Heden begint onze
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 27 NOV. 1926 - TWEEDE BLAD
>4 25
Va« 't Haagscho Binnenhof.
De Goudsche Waterleiding-Maatschappij.
Wat wil dat zeggen Dat in
alle Afdeelingen van alle
zaken van C. A Neder
land, uitsluitend goede en
moderne kleeding. enkel en
alleen van dit seizoen, wordt
aangeboden tegen zoodanige
Spotprijzen, dat U bij ver»
gelijking ook' thans weer
zult moeten erkennen:.
C.& A. is toch voordeeligerl
Ook voor Heerenkleeding
Ziet hier eenige voorbeelden
Waar vindt U ttn too
chique en goede Fl».
weelojapoa in mo
deroe modellen eo
meuwitt kleuren v
den pm» van alecht»
Dele keurige Veloiiri
Mantel met mooi
Blberette>b</ht op
kraag en modern
gegarneerd zijpand.
ko«t U thans slechts
'Een chique Velour»
Mantel met uitsto
kend bont op kraag
en zijpand, in versch
aoderne modellen en
euren. voor slechts
Of" een keurige, ma
derne Popeline Ja
pon in groote keuz
\an modellen en ver
Moderne
blouses
2.40 1.25
Vesten en
Pullovers
3.50 1.90
Chique
Rokken
Deze moderne Ve
lours Mantel met
royalen Seal.bont-
kraag en breeden rand
ronJqm, in versch
chique modell slechts
Modern*
Wlnteij A ponnen
versch. dessins
2.75 n 1.50
Modern*
Stof japonnen
Nu de Feestdagen naderen Deze elegante Japon
Deze zeer snoezige, zijden van uitstekende Ripsstof,
Avondjapon Is in ver» welke in chique model
schillende, zoo flatteerende in verschillende kleuren
modelletjes en fijne tinten voorhanden is bieden
reeds verkrijgbaar voor wij U reeds aan voor
den prijs van slechts den prijs van slechts
DU keurige «n warme Mooie Kinderituntal
Kindermantal tja van mat modern grijs Tau.
uitstekende winterstóf, pinettebont op kraaga
kuitnen wij Jn lengte en manchetten. in
van 55 centimeter U verschillende moderne
reeds aanbieden voor kleuren, lengte 50 een»
den prijs, van slechts timeter. kost slechts
Keurige Velours Kin.
dermantel met grjjse
Astrakankraag en
manchetten, in vepchil.
lende kleuren en mo
dellen. lengte 45 een.
.(■meter, kost slechts
IDezen keurtgen Vetoure*
mantel met kraag, man.
chetten en rand geheel
rondom van, echt bont.
kunt U kiezen in de mod
modellen en kleutcn.
voor den npi)' van slechts
Deze chique Velours\
Mantel met een echt
Bleutt.bont kraag en
manchetten en gevoerd
met Damast*, wordt U
rcéds aangeboden voor
den prijs van slechts
.schillende, leuke kleu.
•ren en aardige modellen
reedt verkrijgbaar voor
den prijs van slechts
8017 810
TWEEDE KAMER.
Berootingen.
Buitenlandsche Zaken leverde dit jaar al
laai weinig op. Er waren nogal wat klach
ten en wenschen (waarvan o.a. mr. Knot
tenbelt de bekwame vertolker was) en mi
nister van Kamebeek was weer de keurige
diplomaat, die zoo min mogelyk losliet.
Benig resultaat is nauwelijks van dit be-
pootingadebatje te melden.
iBjj Marine kwam er meer teekening in
het debat Het was weer de oude situatie:
de minister van defensie in het kabinet-de
Geer, de heer Lambooy, staat tusschen twee
vanen. Eenerzij da de anti-militaristen, juis
ter gezegd de nihilisten, die sinds korten
tijd van meening zijn, dat ons land en Indië
niet beter te beveiligen zijn dan door af
schaffing van leger en vloot, door openstol
ling van ons grondgebied voor wie zich er
het eerst van meester wenscht te maken;
mocht daaruit een oorlog in ons land voort
vloeien, wat schier zeker is, dan meenen
onze eenzijdige-ontwapenaars blijkbaar, dat
wjj dan kunnen blijven toezien! Met deze
groepen valt niet te discussieeren. Het
eenige geneesmiddel voor deze partijen lijkt
ons hen voor de regeeringsverantwoorde-
lijkheid te stellen. Het andere uiterste vor
men de anti-revolutionairen en ©enigszins
ook de chriistelijk-historischendie het be-
zuinigingsstreven van het kabinet-de Geer
op het terrein der defensie met wantrouwen
gadeslaan. Lambooy moge de uitverkorene
Colijn's zijn en Colyn-zelf moge zich op
krasse wijze voor sterke inkrimping der mi
litaire uitgaven hebben uitgesproken, men
vertrouwde Col ij n van die zijde wèl en men
vertrouwt de Geer van die zijde niet. In de
Geer ziet men van deze zijde een verkapt
anti-militarist en Lambooy, dezelfde Lam
booy uit het snel verdwenen kabinet-Colyn,
ia daarvan de dupe. Het is tot dusver nog
niet tot een ernstig treffen gekomen, maar
dit is een gevolg van het feit, dat de groote
reorganisatie (de samenvoeging van de bei
de militaire Departementen en de splitsing
der Marine in een Indische, onder Koloniën
vallende en een Nederlandsche, met het De
partement van Oorlog vereenigd) nog ko
men moet. Minister Lambooy, hoe ook be
moeilijkt, schijnt op dit punt door te zetten
een botsing kan dus niet uitblijven. En
in de tweede plaats werd de Minister be-
itookt door de defensie-nihilisten, die ook
nu weer een poging deden om iedere ver
vanging van opgevaren schepen door nieuwe
te beletten, en dit, terwijl de aanvrage voor
aanbouw verleden jaar en dit jaar nog in
sterkere mate beperkt is tot een minimum.
Natuurlijk verwierp de Kamer deze afbraak-
amendemente#? alleen de linksche ultra-de
mocraten stemden er voor, benevens de heer
Braat, die wel eens meer vreemd doet. (Hij
heelt nu voor de zooveelste maal hetzelfde
voorstel tot afschaffing van den Zomertijd
-ingediend.) Een pOgftlT V*r
om nu reeds, terwijl de fcieuwe wettelijke
regeling nog geen maand in werking is ge
treden, verandering te brengen in de voor-
aiening in den nood van z.g. oud-gepension-
neerden, stuitte eveneens op het gezond ver
stand der meerderheid af.
Als tusschenspel zorgde de heer Winter-
mans voor een debat over de winst, door het
Rijk behaald op de keuringen van vee en
l iltesch. Het resultaat^ bepaalde zich tot ©en
tetegging van nadere overweging door den
Minister van Financiën, die de ontevrede
nen overigens naar zijn ambtgenoot voor
Landbouw verwees.
De Marinebegrootinig werd ten slotte met
48 tegen 28 stemmen aangenomen. Tegen:
sociaal- en vrijzinnig-democraten en de heer
Arts van de R. Kath. Volkspartij.
Daarna begon Arbeid, waarbij voor de
eerste afdeeling al aanstonds een dozijn
sprekers ingeschreven stonden...
Natuurlijk was het de heer Stenhuis die
den Minister becritiseerde. De heer Veraart
erkendle dat de Minister voor vele moeilijk
heden staat, de- heer Joekes constateerde
dat de Minister slechts vage aanduidingen
heeft gedaan.
De heer Schaper noemde de werktijden
van kellners en koks enorm.
Minister Slotemaker de Bruine zal Dins
dag antwoorden. Het debat was den be
windsman blijkbaar zeer meegevallen. Al
thans hy zei met bijzondere opgewektheid
zijn rede aan te vangen en zelfs zijn onwel-
willeniste criticus, de heer Stenhuis, die
naast zeer onvriendelijke dingen ook een
enkele mildere uitlating in zijn rede had in
gevlochten, kreeg daarvoor een bijzonder
woord van dank. Zyn eigenlijke rede tot
Dinsdag uitstellend, constateerde de be
windsman, dlat er een sfeer van samenwer
king was verkregen, waardoor iets goeds
kan worden. Z. Exc. is dus wel optimistisch.
Blijkbaar is men in de Kamer van mee
ring;, dat de Minister nog niet geheel op
eigen beenen staat. Van socialistische zijde
waarschuwde men hem dringend voor lof van
liberale zijde, alsof dr. Slotemaker de Bruine
daardoor gecompromitteerd zou worden en
omgekeerd waarschuwde mr. Boon den mi
nister voor itp groote vriendschap met de
koeren Schaper en de zijnen. En ook overi
gens wordt deze Minister, die voor zooveel
beslissingen staat, voortdurend heen en
*eer getrokken. De heer Kersten bezwoer
°P grond van de oude gereformeerde leer
den Minister zich tegen medezeggenschap
der hrbeiders 4e verzetten de heer
Smeenk (die uit dezelfde leer zijn politieke
beginselen put) adviseerde precies omge
keerd.
Kwam de staatkundig-gereformeerde
bpreker, evenals mr. Boon en de heer Weit-
kamp, op tegen regeling van den ariyids-
duur van volwassen mannen in l&n/- en
tuinbouw, het ontbrak anderzijds niet aan
warme pleidooien vóór zulk een westelijke
regeling. J
Verbindendverklaring van collectieve ar
beidsovereenkomsten? Verschillende spre
kers van katholieken en links-deióocratische
huize durven het aan en dringen er op aan
de heeren Bakker, WeitkaMp, van Gijn,
Boon en Kersten ontraden eze proefne
ming met klem van argumenten. Zelfs de
toezegging van een regeling'voor personeel
in verplegingsinrichtingeiv,7waarvoor o. a
Mej. Westerman dankbaar was, lokte nog
een waarschuwing uit van dr. Beumer, die
daarvan moeilijkheden vreesde voor som
mige inrichtingen, welke de Minister ech
ter wel ter wille zal zijn.
Werd de verbindendverktering da door
den heer Brautigam aanbevolen als een
middel tegen wilde stakingen, mr. van Gijn
steunde den Minister, waar deze voorzich
tig wil zyn en de liberale afgevaardigde
trok een parallel tusschen bescherming Van
inlandsche nijverheid en verbindendverkla
ring der C. A. O. waarbij bet verleidelijk is
het belang van vragende groepen te die
nen, terwijl allen, die buiten de geprivile-
geerde groepen staan, de dupe van deze
eenzijdige protctie worden.
Ba regeling der schulden.
De opstand in Albanië.
be Ameffatamche ambassaueur
Herlijn, Sohuuvian, hoeft, naar 't "bid.
verneemt, tergelegenheid van den
Anuetrikaaiie clnén Thanksgiving Day aan,
een banket verklaard, dat Amerika be
reid was, de schuilden, die Europa ten
gevolge van den oorlog bij Amerika
heeft, tot 60 te reduoeeren. Dat be-
teekent dws, dat Amerika' van die 11J4
milliard dollar, die het aan Europa
heeft geleend, slechts 7 milliard te
rug edscht. Indien Europa dit feit voor
oog en houdt, zeddle die ambassadeur,
zal het leeren, die sObukienquaestie
van een ander standpunt te bekijken
Vtoorts kwam de ambassadeur op te
gen de bewering, dat de oorlog de
oorzaak zou ziijn van den eoonoq>ischein
opbloei van Amerika. De Vereenigde
Staten hebben alleen 50 mdllioen dol-
lar verloren, waar geen herstel of
lainduitbreiding tegenoverstaat. De eco
nomische bloei is eenvoudig een ge
volg van het feit, dot de Amerikanen,
met inbegrip van de welgestelde klas
se, veel meer ingespannen, werken dan
welk ander volk ter wereld, de Chi
neezen en Hindoes udtgeBondterd.
Een enkel telegram heeft dezer da
gen melding gemaakt van een opstand
der katholieke Myftileteo tegen Almet
Eey, dien president van Albanië.
Over de achtergronden van deze ge
beurtenis vertelt Robert Kemper een
en ander in de Voosische Zedtung. In
werkelijkheid gaat volgens hem de
strijd niet om den presidentszetel, maar
om de invloedssfeer langs de 300 ki
lometer lange Albaneesche kust aaü de
Adriatische Zee. Italië en Zudd-Slavie
zijn bij de®e kwestie ten nauwste be
trokken, maar ook Engeland en Rus
land biijven bij deae gebeurtenissen
niet onbewogen. Al twee jaar achter
een is de vrije Albameegchi bergbewo
ner van den diepeten haat bezield je
gene het scherpe autokratische bewind
Ahewet Bey -»* toch hield het stand
Niet echter uit eigen kracht, maar dank
zij de hulp uit het buitenland. Enge
land en Italië hebben door het toe
staan vain kapitalen en credieten de
regeering van Ahmiet beveiligd', zoo
zelfs dtat rij onafhankelijk is van de
inkomsten uit het eigen land. Natuur
lijk heeft Italië dat niet voor niets ge
daan. De politieke invloed', dlie dit land
op Ahmet's regeering uitoefent, is niet
gering. Mussolini moet in de omgeving
van Albanië's bewindvoerders verschil
lende vertrouwenslieden hebben. Ah
met zelf houdt zich uit angpt voor aan
slagen r ees'.entijds niet in rijn hoofd
stad Tirana op, maar aan de zee in
Duraaao, waardoor hij ook geografisch
gesproken nog dichter bij Italië is en
in geval van nood hulp kan zoeken bij
Italiaamsche torpedoboolen. De oftici
eele wereld in Albanië protesteert clan
ook niet tegen de bezetting door Ita
lië van het eiland' Sasano, en Italië
op zijn beurt brengt er zijn nieuwste
onsterkste geschut, om zoodoende niet
alleen den toegang tot tie Adriatische
Zee te behetersdhen, maar bovendien
het uitgestrekte achterland1 van Valona.
Ip de buurt van Vailona bezindt zich
het centrum) van de Engelsohe invloeds-
zone. Meer dan 200.000 H.A. petro-
leiunvelden behooren aan de Anglq
Persian» Oil C. Ltd), te Londen. Talrij
ke andere Engelsche maatschappijen
hebben in Albanië hun nederzettingen.
Bestratingen en huizenbouw rijn meer-
malen gefinancierd met Engelsch geld.
Ook in de politietroepen van Albanië
heersdht aew sterke Engelsohe invloed.
Daarentegen is de vriendschap tus
schen Ahmet en d<e Zuid-Slaven, die
hem in 1024 geholpen hebben om rijn
zetel in te nemen, voortdurend meer
gekoeld1 tengevolge van rijn leunen op
Engeland en. Italië. De Albaneesche
politieke vluchtelingen vinden in Zuid1-
Slavië een toevluchtsoord, en het is
geen wonder diat rich in Belgrado een
broeinest vormt van- ontevreden Alba-
neesohe emigranten. De verbitterdste
vijanden van dien Mohammiediaamschen
president rijn de Roomsche priesters
van Noont-Albanië, daar zijn bewind
die vrije uitleving van. een andere ge
rindheid zoo goed' als onmogelijk maakt
Overal n,u in Zuid-Europeesche centra
hebben de vluchtelingen revolutionaire
oomité's gesticht, en in Belgradlo schij1-
nee de onvermogende leiders maande
lijks gesteund te wordlen door de Re
geering. De zonen der emigranten be
zoeken de Rupsische hoogescholen op
koeten van den Staat.
Dej' opstandige Myrdieteo worden
voortdurend geldelijk ga&tejind door de
Albaneesche clubs in Belgrado, Wee-
nen, Gemève, etc. Het is nu maar de
vraag, of de buitemlandteohe mogendhe
den die in deze zaak betrokken zijn,
de Myrdieten financieel voldoende wil
len helpen. Gebeurt dat, dan zullen
rij vermoedelijk in hun opstand sla
gen, gebeurt het ndet, dan zal Zuid-
Slavië rijn invloed, in Albanië geheel
verspelen ten bate van Italië en En
geland.l\
BUITEN LANDSCH NIEUWS.
ROEMENIE.
De toestand van Koning Ferdinand hopeloos
De Paris Midi bevat heden het bericht
dait geruchten uit Boekarest en Belgrado
melden dat de Koning Van Roemenië lij
dende is aan kanker. Zyn toestand is ho
peloos. De telefonische verbindingen tus
schen beide hoofdsteden zijn verbroken. Men
voorziet dat het overlijden van Koning Fer
dinand ernstige binjenlandsche gebeurtenis
sen ten gevolge zalhebben, en dat wellicht
een burgeroorlog zi|»au tb reken tusschen de
aanhangers van den ex-kroonprins Carol,
een groot deel van het leger, de boerenpartij
en andere partijen, waarvan Generaal Ave-
resco en de ex-premier Brazino de leiders
zyn.
VEREENIGDE STATEN.
Een tornado.
Kanaas en Missouri geteisterd.
Terwijl de feestelijkheden op Thanksgi
ving Day in vollen gang waren, heeft een
tornado in tal van steden en dorpen van de
staten Arkansas en Missouri de grootste
verwoestingen aangericht. Volgens de jong
ste berichten zouden er Ongeveer zestig doo-
den en honderdvijftig/gewonden zyn. Het
staat reeds vast, datVin Arkansas negen
personen werden gedo >d en vijftig gewond.
Te Hebers Springs, ir het graafschap Cle
burne, schynen de lerliezen zwaarder te
zyn; men schat het aantal dodden daar op
dertig, dat der gewonden opmeer dan vijf
tig. Ongeveer twaaly lijken kunnen niet ge
borgen worden, daan zij zieh- onder de puin-
hoopen bevinden vai gebouwen, welke met
die straat gelijk zijn gemaakt.
Tal van huizen vlogen in brand, hetgeen
het afgrijselijk kórakter van de ramp nog
verhoogde.
Te Brandsville in Missouri werden drie
personen gedood en twintig gewond. De
kerk en bijna alle magazijnen werden ver
nield.
BINNENLAND.
Hofberichten.
H. M. dei Koningin-Moedler heelt een
aanzienlijke gift ten behoeve van be
hoeftige Nederlanders in het Roerge
bied geschonken.
De Koninklijke familie wordt a.s.
Dinsdagochtend per Soaatsspoor ten
10 u. 49 min. van het'Loo in de Re
sidentie verwacht om haar winterver
blijf in Den Haag te vestigen.
Diplomatieke dienst.
Naair wij verneuaen, ie net vertrek
van den benoemden gezant te Washing
ton, mr. dr. JH. van Koyen, in ver-
oandi met den gezondheidstoestand van
üi>evrouw van Ro^en, die nog niet ge-
neel is hersteld1 van een in het voor
jaar ondergane operatie, een paar
maanden uitgesteld. De gezant zal ver
moedelijk nog tot bebrueri op rijn
post te Rome blijven.
lot opvolger te zijner tijd van mr.
van Royen als gezant bij het Italiaan-
sche Hof zou bestemd zijn jhir. van
Vredenburch, thans gezant te Brussel
Oud-Gouverneur-Generaal Fock.
Het Vaoeriand meldt dat de heer
Fock geheel hersteld van rijn onge
steldheid is en dat hij binnen enkele
weken voor eenigec tijd naar Zuid-
Frankrijk zal vertrekken.
De Algemeene Centrale Bank voor den
MMijjuntiiul-
Het Tweede Kamerlid J. B. v. Dijk,
heeft den minister van financiën de
volgendie vragen gesteld
Is de minister bereid! het «verricht
van de baten en lasten van de Alge
mieene Centrale Bank voor derft Mid
denstand, met de daarbij behoorende
nota, waarvan sprake is op bladz. 26
en 27 van de M. van A. van hoofd
stuk VII B, en düe atls vartroöwelijk
is nediergeiegdr ter Inzage van de le
den, alsnog als bijlagef van de M. van
A. tq doen verschijnen?
Zou Z.E. bejreid rijn deze vraag ie
beantwoorden voor de openbare be
handeling van hoofctetufe VII B
De minister heeft op deze vragen ge
antwoord-, tot bedoelde overlegging niet
-erochtigd to rijft. i I t
Het onderzoek door de heeren J. Mo ret
Sr. en lr. H. Polano ingesteld omtrent alles
wat de Goudsche Watarieiding-Maatschappy
betreft, ter beoordeeung van de bedenkin
gen neergelegd in het rapport van 5 Juli
1926 van den heer H. M. van Triet, ac
countant te Gouda, weika resultaat in de
door genoemde heeren aan het eind van
hun rapport genomen conclusie reeds is me
degedeeld (Goudsche Courant van Donder
dag 26 Nov.) heeft geleid tot de volgende
beschouwingen, die wy hier onverkort
weergeven:
FINANCIERING.
Onder dezen titel vermeldt het Rapport
van Triet de volgende bedenkingen:
K. Jaarlijks moest 5000.op de
obligatie-schuld worden afgelost,
waartegenover niet stond een min
stens even groote eigen-kapitaalvor
ming door winst-inhouding, waardoor
voortdurende stijging van bankcre-
diet, tot zulke hoogte, dat een nieuwe
obligatieleening moest worden afge
sloten, welk spelletje zich na verloop
van eenige jaren herhaalde; Hierin
zit een niet te onderschatten gevaar.
Resei1 veeringen komen niet of by na
niet voor.
Wordt de financiering op de, in het
Rapport besproken wijze (kapitaal,
obligaties, oploopend bankcrediet)
voortgezet, dan zullen op den duur
financieels moeilijkheden niet uitblij
ven.
Ter toelichting worden in het Rapport
van Triet verschillende beschouwingen ge
geven, die in hunne algemeenheid een grond
van waarheid bevatten, echter op de finan
ciering van de Goudsche Waterleidings-
Maatschappy niet van toepassing 2ijn.
In een industrieel, commercieel, cultuur-
bedryf zal het i" het algemeen aanbeveling
verdienen .zooveel mogelijk met eigen ka
pitaal te arbeiden, in sommige gevallen is
dit zelfs geboden, verder om sterk af te
schrijven ten einde by ongunstige conjunc
tuur door een goedkoop (bedrijf gemakkelijk
te kunnen concurreeren en door reservee
ring of afschrijving de noodige liquide mid
delen voor uitbreiding te verkrijgen.
De Goudsche Waterleiding Mij. is echter
een gemengd bedrjjf, met gemeentelijke
deelname, met concessies tot 1946 en daar
aan verbonden naastingsbepalingen, met
een bijna zekere regelmatigheid in inkom
sten en uitgaven ,en kan op grond daarvan
en als monoplistisch bedrijf het best verge
leken worden met een gemeentelijke ex
ploitatie temeer waar waterlevering ook in
de verre toekomst onmisbaar zal zijn.
[Zooals de Gemeente de kapitaalsbehoef-
te:i van het bedrijf uitsluitend in leeningen
vindt, zoo is dit gemengde bedrijf zeer ze
ker gerechtigd om een groot gedeelte van
het noodige vaste kapitaalin Obügatie-
1 eeningen te zoeken.
Zelfs tal van vrije bedrijven, die daarvoor
in aanmerking komen, handelen zoo en te
recht.
Maar hier zyn nog bijzondere overwegin
gen in het spel.
De Waterleiding leent voor 6, 6, 7, thans
vermoedelijk vooï 5
Op de aandeden keert zy uit van 10%
13 Uitbreiding van kapitaal in den vorm
van uitgifte van nieuwe aandeelen inplaats
van Obligaties zou dus meebrengen, dat zy
aan hare nieuwe aandeelhouders een veel
hooger dividend zou moeten uitkeeren, dan
zy als rente op haar obligaties zou moe
ten betalen, waarboven nog de dividendbe
lasting zou komen, die over obligatie rente
niet verschuldigd is.
Wel zouden de nieuwe aandeelen by één
groep van de oude aandeelhouders, in casu
de Gemeente worden geplaatst, maar de
Directie van de Goudsche Waterleiding
heeft ais goed huisvader de belangen vari
alle aandeelhouders gelijkelijk te beharti
gen en zy zou daarin tekort schieten, wan-
neeij.zij tegen de door haar thans gevolgde
zeer verstandige fmancieringsjulitiek in,
één bepaalde groep ging begunstigen, te
meer nog wanneer de aaifpleelen zouden
moeten worden uitgegeven tegen 100
terwijl de intrinsieke waarde, zooals nader
zal worden aangetoond veel hooger ia.
Dat 6e Waterleiding naast haar Obliga
tieschuld ook nog een bankschuld heeft, is
buitengewoon practisch.
Wanneer immers geen bankschuld zou
mogen worden aangegaan, zouden de vrij
komende .kasgelden tot aan den datum van
rente-, retributie-, dividend- en tantième
betaling renteloos in kas liggen of tegen
een lage rente deposito geplaatst zijn. Nu
echter heeft men een iets kleinere obligatie-
gehuld en daarnaast een by den omvang van
het bedrijf werkelijk onbeteekenende kas
siersrekening dus onmiddellijk rentegevend
emplooi, omdat zij de rentekostende kas
siersschuld verminderen.
Slechts wanneer tengevolge van uitbrei
dingen. de kassiersachuld die men een tijde
lijk karakter wil laten dragen, te hoog stijgt,
wordt die omgezet in een obligatieschuld.
Dit is wel de meest economische wijze van
financieren, waaraan mede de gunstige re
sultaten van het Goudsche Waterleidingbe
drijf zyn te danken, en waartegen geen be
zwaren kunnen worden gemaakt, omdat <fit
monopolistisch bedrijf met onbezwaarde
eigendommen, nooit bang behoeft te zyn,
dat het kleine kaseierscrediet zal worden
opgezegd, of niet gemakkelijk doör eeft an
der zal kunnen worden vervangen.
Bovendien is het tot nu toe steeds gemak
kelijk te plaatsen geweest
Dat bij de Waterleiding, naast de afschrij
vingen welke- zyn geschied, geen extra re
serves xiji» gevormd, is ook te begrijpen.
Als monopolistisch bedrijf, onderworpen
aan de concessievoorwaarden, heeft het geen
behoefte aan bijzondere reserves, die zou
den moeten dienen om buitengewone tegen
vallers door conjunctuurverwiseeling of an
derszins op te vangen en zou integendeel
het maken van zulke reserves, die bij inchu-
trieele en andere Maatschappijen meestal
hoogst gewenscht zijn, hier met zich bren
gen, een geheel oimoodig benadeel en van
de tegenwoordige aandeelhouders, waaron
der de Gemeente Gouda in de eerste plaats
en dus ook de thans levende Goudsche ge
meentenaren, ten bate van de toekomst.
Over de grootte van de toegepaste af
schrijvingen spreken wij later ons oordeel
uit, maar het jaarl|ks voor afschrijving
vrijkomende bedrag, was meer dan voldoen
de om daaruit de verplichte jaarlijksche af
lossing-van obligaties te voldoen.
Wanneer desondanks de obligatieschuki
gestegen, inplaats van verminderd is, dan is
dat uitsluitend het gevolg van uitbreidin
gen die de opname van nieuw kapitaal vol
komen wettigden.
Van 1913 tot 1925 werd blijkens onze op
making uit de boeken voor uitbreiding of
verbeteringen uitgegeven 241.239.—*
terwijl de schulden bedroe
gen op 1 Jan. 1913:
Obligatieschuld 70.000.
Bank tegoed 1.414.
Totaal... 68.686.—
en op 31 December 1925:
Obligatieschuld ƒ164.000.
Bankschuld 18.486.
Totaal ƒ172.486.—
Tegenover het totaal van uitbreidingen
bedragende 241.239.staat dus de toe
name van de obligatie- en bankschuld van
slechts 103.900.(na aflossing van
66.000.tusschen 1913 en 1926), verschil
rond 137.600.wat te danken is aan vrij
gekomen gelden uit afschrijvingen en nieu
we kapitaalsuitgifte. Afgeschreven werd
van 1913 tot en met 1926 128.671.—, nieuw
kapitaal uitgegeven 21.000.
2e. Een groot, elk jaar gelijk blij rend
of zelfs stijgend dividend, is het ver
keerde kompas daarop gevaren
wordt en waarnaar de solvabiliteit
wordt bewMdeeld.
AfgezieINhog van den dividendhongxr
ten koste van de liquiditeit, wordt in
het belang van aandeelhouders de in
trinsieke waarde hunner aandeelen
beneden 110 gehouden.
In dit verband wordt in het Rapport-van
Triet verwezen naar art 21 der concessie
voorwaarden, waarbij de gemeente zich
heeft bereid verklaard, te allen tijde elk
aangeboden aandeel der Waterleiding te
keopen voor minimum 1100.per aan
deel, dat is 110 en tegelijkertijd wordt
zonder omhaal het bestuur van d» Geué-
sche Waterleiding Mij. beschuldigd, de
Maatschappij zóózeer uit te putten door
hooge uïtkeeringen, dat de waarde der aan
deelen beneden pari komt en vreemde aan
deelhouders, hun aandeelen aan de gemeen
te aarfbieden a 110 naast de vroeger
reeds ontvangen hooge dividenden nog een
opbrengst zouden ontvangen, verre boven de
intrinsieke waarde.
Deze hoogst ernstige beschuldiging be
rust op een veronderstelling, waarvoor elke
redelijke grond ontbreekt, zoodat de be
schuldiging niet alleen lichtvaardig, maar
uit den mond van iemand die als deskun
dige optreedt, buitengewoon onverantwoor
delijk klinkt.
Om alles te kunnen beoordeelen, moet
men wel zeer nauwkeurig van de boeken op
de hoogte zyn en niet gaarne zouden wij
enkel op grond van gepubliceerde gegeven»
een oordeel vellen.
De schrijver van het rapport is zich,
krachtens het voorbehoud, dat hij in de eer-
,ste alinea onder „Critiek" en in de voor
laatste alinea van zijn rapport maakt, daar
van zeer wel bewust, maar wat geeft hem
dan de vrijheid om by zulk onvoldoend ma
teriaal een dergelijk kras oordeel uit te
spreken?
Wy hebben de administratis van den aan
vang af onderzocht en in het bijzonder die
van de jaren 1913 tot en met 1925, hebben
volledige schattingen gemaakt van alle ac
tiva van het bedrijf en komen dan volgens
by'lage tot de daargenoemde waarde-bepa
ling, waaruit blijkt, dat de tegenwoordige
bedrijfwaarde de boekwaarde met rond
90.000.overtreft.
Telt men bij deze z.v. stille reserve in de
activa ad ƒ90.000.
de in de balans vermelde gewone
reserve ad 4.500.
Totaal ƒ94.500.—
dan is op 281.000.geplaatst aandeelen
kapitaal een meer-waarde aanwezig in.de
stille en buitengewone reserve van 94.500,
dat is 33% zoodat de intrinsieke waarde
der aandeelen op het oogenblik mag gesteld
worden op 1836.—.
Hierbij is echter geen rekening gehouden
met den Goodwill, die uitgaande van een
rentebasis van 6 bij een dividend van
10%—13 zeer belangrijk kan worden ge
acht.
Slechts dan zou bezwaar kunnen worden
gemaakt om den Goodwill té berekenen op
grond van het dividend van 10%13 in
dien de beschuldiging van het Rapport-van
Triet, dat het dividend slechts is verkregen
door te hooge uitkeermgen en te lage af
schrijvingen, juist ware.
Aan de berekening van den Goodwill zul
len wij ons niet wagen, want die ligt met
in onze opdracht eo zal t. z. t. in 1946' bij
eventueele naasting onder de oogen moeten