LEIEITIItl
l
Adverteert in dit Blad.
L. Vijl ZEVENHOVEN 1OE JONG, Sponrwegstraat, Gouda
Advertentien in andere bladen
Zoowel
des avonds
als overdag
gemakkelijk
te berijden.
„HET WORLDS RECORD ORGEL"
TELEFUNKEN 20/3
bELFRITE
"VALET"
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 9 JAN. 1926 - TWEEDE BLAD
flink Pakhuis
Gevestigd
RADIO L
ING.
Vereen, van Vrijz. Hervormden ii Mi
Algem. Leesbibliotheek
P. BERKEN30SCH
HiHiitri JET HOEDE HUIS"
Het radiotoestel dat in alle opzichten voldoet.
Electro technischbureau J. F. W. TURiON
NIC. v. d. HEIJDEN
PROTOS (Elmo) STOFZUIGERS
yCHEVROLET
.OL1EFABEIEKE1T
CALVÉ-DELTT»
De kracht terug
de levenslust terug 1
de Sanguinoses
GOUDSCHE COURANT
Markt 3I<
Gelden bescl
Hlkbia
ar
A TitoSlnop
Veihgheidsscheermea
Comité Watersnood Gouda-
Gemeenteraad van Gouda.
TE HUUR GEVBAAGD
met bovenwoning of ieder afzonderlijk.
Liefst centrum.
Brieven onder no. 54. Bureau Goudache
Courant 10
Ir. A. VAN DER STOK zal op VRIJDAGAVOND, 15 JANUARI, dea avonds ten
tuur, in de groöte zaal der REÜNIE aan de Oosthaven, een lezing houden met het
onderwerp: EEN RADIO PRAATJE.
Hierbij worden tevens demonstraties gegeven. Introductiekaarten zyn voor belang
stellenden verkrijgbaar by de Vertegenwoordigers voor Gouda en Omstreken der Ned.
Seinfcoestellen-Fabriek te Hilversum, de Firma VAN BERKEL WEURMAN,
KLEIWEG 9, GOUDA. 59 20
Qtdlpl. Kraamverzorgster, ft
Peperstraat 78. Gouda.
Afd. GOUDA.
ILEZING
op MAANDAG 11 JANUARI a.s. de avonds
8lA uur, in de Groote Zaal der Soc. de
„Réjinie", Ooathaven, door
Do. O. W«stml|se
van Drachten.
Onderwerp
NU DE STOFWOLK ALLANG
WEER IS WEGGETROKKEN
Leden hebben met een huisgenoot(e)
vrije toegang.
Entrée voor niet-ledenZaal 0.25, Ga
lerij 0.10 per persoon. 50 20
HET BESTUUR.
H iiuu
BURGEM. MARTENSSINGEL
Vergaderzalen te huur 57 8
Prima conaumptie Piano-muziek
De Ondernemer H. MULLER
Oroenendaal 24
Oouda.
2800 doelen.
Steeds de nieuwste boeken
aanwezig. 52 i0
KLEIWEG 91 TELEF. 317
Vraagt inlichtingen en demonstratie aan het 64 M
L. Tiandeweg 24 - GOUDA - Tal. Ho. 326.
staat hoog in kwaliteit, en is onbetwistbaar het voordeel igste in prijs, van de Neder
land sche Orgelhandei
225, 245, 310, ƒ325, 345 en het 6-spels „KiUNISTSiPEXX>RGEL" met 20 regis
ters 476. Dit orgel heeft drie harpen, picolo en schalmei.
„DE WORLDS RECORD BIJOU"
is een spreekmachine van bijzonder klankgehalte en kost in luxe kast 75.
Elk instrumen in massief eiken. Vraagt foto.
ROEZBMSINGEL 176.
«51-32
ROTTERDAM.
i
FABRIKAAT SIEMENS—SCHUCKERT. M M
Vraagt Uwen lavaranelar PIT mark.
PRODUCT GENERAL MOTORS
Ben elegant uiterlijk en een gemakkelijke
bediening maken de Chevrolet tot een
wagen die bij uitstek geschikt is om door
dames zelf bereden te worden.
Alle commando-organen zijn direct onder het
bereik en vereischcn evenals de pedalen bij
het bedienen niet de minste krachtsinspanning.
Dank zij de buitengewoon soepele stuurin
richting en motor, is de Chevrolet zelfs in het
drukste verkeer, zeer gemakkelijk te besturen,
terwijl hij op den weg uiterst vast ligt hetgeen
aan de stabiliteit van de geheele constructie
kan worden toegeschreven.
Deze wagen die door meer
dan 2.000.000 automobilisten
boven anderen wordt verkozen,
zal ook de uitverkoren auto der
dames zijn. Er zij" redenen te
over waarom gij een Chevrolet
zoudt koopen.
SEDAN. 5 plaatten, 4 portieren, f2650.- COACH, S plaataen, 2 portieren, f2405-
De prijzen zijn franco Amsterdam.
Bezichtigt de NIEUWE CHEVROLET bij
ELEGANT
PRIMA KWALITEIT
ECONOMISCH
ntóuw zuiver
plAn.len.vctO
een bf-AAdvel tij
.ixiinemenbhel^
in plaats vatl-o
boter en reutel
in alle reccplcn.
f 0,65 per lableb van Vz Kg nebto#
Zóó voelt gij u, na een trouw en geregeld gebruik der Sanguinoee. Honder
den in ons vaderland en daarbuiten hadden reeds lang de hoop opgegeven om zich
nog ooit weer volmaakt wel te voelen en meenden dat er geen redding meer voor
hen was, totdat zij kennis maakten met
en nu zyn zy zoo krachtig als ooit, en overvloeiende van levenslust. De pijnen
zyn geweken, de bleeke kleur is weg, de zwakheid overwonnen, de eetlust terug;
de slaap diiep en versterkend geworden. Het gansche zenuwgestel is versterkt, het
leven is nu een lust en een blijd-schap
Wilt ge u ook zoo voelen? Dan, grijp naar „het" middel dat u een zeker
succes belooft! Gebruik eens geregeld eiken morgen en eiken avond één eetlepel
SANGUINOSE!
Want na slechts eenigen tyd die kuur gevolgd te hebben, begint gy u al heel
anders te gevoelen! Uw spieren, uw zenuwen, uw bloed wordt vernieuwd; er komt
weer „stoom dn de machine"; de pijnen wijken, uwe jeugd keert terug; gij wordt
geheel verjongd en versterkt: kortom, het gansche leven krygt een ander aanzien!
Prys per fl. 2.—, 6 fl. 11.—12 fl. 21.—.
Verkrijgbaar by Apothekers en Drogisten.
WACHT U VOOR NAMAAK!
VAN DAM Co.,
De Riemerstraat 2c/4. Den Haag.
1
worden zonder eenige prijsverhpoging
geplaatst door de Administrtie van de
voor Voorschotten (vanaf 100.—, Ambteparen ook zonder borg) op langen en kor
ten termijn. 172390
ZUIDER CREBIETBANK Afd. 30 MAURITSWEG 3, ROTTERDAM.
Scheert (J met
Valet" t
Het Beste en het zuinigste
Kant en klaar, in drie minuten,
dat is de ondervinding van ie
dereen, die zich scheert met mm
Het mesje van dit apparaat wordt automatisch
aangezet, door eenvoudig den riem, die zich ia
elk etui bevindt, door den kop van het mes ta
halen en heen en weer te bewegen.
In plaats van het mesje af te danken, als
het stomp is, verkrijgt men een nieuwe scherpe
snede binnen 10 seconden.
Ook bestaat er geen ander veiligheidsscheermes,
dat zoo gemakkelijk is schoon te maken. Uit
»Ilr«»r nemen is overbodig, daar het mesje niet
behoeft te worden losgemaakt Men spoelt en
droogt bet apparaat eenvoudig af, waarvoor men
niet meer dan 12 seconden noodig heeft, en dan
kan men het wegzetten tot den volgenden morgen.
Verkrijgbaar in alle prima zaken.
Na, 1. Stawlunl bil, Iwnl «wu» T«naw«d
12.50
Pnift
Na. 101. Ha» »o»mlalra
■war» at ai, bavat vernikkald i
j— aa saada qiudib
Gouda, 8 Januari 1926.
Stadgenooten!
Het vorige jaar is met groot succes een
beroep gedaan op Uwe milddadigheid,, ten
einde steun te verleenen aan de slachtoffers
van de stormramp, welke in Augustus j.I.
een gedeelte van ons land verwoestte. U
hebt toen getoond het hart op de rechte
plaats te hebben en naar uw vermogen bij
gedragen om het leed van Uwe in nood ver-
keerende landgenooten te verzachten.
Nog voor het jaar 1925 ten einde was, is
ons land wederom getroffen door een ern
stige ramp. Uit de couranten zal U zyn ge
bleken, dat onderscheiden gedeelten van ons
vaderland, gelegen in de nabyheid der groo
te rivieren en ook elders, plotseling door den
alouden vyand zijn besprongen en over
stroomd. Gelukkig zyn er evenals by de
stormramp weinig menschenlevens te be
treuren, maar groot zal wederom de schade
zijn die aan huizen, bedrijven, meubilair,
voedselvoorraden, enz. enz. is aangebracht.
Een begrooting van de geleden schade is
eerst te maken wanneer het water weder
om uit de overstroomde gebieden is verwij
derd, doch wel is zeker, dat de schade zeer
groot zal zjjn, en in het bijzonder het min
der goed gesitueerde deel der bevolking zon
der steun zich niet zy ook het allernoo-
digste zal kunnen verschaffen.
Van verschillende zijden is voor de slacht
offers van deze ramp reeds steun verleend
of toegezegd. Ook onze stad, die gelukkig
weer gespaard is gebleven, mag in dezen
niet achterblijven.
Evenals het vorige jaar is, op initiatief
van den heer Burgemeester, en onder Voor
zitterschap van den wethouder van Sociale
Aangelegenheden en Armwezen, de heer C.
H. Koemans, een comité gevprmd, dat zich
dezer dagen tot zijne medeburgers zal wen
den om giften in te zamelen, welke worden
afgedragen aan het Algemeen Watersnood-
comité te Amsterdam.
Zoowel door straatcollecten als door het
aanbieden van lijsten zal het comité zijn
arbeid hier ter stede verrichten. Dankbaar
zy hier verméld de medewerking, welke
verschillende vereenigingen en personen
hier ter stede reeds toezegden.
Het Comité zal het zeer op prijs stellen,
indien tijdens wedstrijden, uitvoeringen, enz.
enz., inzamelingen worden gehouden.
Alle giften zullen gaarne worden aan
vaard door den penningmeester van het Co
mité, den heer A. Dortland, Turfmarkt 28,
giro no. 48464.
Gezien de medewerking die het storm
rampcomité 1925 van de ingezetenen heeft
ondervonden en de boven verwachting
groote opbrengst der gehouden collecten,
doen wy met het grootste vertrouwen we
derom een beroep op Uwe offervaardigheid.
Het Comité voornoemd,
Dagelijksch BBestuur:
ULBO J. MIJS, Burgemeester,
Eere-Voorzitter.
C. H. KOEMANS, Wethouder,
Voorzitter.
G. J. J. POT, le Secretaris.
R. A. HAGEMEIJER, 2e Secretaris,
Kamer 6, Stadhuis.
A. DORTLAND, le Penningmeester.
Mevr. E. VAN DANTZIG
MELLES, 2e Penning.esse.
Leden:
J. BRiOMMET.
R. VAN DER BRUG.
Ds. J. E. BIJL.
W. A. HjOYNG.
P. J. KjOLIJN.
Pastoor J. A. ROESEUNG.
W. SANDERS.
Ds. J. J. SIMON.
C. W. VAN STAPELE.
Ds. P. D. TJALSMA.
H. J. E. VAN DER VEN.
A. J. J. VOS.
J. B*. C. NIEHOFF-WERNING.
Deken P. H. WIJTENBURG.
De bankbiljetten-affaire in Hongarije.
Nieuwe sensaties te wachten.
D© belangstelling ni de geruentma-
kontlö baaiKDiijeiieui-aiiaire in Honga
rije hount aan.
het is ihans het Haagsoh Correspon-
aentiebureau dat «en en anner publi
ceert, naar aainieiu ng van de vele
ware en onware berichten die de ron
de doen. t
Het Corr. Bureau dan verneemt van
goed ingelichte Hongaiarsche zijde te
's-Gravenhage de volgende bijzonder
heden - t M
Niet de directeur van het Kartho
grafische Instituut te Boedapest is
z/ooals gemeld werd gearresteerd,
maar slechts een van de technische
employee's bij dit instituut, Geroe ge-
Voorts hebben nog eenige, arresta-
t;es plaats gehad.
Volgens de verklaringen van Geroe
zouden de valsehe bankbiljetten in de
kelders van 't Karthografisch Instituut
vervaardigd zijn. De machines zouden
na gebruik in onderdeelen verkoent
zijn.
De mededeelingen, volgens welke er
een meeningsverschil zou bestaan tus-
sohen Horthy e«i Bethlen zijn absoluut
uit de lucht gegrepen, evenals het be,
richt, dat in de Boedapester straten)
relletjes zouden hebben plaats gehad
naar aanleiding van deze kwestie.
De Hangaairsche kranten spreken de
bewering, dat valsdhe Fransche biljet
ten gedurende de jaren in de van
Hongarije afgescheiden landen uitge
geven werden, beslist tegen ook het
bericht, dat men een geheime militai
re organisatie op het spoor was ge
ne telegrammen over de arrestatie
van den vleugeladjudant van horihy,
kapitein Magashazy, aijii) geheel on
juist Men tracht ook den minister van
onderwijs, graai Klebelsberg in deze
aangelegenheid te betrekken door üe
mededeel ing dat het Karthografisch in
stituut onder zijn departement ressor
teert, wat niet het geval is.
Men krijgt zoo werd aan het
Corr. Bureau medegedeeld den in
druk dat deze zaakgebruikt wordt
om een vérstrekkende politieke Heize
tegen Hongarije te voeren.
In de Hongaarsöhe kranten wordt
thans ook het bericht over de terug
roeping van baron Koerster, den Hon-
gaarsohen gezant te 's-Gravenhage ten
stelFgste te
De „Evening Standard]" verzekert
dat, ofschoon de Fransche regeering
geen schadeloosstelling van Hongarije
heeft verlangd, toch waarschijnlijk op
een of andere wijze diplomat eke stap
pen zullen worden gedaan. Te Parijs
acht men het aftreden van Horthy
noodzakelijk, en de vraag wordt opge
worpen, of de geallieerde regeeringen
thans niet dienen te edschen, dat de
regeeringsvorm van Hongarije bij ple
bisciet wordt vastgesteld.
De linksche partijen in Frankrijk
zijn voornemens, over deze quaesties
te interpelleeren, zoodat na het recès.
w^uischijnlijk Dinsdag a.s., een debat
in do Kamer zal plaats hebben, waar
bij niet alleen de vervalsohing der
bankbiljetten, maar ook het plan voor
een staatsgreep, waaromtrent men geen
twijfei meer koestert, ter sprake :..l
De Engel sche bladen betoogen, dat
speciaal de regeering van Tsjecho-Slo-
wakiije niet kan dulden, dat een Habs-
burger in Hongarije de macht in han
den krijgt met steun van mannen, wier
ipolifiek program bestaat uit een re
vanche-oorlog. Men wijst er op, dat
Hongarije feitelijk niet ontwapend heeft
en dat in Hongarije minstens 220.000
man onder de wapenen staan, o. w
ongeveer 40.000 „Ontwakende Honga
ren" en leden van andere dergelijke
organisaties, terwijl ook wordt voort
gegaan met het aanmaken van munitie
Een bijzondere oorrespondent van
-de „Daily Express" meldt, dat de ge
bouwen, waar de Fransche ambtena
ren een onderzoek instelden, bewaakt
werden door garden, die weigerden
zich naar de instructies die de amb
tenaren meebrachten, te gedragend,
verklarend dar zij slechts aan Horthy
behoefden te gehoorzamen.
Een ander bericht meldt dat nieuwe
sensaties te wachten zijn.
De politie arresteerde een groot aan
tal employé's van het kartografisoh in
stituut.
De Boedapester bladen kondigen nog
een heele reeks sensaties en arresta
ties van een aantal hooggeplaatste per
sonen aian. De vertegenwoordiger Em
mery van de Bank van Frankrijk be
vestigde dit. Deze heeft aan een me
dewerker van de „Este Kurier" me
degedeeld, dat er natuurlijk nog meer
arrestaties zullen plaats hebben. Deze
affaire is als een afgeschoten geweer
kogel, aldus Emmery. Men weet uet,
waar ze zal ophouden. Wij hebben
reeds zoöveel beleefd en er zijn reeds
zoovel gezien© persoonlijkheden ge
compromitteerd1, dat geen enkele ver
dere arrestatie voor ons een verras
sing kan zijn.
De „Este Kurier" deelt nog mede.
dat de Fransche regeering aan de Hon-
gaarache een nieuwe lijst van perso
nen heeft doen toekomen, die in de
affaire gecompromitteerd; heeten te
zijn Hun namen zijn tot dusver ech
ter niet genoemd1.
Volgens het y,Acht Uhr Abendblatt"
heeft prins Windiscfa-Gratz eenigen tijd
geleden door bemiddeling van een be
kend lid van de Weensche Jackey-
Club de Oostenrijksohe regeering een
leening van eenige millioenen francs
aangeboden. Klaarblijkelijk1 wild© hij
op deze wijze een grooten post val
sehe bankbiljetten in Weenen onder
brengen.
Gisteren is prins Windisoh-Grütz
door den rechter van instrucjie ander
maal aan een nauwkeurig verhoor on
derworpen. De prins vertelde, dbt hij
op een reis in Frankrijk op het idee
was gekomen de Fransche 1000-francs
biljetten na te maken. Hij wilde op
deze wijze de Fransche valuta geheel
deprocieeren en daardoor wraak
men voor den vrede van Trianon. In
Maart 1925 had hij de drukpersen be
komen en zijn secretaris het benoo
digclo pap er in Duitschlandi laten be
stellen. Windiseh-Gr&t» verklaarde, dal
hij in het geheel 100 millioen in de
end er neming hadi geïnvesteerd.
Na afloop van het verhoor verzocht
prinf Windisch-(Vatz zijn advocaat al
les in het werk te stellen om zijn
ontslag uit de hechtenis te bewerkstel
ligen De advocaat antwoordde, dat hij
er aan twijfelde, of m©n den prins op
vrije voeten zou laten, doch zoo dit
al geschiedde, diendfe hij toch zeker
een cautie van eenige milliarden te
stellen.
Wihdisch-GrStz verklaarde herop,
dat hij op het oogenblik geen cent
neer te zijner beschikking heeft. Hij
verzocht zijn advocaat zich in verbin
ding te stellen met zijn rijke bloed-
wanten, ten einde dezen te vragen
een eventueel© cautie voor hem op te
brengen. De prins maakte» den indruk
van een volkomen gebroken man
Tepi slotte wordt nog gemeld' dat de
politie tq Budapest, den R.-K. prelaat
bisschop Zadraiwetsj aan een verhoor
onderworpen heeft, daar men vermoed
de, dat hij van de bankbdljettenver-
valsching op de hoogte is geweest. l>it
bleek inderdaad het geval te z'jn.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
BELGIE.
De ziekte van kardinaal Mercier.
Al luidden de bulletins omtrent den ge
zondheidstoestand van kardinaal Mercire
tot dusver vrjj geruststellend, zoodat men
algemeen verwachtte dat de patiënt over
enkele dagen weer op de been zou zyn, zoo
schynt hij nochtans in zorgwekkenden toe
stand te verkeeren. Eerst gisteren sprak 't
bulletin van de voortdurende zwakheid van
den KardinaalDonderdagavond echter
heeft het Bisschoppelijk Paleis te Mechelen
aan tie priesters van het Bisdom een schrij
ven gericht, waarin wordt meegedeeld dat
de gezondheidstoestand van den aartsbis
schop niet verbeterde, zyn krachten niet te-
rugkeeren en zijn zwakheid met den «lag
toeneemt. Aan de priesters wordt bij dit
schryven gevraagd dagelyks bijzondere ge
beden voor de gezondheid van den kardi
naal in alle kerken en bidplaatsen van het
Bisdom te -lezen
Hedenmorgen kwamen evenwel weer meer
geruststellende berichten.
MEXICO.
Overstroomingen.
Vijfhonderd dooden.
De „Los Angelos Times" beval te
legrammen, die melding maken van
zware overstroomiingeu in d© buurt
van Santiago en Ixquintla, in het dis
trict Nayarat, in het Westen) van Mexi
co. Volgens sohadting bedraagt het aan
tal dooden 500, de schade drie milli
oen pesos.
Volgens een Reuter-bericht uit No
gales in Arizona, zouden de persoon
lijke ongelukken, voorgekomen bij de
overstroomingen in Mexico, slechts zeer
gering zijn.
ITALIË.
Een aardbeving.
Een honderd huizen gescheurd.
Om kwart over 10 gisteravond werd
een sterke aardbeving waargenomen,
in het gebied van den Monte-Amiata.
Het dorp Affadia San Salvatore werd
in het bi zonder getroffen. Een hon
derd huizen scheurden. Drie personen
werden gewond. De bevolking kam-
peert in de open lucht. De schokken
duren, ofschoon veel lichter, voort. De
autoriteiten van Siena hebben aan de
getroffen bevolking hulp gezonden.
DUITSCHLAND.
De regeling met de Hohenzollerns.
He aandeel van den Pruisfechen
Staat.
In de juridische commissie uit den
rijksdag heeft gistermiddag de Pruisi
sche minister van financiën medege
deeld, dat volgens de overeenkomst
die tussehon het Pruisische ministerie
van financiën en het vroegere keizer
lijk huis tot standi is gekomen, de
Pru'sische staat uit d© bezittingen, die
vroeger het eigendom van d© dynastie
waren, tot een bedrag van 686 milli
oen mark krijgt, terwijl de waarde van
de landerijen, kasteelen e.d»., die de
Hohenzollerns lrrijgen, op 184 millioen
mark geschat moejt wooden. Hierbij
zijn d© 30 mil'ioen, die den keizer in
contanten zullen wórden uitbetaald, in
begrepen.
Zitting van Vrijdag 8 Januari,
nam. 8 uur.
De Gemeenteraad is gisteravond in spoed-
vergadering bijeengeweest, naar aanleiding
van de aanvrage daartoe van de heeren San-
der-Van
van het
Staal-Overhand, ter behandeling
L. Over
hand en W. Sanders tot wijziging
van het raadsbesluit van 32 Decem
ber 1925 tot het verstrekken van
50 reductie op den cokesprijs aan
1. Burgemeester en Wethouders deelen
ad piede dat zy hebben besloten in-
1 Januai'i 1926 de afdeelingen 3 en
4 der gemeentesecretarie te combineeren eai
zy den heer J. van Eyk, le commies ter se
cretarie als chef dier gecombineerde afdee-
ling hebben aangewezen.
2. dat Gedeputeerde Staten by schryven
van 29/31 December j.I. B No. 9887/55 (3e
afd.) G. S. no. 7 hebben verzocht in de by
raadsbesluit van 24 November jj. vastge
stelde verordening tot heffing van opcenten
op de Personeele belasting het bedrag der
belastbare huurwaarde waarboven het ma
ximum getal opcenten wordt geheven te be
palen op 1124.—; in plaats van 1125.—.
Deze mededeelingen worden voor kennis
geving aangenomen.
Ingekomen Stukken.
Behalve het hiervoren genoemde voorstel
is ingekomen:
Van Burgemeester en Wethouders het
voorstel tot wjjziging van het Raadsbesluit
dxi. 22 December 1925 tot het geven van re
ductie op den cokesprijs voor werkloozen in
den door de raadsleden L. Overhand en W.
Sanders voorgestelden zin.
De keer OVERHAND (s.d.) gelooft heel
kort te kunnen zijn. Toen het voorstel der
S. D. A. P.-fractie 22 December 1.1. was aan
genomen, leefden spr. en de zijnen indever
onderstelling dat de menschen die ay beoog
den reductie te geven, die ook zouden krij-
krij
gen. Dat zy, die steun uit werkloozenkaasen
ontvangen, geen reductie zouden krijgen,
bleek eerst
op hun
Wi
in aanvraag gt
het raaclsbesli
ten herstel:
luit zoo in strijd is met
spr. die fout te moe
door deze vergadering aan
Intusschen hebben B. en W. een
uigediend, waaruit bljkt dat de meerder
heid van dat college met het wrorgestelde
accoord gaat. Spr. dankt voor den betraah-
ten spoed.
De heer DONKER (r.k.) merkt op dat uit
de toelichting van B. en W. blijkt dat de
ikosten iets duurder zullen worden. Daarom
dienst spy. nu een ander voorstel in, be-
oogende alle armlastigen 50 reductie op
de cokespryaen toe te staan. Hot voorstel
wordt ondersteund.
De VOORZITTER wil het voorkomen, nu
deze vergadering speciaal is belegd ter be
handeling van het voorstel der heeren San
ders en Overhand, dit aan de orde zijnde
voorstel eerst af te handelen en daarna het
verder strekkende voorstel van den heer
Donker.
De heer OOSTERLING (r.k.) uit zijn ver
wondering dat men een speciale vergade
ring, die de gemeente 130.— kost, hiervoor
durfde aanvragen. Spr. kan zich de thans
gevoerde oppositie niet goed indenken; nu
eenmaal besloten is reductie te geven kan
men aan B. en W. overlaten wie er voor in
aanmerking komen. Het gaat moeilijk aan
B. en W. voor te schryven aan wie wel en
aan wie geen reductie zal worden verleend.
De heer HADDéRUS OOSTINGH (vi>.)
vraagt den heer Overhand welke norm als
basis moet worden aangenomen, waarop re
ductie wordt verleend?
De heer VINGERLING (a.r.) dacht dat
het vérstrekkende voorstel-Donker het eerst
aan de orde zou komen, anders komt men in
DE
VOGELTREK.
i.
Over heiden, over venen,
drijvend in de hooge lucht,
door den avondgloed beschenen,
trekt de wilde kranenvlucht.
Uit het koude Noord verdreven,
reppend 't machtig vleuglenpaar,
wenden zy naar het Zuid den
steven,
zeeën over, schaar by schaar.
Arnold Sauwen.
Tot de, ook voor den belangstellenden
leek, meest interessante onderwerpen uit
de geheele biologie behoort ongetwijfeld
ook de vogeltrek. Ieder heeft wel eens
mêer of minder fantastische verhalen er
over gelezen en tal van dichters zijn door
dit
verschijnsel geïnspireerd ge-
worden, en wie veel buiten wandelt, zal
zelf ook wel menige waarneming hebben
gedaan, 't Is hem natuurlijk opgevallen, dat
onze vogelwereld het geheele jaar door ver
andert. In het voorjaar treffen we in de na
tuur andere vogels aan dan in het najaar of
in den winter en juist dit steeds wisselende
maakt de studie van de vogels zoo boeiend.
Op 't oogenbink kunnen wy buiten allerlei
vogels zien, die hier 's zomers nooit voor
komen en in het najaar zyn gekomen om
hier den winter door te brengen of Hch in
®«n langzaam voortschuivende trekbewe-
ging bevinden. Als typische wintergasten,
die gedurende het heele koude jaargetijde
ateeds op dezelfde plaatsen blijven, kunnen
we de Bonte Kraaien beschouwen, die hier
ongeveer in de eerste week van October
aankomen en in 't eind van Maart of het
begin van April weer vertrekken. Speciaal
voor vuilnisbelten en andere plaatsen, waar
afval of mest opgehoopt wordt, hebben de
ze vogels een bijzondere voorkeur. Eenigs-
zins anders is het met de Lijsters, die hier
's winters voorkomen. Voor een deel zyn dit
vogels, die hier 'Sn den afgeloopen zomer ge
broed hebben en nu overwinteren, voor een
deel vogels uit hoogere streken, die na den
brt>edtijd hier Jen winter komen doorbren
gen. Dit zuivere overwinteren schy'nt
echter minder Voor te komen dan men vroe
ger wel dacht ep schijnt wel voor veel soor
ten, maar niet Voor veel individuen van die
soorten te gelden. De algemeene regel is,
volgens de nieuwere opvattingen o.a. voor
gestaan door Jan V e r w e y, dat wy
hier vooral te doen hebben met een op
schuivend© beweging, dat dus
de vogels, die wy vandaag hier zien, mor
gen eenige tientallen kilometers verder
voorkomen, tot dat de vorst ze noodzaakt
weer verder te trekken. Voor die verdwenen
vogels zyn bjj ons inmiddels weer exempla
ren van dezelfde soorten in de plaats ge
komen, die bjj een volgende vorstperiode
hoogstwaarschijnlijk weer doortrekken om
na korter of langer tyd weer door andere
vervangen te worden. „Wy krijgen hierdoor,
schrijft V e r w e y, de „winterbewegin-
gen" en het is vreemd, maar waar, dat het
trekinstinctf waarvan zij de uiting
zyn, slechts door verandering in
temperatuur ontwaakt, terwijl
de lage temperatuur als zoodanig, evenals
de hooge, er zonder invloed op is: wat niet
verder trekt bij inval van vorst, blijft by
aanhouden van deze, al volgt ook een ster
ven in massa door gebrek." De invloed van
de temperatuur-schommelingen is in den
herfst nauwelijks waarneembaar, 's win
ters echter zeer belangrijk. Men schrijft,
hieraan het feit toe, dat wy midden in den
winter telkens tamelijk winterharde soor
ten, soms zelfs harde
die
maar doortrekkers zyn.
Onder de overwinteraars
derscheid maken tusschen die vogels, die
aan bepaalde, vrij beperkte plaatsen ge
bonden zyn (Musch, Bonte Kraai) en de
z.g. zwerfvogels, die na den broedtijd, maar
vooral in den winter onbepaalde bewegin
gen uitvoeren, wat wy zwerven noe
men. Verwey houdt deze bewegingen, die
bijvoorbeeld vooral by Meezen bekend zijn,
voor echte trek-verplaatsingen, d.w.z. be
wegingen onder trekdrang, of voor bewe
gingen van vogels, die er een betrekkelijk
groot overwinteringsgebied op na houden.
Over een paar maanden begint het beeld,
dat wy nu van de vogelwereld krijgen, zich
te wijzigen. De Bonte Kraaien verdwijnen
in het eind van Maart, de meeste Eenden
verdwijnen van de Piassin en uit den IJs-
sel, de Meezen en Goudhaantjes, die dan
hier, dan daar telkens in troepjes versche
nen, zien we veel mindek de Sijsjes, Kee
pen, Putters en andêre yinken, die we in
grooter of kleiner aantal eiken winter hier
zien gaan weg evenals
Koperwieken, Roodborstjes, aUerlei
pen,
zaam hetzy algemeen in onze omgeving
'si winters worden waargenomen. Voor al
dat verlies aan gevleugelde vrienden wor
den we echter ruimschoots schadeloos ge
steld door het heirleger van zangers, die de
maanden April en Mei in ons land terug
brengen en die door hun vroolijken zang
en roep en hun vlugge bewegingen leven
en vertier brengen langs onze akkers en
wegen in onze tuinen en plantsoenen en on
ze plassen en moerassen. Het hoofdconfcin-
gent bestaat hit zangvogels: Graspieper,
Gele en Witte Kwikstaart, Grauwe Vlie
genvanger, Tjiftjaf, Fitis en Spotvogel,
Grasmusch en Braamsluiper, de Karekie-
ten, Tapuiten en Roodstaartjes en niet te
vergeten de verschillende Zwaluwen. Bo
vendien komt in het eind van Februari, be
gin vaji Maart de Ooievaar en de Kieviten,
voor zoover ze, wanneer de winters zacht
zijn, niet het heele jaar door aanwezig zyn
geweest. In het einde van de maand Maart
komen ook de langpootige weidevogels:
Gi-utto en Tureluur, die algemeen broeden
op de weilanden in den omtrek. In April
komt verder de Tortelduif en in 't begin
van Mei Koekoek, Wielewaal en Gierzwa
luw. Dan is er gedurende eenige maanden
een tijd van rust onder de vogels; ze broe
den alle één of meerdere malen en dat
neemt ze zoo in beslag, dat we weinig van
hen bemerken. Eind Juni beginnen de eer
ste Kieviten zich in de weiden te vertoo-
bestaan ten slotte uit iimuwu
die de weilanden aftrekken en zich telkens
neerlaten om voedsel te zoeken. De na
jaarstrek wordt in Augustus al inge
zet door Koekoek, Wielewaal en Gierzwa
luw, die, hoewel ze eerst betrekkelijk laat
in ons land z(jn aangekomen en er voor
hen nog voedsel te over is, weer tot de eer
sten behooren, die den terugtocht aanvaar
den. De voornaamste trektyd ligt echter in
de maanden September en October. Het
aantal vogels, dat dan soms op een dag
hier doortrekt is dikwijls ontzag'lyk.
Sommige soorten zooals de KoeJcoek, een
j aantal Roofvogels en enkele insecten-eten-
de zangvogels trekken alleen, 'tmeeren-
deel trekt echter in koppels of troepen, die
qit een enorm aantal vogels kunnen be
staan. Voor den aanvang der trek verza
melen de meeste gezellig trekkende vogels
zich op bepaalde plaatsen, die regelmatig
elk jaar op nieuw bezocht worden. Bekend
zyn de slaapplaatsen van de Spreeuwen, die
's avonds in het riet bye.
soms voor duizenden gul.
brengen en van de Zwaluwen, die behalve
voor rietvelden een bijzondere voorliefde
hebben voor telefoon en telegraafdraden.
Er zyn verder een aantal vogels, die in troe
pen, maar dan in een bepaalde fi
guur vliegen, waaraan ze in de lucht te
herkennen zyn. Wy herinneren aan de
V-vorm, waarin de
trekken en de schuine rij,
den vliegen. Technisch aangelegde vogel-
kundigen hebben ingewikkelde physisch-
mathematiache berekeningen gemaakt om
een verklaring van dit verschijnsel te ge
ven, maar ze z(jn het er nog niet ©veg eens
(Wordt vervolgd).
