lad.
T
3
EN
s
ra
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Zaterdag 29 Januari 1927
89* Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks behafive op Zon- en Feestdagen
nd
Y
EERSTE BLAD.
tabletten
mxeseted
3
BERGAMBACHT, BERKENWDUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
FEUILLETON.
VLAMMENDE KATCHEN.
r*
-1
genezen.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
en
SS
im
fel inert allicht, aenefivd Win teren F -H
HOFSTAD.
vet
in 5 minuten,
tn .ninniari
e koude, sl
rrwakkiug.
er
I I
I
Wij zijn nimmer zoo verstoord op an
deren, als wanneer wij reden hebben om
ontevreden te zijn over ons eigen gedrag.
delarei
aan 1
lex van
kQ
me
ie:
eld
ten
Idi
>lie
(HOMIIE COURANT.
■ttordam
Breukbanden
ourant gratie.
26T0 20
40.1c!
t.vim W
t
even ontvangen g
ruikers. 3
e Handel- en
fEABT-VIT£"
ia» g
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda «n omstreken (behoorende tot den bcxorgkrmg);
1—regels 1.80, elke regel meer 02b. Van guiten Gouda en den bezorgkring:
1regels l.b5, elke regel meer 0.80. AdvartontiÖn iikhet Zaterdagnummer 30
bijslag op den prijs. Liefdadigheida-advertentiën de helft van dan prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1-4 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Og
de voorpagina 50 booger.
Gewone advertentiën en ingeaonden medodeeiingen bjj contract tot mot gerwdacoer
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tueachenkomst van soliede Boekhaa-
1 ren, Advertentiebureau» en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
het Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
in^-èteat.
Zeker, de maatschappelijke ontwikkeling
gaat geleidelijk, maar evenals in het levens
proces vbn het menschelijk lichaam breken
in dat van een beschaving ©ogenblikken
aan, waarop de overgang van de eene peri
ode in de andere het karakter van een „re
volutie” aanneemt. Het is een miskenning
van de we riff g van de natuurkrachten,
wanneer men aooals in onzen tijd veelal
geschiedt, de catastrophe-verschijnselen van
zoo’n periode als kenmerkend beschouwt.
Zooi is geschied door denkers uit een vo
rig geslacht, die de door de „industrieels
revolutie” veroorzaakte ellende breed uit
maten, de goede gevolgen zoo mogelijk ne
geerden, doch wanneer het niet doenlijk
was, ze kleineeren en zoo handelend, een
te somber beeld van hun tijd ophingen. Wij
weten nu, dank zij het resultaat van histo
risch onderzoek dat de tijdbeelden van Sis-
mondi, Marx en Engels te donker gebind
zijn, maar wat nog niet algemeen beseft
wordt dat de gevolgtrekkingen, waartoe
dig denkers uit de vorige eeuw kwamen
voor een deel onjuist zijn en... dat een po
litiek gebaseerd op die gevolgtrekkingen
geen goed» resultaten kan opleveren.
Onze beschaving is van haren oorsprong
af geweest een ontwikkeling van de per
soonlijkheid. De verdwijning van het ge-
meenschapsbezit was noodig voor dib ont-
Raman door
PAUL OSKAR HöCKER.
Uit het Duiisch vertaald
door
Hermine van Gfierten.
(fTadruk verboden).
de levensvoorwaarde;zoo gelijk en zoo
gunstig mogelijk zijn. Kn men denkt dit te
bereiken door voortdurende aanvallen op de
„klasse” der rijken
resultaat? Oogensol
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ij 06, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, ovbraJ waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal 8.15, mét ïkw'agsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen «an ons Bureau: MARK! 81, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boeknandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 8—6 uur. Administratie Telef. Interc. 82;
Redactie Telef. 88. Postrekening 48400.
wereap j
ae|tragisuie geocui
ü>e^nou, waai ui, op tuaamciucen
onuer de aisauuweiijaSte amwiauaigue-
aieu een uiooru. is gapioegu. nei lui
neuten aosouum aniDre».en van eemge
aauw ijzing van den uaoer heuli er ue
spainuiiing bij het puuLeia onwerzwaat
in genouaon. hei is versiaiiuig ge-
weeei van ue politie dat zjlj zoo open
lijn in ae pers medeaeeiingen neen
gedaan zoouat ieder weet met welk
een ijver wordt gezocht on tevens zaoi
luie ontzaggelijk moeilijk dit werk is.
Men kan geiMkkelijk zeggen dat het
de taak nor politie is omi aergebjKe
ouistere gevahen op te klaren, maar
niemand, mag het ónmogelijke eischei
en wanneer iedereen goed zie>t hoe ue
stand van zaken is, dan zal de gerust
stelling omtrent de veiligheid in onze
stad bd’jven ook. al zou het niet geluk
ken de<xs zaak tot klaarheid te brengen
Voor do beoordeeiing van de be
kwaamhe d der politie is het alleszins
gewensöht dlat het publiek op die hoog
te blijft. Gelukt het onder deze zware
omstandigheden het raadsel op te los
sen dup zal het natuurlijk een waar-
deering voor de politie zijn gelukt
het n et, dön moet het publiek de
overtuiging houden dat de politie voor
genuien* is zipi uuem vvuouig te ont
plooien. Vergissen wij ons jmet uan
was Koyaarus over het Haagsciie pu
O.iok altijd tevreden, wat betreft de
belangstelling die het voor zijn wers
had. Het aristocratische van zijn speT
heeft hier aitijdl bekoord). Verkade
heeft bet hier jarenlang uitgehouden
maar op den duur ging hij met zijn
stukken de menseden een beetje ver
velen. Dat is met Royaards niet het
geval geweest. Hij bracht altijd sttfe
ken die trokken én om den inhoud t n
on. het spel. Bij Verkade was nat
spel vooral van de verdere troep dik
wijls niet van het schitterendste en
liet de inhoud der, stukken dikwiqh
veel te wenschen over. Royaards is
een figuur die niet kan leven als hij
geen leiding kan geven. Hij is bewa
re regisseur en de allesbeheerschende
acteur Voor one kleine land zou hij
één der allereersten zijn als hier de
tooneelspeelkunst volledig kon bloeien.
Maar dat is het ju st het tooneei-lie-
vend publiek is te klein en het aantal
tooneelspelers is veel te groot. Daar
door moet de men, die hooge eischen
s elt in het gedrang komen.
net neen ons genoegen geuaan aai
noyajurus Dij zijn oden verjaaruag on-
uuoijeizauiuge Dewijzen van sympamie
uit ue naagsene burgerij ontving, net
njkt ons aai wij in uie looueeiwereld
een iets betere toekomst tegemoet gaan
nu enaeie geue.scuapptsi b-ijaen een
stevige basis onaec zien te arijgeu en
net" aeacai^ gm <oew -ntar alec groMet-
wordt Alleen ais net aiimal geoei-
scnaippen kleiner wordt en het zacn
kan consonaeereu is er hoop dat ij
weer in het goeae spoor komep. Het
dilettantisme moet er uit, geneel er
uil, en eerst aan komt er kans op
succes. Er is een tiju geweest dat al
lerlei jongelui die zich aangetrokkén
gevoelden tot het tooneel gemakkeajk
een kansje kregen om op de planken
te komen. Volontair-aeteurs en actnces
waren er. Voor aiLe vakken is oei
voiontairschap een kwaad, maar zeker
is het dit in de kunst. De gesloten
vakken hebben altijd gesoorgdl t kwaad
buiten de deur te nouiaan m ae niet-
gesloiem vaaken liet men ziet* door ae
goedkoopte verietiaen om h«v binnen te
balen. Ais er één vak geweeet is dat
er de voordeelen van ondervond dan
is het wel dat van. het tooneel geweest.
Het is een afschuw elijke fout te den
ken unit men voor sommige vakken
geen opleiuing noodig heeft, en dat
men genoeg heeft aan een geboorie-
acie. Het tegendeel is juist. Voor de
gelijke niet-gesioiem vakken zajn de
eischen dikwijls veel booger maar zij
kunnen alleen met precies worden om
schreven %n er zijn er bij d e met ge-
nieuwe» weelderige heeren-
dat de weduwe midden in
was
q^akr, |fcl allilht. ‘te^en
samenleving, maar tegen Kef feit, dat
schrijnende armoede voorkomt, naast over-
dadigen rijkdom. Tegen de beide uitersten
dus, richten zich de protesteerenden.
Wjj zouden hen, die zoo redeneeren, wil
den vragen, of met de sociale politiek, die
thans gevolgd wordt, de bestrijding van
excessen beoogd wordt, dan wel de steeds
verder voortschrijdende inperking van het
zelfstemmingsrecht van den enkeling? Wjj
gelooven, dat de feiten voor het grijpen lig
gen om een antwoord in laatstbedoelden zin
mede te argumenteeren. Kiezen wjj als
voorbeeld de loonpolitiek. Terugkeer tot de
oude verhoudingen tusschen patroon en
knecht is uitgesloten. Voor een individueel
looncontract is in de groote bedrijven geen
plaats. De collectieve arfjeidsovereenkomrt
is de eenig mogeljjke. Maar zoodra de col
lectieve regeling van arbeidsvoorwaarden
zoo ver wordt doorgevoerd, dat de inlivi-
dueele arbeider belet wordt van zijn bizon-
dere eigenschappen pnofjjt te trekken,
wordt ZÜ onhoudbaar. In een levende be
schaving laat de krachtige zich niet neer
drukken. En dit wil men thans. Heel de ac
tie der vakvereeni gingen van hoofd- zoowel
als handarbeiders, is hierop gericht. Waar
om? Omdat nog geloof wordt gehecht aan
de waarheid van een theorie over een pro
letariërs klasse. In deze klasse moeten
uaair taan leu voue aerenciiui ia uuuu
uat zij ook met uet onmogende kan.
W ij lieoben over on®e poiitie niet te
klagen, zelia niet als wij in aanmer-
i.ing nemen dut eemge opzienbarenae
gevallen niet tot klaaxbeddl zijn gebracnk
natuurlijk ware het te weusenen dal
net aitijd getinkte om alle gevahen a>L
oplossing te brengen, waarin ook
vooral een preventieve beteekems op
gesloten ligt, maar het lijkt ons aat
voor een gevoel van onveiligheid niet
de minste grond aanwezig is ook al
blijven gewichtige zaken onopgelost.
Even overvalt ons allen gelijk te
begrijpen is, een gevoel van onzeker
heid en onveiligheid en hier en daar
zal men zich ze f een verscherpte zorg
hebben opgelegd, maar dat gevoel aal
weer verdwijnen. Vooral is het geluk
kig dat de pers aan geen wilde ge
ruchten het oor heeft geleend. 'Sr
waaien bij een gelegenheid als deze
allerlei verbalen en fantasieën door d»
ivcht niemand weet ooit waar ze van
daan komen maar het is in ieder ge
val zaak dat zij geen weerklank vj|ff
den in de pery opdat zaj geen schijn
van een kans op juistheid kunnen krij
gen Het is oen algemeen belang dat
wij allen ons verstand in d®ae zaken
behouden en vertrouwen stellen in de
politie en de pers. Gelukkig is dit al
gemeen het gevel en iedereen detec-
tieft thans een beetje mee. Het uitlo
ven van een flinke som voor mede
deciingen die tot aanhouding leidini
WK
Ieder dlie omstreeks den tijd van den
moord personen heeft zien loopen in
de nabijheid van hét Bezuidenhout.
heeft stelfg zijn berichten daarover
gegeven en in dt opzicht is de pers
,het onmisbare hulpmiddel voor de po
llitie geweest.
Inmiddels hebben wij af te wachten.
In deze dagen i# nog wel eens ge
wezen op het kwaad dat zoovele on
gure types door ue stad zwerven en
op de noodzakelijkheid dat daaraan
een» oen eind wordt gemaakt. Het is
ijuisi, maar het is, de vraag of die ty
pes mot gevallen als hei thans voorge
komen geval, iets hebben te maken.
Zij zijn misschien eer de bedrijvers
van allerlei diefstallen en gapperijtjes.
Meer toezicht op dit slag zwervers wa
re iniusschen wel gewenscht.
Het is natuurlijk 1d meer beperkten
kring dat belangstelling bestaat voor
al hetgeen het tooneel betreft. In de
zen kring heeft he. aan .belangstelling
voor Willem Royaards die ook hier ter
stede zijn öOsten verjaardag in het
openbaar heeft gevierd, niet ontbro
ken. Op zijn kunst is men hier weti ge
steld en-men betreurt het stellig dat
hij op dit oogenblik niet in de gele-
ïiiogea aidoen. ueii Oieusimieisje nau
inmiddels naur handbagage naar de
logeer Kamer gebracht, ue kamer was
b inikend beloer, zooals het heeie nuis.
Ei werd hier onophoudelijk geboend
en gewreven. Mevrouw Iroilo was ae
streiigs’e huisvrouw, die men zien Kon
voorstellen. Ze dwang hier in huis niet
minder respect at dan aan de overzij
de in de zaak.
Toen Ka arina in die eetkamer kwam
die in ,,oud-Duitsahen stijl gehouden
was, zat haar schoonmoeder al aan de
ontbijttafel. Op de stoel naast haar aal
de buldog. Grommend duldde het beest
het naderbij ko Qn van de gast. Me
vrouw. had henj een servet ongebon
den en een bord melk met stukken
wittebrood erin, voor hem neergezet
Slobberend at Fricka, de dog, zijn por
tie op, steeds de groote nijdige kop
kwaadaardig naar de nieuweling toe
gew«nd).
Katarina draaide steeds het hart m
het lijf om als ze genoodzaakt was in
het huis van haar schoonmoeder me.
den ontzettend leelijken hond aan la
fel te zitten. Maar mevrouw had een
bijna afgodische vereering voor net
ondier. Ze sprak v.gak tegen de dog
als ze af leen was en beweerde dat het
verstandige beest ieder woord ver
stand. Kmtarina sloot de oogen en nam
een slok uit haar koip geurige zwarte
koffie.
ping van sara..e.ooze, goe^aoope a.u
dewerkfiguren en zoogenaamde stijl
me.ubelen die niets dan de grois e en
misiiiKte imitaties waren.
De muren waren volgehangen met
onbeteeiKenende olieverfschilderijen wel
ker kunstwaarde1 omgeikoerd evenredig
was aan de breedte van hun protserig
verguldie lijsten. En de bezitster van
al deze heerlijkheden paste er zich
uitstekend bij aan. Zij droeg een hoog,
sterk ingeregen corset, baar heeie klee
dij was op de taille ingesnoerd, waar
door haar aanleg tot vetlijvigheid, die
gemaskeerd moest worden, juist veel
meer in het oog viel. Haar donker
haar en haar borstelige wenkbrauwen
waren geverfd ze droeg veel briljan
ten, ook nu ’s morgens direct als ze
op was. I
Toen haar Katarina’s konst werd ge
meld zat zij juist voor haar toiletspie
gel. Ze had het rijtuig hooren voorrij
den. ..Laat de juffrouw binnenkomen'
zei z» uit de hoogte, terwijl ze een
haarsppld vaststak.
,.Nou. je komt net goed op tijd voor
’t ontbijt. Katohen. Wei. wat zie je er
koud uit. Wil je eerst je goed afdoen
of direct een kop ko fie hebben Ter
wijl ze sprak had ze haar logé op elke
wnng een) klappende zoen gegeven,
die duidelijke sporen van lippenpoma
de achterliet.
Katarina vroeg eerst ha»r kleeren te
-ondernemen. En het
w Wk verrijking van
bepaalde groepen, in Werkelijkheid: verar
ming van het geheel. Heeft de ervaring in
Rualand niet geleid tot’ de erkenning van de
waarheid dat voorwaatóe van herstel van
welvaart, dat is herstal^van volksleven,
is: herstel van maatsduappelijke ongelijk
heid?
Ook tot West-Europ* zal het besef door
dringen, dat wij op derf verkeerden weg zijn
den terugweg. Een nog niet ten
jjlergang gedoemde beschaving duldt
jfc willekeuritg, geen gelijkmakerij, waar
van de zwakken het otfër zouden zijn, want
aan den arbeid der swrken hebben zij te
danken, dat niettegenstaande hun zwak
te, mee optrekken langs den weg naar voor
uitgang. Wat zal nu het gevolg zjjn wan
neer den sterken <e oltpLooiing van hun
krachten belet wordt t Men behoeft geèn
wijsgeer te zijn om «deze vraag het ant-
Woord té kunoen vind*.
f HM snreekj; Van«Wf, dat met deze uit-
dn&kwg ^berale 4,3Öperk-’ niet gezin-
oiitieke party.
sr Situationen.
we gespreKKen
M oegïijptm vad
ts usweeai dull
is
Udg
jaiar. wttiuurnjK zou ze um u.e.
neuwen. WaiarscaijnlijK had de firma
het terrein noodig. Viktor had er al
over ges proven hoe zijn stiefmoeder
en oom Kispeier, haar rechterhand,
zich de veraiuiering dachten. Voor net
jonge paar zou een Kleine villa wor
den getwuwa aan de Wesielijge grens
van het tqrnein en Katarina s geboor
tehuis zou voor de verkoop-atdee.ing
worden verbouwd en vergroot er zou
magazijn- en pakiruimte in komen.
Door de breede poort in het hex
kwam het rijtuigje op het grondgebied
der Troilo's. Rechtuit lagen de kassen,
links d/e groote velden met die koude-
grondbedden, rechts het woonhuis, om
geven, door rech -opgaande dennen.
Het waren prachtige boomen.... maar
op het goedverzorgde grasveld aan hun
voet stonden een paar kabouters en
reeën van- aardewerk opgesteld.
Nog nooit was het zoo glashelder vol
Katarina’s bewustzijn dóórgedrongen,
hoe sti:lloos de heeie schepping van
de weduwe Troilo toch egenlijk was
Een kunstzinnig architect was bij het
ontwerpen van het woonhuis ’niet ge-
ra^dpleegdt maar een gewiekst aanne
mer-me^selaarsbaias had de vage voor
stellingen van zijn opdrachtgeefster
over een kasteelt in Roooco-stijl in
gruwel’jke werkelijkheid omgezet...
Nog erger dan van buiten was het
van binnen Het- was er een ophoo-
,,z<0iuaer roam wan is dut uuu weer
voor een nieuwigheid En vertei me
er eis, Kutohen wat is dlac voor mal.ig-
beid dat je (je in je hoofd 'hebt ge
haald Naar Engeland! Bij Dutton 't
Als volontair Je denkt toch zeker
niet dat ik dat toesta
Daar zaten ze al dilrec. midden in
het netelige onderwerp. Mevrouw spraix,
nu aan een stuk door, ze het de te
genpartij letterlijk niet aan het woord
komen, maar 2» at ook voortdjurend en
voederde onder de hand de hond. Er
lag een menigte kleine broodjes op
de broodbak. Mevrouw at ze zonder
boter, ze had he. druk over haar leef-
rogeis om niet dik te worden ze
zag er echter niet naar uit ailsof die
veel hielpen het eene broodje na
hef andere doopte ze in haar koffie
beet er een stuk af, doopte de rest
nog eens in en liet dan de hond
van happen.
Steeds probeerde Katarina iets in
het midden te brengen Mevrouw luis
terde er niet nanr. Ze sprak met volle
mond, ir opperend en snauwend, zon
der ophouden venter. Zooqls w daar
rat te eten en te grommen had' ze voör
Katarina een onloochenbare gelijkenis
met de begeerig-slobberende et\ kwaad
aardig grommende hond.
(Wordt vervolgd).
WP61#
tsvvj^chsv
rmiftg vau
p andére.
Op den terugweg?
Het streven naar gelijkmaking van maat
schappelijke levensvoorwaarden is, in onze
dagen, algemeen. In de vergaderzalen van
politieke,, zoowel als- in die van economische
organen van de maatschappij komt dien
wil tot uiting. -En ook het wetenschappe
lijk denken wordt beheerscht door den zich
in het hierboven omschreven venschijnsel
uitenden tijdgeest. Slaat men eenigie wer
ken over economische politiek op, dan kan
men er zeker van zün als ideaal beschreven
te vinden een politiek, die aanstuurt op een
zoo gelijkmatig mogeljjke verdeeling van
den maatschappelijken rijkdom onder de le
den der gemeenschap.
Deze geestelijke strooming nu, is een ver
schijnsel van reactie en als toodamig te vw-
klaren. De beschavingsperiode, die tegen
het ®ktde van de achttiende eeuw inzette en
aan welker einde wjj nog lang mat geko
men zjjn, bracht bjj haar intree een machts-
verschuiyiiB^ bjasêhep- .de ^Wt»cl^mpelijjie
wezetf, ni*t aMm g’éw
snél tempo voltrekken
vin®XMe gepaaid gqng
zekere groepen en y1
Een detgeljjk
kunnen wjj aanwOi»
onf^vilckehnig wasrv:
wikkeling. Ook het fludale tijdperk moest
gebroken worden. De individualistische
geest van -oa^e beschaving leidde ten slotte
tot de verhoudingen van hef zoogenaamde
„liberale” tijdperk, waarin wjj in ’n'Vorige
eeuw gekomen* zijn en waarin wjj ook nu
nog leven
Vrijmaking van het individu, ziehier wat
van den beginne af de werking is geweest
van de krachten /lie den ontwikkelings
gang van onze beschaving beheer'schen. Ge
voeld is dit door de grootste denkers, die in
ons midden geleefd hebben door (om ons
tot de laatste periode te beperken) Kant,
Schiller, Goethe, Nietzsche. Wat deze laat
ste geleerde in een zijner werken schreef
over de „hoogste exemplaren”, die het doe’,
van een kuituur zjjn, mag als juist worden
beschouwd. Maar dan is ook waar wat een
voorname geest als Wilhelm van Humboldt
schreef, nJ., dat 200 onze beschaving dan
zal -zijn kuituur van persoonlijkheden eerste
voorwaarde van .haar leven is: „veelvuldig
heid van levensomstandigheden" JEn een
denker onzer dagen, dr. Gustave Le Bon,
doet in een van zjjn geschriften opmerken,
dat in tegenstelRpg m«t de gangbare theo
rieën de onówiktfeling van ónze bescrftvi|g
4ejdt tot g^esde verder dogWwfterdA
•en schadelijke
rére medicinale
e Ingrediënten,
ooraanstaanoe
ke werking van m
ut de gastrische g
■n opgewekten s
len neem een of B
LJ frisch en op-
elpen U bij bet
in 5 minuten. 8
Hot 10 minuten, jg
tot 15 minuten. 9
0 tot 15 minuten 3
in24uren.
lapc- S
6)
Het
huis
hef park had laten neeraedetn,
van hier af niet te zien, maar wel de
paar kleine gebouwtjes van ééij ver
dieping aan die Dietenmilhlerweg, de
©ens het begin van dit groote bedrijf
hadden gevormd en in het laatste, hei
kleinste waarvan, nu een-en-twintig
jaar geleden, Katarina Lutz geboren
was. In het kleine huisje woonden se
dert de dood' van haar vader vreem
den Onder de pachter, een veehou
der, was alles erg verwaarloosd. Met
tranen in de oogen keek het meisje
er naar. Fr was voor haar steeds een.
groote zelfoverwinning noodig om het
"S- l**red'en Het pachtcontract
eihdigde in de herfst van het volgende
24«
28
I