H?l!
lad.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLADJVOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Mo. 18352
inuari 1927
Zaterdag 8
B5« Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks behtfive op Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
FEUILLETON.
BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, j
OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHI
IUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
INHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, ena
igen
iNEN'S
ibrieken
rSTE
waarde.
EN in I
.zij" j
pen 306.
De Gemeente Gouda
en de Goudsche Waterleiding-
RUMOR IN CASA.
DOOK GOOD VEKBL1MD.
iu^ylLa? rU'p?k •95'’’ia- ,niin «e-
fcmd, wat betwkent dat geheime
BERGAMBACHT,
NIEUWERKERK,
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
EEN TRAGI-COMEDIE.
Hl
haar
tellingen
33 30
Na deze behande-
gevalgd een nieuwe raadszitting,
.pijsverte-
teloosheid
't gebruik
RVEER
I» 1765
illen
ge binnen
naar eens,
Overal
genheid in den Raad gevoerd is wel geble
ken dat er door den heer Van Staal over
deze tzaak vele beweringen zijn getuit, waar
van het bewij® niet is geleverd. Het bewijs
van <het tegendeel wordt steeds gaarne door
dien heer Van Staal overgalaten aan hen,
die met hem van meening verschillen. Dat
is natuurlijk iheél gemakkelijik om zich van
de zaak af te maken, maar in orde is het
niet. En zeker is het niet in orde wanneer
blijkt uit de ook voor de heeren Van Staal
cjs. beschikbare feiten, die in allerlei be
scheiden zijn vastgeflegd, dat er geen reden
bestaat om over de Waterleiding Mij. op dit
oogenblik een agitatie te voeren als thans
igeschiedt en onwaardig is het om op de
Goudsche ingezetenen los te laten een soc.-
dem. Kamerlid, dat vollgens diens eigen
verklaring van de zaak zelve niet véél weet
en desniettegenstaande zijn auditorium op
zet tegen hpogst achtenswaardige personen
als zouden deze wellicht vervolgd kunnen
worden voor de misdadige practijken in dé
artt. «06 et Wetboek van 0tr«f-
recht genoemd, zulks ten bate van de Wa
terleiding Mjj., waarbij deze personen di
recte of indirecte belangen hebben. Dat een
Kamerlid dat jurist is nota bene zich,
daartoe laat leenen, bewijst wel hoezeer
deze nuchtere zaak, die iedereen bekijken
kan en mag aan alle kanten, in een poli
tieke sfeer is gesleurd, waarin ze absoluut
niet hoort.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DOCCL.
Ze mogen van den Haag zeggen wat ze
willen, maar gezond is het er. Het sterfte
cijfer is er zeer haag, het laagste van heel
Nederland en dat terwijl er hier juist vee
ouden van dagen rentenieren, er hier zeer
veel kleine gezinnen zijn en dus van de Vier
honderd duizend zielen het percentage
„groote” menschen heel groot is. In het af-
geloopen jaar zyn er maar 3500 menschen
gestorven, dl. w. z. 8% van de bevdliking,
een cijfer dat ongekend laag is. Het aantal
geboorten is tamelijk hoog; er zijn 7500
Hagenaartjes in de wereld gekomen gedu
rende het jaar 1926 en er is dus een over
schot van vier duizend burgers. Dat cijfer
L
Wanneer de historie onzer gemeente van
de laatste jaren zal worden geboekstaafd,
zall het jaar 1926 daarin ongetwijfeld wor
den vermeld als het jaar, waarin velé beroe-
ringen in het gemeentelijk leven plaats gre
pen.
Was te voren onze gemeente in den engen
kring niet alleen, maar ook naar buiten
rëeds enkele mallen in opspraak gebracht, in
1926 zijn over toestanden en verhoudingen
in het gemeentelijk leven van Gouda telken
male zoodanige sensataorieele onthullingen
verschenen, dat het menigen bewoner onzer
stad de verzuchting heeft doen slaken: „was
ik toch maar uit Gouda weg” en velen elders
in den lande den roep heeft doen uiten dat
het er in Gouda toch wel heel raar naar toe
gaat. Naar buiten vooral zijn over Gouda
indnukken gewekt, die het aanzien onzer ge
meente zeer hebben benadeeld en die in
haar gevolgen zeer schadelijk zijn.
Gedurende 1926 is het in alle deeilen van
het jaar is besloten met een geweldige sen
satie over de Goudsche Waterleiding-Maat-
schatppij.
De heeren Van Staafl c.s. hebben kans ge
zien om over de gestes van de Goudsche Wa
terleiding Mij. heel: Gouda in rep en roer te
brengen, waarvoor zelfs de assistentie van
den recordspreker der S. D. A. P., het Ka
merlid Diuys is ingeroepen. Voor een over
volden Schouwburg, die lang niet alle
nieuwsgierigen bevatten kon, hebben de
heeren Van Staal en Duys het doen en la
ten der Goudsche Waterleiding Mij. en het
toezicht vanwege de Gemeente daarop, be-
critiseerd en betoogd dat de gemeentenaren
bij dat waterieidingbedrijf het gelag moe
ten betalen voor de gevoerde zeer onbe
hoorlijke financieele politiek, die de gemeen
te een strop zal bezorgen van „een paar
maal honderd duizend gulden”. Zelfs heeft
die heer Duys zich laten verleiden de arti
kelen 335 en 336 uit het Wetboek van Straf
recht aan te halen om zijn hoorders te sug-
gereeren dat er wed eens sprake zou kunnen
zijn van handelingen die het ingrijpen van
den strafrechter niet ónmogelijk zou doen
zijn.
Uit de besprekingen over deze aangele-
Hoe zit nu deze zaak in elkaar
Is er eenigen grond voor het uiten van
beschuldigingen als door en op instigatie
van dén heer Van Staal zijn geuit? Hebben
de directeur en commissarissen, vormende
het bestuur der Goudsche Waterleiding Mij.,
dingen gedaan die in strijd zijn met hun
plidht, eerlijkheid en goede trouw?
Is de Waterleiding Mij. tekort geschoten
in haar verplichtingen-, neergelegd in de
concessie-voorwaarden waarop haar (le le
vering van water aan de gemeente Goud"*
is opgedragen?
Zijn de cioncessie-voorwaarden „schande
lijk” voor de gemeente, zooals de heer Van
Staal dit doet voorkomen?
Kan en mag den gemeentelijk gecommit
teerde ten laste worden gelegd dat zijn
den ingenieur H. Poland^.Vervolgens is een
tweede rapport van dep accountant Van
Trtet verschenen en daartja is deze zaak uit
voerig in den Raad best roken, waarbij de
rapporteurs tegenover eH lar hunne meerlin
gen hebben uiteengezet,
ling is
waarin door 10 leden eeiumotie is ingediend
a staken, wanneer
den woordvoerder
d aangetoond, dat
Huldigingen inder-
r hem is beweerd,
ordeelen bevoegde
Van verbitterde vijanden trekt men
meer voordeel dan van vleiende vrienden.
Wie de geschiedenis der Goudsche Wa
terleiding kent, weet dat deze onderneming
destijds is opgericht door Goudsche ingeze
tenen met het 'oo8' op het gevaar voor cho
lera en typhus. De gemeente durfde het ri
sico, aan een dergelijk bedrijf toen verbon
den, niet aan; zij verleende alleen haar
medewerking in den vorm van een tijdellijke
garantie van een minimum aan inkomsten.
Het door de gemeente daarvoor bij deze
concessie toegestane tarief behoefde echter
door het bestuur der Waterleiding in
het eerste jaar van exploitatie reeds niet
te worden toegepast; het tarief werd, door
de groote deelname, reeds in het eerste be-
drjjfsjaar lager gestéld en het door de ge
meente gestelde garantiebedrag aan inkom
sten is niet aanvaard. Aanvankelijk werd
het ruwe water uit den IJssel betrekke.'.,
maar door de sterke verontreiniging dier
rivier in den loop der jaren, moest naar
een andere waterbron worden omgezien.
Toen kreeg de Waterleiding verlenging ba
rer concessie op voorwaarde dat de Water
leiding een prise dfeau zou vestigen aan de
Lek tusschen -Schoonhoven en Krimpen,
vanwaar het ruwe water da» door b»isle:-
dingen naar Gouda zou worden gevoerd.
Daaraan waren belangrijke kosten verbon
den. Ter compensatie daarvan nam de ge
meente toen op zich te garandeeren dat zij
ten allen tijde bereid zou zijn de aandeelen
tot den koers van 110 over te nemen, zulks
in verband met het feut dat het bedrijf, toen
een dividend van 9 uitkeende.
Heit bleek later dat de noodige vergunnin
gen tot het leggen der blusleidingen in der
Krimpenerwaard niet waren te krijgen.
Toen is de Directie der Waterleiding na het
nemen van talrijke proeven gekomen me*
.een voorstel om ontijzerd welwater te leve
ren, dat onthard moest worden. Tegenover
een kleine tarief sverhooging die daarvoor
noodzak lijk werd, bedong de gemeentr
voor zich het recht de voor deze nieuwe
waterleiding noodige gelden te verstrekken
in aandeelen a pari.
Wat nu de tarieven betreft, daarin is niet
zoo heel veel wijziging gekomen. Voor de
allerkleinste woning van minder dan 30 M2,
oppervlakte, bedroeg het oorspronkelijke
tarief in 1883 5.20 en thans is dit 7.
per jaar, voor een woning van één vertrek
was het tarief 7.en dit liep op tot
39.— voor een huis met 11 kamers met
eigen financieel belang hem heeft verhin
derd op de belangen der gemeente te let
ten?
Het antwoord op al deze vragen moet
ontkennend luiden. Voor het uiten van
grove beschuldigingen bestaat geen werke
lijke reden, de burgerij kan gerust zijn.
Wat is de zaak?
De sociaal-democratische raadsfractie
heeft aan B. en W. een achttal vragen ge
richt welke er op berekend waren om, steu
nend op een rapport van den accountant H.
van Triet, te doen uitkamen dat naar het
oordeel der s.-d. fractie het beheer der
Goudsche Waterleiding Mij. niet deugt en
dat door enkelen ten koste van het alge
meen duchtig wondt geprofiteerd, instede
dat door hen de beliangen der gemeente in
deze zaak voorop worden gesteld.
Daarop zijn gevolgd het antwoord van
den gemeentelijk gecomitteerde, nu wijlen
den heer R. U. Jongenburger, hetwelk met
medeweten en in overleg met B. en W. is
aangewld met een financieel en teöJmiseh
rapport van den accountant J. Moret Sr. en
om de beraadslagingen
door den heer Van Staal
der s.-d. fractie, niet w<
de door hem geuite bes
daad berusten, zooals d<
op de meening van tot
deskundigen.
Toen de heer Van Staal in gebreke bleef
om deze bewijzen te leveren, is de motie
aangenomen en was daarmede de bespre
king in den Raad geëindigd. Maar u i t was
de zaak daarmede niet. De heer Van Staal
'zou niet de heer Van Staal zijn geweest, in
dien hij niet onmiddellijkdaarop het wapen
der politieke agitatie (had aangegrepen om
<de kieners in het geweer te roepen om hen
buiten den Raad het .schandelijke” van deze
„domperstactiek” toe te «breeuwen.
Zoo is geschied: een sensatie-manifest
heeft drommen nieuwsgierigen opgezweept
naar den Schouwburg, waai' èn de heer Van
Staal èn de -heer Duijs het hebben uitgekre
ten tot de menigte, dat ®e wordt misleid,
dat er schandelijke dingen gebeuren en dat
de arme belastingbetaler van Gouda het
kind van de rekening wordt. Vóór déze
vongadering «..u-r I sten
meerderheid besloten den woordvoerder der
S.D.A.P. tot gecommitteerde der gemeente
bij de Waterleiding te benoemen, teneinde
hem in staat te stellen dezen door hem als
een „Augiasstal” bestempelde onderneming,
te reinigen.
Na de hier opgenomen verslagen en pu
blicaties mogen we ons van verdere uiteen
zetting ontslagen achten.
hooger gaan dan 36.voor het grootste
heerenhuis.
Komen geen bijzondere omstandigheden
voor, zooale in de oorlogsjaren het geval
was, dan is het wél uitgesloten dat deze ta
rieven voor het einde der concessie, die tot
1 Januari 1946 loopt, omhoog zouden gaan.
Bij een bedrijf als de Goudsche Waterleiding
Mij., die een naamlooze vennootschap ia,
waarin de gemeente Gouda participeert, is
het uiteraard veel moeilyker tariefsverhoo-
gingen tot stand te brengen dan bij een ge
meentebedrijf, daar hierbij, we zien het bij1
de Lichtfabrieken, het winstsaldo een niet-
onwelkome factor is om de gemeentereke-
ning te doen sluiten.
Wat de uitkomsten der Goudsche Water
leiding Mij. aangaat, die zijn in den loop
der jaren zeer verschillend geweest Vanaf
1903 tot 1916 varieerden deze van 6% tot
9% toen kwamen mindere jaren 1917—
6 1918—4%, 1919—6 1920-6 en
daarna is het dividend weder omhoog ge
gaan: 1921—11% 1922—11% 1923—
10% 1924—12 en 1925—13 Daar
uit blijkt dat de welwaterlevering goede
resultaten op levert, waarin de gemeente, die
naar wij meenen ongeveer een vierde ge
deelte heeft van het aandeelenkapitaal, me
dedeelt Op de igemeentebegrooting voor
1927 zijn de ontvangsten uit dezen „winst
honger” begroot op 5700.Behoudens dit
bedrag ontvangt de gemeente krachtens art.
18 der concessie-v oerwaarden van de Water-
leiding-Mij. 2% van de bruto waterop-
brengst, waarvoor op de begroeting
3125.is uitgetrokken’, zulk» ongeacht
de gratis-water levering voor den openbaren
dienst dér gemeente tot een maximum van
16000 MB. per jaar en all het voor brand-
blussching benoodigde water.
Het aandeelenkapitaal der Goudsche' Wa
ter leiding Mij. 'bedraagt 281.000iHet
bedrag aan uitgegeven obligation 184.000.
Over de volgens den heer Van Staal
„schandelijke” financiering van de Water
leiding een en ander in een volgend artikel.
geuacüie dij naar upnomit. ,,1K geioot
mei aal &»r Aumey t in dien ongeiUK-
toeotanü nog lang Kaai mastm.'
„Vlei u niet met die misdadige noop
aaitwooroae U. „Mipineer biimpson
neen mij nog geon week geleden ver
klaard, dat 8ir Aubreys gezondheid
aanmerkelijk is verbeterd in de paar
laatste maanden, en dat, hoewel nij
nooit weer Helder van hoofd zal wor
den ol de onbelemmerde beweging van
zijn linkerzij zai terugririjgen, nij ech
ter heel oud kan worden met zijn
kwaal.”
„Welk een last”, riep zij uit, „een.
last voor zich aelven en een last voor
mij En zioo* zullen we jaar in en jaar
uat doorbrengen, en ’t zelfde vreugde-
looze en doellooze bestaan voortslee-
pen. Toen ik trouwde, dacht ik een
genoegelijk en rijk leven te leiden, eQ
dat de wereld mij mijn eerste liefde
zou doen vergeten. Denkt gij dat ik
dwaap genoeg zou zijn geweest willens
en wetens zulk een leven in te gaan!
een klooster- of gevangefl’sieven
Ik was twintigmaal gelukkiger in het
schoolgebouw. Had ik ’t maar gewè
ten”, voegde zij er bij met een diepen
zudit. i i i i
Ik smeekte haar gelaten en geduldig
hW plichten te betrachten, ten einde
voldoening te smaken in het strooiende
bewustzijn van een welbesteed leven.
(Wordt vervolg^*
Een veel bewogen leven,
i.enuii uit het Engelscn
van
Miss E. BR A DON.
uüue en eten, meaiscnen wa.gevjiing
waren. zei yyivia mei peiiuencea
bliu, „maar ais ik van oen rechten
weg aiweeK ais u verzoom iets
lo uoen waaraan eemge moeilijKheid.
of zeiis gievaar veroonuen was, zoudl
ge mij dan nog wilien helpen
„Ja, Syivia, als die daad niet
strijd was met mijn ge eten.'
„Geweten herhaalde mijn dochter
met schamperen lach, „sedert wanneer
hebt gij een geweten gekregen
„Senert het oogenblik dat ik zondig
de. Het berouw deed mijn sluimerend
geweten ontwaken.
„Welnu, moeder”, zeide zij op lucht,
hartigen toon, „ik ben niet voornemens
uw moed of uw trouw op de proef le
stelien. Wat zxiu u kunnen doen om
mij te helpen Immers n.iets. U kunt
mijn last geen veer lichter maken.”
„Mij dunkt, Sylvia, dat uw last zoo
heel zwaar niet is te dragen. Gij hebl
immers alles wat ge kunt verlangen.”
„Ieder voelt ’t best waar de schoen
hem wringt hernam zij met ópgetrok
ken lip. ..Ik heb alles, behalve de en
kelo zegening, die mijn leven gelukkig
zou kunnen maken. Ik heb de liefde
verloren van den- eenigen. man voo;
wiesi ik ooit iets gevoelde.”
,.M ar ge hebt daar immers uit vrijen
wil afstand van gedaan, door uw hu
welijk met Sir Aubrey Ferriam.”
„O, ik was verblind, opgewonden
uour vauuis wvreiuscne beschouw ip-
gen gvpiiui.eiu uoor revrouw btan-
uen s oxioesuiaamuneid. Ik uacht mij
neeriijM. op naar te wreken, door iemand
ie trouwen, me ver hoven naar zoon
vernevon was maar lk vergat daarbij
uat ik met zonder bumunu kou leven,
lk kenue mijn éigen hart niet ih
wist nauwelijks dat ik een hart bezat
iviaair lk heb rxlimund van daag gezien.
Ik ouunocue hem in de Hoogstraat le
Moiumamipconik zag nunaoïuing en
spijt tevens in zijn gelaat, en keerde
terug naar huis naar dit sombere
huis <iie<ndiger dan ik mij ooit neb
gevoeld1.”
Lk deed mijn best o»n haar van de
verkeerdheid barer klachten, van het
nuttelooae van haar verdriet te over
tuigen, maar 't mocht niet baten. Zij
bleef over haar liefde en haar smart
praten vertelde mij van hare korte
verloving met den heer Standen, van
zijn moed, van zijn liefde, en hoe zij
hem met ontrouw had beloond. Zij ver
nederde zich zelve tot in ’t stof en
hoewel 't mijn p'.icht was haar te be.
rispen, kon ik niet nalaten medelijden
met haar te gevoelen.
..Bestaat er eenige hoop voor mij,
dat ik ooit we®r mijn vrijheid zal her
krijgen vroeg zij eindelijk, mij
scherp aanziende met die groote schit
terende oog en, die altijd met den mees
ten glans stralen, wanneer een slechte
187) -
Ik klopte aan de deur van
slaapkamer en toen ik geen antwoord
kreeg, waagde ik het de dhur te ope
nen en naar binnen te gaan. Zij lag
op haar knieën op den grond, met
tiaar lioofd op de kussens der sofa, in
eene houding van volslagen wanhoop,
met de handen krampachtig in het los
hangende haar, dat over haar schou
ders golfde, terwijl haar geheele li
chaam trilde door 't hevige snikken.
Bij het zien van haar verdriet vergal
lk alle voorzichtigheid die mijn onder
geschikte betrekking *ln het huis mij
oplegde. Ik knielde naast haar neder,
lichtte haar hoofd op en, drukte het
m mijn hart, wischte d’e tranen van
haar bleek® wangen «n kuste baar
met de halrtstochtelijke liefde eener
moeder.
(illHISUIE COURANT.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
1—5 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1regels l.b5, elke regel meer 0.30. Advertentiën in-het Zaterdagnummer 20
bijelag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prfjs.
INGEZONDEN MEDEDEEUNGEN: 1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger. r
Gewone advertentiën en ingezonden mededelingen bfl contract tot seer geredueeer-
den prijs. Groote lettere en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boekhan
delaren, Advertentiebureaus en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde ran opname verzekerd te ztfn.
veruiriet 't V ertrouw mif, siort je nart
vr j mij uit ik beu geen vreenpue,
ik b« je moeder. In wie anuers dan
m miLj kunt ge vertrouwen steken
Het duurde eenigen tijd eer zij ant
woordde, e» eer dat zenuwachtige
snikken langzamerhand bedaarde, loen
zij van lieverlede kalmer werd, ver
telde ik haar mijn eigen ongelukkige
geschiedenis, in korte trekked, maar
zonder haar iets van mijn schuld te
verzwijgen. Zij luisterde met verwon
derlijke bedaardheid naar mijn ver
haal, of liever alsof haar eigen smart
haar geest zoodanig vervulde, dat zij
nauwelijks in staat was eenige verba
zinè te gevoelen.
„Als gij mijn moeder zijt, moest ge
mij ook willen helpen ^eide zij ein
delijk, „ja, en mij in tijdi van nood
teir zijde staan.”
„Gelooft ge dan dat ik u ooit weer
zou kunnen verzaken, Sylvia?” zeide
ik. „Gedurende de zondige jaren mij
ner jeugd heeft uw kinderlijke beelte
nis mij onophoiMielijk voor den getsi
gezweefd. Het berouw over hel kwaad
dat ik u gedaan had was die bitterste
pijn die ik ooit je verduren had. In
dian de hemel mij ooit de gelegenheid
schenkt dat kwifid te herstellen, zal ik
mij met lang bedenken om die gele
genheid aan té grijpen.”
„Gij bedoelt daarmee-zeker dalt gij
mij zou bijstaan, zoolang mijne daden
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal vaar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal 8.15, met ZtWagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel «a de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van R—6 uur. Administratie Telef. Interc. 82;
Redactie Telef. 83. Postrekening 48400.
eïi
zei
948J 84