R
I
Blad.
\O
1?
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLADVOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle,
MEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, en*.
Ho. 16418
85* Jaargang
4i
EERSTE BLAD.
FEUILLETON.
i
I
Zaterdag 26 Maart 1927
VLAMMENDE KATCHEN.
NEWS
brieken
LVEER.
STE
vaarde.
/rouw. I
Dit blad verschijnt dagelijks behdve op Zon- en Feestdagen
i;
1
dadelyk ingaand
HOFSTAD.
68
2489 84
trilde
m'ordt Twt.lS'O.
M
in anderer leed deelen is eigen leed
vergeten.
Haar
cben
wel van de baan,
m het nieuwe ont-
ftg aangekondigd,
Bsselhuys dikwijls
BRIEVEN UIT
üccC
Wie al ©enige til
loopt in het maatsdb
i-nert rich de vei
BERICHT.
Zij die zich met ingang van 1 APRIL
a.s. voor ten minste dijie maanden op
de Goudsche Courant abonneeren
ontvangen de voor dien datum ver
schonende nummers GRATIS.
oestand van amb-
erp van wet, van
zit, naar bij zijn
zrszijde dankbaar
lc persoonlijk werk
Roman door
PAUL OSKAR HöCKER.
Uit het Duitsch vertaald
door
Hermine van Geer ten.
(Nadruk verboden).
de
»or
jn,
Jn,
an
u.
w
de
GOUDSCHE COURANT.
d
n
1765 -
878 40
Dit nummer
bestaat uit twee bladen. I k611 maar al zeer voorkomt en waarvan
de bestrijding ons toeschijnt eene zaak van
zeer groot algemeen belang te zijn.
Deze behoefte aan eene betere rechtspo
sitie van de ambtenaren is nog eens weer
sterk aan het licht getreden bij het on
langs in de Tweede Kamer ter sprake ge
komen geval inzake het ontslag, verleend
aan een hoofdambtenaar aan het Departe
ment van Koloniën. Bedoelde hoofdambte-
naar schijnt een bekwaam man te zijn ge
weest met een eigen meening. Hierdoor
maakte hij -het zijn superieuren en zijn col
lega’s wel eens lastig. Om zich van hem te
ontdoen, bekokstoofde men, terwijl hij met
verlof afwezig was, eene regeling, tenge
volge waarvan de afdeeling, aan welker
hoofd hy stond, met een andere werd ver-
eenigd. Zijne diensten werden zoodoende
overbodig.. Toen hij dan ook van zijn ver
lof terugkeerde, werd hem medegedeeld,
dat hij wegens opheffing zijner betrekking
zou worden ontslagen en op wachtgeld ge
steld. En wat de zaak voor hem by zonder
grievend maakte, was het feit, dat hem,
zonder dat hy zulks verzocht, in afwach
ting van zyn ontslag, een
verlof werd verleend.
Wy willen over een dergeiyke ongehoorde
(behandeling uit een oogpunt van ambte-
naarsbelang niet veel zeggen. De feiten
spreken voldoende voor zichzelf. Waar wy
echter op willen wijzen, is het groote alge-
meene belang, hetwelk hier op het spel
staat Dit groote algameene belang ia de
-strijd tegen de bureaucratie. De overheids
bemoeiing breidt zich voortdurend uit. Hoe
men over de wenschelykheid daarvan ook
moge denken, er is één ding, waarover voer
en tegenstanders het wed eens zullen zyn.
Zal die uitbreiding tenslotte niet leiden tot
verstikking van het economisch leven, dan
moet zooveel mogelijk Worden vermeden,
wat men bureaucratie noemt en waarover
reeds maar al te veel moet worden ge
klaagd.
Om dit kwaad te bestryden, is noodig de
centralisatie, waardoor de verantwoordelyk-
heid wordt verdeeld en gelegd daar, waar
ook de noodige kennis der feiten mag wor
den verwacht. Deze decentralisatie is ech
ter alleen mogelyk by de aanwezigheid vah
een corpg bekwame en hoogstaande ambte
naren, die zich geven aan hunne taak.
Een noodzakelijk gevolg daarvan is ech
ter, dat deze ambtenaren niet alleen een
eigen meening moeten hebben, maar die ook
met gepaste kracht moeten weten te hand
haven.
Wat men door handelingen, als by het
Departement van Koloniën zyn geschied,
bereikt, is niet anders dan het bevorderen
van
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
1—5 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—regel* f 1.55, elke regel meer 040. Advertentiin ingiet Zatordagmunmer 20
btyelng op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prys.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1—4 regels 2.06, elke regel meer 0.60. Op
da voorpagina 50 booger.
Gewone advertentita en Ingezonden mededeelingen Hj coatraet tot Mtn garadocoK 1
prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiin kunnen worden ingezonden door tusschenkomst vat soliede Boekhan
delaren. Advertentiebureau! en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te ztfn.
De rechtstoestand der ambtenaren.
Het is gewoonte in ambtenaarskringen,
te klagen over slechte belooning, vergeleken
met de belooning, genoten door hen, werk
zaam in (particulieren dienst of een bedrijf
voor eigen rekening uitoefenende. Wy zyn
het in het algemeen met die klachten niet
eens. Wel willen wy toegeven, dat hier en
daar misstanden bestaan en ook dat de
overheid, vooral in de laatste jaren, ten
aanzien van de ambtenaarsbezoldiging wel
eens verkeerde dingen heeft gedaan» Maar
in het algemeen gelooven wy, dat het door
de overheid bezoldigde personeel, wanneer
men het vergelykt met dat in particulieren
dienst en ook met hen, die voor eigen reke
ning werken, in gunstige positie verkeert.
Het bewys levert wel de omstandigheid,
dat voor de meesje overheidsfuncties het
aantal gegadigden legio is. Dit zou niet zoo
zyn, indien de voordeelen, aan deze functies
verbonden, zoo zeer achterstonden hij het
geen men zich kon verderven door zyn ar
beid op andere wyze aan te wenden.
Veel gerechtvaardigder dan de klachten
over lage bezoldiging, lyken ons dan ook
die over de meer en meer aan liet licht tre
dende onvoldoende rechtspositie, over de
willekeur, waarvan de ambtenaar de dupe
kan worden. En het zyn niet de lagere,
maar de hoogere ambtenaren, die in dezen
het meest reden hebben tot klagen. Men
moet by de beoordeeling van deze quaestie
niet vergeten, dat de meeste ambtenaren in
eene van het personeel in particulieren
dienst zeer afwykende positie verkeeren.
Voor de meeste overheidsbetrekkingen wor
den zeer speciale bekwaamheden gevraagd,
waarnaar op de particuliere arbeidsmarkt
in den regel geen of weinig vraag is. De
ambtenaar kan daarom zyne betrekking,
als hem onrecht wordt aangedaan, niet ver
laten, zonder zich en zyn gezin aan broode-
loosheid pry's te geven. Geen wonder, dat,
waar de wet hem in dezen geen voldoende
bescherming biedt, de ambtenaar zich af-
hankelijk gevoelt van zyne superieuren en
dat door een en ander een geest van slap
heid, van gebrek aan durf en initiatief
wordt aangekweekt, die in ambtenaarskrin-
lettere dankbare luxe pennitieeren.
Waarom zou ik me dan In er op den
An Helberg ritten vergapen? Werkelij
ke vriendschap bestaat toch niet op
deze wereld. En hier, in dit ellendi
ge, praatgrage nest heelemaal niet.
Wat heb je aan die oppervlakkige ken
nissen Voor een poosde rijn ze heel
amusant. Maar je hart blijft er buiten.
Och, Viktor, ik heb zoo n behoef e aan
een echten, goeden vrriend Ik heb
errst gedacht dat ik niet hertrouwen
zou. Maar als er nu iemand komt die
mij heel, heel goed bevalt....
Je vindt het zeker wel erg dom en
na ef van me. om dat allemaal zoo te
verballen, hé
Ze was vroeger al eens in Egypte
geweeet. Ze had. een groote collectie
möoie dingen van haar reizen meege
bracht Den komenden winter wilde
ze op Ceylon doorbrengen. Of hij Cey
lon kende? Neen? Ze liep de heele
villa met hem door en liet hem aller
lei prachtige kunstwerken, zien. Ze was
erg aanhalig en in haar stem' trilde
voortdurend' iets weemoedigs.
De eenige vriend, die haar het af
scheid van Wiesbaden zwaar deed val
len... Maar dat zeg ik l ever niet’
viel ze zichzelf haastig in de rede.
Ze bloosde als een bakvisch.
indn_k n
zijn. Hij
ming om dat niet op te merken. Het
was toch zoo prettig, zei ze, dat ze
hen toevallig ontmoet had. Nu moest
hij eens aardig rijn en met haar mee
gaan. Zoo in uniform.
Ze vond hem toch zoo leuk zoo. En
den drinken we santen koffie, hé
Hij probeerde koel en vormelijk te
blijven De eenige redien, waarom hij
vroeger zich tot een vluchtige flirt met
jeu. jaren meie
ilijk leven, Her
l^nde principi-
eetd stnjdvoeringèHRBr beaangryua^d^
grondbeginselen van overheudbbemoei- "l 4“~ t“
ing. De tegenstelling tusschen gemeen
telijk belaeer en particulier jmt’aiiel
neeiit jaren lang in bizondere mate oe
denkbeelden omtrent het gembentebk
beleid beheerscht. Beide vormen van
exploitatie, hadden hun felle bestrij
ders. Langzamerhand scheen het over-
n hdöbeiheer het te zullen winnen maar
naarmate het meer in toepassing kwam
bleken de nadoelen ervan duidelijker.
al zal niemand ontkennen dat er geen
voordeeden dai raan gepaard gingen.
Het is niet noodig die voor- en naaee-
ren nog eens op te souumen trouwens
bij net eéne bedrijt was de vafhou
ding daurtussehen anders dan bij net
andere.
Wat als algemeen euvel bij het oveir-
heidsbeheer werd gevoeld was wel net
gemis aan vergelijking met hiri parti
culiere bedrijf, dat rich vooral (loet
gevoelen zoodra het overh eads befte er
een monopoi stisch karakter krijgt. Gas
tabrek., waterleiding, eiecbriciteu wor
den alleen door de overheia beheerd
en dus kan niemand bewijzen dat par
ticuliere exploitatie beter, gemak kei ij
ker on goetiLooper zou zjn. Te min-
een ambtenaarsmentaliteit, die zich eer is drat mogelijk sedert men met
stoken is, want dat is uat de belastin
gen opgeioracht. Billijk zou rijn als de
rekening van een dergelijk oedrijf zoo
werd opgezet dat het kapitaxl wel ter
dege dna’rop pareerde en jaarlijks pre
cies werd aangegeven wat het de ge
meente kostte. Het is hier hel oude
liedje, het oude spel met de z.g. bui
tengewone utgaven. waarvoor geleend
wordt De, gemeente schrijft feitelijk
het kapitaal in eens af en zet het op
een algemeene rekening die niemand
precies in onderdeelen riet. Men kan
dus ook niet nagaan hoe particulieren
zoo n bedrij zonden voeren.
Met het gemengde bedrijf is het iets
anders. Daar is n overzicht beter te ver
krijgen maar ook daar niet geheel
Dat ziet men bij de tramexploitatie the
onzuiver worcK gehoudon omdat men
alle concurrenten buiten de deur sluit.
Wannéér men de autobussen vrij liet
in hun concurrentie was het trambe
drijf in één jaar tijd finaal naar de
maan. Men kan dus nimmefr zeggen
dal de overheid beter exploiteert dan
een particulier wajnt een particulier
irist de macht om hinderlijke concur
renten uit zijn radius te houden
Wij zullen, niet beweren dat iedere
ooncurreptte maar goed is te adhten
in een teveel aan mededingers ligt
ook een gevaar en een nadeel, maar
in eten monopolistisch bedrijf rit dat
niet mind-ar. Zoo’n bedrijf zoekt altijd
naar een evenwichtstoestand d. w ri
één waarbij met een manimumkosten
een, «wximuiu
kregen. Daar buiten gaat men met
want du grootere opbrengst die bij pit-
bre.ding wel het gevolg zou rijn weegt
vaak niet op tegen de toeneming van
de gestegen kosten. Dien leelijken
evenwichtstoestand heeft de Haagsche
tramn aatschappij altijd weten te hand-
liaven en met het gemengde bedrijf
is dat er niet beer op geworden.
Iedere verbetering in den dienst die
thans zou kunnen worden aangebracht,
zou niet gedekt worden door de kos
ten ergo laat men die achterwege.
Dat s het euvel van het beschermde
bedrijf en het is juist de typische
uiting van het particulier initiatief dat
het tracht door uitbreiding en ver be
tering het aantal van rijn cliënten te
vergrooten, ooki al zou de daardoor
verkregen resul aten voor het bedrijf
niet of niet noemenswaard uitgebreid
worden. Als iemand honderd duizend,
gulden kapitaal in rijn zaak steekt en
twintig mille verdient, heeft hij 20
winst. Steekt h j er tien mille meer in,
die maar 10 opbrengen. dan wint
hij in totaal maar 21 mille op 110 r. il-
le. is 19 En dat wil men dan niet
bij een iraatschappij omdat dit voor
alle aandeelhouders achteruitgang '8.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwart**: j ILS6, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.9®, per week 22 cent, over*’, waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal 8.16, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelyks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
by onze agenten en loopers, den boekhandel on de postkantoren.
Onze bureaux zyn dagelyks geopend van 96 uur. Administratie Telef. Interc. 82;
Redactie Telef. 83. Postrekening 48400.
van het algemeen bt&ig niets aantrekt,
doch alleen bedacht is*FP eigen positie.
De klachten der ambtenaren over hunne
onvoldoende rechtspositie zyn, naar wy bo
ven opmerkten, heel ^wat gegronder dan
die over onvoldoende sglarieering.
Waar den Liberalen meer dan eens
van ambtenaarszyde tot een grief is ge
maakt, dat deze weinig voor de amb
tenaren hébben gedaan, daar is onge-
twyfeld de opmerking «Op hare plaats, dat
er zeiler weinig' politici zyn, die zich meer
moeite hébben gegeven, om te komen tot
eene wettelyke regeling der rechtspositie^
dan die overleden Voonjttter van den Vrij
heidsbond, wylen de heer Dresselhiuys. Hy
was voorzitter van de «^Staatscommissie tot
regeling van den recht
tenaren” en in het om
deze commissie afkoms(
overlyden van ambtai
werd erkend, een heel M
van den voorzitster.
Dit ontwerp schy'nl
maar by de behandeling
werp, door deze rega
zal zeker het ontwerp!
als richtsnoer dienen.
iiaar had iaten verleiden, was wegge
viilien Katarma kon en wild®1 hij er
niet meer mee krenken. Outwijkena
begon hij te vertellen hij stond op
het punt zijn tenteoi hier at te breken
en had daardoor vandaag nog veel te
doen.
Ze schrok.
Wat? Hij wilde weg?- Uit Wiesba
den
Ze hield net zoo lang aan. .ot hij
haar rijn plannen vertelde.
Verbluft liet ze zijn aam los.
..Maar beste jo«r0en, dat is toch geen
positie voor je. Loop heen, dat is al-
lemaai onzin.”
„Integendeel het is geen onzin, het
is de ernst van het leven, waarmee nc
nu in aanraking kom.”
„Hm, hm. De ernst van het leven.
Zij nam zijn arm' weer en lachte hem
koket toe.
..Zoon vlotte baas als jij. De heele
wereld stad? voor je open. Ais je je
net die lui thuis niet verdragen kunt,
doen hoef je toch je ha-id maar uit te
steken en je doet een rijk huwelijk
Of misschien niet?”
Ze waren voor haar villa gekomen.
Hfj aarzelde nog om mee naar binnen
te gaan.
..Laat je me nu vandaag in den
steek... en ik ben nog wel zoo aardig
tegen je geweest. Ik vind’ het niets
vriéndelijk van je. Ik hei) het zoo
eenzham in het groote huis. Juffrouw
zen wildvreemden man. al toonde de
ze ook nog zoo veel sympalhie, uit te
leggen wat hem uit zijn vaders huis
wegjoeg. i j
Toen hij door de, op dit vroege uur
nog weinig-druïke Kurgarten naar huis
terug liep, wenkte plolselirg een ele
gante jonge digne hem met baar licht
zijden parasol. Terwijl de slanke, mes
jesacbtige figuur op hem toeliep, her
kende Riij wie het was mevrouw
Rettberg.
Voor het eerst rie ik je in uniform.
Maar dat staat je verbazend' goed.
Kranig zie jet er Ongegeneerd
stak ze haar arm dOor de zijne en
regel de haar pas naar hem. Ze had
een kinderlijk plezier in het rinkelen
van zijn sporen. Jammer dat je geen
beroepsofficier bent. Je zou er een
uitstekend type voor zijn.”
Zij probeerde op alle ir ogelijke ma
nieren zi n aandacht te boeien.
vroolijklheid naakte echter niet
op hem van erg natuurlijk te
•'j was in een te nuchtere stem
ming om dat niet op te merken.
ueze bedrijnen winsten behaalt en de
ze in do ovetrheidsschatkist doet vloei
en al' een soort indirecte belas.ing.
Men kan dan heelemaad niet nagaan
of het beheer eiènvoudiger en zuiniger
en voordeeliger had kunnen geschie
de!’. Het ligt voor de hand dat het in
een zaak die goede winst maakt al
licht iets royaler toegaat dan .n één.
die moet krabben en bijten om rond
te komen.
Op den duur hoeft men toch het pad'
de monopolistische overheidsbemoeiing
weer gedeeltelijk verlaten en is men
een tussohenweg gaan bewandelen die
een samenvoeging is van he. oude en
nin of meer verguisde particulier ini-
uatief mat hel overheid&beheer. Er
worden zelfstandige instituten geslicht,
maatschappijen ot vdreenigingen die
een deel van. het o verheids werk over-
neiren, mai.tr afhankelijk van de over
heid rijn omdat deze de geldsahietster
15 of althans door het bezit van de
meerderheid der aundeielen do macht
ui handen heeft. Zoo s dan Haag in
versciullende grondberit-maatschappijen
sterk géïhteffepseerd, is het gemeente
bestuur de machthebber in een bouw
maatschappij, heeft zij de exploitatie
van zwemi-inrioh ingen en bad-insteUin-
gen aan vereenigingen. overgedragen,
gaf rij het grootste deel van het Ka
pitaal voor de exploitatie van de tram
benioodiga. Door deze eigenaardige
oomibiinatie wordt het er niet gema.i-
telijker op een overzicht te krijgen
uit het jaarverslag van het groote ópen
zweanbid dat in 1925 is geopend, dat
de exploitatie een te kort over 1926
opleverde van ruin acht duizend gul
den Gelet op hel groote, algemeene
belang dat met deze instelling is ge
moeid lijkt dit bedrag gering, 't Was
bovendien een slechte zomer eui dus
was het tegen alle verwachting in niet
mogelijk de kosten te dekikeui.
Maar. en hier is nu het typisch be-
dri«A-eiijfoe van het gevaü, op de ex
ploitatierekening stond niets vermeld
omtrent de kapjl,lalskosten. Herinne
ren we ons wel dan heeft dit bad i et
grond mede achthonderdduizend gulden,
gekost. Het is dus niet te veel wan
neer wij zeggen dat jaarlijks de kos
ten op tachtig, mille zjn te stellen,
aan rente en afschrijving.
Wilde dus een diergelijke» instelling,
door particulieren worden geëxploi
teerd, dan zou ook dit bedrag er moe
ten uitkomen. Er s dus niet een te-
l ort van acht, maar van echt en tach
tig duizend gulden Eerst daarna zou
de winst komen. Bij de beoordeeling
van de kosten van een dergelijke in
stelling is men na een paar jaar ge
heel vergeten welk kapr aal er in ge-
57)
In het voorjaar reeds had' Viktor
een oproeping gekregen voor den ac-
tieven dienst tijdehs de cavalerie-ma
wewes in den herfst, die meerdere
weken zou duren. Maar daarvoor had
ntj op het oogodblik absoluut geen
hjd. Daarom trok hij op een morgen
z’/n uniform aan, om op het districts-
coHMwido een mondeling verzoek om
vnf£'.JIiug te dieneo-
Omdat de redenen hem inderdaad
zeer dringend voorkwamen, was de
aistrictscommondaint direct bereid- rijn
verzoek te steunen. Maar hij was er
och wel verwonderd over dat de erf
genaam van een machtige firma als de
n to??LI?1*Troiloged'wongen was een
'®tig betaalde betrekking bij een- jon-
?nderne«iing aan te nemen. Maar
U kon er toch niet toe besluiten de.
SöKeland heb ik ook al moeken weg
doen. Ja, ik kon er ntet gemnkkelijk
toe besluiten, maar ze fieeft zulke lee
lijke praatjes over me rondverteld.
Je gaat mee, hé
Achteloos gooide ze haar para&ol op
bet afeltje bij de tennisbaan „Met
tennissen schei ik ook een poosje uit.
O, ik ben toch zoo beu van dien ake-
ligen Wiesbadenschen kletstrbep. In
huis zong en sprong ze als eeu meis
je van zestien jaar.
Toen ze aan taJ'el zalen had Viktor
niet bepaald veei eetlust. Het was öo-
vendien rijn gewoon etensuur nog niet.
Maar zij had heerlijke, ijskoude Sau-
ternes, waarvan hij zich rijkelijk be
diende.
„Weet je, Viktor, wat ik van plan
ben Ik ga nu ook uit Wiesbaden
weg Ja. de villa hier verkoop ik ot
ze wordt verhuurd en dan ga ik ee>n
paar jaar reizen.”
Verrast keek hij op. Ze ging in haar
kleine daires-fauteuil ritten en zag
hem met schitterende oogen. aan. Het
was hem duidelijk dat ae hem wilde
inpalmen
„Hoe ben je tot dat besluit geko
men?” vroeg hij een beetje verward.
Door den wi jn begon hij de dingen
als in een wazigen nevel te zien.
„Ik wil de wereld zien... ik wil van
mijn jonge leven genieten. Is dat zoo
iets bijzonders Ik hoef mezei'f niets
te ontzeggen ja, ik kan me eigenlijk
