W. F. J. Milatz
Afwezig tot 29 Augustus.
Handels&Ludbeuwbsak
n.
fiJË
MQDBPRAATJ1.
Allerlei uit de Ardennen.
vlot do gouden ochtendzon om de groen
begroeide heuvelen, met de rookslierten van
het vroeg*> treintje in 't zicht, met de zach
te nevelsluiers die zich nog heffen in de
verte, voor oogen... kannen dan schrijven
over de détails der wintermode, tue', bij
prachtig jjpmenyyeer verveen als (je JJeve-
'en op donj^htergr^nd?
Laat nnj u du- liever wat vertellen van
uit land waar „de mode", geene mode is,
waar de geslachten zich houden aan de mo
de van „liun Tyd", waar er dus eene mé
lange is-, zoó wonderlijk, dat men haar soms
boven mode verkiezen zou!
Een huis hoog in de bergen, een zon
overgoten terras, omkransd met weelderig
groen en bloemen, bloemen in alle soorten.
Daar kondigen de eerste geluiden de
komst van den nieuwen werkdag aan, daar
klingelt het belletje van het melkkarretje,
waarmede eene „laitière Ardennaise" de
melk bh hare klanten rondbrengt. Zij is ko
misch deze laitière als men haar van een
mode-standpunt beschouwd! Maar als ver
tegenwoordigster van een ras, van een oer-
sterk gebleven boerenstand is zy éénig, en
bijzonder aardig zelfs. Zy draagt „le costu
me du Parijs", zwart jakje, zwarten rok en
zijden schort en zy draagt ook het typische
luifelhoedje met het breede zwarte lint,
dat haar ondanks het verweerde gelaat een
damesachtig aanzien geeft. Zy i» tenminste
geheel „in stijl".
-Wat men niet kan zeggen van de overige
leveranciers die 's morgens de belletjes hun
ner wagens door de ochtendstilte laten klin
gelen. De bakker als „meneer" met rond
stroohoedje waarop een bolletje plat als *n
appeltaart. De slager in gele broek, wit
loshangend overhemd en geel jasje, dat fel
opblinkt op het omringende groen der ber-
.geft. De kruidenier met blauw mouwenhemd
met witte moesjes, een donker vest en een
voorschoot die hem eerder voor een bakker
zou doen aanzien. Dan is er het type van
den groentenman, onverschillig, Belgisch
los, met de platte pet en een grjjs linnen
jasje. Ily «taat er ongeroerd by als de
klanten hunne waren uitzoeken en kykt on
verstoorbaar rond als een vreemde pension
gast de mooiste pruimen uitzoekt, maar on-
- der de hand... hy vraagt eventjes drie franc
meer per pond, als hij straks dat madammo-
- ke betalen laat.
Gemoedelijke typen al die lui, die met een
vriendelijk praatje en een hand toe, breed
uit staan aan de laag-gelegen keukendeu
ren.
En 's Zondags in de kerk, daar is de mode
van het land in al hare variatie te genieten-
Daar is de vergeelde strookleur van het Ar-
'fennenhoedje gemengd aan voorwereldlijke
torentjes van oude grootmoedertjes, aan
flfl l-MIfla nQnn.nmnkA«Ji«n .1l_i -
DE BONTE PIETEN.
Foto Jan P. Strijbo'
BROEDENDE SCHOLEKSTER.
De bovenstaande loto werd in Mei 1922 schelp- en schaaldieren
gemaakt door Jan P. Strfltoe, eeralid van
onze Góodsche Ornithologische Club „Hi-
rundo". Strobos zelf vertelt ervan in „De
Lovende Natuur" hoe het op den dag, dat
h(j de foto nam zoo warm was, dat hij niet
eens een opname kon maken van een broe
dende Scholekster met een behoorlijk ge
sloten snavel. „Het schijnt zoo schrijft
hjj dat broedende steltloopers, sterns
en meeuwen, wanneer ze uren lang stil op
(le eieren zitten en blootgesteld zijn aan de
felle zon, meer last van de warmte hebben
rtjes
de ronde panaramah^e'^s der funderen,
aan de, „zwarte hoedjes-met-een-.spriet der
Zondmgaeh-ffekleedp boerinnetjes, uan enke
le modieuse-clpches van de elegantes du vil
lage, en aan de wonderlijke hoofddeksels die
toeristen van aile windstreken
vreemd land op hun hoofd durven zetten.
Daar is het ook een mengelmoes van
■HKlertjjIfiflc.spgtjeis, stijve buitenkleedjes
en modieuse japonnetje*^.Daar fungeert de
koster als misdienaar eri gaat mijnheer
Pastoor zei vers met de schaal rond 'waarop
de nikkelen geldstukken neerregenen
waarop de vreemdelingen voor de aar
digheid billetjes neerleggen, tot van
twintig franken toe.
Gezeten op mijn zonnig terras, kan ik
van onder het roode zonnescherm, de vreem
de gasten bergwaarts zien optrekken.
Wat is hunne opvatting van costuum-
en mode toch dikwijls verschillend. Hoe
mooi hebben sommigen zich gemaakt, hoe
practisch hebben anderen het aangelegd.
In een bergland, gaat het 't meest om het
plaveisel en... daar de zon zeer hevig kan
branden, om de hoofdbedekking. Men kan
er van genieten in dit verscholen hoekje.
Elegante schoentjes met lederopleg in een
figurenrjjkdom zooals Holand hem niet
kent, en Stevige molières of riemschoenen
met platte hakken en breede neuzen, naast
de witlinnen rubberbezoolde molières, die
«le pract i ,ehe vreemdelingen niet meer van
Je, voeten leggen en die afgewisseld worden
door enkele grijze paren en door bonte-rood
gepomponde slofjes met rubberbeslag, wel
ke alom in de winkels te koop zyn.
Het grappigste is de opvatting van „Mo
tie" te genieten bij den kapper, waar alles
heel huiaeiyk door elkaar zit, het gracieuss
dametje, de gargonne, de Waalsche venter,
de pensiongast en de landheer.
De eerste met een snoes van een voile
japónnétje en een geborduurd mouwloos
v est aan, de volgende met een blauwe span-
jurist éen heeren-canotier op en... een intel-
ligent-vriendelijken oogopslag. De andere,
onverschillig sinjeur, met een stoppelkin
een paar vuile witte schoenen, een loshan
gentl overhemd en... ben zwarte pandjesjas
Daarnaast de landheer in onberispelijke ge
streepte flanelbroek, met het écruzijden
schillerhemd en... en zwarte schoenen met
witte slobkousen.
Wonderlijke landstreek, waar ieder zich
kleedt, selon son goüt, waar het jonge meis
je een groeten zonhoed van gebloemd muil
draagt, \$aar cow-boy-hoeden in alle kleu-
len van don regenboog de wegen opvroolij-
ken en wgar oudjes van by de zeventig haar
poikakopje en hare beenen aan de berglucht
blootstellen.
GRACE ALLAN.
,Wat vooraf vuist wordt toegediend,
Komt warm ifp'tftfel", zei een vriend.
„Komt warm op tafel} \!lat is
'daar is niet altijd even gaar." "j
Nic. Beets.
dan we zoo we! oogenschynlyk denken. Ik
heb in de maand Mei het. wat broedende
vogels van uit m'n schuil tentje gadegesla
gen en het viel me op, dat de. meeste vo
gels, zoodra ze zich geheel veilig waan
den, by na gedurig tien bek open hadden,
en zaten te hfjgen als een hond, die een
tydje hard geloopen heeft, en over 't alge
meen den indruk wekten, dat ze het toch
wel een beetje te warm vonden. Nauwelyks
zat ik goed efi wel in het tentje of een der
vogels kwam al ovev het hellinkje naar z'i,
nest aanstappen. Na een kwartier knipte
ik den vogel; op by gaande foto is zeer
goed de geopende bek te zien. Ik" wacht
nog eenigen ty<l voordat ik een nieuwe
plaat inzet, als de broedende Scholekster
onrustig wordt, heel hoog op z'n nest gaat
zitten, blijkbaar iets hoort en ziet wat
voor wy alsnog verborgen blyft, hy staat
op en loopt een eindje van het nest, pikt
eens in den grond, neemt wat op, strekt
z'n vleugels eens een voor een uit; dan
verschynt er in het veld van myn kyker
een tweede Scholekster, die naar het nest
toe komt loopen even naar het toestel
kykt, ik meende haast verwondering in z'n
oog te ontdekken, verwondering over dal
rare ding, daar vlak by z'n nest, maar dan
kalm en deftig op de eieren plaats neemt.
De eerste Scholekster komt nu regelrecht
op het schuiltentje af, almaar nader en
passeert me dan op geen meter afstand
om dan tenslotte over een randje te ver
dwijnen. Dit ging alles heel bedaard zon
der te roepen of geluid te geven, ze sche
nen elkaar goed te begrypen, en ze keken
hierby alsof het iets heel van zelf spre
kend was, dat de andere nu eens de plich
ten waarnam."
'De Scholekster is een van de algemeen
ste broedvogels van het strand, de duinen
en de daarachter gelegen weiden. Men
moet al heel ongelukkig zyn wanneer men,
by een bezoek aan Scheveningen, op de
stillere deelen van het strand niet zoo'n
.tel let je van die prachtige vogelg aantreft.
over het
Met deftige passen stappen ze
•trend of staan rustig in 't rond te kijken,
By het zoeken naar hun voedsel, dat uit Gouda,-"Juli 1927.
vormen be-
laat, boren ze met hun langen krachtigen
snavel in het zand of snyden er de sluit
spieren van allerlei weekdieren mee dooi
De Duitschers noemen onzen bonten vriend
Auaternfischer, oestervisscher, hoewel hy
zich, volgens Floericke, niet aan deze die
ren vergrypt en ook niet in staat is de
schalen te openen. Thysse beweert echter,
dat zy zich de oesters heel goed laten
smaken. Het broedse', dat gewoonlyk uit
3 of 4 bruingele eieren met bruine vlekken
bestaat, kan men zoo op het strand of in
een kuiltje in 't gras vinden, soms ia 't nog
omgeven door wat schelpen of andere rom
mel. Behalve langs de zeekust zyn ook
bloedende Scholeksters in weilanden van
Friesland, Overysel en andere plaatsen
aangetroffen en wy zouden ons niet eens
zoo heel erg verwonderen, wanneer we ook
by Gouda nog eens een broedsel ervan
vonden. De Scholekster is eert van
mooiste vogels, hy draagt de kleuren van
de oude Duitsche vlag: oogen, snavel
pooten rood, de rest van het lichaam zwart
met wit, zooals op onze foto is te zien.
Over den trek Vertelt Dr. Jan Verwey, de
leider van het Trekstation te Nooidwyk,
dat de herfsttrek begint met het verdwy-
nen der broedvogels in het eind van Juli
en begin Augustus. In groot aantal ver^
plaatsen de Bqnte Pieten zooals het
volk ze hier en daar zeer typisch noemt
zich gedurende September, October en zelfs
in December. Groote troepen blijven soms
op de Wadden en elders hangen. De broed
vogels en de eerste doortrekkers komen te
rug in 't eind van Januari of begin Febru
ari; deze voorjaarstrek duurt voort tot in
het einde van Mei of zelfs in Juni nog. Een
groot aantal niet-broedende vogels overzo-
mert aan onze kusten Het is zeer waar-
?chyniyk, dat de Scholekster op den trek in
voor- en najaar pok m onze omgeving voor
komt, het is om, echter nog nooit gelukt
zoo'n doortrekkende Bonte Piet hier te zien
te krygen, wat ook wel hiermee zal samen
hangen, dat de vogels dikwyls 's nachts
doortrekken en dan alleen aan hun schellen
roep: tepiet, tepiet te herkennen zyn. Dr.
C. Eykman, die in het Jaarbericht der Club
van Nederlandsche Vogelkundigen van 1912
een lyst publiceerde van „De Avifauna van
het Zuid-Westeiyk deel Ar Provincie
Utrecht met IJsselstein als middelpunt"
schrijft daarin, dat hy wel eens een heel
enkelen keer nachte'yke overtrekkers aan
hun schelle roepstem herkende. We hopen
nog al tyd de Scholekster eens aan de
„Avifauna Goudana", de lyst van by Gouda
waargenomen vogelsoorten toe te kunnen
A. S.
Huize Hofwijck te Voorburg.
in.
„Hoe hoogiyk Huygens met zyne bezit
ting was ingenomen, welke beschikkin
gen hy erover in zyn testament maakte en
slecht die zyn nagekomen zou ook ver
meldenswaard zyn."
Zoo schreef ik in het eerste artikel onder
bovenstaand opschrift in het no. van 23 Juli
van dit blad. Over Huygens beschikkingen
en de naleving daarvan, had ik het in het
volgend no., thans moge uit andere bron
daaruit zyn laatsten wil de ingenomenheid
van Huygens blyken niet zyn Hofwyck.
Zy wordt reeds gekend uit de omstandig
heid, dat hy in zyn gedicht „Hofwyck" van
niet minder dan 2830 versregels zyne stich
ting bezong. Hy begint met zich als het
ware te verontschuldigen over dat schrijven.
Het Voorhout heeft hy bezongen, vrienden
en kennissen is zijne dichtkunst ten goede
gekomen, zou hy dan, het leven is zoo kort,
niet besluiten, terwyi hy zich nog in eene
goede gezondheid verheugt, om Hofwyck
landgenoot en vreemdeling te doen zien,
zooals het is en kan worden? Hy wenscht,
dat een papieren Hofwyck nog dóar zal
zyn, als eenmaal van Hofwyck zelf niets
r over zal wezen dan puin en onkruid
en aarde.
,Wie weet of 't schielicke verhuysen deser
ziel
Niet voor myn deur en staet? en of 't God
beviel,
Sou Hofwyck onberymt syn Stichter over
leven,
En wjjeken voor t Veorhout? en soud ick
my begeven,
Die anderen myn penn baldadigh heb ge
leent?
Met reden eischte men de schuld van myn
gebeent,
Met reden schreef m' er op: „Hier light
een man begraven,
Die meende te volstaen met plantep en met
graven,
De slechte boeren-kortst, en moght de moey-
te niet
Syn eigen maeckseltjen te eieren met een
lied."
Myn sterven weet ick met langh leven niet
te weeren;
Maer, leef ik weinigh meer, het Grafschrift
wil ick keeren,
En singen wat ik poot, en rymen wat ik
bouw,
Eer dese keel verschorr', éh dese penn
verouw*.
'k Will Hofwyck, als het is, Tc will Hofwyck,
als 't sal w<
Den Vreemdelingh doen sien, den Hollander
doen
Soo swack is menschen-werck, het duert
min als papier,
De tjjd slijt struyek en steen: eens sal men
seggen, hier,
Hier was 't daer Hofwyck stond, nu Puyn
en Queeck en Aerde:
En dan sal Hofwyck nog staen bloeyen in
syn waerde:
Ja, waerde, soo der oyt yet waerdighs van
myn' hand
De jaeren heeft verduert en ouderdom
vermant."
De lezer weet reeds, dat Huygens bezit
ting door wat hy in zyn gedicht beurte
lings Voorweg, Koetspad, Groote Spoor of
Grooten Heerweg noemt, in tweeën werd
gedeeld. „Het Spoor en Vrouw Natuur"
hadden by deze scheiding eensgezind sairn-
gewerkt, immers de weg was juist aange
legd, waar de bodem ook gescheiden was in
zandgrond ten Noorden en klei ten Zuiden.
Waartoe beide gedeelten bestemd waren,
was daardoor geene vraag meer; Noorde-
lyk, d.i. tusschen Voor- en Achterweg, kon
den niet anders dan „vruchtlooze boomen"
geplant worden, het zuidelijk deel tusschen
Voorweg en Vliet was voor boomgaard ge
schikt.
Het eerst beschrfft Huygens het noorde-
lyk deel, zyn bosch. Het had den vorm van
een rechthoek, 2% by 6Rynlandsche roe
den, met de langste zyde Zuid-Noord. De
vier zyden waren geheel beplant met elzen
hout, op twee plaatsen onderbroken door de
Zuid- en Noordpoorten. Binnen dit elzen
bosch trof men eveneens Zuid-Noord vier
esschenlanen of -dreven aan. Eene dier
dreven, recht tegenover Huygens' woning
gelegen had aan hare uiteinden de bovenge
noemde poorten; op de Zuidpoort had men
van den huize Hofwyck af het gezicht. De
platte grond van de bezitting Hofwyck, ge
voegd by de uitgave van het gelyknaiuig
gedicht, noemt langs die dreven zoowel
eiken- en berken-, ais elzen- en mastbosch-
kens, terwjjl de dichter zelf gewaagt van
„vier wonderlicke dreven
Van Eicken saeghbaer hout, van Boomen,
die daar streven
Om dickte by der aerd, om hoogte in de
lycht
Om breedten onder weegh en groen en
koel gerucht."
„Saegbaer hout" heeft hy genoemd, niaar
hy waarschuwt zyne erfgenamen, zy'ne dre
ven niet om te zagen, tenzy armoede hen
er toe verplichten zou of de boomen door
ouderdom .zouden vergaan, in welk geval
alsdan een nieuwe eik den gevelden zou
moeten vervangen. Verrukt is Huygehs over
zyn bosch, dat hy vergelykt met het Voor
hout en ook met Mast- pn Liesbosch by
Breda, waaruit hy door de gun^t van Prins
Frederik Hendrik, baron van Breda vele
boomen heeft mogen ontvangen voor zyn
Hofwyck.
In dat bosch had Huygens ook gezorgd
voor een byzorider amusement. Na eenigen
tyd toch waren zyne eiken begonnen te kwy
nen; zy konden niet aarden ter plaatse,
waar zy „uyt Eickens waerde gronden'
waren overgeplant. Het bleek, dat hunne
wortels zich bevonden tin een soort
een niéuw oog, desnoods van iejts sappiger
hout.
Nu schuif je het bastschyfje onder
losgemaakte lipjes van de T snede
wind er een ïaffiabandje om. Water of vuil
er tusschen geeft een mislukking. .Sny het
stukje bast, dat er niet in kan, maar af.
Na 14 dagen is het restje bladsteel ver
dord. Laat -het los, dan is de ent zodi goed
a's zeker geslaagd. Anders is alles" ver
dord.
Wie aardappels verbouwt kan nu bjj het
rooien feest poters voor 't volgend jaar win
nen. Hy zoekt daartoe de beste stoelen uit,
waai van cle grond goed getild is en waar
vee! dikke aardappels aan zitten. De aard
appels, die plm. 3 c.M. doorsnee hebben
(egt hy apart voor 't volgend jaar.
Rooit hij alles op, zonder de beste planten
uit te kiezen en poot hy de kleine, die van
de totale oogst overschoten, dan heeft hy
zeer veel kans juist poters te hebben van
de slechtste planteft,,» die jreel kriellever
den, omdat ze ziek waren of mindere groei
kracht bezaten.
Met het winnen van zaden is het soortge-
lyk. Pas daarom selectie toe'of koop de za
den en het poot goed bij een vertrouwde
firma.
ONZE KOLONIËN.
„Rood Sand, soo ick meen, de Turf-asch
van de Heil
Die noch brand nae haer dood, en is als kool
soo feil,
Soo stonden Boom voor Boom, als ick, op
heete kolen,
En aan haar kruynen bleeck het rooster
van haer solen;
't Fenyn diend'. onder uyt: 't en diende niet;
het most:
Wie kond'er tegenstaen? de Reden zeid t
en Pqst.
Zóóveel van het verraderiyke zand werd
uitgegraven, dat hy er een flinken heuvel
van opwierp in het midden tusschen de eer
ste en derde der dreven van het Oosten af
geteld. Met zooden, waartusschen weldra
madeliefjes bloeiden, bedekte Huygens zyn
„Bergh", zoodat niemand of hy moest
het ontstaan van dién heuvel kennen
vermoeden kon, wat slechten inhoud hy
verborg. Op dien heuvel werd een huisken
getimmerd, watfrboveft uit een naald stak,
die een houten met veereo getooiden pape
gaai droeg. Met dien heuvel c.a. vermaak
ten zich Hofwycks' bewoners en de gasten,
waartoe vooral behoorde de familie IIoo-
naert, de „Gebueren in 't Zuid-West'
Zy werden vaak genoodigd tot het spel met
pyi eft boog; missen deed men licht, want
werd de papegaai niet getroffen, -de pyl kon
het óf de naald, óf het houten huisken óf
den berg doen, alzoo steeds succes. Huy
gens, die van uit te weiden houdt, die naar
aanleiding van een woord, dat hy bezigt,
dikwyls eene geheele wending aan zyn ver
haal geeft raadgevingen en zedepreeken ten
beste heeft voor jong en oud, man en vrouw,
vrtfster en griel, heeft het van vers 492 tot
vers 883 over zyn „Bergh" in het bosch en
schryft eindelyk:
„Het Bosch is uyt gesuft: God
gedanckt, seght Leser,
De schryver seght het ook".
J. G. 'T.
zy
De architect, zie no. van 23 Juli.
Den naam „Hoonaert" leest men nog-
op een hek aan den Vliet, zw. tegenover
Hofwyck.
LAND- EN TUINBOUW.
vesen h« «verwinte
ollander
lesem- *^ar een fl|nke Vo
Wat Augustus te doen geeft.
In Augustus is de tyd aangebroken voor
het oogsten van velerlei gewassen. Sommi-_
gen ruimen daarna alles op en bepoten hun
veldjes nog eens met herfstgewassen. De
een plant nég wat winterandyvie uit, een
ander laat ze een poosje ongebruikt liggen
of slaplanten te krygen, die
it overwinteren onder glas. Deze zoo
iwen geven dan in 't voor-
voorsprong op de voorjaars
planting. Voor een klein tuintje is het ech
ter beter, deze planten in 't laatst van
Maart by den tuinder te koopen, omdat
voor een klein kwantum de zorg te groot
in vergelyking met den kostprys.
Voor violen, vergeetmynietjes, papaver,
nudicaule, die men op de voorjaarsperken
uitplant is het nu nog net tyd van zaaien.
Een andere bezigheid die men nog kan
uitvoeren, is het om-enden van rozen. Men
doet dat door midde! van occuleeren. Wie
het eenmaal gezien heeft, kan het met een
beetje handigheid zelf wel uitvoeren.
Op de hoofdtakken van de roos maakt
men een T vormige snede in de bast. Niet
te diep, liefst precies op het hout af. In
Augustus kan men dan de puntjes met het
mes oplichten, zorg er voor niets van het
hout mee te nemen. De bast moet glad los
laten. An der8 is alle moeite toch vergeefsch.
Neem nu een uitgebloeid takje van de
soort, die je er op enten wilt. Sny met een
scherp mes een schilfer van dat takje af
zoo dat je een sigaarvormig stukje bast
krygt waar midden op een blad en in de
oksel er van een klein knopje zit.
Het blad snyd je af op een stukje der
bladsteel na. 1 c.M. bladsteel is genoeg.
Haal het stukje hout, dat aan de bdnnen-
zyde van de schilfer zit er glad uit. 't Moet
gemakfeeiyk loslaten, anders snyd je maar
Een kostbaar avontuur.
Dure waterkrachtstations.
Na 1935 renteloos.
Het ,,Soer. Hd-iahl 'brengt voor Wa
rend belangwekkende piededeeliiu^
onttrenl goMverneinvewiteeie geldWersptj.
lingen. Een sterk staaltje vinden wii
thans vermeid, nul. de historie van he;
waterkraehishUioui Tais. bij den w e*;
van Tjbéroefp paar Moeflra Aman in de
bcvmlamdein van Bemkoeien.
Toen mem indertijd overging tot ue
expto'tatie der vermaarde mijn Tam.
bang Baiwali oerst een goudmijn,
teen een zilvermijn en in 1928 heelt'
maal geen mijn meer moest de nog
pas in opkomst zijnde dienst van wa-
terkracfn an, elektriciteit daar een
eigen watorkirudilatation hebben dat
de mijnzou voorzien van de noodige
kracht om al dat goud te winnen
Het «ta'jon werd giet^mwd en de in
de aaibijjlieiid gelegen parliouHiere mijn
RoJfanig Lebong, die destijds meer
kracht noodiig had, weird dtoor hel wei
geren van oen concessie gedwongen
om stroom te koopen van het gouv.-
i at ion.
De begrooting ddr kosten van het
waterk rach'« s I at i on Tais beliep vjrea 8
Ion. d'e totale koeten hebben Itelra-
gen rond I t.700(XX). Eene ove-rsihrij-
dling dier Ijtagrooiting met een. M.einW
Hoen. Met latere uitgaven en rente'ie-
rekeningen zat in Ta's ulto 1920 eea
kapitaal van f 2.203.000.
Natuurlijk kreng Redjamg Lebong de
kracht maar niet zoo ineens. Znoalg
nen in het jaarverslag over 1019 kan
dezen moest Redjamg Lebong. om
stroom te» kunnen krijgen, eene waar- i
borgsom van f 100.000 storten en nog
circa f 70 000 uitgeven aan eigen ma-
chines. Voor de strooinlevering lieeit
Redjang Lebong een langdurig ront'ract
moeten sluiten Gouv. Bedrijven wil
de sale zijn dat thans nog een jaar
ol acht duurt die mijn betaalt per jaar
f 36 000 vast i^eht en 2% een! per
W.K., in totai.il rond f 50.000 per jaar.
Zoo had hei Slaa-tsbed'rijt zich in
Moeara A n an stevig vaslgej-egd. Men
had een waterkralchtstation van
f 2.203.000 men had een daar sinds
vele jaren werkend particulier bedfri,!,
door het eene wntepkraehtconcessie to
weigeren, twee ja'ren, ernstig gehin
derd en tenslotte gedwongen op lang
durig contract, en ondier levering van
kostbare waarborgen, afnemer van
stroom te worden.
Het heeft kort geduurd de mijn,
nauwelijks in exploitatie, bleek zeliV
geene behoorlijke ertsreserve te heb
ben en inoet in 1928 sluiten.
Zoadat mien daar nu blijft zitten mei
het kosilhare kraohtsiiaiijiou... da', oog tot
1935 zal moeten doorwerken, alleen
voo|r die stroomileveiring aan Redjang
LeboRg, omdat het contract met hel
gouvernement nog tot dien datum loopt.
lil de begrootingsstukken van 1928,
a-'d. 8, stuk 10 lezen wij ter zake
,.itet knachtwerk Taijs aal contract)-
eiv-' moeten doorwerken voor stroomle
ering aan Redijaaig Lebong, even'.ueel
tot 1935. ReJjang Lebomg heelt echter
bet recht, het stroomteveringsoontract
per ultimo 1930 op te zeggen, waarbij
een door die mi.frioudlerneini'ing gestorte
waarborgsom van f 100.000 aan hei
gouveroetrtent zou komen te vervallen.
De leans op verder emplooi voor dit
kjtachfwerk is voolratsnog gering".
En in het afdeeüngsverslag zeggen
enk ede leden"
Betreurd werd', dat het dure kracht-
werk Tais nog zat moeten doorwerken
en de vraag werd gesteld, of de re
geering zioii niet op eene mindere
kostbare wijze vam haar dontractueele
verpfichtfng jefgen» Redljang Lebong
kan kwijten".
De droeve positie is thans me* en
kele woorden weer te geven
Het krachtstation Tais moet nog tot
1935 olijven doordraaien oro Redjang
■ebong aan stroom te helpen.
Opbrengst dier stroomlevering poi"
jaeir rond! f 50.000.
Kosten der stroomopwekking, volgen*
stuk 10, aid). VIII der begrooting -
En alleen de rente van het kapitaal,
in Taps gestoken,, bedraagt ongeveer
één ton 'g jaare.
wanneer diet sifcroom'levering 'n
Redjang Lebong zal zijn aigeloopeo
blijft de kostbare inrichting van T i
daar in de runboe staan....
Zondag 14 Aagustua.
VR. PROT, R. O.
8,50 Oahtendwijdfing. Uitzending uU
het Gebouw van den N.P.B. te Hil
versum. Spreker Da. P. D. Tjalsma
(Gouda). Onderwerp Open oogen.
Muzikale medewerking van': G. A. v.
Deldien (vimod)Ferd. Kloek (Ofgel)
Gemeente zang. Programma 1. An
djante in As pit dte f kl«4n orgetfanta-
sie (orgel), W. A Mozart. 2. Votum.
3. Liedl 268: 1, 4 en 5 (N.P.B.-bun-
deJ). 4, Voorlezing Matth. XX:32, 33
Toespraak (le ged.). Wij gaan. maar al
te vaak het leven door met gesloten
oogen. Dan kunnen wij in veel op
zichten achtenswaardige menschen zijn,
maar dan ontgaak ons toch het wezen
lijke vap 't levepl Zoo zajn wij ook m
ons godsdienstig leven vaak menschen
met gesloten oogen. (V oorbeelden ble
ven de ellende hiervan)6. Sonaie
in g. Adagio oon eöpressüone Vivace,
jHenry Puroell. 7. Lied' 102 2 (N.P.B -
bundel). 8. Toespraak (2eged.) „Heer
open onze oogen." „OpdOf wij ziende
worden." Ziendte, dt i. nieft voorbijgaand
aan wat vlak, naast ons is. diende, d.
i. verantwoordlejlijk. 9. Improvisatie
(orgeè). 10. Arioso (viool en orgel),
G E. Handlei. 11. lied 119:1, 2, 3,
4, 5 (N.P.B,4buntdiel). 12. Zegenbede
13. Sluiting.
KATH. R. O.
10.15—12.00 Kerkdienst. Uit de St.
Domiiïiouskerk te A'dlam met mede
werking van het zangkoor der zeikte
kerk, onder leiding van den heer G.
Kjmijzer, Organist de heer Evert Haak.
Predicatie dook den Weleerw. Zgl.
Pater C. Friethiol, O.P. van Zwolle.
12.302.15 N.O.V.-uRWnd'ing uit Pul-
chri Sftudio Den Haag.
12.30—1.30 Concert door het Palace
ensemble vam bet Palace Hotel te
Sclipvetningeirt-
I.30—2.15 Lening over die Organisa
tie van ho' Mgemeen Nederlandscli
Verbood', cour Luit. Kol. K. E. Ou
dendijk, voora. dier Haagsdhe Aid. eti
lid v. h. Hoofdbeebuur van het A.N.V.
2.30-^-4.30 N.O.V.-uitzending van het
Hannonde-Ccmcert, te geven door hei
Haagscbe Harmomie-orkest, Dir. Henri
Zeldjcfnlrttelt, vawutft de Diergaarde te
Rottetraahni. Klassiek programma 1.
Ouverture Titus, Mozart. (2.40) 2. a)
Maueriedhe Traiuermusik, arr. A. J.
Hartman, Motaart. bj) Menuet, arr. H.
Zeldlenrust, Boeohermi. (2.53i). 3. An-
dialiite oom moto, u. dl. symphonic in
b-mineur (Uiwóllendete)Schubert
(3.08). 4. Ouverture Egmont, Beetho
ven. (3 21). 5. Priester-Marsch uit
Athailia, Mendletlssoihn-Barlholdy. Popu
lair progralmmia. (3.50). 6. Matsch,,Hel
den dier Zee". A. J. Hartman. 7. Ou-
Aerture Pique Dame, Suppé. 8. a|) 2me
Valse die Bail let, u. hi. ballet ,,La fauté
pairdlanmée, H. ZeMletnrust. b) Ameri
can Patrol, Meachaftt. 9. Fantasie Lo
hengrin, Arr. F. Burftkt, Wagner. 10.
Yankee Grit, marsch, Holzanan.
NED. Cm R. V.
6.20 Kerkdienst. IttzJemding uit de
Geref. Kerk te Wildervamk. Voorgan
ger Dfr G. Kersdea, Geref, Predi
kant aildaar. 1, Orgelspel. 2. Votum'en
zegen. 3. Zingen Psallm 108:1 en 2.
4. Geloofsbelijdenis, walarna geaongen
wordt Avondzang 7. 5. Lezen: «loh
8:31—51. 6. Geb«t. 7. Zingen: Psalm
43:3, 4 en 5. 8. Voorleaing van den
tekst. Spreuken 23:23a. 9. Eerste ge
deelte prediking. 10. Zingen Psalm
35:4. 11. Tweede gedleelte prediking.
12. Dankgebed). 18. Zingen: Psalm 89:
7. 14. Zegen. 15. Orgelspel.
8.00 Nieuws Pers- en sportberichten
van Vaz Dias.
8.15 iKurhaiUsCondert. Aansluiting van
het Kurhaus te Scheveningen. Het Re
sidentie-Orkest o. 1. v. Prof. Schnee-
voigt Soliste Mariaj Pos-Clarloforti,
zang. Programmal. 1. R, Wagner: Ou
verture .,Der Fliegfltndle Hollander". 2.
C. St. SaQns Le Routet (fOmpha/'e,
\Ppfimiel ffhiphonique. 3. G. F. Handel:
Ich bin wie die Taisbe (uit ,,Aeis und
Galaiheal"?. Maria Poe-Cadoforti, Pau
ze. 4. A. lAlfv'ö: Miidlsotmimervaka
tSAiweddscihe, Rhapsod^e. 5. G. Puccini:
Aria uit ToaCa. Wtóritf CJadoforti 6. F.
Liaat Ungarisoher StwrnMnaTsch.
Londen, 2 L O, 361.4 M. en Daventry.
3.50 Licht orkestooncdrt. Orkest o.l.
v. John Ansell. O Kavïuun, contra-alt.
5. Thomaö, tenor.
5.35 Voorlezing door Stella Patrick
Campbell uit The friendly road, van
David Grayson.
8 20 De klokken van St. Martin in
the fieldb.
8.25 Avonddienst.
9.15 i LiefdadSghefidsjajproep Plritish
Dominions emigration society.
9.20 Weerber.. nieuws.
9.35 Orgelconcert door Retsrioals Goss-
Custardi van het Bishopgate Institute.
Ouverture in D. Moramdi. Andaintino.
Bridge.
9.50 Elsie Suddlaby, Bopraan. S. Lo
gan. bariton.
11 05 Epiloog.
Langenberx, 468.8 M.
9.20—10.20 Mo|i^enconcert. Dr. E.
Barthel, rede. E. Gralpe, piano. H.
Holwe, baritc*r~*. Matthews, alt. B
Mittmann, vioia.
II.20—11,35 Eemj kwairtiierfe over
Goetive. dbor Dr. E. Barthel.
11.40—12.10 Melita Leitbner Deut
sche Liebewfydlo ins früheren Ja' r-
hunderten bis Goethe.
12.10—12.35 Belastiogpraailje.
12.40—1.10 Dr. M. Rockenbach Das
Trinkliedl 'in der jungen Dicbtung.
1.20—2.50 Concert door dC khpel van
de Poflitie te Keulen, onder 1. v. E.
Kauschke.
3.20—Radiopraatje, i j
8.50—4.20 fi. PWlfer Tiergeschich
ten (voorlering).
4.20-4.50 Dr. Mdfter Die Standa
sisienn^ landkirtbsohaftlicher Erzeug-
nisse und der Abeatz.
4.50—5,50 Koorzang door de ,,Freie
Chorver. KWn. (mannenkoor).
5.50—0 50 Baiu,|ioenadfiM)tón roeien
1927. Uitzending uit Sdbwerin.
6.50—7.50 Concert dioor leden van
het ver. Sted. Orkest Bamven o. 1. v.
Max Alitor.
7.50—8.20 ,,Dier und des vom Was-
sersport", door Hans Pott.
8.20 Spfontber.
8,85 ,,Dio gewhieidiene Frau", ope
rette in 3 acten vain Leo Fall. Dr. S
Anheiszer, artist, leiding. Daarna tot
12.20 DabsnuKriek.
Een nachtelijk avontuur.
Zooals men weet, is sedert 1917 Rusland
een Raden-Republiek. Het was vóór dien
tyd een keizerrijk en aan het hoofd daar
van stond vooral in vroegere eeuwen de
Ozaar, de machtige Keizer met haast onbe
perkt gezag.
In het begin der 19e eeuw regeerde dan
over Rusland Czaar Nicolaas I. Hy was
iemand van reusachtigen lichaamsbouw en
van een grillig, romantisch karakter. Mis
schien was dat de reden dat hy zooveel
hield van gemaskerde bals. Om niet her
kend te worden, koos hy dan by voorkeur
de grilligste vermommingen.
Op zekeren avond bracht een rytuig een
bezoeker van reusachtige gestalt» naar den
Franschen schouwburg, waar een schitte
rend bal-riiasqué de élite van St. Petersburg
het heet thans Leningrad byeen
bracht. Zyne verschyning bracht een lich
ten schrik te weeg daar hy als costuum ge
kozen had... het uiterlijk van den Vorst der
Hel; niets ontbrak het grijnzende gelaat de
horens, de staart. Niemand herkende hem
en schuw week men eerst voor hem ter zy
de. De lugubere vreemdeling scheen zich
echter zeer te vermaken. Om één uur 's
nachts verliet hü het bal, wierp over zijn
schouders een prachtigen bontmantel, dien
hy in de vestinaire in bewaring had gege
ven, en riep een huurkoetsier aan. Goed in
gestopt in zyn mantel gaf hy den koetsier
last hem naar de Engelsche kade (een der
deftigste stadswyken) te brengen.
Vermoeid sliép hy weldra in.
Na een kwartiertje gesluimerd te hebben,
opende hy instinktmatig de oogen, meenen-
de reeds op de plaat» van bestemming te
wezen.
Hu geheel wakker, keek hy om zich heen
en kon niet nagaan, waar hU zich bevond.
Links verhief zich een paalwerk van slecht
hout; een houten kerk stond vóór hem,
rechts eenige woninkjes met slechts één
verdieping. Ongetwyfeld bevond hy zich
niet ter plaatse, door hem aan den koetsier
opgegeven. De koetsier reed echter snel
door. Aan het einde van een kruispunt
keerde hjj om en begon langs een langen
steenen muur te ryden. De gemaskerde riep
den koetsier aan maar deze scheen niet te
hooren. Plotseling liet hy het voertuig
het was een slede onder een poortje door
gaan, dat in den muur was aangebracht.
Een groote, witte vlakte breidde zich uit
voor den reiziger, die nu begon na te den-
ken. Geen muur meer, geen huisjes, alleen
enkele met sneeuw bedekte heuveltejs. Op
springende greep hy den koetsier krachtig
by den arm.
Waar hebt ge my gebracht? vroeg hy
gebiedend. f
De koetsier antwoordde niet, maar uit
zyn gordel een breed mes te voorschijn ha-
leride, maakte hy zich los uit de greep van
zyn klant en ter aarde springende bracht
hy zyn mes naar diens keel.
Je geld en je bont, of je bent een kind
des doods.
Ziedaar, zei de gemaskerde koeltjes,
en hy wierp hem zyn bont toe. Door deze
beweging kwam zyn satans-gelaat voor den
dag.
Pak aan, zei hy, maar geef my je
zitl in ruil.
yÉt Russische volk is zeer bygeloovig.
ue koetsier liet zyn wapen vallen en, dol
van schrik, rolde hy bezwy'md op den grond.
De commandeerende officier van de ïyf-
wacht zag met verbazing een kwartier la
ter, den Keizer aankomen in 't Winterpa
leis, terwyl hy zelf een huurpaard aan de
hand leidde. Een balcostuum lag naast hom
in de slee.
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
WATERPOLO.
NderlandBelgië.
De dertiende ontmoeting.
In het Zuiderparkbad in Den Haag
vindt morgen voor de dertiende maal
dif grefote polawedstrijdi plaats tus
geiten de vertegenwoordigende zeven
tallen van Nedtedatid en België.
Het gaai? in den wedstrijd, Nederland
—België zoogenaamd om dien Jooetens-
beke-r, maar dit kunatvoorwerip om
trent welks beetaan men dien laatsten
tijfgt zelfs twijfel is gaan koesteren
is natuurlijk maar bijzaak. De hoofd
zaak is de eer.
Om dë eer van die overwinning zal
hei d/ue morgen gaan en wij hebben
700'n vermoeden, dht het eT ditmaal
weer spannen z»i
Pe gesctiiedewis van (tezsen landen-
wedstrijd vindt mten in hdt hier vol
gende staatje
1906 te Antwerpen: BeHgië w. m. 8—2
1907 niet gespeeld.
1908 te Antwerpeo: België w. m. 2—0
1909 te Amsterdam: België w. m. 7 -1
1910 te Antwerpen: België w. m. 8—1
1911 te Gouila België wint met 4—1
1912 te Antwerpen: BeJgië w. m. &—1
1913 te Amsterdam: BeHgië w. ro. 5—2
1914-1920 niet gespeeld.
arts voor Orthopaodlé
ROTTERDAM
BINNENLAND.
KANTOOR GOUDA.
ue ïo
UITGIFTE VAN
5°/0 SCHULDBRIEVEN
deuburg at Zal er dan al een niéuwe
zijn
Gisteren besloot de raad om in be-
roep ie gaan bij de Kroon tegen net
bestuit van Ueü'. Staten tot vernieti
ging van het raadsbesluit waarbij de
meuwgjelAOïen leuen werden toegelaten
l>a Gemeentewet sctwijlt aan d"e
Kroon ivoor om „zoo spoedig ogel'jk
een met redenen oiuikleed oesluit te
nen ten. Na de uitvoörige voorberei
ding bij Ged). Si laken kan dat dus wel
dra gebeuren. Vernietigt ook de Kroou,
(ie raadsbesluiten, dan mtoet binnen
teen maand door B. en W. op :eeu door
hen 'te hepatletn en aan Gteut. Staten
mee te deelen dag een nieuwe stem
ming worden uitgeeobijeiveu. Als B. en
W. dus nu mee werken, zou dlat waar
schijnlijk voor September kunnen ge
beuren, ook al is er tijd) nootiig voor
het opnieuw drukken van de stembil
jetten en het rondsturen daarvan.
Maar als dan die stemming heeti
plaats gehad en die uitslag is door
het hoofdstemibureau opgemaakt en aan
de benoemden meegedleeid, daai heb
ben dezen vier weken tijd oor te mel
den of zij" al of niet hun benoeming
aannemen En toch kunnen eerst, na
lat het hootfdstem'bureau voor iedere
plaats een pelmoon heeft aangewezen,
afle benoemden hun geloofsbrieven aan
den raad inzenden.
Maar.... zij hebben daarvoor twee
maanden tijd). En eerst dan kan die
raad beslissen over het ail oi niet goed
keuren vau die geloofsbrieven en over
het al of niet toelaten.
Gesteld dus dlat ook de Kroon het
raaJs,besluit vernietigt, dian is er ook
bij «lier medewerking véél kans, en
bij gebrek aan medewerking zelfs ze
kerheid, dat het eindpunt heredkt wordt,
n<ï den eersten Dinsdag in September.
Maar dan is de oude gemeenlelraad a,
overleden. Welke gemeenteraad of wie
moet de geloofsbrieven dan goedke
ren
Conferentie voor het luchtverkeer.
Opening door Minister v. d. Vegte.
Het Hoofdbestuur der Posterijen en
Telegratie meldt
De wereldlpcfeMouiÊerentie vobr het
luchtverkeer, welkiej te 's-Gravenhage
zal worden gehouden, zal op 1 Sep
tewber au*, doior den minister van Wa
terscaat worden geopend.
Aangezien gebleken ie, dat het Vre
despaleis voor die ojpemingsaitting ui
beschikbaar is, zal diere plaats vinden
ii» de Ridderzaal.
GEMENGDE BERICHTEN.
De raad van Hedef en de dameskleeding.
In de laatste vergadlering van den
gemeenteraad van Hedej nam de heer
Van Beers bij de ropdVraag het woord.
Hij wees erop dat thans op den gro#
ten weg is aangebracht een bord
„Houdi- rechts".
De voorzitter „Dat is vian Rijks
wege aangebracht."
Het lid van Beers „Dat weet ik.
Maar men ziet tegenwoordig van die
'schepsels loopen en op de fiets, die
zoo schandalig, gekleed gaan, dat het
meer dan ekgeirligk is zou daar ook
geen bordje voor te plaatsen zijn?"
De voorzitter zegt dlat die Raad daar
nie(|s aan kan doen.
Het lid van Beers vraagt of er dan
Igeen/piaatje geplaatst zou kunnen wor
den, waarop den dames werd verzoch'
zich meer Christelijk te kleeden, ook
de dames in Hedled.
Het lid Somjnevelt meent dat de pas
toor en ook de dkmiiné daar al lang
op aan 't hakken zijn. Spreker is er
niet op tegen dlat diö actie gevoerd
(wordt om dit euvel tegen te gaan wain'
aib liet zijn kinderen waren, die oo
gekieed gingen, don zou hij ze kool-
teeren, doch hij is bang dat de Raad
zich daardoor belachelijk zal maken.
De voorzitter zegt nog, wanneer de
kleediijig in strijd) is met de openbare
zéden, de pojitie dan kan ingrijpen,
doeh wanneer dit niet het geval is, is
er niets aan te doen.
Het lid van Os meent dlat het lid
van Heers de modevtakbladeini niet vol, t
want dan moest hij weten, dat na een
-paar jaar de rokken van. de dames zoo
lang worden, dat zij een sleepdrager
noodiig hebben en ook het polkahaar
za, v eer spoedig verdwijnen, want
men begint alwaar haren aan te plak
ken. (A. Ct.).
RAPIO-NIEUWS.
Programma voor heden.
7.35 Londen. Sonates van Beethoven
8.20 Brussel. Orkest
8.35 Leipzig. Concert.
10.50 Landen. Dansmuziek.
Hilversum.
6 u.— 8 u. Concert.
8.10—10.30 V.A..R.A. Voordracht en
muziek.
Daventry
6.20 en 7.05 Diansmiuziek.
8.20 Concert.
10.15 Voortgezet concert.
10 55—12.20 Dansmtsziek.
Laingeriberg
5.50—0.50 Concert 9 Uw—11 u. Rus
sische muziek later dansmuziek.
1921 te Antwerpen: België w. pi. 2—1
1922 niet gespeeld.
1923 te Gouda: België winjl met 0-1
1024 te Oostende België w. m. 7—4
1925 '«e Utrecht België w. nr. 6—4
1926 te Roosae: Nederlan 1 w. m. 8—2
lwaaé maal is er dus tusschen Bel
git en Nederland gestrejdien en elf maal
hebiben de Belgen 't ge|W|Oonen. SJecht»
1 haal, zeggë één maal, heeft Neder
laid de zege kunnen behalen, dat was
verleden jaar te Ronhse fcn België,
waar onze jongens roet inspanning van
al hun krachten er in kondten slagen
op het nippertje de begeerde over
winning uit het vuur te sleteen. fir is
dus aillö aanleiding voor Nedteriiandtem
maar bescheiden te zijn. He* dpeipun-
tewoijfer ziet er als volgt uit België
53, Nederland 17.
De Belgen hebben aan d® selectie
van hun zevental bijzondere zorg be
steed en zij ltebhen uit de beschikba
re spelers stellig de zeven allerbeste
uitgezocht.
Deze heetren zullen zich met zuide
lijke geestdrift in den strijd'- werpen
en zij zullen er zeker alle» opzetten,
om den smaad) van de nederlaag van
Verleden jaar uit te wisechen. Zij ad
ieu zich tot hei uiterste geven om de
walterpalo-teugrematie, welke hun te
Ronsse verleden jaar een «ogenblik 13
ontglipt, terug te winnen.
Ue vraag is hoe zullen onze Ne
deriamdbche spelers op 'ie Wraakplan
nen van aaze zuiderbroedlers reagee-
gen Zul iep -zij enthousiasme tegen
enthousiasme weten te zetten? Als op-
ze mannen beaieddl ajn met den on
verzetteiijken wil om le vinnen, dan
geven wij ze stellig een kan». Maar
spelen ze lauw en zonder geestdrift
dan delven zij liet onderspit.
Heit zevental zal er ais vo4gt uitzien:
doel: A. C. Slop; achter: F. Kuyper,
II. Miiimes spil A. H. C. van Senus
(aanv.) voor v. d. Velden, Laen-
heaf, dir. P. F. van Senus.
Deee ploeg zit hecht en sterk in, el
kaar. Alle spelers zijn stuk voor 4pk
hun plaats waard. Mogelijk is voor
een enkele plaats nog een iets sterke
re bezetting denkbaar, wij achten ip
ieder geval ajle spelers berekend voot
hun taak
De doelmau Slop beeft in vroegere
wedMrv'don bewenen, dial hij waiaïd is
voor het zwaarste werk gezet te wor
den. De verdedigers zijn beliden s? r.
kie kerrie, dte niet gemhkkriijk' op zi]
ziv'n tie zetten en die dte kimsH, verstaan
fvun ijerreün te sativeren. Ovier Han van
Senus behoeven wij niet veel te zeg
gen. Hij is o.i. dë sterkste speler,
waarover wij momenteel in' Nedlerland
beschikken. In de voorhoedte liggen 3
mannen, die a%le 3 tot het maken van
doelpunten ttt staat zijp., en' die er ook
veel van houden ze te maken. Mogen
feat met het ermiddlori voor «ogen steeds
de beate kans aan elkander geven eu
niet te gauw ontmoedligd raken ais
schijnbaar het raflkje oaBIc hun xiu
niet iviot.
•APVERTENTIEN.
Een „omkeering" der borstorganen, een
„omkeering" der Buikorganen, waarby wy
rekening alleen hebben te houden met liet
begrip rechts en links, het is wel een bui
tengemeen krasse speling van moeder na
tuur. Is het Hart, zooals ze wellicht niet on
bekend zal zyn, normaliter links in de
Borstholte gelegen zoo vinden we thans dat
orgaan, dat zoo'n belangryke rol heeft te
spelen, in de rechter borstholte gezeteld;
zyn wy gewoon de massale Lever rechts
boven in de buikholte te vinden, dan vinden
wy by onderzoek, dat deze stuivertje ver
wisseld heeft met de milt, die links boven
in de buikholte normaliter ligt. Het uiteinde
van de dikke Darm ligt niet links, zooals
normaal, doch recht» en de beruchte appen
dix, het aanhangseltje van de blinde darm
troont niet rechts maar links in de buik.
In dit verband wil ik niet nalaten even te
memoreeren, dat deze toestand, deze situs
inversus, welke dus a. h. w. het spiegel
beeld is van de normale situatie, juist in
verband met het blinde darmaanhangseltje,
misleidend heeft gewerkt. Hebben wy met
een intelligent en patiënt te doen, die al eens
aan een keuring is onderworpen en zich al
licht van zyn „spiegelbeeld" bewust is, die
zal den medicus, die hem niet kent, vooraf
even inlichten over zyn afwy'king. Is dit
echter niet het geval, dan zal de kans be
staan, dat de medicus zich vergist. Immers
hij vindt op de plaats waar de zieke appen
dix gelegen zou moeten zyn geen afwyking,
geen spierspanning. Het is u wellicht niet
allen bekend, dat de spieren der buikinge
wanden zich plegen samen te trekken bui
ten onzen wil om, dus reflectorisch, wan
neer wy van buiten' af met onze hand een
druk trachten uit te oefenen op de daar
onder gelegen in meer of minder in ontste
king verkeerendfe organen. Het is een soort
van beschermingsmaatregel, welke wij
mede gekregen hebben van Moeder natuur.
Waar dus op de typische plek, waar de ap
pendix behoort aanwezig te zyn, naar den
uitvinder genaamd het punt van Mac Bar
ney geen afwyking afwezig is, concludeeren
we dat geen appendicitis in 't spel is. Wy
moeten echter deze zin aanvullen met „daar
ter plaatse". Natuurlijk niet, want aldaar
ontbreekt de geheele appendix. Betasten wy
evenwel het daarmede correspondeerende
punt ter linker'zyde van de medianlyn, dan
treft ons onmiddellijk, dat het punt van Mac
Burney aldaar wel degelyk zeer pynlyk is
en zou men den persoon in kwestie dan aan
een verder onderzoek onderwerpen, dan zou
weldra blyken hoe de vork in de steel zat
en wy n.l. te doen haden met een situs in
versus.. Ik heb juist ietwat uitvoerig over
dit punt uitgewyd omdat het in de praktyk
van zulk een ontzettend groot gewicht is.
Nog onlangs werd my over een dergelijke
„puzzle" een iqededeeling gedaan, hetgeen
gelukkig nog goed is afgeloopen, daar 't
net nog bijtijds kon ter hand genomen wor
den.
De appendicitis, niet herkend tydig, kan,,
zooals u weet, tot de allernoodlottigste ge
volgen aanleiding geven. De buikvliesont-
steking n.l. kan zich uitbreiden en het ge
volg hiervan kan zyn en is dat maar ai
te vaak de dood van den patiënt.
Mochten er dus onder myn lezeressen en
lezers zyn, die getooid zyn met een derge-
lyke variatie dan doen zy ten allen tyde
goed, in de allereerst plaats in hun eigen
belang, den medicus, die hiervan niet op de
hoogte is, in te lichten.
Nu zullen er wellicht onder u zyn, die
zullen opmerken, dat de medicus, vooral als
hy zyn patiënt niet kent, dezen van top tot
teen behoort te onderzoeken. Degenen, die
dit tegenwerpen, kan ik volkomen gelyk ge
ven. Is het evenwel eenerzyda de noncha
lance alias luiheid van den medicus, ander-
eyds is. het niet zelden de patiënt zelve, die
't onderzoek bemoeielykt. Speciaal de vrou-
welyke sekse is hierin sterk en denkt men
dat wy1 door een muizengaatje de geheele
borstholte of buikholte kunnen onderzoe
kon
Huldiging K. Hoefnagel.
Ter gelegenheid' van z,iju 40-jarig ju-
bileuyn als veearts is gisteravond) de
Heer K. Hoefnagel, directeur van de
geurleenteüjke slachtplaats te Utreem,
gehuldtigd. Op dte eigenlijken heTden-
dingsdag kon deze Huldiging wegens
een Rchte ongesteldheid' van den ju
bilaris niet doorgaan. Nadlat het per
seneed van de slachtplaats met direc
teur en ondier-directeur overdag een
autotocht had) gemaakt, werd 's avonds
miet de verschillende organisaties van
s agerapiatroans va« het terrein der
vjeeartsenijkundlige hoogeschool met mu
v.iek naar hotel 1'Europe vertrokken
waar dje eigenlijke huldiging plaats
vond.
Dr. Rutgers, onder-directeur van de
slochifpJaïds, vertolkte in een sympa-
tliieke toespraak die gevoelens van het
per&o|nteel en bood' dien heer Hoeflnagel
als herinnering aan een albuan met
foto's betreffende het leven van den
jirtrlarie. De heer van der Lee sprak
nanteus het vaste personeel, terwijl de
heer van der Veer het woord voerde
namens de verschillende^, slagerspa
troonsorganisaties. Verschillende andie-
ire personen stelden mede de verdien
sten van den heer Hoefnaget in het
lidlt.
De heer Hoefnagej dankte voor de
ontvangen bewijzen' van sympathie.
Aan den jubilaris waren voorts tal
van bloemist lidten gezonden.
Aardenburg zonder raad?
De Middeib. Crt. schrijft
Den eersten Dinsdlag in September
treedt dte oude gemeenteraad) van A ar-
DAMRUBRIEK
Onder redactie va* de Damclub „Gouda",
Seéretaris K. Tiendeweg 28, lokaal der dab
Markt 49.
Probleem No. 476.
P«r maand f 7.50
EEN MOOIE ZWARTE PIANO 1180.-
Stemmes Verhuren - Inruilen
JAGER, Klaiwag 37
2218 7 Gouda.
Situs Invertus.
Zwart schaven op: 7|», 17|19, 23, 26, 27.
Wit schijven op 26, 30, 38, 40, 42, 44, 46,
47, 49.
Probleem No. 476.
Zwart schyven op: 8, 6, 6, 9)11» 18, 16|18,
20|25, 27.
Wit schyven op: 26, 29, 31|84, 86, 88,
40|50, 47|60.
Oplossing van Probleem No. 471.
Wit: 85—80, 34—80, 28—18, 28—28, 87—81,
50-44, 44 13, 48 19, 25 6.
Oplossing van Probleem No. 472.
Wit: 48—89, 27—21,15—10, 24—20, 34—29,
37—32, 32 8, 8 28.