het eigenlijke
werk kunnen beginnen Voor 1928 zal
dus van eenige praktische uitvoering
wel geen sprake rijn.
De tweede ten-visie-Jegging van e
onteigeningsstukken is in voorbere -
ding, lezen wij verder. Dat beteekent.
dat wij voorloopig daaraan nog niet
toe zijn- Het is altijd wel heel jam
mer. dat zulke plannen steeds zoo
uiterst langzaam' worden uitgevoerd.
De kans dat ze in den loop der tijden
weer eens schipbreuk lijden is zeer
groot en het ministerieele leven is
zeer broos... Vlissingen bijvoorbeeld,
weet, wat rijn haven betreft, er van
mee te spreken, hoe een plan nog
eenige malen duikelen kan eer het m
werkelijkheid is omgezet.
De bekende Leidschedraatweg, van
Den Haag naar de Noordhollandiche
grens heeft in de laatste jaren heel
wat verbeteiungen ondergaan en in
derdaad valt daar een zeer groote
vooruitgang te constateeren. Het gaa’
wel stukje voor beetje maar er zit
gang in. Ook nu weer is een bedra?
van anderhalven ton aangevraagd voor
gedeelte^ jke verbeteringen. Op den
duur zal deze zeer drukke verkeers
weg wel op de hoogte van den tijd
komen. Den Haag heeft daarbij ijve
rig geholpen, waardoor het verkeer
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.26, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per poet per kwartaal f 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81, GOUDA
bti onze agenten en loepen, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie, Tel. 83.
auur zijn, vve zagen uil weer edns un
net verslag van de gemeentelijke wo-
het
net
Wanneer
oo.t eens de rekening van dit bedrijf
zou worden opgemattkt, zou men cij
fers zien waarvan je de haren ten
berge rezen. Op geen stukken na bren
gen de gemeeuitef-woningen de huur
op dien zij krachtens de bouwkosten
zouden moeten opleveren. De gemeen
te scharrelt er nu mee rond door tel
kens afschrijvingen te doen d. w. z.
beiastingge.0 te gebruiken om dat te
storten in den bijna bodemloozen put
van dezen tak van gemeentebedrijf
De woningen brengen 1*4 mil Hoen
gulden s jaars huur op ze zouden
dus wanneer men 7 rente neemt
voor huizen 21 millioen gulden hebben
gekost. We zullen met zijn allen te
deelen hebben al de mülioenen die ze
meer hebben gekost d^n dat.
Uit het verslag nemen wij eens één
passage over omdat dóe ons aanleiding
geeft voor een commentaar.
Niet alleen, zoo lezen wij, in de
eigenli’ke arbedderewoningencomplexen
werden moeilijkheden ten aanzien van
de verhuring in verband met de te
hooge huren ondervonden. Ook de ver
huring van de 57 betonwoningen aan
de Statenlaan en omgeving baarde
zorg Deze woningen ontworpen als
behoor l:jkh arbeiderswoningen, zijn
verhuurd aan middenstanders, dóe be*
ter dan de arbeiders de huren, van-
eerend van f 41.25 tot f 50 per maand,
konden betalen.
Iedereen begrijpt dat een dergelijke
huur nief door arbeiders kan betaald
worden. Maar wat veel erger is, deze
beton-woningen zijn zulke ergerlijke
prullen, zoo totaal onbewoonbaar voor
een gezin, zoo afgrijselijk-dom in el
kaar gezet dat men er verstomd van
staat hoe nog iemand erin wil wonen
Zij zijn hoogstens te gebruiken voor
een alleenwonende juffrouw en dan is
hef nog niet veel zaaks.
En dat noemt men behoorlijke ar
beiderswoningen I Het zijn merkwaar
dige stooLvormige blokken van beton
met veel te kleine ramen, leeiijk van
vorm en uiterlijk, in één woord mon
sters. Het heette indertijd dat dit nu
eens het nieuwste zou worden op ne
gebied van woningbouw en thans Ka.i
men lezen in dit verslag dat er eigea
lijk geen liefhebbers meer voor zijn.
Het zou intéressant zijn eens te ver
nemen hoe vele malen deze woningen
al van bewoners zijn gewisseld, wat
natuurlijk het beste bewijs er voor is
dat het soort met deugt. 'IVouwens het
is merkwaardig dat men na den oor
log aller leiftypes ij? gaan bouw eb waar
den zulk een schaapachtige vacht. Je
bent zoo. zoo.... veel manlijker ge
worden 1”
Zij babbelde aan één stuk door, ter-
vijl zij wachtten op den witkiel die
talmde den koffer te brengen. Jaap
baalde al dien, tijd beklemd adem, tuj
kon niet onbevangen praten, antwoord
de kortaf of knikte maar eena. Betty’s
vlugge, bevallige bewegingen, haar
rood mondje, de zachte glams van haar
reebruine oogen, ze waren Jaap Bar
tels een openbaring I Vooral de don
kere oogen, op die van zijn tweede
moeder gelijkend f Maar had hij ze bij
zijn stiefmoeder vergeleken bij de
oogen van Italiaansche madonna’s, aan
biddelijk. heilig, moederlijk de rei
ne, feeder vroolijke blik vain Betty s
oogen kuste met zacht geweld zijn
8 ug hart open dat tot op heden ge
sloten was gebleven voor vrouwelijke
bekoring.
Dien avond, eindelijk alleen op lijn
kamer, sloot hij de deur, onderwierp
voor den spiegel zijn uiterlijk aan een
nauwkeurig onderzoek. Misschien voor
het eerst van zijn leven- Nog herin
nerde hij zich Betty’s plagende uitroe
pen, drie jaar geleden, toen zijn stief
moeder bij een schoonmaak in zijn ka-
mer. in de waschtafeHadie een kam
vond die meer gapingen vertoonde dan
landen 1 „Maar Jaap I” riep zij, „hoe
is het mogeliik zno’n ding naarbehoo-
ren te gebruiken V*
uitstekende propaganda gemaakt worden.
De Goudsche gidsen evenwel zeggen maar
heel weinig over onze omgeving, ze dragen
meer een specifiek plaatseljjk karakter, en
zyn daardoor voor een belangrijk deel medé
oorzaak van het onbekend blijven ervan.
’fis wel opmerkelyk, dat gidsen van
plaatsen uit een boschryke omgeving, wel
de aandacht vestigen op het natuurschoon,
terwyl gidsen van plaatsen, die in het pol
derland gelegen zi^n, hieraan niet de minste
aandacht schenken, noch door beschrijving,
noch door illustraties. En dit laatste was toch
zeker niet minder noodig. ’t Kost toch niét
veel moeite een collectie natuurkK m van
Gouda samen te stellen, die een verg, y'king
met die uit gidsen van plaatsen in een
boschryke omgeving glansrijk kigmen door
staan, want Gouda staat, wat natuurschoon
betreft, niet by andere plaats§4 ten achter.
E. H. schreef voor eenigen tyd in dit ver
band o.a.: „Er wordt zoo dikwyls ietwat
smalend gesproken over 't eentonige en 1
alles gekultureerde van deze lage landen in
tegenstelling dan. met de Oostelijke en Zui
delijke streken van ons land, die meer af
wisselend zouden ztf* en waar mén nog land
aantreft, dat wild en woest gebied van de
natuur is. Maar wie zoo spreekt kent ze
niet
Wie zoo spreekt kent ze niet de wyde pol
ders met hun onafzienbare velden van gras,
met huik mooie luchten bij davering van
zonneschijn of jaeht van wentelende wolken-
wielen.
Of de landen hier blinken van zonneglans,
of als ze verlaten liggen in de gierende hui
lende Westerstormen, altijd zijn ze mooi. O,
dit land is mooi.
Maar men kent ’t niet, men trekt er op
uit om bergen en bosschen te zien in gan-
sche verre streken van de wereld en men
kent zelfs de allernaaste omgeving niet van
zyn eigen stad.
Maar oeh, de menschen, die hier de schoon-
•heid niet zien van onze Hollandsche weiden
en plassen, die vinden ook elders geen
schoonheid."
Maar zijn eenmaal de oogen geopend, .dan
komt het met het Vreemdelingenverkeer
voor een groot deel wel in orde, de Gouwe
naars zullen dan hun logé’s rondleiden door
onze stad en omgeving en hen wijzen op de
omringende schoonheid, en zoo de belang
stelling wekken voor onze gemeente.
Op deze wyze kan iedereen helpen het
(Vreemdelingenverkeer te Jteorderen. Wy
hebben dit onlangs nog ondervonden, by t
rondleiden van een vreemdeling door de
stad, langs de plassen, den IJssel en door de
polders, en hy genoot van onze omgeving.
Thuisgekomen deed hy enthousiaste verha-
5) -
„Jaapte, xnfn jongen, wat leuk dat
je gekotnen bent, heb je een rijtuig
Ja, daar...? Laat ons dan dadelijk weg
rijden! Wat nMMnpel-je? vraag-je of ik
nog meer bagage heb? Maar wat dacht
je dian, Jaap, dat een diame het af
kon met een taschje zoo groot als een
vuist 1 Daar b.eb-je mijn witkiel al,
met mijn valies, hoedendoos en para-
pluienak. Er komt nog een koffer, een
groote koffer 1 Zeg Jaap, hoe gaat het
thuis, mama is toch niet erger Niet?
O heerlijk En hoe gaat het vader en
Fietje Is the baby of the family nog
wx> dik Leuk, ze allen weer te zien!
Zeg Jaaoie, en ij bent niet» veran-
d'ord; geen zier, hoor I Ik zou-je zoo
herkend hebben, als ik je in de stra
ten van Lausanne was tegengekomen
Toch, eerlijk bekend, ik stelde me je
tenger voor. en je bent breed ge-
worden en dat kort geknipte haar staat
1* héél goed vroeger waren die krul-
GOUDSCHE COMT.
naar trouwae nij. geen anuei i
bedenken en het plan uitvoeren, zoo-
dra hij Kans daartoe zag, was voor
Jaap Bartels één.
Maar nog geheet onverwacht kwam
het oogenblik der verklaring. Het was
drie dagen Later, in het middaguur.
Jaap ging van uit het kantoor naar de
huiskamer, waar hij een vergeten bn.i
kwam zoeken. Hij meende dat zijn
stiefmoeder en Betty visite» waren gaan
maken, dat hadden rij tenminste de
vorige dagen gedaan, en hij liep naar
binnen m het stoffige oude kantoor
jasje waarin hij zoo gaarne werkte...
Daar zag hij Betty, staande voor h<t
middelste der ramen, in hetzett le oo
kerblauwe pakje da* de ranke leni -
heid van haar gestalte zoo goed o
uitkomen. Zij stond daar ctoelloos en
keerde zich haastig om, toen zij iemand
hoorde binnenkomen. Jaap bemerken
de, glimlachten oogen en mond hom
weer zoo bekoprlijk tegen. En met
dien warmen klank in de riëm. die
hem het bloed naar het hoofd i«.e
telkens als hij die hoorde, riep zij
h«n vroolijk toe „Jij thuis. Jaepie
Dat noem Ik een prettige verrassing t
Ik dacht me alleen en begon me juist
knapjes te vervelenZeg, ik stond
daar juist tiet gazon in den tuin eens
op te nemen.
enz.
20