r/i
I
il Dealer.
i\RS
;er
cces der
NIEUWS. EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle,
W - - ©BZ.
Maandag 2 November 1825
85*Jaargang
nieuwerkerk, ouderkerk, oudewater, reeuwuk, schoonhoven, stolwijk, waddinxveen, zevenhuizen,
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
i
TRIJD bij
i
[T
Zooals de ouden zongen
3848 100
Hulp is de beste troost.
FEUILLETÖI.
BEZORGD.
wat bedoel.
haar hart, jij doet onvrou-
en, en koop een
(Wordt vervolgd).
.«safcrf&ss^..-
j
nen"
„zuil
diep
beet
hebt
i
8055
70
elefoon 350
tterende collectie
Hjpen
IJZEN.
■■«liaan B7
IN:
ndeweg 60.
ekade 78.
[Jssellaan 25.
g 6.
laven 36.
.ven 5.
narkt 56.
Raam 244.
tan 178.
recht.
27.
BfUITENLANDSCH NIEUWS.
DUTreCHLAND.
Mijnramp in Westfalen.
Ontploffing in de mün „Holland.”
Zaterdagavond tusschen 8 en 9 uur heeft
Oorspronkelijke roman
door
LOUISE B. B.
liOHIMHE COURANT.
het
te
Naar draadloos uit Parijs wordt gemeld,
heeft de Ameri'kaansche ambassadeur Pain-
levé udtgenoodigd de onderhandelirigen we
der te heropenen inzake de fundeering der
schulden van Frankrijk aan de Vereenigde
Staten.
Painlevé heeft deze uitnoodiging aangeno
men, doch schijnt voornemens accoord te
gaan met de verlenging van de voorloopige
regeling gedurende de eerste vijf jaar.
Nader werd voorts nog gemeld, dat waar
schijnlijk Henri Bérenger zich voor bespre
kingen naar Washington zal begeven.
Een ernstige politieke misdaad heeft
plaats gehad in Wesjt-Macedonië. Op 24 Oc
tober werd een automobiel, waarin bisschop
Nikolaj Velimdrawatsj, een van de hoogste
Joegoslavische geestelijken, van Dibra naar
Ochrida ('beide plaatsen aan de Albanee-
sche grens) zou reizen^ aan den oever van
de Drin (de grensrivier) gevonden, ongeveer
20 K.M. van Sroega (ten N. van Ochrida)
met het lijk van een gendarme, die een pries
ter en de districts-gouvemeur van Ochrida
in den auto vergezeld had. De bisschop was
op het laatste oogenblik verhinderd geweest
af te reizen.
Men neemt aan, dat de priester en de dis-
trictsgouvemeur levend door de bandieten
over de rivier naar het Albaneesche gebied
zijn vervoerd. Men is er tot dusver niet in
geslaagd, hun verblijfplaats te ontdekken.
Het bericht heeft groote opwinding ver
oorzaakt en de Joegoslavische pers wjjdt
veel aandacht aan de zaak. Er hebben den
laatsten tijd geruchten geloopen over de
herleving van het z.g. KossoVo-comité, een
Albaneesdhe anti-Joegoslavische organisa
tie, welke uit Macedonisdh Bulgarije steun
ontvangt. Men neemt aan, (jat de misdaad
begaan is met het doel Joegoslavië met de
Albaneesche regeering Jn moeilijkheden te
brengen en om den terugkeer van het Fan
Noli-regime in Albanië te vergemakkelijken,
dat de beste (betrekkingen met de Macedo
nische revol ut ionnai ren ^onderhield.
De pers, die tot nog toe geneigd was,
zich aan de zyde van Bulgarije te scharen
in het Grieksch-Bulgaarsche conflict, is na
dit geval veel minder sympathiek tegenover
Bulgarije komen te staan.
IK8AL CAR
obielen.
I deelgenomen
>f ruim 52 ffy
rdeeld over 12
opgenomen.
De kwestie van Froenze’s opvolging zal
waarschijnlijk eerst geregeld worden op
het congres van de communistische partij,
dat in Decembe?a.s. wordt gehouden.
Zijn plaatsvervanger in het commissa
riaat van Oorlog is Unschlicht, die het con
tact tusscheri de Tsjeka en het ministerie
van Oorlog inS stand hield of den bekenden
Woroschilof.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal £25, per week 17 coat, mot Zondagsblad
per kwartaal f 2.90, per week 22 cent, overal waar de bazorgiag per looper geschiedt
Franco per poet per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ona Bureau: MARKT 81, GOUDA
b(j onze agenten an loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux rijn dageUfke geopend van 9—6 uur. Administratie Tal. Int 82;
Redactie, Tel. 88.
in de mijn „Holland” der Phönix A.-G. für
Bergbau und Hüttenbetrieb te Wattenscheid
in Westfalen, waarschijnlijk ten. gevolge
van explosie van mijngas, een ontploffing
plaats gehad. Hierbij zijn 17 personen om
het leven gekomen; voorts zijn 2 mijnwer
kers ernstig gewond, waarvan er één in le
vensgevaar verkeert.
De reddingsbrigade was direct ter plaat
se. In de afdeeling waarin de dfetploffing is
geschied, bevonden zich circa 50 man. Het
betreft hier een gesloten afdeeling, die geen
directe verbinding met andere afdeelingen
heeft, waarin talrijke mijnwerkers arbeid
den.
■De lijken zijn grootendeels verkoold en
ernstig verminkt. Dank zy het voortreffelij
ke werk der reddingsbrigade slaagde men
er in, reeds hedenmorgen om 4 uur alle lij
ken te voorschijn te brengen.
lOnmiddellijk na het bekend worden der
ramp had zich voor de poorten der mijn een
reusachtige menschenmenigte verzameld.
De mijn werd door de politie afgezet.
Hartverscheurende tooneelen speelden
rich af bij het bekend worden van de namen
der slachtoffers.
Het grafmonument voor Ebert onthuld.
Öp het kerkhof van Heidelberg is Zater
dag het monument op het graf van presi
dent Ebert onthuld en door de rijksregee-
ring overgedragen aan het gemeentebe
stuur van de geboortestad van den over
ledene.
De plechtigheid werd bij gewoond door
mevrouw Ebert en haar beide zoons, de
rijksministers Gessler en Brauns, staats
secretaris dr. Meissner, den Pruisischen
minister-president Braun, drie leden van
de regeering van Badén, de sociaal-demo-
cratische Ryksdagleden Herann Muller en
Wels, enz. Voorts waren tal van gedele
geerden van den ryksbanier uit het heele
rijk te Heidelberg gekomen met hun zwart
omfloersde vaandels. Aan het graf sprak
dr. Gessler uit naam van de rjjksregeering.
Hij zeide, dat hij het monument, dat de
rijksregeering voor den eersten president
van de Duitsche republiek heeft laten op
richten, in naam en in opdracht van deze
regeering aan de stad Heidelberg toever-
- trouwde. Gessler herinnerde in zijn korte
toespraak aan hetgeen Ebert in de moei
lijke tijden voor het Duitsche vaderland
had gedaan. Dit monument moet een bewijs
zijn van de dankbaarheid en de vereering
voor den ontslapene. Dit eenvoudige monu
ment, dat beantwoordt aan het wezen van
den overledene, moge de toekomstige ge
slachten vertellen, dat de wensch van Frie
drich Ebert vervuld werd en dat hij zijn
laatste rust vond, na de strijd en afmatting
van een werkzaam leven, hier te Heidel
berg in de geliefde geboortestreek, welker
trouwe zoon hij was.
De namen van zijn voor het vaderland
gevallen zoons, die naast hem rusten, mo
gen allen die het graf bezoeken het bewijs
leveren, dat hem niets van het leed van de-
krijgen. Het werk boeide hen» met
meer. Zoo daar niet ware geweest de
sterkende troost, dat rijn vader, een
maal door den zuren appel heen, en
zijn stijfhoofdigheid gebroken», nu rijn
zoon met den dag meer ging vertrou
wen, ja zelfs steun zocht bij die nieu
we, jonge, frissche kracht,* die rijn
verzwakkenden ouderdom kwam schra
gen, zou Jaap den moed gemist heb
ben om te blijven, ware hij weer heen
gevlucht, ver weg. naar het buiten
land, uit Betty ’s nabijheid, die telkens
weer zoo pijnlijk de smart deed op
laaien. Nu bleef Jaap om rijn ouden
ziekelijken vader, om de kantoorzaken
en verdroeg, zij het dan met stugge
norschheid, de enkele uren van den
dag dat rijn wegblijven uit de huis
kamer ongewenschte nieuwsgierigheid
of achterdocht had’ kunnen opwekken.
Dat waren de uren van de maaltij
den, en nog beperkte hij deze. Het
twaalfuurtje liet hij zich op het kan
toor brengen, voorgevende het rijn
plicht te vinden over te blijven, ter
wijl rijn vader, de oude Reyman, de
volontairs en klerken lunchten. Ook de
middagtafel, In gezelschap van zijn, nu
de zorgen hem niet meer drukten,
weer oplevenden vader en van
praatgrage Fietje, was nog door
komen.
Varacherpte tegenstand der Duiteoh-Motionnlen.
Froenze overleden. Een politieke aanslag in Macedonië,
De Fransch sch uld aan Amerika.
.De door de Jiyksregeering gepubliceerde
verklaring, die als antwoord op de uitlatin
gen van het Duitsch-nationale partijbestuur
dient te worden beschouwd en waaruit dui
delijk blykt dat de Duitsch-nationale mi
nisters het eens waren met den inhoud van
het verdrag van Locarno en ook met de wij
ze, waarop ter conferentie de schuldkwestie
was behandeld, wordt door enkele Berlyn-
sche bladen besproken.
De democratische Vossische Zeitung be
schouwt de verklaring van den 'Rykskanse-
Uer als een klinkende oorveeg voor de
Duitsch-nationalen. Het blad meent dat
Schiele zyn toestemming tot het verdrag
nimmer zou hebben gegeven, indien hy er
niet van overtuigd ware in overeenstem
ming met den werkelijken wil van de par
lementaire groep zijner party te handelen.
Het blad meent dat aan de vrij lange ver
klaring van de regeering eigenlijk nog een
zin diende te worden toegavoegd, namelijk:
„Een partjj, die zich in een levenskwestie
van het Duitsche volk zoo gedraagt als de
Duitsch-nationale, is onbekwaam te regee-
ren of in een Duitsche coalitiaregeering te
zetelen.”
De Duitsch-nationale Lokal Anzeiger be
treurt dat volgens de Rijksregeering de
Duitsch-nationalen in hun verklaring on
juistheden zouden hebben gezegd. De wijze
waarop dr. Luther zich uitdrukt zal den za-
kelijken strijd nog in een persoonlijken strijd
kunnen doen ontaarden. Overigens zijn de
Duitsch-nationalen van meening dat de le-
yensvereischten van het Duitsche volk wij
zigingen van reeds geparafeerde verdragen
kunnen verlangen. Wat de Duitsch-nationa
len als levensvereischte beschouwen blykt
uit het jongste besluit van hun groep in den
Rijksdag.
Het blad meent dat de verklaring van de
regeering nog aanleiding tot een levendige
gedachtenwisseling zal geven.
De sociaal-democratische Verwart s be
perkt er zich toe te constateeren dat al de
critiek die de Duitsch-nationalen op het
werk van Locarno uitoefenen ook hun eigen
vertegenwoordigers in het Rykskabinet
treft.
Hoe dit alles ook moge zijn, de oppositie
der Duitsch-nationalen tegen het verdrag
van Locarno is in den laatsten tijd zoo ver
scherpt dat ook de Volkspartij niet meer op
Wegging der crisis rekent.
Een Duitsch-nationaal correspondentie-
bureau geeft voorts nog antwoord op de
verklaringen van het rompkabinet Luther,
waarin weliswaar een vergeefsche poging
wordt gedaan, de interpretatie der kabinets-
verklaring te wijzigen, doch hetwelk ander
zijds een verdere vastlegging der party ten
aanzien van de afsluiting van het vrdrag
van Locarno beteekent, terwijl het partij
bestuur der Völkischen, dat in het opstel
len van proclamaties eenige ervaring bezit,
Uit Moskou komt het bericht van het
overlijden van den volkscommissaris voor
Oorlog en Marine en president van den Op
persten Oorlogs- en Revolutieraad, Froenze.
Zooals bekend, heeft Froenze het com
missariaat van Oorlog en Marine op zien
genomen, als opvolger van Trotsky. Froen
ze was 40 jaar oud en zoon van een boer in
‘Zuid-Rusland. In het leger was hij zeer
populair.
Van 1905 tot 1917 behoorde hy tot de re-
volutionnairen. Eerst tijdens den wereld
oorlog begon hy zijn aandacht aan militaire
kwesties te wijden. Tot dien tyd was hij
uitsluitend in de technische vakken werk
zaam geweest. Hij speelde een groote rol in
den burgeroorlog, in het bijzonder tegen
Wrangel.
Nadat hy over Wrangel de overwinning
had behaald, verwierf hij het commando
over het geheele Zuidelijke front. Zyn
ideaal was geweest de verloren Bessarabi-
sche provincies terug te veroveren. Als
zoon van een BesSarabiër, kon hy zich niet
over het verlies van Bessarabië heenzetten.
Toen de party met Trotsky meer en meer
in conflict geraakte, werd hij in 1924 dezen
als „luitenant” toegevoegd, terwijl hij tij
dens een „ziekteverlof” van Trotsky zelf
de leiding van het Volkcommissariaat van
Oorlog in handen wist te nemen. Nadat
Trotsky in Januari 1925 definitief opzij
werd geschoven, werd Froenze zyn opvol
ger. Intusschen meldde op 1 Februari d.o.v.
het Russische gezantschap te Berlijn, dat
hij op zijn beurt in ongenade was gevallen
en door Zinowjef vervangen. In Mei bracht
hy echter nog in de slotzitting der Unie
van Sovjet-republieken rapport uit over het
roode leger, waarin hy o.a. mededeelde, het
onmogelijk te achten de sterkte te vermin
deren. Een telegram uit Kief meldde dezer,
dagen, dat hy lijdende aan een maag- en
darmkwaal in het ziekenhuis aldaar was
opnieuw een oproep heef gepubliceerd, waar
in „aaneensluiting tegen Locamo” wordt
verlangd en „wapenbroederschap der natio-
nalen” geëischt. Men moet zich tot een na
tionaal blok tegen de zelfmoordende nako-
mingspolitiek aaneensluiten, verklaart de
oproep. Echter niet alleen defensief, binnen
kort moet tot het offensief worden overge
gaan. Dat wil ‘zeggey, de strijd moet niet
alleen tegen het verdrag van Locamo, doch
eveneens tegen het Dawes-play worden ge
voerd.
De communisten hebben in een gisteren
gehouden congres, geëischt de onmiddelly-
ke ontbinding der .Rijksdag, het aftreden
van de Regeering Luther, bestrijding van
het „oorlogspact” van Locarno.
Uit dit alles kan men wel als vaststaand
opmaken dat van een bylegging der geschil
len tusschen al deze groepen geen sprake
meer is.
3S) -
Maar hij lette daar niet op Betty,
wat bedoel..., wil je zeggen dat een
ander tussohen ons staat Als dat
waar is.... Rudolf van Hoogduynen?
Betty, hou je van hem'?”
Betty wrong zich, Jps, driftig
rij hem toe „Laat me los, je uvu»
het recht niet me te behandelen alsof
ik jou toebehoor. Ik mag doen en la
ten wat ik wil.”
Zij zweeg, de deur werd openge
worpen, en Fietje, rood van blijde
emotie, stormde naar binnen. De lan
ge kostba/re mantel hing open over het
kanten kleed), in de beringde hand
hield rij een verwelkte dahlia1, dezelf
de rozoroode stetrvormige bloem1, die
Betty had gezien in Ruud’s knoopsgat.
Door eigen’ opgewondenheid1 merkte
rij niet Üe emotie der anderen: „Kin
deren”, riep rij blijde en luide: „Weet
jullie nog, gisteren avond' voorspelde
ik „ikl word' smoorlijk van Rudolf
opdat zij zou kunnen uitklagen, luide,
verlichtend, haar’ smart om haar be
dreigde liefde voor Rudolf van Hoog
duynen.
Rudolf van Hoogduynen had zij lief,
en niet hem1, Jaap.
Hij balde de vuisten, weer neep rijn
ziel samen van de onduldbare pijn
van jalourie. Hij zag nog even naar
haar toen lachte hij, kort, bitter, om
het leed dat onverholen sprak uit haar
stomme smarthouding. Hij draaide zich
om met een bruuske beweging, ging
de kamer uit, de deur met een bons
achter zich dichttrekkend.
Goddank..., de drukte op het kan
toor, het zidh inwerken met rijn vader
in de kantoorzaken, noodzakelijk nu
hij in de firma als compagnon was
opgenomen, hielpen Jaap den eersten
tijd dotorkomen. Die dagen, dat hij,
wakker wordend, de smart om rijn
verloren liefde reeds op hem wachten
vond, om hem te vergezellen heel den
langen dag waarvan de uren voort
sleepten. elk zijner daden, gedachten,
woorden, overstemmend, die met hem
slapen ging, hem' wakker hield, of b«-
heerschte rijp droomfantasieën. Het
leven drukte op de jonge sterke schou
ders met ongebonden. verlammenden
last. De eindelijk veroverde jongste
oompagnonplaats op het vaderlijk kan-
toot liet hem nu onverschillig hij
verwonderde rich, zooveel moeite ge
daan te hébben om die plaats te ver
zen tijd gespaard is gebleven.
Dr, Gessler legde vervolgens namens de
rijksregeering een krans met zwart-rood-
gouden lint aan den voet van het monument
neer.
Nadat de burgemeester der stad verze
kerd had, dat Heidelberg het monument
steeds in eere zou houden, werden nog an
dere kransen neergelegd, o.a. namens het
departement van den rykspresident en na
mens de regeering van Baden. Mevr. Ebert
legde een ruiker witte anjers op het graf
van haar man.
Het eenvoudige monument, dat aan eiken
hoek met een adelaar versierd is, draagt
aan de voorzijde alleen den naam van den
overledene „Friedrich Ebert” en aan den
achterkant de woorden: „Het heil van het
volk was het doel van zijn streven.”
De moord op prof. Rosen.
Eén nieuwe aanhouding.
Men zal zich den geheimzinnigen moord
herinneren, die in Augustus te Breslau is
gepleegd op prof. Rosen en rnn schoen
maker Stock, die in het huis van den ge
leerde woonde.
In verband met deze misdaad werd eerst
de huishoudster van prof. Rosen en vervol
gens haar dochter, die een pleegdochter
van den geleerde was, in hechtenis geno
men. Men slaagde er echter niet in de
schuld van de beide vrouwen te bewijzen.
Nu zyn onverwachts de zoon en de schoon
dochter van den vermoorden schoenmaker
gearresteerd.
Men vermoedt dat de huishoudster van
prof. Rosen den jongen Stock heeft opge-
hitst den dubbelen moord te plegen. Stock
beweêrt op het oogenblik,, waarop de mis
daad is gepleegd, in een danszaal te hebben
vertoefd. Volgens enkele getuigen had hij
zich echter een uur lang uit de danszaal
verwijderd.
Het dolkstootprocefl.
In het dolkstootproces heeft Scheidemann
nog herinneringen uit de revolutiedagen
opgehaald. Het was eigenlijk een zonder
linge revolutie. De grondwettelijke regee
ring verzocht de sociaal-democraten de
zaak over te nemen. Duitachland heeft ei
genlijk geen revolutie gehad, immers indien
een werkelijke revolutie ware uitgebroken
zou men naar Russisch voorbeeld de Natio-
nalen hebben moeten opknoopen alhoewel
het zonde van het koord zoude zijn ge
weest. De sociaal-democratie heeft slechts
ondank van haar optreden gehad. Indien
Ebert, Landsberg en Scheidemann niet
standvastig zouden zijn geweest, zou heden
Liebknecht en zijn Russische vrienden te
Berlijn, heerschen en zou iDuitschland nog
slechts een provincie van bolchewistisch
Rusland zijn.
De sociaal-democratie heeft de revolutie
niet voorbereid, zy heeft haar niet gewild,
zy heeft alleen het bestaande stelsel geli
quideerd. De sociaal-democratische leiders
bevonden zich op dat tijdstip in een uiterst
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda m omatrakan (bebooranda tot das baaorgtain»)
1—5 regela /1JW, alka regel maar ƒ0.25. Van buiten Gouda en dan baeoi^krinf.
1—5 regels ƒ156, alka regal maar ƒ0.80. Advertentiën in het ZatanUgnummer 20
bjjalag op den prijs. Uedidadigheida-advertentiën do helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.05, elke regel meer ƒ.0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingebonden mededeelingen bfl contract tot neer gareduoear-
den prijs. Groote latten en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën Winnen worden ingezonden door tuaschenkomat tan soliede Boekhan
delaren, Advertentiebureaax en onze Agenten en moeten daagn vóór da plaatsing
aan het Bureau ztfn ingekomen, teneinde van opname varzekard ta s^jn.
leis wil, mat geoeuri, niet waar Jaap? i
„Ja”, antwoordde Jaap, hard, wreed
toonloos-
„En ik ben een Bartels”, juichte
Fietje triomfantelijk. Zij bukte rich en
raapte den sleep op van haar japon,
en aei toen kaimier „Wat ik nog
neggen wilde. Ik kwam eigenlijk hier
binnen, omi jullie te waarschuwen. Pa
pa is al thuis, het is zno etenstijd. Ik
ga nog even naar boven, mijn goed
afleggen, als papa, mij ziet in deze
mooie kleeren, heeft hij alweer wat
aan te merken.”
Zij ging de deur uit, die rij achter
zidh liet openslaan. Het blleef een
oogenblik doodstil in de kamer. Jaap,
de oogen gericht op den grond, hief
eindelijk het hoofd op en zag naar
Betty. Zij had rich langzaam laten
neervallen in den naasten- fauteuil. Zij
zat rechtop, voor zich uit starend, stil,
tranen!oos, maar wasbleek, 'dofle wan
hoop in dte groote donkere oogen. Haar
vingers lagen kranrpadhtig saamgevou-
wen in den schoot.
Jaap wist dat rij onnoemlijk lijden
moest... zoo hij haar leed' afmat naar
de nijpende smart in eigen riel. Hij
had naar haar toe willen vliegen, haar
mooie kopje met dlie droeve pogen in
beidle rijn handen willen nemen, om
bet te vlijen tegen rijn schouder...
zoohls rij wenschte nog weinig minu
ten te voren, om haar verdriet te
schragen door rijn moreelen steun,
vun Hoogduynen Welnu, nu ik nem
gezien en gesproken heb, verklaar ik
hier plechtig Hem trouw ik, en nie
mand anders.
„Sofie... ben je gek”, kreet Betty,
en haar drift geleek een wanhoopsgil.
Jaap, doodsbleek, zweeg, staarde
van de eeno zuster naar de andere,
rijn oog bleef doordringendi, hangen
aan Betty’s smartelijk vertrokken, ge
zicht, hij begreep, dat hij niet de
eenige was in de kamer wie de jalou.-
zie onduldbaar lijden deed.
,,Hoe kan je zulken onzin uitbazui
nen”, voer Betty even heftig voort
„zulke gevoelens sluit een meisjé op,
diep in haar hart, jij doet onvrou-
welijk.”
Och kom”, antwoordde Fietje sma
lend. „Jij, met je ouderwetsche
preutsdiheid', bent vierentwintig ge
worden, 'zonder dat je een man hebt
gekregen Wel, je moet je maar met
een handwerkje opsluiten in een ach
terkamer tot dé rechte Jozef komt
ja, dan kan* je je meteen een grijze
pruik bestellen1. Nonsens, in het leven
moet je je kpns waarnemen. .En waar
om zou ik niet een even goede kans
hebben ajls een ander Zeide nicht
Elize daar straks niet tegen jou, dat
een rijke partij die eenige uitkomst
zou rijn? Welnu dan.”
„Maar Rudlolf 'houdt niet van je.”
„Nog niet, maar ik wil dat hij van
mij zal gaan houden. En wat een Bar-