I
I
'M
f
KEN
3ON.
I
li
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
<o. I8B69
Zaterdag 2
>ptember 1927
69* Jaargang
1
JELIWERKERK,
Dit blad verschijnt dagelijks behiive op Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
FEUILLETON.
t
Het geheim van de roode auto.
Nieuwe abonné’s.
O-
i
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP,
OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SC
OUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
ONHÖVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, en*
lijke
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
i-
A.
0:
K.
BRIEVEN UIT
HOFSTAD.
Het eerste halfjaar
>r
HAGENAAR.
MODE PRAATJE.
Haanptom stalardé naalr dein
waterViUg
i i
ik
durf
ik.
(Wordt vervolgd).
ÜA&A'1
4
ingozondan madodeeliagea bfj contract tot zoor gerodaceer-
a randen worden berekend naar plaatsruimte.
moet
van
zijn
Spannende Detective-roman.
door
OGCAR VENDAL.
dellyk op een i
mogelijk dat het
die straks weer vei
niet weg, dat de a«
eerste plaats' valtm
I
d.
Zij, die zich met ingang van 1 Octo
ber op de GOUDSCHE COURANT
voor minstens een kwartaal abonnee-
ren ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers GRATIS.
l.' I
BOBDSCH^ (DIH1M
üa, wat maken we
ingroeien van de ry
h vooruitgang der
chap. Maar bewijst
te, die ons ertoe
te zoeken van le*
die óf van nature
felheid aanwezig zyn
rskosten te hoog
zeilen bij zetten om
inschiheid te voor
lijkheid dwingt van
arbeid en systema-
doordachte pro
en efficiency,
ran duidelijke dan
ister en volhar-
vporge-
Groote Najaarsrevue.
„Al wilden we alle weken revue houden,
dan zou nog alles bezet zijn”, verklaarde
eens de directie van een groote Modehuis, en
inderdaad ik geloof dat het 200 wezen zou.
By de najaarsrevue by Hirsch was de
toeloop dan ook weer buitengewoon groot
en stroomde het elegante damespubliek op
den bepaalden tyd naar binnen. Geen won
der dat er animo voor was! Ditmaal was zij
opgewekt door de bijzondere mededeeling
„dat de malaise-tyd voor de buitenlandsche
modehuizen voorbij was en dat men nu
aan niets gebonden alles vertoonen kon
wat de kleeding-industrie aan kostelijke
stoffen en modellen voortbracht.”
Inderdaad dat was het geval, alles droeg
een stempel van zeer weelderige voornaam
heid, ja van onbegrensde mogelijkheden.
Daar waren fluweelen en zijden, wollen en
tricotstoffen van zoo rijke samenstelling,
dat zy niet né konden laten, de hooge be
wondering der damesgasten op te wekken.
Pakjes van tricot waren er, om te stelen!
Soepel, geplooide rokjes met alle soorten
2531 24
foon 383.
en feleef stationair, hetgeen dunkt ons be
wijst dat de algemeene hygiënische toestand
niet achteruit ging en er dus een speciale
oorzaak voor de roodvonk alleen moet zijn.
Het gemeentepersoneel ging in aantal
weer vooruit, een verschijnsel dat ons min
der bekoort. Echter blykt dat het de zieken
huizen zyn die tengevolge van de roodvonk
veel meer personeel vroegen en een paar
gemeentebedrijven die nu eenmaal bij de
toeneming der bevolking onvermydeiyk
grooter moeten worden. Een maatstaf voor
de welvaart achten wij altijd de toeneming
van het aantal telefoonaansluitingen. Deze
is echter niet groot en dat betreuren wij.
Wy hebben er al eens eerder op gewezen
dat de wijze waarop dit bedrijf handelt, niet
kaufmannisch is. Daar was heel wat meer
te bereiken als men het handiger inpikte en
het publiek mee wist te trekken. Maar daar
aan is schijnbaar niets te doen. Als men
van de ruim twintigduizend aansluitingen
eens die van de kantoren, winkels en depar
tementen afneemt, blijft er voor de parti
culieren geen hoog cijfer over en juist bij
den toenemenden groei van het oppervlak
van den Haag zou vergemakkelijking bij het
t nemen van een aansluiting zeer gewenscht
zyn.
Uit al deze cijfers te diepgaande conclu
sies te trekken, is niet mogelyk en niet ge-
wenscht. Maar onze aandacht blijft er op
gevestigd omdat zij toch het beeld geven
van den algemeenen toestand en dit is voor
de beoordeling van het levenslot der resi-
j r dentie van belang.
We komen er nog eens op terug, maar
eerst gaan wy een weekje frissche lucht
happen, zoodat wy de volgende week onze
lezers niet zullen vermoeien met een brief
uit de hofstad.
Het eerste halfjaar wan 1927 geeft voor
de residentie cijfers dié niet alle even gun
stig zjjn. Natuurlijk wijst dit niet onmid-
achtendtgang en is het best
iet een t^delyke inzinking is,
t, maar het neemt
tgang er is. In de
jeer geringe aantaJ
eerste halfjaar in
gevestigd dan den
Haag heeft verlaten. Het z.g. vestigings
overschot is inderdaad in die zes maanden
klein. In de tweede plaats is het sterftecijfer
iets hooger dan gewoonly'k het geval was.
Men schrijft dit toe aan de griep-periode
die vooral in Januari en Februari heeft ge-
heersdht en inderdaad zijn het vooral die
twee maanden welke een hooger cijfer aan-
toonen.
Verder is het geboortecijfer iets lager.
Alles te samen ging den Haag in het eerste
halfjaar maar 2700 zielen vooruit, d. w. z.
iets meer dan de helft van het cyfer der
laatste jaren. Gewoonlijk rekenen wy er op
dat jaarlijks 8 a 10 duizend personen in den
Haag er by komen en men ziet dus dat dit
cyfer gering is. Natuurlijk kan men zich er
in verdiepen waarom het vestigingsover
schot zoo gering is ,te meer omdat het ver-
trekcijfer vrijwel gelijk is gebleven. Er ko
men er iedere maand altijd een twee dui
zend bij, maar er gaan er steeds niet veel
minder de stad weer verlaten. Die cijfer»
toonen wel aan, wat een vlottende bevolking
er in de residentie is. Natuurlijk zitten daar
zeer vele honderden Indische verlofgangers
in, maar dat kan toch niet zooveel wezen
dat dit cijfer heel sterk beïnvloedt.
Er is dus een algemeene achteruitgang
ten opzichte van vorige jaren en zelfs de
latere maanden van het eerste halfjaar zijn
niet gunstig. Juni geeft ook slechts een toe
neming van ruim 600 personen, dat als ge-
Gedenk dat een nijdig oog een kwaad
ding is.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal Ut, par waak 17 cent, awt Zondagsblad
par kwartaal 2.90, par week 22 cent, overal vaar de bezargiag per looper geschiedt
Franco per poet per kwartaal 8.15, met Kcwiagablad 8.81.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 11, GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend va» b—uur. Administratie Telef. Inters. 82:
Redactie Telef. 88. Postrekening 48400.
middelde over het jaar minder is dan w(J
'gewend waren. Stijgend blyft de toeneming
van het aantal beschikbare woningen. Ter
wijl de bevolking in een half jaar met 2600
toenam, nam het aantal woningen met 1800
toe. Aangezien de verhouding van 1 woning
op 4 personen zeker voldoende is, is in dit
halve jaar een getal van 11 A 1200 woningen
meer gebouwd dan vogr den aanwas onmid-
dellijk noodzakelyk was. Over deze verhou
ding verheugen wy ons en eerlijk gezega
zyn wy niet zoo geschokt over de geringe
toename der bevolking. Wy zien daarin niet
zooveel heil, zoolang andere omstandigheden
niet beter zijngeworden.
Verontrustend zyn drie cy'fers. In de eer
ste plaats de toeneming van het antal fail
lissementen in de eerste helft van 1927. Hei
is wel geen hoog percentage, maar het feit
dat dit cijfer in plaats van te dalen stijgt,
daarVttt wijst toch er op dat de economische toestand
r niet voor allen beter wordt. Trouwens de
gemeente-financiën wyzen hetzelfde uit. Er
zit iwel eenige beweging in, maar lang niet
wat wy gaarne zouden wenschen. Het waren
er nu weer 30 meer dan in het eerste half
jaar van 1926. Dat in zes maanden 203 per
sonen in den 'Haag failliet slaan is toch een
leelyk ding, want dat tekort is natuurlijk
voor een goed deel een stropje voor den
Haag.
In de tweede plaats is verontrustend het
cijfer dat aaniwyst dat de werkloosheid eer
toe- dan afneemt. Behalve Januari dat een
kleine daling te zien gaf, zjjn de, maanden
ongunstiger dan in 1'926. De gemiddelde toe
neming bedraagt ongeveer 8 Dat riet er*
leelyk uit en het wordt dringend tijd dat
men eens ernstiger zyn aandacht daaraan
gaat wyden dan tot nu toe het geval jwas.
Het staat nu wel vast, dat met de gevolg
de methode een verlaging niet is te verkrij
gen en den Haag moet van dit leelyke ver-
sdhynsel af, niet alleen om de hooge kosten
die er aan verbonden zijn, maar ook omdat
er een daling der arbeidskracht en de waar-
deering daarvan, die verminderen moet, het
gevolg van zullen zyn.
Het derde leelyke cyfer is dat van de
roodvonk. Wat daar toch de orzaak van mag
zyn! In de eerste helft van 1927 zyn 1150
huizen als besmet met roodvonk aangege
ven tegen 370 in hetzelfde tijdvak van 1926.
En dat ondanks de ontzaglijke maatregelen
die tegen besmetting worden genomen. Tot
voor kort mochten familieleden de roodvonk-
patiënten bezoeken vóór de ramen van de
barakken. Thans is bepaald dat kinderen
niet meer by die ramen mogen komen, ter
wijl de ouderen op een afstand moeten blij
ven. Dit is maar één staaltje van de vele
krasse maatregelen die men nam en waar
mede men misschien nog erger uitbreiding
heeft voorkomen. Gelukkig zijn de sterfte
cijfers van deze ziekte zeer gering, maar
het neemt niet weg dat een ziektegeval op
zichzelf al heel veel beroering in de hulzen
brengt en het noodzakelyk is dat de haard
dezer ziekte wordt opgespoord. Het aantal
der overige besmettelyke ziekten is gering
Vraagt u maar.”
„Dan in de eerst© plaats”, begum
Cross, en hij nam weer hel potlood
en de Bloc-Jiote op, „wie en wat is
Lotus en wat is er tussohen haar en
Dmndlan voorgevallen
„Ik zal u zeggen wat ik ervan weet.
Da! is niet veel. Dundlan en ik waren
fliu-.'en in Shanghai. We hadden een
reis door bet grootste deed van China
gen-oakt en gelegenheid te over gehad
om ons degelijk te gewennen aan Chi
noes o’ e gewoonten Om der wille van
de a^maardflge bekoring, die er ligt
in het anders doen dan men werkelij1’
is, luidden wij ons steeds zoo Chi-
neeecih mogelijk gedragen. Doch toen
wij met die vreemde gewoonte in
Shangtai aankwamen bemerkten wij
td.ras, dat er voor de Chineeven veel
meer aardigs in was dian voor ons.
Ghineepche vrouwen bijvoorbeeld von
den het heerlijk om haar moedertaal
JkxMi ons te hooren uitspreken. Zij kon
den er vaak harielijk om lachen. En
omdat Dundan, die trotsch is als een
pauw, zich niet tot onderwenp der hi
lariteit wensdhte te zien, besloten wij
bm voortaan gewoon Engelsdh te doen.
Wij hadden er veel last mede, want
de zonen van het Hemelsche rijk zijn,
uiteraard' niet behulpvaardig en. latej|
je als vreemdelingen gaarne ploeteren
in het labyrint van taalpuZzles.
.Toen gebeurde het. dat wij op een
avond in een speelhol naast elkander
zaten voor het groote halma-bord. Te-
Lord
grond.
,.Maar waarom dan toch?’
,,0h mylord, ze zijn zoo gevaarlijk.
De misdadige Chinees is zoo geraffi
neerdWat u mij daar verteld hebt
van dien Ling Won herfhnert mij aan
een* probleem van ploertigheid, waar
in ik jaren ge'eden als speurder ge
werkt heb. Ik heb er miijn grijze ha
ren aan te danken en mijn' onrust.
Want er gaait geen dag voorbij oï ik
voel het vlijmende mes van een Cht
nees in mijn rug. Als ik omikijk 'zie
ik een Chinees, ais ik in dien spiegel
kijk.... een Chinees. Al’.ijd weer dat
'vreeselijke gelei gelaat met die schuine
oogen die smalle, gealdterdle hand' met
een mes. Gegooi' miij ^ord1, als wij
Westerlingen d|en Chinees o<nit|inoe|ten
m een misdaad, dan spelen wij niet
vuur, met vergif, met het noodlot, mee
dien dood.... en wij verliezen.”
De starre oogen van Cross drukten
wanhoop uit. Zij walren ais kelken
van angst, waarin geen druppel man
nenmoed meer restte en lord1 Hamp
ton doorvoelde wat die grijzei deld ge
beden ad in zijn moeilijk leven, steeds-
achtervolgd door een herinnering, een
figuur een spook misschien, dat hem
vermoorden zou als hij eens heel al
leen in een kamer zou zijn-, in den
nacht, bij het licht van een vlammend
haardvuur of een kaars.
Hij aarzelde te vragen
„En ujst compagnon Fleeter?”
Rationalisearing van den
arbeid en onze behoeften.
Wij noemen het met allerlei vreemde na
men. De oeconomisdhe wereldconferentie
sprak van rationaliseeren van den arbeid.
Uit Amerika hebben ze jaren geleden het
woord „efficiency” ingevoerd. Maar het be
grip, dat deze woorden dekt, is niet Ame-
rikaansch en niet nieuw, maar zoo oud
als... ja, als de menschheid. Want de menach
in den oertyd moge zyn streven minder
bewust en minder doelmatig gericht heb
ben ,van dat iemand liets poogde tot stand
te brengen, eenvoudiger nog van dat er
gewerkt, van dat er iets gedaan werd, as
getracht met de minst mogelyke inspan
ning en verbruik van grondstoffen, h®t
grootst mogelyke resultaat te bereiken, ge
tracht dus naar, rationalisatie van den ar- groeiende
bald an afftolalM». *1 t lpfehrefWn
uitgevonden te hebben. Het is natuurlyk,
dat het bereikte resultaat vaak in aller-
wonderlykste verhouding stond tot dit
trachten. Wanneer ,we oude voorwerpen
zien en weten, hoe die gemaakt zyn, wan
neer we zelf a de wyze van vóórtbrengen
van een honderd jaar geleden vergelyken
met de tegenwoordige, dan kunnen we niet
nalaten te glimlachen over het onhandige
der pogingen om kapitaal en arbeidskracht
rendeerend te maken. 'Maar zullen rfien-
schen van volgende eeuwen wellicht niet
lachen over onze pogingen Het streven is
er altyd geweest. Maar dit waarborgt nog
niet het bereiken. Later gewonnen inzich
ten toonen vaak een nieuwen en eenvoudi
ger weg en bewijzen daarmee, dat we ar
beidskracht en kapitaal verspild hebben,
wellicht ook, dat er aan onze methode van
werken nog heel wat ontbrak en we heele-
maal niet zoo methodisch en systematisch
werkten, als we zelf dachten. Wanneer er
dan ook verschil is tusschen nu en vroeger
dan bestaat het daarin, dat we ons zelf be
ter bewust zyn te zoeken naar de beste
arbeidsmethode en ons zuiverder reken
schap geven, welke eischen daaraan te stel
len zyn, wat dit i,beste arbeidsmethode”
beteekent, dat we wetenschappelijker en
doordachter te werk gaan bij het bewuste
kunstboter en kunsLa
niet kunstmatig? Het j
bewyst ongetwyfeld dl
■techniek en der weteffi
het niet ook de behoei
brengt naar vervanging
vens- en genotmiddels!
maar in beperkte hoeVl
óf welker voortbrengflj
zyn? We moeten ailei
in de behoeften der wl
zien. En deze' noodzak^
zelf tot systematische®
tische, wetenschappeljfl
ductie, tot rationaljsifcie
Wanneer wy ons daftwat.
vroeger bewust zyn ei^bewus
dender daarnaar strevén dan het
slacht, dan is het de hood, die
voor een goed deel deüiorzaak is.
zoeken naar een wyze van werken en vóórt
brengen, die met het geringste verbruik
van kapitaal en arbeidskracht de hoogste
opbrengsten verzekert. Ook een kind
streeft naar rationalisatie van zyn arbeid,
maar is zich dat niet 'bewust en weet ook
niet, welken weg hy moet gaan om daartoe
te komen. Wy zoeken, en rege' matiger,
doordachter, meer volgens wetenschappeiy-
ke methode dan het voorgeslacht.
Dat is zeker niet toevallig. En het is ook
niet onze sterkere en zuiverder bewustheid,
die daarvan de eenige oorzaak is. Zeker,
onze tyd is er een, die allereerst naar be
wustwording streeft. Wy trachten ons re
kenschap te geven van ons leven en van
alles in dat leven en willen weten, waarom
we zoo denken, zoo voelen, zoo doen. Maar
deze behoefte alleen verklaart niet ons
steeds dringender streven naar rationalisa
tie van onzen arbeid en van ons productie
proces. De nood is gewoonlyk een beste
leermeester en een yVerig porder. En het
is deze nood, die ons dwingt steeds volhar-
dender te zoeken naar een wyze van wer
ken en vóórtbrengen, die ons met het ge
ringste verbruik het hoogst mogelijk rende
ment kan verzekeren Daarin verschillen
we ook van het voorgeslacht, dat we ratio
nalisatie van den arbeid en .de efficiency
zoo hard noodag hebben, dat de snel aan-
"’'-'Tiende bevolking en de spel toenenwndfc.,
ons
reld voorhanden is het meest mogolyk pro-
fyt te trekken, willen we aan alle behoef
ten kunnen voldoen. We moeten meer nog
dan vroeger woekeren met wat we bezitten
met het voorhandene en met ons kunnen,
alle mo-gelykheden tot het uiterste uitbui
ten. Die dwang laat zich overal voelen en
'brengt ons tot andere dingen nog dan na
tionalisatie van den arbeid, spitst onze
enengie toe, versterkt onze arbeidslust,
onze spitsvondigheid, verheldert ons in
zicht.
Onlangs Jas ik van de vervaardiging van
kunstmelk. In Denemarken zouden daartoe
proeven genomen zyn en vry goed ge
slaagd. Vroeger heeft men ook wel gepro
beerd door toevoeging van een goedkooper
plantaardig of dierlijk vet de afgeroomde
melk weer tot zoete melk te maken. Maar
aan deze kunstmelk ontbraken de vitami
nen. Door toevoeging van levertraan tracht
men nu dit euvel te verhelpen. En deze
toevoeging maakt de kunstmelk rijker aan
vitaminen dan volle koemelk. Bovendien is
de kunstmatige melk van allerlei ziekte
kiemen gezuiverd. Zoodat men een waaide-
voiler product zou gekregen hebben dan de
natuurlyke melk.
Maar deze bereiding van kunstmelk
is slechts een voorbeeld. We makep al lang
geuover zat eern s^aiu, watemug
ci'in^esjo van nussetoen driepen-twin-
tig jajar en naaei dlem een ofeeidseiioon
meisje.
Wanneer nien geruimen ujdl m een
\wreeirKi iand vertoed, lenVidden van een»
geheel ander ras, leert men tenalone
zien iret de oogen der lana^nedent
Bij de Holtenlotten' en de Zoeloes zijn
oo.v mooie vrouwen n.aar men j
den aard esn de historie kennen
het ras om de schoonheid van
dochters ie zien en te genieten.
Lotus Fa'h was schoon. Zooals
daar dien eersten avond in het speel
hol zag nhaat diqh Okxwh van een ca
valier, heb ik nooit meer één schoone
vrouw ontmoet, noch in China noch in
Europa'. Ik kan niet beschrijven hoe
mooi Lotus wei was, maar ik weet
dat zoowel Dundan als ik zeer onder
den indruk waren van baar persoon.
Zij sprak Engelsch met een radheid
en een charme, die haar in onze oogen
to,. een wonder van beschaving ver
hieven'.
Dundlan was zeer voorkomend tegen
over haar en het feit, dat zij rich zijn
complimentjes en snedige gees igheden
tiet welgevallen verbaasde mij met,
taant Dundjm had sedert Oxjïord' steeds
veel succes gehad bij dé andere sexe.
Cross sprong overeind, als kwayi rnj
plotseling weer terug tot het oude.
„Fleeter? Hij is er voor gemaak’
Hij heelt leeuwenmoed en is jong Met
deze zaak kan bij riöb naam maken
en ik weet, dial hij veel voor u zal
kunnen doen. Vraag het hem, oï, nog
beter, ik zal het beun voorslaan en in
laakste instantie ben ik ook niet onge-
Jieigjd om te helpen. Ik kan zeer deug
delijk advies geven, want ik heb veel
ervaring. Maar een werkzaam aandeel
in deze zaak neeun ik niet.”
Lord- Hanlpüon drukte Cross de hand.
„Ik dank U|."
„Geen dank lord’. Mijn ootilega en ik
zuilen geen steen omgekeerd' laten om
uw vriend te redden.”
„Vreest u dat hij rich werkelijk in-
gevaar bevindt?”
„Neen, ik vrees het niet. Ik weet
het zeker. Er mag geen dag verloren
gaan de dood1 wenkt iedér uur.
Lord' Hampton sprong op.
„Maar laten wij ons dlan ook haas
ten. Ga mee, mijnheer Crossj, laten wij
zoeken naar de roode auto, naar Lo
tus en Ling Won. en naar mijai vriend.
Rustig legde de detective rijn hand'
op den schouder van rijn opgewonden
cliënt.
„Kaïn Altijd kalm Wijven, mylord.
Uw assistentie kunnen wij gerust ont
beren bij het onderzoek. Laat
maar over aan Fleeter. Maar u moet
mij nootzakelijk nog. een paar dingen
vertellen.”
3) -
De oude' detective schudde langzaam
het grijze hoofd.
„U vergeet te vragen of ik. het kan,
lord zei hij dan langzaam'.
„Maar natuurlijk kunt u het mijn
heer Cross. U moet het kunnen. Niets
en niets mag ui weerhoudlen om' mij te
helpen bij het reddten vjan mijn vriend
Toé, belooft u het mij. Al mijn hoop 5
is op U gesteld.” r
Weer schudde die detective weige
rend het hoofd
„De ka« niet lord)
niet..,...”
Lord Hampton schrok.
„Wait is er?” stotterde hïi.. „Is er
gevaar. j<ent u Ling Won?
De detective ridhtte rich op in zijn
stoei.
„Dien Chinees ken ik niet.... maar
Ik ken rijn ras.... Het klinkt misschien
wel heel vreemd in den mond van een
detective, maar ik ben bang van Chi-
neeaen. Bang... versüaat u mij... bang
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda «n omstreken (behoorende tot dan bezorgkring)
15 regels 1.80, elke regel meer 0J26. Van buiten Gouda en den bezorgkring
16 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentün ii^-het Zaterdagnummer 21 a.
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën do helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
do voorpagina M boogor.
Gewoon advertontila o -
den prijs. Groete lettors
AdvertentiOn kunnen worden ingezonden door tusecbenkomst van soliedo Boekhan
delaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan bet Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zjjn.