Glas in lood tn Koper GOUDSCHE COURANT Kerstnummer WISBRUN LIFFMANN BALANS - OPRUIMING mirtiös» 2 Th. J. NOBEL, I VISITEKAARTEN FOTO LUX, Kleiweg -80, Gouda, pagaiijk» opend Aanbesteding. WONDEN DE (iOl ll.SI UK PRIIITIIANDEL Rwfken Brengt de stemming erin, wartendijk KERSTNUMMER Genezing door de Planten BEAVER WALL ra BOARD MARKT 50 GOUDA Bestel direct Uwe - Prima Carton - Letter naar keuze Luxe etui bij Drukkerij A. BRINKMAN ZOON - Markf 31 Speciale Reclame aanbieding: ",K^A,,8S30r' Wiskunde. Goudsche Begrafenisonderneming ROUW- en STATIEKOETSEN nMinn waardevolle publiciteit is Hf r materiaal voor Plafonds en Muren BEAVER WAI L BOARD. Wed. A. Uittenbogaard, 0osthaven3 TUINSTR.73 Van 't Haagsche Binnenhof Het adres voor Bruidsgroepen, Vereenigingen, Kinderfoto's enz! Leasen voor leerlingen H. B. S. en Gym nasium (ook eindexamen), candidaten M. U. L. O.-diploma A. en B. en voor de hoofd- acte, geeft G. D. HEY, 2880 Regentesseplantsoen 9. Op Vrijdag 23 December 1927 des voormiddags 11 uur zal door onder- geteekende namens de vereeniging „Plaatselijk Nut" te Boskoop in het Hotel van den heer Visbach worden aanbesteed Het verbouwen en Uit breiden van de zwem inrichting aan de Otweg- watering aldaar. Bestek en teekeningen zijn ver krijgbaar bij ondergeteekende tegen betaling van f3.per stel, aanwijzing zal worden gegeven Maandag 19 December des voormidags 10 uur aan de Otwegkade. BOSKOOP, den 13 December 1927. J. H. VAN OSNABRUGGE, 33 Architect. PROTESTANTSCHE Directeur: H.v. d. Draaft Kattsmingst 72 Telefoon 763 SPECIALE 3248 10 ATELIER VOOR 10 D. I Gr. v. Bloisstr. 10 St. Anthoniestr. 13 Brood- en Beschuitbakkerij H. BROUWER DE KONING Spieringstraat 153 Gouda. Ons brood werd bekroond: Arnhem 1923, 's-Bosch 1924, R'dam 1926, Dordrecht en Utrecht 1927. tengevolge van doorliggen, smetten en jeuken bij kinderen, brand-, sny- en ver vuilde wonden, winterhanden en voeten, ge sprongen lippen, ruwe huid, huidverschil fering, kloven, barsten, zweren, open bee- nen, pijnlijke bloedende in en uitwendige aambeien geneest men met Wortelboer'e Zalf van Jacobs Maria Wortelboer. Verkrijgbaar k 75 cent bij de verkooper» van Wortalboer's Artikelen. 956 16 ZWARTENDQt ROTTERDAM. ALLEEN BIJ Volgende week verschijnt een extra dat versierd zal zijn met tal van fraaie illustraties en velerlei bijdragen met betrekking tot het Kerstfeest i zal bevatten. - Deze extra-editie biedt den adverteerders een pracht gelegenheid vóór een Advertenties worden tot de gewone voorwaarden aange nomen tot en met DINSDAG 20 DECEMBER a.s.. aan ons Bureau. DE ADMINISTRATIE Firma Wed. A. Rietveld. LANGE TKNDEWEG 27 h BLAUWE DRUIVEN, ANNANASSEN SINAASAPPELEN, MANDARIJNEN CITROENEN, TAFELPEREN, TAFELAPPELEN, TELEF 31 voorra ad BANANEN, iDOOSJES TUNISDADELS NIEUWE VIJGEN, STUDENTENHAVER VRUCHTEN IN BLIK, DIVERSE SOORTEN NOTEN. BUSGROENTEN (merk Sleutels) toy en scherp concurreerende prtfzen. van alle hieronder vermelde ziekten, nieuwe en oudere gevallen, zelfs wanneer ongeneesbaar verklaard. BEN SPECIAAL en verschillend geneesmiddel voor elke Ziekte. Suikerziekte Onmacht Bloedarmoede, Zwakte, Bleekzucht Eiwitziekien, Nephritis Asthma, Hoest, Broncnitis Maag of ingewanden (slechte spijsvertering, verlies van eetlust, zwaarten in de friaag, krampen, beladen tong Huidziekten (uitslag, roode puistjes in 't aangezicht, ekzema, jeukte, steenpuisten enz. op elke plaats, baard, haren), Spataderachtige zweren Rhgumatiek, jicht, zenuwpijn Slagaderverkalking Pijn aan de lever, leverstee- nen, nieren of blaas Aambeien Verstopping Alle ziekten van de waterwegen en de blaas Het keeren der jaren. Zelfs indien gij alle vertrouwen verloren hebt in de geneesmidde len, moet gij niet aarzelen een der kostlooze brochuren te vragen aan den uitvinder dezer behandeling, G. DAMMAN, doctor in de Medicij nen, bij firma J. H. J. SNABIL1E (Afd. D 85) Groote Markt 7, ROTTERDAM. Men gelieve precies aan te geven aan welke ziekten men lijdt. tSEAVER Zeer economisch, duurzaam en attractiefhoudt de ruimte drGog en geeft een onovertrefbaar isoleerende bekleeding 60 2485 t interieurs zijn beslist duurzaam. Vraagt nog heden onze gratis brochure aan, alsmede monsfer van dit billijke materiaal. Eenig Importeur: J. SCHOENMAKERS, Houthaven, Amsterdam Vov r Gouda en omstreken verkrijgbaar bij i D. HOGENDQORN Jr., Elaotr. Timmerfabr. Keizeratr. 14. TELEFOON 520 BIJZONDER VOORDEELIGE KOOPJES 20 °io KORTING OP ALLE MODEARTIKELEN KOUSEN, HANDSCHOENEN, CORSETTEN, WOL- LEN-VESTEN ENZ, UITSLUITEND a CONTANT ten eocd ftorlogc 6IJ éen JUfÜlW. Uitsluitend verkrijgbaar voor Gouda en Omstreken by 8251 geeft in gezelschap de gezellige at mosfeer en verschaft bij den arbeid bet noodige concentratie-vermogen. Onaangenaam is echter de leelijke nasmaak en reuk - niet slechts voor den rooker - ook voor de omgeving. Wees daarom verstandig: Na het rooken eenige Wybert-Tabletten - en de onaangename tabaksreuk verdwijnt. Dubbel lekker smaakt later dan de sigaar weder, want Wybert-Tabletten bestrijden niet alleen den onfrisscben adem, doch ook de prikkeling en ontsteking der s 1 ij m v I i e z e n. Bij alle Apothekers en Drogisten verkrij baar 45 en 65 Cts. rut» GOUDA T elefoon Interc. 532 krijgt men de Hoogste Waarde voor Hazen- en Konijnenw.ll.il en bovendien geven wij aan eiken SQsten brenger of brengster een gróót KONIJN CADEAU DUSALLEEH TUINSTRAAT 7-3 I Goudsche courant - zaterdag 17 dec 1927 - tweede blad De Reeuwijksche Plassen. Ken droogmaker, die slecht op de hoogte is! Na een lange rustpoos komt er, nu de Statenzittingen plaats vinden,, waarin het „urgente" vraagstuk der Plassen besproken wordt, weer eens wat leven in het kamp van de voorstanders der drooglegging, wat zich o.a. Woensdag 7 Dec. j.l. uitte in een hoofd artikel van de N. Z. H., geschreven door den heer S. C. J. van Tol. Erg gerust op de uit slag der besprekingen in de Provinciale Sta ten schijnt men in Reeuwijk nog niet te zijn. En geen wonder! Want al zegt 'n enkel Sta tenlid „diligent" te zullen zijn, het meeren- deel der provinciale vertegenwoordigers heeft zich nog steeds niet positief uitgespro ken vóór of tegen het behoud onzer plassen. Hierbij komt nog, dat 'de Minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw in de Kamer verklaard heeft, de drooglegging gaarne te willen bevorderen, m i t s het rap port van de commissie, die in zjjn opdracht een onderzoek heeft ingesteld, naar de even- tueele opbrengsten van de droog te maken gronden, gunstig luidt. Van een schryver van „leadings" als de heer van Tol in de N. Z. H., mag toch wel verwacht worden, dat hij, althans eeniger- mate, op de hoogte is van de zaak, waarover hy den volke wil voorlichten. De heer van Tol is dit niet, wanneer hy zich afvraagt, wie die commissie uitmaken: „Personen, die de Piassen van naby kennen, wat hun aard betreft en daarom waardevolle adviezen kunnen uitbrengen, wat er practisch van te verwachten is Dergelijke personen schijnen er niet bij te zijn; ze zym hier althans niet bekend. Bestaat deze commissie alleen uit heeren theoretici, dan vreezen wy dat het rapport ongunstig zal zijn over de bodem structuur." Aldus de bovengenoemde heer. Had de heer van Tol alleen maar kennis genomen van hetgeen in de plaatselijke pers over de plassenkwestie geschreven is, dan had hij in de Goudsche Courant van 19 Fe bruari j.l. als leden van deze commissie ver meld kunnen zien, de heeren J. H. van der Torren Kizn., dijkgraaf van Schieland, Ir. A. A. Neeb en Ir. J. C. Pfeiffer, de beide laat ste heeren zyn rykslandbouwconsulenten. De heer van Tol aal zich herinneren, dat deze heeren allen aanwezig waren op het podium in de welbekende propaganda-vergadering in Reeuwyk. Natuurlijk moeten er weer de noodige ha telijkheden aan het adres van landbouw deskundigen en theoretici in des heeren van Tol's artikel verwerkt worden: volledig zou 't anders niet zyn! Slechts één vraag: wie anders dan dergelijke „theoretici" hebben het droogmakingsplan ontworpen? Wellicht had de heer van Tol gewild, dat eenige leden van de bewuste commissie uit Reeuwyk, die in 1923 een rapport over de drooglegging opstelde, zitting hadden in de mogen wij den heer van Tol er wel aan herinneren, d$t hfl z?lf in" de N. Z. H. van 10 Nov. 1927 schreef, dat men niet moet zweren by enkele lukraak gedane proefboringen en het wetenschappe lijk onderzoek van zoo'n monster grond. En dat hebben die Reeuwyksche voorstanders, behalve dan de heer van Tol, die in dit op zicht ook de door ons naar voren gebrachte rneening deelt, gedaan. Maar de heer van Tol kan gerust zyn over de samenstelling dezer commissie: Ir. Pfeif fer is toch immers de man, die als landbouw- adviseur van het Rijksibureau voor de ont watering het huidige plan tot drooglegging hielp ontwerpen. Of zou de heer van Tol misschien wenschen, dat de rapportcommis sie samengesteld zou moeten zijn uit veen bazen, metselaars en boeren, die zeer zeker een uitstekende kyk hebben op droogleggend land, maar die noch van de physische en chemische eigenschappen van den onder grond, noch van de agricultureele waarde van de toekomstige polder, zeker niet het flauwste benul hebben. De tegenstanders van de drooglegging hebben meer reden om over" de samenstelling der commissie te klagen dan de voorstan ders. We hadden immers graag gezien, dat bovendien in de commissie hadden zitting gehad een academisch-geschoold landbouw- oeconoom en een veengeoloog, daar deze by uitstek bevoegd zyn om te oordeelen over De heer van Tol schrijft voorts: ,/want zoolang er van die z.g. „landbouwdeskundi gen" zijn, die minstens 50 monsters noodig hebben, om een oordeel te geven of een H.A. land al of niet gunstig is voor landbouwdoel einden, stellen wy geen vertrouwen in der gelijke mannen der theorie en nog minder in hunne rapporten." Ook hier blijkt weer met welk een non chalance de heer van Tol kennis neemt van voor het vraagstuk belangrijke stukken, want geen 50, maar minstens 100 monsters per H.A. is de eisch door Jen hoogleeraar van Baren te Wagen ingeiAaah het grond onderzoek gesteld. Op zijrFminst genomen vinden wy het vry gedurfd van den heer van Tol om deze eisch, die notabene internatio naal is Vastgesteld, met 'n hautain beter weten van zich af te zetten. Maar al stelt de heer van Tol geen vertrouwen in derge lijke „theoritici" als Prof. van Baren ca, wy hopen, dat onze Statenleden beter zullen be grijpen wat de eischen beteekenen van onze eerste autoriteit op dit terrein. Aan het eind van zyn artikel stelt de heer van Tol de vraag, wie de verantwoordelijke mannen zyn, als door tegenwerking der plannen tot drooglegging, by een hoogen waterstand de polders Broekvelden en Vet- tenbroek opnieuw onder water zullen gera ken. Daar is maar één antwoord opl Het zyn de fanatieke droogmakers, die hoewel we tend, dat deze door de schrale opbrengst de aanleg van stevige dyken niet oi slechts zeer gebrekkig kunnen bekostigen, toch maar aangestuurd hebben op weder-drooglegging van genoemde polders. Tegen wat nu door den heer van Tol gevreesd wordt, is reeds 18 Januari 1926 heftig gewaarschuwd door Ir. Ghr. P. G. J. Smit 1. i. in de Goudsche Courant van dien datum. Volkomen zyn wy het eens met het ge zegde van Baron van Voorst tot Voorst, dat de heer van Tol citeert: „er moet meer land komen". Wy kunnen dit ten volle onder schrijven: maar 't moet dan ook ,yland" zyn en geen modder van inferieure kwaliteit. Nog op één punt meenen wy den heer van Tol attent te moeten maken. Hij amateurt zoo' gaarne op economisch terrein, zoodat hem de uitspraak van Wilhelm Roscher wel niet onbekend zal zijn: „Zum National-öko- nomen gehort ein liebevolles Verstandnis und Interesse für die alltaglichsten Dinge des Lebens. Ihm darf kein Dünger zu schmutzig, kein Abfall zu kleinlich, keine Kursliste zu trodken, keine Büchführung zu unpoetisch sein." Doch by het koesteren van zyn groot- sche plannen heeft de heer van Tol al die kleine feitelijkheden uit het oog verloren. Dat levert de verklaring voor zyn bewering: „dat de Hollandsche landbouwbedrijven tot de hoogste intensiteit zyn opgevoerd." Men beyrcere zich slechts maatregelen te propa- geeren als de nieuwe methode van kaasma ken, de aanleg van betere mestibewaarplaat- sen en gierkelders, de ruimere toepassing iïl„ hepaalcte door een intensdveering verkregen wordt, die aan meer arbeidskrachten per oppervlakte eenheid grond werkgelegenheid kan ver schaffen. Een intensiveering gevolg van ra- tionaliseeren, de meest uitnemende wyze die boer en iedere landbouiw- 1 zich zal kunnen indenken. Hier is nog een kans voor den heer van Tol zijn krachten aan een betere zaak te besteden. S. P. S. TWEEDE KAMER. Het verplichte 7e leerjaar. Staatsbegrooting. Over de Onderwy sbegrooting is ditmaal bijna geen woord gesproken: minis ter Waszink is ziek en men wacht zyn terug komst af om met hem over het onderwijs beleid te kunnen spreken. Zonder onderwijsdebat kwamen wy er echter niet af. Daarvoor had de heer Al- barda gezorgd, die een wetsvoorstel had in gediend om de leerverplichting voor het 7 e schooljaar niet pas met ingang van 1 Juli a.s., zooals de Regeering voorstelt, doch reeds eind JanuAri a.s. te her stellen. Men weet, dat die verplichting reeds bestaan heeft, doch in den tyd van den ern- stigsten geldnood met het verplichte 7e leer jaar-zelf (dus de gelegenheid om onderwijs te krijgen in het 7e jaar) is opgeschort. Over dit wetsvoorstel is fel, onnoodig fel gedebat teerd. Er was ook naar onze meening reden om het voorstel aan te nemen; had de Re geering dan geweigeVd mee te werken, dan ware vanzelf het regeeringsontwerp (1 Juli) aangenomen. En de gronden, waarop de Mi nister vroeger voor den datum 1 Juli had gekozen, waren zeker niet sterk. De meer derheid (uitsluitend leden van rechter pas tijen en partijtjes) heeft echter de leiding aan de Regeering willen laten en zoo ia, na een vooral van socialistische zyde zeer scherp gevoerd debat, het voorstel-Albarda verworpen, met 6tegen 39 stemmen. Menschel ijkerwijs gesproken wordt nu de 7-jarige leerplicht 1 Juli a.s. in eere her- Met de begrootings< 1 zyn wij 1 een flink stuk gevorderd. Allereerst werd Waterstaat afge daan. Wat verstaat minister van der Vegte de kunst om niets te beloven! En wanneer deze bewindsman iets in uitzicht stelt, dan houdt hy tien tegen één nóg een slag om den arm. De 3e glas-reizigers kregen een halve toezegging voor armleuningen in de spoorwegcoupésmen verheuge zich niet te gauw. Over het gevaar aan de onbewaakte spoorweg-overwegen wil de Minister niet hooren. Hy acht den toestand voldoende en wijt alles aan de onvoorzichtigheid van de chauffeurs. De Kamer nam hiermee geen genoegen. Mr. Boon diende een motie in' om een onderzoek in te stellen door een com missie van deskundigen met t^racht om maatregelen tot verbetering aan te geven en hoewel minister van der Vegte aanvankelijk weinig toeschietelijk was, koos hy ten slotte eieren voor zyn geld en verzette hy zich niet tegen de motie van den liberalen afgevaar digde, die het succes had, dat zyn motie met algen By scherp debatje taaschen socialisten (ge steund door den> roomschen radicaal Ver aart) en den liberaal mr. Knottenbelt over de vrijheid der scheepvaartmaatschappijen tot het aannemen van Chineezen en Laska ren Britsch-Indiërs) als zeelieden. De so cialisten zien echter in deze bruine en gele „broeders" loonbedervers en dus zouden zy hen liefst van de schepen geweerd zien. Dat reederijen in andere landen, waarmee de Nederlandsche een zeer scherpe concurren tie hebben te voeren, van dezelfde vrijheid gebruik maken, deert onze radicalen niet. Welk een kortzichtigheid by onze z.g. inter nationaal voelende sociaal-democraten! 1* j Vervolgens de Oorloge be groot in g. Daarby was het de gewone situatie van de laatste jaren. Wij allen (en onze Regeering niet minder) willen internationaal naar ver mindering van bewapening streven. Hoe eer hoe Liever en hoe meer inperking hoe liever! Maar nationaal-e e n z ij d i g, zooals onze sociaal- en vrijzinnig-democraten dit sinds eenige jaren willen, gaat dit niet. Wy heb- dat onze waarlyk niet overdreven en nie mand bedreigende weermacht den oorlog zou aantrekken en de Minister van Oorlog heeft zich nog eens de moeite genomen op het absurde van deze stelling te wijzen. Heeft in 1914 onze vredesmobilisatie den oorlog aangetrokken, of heeft toen ook mr. Troel stra erkend, dat mobilisatie het eenige mid del voor ons land was om buiten den ramp zaligen oorlog te blijven? Wij hebben pok weer gehoord, dat op de socialisten niet meer te rekenen is als het gevaar ooit weer mocht opdoemen. Met algemeene staking en dienst weigering dreigen de heeren, geiyk ztf het vroeger ook deden. Het ware ernstig, zulk een bedreiging tegen het wettig gezag, in dien de bluf er niet duimen dik boven op lag. Voorzorgsmaatregelen om ons land bui ten een oorlog te houden te saboteeren (ge lijk de Albarda's en de van Zadelhoff's thans weer zeggen te zullen doen) is zulk een dwaasheid, dat wy het practisch uitgesloten achten. Nog daargelaten de mogelijkheid, dat de heeren dan zeiven mee-regeeren! Wat niet wegneemt, dat dergelijke propa gandistische dreigementen volkomen ontoe laatbaar zyn en de Regeering indien zy stigste tegen-i zaken. En dan te denken, dat in tal van lan den (en in al onze buurlanden) de Albarda's en de Merchant's niet denken aan eenzijdige ontwapening, integendeel verantwoordelijk zyn voor- of streven naar een bewapening, waarbij vergeleken de Nederlandsche uiterst gering is... Minister Lambooy is zeker niet een ultra- rrtiiitarist. Hy begrijpt, dat in dezen tijd ook op Oorlog en Marine bezuinigd moet worden wat mogelijk is. Zelfs meenen verschillende deskundigen, dat op sommige punten»reeds te ver is gegaan en waarschuwende stem men bleven ook in de Tweede Kamer niet uit. Zelfs dreigden de christelyk-histori- schen den Minister hun vertrouwen op te zeggen als hy nog verder ging. En van vryz. democratische zyde werd de Minister op in 't oog loopende wyze gehuldigd voor zym versobering... Wat niet wegneemt, dat deze groep ongetwijfeld, evenals bij de Marine- begrooting, tegen deze begrooting van mi nister Lambooy zal stemmen. Alleen als dat tegen-stemmen door zóóvelen gevolgd zou worden, dat het voor den Minister gevaar lijk werd, zou hun „tegen" in „vóór" ver anderen. Men noemt dat tegenwoordig prin- cipieele, democratische politiek! Nog is goedgekeurd de verlaging van de Rij w ieilbe 1 asting van 3.op 2.50. De Kamer is nu in avondvergaderingen met de Indische begr ooting begon nen. Het einde komt in zicht, maar de ver laging van de Inkomstenbelasting moet de volgende week ook nog afgedaan De Eerste Kamer heeft, naast wat kleingoed, de wijziging en aanvulling van de Provinciale wet goedgekeurd. Veel critiek heeft uitgelokt, dat de Provinciale Staten de Gedeputeerde Staten niet meer zullen kun nen controleeren ter zake van hun toezicht op de Gemeentebesturen, doch slechts de sociaal-democraten vonden hierin aanleiding om tegen dit wetsontwerp te stemmen, be nevens een vryz. democraat en eenige anti revolutionairen om de verkiesbaarheid van de vrouiw tot griffier der Staten. ONZE KOLONIB*. Een brief van een geïnterneerde. Hoe een communist Boven-Digocl ziet. Wat er nog ontbreekt, 1» de gamelan. In het Inlandsche blad Bahagia is pen brief opgenomen van een Digoeler, wuar- aan het volgende is ontleend: De pigoel-rivier is een breede stroom, zesmaal zoo breed als de Serajoe, by Tji- latjap. De linker- en rechter-oevers bieden ons veel schoons. En als de schrjjver van den brief zich niet als een barineling voel de, zou hy zeer zeker meer van zyn om geving kunnen genieten. Krokodillen zyn er heel veel. Als er blo ten voorbijvaren, dan laten zy zich duide lijk zien, of werpen zich uit het water op. Zestien uren varen wy op de Digoel, en dan eerst bereiken wy Tanah Merah. de nieuwe hoofdstad van Boven-Digoel. Tanah Merah is, naar schr.'s meening, door God voor roodgetinte menschen ge schapen, want behalve dat de stad door communisten wordt bewoond, is de grond hier ook rood-gekleurd, waarom de plaats vóór de komst der communisten reeds Tanah Merah (roode aarde) werd genoemd. Te Tanah Merah werden de huizen te vo ren door de genie opgezet. Die woningen zien er uit als de tabaksloodsen vas Jog ja en Solo. De bannelingen krygen ieder een mat, een kussen, een deken, en een slaap bank. De ongetrouwden warden gehuisvest in lange loodsen, de getrouwden krygen ieder een kamer. Tot eind Augustus bevonden zich te Digoel reeds 2950 menschen, waaronder 92 vrouwen en 87 kinderen. Volgens de aldaar verspreide berichten zullen er in totaal 5900 zielen komen; 140 militairen, onder bevel van twee luitenants, bewaken er de orde. Dagelyks wordt aan de geïnterneerden een toelage uitgekeerd van 72 rent waar van echter 42 cenit wordt afgehouden voer ryst, dendeng, e.d., zoodat slechts 32 cent in contant wordt uitbetaald. Op Tanah Merah staan reeds elf Chir.ee- sche toko's! Het werkder bannelingen bestaat hierin, dat zy elkefcdag het bosch ingaan, om tui nen aan tweggen en hout te kappen vonr brandhout, e.d. Reeds zestig bouwa ve'dcn zyn ontgonnen en beplant, tien bouws met padi, en de rest met de z.g. tweede gewas sen, zooals katjangs, ketella, oebi, kedele. kool, e.d. Behalve groenten plant men er ook pisangs, bangkoungs, semangka's en a ral ore vruchten. lederen keer, als er een boot van Java komt, brengt deze zendingen aan van het •departement van Landbóuw, te Buitenzorg, van verschuilerale groenten-soorten, stek ken van sawo-Manilla, mangga, djeroeks, e.d. En zelfs de tabak is niet vergeten. Door het departement van Landbouw zyn drie ombtenaren benoemd, die belast zyn met het toeaicht op de verzorging der pian- ten. Behalve deze ambtenaren, zyn er nog twee deskundigen, die dagelyks het bosch mede ingaan, ter controleering van de werkzaamheden <ter kolonisten vergezeld van verscheidene militairen. Alle planten groeien welig. Op sommige plaatsen zelfs beter dan op Java. Padigogo wordt eveneens geplant, en heeft reeds een goeden oogst geleverd. Onder de bannelingen bevinden zich 11 bouwkundigen (opzichter), 16 abituriënten van de Kvjbekschool, 24 van de Normaal school, 7 met einddiploma Mulo, en 64 met een K.E. diploma. Voorts zyn er ook land bouwers, kleermakers, meubelmakers, schoenmakers, goudsmeden, batikkers, chauffeurs en barbiers, gewezen assistent- wedono, politie-agenten, post, en pandhuis- beambten, boekhouders, boekbinders, redac teuren, correctors, letterzetters, kortom men heeft er van alles wat. De kolonisten worden verdeeld in 5 groe pen: 1. de ontginners, 2. de landbouwers, 3. de huizenbouwers, 4. de meubelmakers en 5. de sajorverkoopers. Sommige houtsoorten uit het bosch, zyn zeer geschikt voor den huizen-bouw, voor de palen, e.d. ,3y het bouwen onzer huizen vragen wy elkander hulp: Wy helpen elkaar! Voor tijdverdrijf vinden velen pleizier in het hen gelen. Netten zyn er te Digoel nog niet. Er zyn ook veel by en, zoodat er geen geLrek is aan honig. Ongeveer 5 paal van Tanah Merah be- vindt zich een heuvel, 7.00 iets als die van Semarang, waarop Nieuw Tjandi is ge bouwd. Hier is een bron, die zeer helder water geeft. Van dien heuvel heeft men het gezicnt op de sneeuwbergen, die doen denken aan witte steengebergten. Er is reeds een proef genomen, met de beplanting van thee op bedoelden heuvel, welke er, evenals de koffie, welig tiert. Muskieten zyn er heel veel. Maar, omdat ieder toch een klamboe krijgt, zyn die ni«t zoo hinderlijk. De polikMniek zorgt voor de gezondheid. Aan inentingen tegen malaria wordt veel gedaan. Zoo is het op Digoel nu. De grond is vruchtbaar, geschikt voor den landbouw. .Jammer", zoo eindigt de brief, „dat er nog geen gamelan is. De Digoelers hopen een gamelan ten geschenke te mogen ont vangen, van hen, die zich het lot aantiek- ken van de kolonisten" De ziekte van Weil. Besmetting vanuit het water. Wy lezen in het Hbld.: Al vóór een veertigtal jaren is door den Duitschen klinicus Weil een ernstige ziekte beschreven, die zich kenmerkt door hooge koorts en geelzucht. Vóór den oorlog kwam deze ziekte zelden voor; in den oorlog heeft men echter by de strijdende machten vele gevallen waargenomen en toen is het aan de Duitschers Huebener en Reiter en Uhlen- huth en Fromme gelukt aan te toonen, dat de ziekte werd veroorzaakt door een be paald soort Spirochaeten. Even te voren hadden de Japanners Inado, Ido, Hoki Kaneko en Ito dezelfde spirochaet gevon den by in Japan voorgekomen gevallen van deze ziekte. Berouw. Mynheer Ripley vond, dat hy een ontzet tend drukken dag achter den rug had. Er was een tamelyk heftige woordenwisseling tusschén hem en zyn compagnon geweest, hy had zyn klerk Samson ontslagen, een cliënt aan de telefoon afgesnauwd, het kleedgeld van zyn dochter verminderd en een van de bedienende meisjes, uit het res taurant, waar hy gewoonlyk zyn lunch ge bruikte, van luiheid beschuldigd. Hy zag er dan ook dien middag, toen hy naar huis wandelde, zoo zelf voldaan uit, alsof hy dien dag heel veel tóe had by'ge- dragen om de wereld een beter oord te ma ken, dan ze tot nu toe geweest was. Al is men echter ook in nog zulk een prettige stemming, toch moet men in een stad als Londen vóór alles op zyn eigen veiligheid bedacht zyn. Midden in Lombard- street kwam hy tot de ontdekking, dat hy in gevaar verkeerde, daar hy van de eene richting een taxi op zjth af zag komen en vanuit de andere een groote automobiel van een waschinrichting. Juist meende hy hier aan ontsnapt te zyn, toen hem een bus ach terop kwam, die hem, voordat hy gelegen heid had uit den weg te gaan, gegrepen had en op den grond geslingerd. Mynheer Ripley hoorde stemmen en open de zyn oogen. Hy bevond zich in een bed heen boog zich een verpleegster. Na even rondgekeken te hebben, kwam hy tot de ont dekking, dat hy zich in een hospitaal be- vonda Vaag herinnerde hy zich wat er wel licht met hem gebeurd moest zyn. Even la ter drong het tot hem door( wat er om hem heen gesproken werd. Iemand, die een ongeluk op straat ge kregen heeft... Een hopeloos geval. Hoe lang zal hy het nog maken Het kan misschien nog drie dagen du ren. Gelukkig heeft hy geen pyn, want hy heeft zyn ruggegraat gebroken. 1 Tegelykertyd begon een der doktoren zyn hoofd te verbinden en toen het verband ge legd was, verwyderden zy zich, nog steeds pratend, uit de ziekenzaal. Zooeven had hy zyn doodsvonnis hooren uitspreken. No&| slechts drie dagen te leven... een gebrokeif| ruggegraat. Hy voelde zich heel angstig worden, want als men er voor stond, was het toch wel verschrikkelyk om dood te gaan. Een der verpleegsters stond even by zyn bed stil. 1Z00, zei ze op zachten, medelydenden toon. Is u wakker en hoe voelt u zich Ik heb geen pyn, antwoordde mynheer Ripley op zwakken toon. Neen, dat zult u ook waarschynlyk heelemaal niet krygen. Uw dochter is zoo even geweest en zy komt straks terug. Hy sloot zyn oogen en dacht na over al de menschen, die hy gekend had. Zyn com pagnon Bissdter zou zeer zeker geen traan om hem vergieten. Zyn klerk Samson even min. Maar hoe kon hy ook verwachten dat de menschen om hem, die altyd, gegrond of ongegrond, liep te mopperen, zouden treuren en bloemen op zyn graf zouden leggen? Peinzend lag hy eenigen tyd voor zich uit te staren. Toen riep hy de zuster en vroeg haar, of zy zoo vriendeiyk wilde zyn een brief voor hem te schryven, waarop hy be gon te dicteeren. De brief, bestemd voor de firma Truman en Hale, notarissen, was heel lang. Het za- kelyke gedeelte was zeer uitgebreid en ein- gelyk ging hy over tot particuliere aange legenheden, welke ongeveer op het volgen de neerkwamen. „Ik wensch verder, dat myn klerk Harry Samson onmiddellyk weer by myn compagnon in betrekking komt tegen een verhoogd salaris en dat u hem in con tanten uitbetaald een bedrag van 500 als belooning voor zyn langdurigen, trouwen dienst. Voorts verlang ik, dat het driemaan- delyksche kleedgeld van myn dochter ver dubbeld wordt. Ook wensch ik, dat u zich onmiddellyk in verbinding stelt met m(jn compagnon, den heer Bissiter, en hem me dedeelt, dat ik er in toestem, dat de trans actie, waarover wy een woordenwisseling hadden, doorgaat." Zyn stem werd zwakker en zwakker. Voor zoover hy het zich nog kon herinneren, somde hy de namen op van ver schillende menschen, die hy op de een of andere manier onheusch bejegend had en hetwelk hy wilde trachten goed te maken, door ieder van hen een legaat te vermaken. Het was een lange lijst en de verpleegster begon teekenen van vermoeidheid te geven. Het laatste liet hy haar nog een briefje schryven aan ieder der betrokken personen, waarbij hij elk afzonder! wat hij voor hen gedaan had. Daarna slaakte hy een zucht van voldoening. Toen eenigen tyd later de zuster weer by hem kwam, en hem vroeg, of hij gemakke lijk lag, kreeg hy plotseling een inval. Ik heb begrepen, dat de doktoren me nog drie dagen geven, zuster. O, zoolang zal het niet eens duren, zei de zuster lachend. „Misschien nog maar ócn dag." Dus, hij had nog maar een enkelen dag t* leven en dat weru hem op zoo'n manier verteld. Behandelen ze hier alle stervende menschen op deze wyze? Het was afschu welijk. Begrijp ik U dus goed, zuster? U ia ook van oordeel, dat ik nog maar een dag te leven zal hebben Wat praat u nu voor nonsens? Ik be doel, dat het nog maar een dag zal duren, voordat u naar huis kunt gaan. Naar huis Dus u denkt, dat ik nog heelemaal niet dood ga? riep mijnheer Ripley op luiden, verontwaardigden toon uit. U moet niet zoo luid spreken, berisp te de zuster hem „Zeker, u kunt waar schijnlijk morgen wel weer vertrekken." Maar... maar ik hooide toch de dokter ppreken over een „gebroken ruggegraat" en „i'«g maar drie dagen te l?ven hebben...?" Goede hemel, riep de zuster lachend uit. „Dacht u, dat dat op u sloeg? Er is ligt Met een energiek gebaar ging mijnheer Ripley plotseling overeind zitten. Was het waar... was het werkelijk waar? 1 Ja, mijnheer. Die brieven... Die mogen ndet ver stuurd worden. Dat is al te laat, mynheer. De zuster, die ik in den gang tegenkwa®, Heeft ze mee naar de post genomen. Wat een idioot was hy geweest... Hoe had hy kunnen veronderstellen, dat hy op sterven lag, terwyl hij zich zoo goed voel de?'Samson, die aap van een jongen, die zoo brutaal tegen hem geweest was, zou vijf honderd pond krijgen... Hij had zyn Hij had gezorgd, dat zyn dochter nog twee maal zoo verkwistend als vroeger kan zijn... en al het geld, dat hy weggegeven had aan die menschen, die hy zoogenaamd belee- diigd had... Het was vreeselijk, het was vreeselyk. Oh, hoe had hy zoo stom kun nen zijn. Deze overpeinzingen werden gestoord door zyn dochter, die opgeruimd binnen kwam, haar armen om zyn hals legde en zei: „Wat is dat lief van je, vadertje om myn kleedgeld te verdubbelen. De zuster, die ik zooeven tegenkwam, gaf me* je brief...»

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1927 | | pagina 3