KEN
OON.
gen
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, boUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
%IEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, en*
go. 16884
Zaterdag 8 October 1927
BB»Jaargang
EERSTE BLAD.
c
I
OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, en*
Dit blad verschijnt dagelijks behaive op Zon- en Feestdagen
5 ja»r I
FEUILLETON,
Het geheim van de roode auto1
Spannende Detective-roman.
door
OSCAR VENDAL.
De ontwapening en de Volkenbond.
uiten
Dit nummer bestaat uit twee Waden.
VO1-
er
voor
Wraak?
oor
ike
rd.
weg der ontwapening
met de gedachte, dat
het
ge-
ge.
■neesmidde-
vragen aan
d.e Medicjj-
[TERDAM.
len
j binnen
ar eena,
Overal
en den vrede te
langzaam de ontwapen! g
benaderen.
Ter Volken bond sverg tderipg is nu op
nieuw gebleken, dat mei het omtrent den te
volgen weg niet geheel jens is. Het proto
col van 1924 had de gi lachten: arbitrage,
veiligheid en ontwapei ing te zamen ge
bracht. En1 het is duidelij c, dat tusschen deze
drie een nauw verban I bestaat. Maar de
vrahg ook te Genève n, ar voren gekomen,
is: moeten we eerst de veiligheid der
ken zoo goed mogelijk irzekeren, voor we
tot ontwapening overga i of moeten we den
middellijk opgaan
remeene ontwape
ning van zelf de veilig! d verzekert? Voor
beide gedachten is wat i zeggen. Wanneer
men
men ontwapent, houdt
eerst de veiligheid il verzekeren voor
en zeker rekening
met de menschelyke n; uur, waar toch de
mensch zich niet graaC loot geeft, zoolang
hij niet weet, dat zontk 'gevaar te kunnen
doen. Maar het is dui< lyk, dat deze vei
ligheid niet zoo gemak (lijk te verzekeren
Verplichte arbitrag *js ^natuurlijk een
afdoen “middel. En boven
bij voorbaat te aam
middel, ontwapening,
Wanneer niemand 4
geven en dat in de menschheid niet, alleen
de gedachte aan, maar ook het streven naar
een vaste waarborging van den vrede zoo
sterk leeft, dat de Bond daardoor opnieuw
op zoek naar die waarborging in beweging
is geraakt. En wy, Hollanders, kunnen de
verdienste laten gelden, dat het een voorstel
i van onze afvaardiging ter Volkenbondsver-.1
gadering is geweest, dat daartoe den stoot
l heeft gegeven.
Het was in 1924, dat te Genève de poging
om de mogendheden in aanvaarding van
een protocol, dat arbitrage, veiligheid en
ontwapening regelde, te vereenigen en zoo
door de verplichte arbitrage, die het proto
col voorschreef, den oorlog te voorkomen,
op den tegenstand, vooral van Engeland cn
Duitschland schipbreuk leed. Sindsdien heeft
de Volkenbond van dit onderwerp voorzich
tig de handen afgehouden, maar daarmee
de taak miskent, welker volbrenging hem in
de eerste plaats was opgelegd. Onze minis
ter van buitenlandsche zaken heeft hem
daaraan zoo dutdelyk herinnerd, dat het be
wustzijn, dat allereerst naar vrede en ont
wapening moet gestreefd worden, weer le
vendig, is geworden en de gedachte der ont
wapening feitelyk de thans beëindigde ver
gadering heeft beheerseht. Dit wil nog niet
zeggen, dat de Bond werkelijk spoedig iets
in dit richting izal tot stand brengen. Maar
de aandacht der wereld is opnieuw op dit
onderwerp gevestigd. Wy hebben ons her
innerd, dat dit het doel is, waarop ons in-
wille1 van
gemeente op den Scheve-
voor
dez»
maar
is.
goed, maar geen
dien zijn staten, die verongelijkt ach
ten door den tegenwoc iigen toestand,
niet zoo erg tuk op arl trage, die van den
bestaanden toestand ah ^Van de basis
de rechtspraak moet uftgaan, in elk geval
aanvaarden, Het tweede
ing, Ijjkt vrij af doend,
eenjgtier meer kwaad
L deWtnigTieid van zelf.
En door de vredesverdragen is met de ont
wapening al een begin gemaakt. Maar het
is begrypelyk dat, wie zich niet veilig voelt,
zyn wapenen niet gemakkeljjk vrijwillig uit
handen geeft.
Waarschynlyk zal het ’t beste zyn het
langs beide kanten te probeeren. En de Vol
kenbond schijnt ook wel dien weg op te wil
len gaan. Het gevaar is groot, dat men, wan
neer men over middelen gaat strijden, tot
niets komt. En dat dient, nu de belangstel
ling weer warm is, allereerst vêrmeden.
K.
«trérengurWMr'zttn. Elf ka'n dn ra; dfflMSt’
het is wel waarschijnlijk, dat deze herinne
ring ons niet zal loslaten en dat het streven
dat er uit volgen moet, een kracht zal wor
den in ons internationaal leven. Juist daar
om is het noodig, dat we ons zelf duidelijk
maken, wat we willen en hoe we denken te
bereiken.
De vrede moet, daarover is men het wel
verwachting, eens, door ontwapening gewaarborgd wor
den .Die ontwapening zal in volstrekten zin
eerst mogelijk worden door moaeele ont
wapening. En deze moreele ontwapening is
bereikbaar, wanneer we een toestand kun
nen scheppen, waarmee het rechtsbewustzijn
der wereld bevredigd is, zoodanig dus, dat
daarin aan alle volken recht is gedaan, dus
het natuurlijk evenwicht gevonden is. Maar
het bereiken van dezen toestand lijkt vrywer
onmogelyk. Te veel en te groote nationale
belangen verzetten zich daartegen. Eerst
wanneer we niet meer het belang van ons
pigen land en volk het hoogste recht vin
den, zullen we tot een dergelyk internatio
nalisme kunnen geraken. Zeker hebben we
tot plicht een dergelyken toestand voor te
bereiden. Maar waar het bereiken nog in
geen verre toekomst in zich is, zullen we
tevens moeten trachten langs andere wegen
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal f L25, par week 17 eeat, met Zondagsblad
per kwartaal 2.98, per week 22 cent, ovsral waar da tezergiag per looper geechledt
Franco per post per kwartaal 8.1b, met femdagsblad 8.88.
Abonnementen warden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 11, MOUDA.
by onze agenten en loopers, den boekhandel «b de postkantoren
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 8—fl uur. Administratie Telef. Intern. 82;
Redactie Telef. 88. Postrekening 48400.
■ekzucht
Maag of
jwaarten in
slag, roode
nz. op elke
Iheuraatiek,
i', leverstee-
ziekten van
s ver te-
sloosheid
gebruik
GOIIDSCIIE (III KAM.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (beboerende tot den beaorgkring):
1—5 regels 1.80, elke regel meer 0^5. Van buiten Gouda en dan bezorgkring-
16 regels 1.65, elke regel moer IJJO. Advqrtantiin in-het Zaterdagnummer 28
bijslag op den prijs. Liefdadigheida-advertentiin do helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.86, plko regel meer 158. O*
da voorpagina 58 ffc booger.
Gewone advertantiia en ingezonden mededeeiingen b|j oontract tot soar geredeneer*
den prijs. Grot te letters en randen worden berekend naar plaatcrulmta.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaocbenkomet van soliede Boekhan
delaren, Advertentiebureau! en onze agenten en moeten* daags vóór de plaatai**:
aan bet Bureau ztfn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Ieder jaar in September vergadert te Ge
nève de Volkenbond. We zyn er aan gewoon
geraakt en letten er maar weinig op. Dat
bewijst wel, hoe weinig de Bond feitelyk in
het leven der wereld beteekent en hoe wei
nig er is overgebleven van het blijde ent
housiasme en de geestdriftige verwachtin
gen, die de geboorte van den Bond verge
zelden. Er is ongetwijfeld een oogertblik ge
weest, waarop de wereld van dezen Volken-
bond, het geschenk, dat president Wilson uit
Amerika meebracht voor het verwoest en
ontredderd Europa en dat hem de sympa
thie van millioenen deed winnen, de berei
king van het ideaal van den eeuwige vrede
verwachtte. De onvermijdelijke ontgooche
ling, die op deze verwachtingen volgde, was
oorzaak, dat men den Bond niet als wegbe
reider voor den blyvenden vrede, maar als
een gevaar voor dien vrede zag. Die vree»
is langzamerhand verdwenen. En de Bond
werd voor verreweg de meesten een vrij
nutteloos instituut, dat zyn eenige reden
van bestaan nog hieraan ontleende, dat het
ons herinnerde aan onze hoop op een nieuwq
wereldorde en een voortdurende broederlijke
samenwerking van alle volken, dat hy dus
een gedenkteeken was van ons symbool van
- „RH
Wanneer nu in zijn laatste vergadering
thans geëindigd, de Bond toch nog een dui
delijk streven heeft geopenbaard om iets te
verwezenlijken van het ideaal, dat tot zijn
oprichting leidde, dan is het zeker goed,
daarop eens de aandacht te vestigen. En dit
heeft te meer zin, omdat hiermee tevens de
aandacht weer eens sterker wordt gecon
centreerd rond een hoop, een
en een streven, waaraan de menschheid zich
ondanks teleurstellingen nooit geheel ont
worstelen kan.
Het is met den blyvenden vrede en met
de algemeene ontwapening al ongeveer als
met den Bond. De menschheid gelooft er
niet meer aan. In het oogenblik van onze
uitputting en onze afkeer van alle geweld
hebben we gedacht, dat die droom te ver
wezenlijken zou zyn. Maar de feiten zelven
hebben ons de oogen geopend en ons onzen
nuchteren blik teruggegeven. Op de ver
wachting volgde cynisch ongeloof en feite-
lyk de verwachting van een nieuwe, spoedr-
gen oorlog.
Het is nog de tyd niet, om de verwach
ting te doen herleven. Maar de laatste Vol
kenbondsvergadering heeft bewezen, dat
nog niet alle hoop behoeft te Wbrden opge-
Wie oog en tong bedwingt, kan alles
bedwingen.
Lotus knikte.
„Die was het. Ling Won, die Chi
nees. die ’s avonds met ons mééging
in Shian«gbai, toen wij uit de speelzaal
naar mijn huis gingen. Kun je je hem
nog herinneren?”
,.lk geloof het wei, lieve, maar wat
wal- er dan met hem?”
..Wel, hij beminde mij reeds lang
en zwoer qp bet feest van de groote
lantaarn zijn wraak te 'zullen nemen
op den Westerling die hen» Lotus ont
roofde. Dat was jij. Ling Won heeft
zes jaren noodig gehad om de< uitvoe
ring van zijn plannen isogelijk te ma
ken en ik wist dtait hij het nooit en
nooit zou opgeven.
Het zal nu echter niet zoo lang
meer duren ntet zijn vrijjhteid, want
sedert dat hii .gisletrnlachi onJyl achtte,
toen de roode auto een panne kreeg,
is de detective Cross op zeek naar
hew met assistentie van de politie. Zij
zu len er wel spoedig in slagen om
lüng Won te arresteeren en dan gaat
hit zonder twijfel in de cef.”
Charles luisterde aandechtig en toen
Lotus onverwacht zweeg., klemde hl'
zich tegen haar aan.
Er kwam door het groote vens er
een rosse schijn naar binnen van de
Ktraatlantaarnr en spookachtige scha
duwen vielen op de wanden van hun
kamek.
I Xxxr de openstaalnde deuren van het
belcon dlrong een la'uwe, bedwelmende
zwoelte, die opsteeg uit dien verkeers
doet veeleer aan het centrum van een
plaiJ etandsgemeente denken dan aan
dal van een groote stad. Het eer^ valt
de ajjgjnjselijke pust aan liet slaliiuis
op. <Jucu> voorvaiueren due zuike mopic
gebouwen konden sdduten, konden nu
en dan ook liopeloos knoejien. Hoement
oo,i lieent toegidlalien dfcv. winkels logen
liet aairdiige svadllinisje werden aange-
bouw, is ons een raadsd. hoe men al
lang niet alle krachten in het werk
heed gesieldi on» dien uitbouw af te
breken is ons niet minder onbegrijpe
lijk. Een oogenblik heeft het den scheut
gehadi alsof men van plan was er ver
beteringen aan te brengen n.l. een
iw.nnigtail jaren geleden toen men het
aangretnzendie Sint Niooi.aae gasthuis
slooptei, maar ter onzaliger ure stond
men toe diait er hier op den leeggeko-
n ea grond een houten hulpgebouw
slichtte voor een winkel die ging ver
bouwen. Toen die winkel er uit trok
nam de gemeente het afschuwelijke
pand in gebruik voori bevolkingsregis-
ter Het heette lijdelijk te z-ulleai zijn
maar dial tijdelijke duurt nu al zieptieo
j-iar en het eindO van dte tijdelijkheid
is nog nie: in ’t zicht.
Naast dit lugubere pand staat het
bekendte café Het gouden Hoofd, at
in zijn soort al een halve eeuw achter
is. Op een bodrenplaatsje zou het als
stadsherberg misschien aardig zijn, in
het dent rum van de reslidientie zouden
w.5j iets andiers verlangen, Aan de an
dere zijden v&n de Groenmarkt is die
bebouwing iets beter maar wat ware
er vee] van dit mooie punt te maken
Alleen die zijgevel van Bonnetterie
niuakt een groote stads'-indlruk.
'1 egenover het stadhu.s naast
noodgebouw staat ook een. pand,
deeltei ijk een 'bakkerij geweest,
-.eelteiijk een kantoor van een levens-
verwekoring geweest. De gemeente
heeft een paar jaar geleden dm hoekjei
voor ruim twee ton gouds aangekocht
r de bedoeling daarin hel bevol
kingsregister te vestigen. Het heette
toen dat deze aldleeiling van net Ge
meentebestuur in dat hulpgebouw geen
dag langer mocht blijiven vooral ook
on dat <IU1 gejiouw voor brand zeer ge
vaarlijk Was Na twee jaar zit het al
les nog rustig op zijn plekjje en de
gemeente verhuurde successievelijk1 de
door haar aangekochte panden. Alles
zit vast aan do oplossing van het stad
huisvraagstuk en nu weer zegt men
dat dCt voor 1929 zijn dlefinilieve be
slissing niet zal krijgen De puist aan
het slarlhuis is men van binnen druk
aan het verbouwen zoodot het niet de
bedoeling zal zlijn diat gelleelte spoe
dig op te ruimen.
Een gedeelte vain de twee jaar ge
leden aangekochte panden is nu o
veïhuurd voor een dansschool. Na al
lwa< er in den Haag gaande is geweest
15) -
Maar tegen den ouden muur van de
,.Anry en Navyclub’ lag het. rampza
lig-vemdeldel product van aulo-bouw
kundie, met geheel verbrijzelde radia-
teur en beschal ligde oairosserie. De
trot,sd»e. onhoudbare en onoverirofïeu
roode auto van Ling, Won lag er ge
ruineerd en slechts welinige bijzonder
heden deden in dit wrak de herinne
rtng opleven aan het monster dat eeos
de schrik van Irnndcn-city was.
Aan beide zijden van dten wagen
stond, een stoere) agent, in lifdlaaine af
wachting van het uur, waarop van ge
ueentewege de roode auto zou wor
den weggesleept ter inbeslagname, eri
aan den achterkant stond1 Zwijgend een
gjijze man,. Hij hiefd zijn hoed
in de hand en keek aandachtig naar
de verminkte autos tot hij eindelijk
met een. hoofdknik die agenten groette
cn langzaam, voortliep door de in den
nacht verlaten straat.
Het was Cross.
ke voorhoofd.
Charles, hou je nog van me?”
Dundan sloot de oogen en drukte
zijn wang op haar arm.
,.Ik heb je altijd lie* gehad. Lotus
Ik h|eb zoo nameloos veel naar jou
verlangdi, toen je éénmaal weg was
van i maar ik vreesde te zeer om
de eerste te zijn. bovendien, ik
meende dat het beter was zoo, want
de wereld' spreekt kwaad van ons en
de wereld is een gevaarlijke vijand.,
kind. Maar nu ik je terug heb Lotus,
nu je weer bij me bent en nog van
mie lioudt, nu laat ik je niet meer
gaan... de meening der wereld ten
„Waaraan denk je, Charles?” vroeg
zacht de lieve stem van Lotus Fah.
„Aan alles, lieve. Aan het verleden
en de .toekomst.’
Zij zalen samen voor het groote
ven..ter van Lotus' kamer in het Gran^
Hn-el dn keken iwr 'buiten, over
Trafalgar Squalre, waar het bonte ge-
weiriel was van au,tpf<s, rijtuigen, en
voetgangers
Lord Dunilan rustte in zittende hou
ding op de breede sofa en leunde
zwak regen Lotus aan. Zijn schouder laatste dagen geen enkele herinnering
was geheel in dik verband en 1 j
schieten hem onmoglel jjk om den arm te
bewegen.
De jonge vrouw bij hem streek lief
kozend; haar slanke handen dóór zijn
haar en kuste hem zacht op het Wee
spijt.”
Hij opende de oogen en met een
blik van innige dankbaarliefidi keek Lo
tus hem aan. Dam sprak Charles lang
zaam door.'
..Als ik weer beter ben, Lotus, en
d'ai zal spoedig zijn, gaan wij samen
naar een héél ver land, waalr liet le
ven mooi kan zijn voor tweo menschen;
als wij. Mafcir dan dienen wij zeker te
•zijn van onze veiligheid, want ik vrees
nog steeds.
Het kfinkt misschien vreemd, liev^,
n»aar ik heb uit mijn aaiigst-bestaan der
IUV1 UUgVIl gVMU üiLIWTO ll'C-'l unit lUlg
•’et i beu aard dam. die van een blinkend
mes, een groot gebogen mes. vlijm
scherp aan bei ie kanten en met een
scherpe punt.”
De iord zweeg een oogenblik Dan
vroeg v,ij opeens
„Wat is er eigenlijk mei mij ge
beurd IjOtus Hoe komen wij hier in
deze vreemde kamer Waarom zijn
wij niet in ons eigen hui' op Picca
dilly en hoe kom ik aan dien verwon
den schouder
Lotus boog haar hoofd voorzichtig
over hem heen, zoodot haalr glanzende
lokken langs zyn gelaat streelden.
,,Ze ’ebben je heel veel slechts ge^-
dmn, jongen, vooral die duivel uit
mijn land.”
j,Duivel uit jou land?” vroeg Char
les verrast. ..die Chinees bedoel je,
die mdj ’s avonds uit de „Baiyswater
club haalde?*’
over het dansen, is dit wel curieus.
Groote kapitalen zijn in de laatste
jaren uitgegeven om dwars door de
oude stad' breede verkeerswegen te
bre' en. Honderden woningen zijn daar
voor opgeofferd, en het is de vraag of
op den duur deze wegen wel de ge-
wenschte oplossing geven. Veel liever
luidden wij verbetering van de Groen
markt gewenscht, een breedere verbin
ding -met het ruim© Buitenhof en een
flinkei ingang voor het Postkantoor
nr.ar die Prinsestraat. De Groenmarkt
is een restantje uit dien aartsvader lij
ken tijdi en hel heeft van het mooie
uit diieni tijd niete.
Tal van punten zijn in den loop der
jaren gemoderniseerd1 maar dit voor
naamste punt is oudbakken gebleven,
waarbij vooral het gemeentebestuur
heeft ineegewdrkt om tiet zoo leelijK
luogelijk te houden en zoo mogenjk
nog leelijker te maken. Uit den boe
ker van den gemeengcraadi is aandrang
gek or en om het bevolkingsregister nu
eindelijk in die dure gebouwen over
le brengen opdat het leielijke hulpge
bouw na twintig jaar kan verdwijnen.
Het zal wel niet baten wij moeten
minS|tens nog twee jaar wachten voor
over het stadhuis is beslist en dan za
het nog ettelijke jaren duren eer deze
rommel verdwenen is. Zijn zuveren
jubilé viert dit tijdelijk dat was in
dertijd voor drie jaar hulpgebouw
zeker wed. i
Wie in den Haag kiount en de Groen
nuuiriu eens in oogeusebouwr neemt, zal
geen verheffediden indiruk krijgen maar
hij moge dan weten diat in den Haag
ziell velen er ook niet mee ingenomen
zijn. Er werken echter tal van omsta a
dogheden mede om hier geen verbeu
ring te brengen.
Het is zonderling zoioals het gemeen
tebestuur zelf herhanldjeinjk' dingen doet
die het particulieren vemiedt. w e ueu
ben hier een Sciuxxniheidscommissie
die ov'iet" allen en nog wat haar a|estue-
tisch oordeel zegt. Men mag hier geen
reclame bord aan zijn huis hangen ol
dieze fajneuse commissie moet t goed
vinden Maar de gemeente Zelf doet
anders Toen om de wdlo van de
smeer de
ningscheji boulevard muurvlak te
reclame wilde verhuren, was
Schoonheidscommissie er tegen
de gemeenteraad) keurde het plan toch
goed. Een particulier op Scheveningevi
die aan zijn hufe een reclamebord had
bevestigd, kreeg geen permissie om
dat te doen. Hei is grappig een wet
houder te hoeren praten die dit sys
teem W|il verdedigen Zulk genoegjk\
gedraai als dat wordt. In usschen ve*a
geef men dat het publiek er nie. door
gesterkt wordt in zijh eerbied voor
de lipog-verheven bedoelingen van het
geachte gemeentebestuur dat van zijn
cltaos van het groote plein beneden.
Lord Dundan klemde zich nog vas
ter tegen Lo.us aan en fluisterde met
beving m zijn stem
,,Ik voel dal er nog iets naleeft yap
zijn invloed, *Lotus. He, is of ik Ling
Won nog achter mij voel. Hij stond
immers altijd met dat mes nietwaar?’
De jonge vrouw knikte ernstig.
,,Zou ik dan droomen Lotus P’
heb een gevoel of dat mes nu. op het
oogenblik, naur mij wijst, of het vlak
achter mij Is. Kijk eens om, lieve,
ik durf het ntet.”
Lotus Fah glimlachte zaldh’
„Mnil e jongen, je’ dlroomt Ling Won
is gisteravond spoorloos verdwenen,
toen jij door liet ongeluk met de roo-
'de auto op toevallige wijze gered' werd'
Vanmiddag, toen de portier van het
hoted infornreerde bij dien commissar's
was er nog niets omtrent Ling Won
be’ epri! 'J alleen Cross meende een
spoor te hebben gevonden en hoopte
zelfs hem nog heden aan te houden-
Zij zwegen een wijle en hun lippen
vondlen elkaar
Benedten op Trafalgar Square raas
den en dreunden de motoren en schei
teirden de auto signalen.
In Lotus’ kamer was nu een gewi
de rust en alleen het geregelde flitsen
>van de lichtstrepen deed in Charles ae
at.gsl voorn’even voor de herinnerina
aan dien gelen man, met zijn doorbo
rende, vlammende oogen.
(Slot vólgt).
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DCCCLXXXVI1I.
Wij hebben zoo dikwijls in onze
brjehjen de mooiste plekjes van de e-
sidentie besproken, wij willen thans
eens op één der leefifiksje wijzen. He
laas ligt dat plekje in het hart,© van
de statl en geen' vreemdeling komt on
ze stad bezoeken of hij passeert het.
!We bedoelen de Groenmarkt, het stum-
perig|e pleintje achter het stadhuis,
kruispun van tal van wegen, brand
punt van verkeer. Niet alleen de situ
atie van dit plekje is ongelukkig, de
wijze waarop het is inges'.oten door
geb©(uiweD is al ev|e|nim|ni| fraai. Het
•e gevallen,