Adverteert
aarom 9
Ibnnieerl B op Bil Blad
nog langer uitstellen1
Gebr. - Kamphuizen.
G. v. d. BERG
Verhuizingen
Gids voor Gouda
I. HUM» i ZMI nou.
POMONA'S
I)E GOUDSCHE FRUITHANDEL
Voor Lips' Brandkasten en Slotenfatriek I
MOEDER,
TENTOONSTELLING
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 5 MAART 1927 - TWEEDE BEAD
16?°
GevestigdWijdstraat 39,
M. NEDER LOF,
Goudsche BegraienisoDdememiDg
P. J. REVET ZONEN
DAMES
Boelhuis tl Wsddinxveen
Bericht van Inzet.
J. C. Langeraar - Gouda
„Het Blauwe Kruis"
J. KL A 6, Kuiperstraat 41-43
HOUTZEEP
AMMONIAKZEEP
Drogisterij „Ds Goudsche Gaper"
Geïllustreerde
Plattegrond
AAKT VAN VREUMINMEN. Adres Wijdstr. 20. Tel. 180
288Qto IS ÏÏE A&ENTP. ROND Pz„ GOUDA I
Motorbootdienst Gouda-Oudewater Utrecht
R.I.A.
ie JH MUT-MT
Suiker
Eiwit
Ziekte
Zwakke Mannen
Meestal
voldeende
MQLENAAR's
KINDERMEEL
Uw leven
willen geven
gezondheid
welvaren
Uit ons Parlement
v- vt.. .v. i
ihSTEffPAM R9TTER0AH>DEHHflflG UTRECHT LEIPEN gROMINCEM LEEUWABPEH SNEEK ENSCHEDE ZWOLLE ARNHEM HAARLEM
Zou er idealer Waui'
del- of Sportjurki
zijn dan dit vluggel
Jumpermodel (deux
pièces) van wollen
Casha, met ceintuur
van Crêpe de Chine
imprimée (ook aan
mouwen en kraag m.
f**.strik)? De rok is
^rondom geplisseerd.
\$jDe prijs vraagt U?
SfcPezc be-
Kunt U 'n Apart
model dragen? Kiest
dan deze chique Ja
pon van Rins Pa
pilion ra. geplisseerd
Crêpe Georgette vest
en Crêpe de Chlne
overkraag! In Koraal,
Zilver, Bisqult.Gera-
niufn, Mar.,
zwart.- 0/:75
slechts jtJKj,
Neemt deze aardige
Popeline Japon
erbij 1 Ziet eens
't rokje met diepe
plooien, ceintuur m.
strik, fijn Crêpe de
Chine»vest, kraag en
mouwen met goud
en züde-borduursel.
In alls mo
derne kleu# Q75
ren slechts
Een schat van een
Avondjurk deze
Crêpe de Chine Ja
pon (blouse model)
met diepe plooien in
den rok, ceintuur m.
strik achter en mod.
parclgam. In Zilver,
Bleu, Ciel, Crevette,
Marine en
Zwart toch d *T50
slechts
'n Vreugde voor
altjjd beteekent deze
voorname Japon van
Voloütine m. Crêpe
de Chine-vest, man
chet en kraag I Diepe
filooien in den rok.
n Ardoise, Bisquit,
Marine en Zwart
kost zij C
toch - *T<J5Ö
slechts. vJX,
Mond- en Tandarts.
Spreekuur Donderdagmorgen.
Kunstgebitten met 5 jaar garantie
Onbreekbare, mooi ros® doorschijnende
verhemelteplaat.
Hulpgebit 10.en binnen 14 dagen!
Voor absoluut pynlooze behandeling
wordt ingestaan. Inlichtingen kosteloos
Reparaties aan alle gebitten binnen 2 da
gen.
M'dag, D'dag, W'dag, Vrijdag MATHF.-
NESSERLAAN 401, Rotterdam, Tel. 30742
PROTESTANTSCHE
Dir.: H. v. d. GRAAFF,
v.h. P. J. v. (1. Wolf en L. Binnendijk
Kattensincel 72 Telef. 763.
SIROOPWAFELS 6 cent per stuk.
Alle soorten GEBAKJES 8 cent per
stuk. - Prima HONINGKOEK 45
cent per stuk. COCOSMACRONS,
LEKKERTAAI 20 cent per on9.
Ridder van Catsweg 18, Qouda
486 10
van en naar alle plaatsen.
STEENHOUWERIJ
A. ROODBOL
HARDSTEEN ZANDSTEEN
SCHOORSTEENMANTELS
GRAFWERKEN.
ACHTER DE KERK - GOUDA.
HOESTPASTILLES
DROP IN SOORTEN
LEVERTRAAN
HAARLEMMEROLIE
THERMOGENEWATTEN
SLOANS LINIMENT
PUROL. 15
GOUDA - OOSTHAVEN 65
- HfgianisoHa artikelen -
PATENT 6ENEESMIDDELEN.
Swcaet vanekard. lal. gratia.
MAISON SANTÉ B,
8oki*kade 165a ROTTERDAM.
Notaris G. VOS te Waddinxveen,
is voornemens op 16 MAART 1927,
des voorm. 10 uur, aan de Bouwmans
woning G. 81, van den heer J. v. d.
KRAAN, in het 2e Blok te Waddinx
veen, in het openbaar contant
te VERKOOPEN:
5 kalfdragenda Kaaien
een partij hooi en mest, bouw- en
melkgereedschappen, w.o. brik, drie-
wielige kar, 2 varkenshokken, kip
penhok, bergheeft met spil, melk
vaten, kuipen en emmers, 2 ladders,
kruiwagen en paardetuigvoorts
EENIGE MEUBELEN en wat ver
der ten verkoop zal worden aange
boden.
Alles op den verkoopdag afgenuni-
merd te bezichtigen van des voorm.
uur af. 627-30
Da Bouwmanswoning
510 te REEUWIJK, aan den Ouden
Weg, met schuren, nieuwen hooi
berg, en diverse perceelen uitmun
tend WEI- EN HOOILAND onder
Reeuwiik en Zwammerdaim. te zamen
groot 10.59.88 H.A., staat in bod op
slechts f 27.500.
De AFSLAG is bepaald op Donder
dag 10 Maart 1927, des morgens 11
uur in het Koffiehuis „De Harmo
nie" aan de Markt te Gouda. 23
Notaris J. KOEMAN, Haastrecht.
Onze echte bruine pleisters,
zalven en kruiden zyn bereid volgens de
echte recepten ons door den Heer W. DE
VISSER zelf gefleerd.
Reeds duizenden zijn er door onze pleis
ters genezen; dus wanhoop niet! maar wend
U vol vertrouwen tot onderstaand adres
N. J. v. d. WOUDEN,
348 10 Zeugestraat 68, Gouda.
SLOAN'S LINIMENT
SAMSON'S LINIMENT.
PAIN EXPELLER.
Burg.Martintslng-l, hoik F.W. R-ltzitr.
Kleeding naar Maat.
Bekend solied adres.
■■■■MBneBBB 64t-
Markt 6 - Tel. 762 - Gouda.
In eiken Boekhandel verkrijgbaar:
bewerkt door
G. J. J. POT,
Secretaris-Archivaris der gemeente Gouda.
Dit fraai® boek, dat tal van interessante
bijzonderheden bevat, zoowel uit vroegeren
ais tegenwooidigen tijd en versierd is met
78 illustraties in en buiten den tekst waarby
een fraaie VIER-KLEURENDRUK van het
KERKRAAM uit de beroemde St. JANS
KERK, kost slechts
50 CENT.
INHOUD: De oorsprong en de ontwik
keling van Gouda: De Goudsche Handel en
Industrie; D® verkeersverbindingen te wa
ter en te land; De bedrijven der Gemeente
Gouda; Gezondheidszorg en Volkshuis
vesting t« Gouda; Kunsten en Wetenschap
pen te Gouda; Het Onderwijs te Goudaj^De
lichamelijke opvoeding te Gouda; Gouda
woonstad; De voornaamste monumental p
gebouwen, enz. I
der Gemeente Gouda.
Schaal 1 6000
met STRATENLIJST en vermelding van
Bijzondere Gebouwen en Instellingen
Op deze in fraaie kleuren uitgevoerde
plattegrond is ook aangegeven hoe de i ir-
binding tusschen de Hollandsche IJssel in
de Gouwe tot stand zal komen.
PRIJS f 0.75,
UITGAVEN VAN
SOEPEN en PAPPEN dagelijks versch f25 cent p. Liter
PLANTENBOTER P.V.U., fijner en zuiverder dan andere 321/» ct. p. pakje
VETPOTTEN, Fijnste vet voor de keukenf 1.30 p. Kilo
Vertegenw. voor GOUDA
MENU VOOR DE WEEK 7—12 MAART.
MAANDAG: Rijstsoep Havermout. 613-40
DINSDAG Macaronisoep Groentesoep Rijstebrij.
WOENSDAG: Tomatensoep Linzensoep Gort in karnemelk.
DONDERDAG: Witte (Koninginne) soep Preisoep Havermout.
VRIJDAG: Erwtensoep Vermicellisoep Griesmeel.
Z ATERDAGKerrysoep Groentesoep Gort in karnemelk.
Firma Wad. A. Rlatvald.
LANGE T1ENDEWEG 27
he<
BLAUWE DRUIVEN
PERZIKEN
PRUIMEN
MANDARIJNEN
CITROENEN
TOMATEN
TELEF 31
voorra ad
TAFELPEREN
TAFELAPPELEN
BANANEN
DOOSJES TUNISDADELS
NIEUWE VIJGEN
VRUCHTEN in blik.
DIVERSE SOORTEN NOTEN
BUSGROENTEN (merk Sleutels) te Ren scherp mncurreerende prijzen.
Vertrekuur: Maandagavond 7 uur Woensdagmiddag 2 uur Donderdagmiddag 12 lur
De Ondernemer: FIRMA WED. K. A. VAN DEN HEUVEL
047 ao Ligplaats i GOUWE Bij de Groenendaal. Tal. 411
Goederen worden dagelijks (aangenomen GOUWE 184.
van 9 t/m 13 Maart 1927
^Nog 4 dagen en de deuren worden
geopend.
Geopend van 2-5 uur en van 7-11 uur
Huisvrouwen I
Da middagan zijn zear belangrijk. 8roota Demonstratie
acuta ol Chronische Nierziekte 38
Deze ziekten, die tot nog toe als ongene eselyk werden beschouwd, kunnen volkomen
genezen worden.
die vóór hun tijd oud en uitgeput zijn, kunnen hun oude kracht en flinkheid herkrijgen
door de
GENEESMIDDELEN VAN Dr. DAMMAN,
getrokken uit volkomen onschadelijke plantaardig* stoffen*
Men vrage circulaire met attesten aan by den Heer SNABlLIé. Afd. D.E. 86,
Groote Markt 7, Rotterdam. Verzoeke duidelijk aan te geven voor welke ziekte, daar
er voor elke ziekte een aparte brochure is.
echter is het
Uw kindje te voeden
met
volgens aanwijzing op
de verpakking.
MOLENAAR 4 Co, Westzaan.
w
Een vrouw heeft gewoonlijk „niets om aan te
trekken". Dus kan iedere vrouw best een of twee
nieuwe japonnen gebruiken! Wanneer U nu weet,
dat U bij ons een groote verscheidenheid vindt van
chique modellen en voor de bekende lage C. A.
prijzen 1, waarom zoudt Ge dan nog langer uitstel*
len?. Komen kijken moet U zeker]
U zoudt
voor de
en het
van Uw kleine schat
Vraag gratis brochure aan P.
Fragmenten uit de geschie
denis van de Kaasbereiding
en -handel.
De positie van
De beteekenis van de markt voor een be
paald product, is afhankelijk van de vraag
in hoeiverre die handel in da* artikel iter
plaatse geconcentreerd is. Na een langdurig
proces in de eerste helft van de H6e eeuiw,
waarbjj d© Schoonhovensche zuivelmarkt
door de Groote of Secret© Raad van Karei
V vernietigd werd, bleef Gouda eeuwenlang
de eenige kaasmarkt in deze streken, totdat
de Fransche revolutie een einde maakte
aan de overheersohing van het platteland
door de steden en in verschillende omlig
gende dorpen kaasmarkten welig opschoten,
toen deze de vryheid verkregen er zelf een
waag op na te houden. Het gevolg was, dat
de handel sterk versnipperde, nu alle kaas
niet meer op een of enkele centrale punten
werd tesamen gebracht. Men mo©t dit een
voudig beschouwen als een reactie tegen
de vroegere gedwongen centraliseering,
terwjjl men tevens het voordeel had de
kaas in de naaste omgeving van de hand
te kunnen doen. De grootte der achteruit
gang van de Goudsche markt, die daarvan
het govo^K was, is niet met zekerheid te
ramen, daar gegevens over de kaasproduc
tie in die dagen niet bekend zyn. Alleen
weten iwy, dat van de 3.460.964 K.G. uit
1697, in 1865 nog slechts 273.500 K.G. wer
den aangevoerd. Maar ook al was tot het
laatste gedeelte van de vorige eeuw de
Goudsche kaasmarkt min of meer verloo-
pen, met tijdelijke perioden van herstel, be
langrijk© concurrenten vond zij niet tegen
over zich. In December 1881 werd, door
bemoeiingen van de afd. Bodegraven van
de Holl. Mij. van Landbouw en enkele kaas
handelaren te Bodegraven een kaasmarkt
opgericht en na Bodegraven volgden er
spoedig meer. In Woerden weid in 1885 een
markt opgericht; ook verrezen kaasmark
ten te Alphen ad. Rijn, Harmeien, Kreuke
len, Nieuwkoop, Leiden, Uithoorn en
Utrecht, die ten deel© tot grooten bloei
i al wee
Een vergelijking van de beteekenis der
verschillende markten schijnt uiterst een
voudig: jaarlijks geven de Landbouiwversla-
gert, een uitgave van de Directie van den
Landbouw, een overzicht van de aanvoeren
der verschillend© markten. Men behoeft
slechts de opgegeven aantallen KjG. te
vergelijken, om een indruk te krijgen van
den omvang van hef., plaatselijk markt-
Een onderzoek heeft echter aangetoond,
dat iby het raadplegen en gebruiken van
deze cijfers de grootste voorzichtigheid ge
boden is. Het ergst wordt de onbetrouw
baarheid van dit cijfermateriaal wel gede-
•d door een uiteenzetting van de
waarop het verki^en wordt. Óver
nauwkeurig© cijfers beschikt men op de
meeste markten slechts ten aanzien van het
aantal aangevoerde partijen of wagens; dit
is vrij nauwkeurig na te gaan uit de ge
ïnd© marktgelden en de controle daarop.
Dóe aangevoerde partijeen kunnen echter in
gewicht zeer sterk uiteenloopen. Eenwaag-
boek, dat een «der Goudsche handelaren mij
welwillend ter beschikking stelde, liet
schommelingen zien van 600—30 K.G. per
partij en natuurlijk zijn nog grootere mo
gelijk. Nu staan in het algemeen over deze
grootte geen directe gegevens ter beschik
king. Wel wordt al de kaas, die verkocht
wordt gewogen, maar niet aan een centraal
punt. Men moet dus bij zijn berekeningen
uitgaan van een party van gemiddeld ge
wicht Op de verschillende markten worden
zeer verschillende soorten kaas aange
voerd, zoodat ook een uniform gemiddelde
geen dienst kan doen. Te Gouda verkrijgt
men den totaal-aanvoer door uit te
van het gemiddelde de:
gewogen partijen; alles
zeer klein gedeelte van de totale aanvoer,
waardoor het verkregen cyfer due ook
slechts betrekkelyke waarde bezit; in ver
schillende andere gemeenten houdt men er
gelyksoortige methoden op na. Een verge-
ïyking van de aamvoercyfers zonder meer
is dus vrijwel waardeloos.
Voor de oplossing van de vraag welke de
positie van de Goudsche markt is, meer in
het bijzonder of .deze nu al of niet vooruit
gaat, moet dus een andere methode gevolgd
worden. Want °°k a' worden op een bepaal
de markt meer K/5, .of party en aangevoerd
dat wil n°8 geenszins zeggen dat nu inder
daad di© martk vooruitgaat. Het kan een
voudig het gevolg zyn van een meerdere
productie, die zich evenredig over de ver
schillende markten verdeelt. Voor een
juister beeld is dus berekend het percentage
dat de Goudsche aanvoer van de voornaam
st© concurreeirende markten Bodegraven,
Woerden, Oudewater en Gouda van jaar tot
jaar heeft ingenomen. De uitkomsten daar
van volgen hieronder:
1906
17%
1917
13%
1907
16%
1918
13%
1908
17%
1918
13%
1909
116
1920
16%
1910
16%
1921
18%
1911
14%
1922
19%
1912
15%
1923
17
1913
20%
1924
116%
1914
18%
1926
17%
1915
17%
1926
19%
1916
15%
Ten deele moeten ook hier de verschillen
de onjuistheden hun invloed doen gelden,
doch in mindere mat© dan in het oorspron-
kolyk materiaal. De grootte van dezen in
vloed moet op enkele procenten geschat
worden .Nemen we de hierboven gegeven
cyfers als vrywel juist aan, dan blykt dat
een schommeling van 2 per jaar in de
relatiev© kaasaanvoer zoowel voor als na
de oorlog vaker izyn voortgekomen. De oor
logstijd met zyn abnormale omstandigheden
en regeeringsmaatregelen moet in deze be
schouwingen buiten den gezichtskring ge
laten worden. Voor de zoo herhaaldelyk ge
uite bewering, dat tengevolge van d© reor-
n het marktwezen de kaasaan-
Jterk zouden zyn toegenomen is
geen spoor van bewys te vinden. En zelfs
al zou ook procentsgwys de aanvoer te Gou
da belangrijk zyn toegenomen dan zal eerst
nog dienen te worden onderzocht of niet
by v. ten Zuiden van Gouda de kaasproduc
tie is toegenomen of meer gemarkt dan
aan huis verkocht werd in vergelyking met
vorige jaren.
Ook al is het ongetwijfeld in het belang
van een markt dat daarvoor een flinke
bedènkelyb wanneer er geheel onjuiste mee
ningen door zouden worden gevestigd. Te
meer waar zoodanige opvattingen telkens
en telkens weer de aanleiding zyn t»t bet
voteeren van sommen, waarvoor geen enke
le garantie bestaat dat ze hun rente zullen
opbrengen. Die dus economisch ontoelaat
baar moeten worden geacht. By de uitgave
aan belangrijk© sommen voor ons markt
wezen mag men zyn berekeningen ndet ba
seeren op de tegenwoordige aanvoeren. Men
zal moeten trachten na te sporen ook uit
vroegere cyfers en, rekening houdend met
allerlei omstandigheden, hoe de ontwikke
ling in de toekomst zal kunnen zyn. Het
streven markttechnisch de inrichting zoo
goed mogelyk te maken is te apprecieeren
maar... de economische zyde mag vóór alles
ni©t verwaarloosd worden. Wy hebben sterk
den indruk gekregen dat dit hierby inder
daad het geval is Hoe de zaken ten aanzien
van de veemarkt staan, fcopta» wy in een
ander artikel aan te toonen.
Moge van deze beschouwing ©en ernstige
waarschuwing uitgaan de gemeentegelden
niet bi steeds stygende mate te verspillen
aan een zaak, die ongetwijfeld de volle aan
dacht waard is maar bezig is te gaan geiy-
ken op een financieel vat der Danaïden.
Ir. CJHR. P. G. J. SMIT.
figuur.
van socia-
voorspoe-
d aar mee
Daar was in de eerste plaats een voorsteL
Cramer en andere socialisten om den Indir
schen Volksraad gelukkig te maken met het
recht om een enquete in te stellen naar de
oorzaken van de onlusten in Ned-Indië.
Hiermee ia reeds een commissie van Regee-
ringswege bezig en uit niets is in Indië
gebleken, dat men daarmee niet tevreden
is. Integendeel. Toch waren de socialisten
op het denkbeeld gekomen' om dat onder
zoek nog eens te laten overdoen door .of
namens den Volksraad en dit moest dan
het vertrouwen in de Regeering herstellen!
Tot overmaat van ramp hadden de heeren
er niet aan gedacht, dat zulk een voorstel
door den Voorzitter om advies naar den
Volksraad wordt gezonden. Het voorstel
ging dan ook niet naar de Kamer-af deelin
gen, doch naar Indië. De heeren van de S.
D. A. P. waren er beduusd van, toen de
Voorzitter het mededeelde. En men begrypt
nu wel wat er van terecht komt. De Volks
raad is niet byeen. Op zyn vroegst in Mei,
anders pas in het najaar, zal de Volksraad
bijeenkomen om van advies te dienen. De
kans is niet gering, dat de Volksraad voor
dit speciale geval het recht van enquête
niet begeert, in welk geval de voorstellers,
die, in hun zucht om met den communist
te concurreeren, hun onbekookte voorstel in
dienden, opnieuw een mal figuur zullen
Misschien leeren zy, iets uit dit inderdaad
zeer leerzame geval...
Het andere wetsvoorstel uit den rooden
hoek, is het fameuze ontwapeningsvoorstel
van K. ter Laan en de zynen.
Daarover is nu al een heele parlemen
taire week gevochten en nog is het eind niet
te overzien. En dan te denken, dat de hee
ren socialisten doodsbenauwd zyn geweest,
dat de tegenstanders van de nieuwste leus
der eenzijdige ontwapening dit propa-
ganda-voorstel zouden doodzwygen! Leider
Aibarda dreigde al, dat dan heel het volk
komen en nu achteraf kwam hy verklaren,
dat het toch maar beter was dat dit niet
gebeurt. Ja ja... En het .debat ie zóó onnoo-
zen, dat het publiek de ellenlange verslagen
in de groote bladen (en daarom is het toch
te doen voor de propaganda) reeds niet
heeft.
Nieuws
ll 1)
latuurlyk
laatste jaren zóó dikwyls behandeld als de
quaestae van eenzijdig© of internationale
ontwapening. De socialisten en vryzinnig-
democraten hebben, dwars tegen hun vroe
gere en tot voor kort beleden standpunt in,
d© eenzydige weerloosheid omhelsd en tot
een nieuw beginsel verheven. Het moet zelfs
volgens den ledder der S. D. A. P., een
zielsbehoefte van de S. D. A. P. geworden
zyn. Wat nemen de rood-rose groepen ten
deze een treffend nationalistisch standpunt
in! Behalve in Denemarken, waar de socia
listen een poging deden om te ontwapenen
©en poging welke strandde op het aftre
den van het' Kabinet aldaar hebben nóch
de socialisten nóch de radicalen (geestver
wanten van onze vryzinnig-democraten)
eenigen last van de nieuwe zielsbehoefte.
Integendeel! Overal werkten of werken so
cialisten en radicalen mede aan het in-,
standhouden of zelfs aan de versterking
van de landsverdediging. Alleen in Neder
land, met zyn bescheiden en alleen tot af
weer bestemde defensie, met zyn bijzonder
gunstige ervaring in de jaren 19141918,
moet nu opeens alles veranderd worden.
Daar zou plptseling een bescheiden, doch
niet weg te cyferen leger, den oorlog even
tueel niet uit ons land helpen houden; neen,
als men de nieuwe eenzydige ontwapenaars
hoort, trekt ons leger den oorlog aan, belet
het anderen te ontwapenen en zal ontwa
penen, met alle kwade kansen van het in
dringen door een buitenlandsche legermacht
voor ons land niets dan voordeel brengen.
Gy vindt dit onlogisch, onwaarschynlyk?
Maar dat komt volgens de Marchantisten
omdat gy niet genoeg „democraat" zyt! Gy
denkt aan onze Grondwet, welke landsver
dediging voorschrijft en een weermacht
(niet een onveiligheidswacht A la ter Laan)
om, zoo noodig die taak te volbrengen?
Maar dan begrypt gy niets van het gemak,
waarmee onze radicale heeren redenee rin
gen pasklaar maken, ten einde hun geweten
te sussen, daar ook zy de belofte van trouw
aan de Grondwet hebben afgelegd 1 Gy denkt
aan al die groote socialisten in allerlei lan
den van Europa, die eenzydige ontwapening
(bestryden. Maar de ter Laan's en Mar-
chant's zeggen u dat zy daar niets mee te
maken hebben!
D© eenling Braat en de tweeling Kersten-
Zandt zullen aan de eenzydige ontwapening
hun stem niet geven. De staatkundig-gere
formeerd© wil de Overheid het zwaard,
haar door God gegeven niet ontnemen en
gelooft niet aan den heilstaat van den vre
de. Overigens had1 hy het „fideeier" gevon
den, als de socialisten volledige ontwape
ning hadden voorgesteld. En de heer Braat
was het eens met den prof. van Embden
van 1923: volmaakte weerloosheid is byna
een uitnoodiging ,Jcom binnen", vreesde
dat onz© mannen hy weerloosheid in vreem
den krijgsdienst zouden moeten vechten en
zag verder kans zelfs by dit onderwerp de
ambtenaarssalarissen te pas te brengen: wij
vingen iets op over „de boordevolle vleesch-
potten der ambtenaren", di© „overgehe
veld" moesten (worden, enz.
In een sterk-polemisch betoog heeft rnr.
Boon de nieuwe leus bestreden en ode nu
weer veroorzaakt© de goed gedocumenteer
de liberale «preker veel deining op de ban
ken van vrijzinnig- en sociaaldemocraten.
Tegenover de groote woorden en levendige
fantasie van de eenzydige ontwapenaars
stelde de heer Boon de nuchtere feiten, die
hier zoo afdoende spreken. Vooral de heer
Merchant beleefde een onaangenaam half
uur, al zal hy dit met hem eigen min
zaamheid niet ©rkepnen. Mr. Boon spotte
terecht met de pacifistische S. D. A. P. te
genover den militaristisch goheeten Vrij
heidsbond: de heer Stenhuis vredesengel,
wylen Dresselhuys militarist; het ^an moei
lijk dwazer. En later kwam dr, de Visser
nog eens met nadruk onderatreepen, nadat
mr. Boon er ook reeds op gewezen had, hoe
de revolutionaire redevoeringen van de hee
ren Troelstra en Heykoop in 1918 nooit wa
ren teruggenomen; sterker, hoe in 1919 In
kalmer dagen h©t S. D. A. P.'sche congres
van Arnhem in een resolutie uitdrukkelijk
heeft neergelegd „zoo noodig met onwet
tige middelen" haar doel te zullen nastre
ven. En deze vredesengelen zouden de
Overheid willen verleiden tot ontwapening
over te gaan... In alle party en leeft de ont
wapeningsgedachte, zei de leider der chris
telijk. -hi storischenHoe zou het anders kun
nen? Alleen maar, de situatie van 1914 kfin
terugkomen, ook na de „omwenteling"
van mr. Marchant. En dan zal Nederland
weer, voorzoo ver zyn krachten reiken, zyn
plicht doen, verklaarde dr. de Visser met
grooten ernst, geheel in de lfjn van den li
beralen spreker, di© zijn rede beëindigd had
met de waarschuwing, dat ««n ^et'
welk zich niet verdedigen wil tegen een
aanval, tot ondergang gedswmd is.
De heer ter Laan zal one Dinsdag komen
vertellen, dat het precies omgekeerd isl
Da Isgerharvorming Frankrijk.
De Franflcbe* Kaaer nouuX zuou ue
laatste uage.il bezig met nee ontwerp
iOi regeiunj van ue aigeonoene mouiu-
stitie in geval'van ooriog.
Jtjet ontwerp beoogt m die omstan
cjgueuiein ane h raiufionm bij de lanua-
veruxxiiging te betreuiKeai om bijv. te
vootriviooiein, dat bejaarde mannen ui»
ue reserve in de eerste linie komen,
terwijl volwaardige krachten in oe
Kiij^atuigiabrieken worden te werk ge-
•WA
oei sociaal^laajoctaat JJaMoui, de
rapporteur heeit gisteren het oauwerp
en ue leges-hervorming besproken en
nij noemde de toestand vaai Frankrijk
belangrijk verbeterd daar door in vol,a
vrijneid; aanvaarde onderteekening uer
overeenkomsten van Locarno de na
tuurlijke grens van Frankrijk en de
denoiitariseering van den lioker-Kijn-
oever worden verzekerd:. Bonoour s.ak
de ioctrompet over dien Volkenbond,
wiern* arbeid steeds duidelijker aan den
dag treedt. Spr. wees vervolgens op
de beteekenis van art. 2 van het ont
werp, hetwelk bepaalt, dat de mobili
satie dies lands wordt gelast hetzij in
^eval van een klaaTblijkelijken aan
val, die het land in de onmiddellijke
noodlakelijk' -eid brengt aioh te verde
digen, hetzij in de gevallen voorzien
in het pact van den V. B. Een land,
aldus Bon cour, dat in bet begin eeoer
Te veel buitenlandsche arbeiders.
wei wen uergelijko verbintenis op
neemt, mag niet van imlperiai.smo be-
scriuldigd woruen. Daar de ervaring;
van den oonog ons heeft geleerd dat
de voornaamste waarborg der over
winning gelegen is in de toerusting in
tijd van vrede moeten we er ons uus
in tijd van vrede van bedienen en ge
reed zajn haar om1 te zotten in een
toerusting 'voor de| verdediging dies
lands.
Een groot aantal taBirtm en de
meerderheid der Kamer juichen Bon»,
oour toe «n wtiiiiffctata hn—maaiitlr
Ook Painlevó verdedigde hot ont
werp. Hij verklaarde, dat die uitvoe
ring van het piac tot den aanleg van
een ononderbroken versterkte verdedi
gingslijn en van de afaoodairl jue wer
ken in Juni zal beginnen. Een mobi
lisatie, zelfs gedeeltelijk, zal pas wor
den gelast in geval van een kiaaxblij-
keijken aanval of in gevallen, voor
zien bij het Volkcsnboioidsverdrag. De
grootste zwakte van den. Volkenbond
ware, dat Frankrijk zwak zou zijn.
Frankrijk moet in staat zijn, een inval
te weerstaan, anders zou dat land do
grootste aller verlokking«n zijn Het
huidige wetsontwerp, wei verre van
een uiting van militarisme te zijn, be
wijst alleen den wil tot den vrede
Frankrijk is besloten, ajn onafhanke
lijkheid tot den dood te verdedigen,
Marianne's wijsheid.
De handen gevouwen om haar fyne bee-
nen in zyden kousen gestoken, de kin op de
knieën, zat Marianne onbeweeglyk op een
oud bezineblik en volgde aandachtig het
kleurenspel, dat zich vertoonde in een groo
ten olieplas aan haar voeten.
„Nietwaar, Donald, je denkt er toch over
zooals ik?" zei ze, zich wendende naar het
achterste wiel van een kleinen toer-auto.
Een verstikte uitroep klonk uit den om
trek van den diefferentieel, terwyi tegely-
kertyd een Engelsche sleutel door de garage
vloog. De sleutel werd op gematigder wyze
gevolgd door een lang en mager jong-
mensch, wiens kleeren door olie bevlekt
/Marianne", zei hyde kist naar zich toe
trekkend, waarop hy by haar ging zitten,
„meent gy dat het een geschikt oogenblik
is om zoo'n vraag te richten tot een man,
die vyf minuten platgedrukt heeft gelegen
ondier zyn auto, om te probeeren een moer
los te draaien en dan bemerkt dat hy niets
anders heeft bereikt dan dat ze nog vaster
zit?"
Zy haalde ongeduldig de schouders op.
„Neem een cigaret, Donald, en geef ant
woord op myn vraag."
„Marianne, myn Wik is zonder twyfel
vertroebeld door de olie, maar alles wat ik
nog zi©n kan, is Marianne met haar blauwe
oogen en gouden haren, gezeten op een
oude bus met een oribeschryfelyk roerend
gezicht. Als ik niet zoo vuil was, zou ik haar
kleine handjes in de myne
Donald", hield zy vol, „je ziet
toch absoluut de zaak zooals zy is en op
een even practische manier als ik? Het is
hard vaor ons beiden, maar er is niets aan
te veranderen. Als je oom..."
„Ik hoop, Marianne", onderbrak Donald
'haar, „dat myai overleden oom, die ik heel
weinig betreur, veroordeeld is om moeren
los te draaien en ze verkeerd vast te schroe
ven, de geheel eeuwigheid door. Dat is het
minste dat hy verdient."
„Is er geen middel om een anderen uit
leg te geven aan zyn testament?" vroeg
Marianne.
„Geen enkel. De voorwaarden zyn af-
schuwelyk helder. Ik zal slechts in het ge
not van myn inkomen blyven, zoolang is
niet probeer het te vermeerderen. Myn oom
heeft deze ongelukkige gedachte gehad dat
men niet probeeren moet meer geld te ver
dienen dan men noodig heeft om van te
leven."
„Bovendien moet ik trouwen", vervolgde
hy. „Mijn oom vond dat jongelui vroegty-
dig moesten trouwen en ik verlies wat hy
my heeft nagelaten* als ik op myn vyf-en-
twintigste jaar niet getrouwd ben."
„En je wordt over een maand vyf-en-
twintig, Donald."
„Ja, en ik heb jou lief, Marianne."
„En ik jou evenzeer, Donald. O, het is ver-
schrikkelyk! Als wy beiden maar niet zoo
veel uitgaven. Je -hebt geen middelen om
me te trouwen..."
„Als wy eens zuinig waren", begon hy.
„Neen", zei Marianne, het hoofd schud
dend. „Nu al heb je moeite rond te komen.
Je hebt geen eenvoudige behoeften, Donald.
Je moet een auto hebben, een chiquen tail
leur. Kun je je onthouden van golfspel, van
wintersport? Je kunt niet zuinig zyn. En
dan, men kan geen liefde blyven voelen, als
men op alles moet bezuinigen. Liefde is een
bloem, Donald, geen aardappel."
„Ik kan nog werken", zei Donald. „On-
vermydelyk verlies ik myn erfenis, als ik
geld verdien, maar voor Mariann, voor Ma
rianne met haar kleine handjes, zou ik kun
nen beginnen onder aan den ladder en ik
zou naar boven klimmen, ik zou stygen...
Het hoofd duizelt me, als ik bedenk welke
hoogte ik zou kunnen bereiken als Marianne
slechts zou willen wachten..."
„Donald", zei ze treurig, „ik ben byna
twee-en-twintig jaar. En bovendien geloof
ik niet, dat je veel geld zou verdienen op
je ladder, in ieder geval niet genoeg om een
vrouw te onderhouden even kostbaar als ik.
Want ik ben net als jy, Donald, ik heb geen
eenvoudige behoeften. Ik moet elegante
japonnen hebben en zyden kousen en hoed
jes van „ik weet niet hoeveel" en schoen
tjes, even mooi als duur. Dan in den herfst
naar Cannes en in den winter naar Calra,
dan zyn Ascot en Cowes er nog. En tante
Anna zal niet willen toegeven: zy vindt dat
je geen goede party bent, Donald, en als
ik je trouw, laat ze me geen cent na..."
Gedurende een poosje-heerschte er een
diep zwy,gen in de garage. Marianne dacht
met gefronste wenkbrauwen diep na en
Donald keek haar aan, zich afvragende of
haren gesponnen konden zyn van zyde en
zon. Daarna nam het meisje het woord.
„Een klein baksteenen huisje in een der
voorsteden, de melkboer, die aan de voor
deur belt, en Zaterdagsavonds naar de bios
coop en Zondags een wandeling; de reke
ning van den slager, waschdag, kapotte
schoenen, die hersteld moeten worden
Neen, Donald, het is niet mogelyk. Na acht
dagen zouden wy reeds heel ongelukkig
zyn. Wy moeten heel wys zyn met practi-
schen en bezadigden blik. Laten wy dan
misschien helden zyn, die zich voor elkan
der opofferen. Wy gaan allebei trouwen,
niet samen, wel te verstaan, ik heb alles al
bedacht. Ik heb voor jou een vrouw gevon
den en voor my een man, beiden overvloe
dig voorzien vai» geld."
„Marianne", zei Donald op verwijtenden
toon, „dat is eenvoudig handel, leeiyk ge
sjacher, wat je voorstelt, Ik kan toch niet
denken, dat je in ernet spreekt?"
„Jawel, ik ben heel ernstig", bevestigde
zy. „Wy moeten kooplui zijn en koelbloedig
rekenen. Bedelaars, die er zulke verkwis
tende neigingen op na houden, hebben geen
keus en kunnen zich niet veroorloven naar
hunhart te luisteren. O, ik zal je nooit ver
geten! Ik zal stellig aan je denken, wanneer
ik in Cannes ben en als ik berouw heb, zal
ik tot mezelf zeggen dat Cannes de voor
keur verdient boven een armoedige voor
stad. En als jy spyt voelt, wanneer jy by-
voorbeeld op weg zou zyn om te gaan
skieën in Mürren, bedenk dan dat de sneeuw
er mooier is dan in de straten van de stad.
En wy zullen bet toejuichen, alle twee, dat
wy de wyste party gekozen hebben. Neen,
val me niet in de rede, Donald, als ik op
houd met praten, zal ik beginnen te schreien
en dat zal alles bederven. Wy moeten tot
iederen prys verstandig zyn en bedenken
dat menschen als wy niet kunnne trouwen,
eenvoudig omdat zy elkaar liefhebben. Lief
de is een beetje uit de mode, weet je. Wy
gaan huwelyken aan uit overweging en wy
zullen veel gelukkiger zyn dan als wy moee
ten bezuinigen en eiken cent omkeeren en
onophoudelyk de levenwyze betreuren,
waaraan wy gewend zyn. Ik zou niet ge
lukkig kunnen zyn als ik arm was en jy
nog minder, Donald. En zelfs als wy een
maal getrouwd, ongelukkig zyn, dan is het
nog beter ryk en ongelukkig, dan arm en
ongelukkig, niet waar?"
„Dat is een verbysterende logica, Ma
rianne."
Zy begon baar kleine zakdoekje om haar
vinger te draaien.
„Als twee duizend pond per jaar je zou
den kunnen voldoen, Donald, dan... zou je
Margaret, Margahet' Farrer kunnen trou
wen. Ik weet dat je in haar smaak valt en
ik ben zeker, dat als je haar vroeg..."
„Dank je wel Marianne."
„En voor my weet ik Mr. Maitland. Hy
heeft achtduizend pond inkomen, maar dat
mag hy ook wel hebben."
„H«t schijnt me anders een keel beschei
den vergoeding toe, wanneer men dan een
man heeft die al kaal is en doer rijn neu*
spreekt Ik hoop dat je gelukkig zult zyn,
Marianne. Ik veronderstel, dat je zeker
bent dat hy zal toehappen»?"
„Ik zal hem zyn kans genen", zei Ma
rianne, opstaand. „Dus, alles is geschikt, is
t niet, Donald?"
„Als dat wil aeggen dot Marianne my
niet trouwen wil..."
„Dat zy dat niet kan, Donald."
„Dat k»unt op hetzelfde neer. Als ik niet
met jou kan trouwen, kan het me niet scha
len met wie ik dan wel trouw en Margaret
kan het dan evengoed zyn, misschien beter
dan welke andere."
„Juist. Zy komt volgende week op het
bal, dat tante Anna dan geeft en dan kun
je zonder dralen haar vragen."
„O, neen! Diames gaan voor, Marianne.
Als ik zie dat Maitland toegebeten heeft,
dan zal ik Margaret vragen."
„Beste Donald", zuchtte zy. Mr. Mait
land komt ook op het bal en ik zal hem zijn
kans aanbieden zoodra ik er zeker van ben
dat jy Margaret... Donald, laten wy samen
die zaak in orde brengen."
„Samen? Tegeiykertyd, wil je zeggen?"
„Ja, dat zal gemakkelijker zy». Beleef je
dat?"
„Stellig", zei hy opstaand om haar naar
de deur van de garage te vergezellen, „als
het noodig is voor je gehtk."
Zy wierp hem een ongerusten blik toe en
ging overhaast heen.
Alleen gebleven, toonde Donald xfln
kwaadheid door een dwaze daad. Men kan
zich byna niet voorstellen dat iemand
dwaas genoeg kan zyn om een schop te ge
ven tegen een auto en toch, de flinke deuk,
die te zien was aan het spatbord van do
kleine auto toonde dat dat soms gebeuren
kam
(Woedt vervolgd.)