ÜAKÏ
gazijn
:he
tl en Hl)
n hoo
ZONA
I
XiEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, BERKENWOUDE, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapeli,e,
3B0NH0VEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Zaterdag 15 Mei 1926
Ho. 18151
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWT JK, SC]
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
Gouda
EERSTE BLAD.
ge adres
FEUILLETON.
b Groot
gazooht11
DE MAANSTEEN
Overproductie en koopkracht.
65»Jaargang
>PJNG
Uit nummer beslaat uit twee bladen.
1230-180
en wij
AN
HAGENAAR.
anvrage
Indiërs
ZOON.
60365
(Wordt vervolgd).
:est sensationeele
wordt door den
ïrtieve Cow-Bow.
r kwartaal 2.90,
ranco per post per
ter waard.
THALIA TRIO
delai
aan
Spannenü ronianUscn vernaai
- van
WILKIE COLLINS.
naar
bet
de
en
maken. Veronderstellen wy eens twee groe
pen menschen, waarvan de eene (veehouders,
leerlooiers en schoenmakers) schoenen
voortbrengt en andere schaperthouder
spinners, wever s’-en kleermakers) kleeren.
De eene groep levert zoo veronderstellen
wy verder in eene week 1000 paar schoe
nen af en de andere 200 pakken kleeren.
Men kan nu ruilen in de verhouding van 1
pak kleeren tegen 5 paar schoenen. Beide
groepen raken dan haar voorraad kwijt en
zien haar arbeid naar gelyken maatstaf be
loond.
Nu neemt de schoenenproductie toe tot
1200 paar in de week. De kleerenproductie
blyft edhter constant. Willen de schoenen
producenten nu op denzelfden voet (1 pak
kleeren tegen 5 paar schoenen) blijven rui
len, dan blijven zij met 200 paar schoenen
zitten. Er is overproductie, zeggen zy te
recht. Dit wordt echter anders, zoo ook de
kleerenproductie met 20 toeneemt en
stijgt tot 240 pak. Iedere groep kan dan
hare productie op denzelfden voet blijven
ruilen tegen die van den ander: 240 pak
kleeren tegen 1200 paar schoenen of als 1
tegen. 5.
Tot de huidige klachten over overproduc
tie heeft, naar het ons voorkomt, veel bij
gedragen de verkorting van den arbeidsduur.
Hoe ongerijmd deze bewering velen ook mag
toeschynen, toch vindt zij steun in eene na
dere uitwerking van het boven gestelde
voorbeeld. Nemen wy daartoe aan, dat zoo
wel de schoenenproducenten als de voort
brengers van kleeren inplaats van 10 uur,
zooals tot dusver, voor 't vervolg acht uur
gaan werken. Voorts veronderstellende, dat
per uur niet meer wordt verricht dan voor
heen, zullen de schoenenmakers thans in-
plaats van duizend achthonderd paar schoe
nen in de week afleveren en de kleerenpr.o-
ducenten inplaats van twee honderd pak
kleeren slechts 160 pak. Willen beide groe
pen hun voorraad af zetten, dan zullen ge-
ruild moeten worden 160 pak kleeren tegen
800 paar schoenen. De verhouding is dan’ge
bleven als 1 tot 5.
Het ligt echter voor de hand, dat onder
deze omstandigheden de schoenmakers zich
voor eene week arbeid, waarvoor zij., vroe
ger 200 pak kleeren konden koopen, slechts
160 pak kunnen aanschaffen en de kleerma
kers in plaats van 1000 paar schoenen
slechts 800 paar. De leden van beide groe
pen zullen dus hun levensstandaard moeten
verlagen. Zij zullen met minder schoenen en
met minder kleeren tevreden moeten zijn.
Dit willen zy echter niet. Men wil bij de
verminderde productie denzelfden levens
standaard handhaven. De schoenenprodu
centen zouden daartoe voor hunne 800 paar
schoenen 200 pak kleeren moeten ontvan
gen of 1 pak kleeren voor 4 paar schoenen
bestuur drie en tachtig mille bypast
Het is nog niet eens alles aan muziek,
want er zyn ook nog middag-concerten en
recitals van jonge kunstenaars.
Wat de exploitatie van het zeebad be
treft, is er niets nieuws in uitzicht gesteld.
Er zal een stukje strand worden gereser-
veeertl voor lessen in rythmische gymna
stiek. Een gebouwtje wordt gesticht met de
benoodigde kleedkamers.
In de regeling der baden komt geen ver
andering. Ér wordt een proef genomen met
uitbreiding der zonnebaden, doordat het pu
bliek de beschikking over afgesloten kleed-
kastjes kan verkrijgen en dus minder af
hankelijk wordt van het gebruik van een
badkoets. Het bad-bedryf is een zeer wissel
vallig bedrijf. Als het warm weer is loopt
het storm, als het afkoelt, komt er geen
sterveling. Men kan er dus zeker van zyn
dat men altyd «enigen tijd moet wachten
r eer num een beurt, kriiert.
De Minister van Arbeid, Nijverheid en
Handel heeft dezer dagen als voorzitter dei
Cownissie voor de economische politiek ge
ïnstalleerd eene sub-commissie, die een on
derzoek Zal instellen naar de omstandighe
den, welke op verschillende takken van ons
volksbestaan ongunstig influenceeren en de
Uit dat onderzoek voortvloeiende voorstel
len zal hebben te doen met betrekking tot
de vraag, welke maatregelen door de regee-
ring in het belang van de algemeene wel
vaart kunnen en moeten worden genomen.
Hhield daarby eene rede, waarin hy het
had over overproductie. Na eene korte pe
riode van schyn-voorspoed, zei»hij, ontstond
èen groote wanverhouding tusschen vraag
en aanlbod. De verhoogde productie ging ver
uit boven de koopkracht der volkeren, met
het gevolg, dat een' scherpe prijsdaling in
trad. De crisis openbaarde zich in al haar
verschrikkingen, de producten stapelden zich
op en konden niet dan tegen groote verlie
zen van de hand worden gezet, verplichtin
gen tegenover banken konden niet wonden
nagekomen, sluiting van fabrieken en groote
afneming van het verkeer waren daarvan
het gevolg.
Tot zoover de Minister, althans ïndien het
omtreot zijne rede in de N. Rott.
Courant juist is. Hy gebruikte hier in on-
tecling verband twee termen, n.l. overpro
ductie en koopkracht, waarmede men niet
voorzichtig genoeg kan omgaan, wil men
niet komen tot een geheel onjuist beeld van
den tegenwoordigen toestand der maat
schappij. En nu komt het ons voor, dat de i
Minister hier niet de noodige voorzichtig-
heid heeft betracht.
Door de oude liberale economen is steeds
verkondigd', dat er wel overproductie kan
zijn van een of van enkele artikelen, maar
nooit van alle artikelen. Algemeene over
productie, zeggen zy, is onbestaanbaar en
Wij gelooven, dat zij gelyk hebben. Grootere
productie lijdt tot grooter aanbod van goe
deren, maar dit grootere aanbod is hetzelf
de als grootere vraag naar andere goederen.
Neemt nu van een of van enkele goederen
het aanbod toe, dan kan dit aanbod grooter
worden' dan de vraag, want deze vraag
wordt bepaald door de productie en het
daarmede in verband staande aanbod' van
andere goederen. Neemt echter de produc
tie van alle goederen in gelijke mate toe,
dan stijgt wel het aanbod van alle goede
ren, maar daardoor tevens de vraag naar
alle goederen.
Een eenvoudig voorbeeld kan dit duidelijk
Zonder zelfvertrouwen zijt ge niet veel
en kunt ge niet veel.
eer men een beurt krijgt.
In het Circusgebouw komt dit jaar het
circus Maxo. Wat djat voor een circus is,
weten we niet, het dient zich aan als cir
cus der verrassingen.
Veel tentoonstellingen en congressen wor
den er dit jaar niet aangekondigd. In het
laatst dezer maand zal in de Kurzaal de
nationale en internationale Radio-tentoon-
stelling worden gehouden; in Juni wacht
men de Amerikaansche doktoren met hun
dames en in September het Internationale
congres voor eerste hulp by ongelukken.
Het is nog niet veel en het is dus te ho
pen dat er nog wat bijkomt. Het is te hopen
dat er flink wat geld binnenkomt, want ze
kunnen dat hier goed gebruiken, vooral nu
mep, by het gemeentebestuur belastingver-
hooging noodig acht.
Noodig „acht”; of ze noodig „is” is een
andere vraag. Volgens den wethouder van
financiën is er over 1925 een vermindering
van opbrengst der inkomstenbelasting o.a.
als gevolg van de vele oninbare posten. Dat
zou in totaal 20 van de opbrengst der be
lasting zyn. Minister de Geer heeft al aan
getoond dat de wethouder abuis is. want
dat hy verschillende jaren by elkaar heeft
opgeteld en dat alles op rekening van 1925
stelt. Als dat niet gedaan wordt, daalt het
percentage aanstonds in niet geringe mate.
We staan eigenlijk paf over den moed om
met een voorstel tot belastingverhooging te
durven komen terwy-1 men voortdurend bezig
is massa’s geld uit te geven voor zaken die
heusch wel kunnen wachten.
Verleden jaar is het totaal inkomen van
den Haag met acht millioen achteruitgegaan
maar dat verhindert niet om dit jaar de be
lasting te verhoogem Redelijk was geweest
alles in het werk te stellen om de uitgaven
te drukken. Het beleid van den tegenwoordi-
gen wethouder van financiën is door de bank
niet gelukkig geweest. Hy maakt te veel
praatjes» gelijk men dat in populaire taal
pleegt te zeggen. We betalen in den Haag
per hoofd 10.voor armenzorg, een cij
fer dat hooger is dan in het overgroote deel
der gemeenten; 15.voor onderwijs, een
(ilHIMHE <01KVXT.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal 8.15 net Zondagsblad f 3.80.
Abonnementen worden dagelijks auigenomen aan one Bureau: MARKT 81, GOUDA,
hy onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux z(jn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie, Tel. 83.
in plaats van voor 5
De kleerenproducenten
i voor te vinden. Zij wil
1000 paar schoenen in'
zooals Voeger, slchts
i ven of 1 pak kleeren
nen.
Het ligt voor de han
stamdagheden de njil u
komt en de voorraden
i runnen. Wie zich laat leiden door hetgeen
ieder ziet, schryft dit tóe aan overproduc
tie. Wie echter wat ver^br ziet en aandacht
schenkt aan wat velen^ ontgaat, komt tot
eene tegenovergestelde, 'conclusie. Hy ont
dekt, dat wat hier overproductie wordt ge
noemd, in het wezen dér zaak niet anders
is dan onvoldoende productie en deze weer
i hetzelfde beteekent alk onvoldoende koop
kracht
1 Nu begrype men ons Wel. Wy hebben in
het bovenstaande niet willen pleiten voor
een langen arbeidsduur maar alleen willen
aantoonen, dat verkorting van arbeidsduur,
zoo zy leidt tot verntiriderde productie de
strekking heeft den levensstandaard te doen
dolen en, als men zich daartegen verzet, den
Af zet te bemoeilijken.
BRIEVEN UIT Üb HOFSTAD.
DCGCXVI.
In de maand Mei hebben.wij in den Haag
den overgang van het Jviater-stads-seizoen
naar het zomer-stran#seizoen. Geleidelijk
komt de badplaate wakiier uit haar winter
slaap; wie nu eens door de straten in de om
geving van het zeebad wandelt, ziet overal
de toebereidselen voor de ontvangst van de
gasten. Voor het oogtobllk hoopt men op
een mooie Pinksterweek, die al aardig wat
kan brengen.
Het Kurhaus en zyn aanverwante instel
lingen heeft zyn programma voor het sei
zoen reeds meegedeeld. Voor het overgroote
deel is het natuurlijk hetzelfde als verleden
jaar. Er is niet veei variatie in te brengen,
omdat er aan den éénen kant toch geen vol
doende publiek voor komt en aan' den an
deren kant nu eenmaal niet alles gedaan
mag worden wat men wel graag wilde. Het
draait dus voor zevenachtste deel weer uit
op muziek. Schneevoigt en Neumark komen
van 15 Juni af weer den scepter zwaaien.
Acht piano-solisten, acht zang-solisten, acht
viool-solisten, twee cellisten en één harpiste
zijn reeds geëngageerd voor de groote so
listenconcerten die op Woensdag- en Zon
dagavond worden gegeven. Maandagavond is
er volksconcert, Dinsdagavond populair con
cert, Donderdagavond declamatie cabaret of
ballet, Zaterdagavond bal. Zie daar de
avonden in hét Kurhaus. Van de zeven
avonden vijf serieuse muziek, het is wel ,een
beetje veel maar het schijnt dat het Haag-
sche publiek onverzadigbaar is voor muziek,
al is het niet in staat het Residentie-orkest
I op de been te houden als niet het gemeente
zeer hoog bedrag en zoo gaat het door. Als
men maar eens even de telefoongids opslaat
en daar de pagina's vol met gemeentedienst
ziet staan, begry.pt men hoe ontzaggelijk
duur alles wel moet worden. Byna tegelijk
met het voorstel om de belasting te ver-
hoogen stelden B. en W. voor 50 mille uit
te geven om weer eens een plannetje voor
het stadhuis te maken en verhoogde men,
het reeds zeer hooge subsidie voor het Re
sidentieorkest nog eens met vier mille. Zoo
zijn er tientallen posten die onmiddellyk ge
schrapt kunnen worden. Waarom moet de
gemeente veel hoogere salarissen betalen
dan. het Ryk als gevolg waarvan het zelfs
rykssubsidie derft? Waarom geeft men pen
sioen aan gewezen wethouders die doodleuk
daarna Kamerlid zijn en vyf duizend gulden
salaris krijgen, dus noch broodeloos, noch
invalide zyn?
Men wil eenvoudig niet bezuinigen. Ais
men het eens wilde
Ons werd het volgende geval verteld. Eén
der hooge ambtenaren is in één der ver-af-
gelegen buitenwijken van den Haag gaan
wonen. Nu is men plotseling tot de ontdek
king gekomen dat deze ambtenaar voor de
uitoefening van zyn arbeidzich erg snel
moet kunnen verplaatsen. Ai zoo werd een
prachtige Indian-motor van twaalf honderd
gulden aangeschaft, waarmede hy nu van
zyn huis naar zijn kantoor pleegt te tuffen.
Wy maken ons sterk dat wy in minder
dan geen tijd zoo series posten kunnen aan
wijzen, die geld kosten en die beslist kun
nen verdwijnen. Voor het Vredespaleis is
het op dit oogenblik een chaos omdat men.
daar bezig is het gansche terrein te asfal-
teeren. Van' eemge noodzakelijkheid daartoe
is ons nimmer iets gebleken. Nog steeds
gaat de gemeente voort woningen te bou
wen waarvan de opbrengst verre beneden de
kosten blijft. En als dan de financiën spaak
loopen, komt er yskoud een mededeeling dat
de belastingen moeten worden opgevoerd.
Minister de Geer heeft in de Kamer een
verstandig woord gesproken. De belasting
betalers wennen ten slotte aan iedere be
lasting. Mem past zich aan. Maar het econo
misch leven went er nooit aan! Dat is zoo.
Iedere belastingverzwaring beteekent ont
trekking van geld aan de vertering door de
burgers, minder inkomsten van allen 4*e
iets te verkoopen hebben. De gemeente geeft
het geld uit aan allerlei zaken waarvan men
te minder kan profiteeren naarmate men
minder inkomen heeft, maar dat voor een
deel wel ten goede komt aan hen die het
minste belasting betalen. Alle belastinghef
fing is een verplaatsing van besteding, een
willekeurige verdeeling van gelden zonder
dat teder voor zich er het nut van ziet.
Als er iets is dat men in den Haag had
moeten voorkomen, dan was het wel ver-
hooging der belasting. Wien de góden /wil
len treffen, dien slaan zij eerst met blind
heid.. a
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda omscrekez. (behoormde tot den bezorgkrtngr
1—5 regels 1.80, elke regel meer 0.26. Van buiten Goude en den bezorgkriug
16 regels f 1 55, elke regel meer 0.30. Advertentiëo in het Zaterdagnummer 20
ijsleg op den prijs. Lief'dad'gheide-advertentiën de helft van den prtje.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1—4 regels 2.06. elke regel meer ƒ0.50. u>
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiëo en ingezonden mededelingen bü contract tot teer gereduceer
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tussebenkomst van soli^de Boekhan-
’■'nren, Advertentiebureau* en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
bet Bureau zijn 'ngekomen, teneind van opname verzekerd te zijn
minuien over één. Ik hoorde het zach
te druppelen van hen regen en het
ritselen van den wind door de blade
ren.
Na ongeveer een minuut aarzelend
te zijn blijven staan, ging hij i
den hoek bij het venster, waar
Indische kastje stond. Hij zette
Kaars er boven op. Hij opende
sloot de eene lade na de andere, tot
hij aan die kwam, waarin de valsche
enamant was geborgen. Hij keek er
een oogenblik in. Toen nam hij het
stuk kristal met de rechterhand op,
terwijl de linker de kaars weer aan
vatte.
Hij deed een paar schreden tot in
het midden van de kamer en bleef
andermaal staarf. Tot dusver had hij
juist hetzelfde gedaan als op dén1 avond
van het verjaringsfeest. Hoe zou hij
verder handelen Zou hij thans afwij
ken van den weg. dien ik in mijn ge
dachten reeds aangewezen had?
Ja. Hij zette de kaars op een
tafel en ging een weinig verder naar
den anderen kant van het vertrek.
Daar stond een sofa. Hij leunde zwaar
met de linkerhand op dien rug van het
meubelstuk, deed daarna een po
ging. als om zijn krachten te herstel
len. en keerde terug naar het midden
van de kamer.
125) -
Hij had het nog steeds over den
düatrram, doch zijn volzinnen waren
«Egdbronen en werden spoedig door
enkele woorden vervangen. Nu volgde
een poos van stilzwijgen. Eensklaps
richtte hij zich op in zijn bed. Nog
altijd bezig met den diamant, begon
hij wederom1 te spreken, niet tot mij,
®aa|r iot zich zelf. Ik wist, dat hel
®wste stadium in het verloop der ge-
^lurtelfiissen was aangebroken. Het
volgende tyalf uur zou de oplossing
wêngen.o
In de opgewondenheid van het
oogenblik had ik mljln b^ide metge-
®Uen vergeten. Thans zag ik naar
om. Mijnheer Bruff’s papieren wa-
rcn op don grond gevallen hij zelf
Keek met gespannen aandacht door
oen opening der bedgordijnen. En Bet-
wedgie. die allen eerbied voor het
aw^techappelijk verschil in standen
net oog had verloren, gluurde over
ar, zooals vroeger,
in daar echter niet
h integendeel voor
Jaats van 200 pak,
10 pak kleeren ge-
W>r 6% paar schoe-
idf.dat onder deze om-
eer moeilijk tot stand
ufterst langzaam op-
ueioim overeind.
,,Hoe kan ik slapen met die ge
dachte bij mij zeide hij.
Hij keek naar het licht, dat op de
tafel stond, en nam het in de hand.
Ik blies de kaars uit, welke achter
net gordijn brandde. Ik beduidde aan
de overigen, dat zij zich zoo stil mo
gelijk moesten houden.
Wij wachtten, terwijl wij niets zt-
gen of hoorden. Wij wachtten, verbor
gen achter de gordijnen. Het licht, dat
hij in de hand hield, bewoog zich
eensklaps. Het volgende oogenblik liep
hij ons snel en onhoorbaar voorbij.
Hij opende de deur en ging naar bui
ten. Wij volgden hem de gang door,
de trap af. de tweede gang in. Hij
zag niet om hij aarzelde niet.
Hij slapte het zit vertrek binnen,
waarvan hij de deur achter zich liet
open staan.
De deur draaide op ouderwetsche
hengsels, zoodat er een reet tusschen
haar en het kozijn ontstond1, wanneer
zij niet dicht was. Ik gaf mijn twee
metgezellen te kennen, dat zij daar
door moesten kijken, zoodat zij zelf
verborgen bleven. Ik ging aan dien
anderen kant staan. Ik zag. dat de
deur van juffrouw Verindér s zitver-
trek op een kier stond1. Zij had het
-licht udtgedaan en niemand' zou ver
moed hebben, dat zij daar in het don
ker de wacht hield. Het was nu tien
uen sciiouuer van. oen recmsgeieerue.
Zij schrikten beioen op, toen hun
blik den mijnen ontmoette. Ik gaf hun
een teewen, dat zij hun. laarzen stille
tjes zouden uiltreKken, gelijk ik zeil
eveweens deed. Wanneer mijnheer
Blawe opstond, moesten wij hem zon
der gerucht kunnen volgen.
lien minuten gingen voorbij, waarin
mets gebeurde.
Daarop wierp hij op eens de dekens
van zich af. Hij stapte met zijn eene
been buiten het bed en wachtte.
..Ik wilde, dat ik hem niet uit de
Bank had gehaald’sprak hij in zich
zelf. „Hij was er veilig bewaard.
Mijn hart klopte hoorbaar. Vrees
voor het stelen van den Maansteen
was nogmaals het eenige denkbeeld,
hetwelk zijn geest beiheerschte.
Wederom een tussdhenpoos van stil
te. Thans stond hij geheel buiten het
bed. De pupillen zijner oogen waren
samengetrokken zijn oogballen glin
sterden in het licht der kaars terwijl
hij zijn hoofd langzaam) heen en weer
bewoog. Hij dadht na. hij scheen
te twijfelen hij sprak' nogmaals.
..Wie kan het weten?” ,,De Indiërs
kunnen zich in het huis verborgen
hebben.”
Langzaam ging hij naar het andere
efinde der kamer. Hij wendde zich
om. bleef staan en liep terug naar net
bed.
,.ivi|ein kan er gemakkelijK bij, Ko
men”, ging hij voort. „Hij ligt in de
lade van het kastje en daar is geen
slot op.”
Hij zette zich op den rand van het
bed.
.Zij zullen hem zeker stelen”, her
nam hij-
Wederom stond hij op en herbaalde
zijn eerste woorden
„Wie kan het weten? De
kunnen zich in het huis verborgen
hebben.” Hij keek de kamer rond met
onnatuurlijki glinsterende oogen. Het
was een minuut van ademiooze span
ning. Was er stilstand in de werking
van de opium Was er stilstand in
de werking der hersenen? Wie kan
het weten Alles hing er van af, wat
hij nu zou doen. Hij ging wederom te
bed liggen.
Een verschrikkelijke gedachte vloog
mij door den geest. Was het mogelijK
dat de verdoovende werking van den
opium zich reeds gelden deed Mijn
ondervinding zeide mij- dat het niet
mogelijk was- Maar wat is ondervin
ding. waar het opium1 betreft. Er be
staan misschien geen twee menschen
op wie het middel denzelfden invloed
heeft. Waren de eiglenaardigheden van
zijn gestel van dien aard, dat zij mijn
berekeningen deden falen? En zou
aldus die uitkomst tot niets leiden
„Neen. Hij sprong onverwachts we-