LllNKAMPs
m mum
a ar# m
m m
m_w_
een dubbel Winkelhuis
Twnü Abonnimentsveirstilliig
„Levensstroomingen"
De overbevolking van Java.
GOUDA iï-ï^
Tl
Keukenmeisje
Ui. Siua ih ii IManuki Vilkiuimiltii
door
Mr. J. QERRITZKN,
ouJ-.id w iwoedie Kamer.
Kon der inoeilij.vtóte probtemen, waar
voor ae «egei-rii^ 111 in aio slaat, is
wei ae uLiik.ii oeae.uve.iiK Konten t.jd
ve verwacaten overbevcw.ang van Java
ue iiineuuttcae be volhing van dal
eiland woral lanns» op -ji wuitioeii ge-
seaat en qoeïitt. jaarujKs met circa l/t
nnllioen 100. biij.t ae bevolking naar
\o"iioudiug toenemen, aam zul er bin
nen oiïue.e tientallen van jaren o|) liet
eiland zeila voor een aanMonlijk aan
tal inheems enen geen werK en daar
door geen voedsel zijn.
De indisdhe Regeering is diep door
drongen van den ernst van dit vraag
stuk en is roede in verschillende op
zichten handelend opgetreden. De
maatregelen, waardoor zij die overbe
volking tracht te keeren, zijn tweeër
lei lo. bevorder «g ecner fabrieks
nijverheid op Java en 2o. bevordering
der emigratie van Javanen naar de
schaarscli bevojkte buitengewesten.
Het denkbeeld van bevordering der
ïabrieksnujveriieddi vam Kegeeringswege
is in den wereldoorlog ontstaan. Wel
word* in het Nederlandsoho Parlement
reeus af en toe de wenachelijkheid
betoogd om een ludiswhe grootindus
trie te scheppen, om de Indische be
volking uit den lamdbouwstaat tot den
industrieelen staat op te heffen, maar
liet bleef bij beschouwingen.
De wereldoorlog bracht in indié,
e\ enals ift vele andere landen, duide
lijk aan het liolr, hoe men in tal van
opzichten voor de bevrediging vam zijn
maatschappelijke behoeften op het bui
tenland was aangewezen, lndë, bijna
geheel zonder eigen fabrieksnijver
heid was dit nog nteer dan andere
landen. En het was de wensoh naar
een eigen industmiie, die in Sieiptem-
ber 1915 leidde tot de instelling van
een Commissie tot bevordering van de
fa br i eksn i jv erheid
Verschil lende industries, in ledie
moesten, na een kommervol besufan,
of opgeheven of verplaatst worden: d
rubberfabriek le Bandoeng, de in ln-
dië werkende oli©fabrieken, welker
lijdensgeschiedenis nog maar al te
goed in he;, geheugen ligt. de kaar
sen fabric'- te Bal ik Papan, die naar
China herplaatst werd. Het geeft op
den duur niets, een industrie kunst
matig in het leven te roepen. De
Rhein-Elb© Union, door voordeelig con
tract met de Regeering. er toe verlokt
een fabriek voor bruggenbouw en
spoorwagensfabricage in Cheribon te
vestigen, heeft de fabriek doen slui
ten en het personeel is naar Duitsch-
land teruggekeerd. Hoe het me de
papierfabriek te Padalarang zal gaan,
wanneer dezie haar product slechts le
veren kan togen marktprijs, is een
vraag, die de toekomst zal moeten be
antwoorden.
Van een Inlamdsche grootindustrie
is binnen afzienbare» tijd geen spra
ke. om de eenvoudige reden, dat de
Inlamdsche Maatschappij geen onder
nemers, noch bedriifofeiders voort
brengt. Verbetering en bevordering
van de Inlamdsche kleinnijverlie'd is
uiterst moeilijk; kwa'iteitswmrdeering
is bij InlandsChen afzet vrijwel uitge
sloten. Maar al is de bevordering van
de Inlandsche nijverheid een zaak var
langzame wording, van taai gedufd e«
onverzwakte toewijding. tocii mag
motyl niet oige^even worden om wrft
'n de kjem aanwezig is, verder te
doen groeien.
Met het tweede middel lot afwen
ding der gevaren, verbonden aan ue
dreigende overbevolking, namelijk de
emigratie naar die buitengewesten, is
de Regeering 111 1905 begonnen door
een groot terrein in de JLamponjscjie
districten te bestemmen voor koloni
satie van Javaansohe emigranten. Hoe
wel die emigratie in den beginne met
groot© moei lij. lieden te kampen bad,
kan thans gezegd worden, dat zij ge
slaagd is. Op het oude kolonisatieter
rein Ged.rng 'lataan zijn thans 20.00J,
op liet nieuwe terrein in de onderaf-
deeling Kola Agoeng ruim 5000 Ja ra-
non gevestigd. Het grootste gedeelte
dier terreinen is geïrriteerd; de padi-
ooget bedraagt 50 tot 60 pikpl per
bouw, een uiterst gunstig cijfer ver
geleken roet Java, waar het gemiddel
de niet meer bedraagt dan 28 pikol
per geslaagden bouw.
Bij de Indische begrooting voor 1920
stelt de Regeering verschil eide maat
regelen voor om de bestaan koloni
satie uil te breiden. Door die maatre
gelen denkt men P000 bouws te kun
nen bevloeien, waardoor er dan weer
plaats is voor 0000 gezinnen.
Toch mo-i men van deze kolonisatie
als maa'.regel tegen dreigende overbe
volking geen te groote verwachtingen
koesteren want bet duurt geruimen
Ujd, eer een Javaansohe volksplanting
tn de buitengewesten tot stand komt
"e GedoK.ii? Ta taan wijnen, «u 5000 be
zinnen. dus ongeveer ?nohf) zielen,
doch het, heeft twintig gekost om
dit resultaat te. bereiken Vooral in
den beginne, als de kolonisten ont
ginningswerk moeten doetn, is hun be
staan moeilijk, Daiarom is het beter
volkgn'amtingein 'e beginnen in stre
ken die reeds min of meer zijn open
gelegd, en waar de kolonisten ook op
amuere wijze aan üoor ontginning van
bosehgroiuen werk en voedsel kunnen
vinden. Daarom is liet uitermate ge-
wenscht, dat liet stichten van volkB"-
piantingen zooveeit mogelijk hamd in
liand gaal mei die open legging van de
ouiiengeweslpn dioor het veotigen van
oitderneinaiigen aldaar. Vandaar, dat
vooral miet het oog op de te groote
en steeds toenemende bevolking van
Java de openlegging der bu'temgewes-
Hem door het vestigen aldiaar van Eu-
ropeesche ondiaraemiingeii zulk een
enorm belang is'.
Voor*zoover men thans kaai zien,
zullen dus de besproken maatregelen
in de toekomst niet voldoende zijn om
de met ecal half millioeai zielen per
jaar toenemende bevolking van Java
aan het noodige voedsel te helpen.
Naar onze meening dient de Regee
ring het bevolkingsvraagrituk voor Java
door een speciaal daarvoor ingesteld
orgaan te doen bestudeeren, om aan
de hand van diens adviezen het ge
vaar zooveel mogelijk te bezweren.
Maar daarnaast zal in de opvoedende
politiek der Regeering ten opzichte
van den Javaan veel veranderd moe-
jen worden. Men moet hem ieeren
zichzelf te helpen en economisch op
eigen boenen te staan. Totuutoe dacht
de Regeering voor den Javaan, men
deed voor hero, men leerde de bevol
king resultaten te aanvaarden, zonder
z'ch te bekommeren om de wijze van
totstandkoming, men leerde haar hulp
van derden te verwachten, niet zich
zelf 'n te spannen. Daarin moet in de
eerste plaats verandering komen.
Er zal daarbij vrede moeten worden
genomen met een oogenschijnlijk ge
ringe volmaaktheid1. Er zal meer ge-
duld' geoefend moeiten worden er zal
diplomatiek talent getoond' moeten wor
den, er znl imoeten worden berust en
uil handen gegeven. Daartegenover
aai het verantwoorde1 ijkhe'idsgevoel en
daarmede de arbeidslust van 'belang
hebbenden moeten worden ontwikkeld;
alsdan zullen vele moeilijkheden over
wonnen worden.
MEDISCHE BRIEVEN.
De Paralytis agitans.
I.
Bovengenoemde aandoening behoort thuis
onder de zenuwziekten en nemen wjj af en
toe nogal eens waar. De benaming duidt
reeds aan, dat er een verlamming in 't spel
is, terwjjl daarentegen met het woord
„agitans" te kennen gegeven wordt, d»t de
patiënt in beweging verkeert. Het 'zijn
m. a. w. twee begrippen, welke elkander
schjjnbaar tegenspreken. Wjj zullen laten
zien, dat dit slechts „schijnbaar" is.
Allereerst moet ik u helaas mededeelen,
alvorens wij verder gaan, dat wjj de oor
zaak van dit lijden niet kennen. Ongetwij-
feld gelukt 't hier en daar enkele punten
van aanknooping te vinden, doch hieraan
heeft men weinig houvast. Wel vinden wjj
veelal een heriditair moment d.w.z. de ze
nuwziekten zjjn niet vreemd in de familie
van den patiënt. Voorts is de vermelding
waard, dat d«zc aandoening vooral het
mannelijk geslacht aantast al gaat de
vrouw bij lange na ook niet geheel en al
vrjj uit en deze ziekte eerst op middelbaren
leeftijd zich gewoonlijk openbaart.
iNa deze algemeene beschouwing willen
we overgaan tot de merkwaardige ver
schijnselen, welke zich bjj deze ziekte voor
doen. Wanneer ge een patiënt aanschouwt
die behept is met dit euvel, dan treft u 't
allereerst de typische „tremor" of „sidde
ring." Eerst ziet ge onwillekeurig naar de
handen, die wanneer ge goed oplet, 4 h 5
keer heen en weer gaan in de seconde. Uit
aen aard der zaak zijn dus de excursie der
beweging een zeer geringe en volgen deze
buitengewoon snel op elkander. Trekken de
handen allereerst onzen aandacht, toch be
paalt de tremor zich niet tot deze ledema
ten alleen bij nadere beschouwing. Immers
na eenige jaren zien wjj dat behalve de
handen ook andere deelen van het lichaam
gaan deelnemen aan den tremor, zoodat het
geheele lichaam in beweging kan zjjn.
Bestudeert men nu deze tremor of beving
ietwat nauwkeuriger dan kan men verschil
lende merkwaardige en tevens karakteristie.
ke eigenschappen waarnemen, welke ons in
staat stelt dit euvel van dat bij alle andere
ziekten, waarbij het voorkomt, te onder
scheiden.
Reeds één eigenschap heb ik reeds aan
gestipt. Het is n.l. het eigenaardige rythme,
dat in de beweging ligt, dat ons allereerst
frappeert en onophoudelijk zien wjj dezelf
de trillende beweging terjigkeeren, ook als
de patiënt overigens in volmaakte rust
verkeert. Komt de ziekje daarentegen in
beweging, dan zien wij de tremor plotse
ling ophouden en het is dsn ook aan dit feit
te danken, dat vele patiënten de opmerking
maken, dat zjj tijdens het
en rustiger gevoelen dan
zitten of liggen.
Ook als de slaap intreedt pleegt de tre
mor op te houden. Maak|t de patiënt zich
evenwel druk en nog
•tijdens het gesprek om
reden op, dan zien wjj d.
Ik zou niet volledig
ving als ik niet uw
op de vaak zeer typische
vinger en duim, welke
weging maken en men
met de beweging welke
tellen of willen draalen.
•Wjj willen nu den vol
kander nagaan de ove
der paralytis agitans, welke, zooals wjj zul
len zien, zich in hóófd zaak om het spier-
loopen zich beter
zjj stil
windt deze zich
één of andere
tremor ongetwy-
id.
in mjjn beschry-
it gevestigd had
eging der wys-
draaiende be-
eens vergelijkt
3 vindt bjj igeld
Kleedingmagazijn
ONS PLUIMVEE.
In de stadsren.
wij iioiuabberg kennen den schoo-
nen spiegeldwars over Ge vleuge.s
van de wulue eenden, bij aen, waard
breeder en nog fraaier uan bij de
eend, oo.. glanzen ..er in zijn sohi te
rend viokt-Liauw dcoi een zwart eu
daar naast üoor eetn fijn wit bandje
gezoomd.
Ook Kennen wij een spiegel bij ae
Hanen van de uiaaronv zoogenoemde
eendvleugelige vari i eiten idnckwings-
Hietr is eoliter deze spiegel breed,
zwartblauwglfincaeu'ui, maar niet met
zijbandjes afgezet.
Verder herinneren w.j ons den spie
gel op den staurt van de Oostersohe
Meeuwen, van de Bluttes bijv., die
geyprind word. door een aaneenscha
keling vam groote, ronde witte viek-
ken, waarvan iedere staartpen er één
beeft. Heeren jagers spreken ook van
den spiegel van liet bruinwild, van de
ree bijv. üe witte vle bij den staart,
een aanwijzingspumt waar het dier zich
bevindt.
l at zijn met toilet-, ftanid-, scheer-
en spionspiegeis al heel wat soorten,
maar een braaf liefhebber, met wien
ik dezen zomer in aanraking kwam,
vroeg mdj, wat ik wel dacht van den
be v ruch ti ng s-spiegel
Ik ver.J.aarde dien spiegel niet te
kennen.
Ja wel zeker, hij vergiste zich niet,
want zeide hij ,.'k Heb direct alles
opgeschreven. Zie hier staat het. Jo-
him-bm-sptege".. Ziet u, ze doen 't>-te
genwoordig met spiegels, meneer, om
b'j allerlei dieren krachtige bevruch
ting gedaan te krijsfdn, bij paarden,
koeien, kippen enz.
,Wat ik daar nu van denk, wil ik
wel zeggen' was mijn antwoord, na
dat /ijn woordenstroom eindelijk tot
rust was gekomen. „Ik zal die paar
den en koeien even er buiten laten,
maar alleen eens de kippen erbij ho
len. U zal toch wel begrijpen, Spaan,
(zoo noem ik hier onzen man) dat al
leen van een werkelijk gezonde kip
een ki eirkrachtig ei te verkrijgen is."
„Ja, dat begrijp ik en weet heel
goed, dat van zwakke dieren en van
zulkie, die ziekten doorgemaakt heb
ben, niet veel te verwachten is voor
den nafo.i en Ze daarom in een fok-
loam niet thuis hooren."
„Luister nu verder. Om te leggen
moeten er in het bloed van een hen
voldoende eiwitstoffen aanwezig zijn.
Voordat nu hel ei gelegd is wordt het
krachtvolle bloed naar alle onderdee-
len van hel legorgaan gevoerd' en hoe
wijder, hoe ruimer die bloedva.emi, die
dat werk doen, nu zijn, des te beter.
Begrepen
Ja, dat versta ik heel goed."
„Nu gaan we verder. Hebt u wel
eens geboord van Kina Nanmdïig
..Zeker, dat is een probaat huis
middel, dat wij altijd in huis hebben."
„Nu goed, maar waarom' staat er
dien naam Nanning bij
„Zou ik dat niet weten, meneer, 't
is de naam van den apotheker die
dat goesdj© maakt."
„Nu, zoo was er eenige jaren terug
een Duilsohe professor Spiegel, die een
alkalisch extract uit den bast van een
Afriktaanschen boom, Johimbe gethee-
ten, heeft weten te bereiden en in
den handel gebracht Dus Yohimbin
Spiegel, net zoo als Kina Nanning, fa
brikaat en falbrikam.."
,,\h zoo, dus geen echte spiegel.
„Wel neen, 't zijn tabletjes. En weet
je nu wat dat goedje doet Het ver
wijdt de bloedvaten, die naar den
eierstok van de hen voeren, vermeer
dert de b oedmftssa in de- legorganen,
die daardoor tot krachtige werkzaam
heid' aangezet worden."
„Zoo, men moet 't maar weten. Maar
is dat nu alles?"
„Neen. ales nog niet, want er hoort
nog wat bij. dat ik, in vertrouwen ge
zegd, nog van heel veel, van het
meeste belang acht, namielijkj een spe
ciaal passende voeding voor den fok-
toom."
„Hebt u dat goed], die tabletjes, al
eens gebruikt?"
„Neen Spaan, ik denk er niet over,
ik ben veel te ouderwe'seh en ik héb
bij ervaring bevonden, dat zelfs een
sta dsm en sell goed© broeclresultaten van
zijn eigen foktoom kan verkrijgen als
h' j zorgt 1. goede, krachtige fokdie-
reu, 2. zinde'iike e<n goede behuizing,
3. ralioneele voeding, 4. wat dierlijk
voedsel en... 5. volop, zoo jong en
frisch mogelijk groenvoer en... dan
hebben we geen Spiegel noodig.
Er zjjn liefhebbers, die in hun kippenren
ook duiven houden, iets waar wij in prin
cipe tegen zijn, oöidat kippen en duiven
niet op dezelfde wijs gehouden kunnen
worden om de uiteenloopende voeder-eischen
en wegens het bevuilen der hoenders door
de meestal op stokken boven hen zittende
duiven. Veel wordt al verholpen door in
van ongeveer 20 c.M. breed, waardoor min
der mest naar beneden valt. Nog meer
wordt dan de zaak verbeterd als de bouw
zoodanig ingericht is, dat de twee dier
soorten afgezonderd blijven, waardoor aan
ieder het meest doeltreffende voer kan wor-
er, dat alle
bevat noodig voor het lii
niet alleen, maar o
stoffen, welke kans geven op voldoende be
vruchting der eieren. Zoo kwam onlangs
iemand bij mij met een overigens prachtige
raszuivere bluette. Maar het diertje was in
treurigen toestand. Totaal verzwakt, ver
lamd, de pootjes konden het lijf onmogelijk
dragen. In 't afgeloopen voorjaar had deze
duif nog een póar eitjes gelegd, die ech
ter niet bezet bleken bij de broeding. En
nu was het heelemaal mis. Thuis Waren er
nog eenige exemplaren, die er niet minder
treurig aan toe waren. De eigenaar be
weerde, dat verzorging, behuizing en voe
der patent jn orde waren. Daar waren de
oorzaken niet te zoeken. Omdat de afstand
heel gering was, beloofde ik spoedig eens
te komen zien. Zoo beloofd, zoo gedaan.
De ren en de duivenafdeeling vooral lagen
aan de donkere zijde van het huis en hoog
ingebouwd, de grond zwart en klam, waar
om ook de ruiende kippen triestig bijeen
schuilden en heelemaal geen gunstigen in
druk gaven van hun levensomstandigheden.
Op mijn navraag bleken de legresultaten
dan ook erg min en waren van een 20-tal
kuikens slechts drie piepers overgebleven.
Hier was dus veel te verbeteren. Ophoogen
van den bodem, betere afdekking, enz.
Maar nu. de duiven. Waarlijk een paar
stellen fijne meeuwen. Maar in welk een
treurige conditie! De afzonderlijke hokjes
voor de paren veel te klein en lastig schoon
te houden omdat men er veel te moeilijk bij
kon komen. Evenals in de kippenren lagen
ook hier een massa uitgevallen veeren. Vol
gens een raadsman mochten kooien, hok
ken of rennen van ruiende vogels, groot en
klein, nooit schoongemaakt worden om de
rui niet te storen!!! De verkeerdheid er van
bracht ik hem allereerst onder het oog. Kan
nooit te zindelijk zijn. En wat voerde hij
aan zijn duiven? Rijst en boonen. Van de
rijst had hij voor weinig geld een nog al
groote partij aangekocht, want hij vond
het dwaas om altijd duur voer te geven,
dat was heelemaal niet noodig 1 Hij had er
nooit aan gedacht, dat het beter is weinig
dieren goed te voeren, dan eeti groote troep
onvoldoende.
Uit alles was al dadelijk tot mij doorge
drongen, dat deze schrale rijstvoedering de
oorzaak der verzwakking van al zijn duiven
was, een soort beri-beri ziekte die ook bij
inlanders in Indië veel voorkomt door uit
sluitende voedirtg met witte rijst.
Toen hij op mijn raad zijn duiven lever
traan-pastilles en pilletjes van gewone bak-
kersgist ingaf, van de rijstvoeding heele
maal afzag en die verving door tarwe, boek
weit en gepelde haver met zware gerst,
knapten de uitgeputte duiven al spoedig op,
werden weer normaal en zelfs paarlustig.
Een les, voor anderen ook, om niet te
verkeerd-zuinig te wezen op uitgaven voor
Ook voor duiven geldt dus de waarheid:
slechts een goede behuizing en krachtig
voer brengen in de pluimveehouderij goede
resultaten.
Wat wij weten en niet d<
Wij weten, dat we rechts moeten
wanneer we elkaar op straat of weg te voet,
per fiets, per auto, per motorfiets, per rij
tuig, per vrachtwagen tegenkomen om ge
legenheid tot passeeren te geven.
W(j weten, dat we links moeten voorbij
gaan den voetganger den wielrijder, den
automobilist, den .motorfietser, den koetsier,
den voerman.
Wij weten, dat we rechts moeten houden
om hun, die ons willen inhalen, het passee
ren mogelijk te maken.
Wjj weten dat we op èen rywielpad niet
naast elkaar mogen blgven rijden, als an
dere wielrijders passeeren willen.
Wy weten, dat geen vee over een rywiel
pad igedreven mag worden als dit niet noo
dig is uit een oogpunt van veilig verkeer.
Wy weten, dat we niet midden op een
straat of weg moeten gaan staan voor het
maken van een praatje.
Wy weten, hoe gevaarlyk het is, dat kin
deren de straat als speelterrein gebruiken.
Wy weten, dat de wetten er niet zyn om
te worden overtreden.
Wy weten nog veel meer, hoe 't niet moet
en toch doen wy het, d.w.z. het meerendeel
En waarom doen wy het?
Waarom doen we niet gelyk het behoort?
Ja, waarom niet?
(,,Dg Kampioen").
BINNENLAND.
Tweede Kamer.
Byeenroeping voor spoedeischende
ontwerpen.
De Tweed© Kamer ie thans in open
bare vergadering bijeengeroepen te
gen Donderdag 10 December, des na
middags te 1 uur, ter behandeling,
gelijlt geireld, van spoedeischende ont
werpen.
Onder de wetsontwerpen, welke de
voorzitter zall voorstellen in behande-
1 n, te nemen, komen voor het wets
ontwerp tot wijziging van de grenzen
der gemeente Rotterdam ©n Schiedam,
en de voorstellen van wel betreffende
de zomerlijdregeling; van den heer
Van der Waerden en vaih den heer
Rraat.
De Kabinetscrisis.
De opdracht aan Dr. De Visser verwacht.
mew, vene» in poiiueli© kringen, dat
ue lieer ar. j. in. ae visser met naar
i.'ti loo loOu ziijn gerücyen om een
opui-ai.tn ie ontvangen, noch om van
se-.aCuien te wisseien overüe moge-
l.j.wieiü eeuer oplossing der kab< nets-
cr.s.s, in den geest van een vergelijk
•met d© UirisjetijA-rtistonschen over
en gezantschapspost bij den Paus.
overeenkomstig liet betoog, op dit
punt geleverd door wijlen jhr. Deüa-
vornin Lobman in zijn werk „Oi^e
oonüilui.e", zou de Christelijk-Histo-
rische fractie bereid zijn te berus-
ten in een aanstelling van jhr. van
apen tot Bevenaer als gezant „bui
len be/zwaar van 's lands schatkist"
(gelijk de „Residentie-bode" reeds
meldde). Van andere zijde hooren wii
echter, dat op een meegaandheid! der
uhristelijk-Historisdhen in dezen geest
nog geenszins mag wofden gerekend.
Zj_zijn gebonden door de verklaring
van den heer Snoucx Henkemians, af
gelegd in den nacht van Kersten, die
met een dergelijke oplossing geen re
kening hieldi. Intusscihen weet men
nog niet, wat de fractie-vergadering
£er Christel ijk-Historische» opleveren
Men acht hei onwaarschijnlijk dat
4r. de Visser, indien hemt een op
dracht mocht worden verleend tot ka
binetsformatie, en die kans schijnt zeer
rroot te zijn, haar In beraad zou hou
den Hij zon meenen haar niet te kun
nen aanvaarden.
Een stiefkind,
lu hei oiKUerwijsgeoin worden ae
Kinderen door nioedier ttegeering aden
behoorlijk toebedïwld, Ue KijkB Hoo-
gere Burgersmoien worden zoo goed
ais geheel dooi- het Rijs beattetigd; de
bijzondere Hoogere Burgersohotai ge.
niet-ki bO subsidie do Nijverheids
scholen (Anihaohtssoho.eii, em.) open
bare zoowel als bijzondere, krijgen 70
a 80 de kos.en van het Land
bouwonderwijs worden zoo goed als
geheel door liet Rijk gedirageai, van
het Openbaar en Bijzonder Lager On
derwijs betaalt het Rijk ongeveer 80
X der totaalkosten. Br is eohter Mn
stiefkind lie: Handelsonderwijs; daar-
veor bedraagt de subsidie slechts a0%.'
Le toewtand van vele onzer Handels
scholen wordt steeds moeilijker. De
Provincies houden zich hoe langer hoe
meer terug bij het toekennen van sub
sidies de Kamers vam Koophandel
zijn niet vrijgevig. Het resu taat is, dat
voor vele scholen de toestand onhoud
baar dreigt te worden. Dit is wel droe
vig in een land, waar handel en be
drijf hoofdbronnen van bestaan zijn.
Wil men ivet, dut omze Handelsscho
len, die opleidings8«holen voor het
bedrijfsleven, te gronde gaan, dan is
verhooging der Rijkssubsidie tot min
stens 70 zeen dringend noodig.
Gok inzake de wettelijke regeling
komt het Hande'sonderwiijs weer ach
teraan het wacht nog altijd op wet-
telijke vaststelling der aan de einddi
ploma's te verbinden rechten. Urgent
is een afzonderlijk© wet op het Han
delsonderwijs, dit opgevat als één sa
menhangend geheel, dat zijn eigen or
ganisatie heeft, los van de andere tak
ken van onderwijs.
De hooge kosten van het levensonderhoud.
De democratische gedachten en de
bemoeizucht van den Staat zyn er
de oorzaak van.
In het iïjUöUuiiit van de Ned. Mij.
voor Nijv e.i uanaei sdiir.lt de heer
Joh. Ketjen te «uain over ae hooge
Kosten van hel levensonderhoud), naar
aanleid' van oei besprekingen ter
za«v© o.a. op ue jongsie alg. vergade-
ïiog der ïViaaiKcnaippiiij en het daar uit-
feeuraohte rapport van het departe--
ment Deventer.
Scihr. bét oogt, dat de regeenng van
vorige jaren de hoofdschuldige is voor
ons dure leven en dat de tegemwoor-
uige regeering door een zn nig beleid
in tiaar uitgaven, door regelend1 op
treden bij den uitvoer van levensmid
delen, doch vooral door het intrekken
van onverstandig genomen sociale
maatregelen en het matigen van haar
staatsbemoeiing en vain het cremeren
van nieuwe sociale wetten, zeer veel
er toe kam bijdragen om he. prijzen-
uiveau omlaag te brengen. Alp voor
beeld van dte oorzaken der duurte
geeft hij o.nn.
Waarom is 't brood: dmur 8 cent
per brood1 van 800 gr. duurder dan
in Frankrijk en België en verder nog
in de meeste gevallen van. slechte
kwaliteit. De bakkerspatroons hebben
er genoeg tegen gewaarschuwd, alles
te vergeefsch. Een: koortsachtige be
moeizucht en een liefderijke zorg voor
den bakkersgezel die 's nachts niet
mag arbeiden, voor 10 'uur niet mag
bezorgen enz. enz. 'regelen wettelijk
al zijn gangen, bezorgen broodfabriek
en particulieren bakker een duurder
werkman dan in eenig ander bedrijf
en de bevolking dJuur en Slecht brooi.
edemocratische gedachte en bemoei-
zucht van den Staat met al zijn wetjes
eti sociale maatregelen gaat» hier bo
ven het algemeen belang, ook boven
dat van de arbeidende klasse, die te
dnur brood eet om ©erne enkel© klas
se boven haar te bevoordeel en. Hat
algemeen belang wordt hier niet ge
diend."
gemengde berichten.
Onder valschen naam.
iti s-üraveiiihage heeft a.oh dezer
dagen een vreonuusoortige gesohiede>-
nis afgespeeld.'. Een zich noemende
doctor Raaibe uit Upsala in Zweden,
logeerde korten tijd1 in. hotel „Pau
ley. Hi j ward ongesteld en liet zich
overbrengen naar het Katholieke zie-
kieuiiuis, waar hij sppqdiig daarop
stierf, 'loen men nu aan de Zweed-
sclio legatie informaties naar hem in
won, bleek, dan, dr Raabe te Upsala
leefde en professor was aan de uni
versiteit aldaar. Binds het voorjaar
miste hij zijn pas, diie hem ontvreemd
zou zijn door een Duitsohen officier.
De Haagsch© politie vermoedde, d'at
de pas overledene en, deze ofticier
één waren. Uit een nader onderzoek
kwam ech er aain liet licht, 'dat de
pseudodoctor Raabe, die zich ook ai
eens voor ritmeester had' uitgegeven,
geen titel bezat, doch eenvoudig was
Wilhejroi Jansinck uit Koningsbergen.
Aangaande de wijze waarop hij den
pas van Dr. Raa'be wist te bemachti
gen alsook hoe hij een vrij luxueus
leven had kunnen leiden, tast de po
litie tot nog toe in het duister.
Ontgiftigde Genotmiddelen.
Bier o. wijn zonder alcohol, tabak
zonder nicotine, thee zonder theeïne,
en koffie zonaer ooileme. Wie heelt
niet viet een of andere reeds geproefd
en hoe vaua hebben deze proefnemin
gen niet tot afkeuring van het eeii of
andere dezer onsciiadelijk gemaakte
genotmiddelen geleid. Mee,tal baseer
den deze afkeuringen otp het versonii
in smaak tusscilien het origineeie en
het ontgiltigde product. Do meeste
uienséheii, die niet 'bepaald verslaafd
zijn aan a.oahol, nicotine of oOJeme,
gebruiken/ de resjwoievelijke genot:
tl!iódoMn tei' wille van de door don
fijnen smaak en geur deoer producten
verooraaakte opwekking an nemen
daarbij s,echts noodgedwongen de
schadelijke uitwerking van bet in deze
genotmjiddsileai jlioli bevindend» vergift
op don koop toe.
I e ontgiftiging de»r genotmiddelen
was on is nog steeds een onderwerp
van intensieve studie. Deae studie
heeft tot op heden aïleen bi) koffie
tol zoo belangrijke resultaten geleid',
(Ia men geiust kan zeggen „het vraag-
sluk der ontgiftiging van koffie is op
gelost". Door twee Nederlandsohe Oc
trooien, waarvan hel laatste eerst kort
geleden is gepubliceerd, wordt een
procédé beschermd ter vervaardiging
van coffe.nevriie koffie, die in Neder
land ouder hef handelsmerk ,,HAG"
reeds algemeen bekend' is. Bij toepas-
«iIg dézer procédé's wordt aan de
l.off'e niets anders ontnomen dan de
schadelijke ooffene en wel, in ruwen
toestand. Paar aroma en smaak zich
eersi bii hot branden der koffie ont
wikkelen is het logisc.ie gevolg, dat
de coffedievrije koffie HAG ten op
zichte van smaak en aroma hetzelfde
genot verscha t als het origineeie pro-
Deze oaffeïnevrije ko'fie is geen sur
rogaat van mout, uic den oorlogstijd
bij menigeen ten slechten faam be
kend', maar Cen zuivere plantagekof-
wollv© na de ondergane bewerking
an kof fie-
fie
ook ui'erlijk hef
boonen heelt
De ruwe koffieboonen worden voor
de bewerking door een luchtstroom
ontdaan van stof, zand en allerlei
vreemde bestandldeelen. Aldus gere-
nigdi worden de boonen „opengeslo
ten' in drukketels ©n daarna geëxtra
heerd) in bfltterijfen, die elk' pl.m.
2000 Liter inhoud hebben. De duur
der extractie is geheel afhankelijk van
de koffiesoort, omdat het cofïeïne-ge-
halte zeer sterk? varieert en derhalve
voor elke extractie bepaald moet wor-
extraoters wordt de
Van de
ül buizen
geleid. In
geëxtraheerde boonen
laatste sporen van. het
le verwijderen. Daarna eerst
de koffie binnen «Me mtaut.
brand en snel afgekoeld, wa.
alle aromagevende stoffen op de
wijzeworden
kof tie
iels
de
met
de
ddel
wordt
n ge
loor
meest
iser-
Het is door deze werkwijze móge
lijk. het coffieïnegehalte ver beneden
01 te houden, zooJat men gerust
inag spreken van coffeinevrije koffie,
lu het Koffie- en Theebes luit, Staats
blad no. 13, 192-3, wordt inzake oof-
[emevrije koffie een gehalte van ten
uoogste 0.1 toegelaten. De ooffeone-
vrije koffie tfAG wordt, onder ga
rant o aan dit voorschrift te voldben,
verkocht.
Ce schadelijk» uitwerk'ng d«r cof-
op d® functies van hart en ze
nuwen 's algemeen bekend en als liet
Meuwste werk op dit gebied kan de
Mudte van Prof. Dr. W. Storm: van
leeuwen, hoogleeraar aan de Univer-
,eit 'e Leiden, gelden. Op grond' van
uigebreide proe.nemimgen ge-
de resultaten zal er heden geen
geneesheer meer zijn, die aan hart-
patiënten, personen die aan
slapeloosheid en zenuwhoofdpijn lii-
ueu, koiue oï thee toestaat, vooralle
deze personen eu measdiea, die bij-
/ionidtv vatbaar zijn voor hart- en /.e-
n uwaaiiiuoofiing euikan de coftelneviije^
kola© Hau worden beschouwd ais een
zegenrijKü uitkomst immers, zij mo
gen toen, trots strengste dieetvoor-
schriiteu, blijven gemeten van hun
„kopje troostzonder een verschil m
smaak en aroma te proeven.
Een geheim van 342 schoenen.
ï-ui iiotUMOtkuer te uiijs u. met
n OigoiiuUiwifc gevai.. vorige weea
slapte aam idj.h ïiiicmiity een u.u-
gelsmman ai, me t*ee t,roo,e kisten
op zijn niuiuer net brengen, ©e man
botaaiue een weet, kamerhuur vooruit.
Daags na zijn komst verdween de ga-,1
echter en is un uyg toe met terugge
komen.
roen die uotelltouder na een week
ue verhuuiue kamer voor een ande
ren gast in orue wilde laten brengen,
vond hij tot zyn, verbazing de twee
Klisten leuig en haar inhoud lil
paar weiiug gedragen schoenen
netjes naast elkaar op den vloer ge
rangschikt.
waaroin ue Lngelsdunan niet ai
deze schoenen als zijn. eenige bagage
reisde en een week kamerhuur be
taalde om de collectie onder te bren
gen, zijn problemen, waaromtrent nog
slechts gissingen zijn te mptken.
KERKNIEUWS.
K.-K. Kerk.
De Karthuizers.
bifuneunort zal cl© orue der Karthui-
zérs zich weer in ons land vestigen,
e.» zijn ai lerremeu aangexocthi oi4
Amerstooit. d© nieuwe sl enting gaat
uil van net ktooster te uiisain© (Zwit
serland)
i e or e dor Kartliu.zers is in 1084
gesticht üoor St. Bruno n de buurt
van Grenobie. Uil deze nederzetting
is de berojuwe Grand© chartreuse
gegroeid, het nuceder-klooster der or
de, thans echter sedert het in werking
treden der soheidiugswelten verlaten.-
De eerste neOerziett ng in ons land
was in ldüO in de buurt van Geer-
truidenberg. Kort daarna kwam de
tweede stichting, Monnikhuizen bij
Arnhem. Een derde Karthuizer-kloos-
ter te Cadzanid' is nimmier tot bloei ge
komen en heeft niet' lang bestaan.
Maar groote vermaardheid kireeg de
nederzett ng te Roermeii|d.
De Kar t h u izer-k loost er s in ons land
zijn in den hervormingstijd ten onder
gegaan, behalve dat te Roermond, dat
zich nog heefi kunnen handhaven, tot
1784.
WETENSCHAPPELIJK NIEUWS.
Neemt kanker toe?
In alle landen is men bezig te onderzoe
ken in hoeverre de sterfte aan kanker toe
neemt, maar by nadere studie blykt deze
vraag minder gemakkelyk te beantwoorden,
dan zoo oppervlakkig zou lyken. In ons land
beeft Deelman het laatst het vraagstuk be
studeerd, hy vond een geregelde sty ging,
alhoewel voor 19111916 de sterfte voor
geheel Nederland gelyk scheen te blyven.
Dr. J. E. Rush heeft ih de „Lancet" een
artikel geschreven over de kankersterfte. in
de Vereenigde Staten van Noord-Amerika.
Daarin vermeldt hy als stérfte per 100.000
van de bevolking in 1910 76.2, in 1915 81.2 1
en 1920 82.4, dat is dus een duidelyke toe-
neming.
'Onderzoekt men nu echter deze statistiek
nauwkeuriger, dan blykt dat de toeneming
nog niet zeo zeker is. Om dit aannmelyk te
maken, vertelt hy iets over een rapport van
het U. S. Bureau of Census dat in 1914
werd uitgebracht. 'Daarby bleek dat van de
50.000 doodsgevallen, die in het rapport zyn
verwerkt, slechts 2 door lykschouwing en
9 door operatie bevestigd waren. 11
waren dus heel zeker. Daarby kunnen dan
nog 8500 gevallen van kanker van uitwen
dige organen (huid, mond, borst) geteld
worden of 7 waarby de diagnose even-
eens heel zeker was. Samen dus 28 Het i
bureau verzond nu 35.000 brieven naar de
medici, die de 35.000 overige gevallen be-
handeld hadden. (1000 konden om de een of!
andere reden niet woreien teruggevonden).
Het kreeg hierop in 80 of van 28.000
antwoord en kon hieruit besluiten dat in
58.3 van het totaal de diagnose redelyk
zeker was in 27.5 onzeker en in 14.2
onbekend.
Een mogelyke fout van 41.7 werd dus
gevonden en, het is duidelyk dat by een zul-
ken stand van zaken, verschillen van 76.2
tot 85.4 niet veel beduiden.
De oorzaak van den slaap.
Wat weten wy van den physiologischfn
ondergrond van den slaap? In het „Brit.
Med. Journal" wordt deze quaestie bespro
ken naar aanleiding van een discussie over
slapeloosheid in de Brit. Med. Association.
Men vermoedt tegenwoordig d»t de be
wusteloosheid, die by den slaap optreedt,
een gevolg is van een staking van de func
ties der cellen in de schors van de groote
hersenen. Maar hoe komt deze opheffing
van de functie tot stand Men heeft langen
tyd gemeend, dat de slaap veroorzaakt
werd of gepaard ging met een slechtere
bloedverzorging van de hersenen, een cere
brale anaeraie.
Men steunde deze meening op drie gege
vens. Ten eerste waren er proeven op hon
den, wier hersenen gedeelteiyk waren bloot
gelegd zoodat men de hersenschors zoowel
wakend als in slaap kon waarnemen. Ar
thur Durham heeft meegedeeld, dat by de
ze honden de hersenen bi eek er en geringer
in omvang waren in den slaap dan in wa
kenden toestand.
In de tweede plaat# heeft men gevonden
dat de bloedvaten van de ledematen tijdens
den slaap uitgezet zyn. En ten derde schynt
de bloeddruk tydena den slaap verminderd.
Helaas zyn geen der drie gegevens juist
gebleken. Bfe proeven van Durham zyn
vaak herhaald, maar de resultaten waren
meestal het omgekeerde van 't geen Dur-
hams proeven hem te zien gaven. Waar
nemingen by een mensch, die een defect in
den schedel had, deden blyken, dat het her-
senvolumen tydens den slaap vermeerder
de. Ook de bloeddruk is tydens den slaap
lang niet altyd verlaagd; ook heeft deze
verlaging, als ze voorkomt, niet direct met
den slapenden toestand te maken, want ze
komt ook nog al eens 's nachts voor, /tls
de persoon in quaestie wakker ligt.
In plaats van deze theorie heeft meii la
ter de theorie opgesteld, dat slaap veroor
zaakt wordt door de aanwezigheid van gif
tige stoffen, die op een bepaald slaapcen-
trum inwerken.
Zulk een reflexcentrum zou liggen in de
middenhersenen en dit centrum zou by aan
wezigheid van bepaalde giftige stoffen de
banen verbreken, die naar de groote herse
nen leiden. Deze nieening wordt onder
steund, doordat men by ziekeiyke aandoe
ningen van de middehhersenen inderdaad
slaperigheid als ziektesymptoom heeft aan
getroffen. (Slaapziekte, gezwellen in de
middenhersenen).
Als dit waar is, moet het mogelyk zy»
om deze giftige stoffen aan te toonen: proe
ven hierover zyn echter nog niet gepubli
ceerd.
RADIONIEUWS.
3.50 Hilversum. .St. Nicolaas Programma.
Uitzending ter gelegenheid van een St. Ni-
solaasfeest voor 1200 der armste kinderen
te Den Haag in den Dierentuin te Den Haag.
Vertelling;, kinderliedjes en St. Nicolaas-lie-
deren, Mevr. Ant. van Dyk, Het H. D. 0.-
orkest.
4,05 Birmingham, 479 M. 5IT. Speciaal
Namiddaigconcert ,voor kinderen.
Bournemouth, 386 M. 6BM. Concert.
Manöhester, 378 M. 2ZY. Auto-Piano Re
cital door I. Meadows.
^erdeen, 495 M. 2BD. Namiddagpraatje.
4.20 Manchester, 378 M. 2ZY. Namiddag
praatjes.
Glasgow, 422 M. 5SC. The Wireless Quar-
4.35 Londen, 365 M. 2LO Concert het 2
LO Octet, sopraan, bariton.
Manchester, 378 M. 2ZY, Tea Time Con
cert.
New Castle, 404 M. 5NO. Concert.
5.05 CCardiff, 353 M. 5WA. Ba«dad and
Balbylon door Capt. Alex W. Cuningthome.
6.20 Bournemouth, 386 M. 6BM. Muzikale
Cardiff, 353 M. 5WA. r.
Hamlburg, 392 M. Zang. S<
5.35 Londen, 365 M. 2LO. Kinderhoekje.
6,20 Londen, 365 M. 2DO. Dansmuziek.
Birmingham, 479 M. 5IT. Lozells Picture
Bqurtemoöth,
termezao.
Aberdeen, 495
386 M. 6BM. Muzikale In-
M/2BD. Lichte muziek.
6.50 Cardiff, 353 5WA. Lichte muziek.
7.20 Londen, Daventry, 365 M. 2LO en 1600
M. 5XX. Tydsein van de Big-Ben. Weerfoe-
irdht. i
7.45 Londen, Daventry, 865 M. 2LO en
1600 M. 5XX. Muzikale Intermezzo.
8 uur Hilversum, 1050 M. Koersen en
Weerberichten vamwege het Persbureau Vaz
Dias te Amsterdam.
8.10 Hilversum. St. Nic.-progranuma. Mede
werking van den Staf van het station.
8.20 Londen, Daventry, 865 M. 2IQ en
1600 M. 5XX. A Gather Round. Denakl Cal-
throp.
Birmingham, 479 M. 6IT. Een uur con
cert.
Mandhe&ter, 378 M. 2ZY. Jazz en Johny
Henry. Dansmuziek.
8.50 Parys, 1750 M. SFR. Concert.
9.30 Brussel, 265 M. Concert.
10 uur Hilversum, 1050 M. Hilversum-
sohe Draadlooee Omroep-koersen en Pesr-
berichten, vanwege het Persbureau Vaz
Dias te Amsterdam.
10.20 Londen, Daventry, 365 M. 2LO en 1600
M. 5XX. Tydsein van Greenwich. Weerbe-
iraht. Nieuwsberichten.
10.50 Londen, Daventry, 365 M. 21/) en
1600 M. Havana Band. The Savoy Tango
Band, uitgezonden vanuit The Savoy Hotel
te Londen.
Programma van Zondag 6 Dec.
Daventry, 1600 M. V
10.50 Tydsein, weerber.
3.50—5.55 en 8.20—10.05 Zie Londen.
Londen, 2 L O, 365 M.
1.202.20 Concert door de Band van H.
M. Royal Air force, 19e eeuw. (Marsch,
Washingtonpost, Sousa. Ouverture 'Zampa,
Herold. Ben Davies, tenor: Serenade, Schu
bert. The holy city, Adams. I II sing
three songs-of Araby, Clay. De band: Fan
tasie Maritana, Wallace. Selectie: Merry
England, German.
4.40 Joseph Conrad, causerie. Voorlezing
uit zyn werken.
5.10 20e eeuw. De band: Meditation, Clif
ford. Ouverture Vanity fair, Fletcher. Car
men Hill, sopraan: Her song, Ireland. The
oxen, Peel. I have twelve oxen, Ireland. De
band: March Imperial, Elgar. Suite in F
voor militaire band, Holst.
5.55 Sluiten.
8.20 Orgelconcert. E. Humphreys, orga
nist. Uit de Mary le Bow-kerk. Toccato in
G, Dubois. .Litanu for all souls day, Schu
bert.
8.35 Kerkdienst.
9.05 Orgelconcert. Solemn melody, Da-
vies. Toccato and fugues in G-minor, Bach.
9.20 Tydsein Greenwich, weerber., nieuws.
9.35 Casano's octet. Oh, That we two
were maying, Nevin. Ou vont les Ames,
Fontenaiües. Les deux coeurs. Fontenailles.
Song my mother taught me," Dvorak. La
chanson du pecheur, Faure.
9.50 Pouishnoff, piano. Moment musical,
Schubert Goudowaky. Polka in B. flat ma
jor, Glazounow. Gnomenreigen, Liszt. Lon-
donderryaraia, Stepherds hey, Grainger.
10.05 Bariton: Ihis is the island of Gar
dens, Coleridge Taylor. My lovely Celia,
Wilson. Blow, blow, thou winter wind, Quit
ter.
10.20 Casano's octet. Fragmenten Tosca,
Puccini. Piano: Ein maerchen op. 8. Medt-
ner. Hepak, Mouasorgsky .Caprice* Espag-
nole, Moszkowsky, Bariton: Minnie song,
The rebel, Wallace. The crown of the year,
Martin.
10.50 Casano's octet. She dances, Berceu
se, Brooklet, Homeward, alien van Grieg.
O rest in the Lord, Mendelssohn.
11.05 Sluiten.
Brussel, 265 M.
8.35 Lezing: Le poete moderne est-il sen
timental.
8.50 Concert met medewerking van Mme.
Saeys.
Hilversum I)r. Omr., 1050 M.
i8.309.30 Katholieke Morgenwijding (on
der voorbehoud).
10.15 R.-K. radio-omroep. Uitzending van
den kerkdienst uit de Dominicuskerk, Spui
straat, Amsterdam.
8.00 Persberichten en voetbaluitslagen
van Vaz Diaz.
8.10 Avond van de Ver. van Anb.-Radio-
amateurs. Medewerkers: Max Tax, viool
(Dirigent Theater Tuaóhinsky Amsterdam);
Pi en© Palla, piano (Organist Theater-
Tusohinksky Amsterdam). 1. Max Tak:\a)
Gavotte, Baoh. b) Air et pavane Louis XIII,
Couperin Kreisle». c) Menuet, Mozart./d)
Variations sur une gaeotte de Corellit, Tal*-
tini-Kreisler. e) Sonate, Locatelli. Largo
('Entrada), Allegro moderato, Lento (air),
Fiigue. 2. Toespraak van Ds. A. van der
Heide. 3. Pierre Palla: Liebeswalzer, Mos-
kowsky. 4. Max Tak: a) Schön Rosmarin,
Kreisler. b) Liebeslied, c) Liebesfreud. d)
Heyre Kathi-Gzardas. a-<b en c z(jn van
"Kreisler, d. van Huibay. 5. Pierre Palla. As-
<tur wals, P. Palla. 6. Max Tak: e) Wiege
lied, Schubert, f) Le ronde des Lutins,
Bazini.
LAND- EN TUINBOUW.
Directoraat-generaal van den Landbouw.
De Ned. Tuinbouwraad heelt, naar
aanleiding var. een miseie d.d. 11 Nov.
j.l. van de direeue van den Land
bouw, be reuen©© hel directoraat-ge
neraal van den 1-oudbouw een briet
aan den minister van Binnenlandsche
Zaken en Luddoouw geaoiulem waar
in hij als zijn vaste overtuiging uit
spreekt cal een persoon die als des
kundig hooïd van de verschillende
takken van dienst, als leider van de
onderscheden afdeelingen, tor. bevor
dering van, de aoozeér gewenschte
éénheid aan d© directie van Land
bouw, niet kan en niet mag gemist
«orden.
In den persoon van den directeur-
generaal /iet de Ned Tuinbouwraadl
het centrale punt Waar alle draden1
tesKMMaa t omen. Hij ia het die een
heid brenR i v he. ve$ zij ligVerk dat
voor de goede oiitwilüe.iug van land
en tuinbouw verricht n|© t worden.
Hij is hef tie over'eg pleegt met
de organisaties welke voor bepaal le
onderdeeltri van land- en tuinbouw
zich interess eren. Hij za1 he moeten
zijn, die de verschillende meeningen
deskundig maast elkander plaatst en
deze objectief aam Uwe Excellentie
tei beoordoelirtg voorlegt.
Dat hoogo persoonlijke eist-hen daar
voor gevorderd worden, mag geen be
letsel zijn voor tie vervulling van een
ambt, waprbij het geilt de beharti
ging van de heldingen, van oen der
belangrijk ste lakken van volswelvaart
Het b'wtuur van den Neterl. Tuin
bouwraadl lieefl zich op het standpunt
geste'd, dat de directie van den Land-
boil^v zich vrij moet kunnen ontwik
kelen, niet thuis behoort onder een
departement vain zuiver a-dnvinistratie-
ven aard en dat een andere sanien-
stelling der departementen in hel be
lang van land- en tuinjbouw alleszins
gewenscii 's.
Wel li cl t ware tjians hel oogenblik
gekomen om te bevorderen de instel
ling van een departement van Volks
welvaart waarin Land- e i Tuinbouw
naast Arbeid. Nijverheid en Handel
worden wmengehraclit elk met een
zelfstandig deskund g tiiTer'teur-gene-
raai als leider.
Mocht echter daartoe*- nog niet kun
nen wortel overgedaan evenmin als
tol de instel'kig van een a'zonderhjk
departement van Landbouw, dan no?
zou de handhaving van liet ambt van
directeur-generaal van de*i Landbouw,
naar de overtuiging van den Raad.
alle aanbeveling ver-Hemen
MARKTBERICHTEN
Kaasmarkt.
UTRECHT, 4 Dcc. Op de Kaasmarkt
waren heden aangevoerd 35 wagens Kaas,
inhoudende 9100 K.G.
De pryzen waren le kwaliteit 0000;
2e kwaliteit 6063.Rijksmerk f 61
65.per 50 K. G.
Handel vlug.
Coöperatieve Tuinieravereeniging
„Gouda en Omstreken."
Veiling van 4 December.
.Spruiten le sit f 1S.90—Hl, 2© art.
f 4.6Ö17.80, Witioof le srt. f 2B—
87, 2e srt f 10—27 Uien f 5—7.10,
Kroten f 2 10—8.80, per 100 K.G.
Andijvie f 0.r01.70. Groene 8a-
voyekoof f 2 10—2 HO, Knolselderie
r 0 00H, per 100 stuks.
Prei f 1 00—fi.ÖO, Selderie 2.10—
4.20, per 100 hos.
Andijvie f 0.1 0.07, Rtoerekionl f 0.82
0 44, pei kist.
Kipetercu f 14.10—15 20, Kuiken
eieren f 12.80. Ketidciecen f 10 80, per
100 stuks.
DAMRUBRIEK.
Onder redactie van de Damclub „Gouda",
Secretaris Stey'nkad® 27, lokaal der club
Markt 49.
De oplossing zal worden vermeld Zater
dag 19 December.
Probleem No. 303.
Ziwart schijven op: 2, 8, 9, 12/14, 16/19,
23, 26, 28, 29.
Wit schijven op: 26, 27, 30, 32, 34, 37/40,
45, 47, 49.
N Probleem No. 304.
iZiwart sdhyven op: 3, 6, 8, 9, 11, 12, 14,
17, 21, 22, 26", 27.
Wit schijven op: 20, 28, 33/37,' 39, 40, 43,
45, 47, 49.
Opfossing van probleem No. 299.
Wit speelt 26—21, 27—21, 31—27, 40—34,
33—29, 1610, 49 9, 35 2, 2 16, 16 38.
Oplossing van probleem No. 300.
Wit speelt 33—£9, 37 17, 32—28, 38 27,
30«24, 35 24, 24 1.
lm No. 301 staat een zwarte schyf op 42,
teveel
Jammer. Niu is 't probleem niet op te los
sen! Niet goed nagezienl!
ADVERTENTIEN.
VOORLOOPIG KOSTELOOS.
Bij vonnis van de Arrondissementt-
Rechtbank te Rotterdam d.d. 2 Decem
ber j.l. is G. J. A. VERGEER, Raam 96
te Gouda verklaard in staat van faillis
sement, zulks met benoeming van de
E.A. Heer Mr. PARÉ tot rechter-com-
missaris en van ondergeteekends tot
curator.
De curator:
Mr. .M. DE MOL.
Gouda, 4 December 1925.
Markt 46. $437 17
GE1VRAAGD voor buiten de stad een
tegen hoog loon. 9
Br. onder No. ,3417 aan Bur. Goudsche
Courant Markt 31, Gouda.
TE KOOP
op een der beste standen van Gouda. In een
der winkels is reeds jaren een Sigaren
winkel gevestigd. il
Brieven onder no. 3421 bur. Goudsche
Courant Markt 31.
Adam-lnbouwpiano
tegen zee© Verlaagden prijs aangeboden
88-tonig, zwart gepol. kast van 1750.—
voor 1475.u
Betalingen worden geregeld in óverleg
met den kooper. 3420 10
JOH. DE HEER ROTTERDAM.
Oostzeedtyk 324/32.
Concert-dir. Dr. G. DE KOOS.
O0 MAANDAG 7 DEC. '25 in den
GROOTEN SCHOUWBURG
door het Schouwtooneel
Tooneelspel in 3 bedrijven door
J. A. SEMON'MEES.
Regie: ADR. VAN DER HORST.
Kaarten h 3.(arbeiders 0.60) ver
krijgbaar by J. DE VEN en 's avonds aan
den Schouwburg. 3416 20
Plaatbespreking Maandag 11—8 uur.