sen
e
Jij
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD?VOOR GOJJDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, ÖOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
MEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz
Dit blad verschijnt dagelijks behiflve op Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
s
FEUILLETON.
rond
aren
VLAMMKNDK KATC11EN.
ON - GOUDA.
reerde
r Gouda
POT,
I
NT.
No. 16376 Zaterdag 5 Februari J927 85» Jaargang
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
324 177
•9
N. P. B.
dat
Diïit-
Miss
wat denkt U van mnj.
i 60 cent.
W
de
e Gouda.
zuiver afgeteekend de grenslijn
drqomenland der
grenslijn niet langs
vingisgebied Waart
gedwongen.
Het Westen eensg
eigen kuituur, van
krachten.
Geen! De antieke
toen het met zijn
Pillen
ortelboer van
spoedig weer
Qnderw. etc
ONDER BORG.
Z. C. B. afd. 30
2214 8
Roman door
PAUL OSKAR HöCKER.
Uit het Duitsch vertaald
door
H ermine van Geerten.
(Nadruk verboden)
N
del verkrijgbaar:
door
sr gemeente Gouda.
(trage omtlas-
sigheid, maag-
ïtlust, slechte
m dan
(ruiden
5000
n vermelding van
en Instellingen.
iuren uitgevoerde
geven hoe de ver-
landsche IJssel en
I zal komen.
0.75.
'ong en de ontwik
èoudsche Handel en
erbindingen te wa-
jven der Gemeente
g en Volkshuis
en en Wetenschap-
rwijs te Gouda; De
Gouda; Gouda a's
nste monumentale
staan zij, die de W» j
doortrekken en geloovj
historie, een wereldrevi
tot een alomvattend^
Welke opvatting is q
het niet. De toekomst
I van interessante
oowel uit vroegeren
en versierd is met
»n den tekst waarbij
RENDRUK van het
jroemde St. JANS
slechts
dachte van den internationalen vrede en in
ternationale toenadering diiende, dat men als
't ware het goede voorbeeld gaf voor den
toekomstigen omgang der volken, wanneer
men België zijn am gaf en een offer bracht.
Deze zelfde overwegingen zullen zich on
getwijfeld ook in de Eerste Kamer laten
gelden. Wanneer men niettemin in nieuwe
en goede hoop leeft, dat het tractaat door
de Eerste Kamer zal worden verworpen,
dan is dat wellicht voor een deel het gevolg
van de giezindheid der Eerste Kamer, die
zich veel minder dan de Tweede door poli
tieke overwegingen pleegt te laten leiden
en dus de nationale belangen zwaarder zal
laten wegen, maar meer toch nog van het
sterke verzet, dat zich steeds duidelijker in
ons land begint te openbaren en van het
sterker en duidelijker naar voren brengen
van de vele en groote bezwaren, die altijd
tegen het verdrag gevoeld zijn en het open
lijk uitspraken van steeds nieuwe bezwaren,
die zich openbaren.
Het grootste verzet ontmoetten tot nu toe
de bepalingen omtrent het nieuwe Schelde-
/«giem en het ontworpen AntwerpenMoer-
dlijtkkanaal, dat de Rotterdamsche haven een
1 De
padjeelen voor Nederland's belangen aan het
zoo
'evident, dat daarover fedtelijk niet zoo heel
"vefel meer gezegd' ia. Maar het nieuwe
Schelidenegiem werd dan laatsten tjjd aan
- een nieuwe beaahcpwing onderworpen door
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DCCCLIV.
Het gebeurt maar zelden dat een fi
guur uit de wereld der Kunst bij zijn
sterven agenieene belangstelling en
deelneming wekt. Meestal moeien er
vele jaren verloopen eer men bespeurt
wat een bizondere geest in hem school
en welk een mooi werk hij heeft ge-
schapen.
Verleden week is te®, grave gedaald
ee® bekende persoonlijkheid Uit de
wereld en wel volgde een breede scha
Verlies, als het zijn moet, geld en goed,
Doch nimmer uwen moed.
gedachte niet kunnen verdragen,
ik met mijn afgrijpelijk gebrek aan ,a-
leiut en wetenschappelijke aanleg zijn
opvolger moet woruen en dan zon
hij mij zeker onterven. Als ik m iver
zie ails zijn lachende erfgenaam ergert
hem dat veel minder.’’
..Zijn lachende erfgenaam Katari
na herhaplde geamuseerd zijn woor
den, want Mr. Gabb zette er een vree-
selijk ongelukkig gez oht bij. ,,Dus U
denkt als volontair bij de firma A. F.
Dutton te blijven tot U oudl en be
schimmeld bent. En ziet U daar niet
vreeselijk tegen op?”
,.Wait moet ik dan doen Als kwee-
kerij-chef of zelfs opzichter wil nie
mand me hebben. Daar ben ik te dom
voor. Ik meen bet heusch. Miss Lutz.
Weet U misschien hoe ik op andere
manier de tijd doorkom
..Gggf II naar Duitsdhland.”
.‘.ifóh ik bij U in betrekking komen,
Miss Lutz?”
Ze lachte. .,Ik zal mijn eigen opzich
ter zijn. Ik ben zoo arm' als ee® kerk
rat.”
.We moet bij U dan mest kruien t
De plantjes in andere potten zetten
Karren aarde rijden Hé
,.Ik neem een jongen uit de buurt,
die ik het langzamerhand leer.”
,.Neetrt U mij. Ik ben volleerd.
..Maar U gehoorzaamt mij» niet.’’
..Neen.”
Hij vatte vuur. ..Maar waarom moet
De volgende dagen kwam hij nog
verschil lende keer en op dit gesprek
terug. Kaarina begon zich langzamer
hand' met de gedachte vertrouwd te
fflhken Als ze het proces won en het
stuk grond! terugkreeg, zoodat ze een
eigen bedrijf kon beginnen, dan zou
een kracht als Mr. Gabb onbetaalbaar
zijn. Het was zoon raire kerel, dit ze
niet bang behoefde te zijn dat hij aan
zijn eigenlijk dwaas voornemen
lid Voe zou geven. Maar de minister heeft
die beantwoording handig ontweken door te
venwijizen naar de antwoorden, aan een se
nator gegeven, die lang na Vos vragen hier
omtrent had gesteld,, die aan het antwoord
eenige ruimte Ifeten, dus het ontwijken door
een rechtstreeksche verklaring, waarvan de
beteekems voor geen tweeërlei uitlegging
vatbaar was, mogelijk maakte. We zijn dus,
wat dat betrefit, nog even ver. Vast staat
«alleen, dat de Belgische regeering van mea
ning is, dat het verdrag geen bepaalde uit
spraak hiermtrent doet. En het gevaar, dat
Nederland kan bedreigen, wanneer een la
tere Belgische regeering in een oorlog op
grond van het verdrag doorvaart voor Bel
gische oorlogsschepen eischt, is dus nog
niet definitief opgehevem
Naast deze bezwaren is echter dien laat
sten tjjd nog een nieuw naar voren geko
men. Het verdrag zou aai strijd zijn met het
artikel van de grondwet, dat aan den koning
het oppertoezicht opdraagt over alles wat
den waterstaat betreft, waar het een com
missie schept, die geheel onafhankelijk over
de Westerschelde te beschikken zal krijgen.
Het is natuurljjk mogelijk, diat een tractaat
met een andere mogendheid gesloten, niet
geheel in overeenstemming is met onze
Grondwet Maar deze verdragen kunnen dan
feitelijk eerst na Grondwetsherziening tot
stand komen. Het thans aan de goedkeuring
der Eerste Kamer onderworpen Neder-
landech-Belgisch tractaat zou dus ontoelaat
baar zijn.
Het schjjnt, dat de regeering dit bezwaar
niet deelt. Maar voor de Eerste Kamer moet
het ongetwijfeld een nieuwe reden voor ver
werping scheppen. De kansen worden er dus
niet beter op. Een nieuw en ernstig bezwaar
heeft zich bij de bestaande gevoegd. En de
Eerste Kamer, die reeds aarzelde, zal naar
alle waarschijnlijkheid minister Van Kame-
beek en de Belgen hun zdn niet geven. Ons
nationaal belang is in te hooge mate bij dit
tractaat betrokken, dan dat we in geval van
twijfel ons overeenkomstig het oude Latjjn-
sdhe gezegde niet moeten onthouden.
K.
Da bezwaren tegen en kansen ven
het Nederl.-Belgisch tractaat.
De goedkeuring door de Tweede Kamer
van het door minister Van Kamebeek met
de Belgische regeering gesloten vednag,
regelende hoofdzakeljjk den toestand op de
Westerschelde en de verbinding van de Ant-
werpsche haven met den Rijn, heeft in ons
land ongetwijfeld eenige verbazing gewekt.
Men was er niet heelemaal gerust op, maar
géloofide toch in het algemeen, dat het ver
drag verworpen zou worden. Wanneer het
is goedgekeurd, dan hebben daarbij zeker
overwegingen zoowel van binnenlandsche
als van budtenlandsche politiek een rol ge
speeld. Men wilde minister Van Karnebeek
niet gaarne als minister van buitenlandsche
zaken missen en hoopte ook door het ver
drag een vriendschappelijke verhouding tus-
schen ons land en België tot stand te bren
gen en meende ten slotte, dat men de ge-
oorlogsschepen in oorlogstijd' het recht zon-
den hebben ten allen tijde over de Wester
schelde te varen, dan wel Neder land het
recht zou hebben die rivier voor alle oor
logsschepen, dus ook Belgische, althans in
oorlogstjjd te sluiten. Men zou zeggen, dat
het laatste van zelf spreekt. De Wester
schelde, door ons land stroomende, is Neder-
Landsch territoir. En Nederland kan toch
bezwaarljjlk toelaten, dat over ons gebied
zonder toestemming der regeering een
vreemde oorlogsmacht trekt, zeker niet
wanneer het tusschen twee of meer oorlog
voerenden zjjin neutraliteit heeft te bewa
ren en te handhaven. Maar een bepaling in
het vastgestelde tractaat scheen voor Bel
gië zelfs in oorlogstijd deze stelling aan
vechtbaar te maken. Bij de behandeling in
de Tweede Kamer heeft minister van Kar
nebeek met een beroep op een tusschen hem
en den Belgischen minister van de Velde
gevoerde briefwisseling België's recht van
doorvaart in oorlogstijd ontkend. Maar deze
ontkenning heeft de ongerustheid niét kun
nen wegnemen. Men wachtte daarom ver
langend op het antwoord, dat de Belgische
minister op de duidelijke daaromtrent ge
stelde vragen van het Antwerpsche Kamer-
een circulaire af door den leider van het
onderwijsdepartement gezonden aan alle
schoolhoofden in Engelland, in welk stuk de
vorming van cadettencorpsen onder de leer
Lingen wordt aanbevolen. Engeland moet,
zoo heet het in dit officieele stuk, steeds
de beschikking hebben over minstens
29.000 goed geoefende officieren. Onder de
schooljeugd moet, om dit doel te kunnen be
reiken, de ree ruiteen ng beginnen.
De jongste onthullingen van de „Manches
ter Guardian", over Duitsche wapen- en
mnutiefabrieken in Rusland, brachten aan
het licht, dat Centraal-Europa, in geval van
een oorlog, over voldoende munitie kan be
schikken. De Duitsche rjjksweer is een ka-
dercorps, een kern voor een volksleger.
Van Sovjet-Rusland weten wjj, dat het
beschikt over een sterk en uitnemend geor-
ganiseerd leger. Moekousche agenten wer
ven zelfs in Engeland officieren voor het
Sovjetleger!
Zoo zouden wjj kunnen voortgaan met het
noemen van feiten, waaruit blijkt, dat de
politieke machtsverschuiving, die bezig is
zich te voltrekken, gepaard gaat met b c-
wapening. Waarom de oogen er voor
gesloten? Is het niet moediger en ver
standiger de werkelijkheid met open
oogen aan te zien en te begrijpen, wat zich
afspeelt in de wereld Dan zouden wjj ook
meer aandacht wjjden aan een andere groep
verschijnselen, waarneembaar in Europa, in
het westen. Wie met eenige aandacht de be
schouwingen in de dagbladen gevolgd heeft
weet, dat de toenadering tusschen Duitsch-
land en Frankrijk meer is geworden dan een
leuze van enkele pacifisten. De oude allian
tie, de bekende Fransohe journalist, Sauer-
wein, erkent het openlijk, is te niet gegaan.
Overwinnaar en overwonnene staan in
Europa niet meer tegenover elkaar, als in
1918 en 1919.
Welnu, bezien wij dit verschijnsel in ver
band met hetgeen buiten Europa voorvalt,
dan dringt zich de onzes inziens alles beslis
sende vraag op: zal de heerschappij van de
Westersche cultuur leiden tot een wereld-
kuiltuiur, die alle volken der aarde omvat,
of zal ook eenmaal de Westersche kultuur-
mensch sterven en een nieuwe kuituur den
mensch opleveren, wiens bestemming het is
de wereld voor den tijd van eenige eeuwen
te beheerschen
De yraag stellen is eenvoudig, haar be
antwoorden moeilijk. Oswald Spengler, de
denker, die ons zijn opvatting van den gang
der historie beschreven heeft in het boek
„Untergang des Abendlandes”, wil van een
eeuwig levende kuituur niet weten. Het
Westen gaat onder, evenals Egypte, even
als de antieke wereld (Griekenland-Rome)
ondergingen. Tegenover die beschouwing
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkriog)
1—5 regels 1.8Q, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1regels l.bö, elke regel meer 0.80. Advertentiën in-het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
ie voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen b|j contract tot zeor geraducetr
den prijs. Groote Lettere en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusechenkomst var soliede Boekhan
delaren, Advertentiebureau» en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
het Bureau zijn .ngekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
op stils, van zakeui gom gevolg zou
geve®. j
Als zij in de» rusttijde® over de ter
reinen van de reusachtige kweei»erij
slenceroe, bouwde zij luchtkasteelen.
N.'tuur ijK zou zij zich in Sonnenberg
ook op het kweeken van anjers gaan
toeleggen, ae had hier zooveel nieuws
gezien en g,eleerd en door eigen stu-
ait en proefnemingen zooveel kennis
opgedaan da£ ze op dit gebied een
mei te onderstóhaiten mededingster van
de firm0 Viktor H. Troilo kon wor
den Overigens, wal grootte en moder
ne inrichting betrof verzonk het be
drijf van deze opgeblazen protsen bij
dat der Engelsche firma eenvoudig m
het niet.
Langzamerhand was Katdrina met al
de bedrijfsohefs goéde vrienden ge
worden. Alle vooroordeel tegen haar
was overwonnen. Daar ze zich nu ook
heel behoorlijk in het Engelsch kon
uitdrukken had ze buitengewoon veel
aan de gesprekken met deze bekwame
Wenachen. Orfe op de kantoren zag ze
kans allerlei belangrijks op te steken.
Mr Gabb had al verraden dat ze in
dé kanende herfst in Duitschland haar
éigen bedrijf zou beginnen en hem als
..tuinjongen” zou aanstellen Ze zou
den op het vasteland een groote re
clame maken voor de specialiteiten van
de firma Dutton als men hun voordee-
lige voorwaarden aanbood. Zoo ontoe
gankelijk Mr. Gabb was voor plant-
n de ontwikkeling
i aan een wereld-
utie, die leiden zal
üeldkultiïur.
juiste? Wij weten
in den schoot der
góden. Maar in ons is tets, dat prikkelt tot
verzet tegen L,
wil. Zoo lang wij', W<
1 e n, heeft onze kuituur, zyn ware krachten
niet uitgeput, is hare .^stemming niet be
reikt. En die will uit
zelfbehoud, die zich
in den laatsten tijd
Daarom is het oo
ning voor Europa no
Ook de antieke bef
wapenaars, haar overtuigde pacifisten. Wel
ken invloed hebben zjj^Uitgeoefend op den
loop der geschiedenis,
mensch werd ontwapend
heerschappij gedaan was, toen de levens
krachten der antieke kuituur uitgeput wa
ren.
De Westersche kuituur is nog verj^ van
uitgeleefd. Voor Spengler is de ondergang
van het avondland een kwestie van eed wen.
Welnu, zien wjj juu ip onze gedachten hiat, moordende concurrentie zou aandoen,
i4 vaJ1 fiet ??r
•cifisten? Loopt -die nieuw te graven kanaal verbonden, zijn
ft Westersche bescha
men vrede» door nood-
j
and. Bescherming van
•mi tanm n 1» ta^Muidolragi vmi de vraag, of Belgische
Wellicht ook een kwestie van
eeuwen, of kwarteeuwen, maar het is het
ideaal, dat het „practisch pacifisme” zich
stelt.
er dan ook altijd baas en knecht we
zen Waarom geen eerlijke arbeids-
verdieeling Als twee menschen er
plezier n hebben om een jonge on
derneming er boven op te helpen, dan
is het niet noodig om te bevelen en te
gehoorzamen. Dan behoeft mie® elkaar
alleen maar te begrijpen. Zegt U dat
ik komen kan. Miss Litz? Dan kom ik.
..Meent U het werkelijk? Hoe bent
U in Godsnaam' op dat idee gekomen.
,.Wed,’ ik denk dat ik me doodelijk
vervelen zal als U weg bent. Daarom
is het maar beter dat ik met U mee
ga.”
.,Maar U beweert dat U de
sobers niet kunt uitstaan.”
..Neen. U bent de eenige uitzonde
ring.”
..Erg vleiend.”
,.En
Lutz
..Als tuin jongen bent U een juweel.
Als mensch een gruwel.”
Hij lachte.
(iüllDSCHE (OHH \l.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartea. 3.Z5, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal Jl.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal 8.15, met. Zondagsblad 3.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen «tan ons Bureau; MARKT 31, GOUDA.
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van A--4 uur. Administratie Telef. Interc. 82;
Redactie Telef. 83. Postrekening 48400.
12) -
»,Wat zou ik miet een goed stel her
sens moeten beginnen, Miss Lutz? Als
'k in Leicester zit als opvolger van
mijn oom Daar doen ze alles noft
prectieB als vijftig jaar geleden. Wie
daar wat wil veranderen, bederft de
boel miaai*
..Wanneer gaat U naar Leicester
..Misschien morgen, misschien over
ten jaar. I don 't know. Ik moet nog
oen beetje wachten.”
..Wachten, waarop?”
-Tot het mijn geliefde oom Tom be-
“Wt het tijdelijke met het rouwige
verwisselen. Maar tegen die tjd
kon ik oud en beschimmeld' zijn, want
de man heeft een ideale gezondheid,
geloof ifc.”
Kunt U zicih tijdens zijn leven dan
niet nuttig maken in Leices e’-
•.No, Miss Lutz. Oom Tom zou
Practisch pacifisme.
Terwjjl vertegenwoordigers van de vol
ken der oude wereld bijeen zjjn ter bestu-
deering vani het „vraagstuk” der ontwape
ning en in de harten van honderdduizenden,
ja wellicht van millioenen onzer medemen-
schen het ideaal van d|en wereldvrede leeft,
wondt in het grensgebied van de Wester-
sche beschaving, op verschillende plaatsen
tegelijk, de vaan van het oproer ontplooid.
Oost-Azië en Noord-Afrika zijn in opstand
tegen het Westen. Het daghet in het Oos
ten. De reveille van den Islam. Waren dit
tot voor enkele jaren de veelzeggende titels
van boeken, thans zijn het de aanduidingen
van waargenomen verschijnselen.
Nog ziet de Westerling geen aaneenge
sloten front van vijanden tegenover zich En
dat doet hem wellicht verkeeren in dien waan
dat aan hetgeen zich daar afspeêlt in die
verre streken ,niet zwik een groote betee-
kenis moet worden toegekend als sommige,
pessimistisch gestemde beoordeelaars ons
willen doen gelooven. Bovendien, de strijd
in China is een burgeroorlog, een kamp
tusschen Chineesiclhe partijen, die ons alleen
aangaat voor zoover onze commercieele be
langen er door bedreigd wordenj^En in
Noord-Afrika is Abdel Krim iiiet opge
borgen op een eiland, mijlen eK mijJen van
zijn vaderland verwijderd?
Welnu, welke reden tot ongerustheid zou
er dan kunnen bestaan? Den zijn er zij, die
droomen van een wereldvrede, van een
menschheid, die gansch de aarde in een
igeest van vriendschap en verdraagzaamheid
bewoont. Voor dezen is de rebellie tegen de
heerschappüij van het Westen niet anders
dan dé voorbode van een komende orde,
waarin voor de tegenstelling Oost-West
geen plaats meer is.
Tijdens debatten in het Engelsche Lager
huis over den toestand in China en duide
lijker nog: gedurende de besprekingen op
de .Jmperial Conference", is gebleken, hoe
de leiders van het Britsche volk de pogin
gen tot machtsverschuiving in de verschil
lende deelen der wereld ernstig opvatten en
maatregelen benamen, de eventueele gevol
gen dier pogingen onschadelijk te maken.
In het verslag van de zittingen van een der
commissies van de „Imperia! Conference”
lezen wij, dat de leden unaniem van oor
deel waren, dat het oogenblik om alle ge
schillen tusschen volken door verplichte ar
bitrage te beslechten, nog niet gekomen
was. Het bekende tijdschrift „Foreign Af
fairs” drukt in zijn November-aflevering
kundi gie geleerdheid, zoo gewiekst was
inj ais het op za^eu oéfen aanatwam.
h® het resultaat van zijn bemoeiingen
was dan oom dat ue mrecttie van le
tinna Dutton aa® Katarina een voorstel
dieedi. Er w.erd haar een niet onbe
langrijk crediet int uitzicht gesteld.
1 och dankte ze da. ten siotte misschien
nog néér aan die voortreffelijke indruk
die haar groote arbeidslust en haar
studiezin op de directie hadden ge
maakt dan aan Mr. Gabbs zakenge
nie. Te beginnen met 1 April kreeg
ze zelfs een klein salaris, vveik fel
een storin' van veribazing te weeg
bracht.
Toch was haar toekomst nog zeer
onzeker zoolang het proces dat ze op
raad van Geheimraad Erck tegen me
vrouw Dora Troilo begonnen was, nog
niet was best st. In eerste instantie
waren haar aanspraken afgewezen.”
Ten slotte win je toch, beste meid,
verlies die moed maar niet. Je zaak *s
voor ieder rechter met verstand zoo
rechtvaiardig als het maar kan”, had
de heer Erck geschreven, ,,de eerste
besl ssing moet in hooger beroep ver
nietigd worden.” Ook de advocaat die
zi j op aanraden van haalr ouden vriend
genomen had was tamelijk zeker van
het succes. Begin October drie we
ken voordat ze uit Iver zou weggaan
kreeg ze een telegram dat het Ge
rechtshof haar persoonlijk verschijnen
noodig oordeelde. (Wordt vervolgd).
Spengler's fatalisme: onze
tetterlmgen, nog wil-
lur, zij
hare^estei
uit zift in den drang naar
mis weer en vooral
lelijk manifesteert.
>lik voor ontwape-
et aangebroken,
ring kent haar ont-
