IX
r
w;
M
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No IS984.
Donderdag I October I92S
09* Jaargang
Dit blad verschijnt cjagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
GOUDA
Groot,
den haag.
lies, Credleten en
ter Procesrisico.
ES
en.
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Zooals de ouden zongen
Di zesde Algemeens Virgiiliriiig ni dn Volhiiboiiil ti Genèvi.
V.
«kleurendruk.
betaling
M.
FEUILLETO*.
een
(Wordt vervotaty
o
snij-
VOOÏ
eten.
Lyautey
samenge-
de Stations
fië.
20
F0.50;
[baar I
f
vast te staan dat de conferentie te Locar
no inderdaad op 6 October sal aanvangen.
De Duitsche delegatie zal, wy melden het
reeds, Zaterdagavond met ’n specialen trein
naar Locarno vertrekken, waar zy Zondag
namiddag zal aankomen. Behalve de rfyks-
kanselier, de minister van buitenlandse^
zaken, staatssecretaris von Schubert en
„Ministerialdirektor" Gaus zullen nog de
staatssecretaris van de rykskanselary en
de rijksperschef, alsmede eenige referenda
rissen van het departement van buitenland-
sche zaken en de persafdeeling deel der de
legatie uitmaken.
De delegatie zal in het hotel Esplanade
in een voorstad van Locarno wonen en door
rechtstreeksche telefoon- en telegraaflei-
dingen met Berlijn in verbinding staan.
emmer in de hand, antwoordde,
“J bij bedoelde „D^|
(iOlDSCHE COURANT.
De stryd in Marokko is volgens de be
richten uit Fez thans in vollen gang; b(j
schijnt van groot belang daar hij er toe
dient den grondslag te leggen voor toekom
stige acties, die het mogelijk zullen maken
de hoogten te bezetten, welke de verster
king Kiffane beheerschen.
De brigades, welke 14 bataljons tellen en
door 20 batterijen worden gesteund', namen
onder de oogen van Pétain en Naulin aan
de actie deel.
Ameriakansche commissies wordt overwo-
gn, bepaalt dat de betalingen worden opge
schort in geval de wisselmarkt ongustig is
voor de overdracht der gelden op den vast-
gestelden datum, waardoor dus het Fran-
sche departement van financiën een zekere
vrijheid wordt gegeven voor het uitkiezen
van een gunstig tijdstip voor de overdracht.
Naar verluidt zetten de Franschen de
voordeelen uiteen van een langduriger pe
riode dan 62 jaar voor de amortisatie der
schuld, daar zij aldus hun jaarlyks^h gemid
deld bedrag zouden kunnen verminderen.
Wij menschen trappen elkaar, omdat
we niets van elkaar weten.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2J25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal ƒ2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per poet per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abennementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81, GOUDA,
hij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie, Tel. 83.
Chamberlain, Sir Cecil Hurst en de ande
re Britsche gedelegeerden vertrekken even
eens Zaterdag a.s. uit Londen naar Locar
no tot bijwoning van de conferentie, welke
Maandag a.s. aanvangt.
Gisteravond verkeerde men op ’t Foreign
Office in Het onzekere omtrent de wensche-
lykheid der publicatie van de Duitsche no
ta, maar besliste men ten slotte toch tot
openbaarmaking over te gaan, toen verno
men werd, dat te Berlijn reeds officieuze
mededeelingen waren gedaan omtrent de
verklaringen der Duitsche gezanten.
zyn, maar niettemin er toe meewerkt, dat
de naam van den Volkenbond opnieuw zal
worden gezegend.
De vierde Commissie, die de begrooting
behandelt, heeft haren arbeid beëindigd
vroeger dan voorgaande Jaren gebruikelijk
was. En niet onvermeld mag blijven, dat
de Raad van den Volkenbond, na het Mo-
soelgeschil te hebben behandeld, de aange
legenheid van de Danziger haven in ver
band met de daar door Polen geplaatste
brievenbussen definitief heeft beëindigd.
Men zal zich herinneren, dat in het advies,
door het Haagsche Hof over deze Pool-
sche brievenbussen uitgebracht, opgemerkt
werd, dat volgens het tractaat van Versail
les niet vaststaat wat onder het havenge
bied van Danzig moet worden gerekend.
De Volkenbond heeft toen een adviseerende
oemmissie aan het werk gesteld om vast te
leggen wat de haven is. Danzig wilde de
haven tot de waterwerken en de onmiddel-
Ijjk daaraan gelegen inrichtingen beper
ken; de adviseerende commissie heeft ech
ter, zjj het ook niet zoo ruim als het Pool-
sche voorstel beoogde, erkend, dat die ge
deelten van de stad, waarin kantoren en
ondernemingen, die op het havenbedrijf be
trekking hebbep, zjjn gevestigd, mede moe
ten worden gerekend tot wat men de ha
ven noemt. Danzig, welks Senaat andere
politieke kleur gaat vertoonen dan vroeger,
heeft zich nu tegen het advies dezer com
missie verzet en is op zijn oorspronkelijk
voorstel teruggekomen. Tevergeefs, want
de Raad heeft terecht gemeend, dat de on
partijdige commissie gelijk had en heeft aan
Polen, nu het recht toegekend om brieven,
telegraaf- en telefoondienst uit te oefenen
in het rechtstreeksch havengebied, en al
wat verder tot de haven van Danzig gere
kend wordt en bovendien in die gedeelten
waar speciale Poolsche bureaux zijn geves
tigd. Eene beslissing, die te verwachten
viel, al zal zjj door het nog altjjd halsstarri
ge Danzig wel worden opgevat als een kren-
kiderdaad -éen be- king van zjjn recht!
sverd, dat dan se- I
Volkenbond moge Genève, Sept. 1925.
Oa onderhandalingan tusaohan Frankrijk an da
Var. Staten.
De m, conferentie. De strijd in Marokko.
De Fransch-Amerikaansche onderhande-
lingen over de schulden hadden gisteren,
zoo meldt Reuter althans, een vlot verloop.
Naar verluidt is er overeenstemming be
reikt tot het inlasschen, in elke regeling, die
tot stand mocht komen, van een clausule,
welke in een herziening dezer regeling voor
ziet in geval het aan beide zjjden duidelijk
mocht worden, dat Frankrijks betalingsca-
paciteit is overschat.
Bovendien heeft de Amerikaansche com
missie de voorgestelde annuïteiten met 20
millioen dollar verminderd. Frankrijk acht
beide concessies van groot gewicht.
Een ander voorstel, dat door de Fransch-
ADVERTENTIEPRUS: Uit Gouda aa omstrek» (baboorenda tot daa bergkring):
1—5 regain ƒ1.80, «Ure reg*l maar ƒ0.25. Vaa buit» Gouda daa bwoigkriag:
1—5 regda 1 55, alka regal maar ƒ0.80. Advertentie ia bat Zateidagnummar M
bjjzlag op daa prijs. Liatfdadighaida-advertazitila da helft ra» daa prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1-4 regale ƒ2.06, elke n«ai maar ƒ.050. Op
de voorpagina 50 hoogar.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingan Mj contract tot aeer geredneear-
den prjjs. Groot* lettere en randen worden beretamd naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaechenkomat van «oliede Boelriiaa-
deiaren, Advertentiebureaux en onze Agenten en moeten daags vóór <to plaatsing
aan het Bureau zijn ingakomen, teneinde van opname venakard to styn.
blik niet doen. Zou zjj verder willen gaan,
zjj zou op Engelschen tegenstand stuiten,
en reeds nu mag worden gezegd, gelijk ge
schiedde door den invloedrijken afgevaar
digde, onmiddelljjk nadat Boncour zjjn in
drukwekkende rede had gehouden: Enge
land is er niet in geslaagd, zoo het dit ge
wild heeft, om geheel het werk van verle
den jaar te vernietigen. Integendeel, het
Protocol van 1924 staat daar, ook in de
beraadslagingen der gedelegeerden zelven,
recht overeind als een punt, waarheen men
zjjn oogen richt, maar dat men niet, als
aanvankelijk gedacht werd, in een paar ja
ren tjjds, maar vermoedeljjk eerst na lan
gen, maar dan ook goed voorbereiden strijd,
zal bereiken.
'De zesde commissie, om op haar arbeid
nog even terug te komen, heeft nuttig werk
gedaan op het gebied 'der slavernij. Ter
zijde van de Mandatencommissie, min of
meer als onderdeel van deze, is reeds gerul-
men ty'd werkzaam de adviseerende Slaver-
njjcommissie van den Volkenbond- Deze
heeft korten tjjd geleden een door haar In
gesteld diepgaand onderzoek beëindigd,
waarvan de resultaten deze bleken te zjjn,
dat, vooral in Afrika, de slavernij veel meer
en veel intenser voorkomt dan men in de
zen beschaafden tjjd zou verwachten. Ook
de iRoode Zee is door slavernij berucht. Nu
heeft de Slavernjjcommissie een ontwerp
overeenkomst gemaakt, bestaande uit een
groot aantal artikelen en voorziende weer
opnieuw in een afzonderlijke organisatie,
van den Volkenbond Uitgaande, om deze
overeenkomst ten uitvoer te leggen. Cecil
heeft er nu op aangedrongen /lat de As
semble deze overeenkomst in groote lijnen
tpt haar ontwerp zal mak^n, en een sub
commissie uit de zesde Commissie is aan
het werk getogen om het ontwerp der
overeenkomst grondig te bestudeeren en
zooveel mogelyk pasklaar te maken. Het is
de vraag, ook nu nog, of men daarmede
voor het einde van deze Assemblée slaagt.
Zoo men het doet, is er inderdaad -éen be
langrijk stuk werk afgeleverd, dat dan
cundair werk van den 1
zijn moeder s last hoog dra v einde betui
gingen van dankbaiarheid op, groot for
maat postpapier, kleurig gebloemd en
verguld op snee. Ei\ met Sint Nicolaas
en zjn verjaardag werd zijn spaarpot
aardig gespekt. Zoo bleet de» band tus
schen „bfevein” en „beneden” lang
bestaan. Eiken winter ontmoetten het
„cherubijntje uit dehoogere sferen
dat van „omlaag” weer met vernieuw
de vreugde, zoolang zij kinderen ble
ven. Toen zoo langzameraandl kwam
na eik buitenverblijf het meisje terug,
iets meer gegroeid, in uiterlijk en ma
nieren minder ongedwongen dan toen
zij heenging en stond de jongen, met
zijn verstandige oogen, ook gegroeid,
vooruitgegaan in kennis en weten te
genover liet; speelmakkertje, dieper
doordrongen van het maatschappelijk
standsverschil tusschen hen beiden. Wel
schoof dan weer het maandenlang sa
menzijn in één huis, de dagelijksche
omgang, dat verschil, wat op den ach-
ergrond. maar... toch' kfcam eindelijk
de winter dat zij elkander niet meer
opzochten, hun ontmoeting of samen
zijn van het toeval lieten afhangen, al
bleef dan ook nog iets over tusschen
hen van de oude vertrouwelijkheid.
Eindelijk, na nog eene een schei
ding van een* langen zomer, brak tus
schen de twee bijnavolwassen kinde
ren he»‘ oogenblik aan, dat toch niet
uitblijven kon. waarop zij leerden be
grijpen welke Move hen op den duur
„cherubijntje van de lagere sferen
eenmaal den stal zou aanvegen of
paarden roskammen, want dat zou im
mers de bestemming moe ten worden
va. het zoontje van denu gestorven
koetsier De freules vonden het voor
al jammer van Karei, omdat hij reeds
heel jong toonde een zeldzaam vlug
begrip te bezitten. Hij leerde van de
nieuwe fransche bonne die na een
paar jaar de ^ollandsche hifd vervan
gen, vlugger Fransch, dan het trager
en jonger freuletje. Kortom, de freules
Anna Margaretha en Isabella Amalia
besloten zijn opvoeding ter harte te
nemen. Zij betaalden van hun eigen
speldegeld zijn goede school, zijn boe
ken en 1_i— de daarbij passende klee-
ren. Zijn moeder en grootmoeder wer
den niet moede den jongen in de pren
ten dat braaf oppassen, vlijtig leeren
voortaan zijn eerste plicht van dank
baarheid moest zijn tegenover dfe fa
milie „boven”. Zoodoende kreeg Ka
rei Bartpitfl wel veel minder vrijen
tijd, maar die®) hij beschikbaar had,
gaf hij ’g winters aan het kleine freu
letje.
Op de verjaardagen van de oude
mevrouw en de tronies die in den
zomer vielen, als in jïe stad witte la
kens hingen voor alle bovenramen van
’t groote huis, en de bloeiende plan
tjes voor de sousterraiuveneters spra
ken van een vrijer leven üi de bene
denste verdieping, schreef Karei op
Oorspronkelijke roman
door
LOUISE B. B.
Naar men weet is maarschalk Lyautey
naar Frankrijk teruggekeerd. Het aftreden
van dezen preaident-generaal der Fransche
Republiek in Marokko beduidt vrijwel het
einde van de loopbaan van dexen roemrij
ken 71-jarige.
Dat hy moet heengaan op een oogenblik
waarop in Marokko het militaire gezag re
geert, is zeker niet aan hem te wijten.
Lyautey werd in 1854 in Nancy geboren
uit een familie, die in een eeuw tjjds vier
generaals heeft geteld. In 1873 kwam hij
op, de krijgsschool van Saint-Cyr en werd
in 1880 naar Algerië gezonden, wajtr hy tot
’87 bleef. Aanvankelijk diende hij bij de
cavalerie.
Zijn succesvolle carrière begon eigenlijk
pas in 1893, toen hy naar Indo-China werd
gezonden, waar hy aan tai van militaire
operaties deel nam en later tot chef van
het militaire kabinet van den gouvemeur-
generaal Rousseau werd benoemd.
Generaal Galliéni, met wien
korten tjjd in Indo-China had
(Van onzen bijzonderen verslaggever.)
X.
gaat tot codificatie van het minderheden
recht, en de Staten, die minderheden in
zich bevatten, kennen aan zijn raadgevin
gen of aan zyn besluiten niet de minste
waarde toe Vandaar; dan ook, dat per slot
van rekening het Baltische voorstel is in
getrokken, maar dat tegfljjkertyd is beslo
ten de gedachtenwisseling, die daarover
heeft plaats gehad, aan het oordeel van den
Raad te' onderwerpen. Men hoopt dat op
die wijze nog iets positiefs zal worden be
reikt, hetgeen den minderheden ten goede
zal komen. Zooveel is zeker, de Volkenbond,
die met een zeker toezicht op de uitoefe
ning der rechten jegens de minderheden is
belast, neemt die taak niet al te licht op,
en voert haar, in tegenstelling met wat
men oorspronkelijk wel eens had gedacht,
nauwkeurig uit.
Met dat al bljjven, ook dit jaar, de eerste
en de derde Commissie voor den «krbekl van
den Volkenbond het belangrijkste. Men heeft
wel, van Belgische zjjde, getracht het te
doen voorkomen als zou ér dit jaar, dank
zjj het voorstel dor economische conferen
tie, meer verband bestaan tusschen de eer
ste en de tweede dan tusschen de eerst®
en de derde Commissie in de praktijk
bljjkt daarvan niet veel. De eerste commis
sie heeft ongetwijfeld het Deensche voor
stel betreffende bemiddelaars by het Hof
in den Haag eervol begraven. Maar het
heeft tegelijkertijd het Zweedsche voorstel,
dat uitbreiding van verplicht* arbitrage
voorziet, in zjjn kern vastgehouden, geheel
in overeenstemming met de beslissingen in
de derde Commissie, die ondanks allen En
gelschen tegenstand ertoe hebben geleid,
dat de Raad in een met algemeene stemmen
aangenomen resolutie is uitgenoodigd om
een studie te maken van de voorbereiding
eener Ontwapeningsconferentie. De Raad
zal nu hebben te beslissen, wanneer daar
mede zal worden begonnen. Maar uit het
rapport der derde Commissie, dat ook dit
maal aan minister Benesj werd toever
trouwd, komt wel vast te staan, 'dat de
groote meerderheid der Staten wenscht, dat
hiermede terstond, in elk geval zoo spoedig
mogelyk een aanvang zal worden gemaakt.
Bovendien is in de aangenomen resolutie de
aanvalsoorlog nog eens als internationale
misdaad gekenschetst, en is het sluiten van
arbitrage en veiligheidsverdragen, welke
niet tot een bepaalde streek beperkt behoe
ven te bljjven, doch uitgebreid kunnen wor
den tot de geheele wereld, krachtig aange-
moedigd. De beginselen van het Protocol
die eenerzjjds de veiligheid willen verzeke
ren door middel van arbitrage; anderzijds
door het totstandkomen dezer veiligheid de
ontwapening willen mogelyk maken, wor-
Het schjjnt thans toch met zekerheid
scüik ai net vlugge kereltje, aai ioo
intelligent kon speien met het kleine
nichtje. En de goedige dames met haar
zachte fijne stemmen, haar trippelpas
jes, haar weerschijmaijden japonnen en
hare grijzende, glimmende, gladgestre
ken banaeaiux, noemden de twee kin
deren schertsend de „cherubijntjes
Mance, het cherubijntje van de hoo
gere, het jongetje, dait van de lagere
sferen. Up zolder, in een van de groo
te kisten van Indisch hout, werd een
oud bruinfluweel pagepakje gevonden,
dat eens had toetoahoord aan een jong
gestorven oud-oom. En kinderlijk lucht
hartig ^ls zij waren gebleven, niette
genstaande haar grijzend! haar, ver
kleedden de freules hetaardige jon
getje en genoïen van de verrassende
metamorphose. „()eh< charmant I” rie
pen zij als uit één mond „Nèt een
pastelteekening van een prinsje 1 Dat
bruin fluweel, dat wit kanten kitegje,
die blauwe oogen, het blonde haar...,
een levend geworden van Dyckje
Zij lachten aidi tranen, toen Mance,
ookin verrukking, de armpjes otn den
hals sloeg van het knaapje en met
kinderlijk gebrabbel ui'.riep „Kalei,
zal-je met me touwen als je goot,ben?”
Zij lieten die woorden telkens her
halen door het kleine meisje, alleen
maar om' nog eens te kunnen lachen
om „zoo n éénig koddig idee
Toch vonden de goedhartige freules
het heel jammer, dat het snoezige
scheioiue. Karei Bartel» ontmoete Man
ce geheel onverwacht, terwijl zij reeds
eenige weken in de stad veu-toeid», op
do trap. Zij was niet alléén, mj ver
gezelde een vriendinnetjê dat haar bad
bezocht naar beneden arm in arm
kwamen zij de trap af, de twee net
gekleede meipjes. En Karei voelde
scherp de vernedering van dit oogen
blik, dat hij haar juist nu ontmoeten
moest, in een oud versleten huispak,
een emmer steenkolen dragend, dien
hij op last zijner moeder naar boven
moest brengen om de haarden te voor
zien.
En Mace, blozend van spijt, hoog
hartiger, ongewoon stijf, omdat hot
haar hinderde hem> in tegenwoordig
heid van een derde te ontmoeten, pre
velde koel, flauw „Dag, Bartels.
Voor het eerst vermeed rij, hem bij
den kindernaam te noemen. En hij,
licht geprikkeld, beteuterd door hef
onverwachte van de ontmoeting, vol
komen zich bewust van het vernede
rende van rijn houding met dien zwar
ten -7
onderdaniger dan
freule.”
De zesde Commissie van den Volkenbond
ia die der z.g.n. politieke vraagstukken.
Somwijlen heeft deze commissie, die een
maal door den Nederlandschen gedelegeer
de, den heer Loudon werd gepresideerd,
belangrijke vraagstukken te behandelen ge
kregen. Maar niet altijd, vooral niet, om
dat die vraagstukken van meer politieken
aard, die in de vergadering van den Volken
bond voorkomen, in den regel een juridi-
schen ondergrond hebben, waardoor de be
langrijkste dezer allereerst naar de eerste
commissie worden verwezen. Ditmaal ech
ter heeft het Minderhedendebat heel wat
van de aandacht der vergadering gevergd.
Ais reeds is medegedeeld, zyn van Baltische
zyde voorstellen gedaan om te komen tot
een codificatie van het dusgenaamde min
derhedenrecht. Minderheden waren er voor
den oorlog en zijn er na den oorlog geble
ven, met dit onderscheid intusschen, dat,
wat vroeger minderheden waren, nu meer
derheden zyn geworden en omgekeerd. Hon
garije b.v., waarvan vroeger dikwerf werd
gezegd dat het zijn minderheden niet goed
behandelde, beklaagt zich nu over het lot,
dat de Hongaarsche minderheden resp. in
Roemenië en in Yoego-Slavië ten deel valt;
Hongarije maakt zich ook bezorgd over
zijn Minderheden in TAjecho-Slowakije. Nu
hebben de Geallieerde en Geassocieerde mo
gendheden op denzelfden dag, dat zij het
tractaat van Versailles van 28 Juni IMS
onderteekenden, aan de nieuw gevormde
Staten in Europa, in het bijzonder aan Po
ten, Tsjecho-Slowakye en Yoego-Slavië de
verplichting opgelegd om aan de minderhe-
den in hun midden zekere rechten op het
gebied van kerk, school en taal toe te
staan. Over de wijze waarop die verplich
tingen worden nageleefd, heerscht, het i
minst overigens ten aanzien van Polen,
nogal eens verschil van meening. De Balti-
sche Staten zijn nu van oordeel, dat het
aanbeveling verdient om de bepalingen be
treffende behandeling van minderheden, die
thans zeer verspreid in tal van tractaten
worden gevonden, in een enkel tractaat
vast te leggen. Het is meer voorgekomen
dat gecodificeerd recht gemakkelijker tot
ontwikkeling.komt dan recht, dat overal in
brokstukken is verspreid.
Maar aan den anderen kant valt niet te
ontkennen, dat een dergelyke codificatie de
moreele verplichting met zich brengt om
hetgeen in die codificatie is neergeschreven,
te handhaven. Dat heeft Lord Robert Cecil,
dat heeft de Belgische Minister Hymans ge
voeld. Vandaar hun waarschuwing, dat de
Volkenbond ervoor moet waken om niet te
veel last op zyn schouders te laden. De Vol
kenbond is nog geen sterk organisme; het
verloop der Mosoel-kwestie bewijst het. den op deze wijze wel gehandhaafd. Meer
Wat te doen, .wanneer de Volkenbond över- kan deze zesde Assemblée op het oogen-
9) -
meisje dat alleen was
builen en schrammen had opgeloopen,
maar van schrik' en ontsteltenis danig
tc keer ging, werd hem in de gang
door de verschrikte tantes algenomen,
terwijl in de verwarring de bonne
hem een oorveeg gaf. Met een snauw
werd hij de trap weer afgejaagd), ver
bannen naar rijn onderaardsöh, rijk.
Doch nu de kleine Hermance een
levend1 speelkameraadje in huis ont
dekt had, zeurde rij eiken dag om1 het
„jongetje van beneden”, als omi
nieuw begeerlijk speelgoed. En wat
konden de bedaagde teerhartige tan
tes haar „cherubijntje” weigeren? Zoo
kwam hel verstopte jongetje uit bet
sousterrain eiken dag boven bij „Man
petje” spelen. Zij werden innige speel
kameraadjes, het zonderling paartje,
de tweejarige freule en het zesjarige
koetsierszoontje. De twee bedaagde
freules kregen hoe langer hqe meer
