NAAR DODO komt! Men zie onze SPECIALE ETALAGES Adverteert in dit Blad. ■Café- en Winkelmtarissen* Bobbed en Shingled Wie verhuist 1 Fucol-Tabletten Ifriigl sÉd SCHIM Firma J. C. SIBBES y.y.y. -.gouda GEBR. BOUTER, Voor Uw kleine lieveling Abonneert U op dit Blad H. V. d. POOL j.p. GOÜDSCHE FRUITHANDEL E. BOUT's Schoenmagazijn Goudsche Dienstverrichting Voor Lips' Brandkasten en Slotenfatriek GEBR. BOUTER, Gij behoeft niet te klagen ALLE DRUKWERKEN A. BRINKMAN ZOON. BELASTINGEN GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 28 AUG. 1926 - TWEEDE BLAD 5» Orgelbespeling WISKUNDE- Roomboter, Kaas Worstsoorten en Comestibles A. BRUYNEL Wilt gl| H. P. v. Wijngaarden Pédicure Voetbehandeling P. J. REVEr ZONEN G. VAN DEN BERG Fa. S. H. van Loon Fa- P. K. van Maaren, P. C. VAN DER HORST MIDERNE STEUNZOOL - Licht, Dnvrzni, Deilmitig- GLORIA Turfmarkt 1 - Telef. 344 - Gouda De Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer betere verkeerswegen Hat van ouds bakendst Adras Alpacca Paplepel HHZUT I TIN STAVEIEN NIJVERHEIDSONDERWIJS. De inschrijving van NIEUWE LEERLINGEN zal worden gehouden op Woensdag 1 Saptam- a.8. des avonds van "7-® uur in het gebouw der school aan de Houtmansgracht, De lessen beginnen op MAANDAG 6 SEPTEMBER a.s. in de GROOTE of St. JANSKERK te Gouda op DINSDAG 31 AUG. n.m. 7 uur door den heer Henri J. C. de Man. 'Programma ad 50 ct. verkrijtgbaar by Boetóh. J. DE VEN, Wydstr. 4, BIJLSMA's Boekh. L. Tiendeweg en aan de Kosters- w owing. lessen aangeboden, op zeer billijke voor waarden, voor leerlingen H. B. S. en Gymnasium, voor candidates BOUWKUN DIG OPZICHTER, enz. door P. S. DAUVILLIER, 751 10 ZEUGSTRAAT 34. KLEIWEG 14 voor DE BESTE kwaliteit tegea DE LAAGSTE PRIJS v.h. K. DE JONG Uw schoenwerk netjes en vluig ge maakt hebben, probeert dan eens bij de SCHOENMAKERIJ van RAAM 107—109. haarknippen nieuwste modellen Ondulation Marcel. KLEIWEG 77 TEL. 463 Systeem Dr. SCHOLL'S OOSTHAVEN 65. Ammonia Creoline Lysol Naphthaline Zoutzuur Benzine (Shell) Gasoline Black Varnish Carbolineum (ook gekl) Bruine en Koolteer BILLIJKE PRIJZEN. RIDDER v. CATSWEO 18 Bewaarplaats van INBOEDELS. Zeer lage conditiën. tegen Vetzucht en Corpulentie. Onschadelijk voor het hart. Drogisterij „Do Rouifschs Bipir", MARKT 8 GOUDA. van 2140 ïo VIJVERSTRAAT. Kruidkundig Laboratorium „DODOKEUS" NIEUWE MARKT 27 COUDA DODO 9U9 90 HOOGSTRAAT 7 NIEUWS HAVEN -I- QOUPA Beveelt zich beleefd aan voor het maken van alle soorten MEUBELEN TEGEN SCHERP CONCURREERENDE PRIJZEN. Firma Wad. A. Rletvuld. LANOE TIENDEWEÜ 27 3 heef ff in BLAUWE DRUIVEN PERZIKEN MELOENEN. AALBESSEN PRUIMEN. TAFELPEREN -{aX TAFELAPPELEN Busgroenten (merk sleutels) tegen HP 8 TELEF 313 voorraad SINAASAPPELEN CITROENEN BANANEN TOMATEN ANNANAS IN BLIK DIVERSE SOORTEN NOTEN scherp concurreerende prijzen. IUr don eleganten Schuh. Tevens OVERSCHOENEN in alle meten, in Nieuwe Haven 306 "8 Zeer snelle verhuizing-en met auto-verhuiswagens van en naar alle plaatsen. Transport van Piano's, Orgels, Brandkasten, enz. enz. ALTIJD ONDER GARANTIE. Goedkoope prijzen. Zeer nette behandeling. Beleefd aanbevelend. L. N. POLDERVAART. stelt pogingen in het werk om te verkrijgen naar en van Gouda. Dat is van enorme beteekenis. Steun dat pogen door uw lidmaat schap op te geven aan het Secreta riaat MARKT 31. 2880 10 TSMAMOT: RUMP Pi. MTOA FrofllddP van da galaganhaid I Vanaf beden ruilen wij elke ÜEFBOTE VULPEN in tegen een „SWAiN" tegen betaling van van den prfje. 2141 12 ioskhand»! «I. Dl ViM WIJDSTRAAT 4 TELEFOON 375. levert alle soorten WinkeA-InataMatdën, zooals by v.: Winkelkasten met glazen schuifdeuren, in geheel massief eiken of geschilderd, verder Toonbanken, Gmt- teribakken en Aardappelbakken, alle soorten Bascules, de edhte Aimerikaansöhe aardapp. bascules tejgen adherp concurreerende prijzen. Alle aoorten Winkelbus- sen, Pindabuasen en Maten. Zoo juist gearriveerd een greote partij gewichten. Verder eiken Liggende en staande Vitrines, in alle maten veikryigbaar. Geheel glazen Toonbanken. Alle soorten koperen, vernikkelde en bponzen Etalages moet glasplaten. In onze magazijnen wel 10 verschillende Café-Buffetten voorradig. Ook verschillende modellen Café-Stoelen en Fauteuil», Leestafels met opetanrL BerlimziLveren Bierpompen, Spoelblikiken en alle verdere benoodigidheden voor Café. Een speciaal adres voor H.H. Coiffeurs. Geheel maasrief eiken Waschtafels met marmeren Blad, Opeet en Spiegels. Prachtige Toilettafels van 24 personen. Amverikaansche Sdheenstoeleoi en Scheerkuppen. Ook prachtige Damestoil ebtafels by ons voorradig. Voor H.H. Slagers: betegelde Toon/banken, Vleeschrekfcen, marmeren Eta- lagebladen, Majolica Bascules, Snelwegers, Kasregisers voor alle bedrijven en nog eenige IJlskasen, nz. In het kort alles, wat in elk winkelbedrijf voorkomt, is bij ons voorradig en alléén by 2127 100 Lange Baanstraat 37-41-46 - Botterdam, T—I—toon B660. Orae Goederen zyn aoowel niéuw als 2e Hands, jggp Let vooral op het JUISTE en GOEDE adres. MOEPEN8I Tegen inzending van 50 contrólezegels Drs. Van Hamel-Roos en Harmsen (gedrukt op de voorzijde van de pakjes Mol#naar'a Klnd«rma«l) ontvangt U GRATIS en FRANCO een mooien De voordeelen van dezen paplepel zijn le. dat Uw kleine zonder hulp kan eten. 2e. niet vermoeid wordt. 3e. niet meer met de linkerhand kan eten. 4e, geen eten meer morst. 5e. steeds zindelijk is. Het is dus ongetwijfeld ■•n practlsoh an laarsaam oadaau. Wanneer U direct dezen lepel wenscht te ontvangen, zendt ons dan f 1.20 per postwissel of in postzegels van 10 ct. U krijgt dan later, na inzending der 50 contrólezegels, dit bedrag weder van ons terugbetaald. Verzuimt niet van deze aanbieding gebruik te maken. Alle zendingen rechtstreeks aan N.V. P. MOLENAARS A Co's MEELFABRIEKEN WESTZAAN. Speciale fabricatie van Molanaar'a Klndarmaal over gal, slijm, maajglijden, trage ontlasting, slechte spijsverte ring, gebrek aan eetlust, gevatte koude, influenza, lusteloosheid koortsigheid, duizeligheid, hoofdpijn, enz., want door 't gebruik van de Wortelboer's Kruiden of .Wortelboer'i Pillen van Jacoba Maria Wortelboer van Oude PekeJa, zijt ge binnen enkele dagen weer fnisch en opgeknapt. Probeer ze maar eens, en ge zult tevreden zijn over de heilzame uitwerking. Overal verkrijgbaar a 60 cent. «os voor den Handel, Vereenigingen én voor Particulier gebruik worden tot zeer billijke prijzen accuraat en vlug door on* geleverd. Deskundige behandeling an alle belastingzaken Aangifte Reclame Beroepschriften UTRECHT JANSKERKHOF No. 1 Tel. 13652, 12823, 12842. Leeraren M. O. Boekhouden. Leden Ned. Broedersch. van Accountants. De groei van het Westland. In een der laatste nummers van de Ne- deflandsdhe Merouur komt een artikel voor van den heer H. J. van der Munnik over den «roei van het Westland. jDe «chrtfver wyst er op, dat blijkens oude documenten men zich reeds in 1494 in het Westland bezig hield met „fruyt coopen erule vercoopen". De oorsprong der West- landsche cultuur moet men zoeken in den tyd der monniken, die door hun voortduren de verplaatsing naar allerlei landen, de overbrengers waren van tal van uitheem- gdhe voortbrengselen. Zoo kwamen in het Westland appelen uit Frankrijk, Duitech- land en Engeland, peren uit Griekenland en Syrië, aalbessen en kruisbessen van het eiland Zante, meloenen uit Armenië, prui men uit Azië, enz. De Hervorming heeft deze periode afge- aan wien die l bloei terjke, pastoor Veiburöh, Westlandsche tuinbouw hernieu te danken had. Vertwrch was 1650 pastoor te Poeldijk. Hij voerde aldaar de druivencultuur in, die zich langzamer hand met Poeldyk als middelpunt door het Westland uitbreidde. bleef tot het laatst der '19de eeuw de Weetlamdsche cultuur met hare tyden van voor- en tegenspoed van betrek kelijk bescheiden omvang. Sedert ging de ontwikkeling echter in eene sterk opgaan de lyn, wat wel in nauw veiband zal staan mat de ontwikkeling van de groote bevol kingscentra in het binnenland en ook in de omringende landen, het' gemakkelijker ver voer en ten slotte ook de betere wijze van verkoop, welke ontstond door de oprichting der veilingen. Terwijl in 1890 de Westland sche veilingen een totaalomzet hadden van 160.000, en in 1910 van 1.500.000, na derde in 1925 deze omzet eene som van 15 millioen gulden. Men mag wel aannemen, dat 80 dier Westlandsche producten te genwoordig aan de veilingen wordt ver kocht. Van he.t geveilde gaat 45 naar het binnenland per schuit. De grootste bin nenland scbe afnemers zyn Den Haag en Amsterdam. 25 gaat, grootendeels per spoor, naar Duitschland. Het is in drukke dagen voor gekomen, dat 153 wagons per dag werden verzonden. 25 gaat naar Engeland. Ge deeltelijk gaat het vervoer daarvan per vrachtauto naar Hoek van Holland, om. vandaar per Harwichboot naar Engeland vervoerd te worden. Een kleiner deel van, den export op Engeland gaat via Rotterdam met de Hull-booten of de Batavierlyn. De res toerende 5 gaat.n^ar.andere landen. Ofschoon de schrijver er niet bij Stil staat, mag er hier wiel op worden gewezen, dat in het voor een zoo groot gedeelte steu nen op den export het ziwakke pu*t gele gen is van den Westlandschen tuinbouw en trouwens van den Nederlandschen tuinbouw in het algemeen, vooral in dezen tyd, nu ieder land er zooveel mogelijk naarr streeft, zich zelf te voorzien. Men zegt wel, dat het buitenland onze producten niet kan missen, doch men1 vertrouwe daarop niet te veel. Ook in tuinbouwkringen gelooft men dit de eerrte niét, zooals de laatebe behoeft al te stuiten op gebrek aan grond. Een tweede moeilijkheid, waarvoor men in het Westland staat en die op dit oogen- blik zeer sterk naar voren treedt, is ge legen in het transport. De vaarten en we gen zyn veel te nauw geworden, nu de mo tor er den toon aangeeft. De heer v. d. Munnik wijdt aan dit vraagstuk b ijzende re aandacht. Uitbreiding van de tainbomv is veel ge- makkelijker dan van den landbouw, omdót De verrassingen van de Neder- landsche taai. Myn jonge vriend Siegfried Nederl. litt. cand. drie mij dikwijls onthaalt op lekker nijen, op zyn speciale studie betrekking hebbende, kwam dezer dagen weer eens by my oploopen. Hy bleek eenigszins verstoord en zei, met 't uiterlijk van een verongelijk ten haan, dat hy nu besloten had, zijn abon nement op zijn lijblad overigens een van de grootste en beste van ons land op te zeggen .omdat t' altijd zoo wemelt van prin- cipieele taalfouten. ,Jk kan het niet meer harden", zed hy, „om altijd te lezen: De getuige verklaard met 'n d, en: Pbincaré heeft verklaart met 'n t. Vandaag of morgen lees ik nog: Bald win zegd met 'n d, of gemeent en gehoort met 'n t". „Permiteer me", zei ik, „gemeent en ge- hoort met 'n t kan todh heel goed zijn „Hoe heb ik 't nu?" dreigde hij. „Wel", zei ik kalmeerend, flak je 't maar in twee woorden schrijft." Een oogenblik was Siegfried paf, maar al gauw bracht ik hem weer op zyn stokpaard je van de verrassingen de!r Nederlandsche taal en daarmede geheel in zyn humeur. „Heb je niet weer wat nieuw» op dat ge bied?" informeerde ik. „Wat nieuws?" antwoordde hij met groo- ten nadruk, alles op dat gebied is oud en juist door het oude zoo interessant. Heb je ooit wel eens er over nagedacht, beteekenis, die wy aan (hechten, totaal een andere is, spronkelyke moet zijn geweest? Nu len wij daarmede zoo iets als .aarzelend" „daarover wil ik straks ook nog iets zeggen maar het is duidelyk, denk maar eraan, wat een „schoor" is, dat schoorvoetend oor spronkelijk een krachtig verzet uitdrukte, waariby men rich mét zyn voeten schoorde, vastzette, om niet meegetrokken te wor den". „Gelijk heb je", erkende ik, „tenslotte zal alleen nog de wijsheid onzer vaderen, die in spreekwoorden gecristalliseerd is, „Dan heb je het todh deelyk mis", wierp myn vriend tegen. „Al dadelijk het veel gebmihte: „Geen is absoluut fout en zou eigenlijk (zooale je je van de je H.B.S.-tyd nog zult herinneren), terwijl doornen de scherpe uit steeksels zyn, die met het stamhout ver groeid zijn en niet als die van de rozen, door een lichten druk in hun geheel te ver wijderen zyn. Een ander spreekwoord waar ik door dien „druk" op k<xm, nu een met na druk of klemtoon, die verkeerd gelegd is: „In 't donker zijn alle katjes grauw", zoggen we, alsof die eigenschap van grauw heid speciaal en bij uitsluiting aan de felis demestica eigen is. Het moet natuurlijk zyn: „In 't donker zyn allé katjes grauw" en niet meer zwart, grijs, bont of rood. En van klemtoon gesproken: waarom heeft de Amsterdammer "t altyd over zijn Konings- plein en Leidache plein, ook allebei met een glad-verkeerden Idemtóón, zou ik bijna zeggen. Waarom zeggen wy allemaal stad- huis, in plaats van stadhuis. We zullen toch niet spreken van een stadswe i, maar van een stadswei. En waarom spreken w\j over een kwa kzalver, alsof dat iemand is, die een ibyaonder soort zalf, de kwakzalf, opereert, terwijl wij toöh iemand bedoelen, die alle riekten met een kwak zalf behan delt en die dus kwakzalver zou moeten heeten?" „En aarzelen", herinnerde ik hem, na enkele oogtmblikken stilte, waarin ik zyn taalkundige versnaperingen digereerde. „Ja, aarzelen en ook ,ypopeLen", woorden, die man in alle, zelfs de beste kringen ge bruikt, zyn frequentatieven, die in een salon allerminst op hun plaats zijn. Als je er eten over nadenkt, zal je dat wel duidelijk zyn". Ik knikte, want ik had 't begrepen. „Gieren van achen „al eo'ECtfriin", ging Siegfried voort, „vraag t maar eens aan een boer!" „Zoo kan men zich verspreken", merkte Ik op, zonder 't zelf te weten". Verspréken", vatte mijn geleerde Vriend dadelijk op, „versprekep is: by of door het spreken een fout begaan; vergrijpen is grijpen met noodlottig gevolg, verspringen, verschrijven, verrekenen, alles geeft een andere uitwerking te kennen dan in de be doeling lag. „Verloven" ging hy voort, met een blik op mijn nieuwen engagements ring, verloven is dus ook z65 lang loven, tot je er in zit". .Daten we van dót onderwerp maar af stappen", zei ik, ,jik neem 't je niet kwalyk, want vooreerst is t een mop en ten tweede is een zeke're Antoinette..." „Ja, ja," viel hy met een kleur in de rede, „afstappen! en niet te zeggen afstijgen, want dat zou weer een contradictio in ter minus zijn: stijgen gaat altyd omhoog, dus kan afstijgen niet bestaan. Maar dat is nu eenmaal een door de eeuwen geijkte term doch veel misdadiger is, dat alle couranten tegenwoordig durven schrijven „openslui ten". Zie jij kans om i«ts zoodanig te s 1 u i- ten, dat het open gaat?" „Je hebt goed Slag om over iets heen te praten," zei ik, „laten we de vredes-sigaar ïooken!" en ik hield hem myn kistje after- dinners voor. „Voorloopig baad je nog in weelde, dat zie ik wel", merkte hy op, „de weelde van een goede sigaar. Maar voor 't geval je la ter nog eens aan lager wal zoudt raken, wil ik je wel de kunst leeren om een slechte sigaat lekker te maken". Ik verklaarde m(j gaarne bereid, dat te leeren, tegen den tyd dat ik myn tegen woordige rookertje niet mee: bekostigen. ,,Wel" onderwees hij, „je slechte sigaar en maakt er een gaatje in, dan ïs zy lek. Dan bcxfr je er nog een gaatje ir. en zy is lekker!" „Siegfried!" waarschuwde ik, „schaam je je niet om zulke flauwe moppen te tappen Ik heb ze ook van dat kaliber: Ken je eer, Hollandses woord, dat vier trappen van vergelijking heeft?" „Meen!" erkende hy zonder nadenken. „Het woord „Haarlem", onderrichtte ik bem. Stellende trap: Haarlem. Vergrooten- de trap: Haarlemmer. Don komt er een eigenaardige vorm van méér vergrootende trap: Haarlemmermeer en ten slotte de vierde trap: Haarlemmermeerder. „Nou ga ik maar", zei Siegfried bij wijze van critiiek, en daalde met groote snelheid de trap af. MEDISCHE BRIEVEN. Schurft. IL Wij zijn den vorigen keer geëindigd met een ietwat andere kijk te hebben op boven genoemde aandoening don in 't algemeen dc opinie hieromtrent is. Immers men kan een volmaakt zindelijk menach zyn en van daag of morgen todh de dupe worden van de schurft. Het is «kis geenszins noodzake lijk, dat men een vreeselyke smeerpoes is. Desdhurftmijt en speciaal de worm, die by den mensch voorkomt, „de sarcoptes ho- minte", wordt van den lijder overgebracht op den gezonden menach. In 't algemeen dient de aanraking met het besmette voor werp, Om 't zoo algemeen mogelijk uit te drukken, een vry vinnige te zyn. Een e«kel voorbeeld zal u duidelyk doen worden, wat ik hiermede zeggen wil. Geeft ge b.v. den sdhurfltfder een hand, dan zult ge niettegenstaande deze besmet is, toch be trekkelijk weinig kans .loopen geïnfecteerd te worden door de sarcoptes hominis. Zandt ge daarentegen zyn hand lang vasthouden of was de handdruk buitengewoon krachtig, dan wordt het gevaar ontegenzeggelijk veel en veel grooter. Niet alleen hebben we gelegenheid de in fectie op te loopen als we in nauw contact komen met den lyder aan scabies of schurft zelve, doch ook wanneer iwy met voorwer pen in aanraking komen, welke door hem gebruikt zijn, en samengebracht zyn met de besmette deelen, dan is de kans. dat we de dupe worden van deze aandoening, te meer wanneer het contact eveneens langdurig en innig is. Wilt ge hiervan een veelvuldig voorkomend voorbeeld, dan moet ik u medenemen naar het Hotel. De goede niet te na gesproken komt het af en toe voor, dat men, na erge na gelogeerd te heb ben, den volgenden morgen behept is met acabies. Wat is n.l. het geval. Den vorigen nadht b.v. heeft eeai patiënt lijdende aan dit euvel op uw bed geslapen, de schurftmyt nes te ld zich in de dekens, lakens etc. en het iwas dus geen wonder, dat ge den volgen den morgen dwars en scheef geïnfecteerd opstond. Het directe contact met den lyder is dus niet noodzakelijk, zooals ge ziet. iDat deze Wijze van infectie soms «eer veel moeilijkheden kan te weeg brenben blykt wel uit het volgende geval, dat ik eens mede maakte. Een zeer nette, kraakzindelijke patiënt had een bezoek gehad, dat een paar nacht jes overgebleven was. Hiervoor had zyn zoon zyn bed afgestaan en er was uit dien aairl der zaak schoon linnen etc etc. op het Eén h twee Klagen later openbaarde zich de schurft by onzen wel,willenden zoon des huizee en op medisch advies werden de de kens grondig gereinigd, de zoon eveneens danig onderhanden genomen en het eind resultaat was, dat zoonlief scabies kreeg of liever gezegd hield. Het leek een puzzle. Evenwel moest er todh nog één of andere bron van infectie bestaan. Na* onderaoek loon het niet anders of de vacht, welke voor bet bed lag moest 4e schuldige zijn. Immers hy was gewoon om zyn kousen uit te trekken en met zijn bloote voeten op de vacht te gaan staan, lederen avond inflateerdé onze zoon zich dus weer opnieuw en het was dus geen won der, dat de scabies niet wijken wilde. Het is dus ook hier weer zeer duidelijk, dat men op zeer toevallige wijze scabies oploopen. a' betracht men zelve dc pijnlijk ste zindelijkheid. Wy willen den volgenden keer het één «n ander vertellen over de m(jt zelf. ONS PLUIMVEE. Wy spraken altijd maar over zand, droog zuiver zand in de ren om in te kroelen en in te baden. Wat wy echter wel wisten, maar tot nog toe niet zoo bepaald uitspra ken, was en is het groote onbetaalbare nut van zand voor de spijsverteering, voor de instandhouding en versterking der inwen dige organen van onze huisdieren. We we ten niet en vragen er ook niet naar of men in- deze bedoeling het gut van zand ree<ls vroeger in de pfluimveelitteratuur heeft be sproken. Wat we hier bedoelen berust op eenvoudige eigen waarnemingen, die men dus te beschouwen heeft als een greep uit de praktyk. We gaan hier niet wetenschap- pel yk spreken over de scheikundige ana lyses van het zand, we willen alleen hier praktisch, maar toch niet onwetenschappe lijk an 't licht stellen dat zand onmisbaar is by de voeding van ons pluimvee. Wat is per slot van rekening de wetenschap anders dan een handige combinatie van ervarin gen. Ervaringen nu kan iedereen oipdoen, hij behoeft daartoe niet een bepaalde we tenschappelijke school doorgemaakt te heb ben. Het kwam 'toch al meermallen voor (lat een leek met andere oogen ziet dan de ge leerde en een nieuwen weg ontdekt om tot de juiste waarheid te komen. Maar apropos, het zand! Het blijkt dat het dierlijk liéhaam zand noodig heeft en dat het gebrek aan die stof tiaideelige gevolgen na zich sleept. Het oude spreekwoord: zand schuurt de maag, is steeds een waar woord gebleken. By kooi- vogels, hoenders en duiven krijgt het ge- vedqrte een ruig, leelyk en dof aanzien, zoodra de dieren moeten leven zonder ge bruik te maken van deze zoo algemeen verbreide «tof. Zoo heeft men waargeno men dat voor de tegenwoordig ook in farms aangefokte struisvogels zand onmisbaar is om de fraaie lange veeren te verkrijgen. Hoe zandiger de bodem van die struisen- farms zyn, hoe meer overeenkomend met de zandwoestijnen, des te ryker veeront- wükkeldng. Het zuivere zeezand of by hoenders, kal koenen, pauwen, fazanten en duiven ook het rivierzand, zal wel gedeeltelijk in het lichaam omgezet worden en tevens een rei- nigenden prikkel teweeg brengen in 't ge- heele organisme. Er wordt zelfs in natuur geneeskundige geschriften voor ons men- sehen op het nut van een weinig zand in wendig gewezen en er zijn meerder voor beelden dat bij een zeer gébrekkdgen af voer een weinig fijn zand de overwinning behaalde op allerlei andere, soms niet in- schuldige, geneesmiddelen. De natuurge neeswijze beveelt dan ook het eten van on- gebudld tarwebrood steeds ook daarom aan, omdat aan de omhulsels of zemelen der tarwekorrels altyd eenige zanddeeltjes blij ven hangen, hetgeen by gebuild meel en bloem niet het geval is. Een party kuikens, wien op harilen aardbodem het zand onthouden wordt, die hun voor niet van uit een zandlaag moeten opkrabben, zullen ruig en leelyk in de vee- ren blyven, gebrekkig doorruien en slecht opgroeien. In de vogelkooi zonder zand op den bo- defy ziet men nooit anders dan aan veer- riekte en andere kwallen lijdende lustelooze vogels. Ook honden en katten in huis, ja «elfs soms op' een bovenhuis gehouden, kunnen op den duur niet gezond blyven als niet een weinig zand in hun eten terecht Broedseizoen 1926. Plaats Bisdom van Vliet. There is romance enough at home, without going half a mile for it, only people never think of it Dickens. Ja, ongetwijfeld is er bij huis genoeg poë zie, behoeft men er geen groote reizen voor te maken. Geldt dit voor lederen mensch in 't algemeen, voor de Haastrech tenaren zéker wed' in 't bijzonder. Ieder van hen immers kan den geileden zomer door genieten van de heeriyke wandelingen door het prachtige park van dé Stichting Bisdom van Vliet. Het park, met zyn sierlyk aan geleiden voortuin, zy'n groote, breede la nen, de Notelaan en de Groote Laan ter weerszijden en de aardige slingerende paadjes „Binnendoor"! Den geheelen zomer was het voor hem, die 't maar zien wilde, een lustoord, een paradys zonder weerga! Is het niet dioor de uitstekende regeling en 't voortdurende toeaicht mogelyk ieder on- gewenscht individu te weren, iets waardoor het zich van alle andere openbare parken onderscheidt! Hoe zou ook anders vogel- kuituur, met een reauLbaat als dit jaar, kunnen voorkomen? Geen enkele keer zijn, voor zoover ong bekend is, nesten door vernielend optreden verstoord. En ver gelijk hiermee eens het Stadspark te Gou- <la! Ongetwijfeld zyn het daar 50 van de mdslukte broedsels, die door kwaadwil ligheid of baldadigheid ten gronde gingen! Eens zelfs wenden al geringde Lysters, met afgesneden kop by het nest gevonden! Iets dengel ijk» ts in Haastrecht ondenk baar! Het werk, dat de Goudache OrnUhologi- s<he Olïib „Htrundo" verleden jaar ter hand namv iLl. vogelkuituur in het Park van bo vengenoemde Stichting, kon dit jaar wor den voortgezet. Reeds in den winter waren de voorberei dingen voor het komende broedeeizoen ge troffen. Enkele kasten, waarvan duidelyk was gebleken, dat ze onbewoond zouden hiyvem, we bedoelen voornameiyk die in ne Notelaan, werden verhangen, naar gunsti ger plaatsen, terwijl ze alle werden gecon troleerd, waarbij duidelyk bleek (veertjes, excrementen), dót er als slaapplaats veel gebruik van werd gemaakt. Daar er dezen winter veel sneeuw viel, en de voedingsvoórwaarden voor de vogels dus slecht waren te rtoemen, werden enkele exemplaren dood gevonden. Mogelyk dat hierdoor een teruggang in het aantal leg- sels van dè Koolmees ontstond. Heel vroeg in 't voorjaar werden alle kasten nog eens schoongemaakt. Meerdere kasten op te hangen oordeelden we niet noodig. Er waren er nog genoeg disponibel. 'Half April begon de rbgielmatigè contro le, zoowel voor de vrye nesten als voor de kasten. (Onder vry'e nesten worden die nesten verstaan, töe niet in een kast zijn gebouwd). Reed» dadelijk werden verschei dene vrye nesten gevonden; te weten van Vinken, Lysters en Spreeuwen. De kasten kwamen iets later; wel wenden nesten in aanbouw aangetroffen, maar .eieren waren er piet, met uitzondering van één Spreeu- wenei. Van nu af neemt het aantal bewoon de kasten en nesten met den dag toe. Zon der onze getrouwen, zou het dhmogelyk zyn geweest, alle nesten uit elkaar te "hou den, wat todh ter latere bestudeering van het verzamelde materiaal noodzakelyk was. Ieder nest kreeg een nummer, waarachter duidelijke omschrijving van de plaats waar het rich bevond. En dan nog waren enkele r.esten eerst na lang zoeken terttg te vin den. Heel vreemd is dit niet. Zoo^ls men wee* is het Park of „Bosch", zooals de Haastrechtenaren het noemen, slechts 8T4 H.A. groot. En van die 8% H.A. worden slecHts enkele gedeelten door bepaalde vo gelsoorten bewoond. Hoffman gaf verleden jaar de indeeling: Vliegenvangers-, Spot vogels- en Meeeengébied, en geheel te- redht. Men zal in den voortuin slechts by uitzondering een SpotvogeUnest aantreffen, (dit jaar slechts één keer) evenmin als achterin een Vliegenvanger. Maar 't gevolg hiervan is, dat de nesten van een «elfde soort soms zeer dicht by elkaar zitten; met de bekende moeilijkheden. Wenden evenals verleden jaar, alle Spneeuwenkasten en de twee kasten voor Steenuiltjes door Spreeuwen bewoond, toch valt er een zeer groot verschil tuseohen bei de jaren op te merken. Hefe aantal legsels 1 bedroeg in totaal 7 (slechts 1 Spreeuw broedde voor de tweede maal). Van de 35 eieren, die de 7 legeels bevatten vlogen 16 jongen uit; tegenover 5 jongen van die 38 eieren in 8 legeel» in 1926. De verhoudingen voor de Spreeuwen die buiten de kasten, dus in hojten in de hoornen broedden, Ls ongejveer deaelfde. Wat de oorzaak hiervan is? iMiogelyk en niet onwaarsehynlyk het iwieer. Dit was in het voorjaar en den voor zomer van dien aard, dat de temperatuur ver onder normaal .was. En juist die lage temperatuur, die met de vele regen» voor de andere vogels zoo noodlottig is gewor den, schijnt voor de Spreeuweavoortplan ting by uitstek geschikt te zyn geweest. Hofifiman söhreef verleden jaar al, hoe bui tengewoon vuil een Spreeuwenkast kan zyn, zoo zelf», dat de jongen aJi.w. uit een laag drab moeten wonden opgeviacht. Komt daanby dan nog de factor warmte, dan wordt de atmosfeer in zoo'n kast ten eenen male ongeschikt om jongen in groot te brengen. En juist die warmte is den Spreeu wen dit jaar bespaard gebleven en daardoor werd hun de fout die de momenteel in den handel zynde kasten aankleven (ze zyn nJ. te diep en hebben een te kleine doorsnee) minder noodlottig. Al dadelyk, in het begin van onze controle dit jaar viel het ons op, dat in de kleinste kasten en natuurlijk^ ook in de kleinste boamholten, de meeste sterf gevallen voorkwamen, terwijl in de Uile- kasten en in de grootere holten, zooals on der dakpannen, alle vogels in leven bleven. In een zeer Ideine kast, waren alle jongen vanhet le broedse! na een week al dood. Toen de jongen van het 2e broedsel enkel-1 dagen oud wóren, wend de least grondig ge reinigd en opgevuld met ©en oud Zang- lijsternest, zoodat ze belangrijk ondieper werd: allé vogels bleven in leven. Wat men vooral in "t oog «al dienen te houden is dat er verband bestaat tasschen breedte en diepte der kast, zoodat men niet zal rede neeren als G. Wolda, de ornitholoog van den Planteaiziektenkundiigen dienst, in „Na ture" van 15 Juli 1926: „Maar, wanneer een Spreeuw broedt in een <Meezcnkast( die todh zeer ondiep is, en een legsel mis lukt todh?" Zeker, de diepte is goed, maar de breedte deugt niet! Koolmees. Minder gelukkig zyn we geweest, waar het de Koolmeezen betreft. Slechte één Koolmees heeft dit jaar in de kastjes ge broed. Weliswaar bracht hy twee flinke leg sels, samen 18 jongen, groot, maar onge- twyfeld kan (fit aantal veel worden uitge breid. Tevens staan we hier voor de open vraag: Waar zyn de Koolmeezen, die verle den jaar 5 leg«els groot brachten, geble ven Hoeveel paartjes in 1926 in de kaóten hebhen gebroed is moeiyk nauwkeurig op te geven, daar niet &l'e oude exemplaren zijn geringd, zoodat niet was na te gaan, of een legsel dat b.v. in Juni begon van een Mees afkomstig was, die al eerder in 't gebied had gebroed, of wel van een. die uit de onmiddellijke omgeving kwam. Ware het ons gelukt, zooels dit jaar, alle oude Mee- zen te ringen, dan was onmiddellijk te con trol eeren van welke Mees de eieren afkom stig waren. Meezen immers, zitten bultengewooir vast op de eieren en verlaten slechts uiterst zMden bij onze nadering de kust. Vermoe de'ijk echter waren de bovenbedoelde 5 leg sels en 1 legsel in ec» boomholte afleontetig van 3 paar Koolmeezen. Waar aijn dus de^ twee ontbrekende Meezen gebleven, aange- I nomen nog, dat de Mees van dit jaar er verleden jaar ook al was, wat ook niet vast staat. Uitgebreide onderzoekingen slechte I Kullen in staat zyn, hierin opheldering te •brengen, en dan nog alleen, wanneer een voldoend aantal vogels van een duidelyk ondersCheidingateeken (en er z(jn geen an dere denkbaar dan *en genummerde ring) ls voorzien. Inmiddels is het heel goed mo gelyk, dat de vogels dezen winter, tenge volge van de slechte voedselomstandighe- den, zyn gestorven. Hopelijk, dat we door doelmatige vogelwintervoedering het aan tal legsels in 1927 weer kunnen opvoeren! Waarschyrdyk heeft u zich nog een twee de vraag gesteld: Blijven de jongen, die dit jaar en andere jaren zyn geboren niet in het gebied? Als bijv. - zooals verleden jaar 30 Koolmeeaen zyn groot gebracht, wordt dan het aantal legsels in het daaropvolgen de jaar niet met 30 2 dus 15 vermeer derd? Neen. Voorloopig zullen met Wlolda aannemen, dat ze, althans ffëor eeni ge jaien, het gebied verlaten, hoewel hier tegen bezwaren zyn in te brengen. Immers: reduceer het aantal meezengebieden ge makshalve tot 3 A, B en C. De jongen uit gebied A trekken naar gebied B, die uit B naar C, maar die uit C moeten dan nood wendig naar A, dus „stuivertje wisselen", •t Gevolg hiervan zou dan toch zyn, dat in de gebieden A, B en C het aantal legsels telken ja re met verscheidene wend vermeer derd, wat uit onze controles biykt niet waar te zyn; althans niet voor ons gebted. Toch hebben we vóór een soort nJ. de Kleine Boschduif onaantastbare bewyzen, dat de jonge vogels uit het gebied zyn getrokken. Wy komen hierop nog wel terug. Evenwel blyven we bij de mees voor de open vraag staanwillen we heele verschijnsel 'niet schuiven op een groote sterfte eiken win ter? B. SWANEN1BURJG, G.OD. Gouda, Aug. 1926. (Wordt vervolgd-)

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1926 | | pagina 3