4
I
I
r Gouda
door
POT,
Quaker
'rond
LHE1D
vormen door D. Fr.
CHE KRACHTPIL-
Jerbare Bustes. Ook
iwakken. Bekroond
n eere-diploma’s. In
d toeneming. Gega-
Door Artsen aanbe-
11e dankbetuigingen.
)0 stuks SM MO
uis onder rembours
>stwis8«l.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
«o. 16516
Zaterdag 23
66» Jaargang
27
Dit blad verschijnt dagelijks behitive op Zon- en Feestdagen
<1
De Stedelijke Zweminrichting herboren.
lel verkrijgbaar:
reerde
OOK GflUBA.
MOERCAPELLE,
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, «lumwi
HEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, W ADD IN XV EEN, ZEVENHUIZEN,
1
DccaLXxvjn.
H04
11087
F
a
1224 8
i uitvoering.
it heden offi-
rdoor het bad
ggepompt. De
aan het Inge-
iteen alhier.
linnen zijn, in
runnen worden
echter, zooals
den Raad be-
onderhandsche
Üthoud is ont-
Iweest van an-
lerk heeft men
kan walmuren
hg niet bevor-
Sorden gezegd
spoed en naar
VN
1, enx
<r gemeente Gouda.
lAYERMflMT
5 minuten.
te Gouda.
6000
mi vermelding van
en Instellingen
leuren uitgevoerde
egeven hoe de i er-
llandsche IJssel
d zal komen.
0.75*
De Stedelijke Zweminrichting aan de Houtmansgracht
na den herbouw, 23 Juli 1927.
behoorende tot verbetering; van de bestaande
openbare zweminrichting -
gracht, waanby toen ook
ren, dempen en aanvullen
schen de Veemarkt en de
legen, door B. en W.
steed, waarbij aan de N.V.
vA. Zanen en Verstoep all
ia verstrekt voor
Het werk en 4
Het >bad is gereed en w<
ciëel heropend.
Het had vroeger gereed i
dien het werk terstond had
ter hand genomen. Er zjji
men zich zal herinneren, ij
zwaren geopperd tegen de
aanbesteding, waardoor o]
staan, er zjjn ook bezwaren
deren aard bij het graa
gestooten op oude fundati
die aan de snelle afwel
derlijk waren. Echter mag
dat het werk met bekwame!
den eisch door den wincie
En daaraan mag worden toegevoegd dat de
gehoorde critiek als zou het bad niet vol
doende van water kunnen worden voorzien,
door de feiten absoluut is gelogenstraft. De
vulling, zuivering en verversching geschiedt
niet alleen zooals en in den tijd die bij het
ontwerpen der plannen is gedacht en aan
gegeven, maar de genomen proeven hebben
aangetoond dat deze voor het bad gunstiger
zijn, zonder dat van extra hulpmiddelen is
gebruik gemaakt. De daartoe aanbevolen
pomp, die 120 M3, per uur extra kan toevoe
ren, kan gerust elders worden geplaatst.
De watertoevoer.
Het Usselwater stroomt toe door den Vol
molen, die de verbinding vormt tusschen den
IJssel en het smalle watertje in het Jiout-
mansplantsoen, dat langs Spieringstraat en
verder stroomt. Bij het plantsoen is een
stuw aangebracht. Uit de sluiskolk wordt
het water gevoerd in een kelderruimte, die
in verbinding staat met een chloreeringsap-
paraat, dat in een daarvoor gebouwd huisje
is opgesteld. Die toevoeging van chloorgas,
welke automatisch geschiedt, bedraagt 1
gram per M3, en beoogt de ontsmetting van
het water vóór het in de 30 m.M. ijzeren
buis wordt gestuwd, die het vanaf het plant
soen voert naar de inrichting aan de Hout
mansgracht. Daar de buis, die 800 M. lang
is, bij haar beginpunt 15 c.M. hooger ligt,
loopt het water uit eigen kracht met be
hoorlijke snelheid door de buis, al heeft het
bij het verlaten van het plantsoen door een,
ter voorkoming van luchtbellen aangebrach-
ten zak in de leiding eenigen weerstand, en
stort het in de inrichting in de vuilwater-
kelder, de olievanger genaamd, vanwaar het
door buizen naar een tweeden kelder vloeit,
die door een uitloop verbinding geeft met
het bad. Het water komt dan gezuiverd door
een houten traliewerk het bad binnenstroo-
men. Is er, rekening houdend met eb en
vloed en andere omstandigheden, die op de
toevloeiing van het water invloed kunnen
doen gelden, voorzichtigheidshalve aange
nomen dat de vulling van het bad op deze
wijze zou vorderen 1720 uur, het is
Woensdag en Donderdag jJ. gebleken dat
het vereischte peil in het bad werd bereikt
in 11 uur en niet meer dan 2 getijden heeft
gevorderd. De waterstand was daarbij niet
extra gunstig, daar in de dagen vóór de vul
ling de IJsselvloed een heel wat hooger peil
aanwees. Echter, bij groote warmte kan dit
peil natuurlijk lager worden verwacht,
maar ook dan behoeft op grond van de be
kende lagere waterstanden, niet de minste
vrees worden gekoesterd dat de vulling van
het bad binnen behoorlijken tijd niet zou
kunnen plaats hebben. In de practijk zal het
echter slechts sporadisch voorkomen dat het
bad geheel moet worden gevuld, dit zal al
leen dan gebeuren wanneer het geheel moet
worden gereinigd en dit kan geschieden op
het tijdstip dat daarvoor gunstig wordt ge
acht.
De verversching van het bad geschiedt
met elk vloedgetij, zoodat het bad steeds
frisch blijft. Om dit te verkrijgen zijn in
het bassin aan de Bleekerssingelzjjde en
aan de achterzijde verschillende uitlaten aan
gebracht, alle van roosters voorzien, ter
voorkoming dat van buiten af ratten bin
nen het bad kunnen komen, door welke uit
laten het water vanzelf wegloopt, zoodra
het vereischte peil is bereikt Op deze wijze
behoudt het bad den constanten waterstand,
dien het moet hebben. Het vuil water uit de
badkamers of van de tegelvloeren in de in
richting komt niet in het bassin, maar loopt
in gooten af naar kanalen die het direct in
den Singel voeren. Wat de inlaat, de ver
versching en het uitpompen van het water
betreft, dit laatste kan in 3H uur geschie
den, ze voldoen aan alle eischen, die daar
aan kunnen en mogen worden gesteld.
De inrichting.
Wat de inrichting zelve aangaat, de Goud
sche zwemmers kunnen zich verheugen in
een werkelijk keurig bad. Door de verbou
wing is het wat breeder geworden, 1 Meter
aan beide zijden; het is thans lang 64.75 en
breed 17.40 M. en heeft een Miood van 2260
kub. M. Waren er vorig jaar 72 badkamer
tjes, thans zijn er, alles inbegrepen, 140, dus
het dubbele aantal. Vele dezer kamertjes
hebben thans halve deuren, een uitnemende
maatregel. Dit aantal is kunnen worden be
reikt zonder dat is moeten worden prijsge
geven dat ook de groote tribune by wed
strijden kan worden geplaatst. Er zjjn ver
schillende douches en ook voetwaschbakken.
De hinderlijke hoeken nabij springtoren
zijn weggenomen. Het pomphuisje is ter
zijde van den springtoren gebouwd. De in
richting als geheel maakt werkelijk een
prettigen indruk en wij twijfelen er niet
aan dat wanneer de zwemmers van elders
weer aan wedstrijden hier zullen deelnemen,
zij het Goudsche bad nog meer zullen roe
men dan zij het steeds hebben gedaan.
Er is nu ook een aparte ingang en uit
gang gekomen, er is een behoorlijke fiet
senbergplaats, er zijn frissche W.C.’s, al
leen zijn er een paar van die ouderwetsche
zwarte bakken, die zeker niet passen bij' dit
zoo naar de hygiënische eischen keurig en
zorgvuldig ingericht milieu. Deze onwelrie
kende herinnering aan den ouden toestand
moet maar spoedig verdwijnen!
van interessante
>owel uit vroegeree
en versierd is me'.
in den tekst waarbó
IENDRUK van het
roemde St. JANS-
slechts
NT.
•ong en de ontwik-
loudsche Handel en
erbindingen te wa-
ijven der Gemeente
'g en Vcflkshuis-
ten en Wetenschap-
rwjjs te Gouda; De
e Gouda; Gouda als
mate monumentale
<ju» de Houtmans-
kwam het riolee-
i vaa de sloot tus-
hindemisbaan ge-
ondèrhands aanbe-
Afcnnemings-Mij.
lh$»r de opdracht
53000ÖLVan dit bedrag
moet plm. 16000.word^ji gerekend als
de kosten voor het rioleeren^n dempen van
de sloot, 'bestemd voor uitbreiding van het
V eemarkt-terrein.
Afzonderlijk aanbesteed is het maken
van een pomp-installatie, i
in korten tijd kan worden
opdracht daarvan is verstri
nieurs- en Handelsbureau
Wat tot stand is gekomen.
Het is geen gemakkelijke taak geweest
naar deze strenge eischen plannen te ont
werpen welke bij uitvoering zouden vol
doen.
„Gemeentewerken”, de veel gesmade
dienst in onze gemeente, die heel veel cri
tiek reeds heeft moeten verduren, heeft
echter zonder schroom de moeilijke taak ter
hand genomen en het mag thans, nu het
werk gereed is, gerust worden gezegd,
zich op uitnemende wijze daarvan gekwe
ten.
Naar het ontwerp van Gemeentewerken
z|jn pp Donderdag 17 Maart 1927 de werken
Mtr. 21, Den Haag.
De plannen.
Het jaar verstreek, terwijl het onderzoek
voortduurde en plannen werden overdacht
om de Stedelijke Zweminrichting in Gouda
op zoodanige wijze te verbeteren dat ze met
volle gerustheid weer kon worden in ge-
i bruik genomen, wanneer het zomerseizoen
zou aanbreken. Er is overwogen elders een
bad te .vestigen: in de Reeuwijksche plassen,
waarin een zwemgelegenlheid is of in den
IJssel of in de Gouwe. Maar daarmede wa
ren de bezwaren niet ondervangen en bo-
(iOIIMHE (XHRAXT.
De Stedelijke Zweminrichting is waarlijk
herboren. De nieuwe toestand kost der Ge
meente weliswaar een groot bedrag, maar
waar zoo Hemmende redenen golden om in
het belang der volksgezondheid tot een
grondige verbetering over te gaan, moet
daarover nu worden gezwegen.
Gouda heeft een mooi gezellig bad terug
gekregen, dat naar wij hopen voor een redes
van jaren der gemeenschap goede diensten
zal bewijzen.
Wat voorafging.
Na tien maanden van sluiting wordt he
den de Stedelijke Zweminrichting heropend.
Op 24 Sept. 1926 oordeelde de Commissie
van Toezicht op de Stedeljjke Zweminrich-
ËWing het noodzakelijk het bad te sluiten op
grond van een medische verklaring dat in
de inrichting ratten aanwezig waren, die een
gevaar opleveren voor hen, die van het bad
j gebruikmaken, waarbij als vaststaand werd
I aangenomen dat een geval van besmetting
I met doodelijken afloop zich had voorgedaan.
Een week voor het zwemseizoen eindigde
is niemand meer in het water toegelaten,
teneinde een nauwkeurig onderzoek te doen
plaats hebben. En de winter-zwemmers, die
waterratten, die tegen alle koude gehard,
den vorigen winter bij strenge vriestempe
raturen zelfs in een opengehakte bijt hun
bad hebben genomen, hebben zich moeten
tevreden stellen met de douche en de kuip.
De voor het onderzoek in de inrichting
gevangen ratten bleken de parasiet te dra
gen, die de Weilsche ziekte veroorzaakt,
waaraan een lijder, die gebruik van het bad
had 'gemaakt, was bezweken. De hierbedoel-
de spirochaeten, welke worden overgebracht
door ratten, luizen, vliegen en gewone mug
gen, veroorzaken een vergiftigende bescha
diging der Jevercellen met ontsteking van de
galwegen. Deswegen oordeelde de medische
autoriteit dat het bad besmettingsgevaar
opleverde en in het belang der volksgezond
heid maatregelen moesten worden getrof
fen tot bestrijding daarvan.
Deze mededeeling en de beschouwingen
door Dr. Hoffman, den medicus in den
Goudschen Raad, gehouden in de zitting van
den Gemeenteraad van 12 October 1926,
hebben in onze gemeente groote onrust ver
wekt en niet alleeh in Gouda, maar in het
gansche land is deze onrust verbreid door
hetgeen in de pers, ook in de medische pers
over het rattengevaar is geschreven. Want
het bleek dat ook elders besmetting was
waargenomen en het verluidde dat alle rat
ten, die onze wateren in niet geringe mate
bevolken, de gevreesde besmetting met zich
voeren en verspreiden, zoodat feiteljjk alle
open water besmet zou zjjn.
Zoo was de toestand toen de wintertijd
van 1926 was aangebroken.
Zij, die aan de totstandkoming en uitvoe
ring van dit bad hebben medegewerkt, zul
len in de allereerste plaats met voldoening
op dezen hunnen arbeid kunnen terugeien.
Daartoe behooren zeker met wethouder
Bokhoven, tot wiens departement deze
dienst behoort, de directeur van Gemeente
werken, de heer H. J. E. van de Ven en
den gemeente-opzichter, de heer H. Schuur
mans en niet minder de aannemer, de
heer H. Zanen en zjjn uitvoerder, de heer
L. Verstoep, die zich dag in dag uit aan dit
werk hebben gegeven. Daarnaast moeten
worden 'benoemd de heer Eksteen, die de
zorg heeft gehad voor de technische instal
latie, de heer M. M. van Loon, die het sani
taire gedeelte heeft behandeld en de heer
den Hollander, die het schilderwerk op zich
heeft genomen.
vendien de gunstige ligging van het zwem
bad in het centrum der stad, zoo gemakke-
lijk voor een ieder bereikbaar, leidde er toe
dat meer en meer gezocht werd naar mid
delen om de 'bestaande inrichting te blijven
benutten. In de Goudsche Courant van 30
October was reeds een idee geopperd om,
zooals in Leiden en andere gemeenten een
bad te maken en daarvoor bronwater te ge
bruiken. Maar toen bleek dat het bezwaar
van de te koude temperatuur van het water,
waardoor dit in een apart bassin moest wor
den voorverwarmd, te groot was, is ook
daarvan afgezien en heeft het Gemeente
bestuur ten slotte, na alle adviezen van me
dische-, gemeentelijke- en zwem-autoritei-
ten te hebben gehoord, besloten het bestaan
de bad te behouden, het geheel te reinigen,
den bodem te dekken met een laag klei van
30 c.M. en daarop 20 c.M. biggelzand, de
boomen, die om het bad stonden en bij wel
ker wortels de ratten een veilige wijkplaats
vonden, te kappen, de rattennesten uit te
roeien, het geheele bad te voorzien van be
tonnen schoeiïngen en de geheele inrichting
op zoodanige wijze af te sluiten, dat het
voor geen rat meer mogelijk zou zjjn binnen
het bad te komen. De geheele buitenzijde
moest daarvoor aan alle bovenkanten met
blik worden beslagen, zoodat de ratten, die
het mochten wilen probeeren een klimpartij
te wagen om over de daken der badkamers
in het bad te komen, die daken niet zouden
kunnen bereiken, daar ze te voren reeds een
salto zouden hebben gemaakt naar de plaats
vanwaar ze hun klimpartij begonnen. Het
bad ratten-vrij te maken en te houden was
eerste eisch. Maar de tweede en zeker niet
minder strenge eisch was het bad te voor
zien van voldoend onbesmet water, dat tel
kenmale zou worden ververscht; opdat het
voor de zwemmers niet 't minste gevaar zou
opleveren en verfrisschend zou zijn. Ook
voor dien strengen eisch is na onderzoek een
goede oplossing gevonden door het water
rechtstreeks te betrekken uit den IJssel,
het te zuiveren van alle vuil en het door
middel van een chloreerinrichting van alle
smetten vrij te maken.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal J U», par week 17 eest, met Zoedaxeblad
franco per poet per kwartaal f 8.16,'met EoWafablad AS».
Abonnementen worden degelijke aangenomen aan one Bureau: MABKI tl, SOUDA.
Ml onze agenten en loopers, den boekhandel on de postkantoren.
Onre bureaux rjjn dagelijks geopend ra» uur. Adnuniatratle Tule». latere. 82;
Redactie Telef. 88. Poitrekening 48400.
ADVEBTENTIBPBU8: Uit Gouda omatrekea (beboerende tot den berorgtaü»):
1—5 regela 1J0, elke regel meer 1-26. Va* bolton Gouda a* dan bewrgkrlng:
1—6 regale f 1.65, elke regel aam IK Ahwtet* Ingiet Zatardagnummar M
Mjalag op don prlja. LieldadigheidetadTertentiOn do helft na dan prtja
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGBN: 1—4 regale 2.06, albe regal meer U*. O*
da voorpagina M tt booger.
Gewone adnrtoatUn a
den prfja. Gnwto lottere
BBaVW un DB HOWTAB.
Ieder mensch moet op gezette tijden eens
even uit zijn gewone gedoe. Nieuwe indruk
ken zjjn onmisbaar, ook al om den kjjk op
hetgeen altijd om ons heen gebeurt open te
houden. Aan het begrip vacantie zit nog
veel te veel vast het begrip van rentenie
ren, van luieren, en dat is verkeerd. Iedere
werkgever die psychologisch is aangelegd
zal inzien dat op zijn tijd zijn werkers even
uit het werk gezet moeten worden om alle
stof dat zich in den loop van het jaar op
hèn heeft opgestapeld te doen verwaaien.
Gelukkig wordt dit algemeen ingezien en er
is wel niemand meer die niet zijn zomerva-
cantie heeft.
De vraag hoe die te besteden is alleen
moeielijk door de veelheid van keuze, die
niet aanstonds gedaan kan worden. Om de
kosten behoeft men het haast niet meer te
laten want door allerlei organisaties zijn
die zeer verminderd en met eenige goeden
wil is dat bedragje ten slotte wel te bespa
ren.
Wjj hebben het voorrecht gehad een paar
dagen van Zaterdag tot Maandag
mee te gaan met een Haagach gezelschapje
dat als doel van den tocht had een bezoek
aan Godesberg, het schitterende plaatsje
aan den Rjjn tegenover het Zevengebergte.
In dat plaatsje zelf, reeds beroemd om zijn
prachtige lagging en zijn natuur, is thans
het groote openlucht-theater gebouwd,
plaats biedend voor vijfduizend personen.
Op het tooneel wondt een stuk van den
ouden Spaanschen dichter Calderon opge
voerd „Het weneldschouwtooneel”. Het too
neel dat daarvoor speciaal is gebouwd, 1»
van ontzaglijke afmetingen, zestig Meter
breed met een hoogte aan de achterzijde
van 30 Meter. Men denke zich even in hoe
enorm dit is. De voorstelling is in alle op
zichten schitterend; er wericen ettelijke
honderden personen aan mede en zoowel de
costuums als de ensceneering zijn buiten
gewoon mooi. Er wordt hier iets gegeven
dat bijna buiten ieder’s verbeelding gaat.
Alleen kunstenaars van allerlei genre sa-
menwerkend, zijn in staat dit alles te schep
pen.
We zullen in onzen Haagschen brief hier
over niet verder in details treden, maar het
moest ons even van het hart, vooral nadat
w\j verleden week over het Haagsche open-
lucht-theatertje op de plaats van het tra
ditioneels kippenhok hebben geschreven.
Waar we vooral op willen wijzen is op de
voortreffelijke gelegenheid die er tegen
woordig is om dergelijke reisje» te maken
zonder dat een deel daarvan in beslag ge
nomen worden door kop-zorgen over de rei»
zelf. Alle deze zorgen zijn weggenomen zoo
dra men zich overgeeft aan de leiders van
den tocht. Men heeft maar te gaan zitten
in den trein en allen loopt van zelf. En de
kosten zjjn weer zeer gering. Voor dteze
drie dagen werd derde klasse trein slechts
39 gulden betaald, waarin alles, letterlijk
alles isinbegrepen: trein-reis, logies, toe
gangskaarten, auto- en boottocht, diners,
lunches.
Alles wat ge te doen hebt, is één brief
kaartje schrijven naar Heerengracht 18a,
den Haag en de rest komt van zelf. Ge hebt
niet eens een pas noodig; al» ge maar op
tjjd aan den trein zijt, zjjt ge met allee ge
reed. lederen Zaterdag gaat een gezelschap
en dus kunt ge zelf den dag Hezen.
In het gezelschapje waarvan wjj deel uit
maakten waren er velen die nooit iets had
den gezien, noch in eigen land noch daar
buiten; er waren jongemeisjes en oude da
mes bjj die nimmer alleen zouden kunnen
réizen en die nu zoo veilig waren alsof ze
in hun eigen straat wandelden.
Ziezoo, dit moesten wjj even vertellen
omdat het ook voor buiten den Haag van
belang is het te weten. Het ia bovendien
wel eens interessant onverwacht in gezel
schap te komen van menschen die je heele-
maal niet kent en die je waarschjjnljjk ook
nooit zou ontmoeten.
In den Haag zien wjj dagelijks ook deze
groepen van bezoekers rondtrekken en In
de laatste jaren heeft een dengeljjk soort
van reizen ongelooflijke afmetingen aange
nomen. Met dez groote auto's is het zoo
uiterst gemakkelijk geworden om in korten
tjjd de stad' te doorkruisen en daarvan eens
gedeelten te zien die men zonder goed ge
leide nimmer zou hebben kunneft bezoeken.
Het reizen is in alle klassen der maatschap
pij doorgedrongen ;voor niemand is er meer
