i
‘I
I
OP
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
1
4 VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
[00NH0VEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
E
88*Jaargang
Mo. IB688
Dit blad verschijnt dagelijks behrfve op Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
FEUILLETON.
Zaterdag II Februari 1828
ZONNKWKKLDK.
Hiirhniiii
BERGAMBACHT, BERKENW0UDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCI
Ki
Den Haag.
Dit nummer bestaat uit iwee bladen.
I
.-'1
en
gesproken
’wat zegt u. mama?" vroeg graat
(Wordt vervolgd).
I
Drink ook de kelk des tijdens uit;
Het bitterst is het heilzaamst kruid.
rondten rug
fonkelende
i Omgeving.
ade, ROTTERDAM.
Roman van OLGA WOHLBRüCK.
Met autorisatie vertaald door
Mevr. I. P. WESSELINK—Van Rossum
(Nadruk verheden)
i, Amerika.
i 103 en i8 uur
gald
orit,
roef»
poe»
lem»
inic»
nza.
GlHIkMHE COURANT
5 getuigt;
alle geval-
een geschikt ter-
Ifooitetellingen zijn
I. men den tijd,
maakte er ga-
I van en thans is
trein te vinden op
lang zoo gelukkig
n het er al weer
nu wel biet goe^'e
nu, juist van de
linnen verwachten
iiiirno bestaat voor
1 zoodanig terrein
ar oplevert voor
de waterleiding
ge
er
en
ras de rente van
kapitaal altijd Hink
leunde in haar stoel eni luider
beslist noodig was, zei
.,De jongen gaat vooruit.’
,,Wói ztegt
André argloos.
wc-
- --on
verklaarbare wetten, die hij niet be
i fl. 21.—.
gisten.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den beiorgkring)
1—6 regels f 1.80, elke regel meer f 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55, elke regel meer 0.80. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bjislag op den prys. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.05, elke regel meer f 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
prjja. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van «oliede Boekhande
laren, Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aan het
Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zyn.
Saniguinose
aan voor i
den.
Dr. P. DEMADE”
len van de groo-
komst van bon
den en vereenigingten Den Haag had
joelen gereed ma-
lebruik werd
paren zouden
plukt hebben
I
merken voor den export, is grootendeels uit
de stad verdwenen.
Van de drie vroeger bestaande suikerfa
brieken i« er nog slechts een over. Het aan
tal bierbrouwerijen is verminderd met twee.
Opgieheven zjjn karakteristieke bedrijven
als: de waskaarsenfabriek, de automobielen-
fabriék „Trompenberg” en de Neder)and-
sche plantenboterfabriek. Voorts zjjn som
mige belangrijke bedrijven geheel of ge
deeltelijk men denke b.v. aan Werkspoor
naar elders verplaatst, terwijl tal van
bedrijven in arbeidersaantal zijn achtertui t-
gegaan, waartegenover geen winst van be
teekenis staat in den vorm van uitbreiding
van andere industrieën Alleen het aantal
werknemers, geplaatst in de overheidsbe
drijven, is belangrijk toegenomen. Onge
lukkig echter, dat van den arbeid dezer
werknemers, hoe nuttig op zich zelf ook,
eene stad niet kan bestaan.
Is dit alles zeker zeer zorgwekkend, het
is dit nog meer, wanneer wij bedenken, dat
onze bevolking voortdurend sterk aangroeit
en deze aangroeiende bevolking voor het
vinden van een bestaan zoo al niet uitslui
tend! dan toch wel overwegend is aangewe
zen op de uitbreiding onzer industrie en
wel inzonderheid onzer exportindustrie.
Zoolang de toestanden op dit gebied blijven,
izooals rij thans zyn, vreeeen wij, dat de
werkloosheid zal toenemen in plaats van
verminderen.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per poet per kwartaal f 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
by onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zjjn dagelyks geopend van 9—6 uur. Administratie Telef. Interc. 82;
Redactie Telef. 88. Postrekening 48400.
Het werkloosheidsvraagstuk
By besiludt van 2 Juli 1926 werd door B
en W. der gemeente Amsterdam eene com
missie benoemd aan welke werd opgedra
gen een onderzoek in te stellen naar de
werkloosheid in de hoofdstad. Deze com
missie bracht onlangs haar verslag uit en
het loont alleszins de moeite, van dit ver
slag kennis te nemen.
Het is niet zoo heel gemakkelijk, een juist
overzicht van het aantal werkloozen te
krygen. De bestaande statistieken zijn door
verschillende oorzaken, die wy hier buiten
beschouwing zullen laten, zeer onvolledig.
Wy vertrouwen dan ook, dat de commissie
heel wat werk heeft gehad met het vast
stellen van het aantal werkloozen, dat er
op een gegeven tijdstip in Amsterdam was.
Dit aantal dan bedroeg volgens het inge
stelde onderzoek op 15 September 1926 niet
minder dan 11378 personen van 18 jaar en
ouder. Telt men daarbij de huisgenootan,
die aan den arbeid van deze werkloozen
hun onderhoud moeten ontleenen, dan komt
de commissie tot de conclusie, dat het aan
tal rechtstreeksche slachtoffers van de
werkloosheid bedroeg ruim 34000 personen
of 4.76 der Amsterdamsche bevolking
Dit is dus een aantal, geljjk staande met
de bevolking van een stad als Amersfoort
Naar dienzelfden maatstaf als Amsterdam
beoordeeld, zouden met de werkloozen in
- hët' g^eëlè lanTën-hunne gWffien 'aTzoó 1
tien steden als Amersfoort zyn te bevolken.
Niemand zal durven ontkennen, dat dit
inderdaad ontstellende cijfers zijn.
Waarin is de oorzaak van deze groote
werkloosheid te zoeken? Langen tijd heb
ben wy ons in slaap laten wiegen door de
verzekering, dat wy hier te doen hebben
met een van voorbij gaanden aard zijnd cri-
sisverachynsel. De Amsterdamsche commis
sie echter ontneemt ons deze illusie. De
hoofdoorzaak is, naar zij meent, gelegen in
de onvoldoende ontwikkeling der industrie,
die geen gelyken tred houdt met de toene
ming der Amsterdamsche bevolking. In
plaats van toegenomen, is het aantal arbei
ders in verschillende industrieën ingekrom
pen. Zoo was het aantal arbeiders, werk
zaam in de diamant-industrie jaren geleden,
toen Amsterdam nog slechts 500.000 inwo
ners telde, 'IIjOOO. Thans heeft de stad
725.000 inwoners, terwijl de diamantnijver
heid aan hoogstens 6500 arbeiders Werk
geeft.
De sigarenindustrie, eertijds in Amster
dam gespecialiseerd op het maken van dure
Dat was toch geen bruiloft. Al kon
men niet pronken met die stiefdochter
van vorstin Sukewitsch zoo onge
merkt kon men de gebeurtenis toch
ook niet voorbij laten gaan. Ten slotte
zat tij zelfs aan het einde der la lei.
Zij. Marie Antoinette, gravin Oberwail
En zij was toch iemand graaf An
dré Oberwail neeg echter maar steeds
dankend het hoofd mot bet koude
lachje. dat hem als een pantser be
schermde. ’t Leek wel, ot bet bijzon
dere van dezen avond hem geheel
voorbij gang. Hem doormaken, meer
wilde hij niet.
Meier wilde ook Hörselkamp niet En
deze beide vaders in oaberispelijken
rok. met die smaille, witte, correct ge
strikte das over het blauiwachtig witte
overhemd, die slechts door die breed
te van de feesttafel, innerlij1, dbor
werelden gescheiden waren, dleze bei
d° mannen, die door uiterlijke om
standigheden aan elkaar waren opge
drongen en beiden leden onder de
egenwoordfigheidl van den andter. voel
den het drukkende van dit tafel uur
als dienzelfden loodien last.
Zij spraken beleeft». oppervlakkig
over dingen, dia in geen verband ston
den met de gebeurtenis, die hen h r
vereenigde hun woorden hadden
geen ander doei dian te doen verge
ten. wet hen hier sam^ngebra'cht had.
Gierherd. dien de vurige wijn uit
den kelder van zijn vader en de on
afgebroken gelukzaligheid van zijn
Nationalisten, die de nationale taal
niet spreken.
Het ia bekned, dat er door degenen, die
met meer of minder zorg de ontwikkeling
der gebeurtenissen in ons Indië gadeslaan,
onderscheid wordt gemaakt tusschen het in
elk geval af brekend werken der Communis
ten en het wellicht opbouwend bedoeld wer
ken der Nationalisten. Dat intusschen de
scheidingslijn tusschen beide stroommgen
bij vele personen, die daaraan deelnemen,
nauwelyks merkbaar is, is bekend en moet
tot groote voorzichtigheid aanleiding geven.
Een bewys^hoe intens de nationale ge
dachte by velen dezer nationalisten is door
gedrongen, geeft een klein, maar veelibetee-
kenend incident op de vergadering, die door
de Party Sarekat Islam, kortweg P.S.I. ge
naamd, te Pekalongan werd gehouden. Het
was niemand minder dan Dr. Soekiman
de nationalistische „cel” in de P.S.I. - die
eene uiteenzetting zou geven van het stre
ven ten aanzien van de vrijheid dpr Inheem-
schen van de door hem vertegenwoordigde
Persarikatan Nationaal Indonesia, kortweg
de P.NJ. genaamd. Deze wel bij uitstek na
tionalist verzocht zulks... in het Hollandsch
te mogen doen, aangezien hy de Maleische
taal niet voldoende machtig was, Maar dit
verzoek, dat met groote verwondering werd
vernomen, werd afgewezen, en hem werd
gevraagd zyn uiteenzetting dan maar in
het Javaansch te geven. Hieraan voldeed
Dr. Soekiman, doch zooails hem was aan te
zien, niet van harte. Want het bleek al
spoedig, d^t hy ook de Javaansche taal niet
goed meer machtig was. Zijn weifelend
voorgedragen rede maakte dan ook een
zeer slechten indruk op het publiek.
ioop dwr loatrtp nièh
weleens heeft betiggehouden met de vraag
hoe de Poolsche, de Fïnsche, de Tsjecho-
Slowaakschez onafhankelijkheid, die sluime-
icnd scheen, door een plotseling spontane
daad werd verkregen, zal hebben ervaren,
dat jaren van inderdaad nationaal streven
aan die onafhankelijkheid zyn voorafge
gaan. Nimmer heeft men in eenig land een
nationale beweging ernstig genomen, die
zich niet in de aloude taal der vaderen wist
uit te drukken. Hier te Pekalongan demon
streerde zich een verschijnsel, dat zich den
laatsten tijd maar al te vaak voordoet. Een
nationalist, sprekende voor zyn z.g. natio
nale zaak, doch met een ernstig gebrek aar.
nationaliteit; een nationalist, die zyn na
tionale taal nauwelijks goed meer spreekt;
een man dus, vervreemd van zyn eigen
volk, en die toch, ondanks het gebeurde te
Pekalongan, door deze beweging als een
ernstig man wordt genomen. Dit verschijn
sel zal meer en meer voorkomen naarmate
een grooter deel der jongere Inheemschen
een Westersche opleiding hebben genoten.
Maar het ig een verschijnsel, dat aan het
werkelijk nationaal karakter dezer zooge
zegde nationalistische beweging nog meer
doet twijfelen dan tevoren!
Deze vreemdelingen had zijn 'fe-
slacht in zich opgenomen. velé, vele
jaren lang reeds., al in den tijd van
zijn vader, wiens grootste geluk zijn
vroeger roemrijke dood was. t Werk
te als een- ontbindend Velrgif. dit
vreemde bloed ’t was sterker dan
Weken dat de ge
nii doen dan het
nt particulieren! de
lem. Geen gebouw,
’.hallen zal de ge
zal alleen uit de
r zich schadeloos
land van het ter-
-*-•
wie het voorstel van B. en W. leest
aan uaairia nu eens het typische p&-
mis a-an een kijk op de benoeiten van
onze stad zien, gelijk wij dat in den
aanvang hebben aangeduid. Den Haag
moei s zomers miensahen trekken, lieui-
duizendien, honderdlRuizeiidien en in
plaiats van allerlei andere zaakjes had
den Haag al jaren een wetnouder en
een gemeentebedrijf van vreemdelin
genverkeer moeten hebben. Dat had
geld in de lade kunnen brengen en
had een gemeentebedrijf kunnen zijn
net eeö wtinst dlie nu eensi met uit de
zak1 en van die burgers zelf werd! ge-
kl pi.
Het taxi-autobedrijf is in de laatste
jaren enorm toegenomen. De aapjes
zijn geheel en al verdwenen en over
al zijn huur-auto s gedtatiauneerd. Na
tuurlijk bemoeit het gemeentebestuur
zie1* met dit bedrijf omdat het nu een
maal op de publieke straat wordt uit
geoefend. Allerlei bepalingen zijn ge
maakt bevattende de voorwaarden
waaronder standplaatsen verkregen
kunnen worden. Nu zijn dle| chauffeurs
geen al te zachtaardige menschen en
j zoo te
en’ verlegen z jn
als
haar
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
DCCC2LCVI.
newn en een veell belaaigrijker plaats
uad kunnen zijn indïen met ter ouza
liger ure de beetuulsoevoegdheid in
handen was geraakt van personen, die
te beperkt in hun blik en te eenzijdig
in hun beleid ais overheid walren. Er
is dientengevolge veel te veel aan
dacht besteed aian de ontwikkeling van
bepaalde groepen eu overheidsbemoei
ing en men heeft nagelaten datgene
te doen wat den bloei van dien Haag
kon bevorderen. Zoo is bijvoorbeeld
de beteekenia van Scheveningen als
badplaats achteruitgegaan omdht men
geen begrip had van die inrichting van
een mondaine badplaats en er een
oude hofjes instituut van maakte. Neem
al’ee»i maar dat daar s zomeiraavonds
om negen uur die winkels dicht moe
ten, juist op het moment dat bet er
op zijn dtukst is.
Allerlei vermaken heeft men aan
den ketting gelegd wie Ostende kent
vraagt ?.ch af wat voor een middel
eeuwsdh negelrijtje Scheveningen is.
Er is in dien Haag niet één gebouw
o* terrein waar een congres gehouden
kan worden of een tentoonstelling in-
De oude gravin had! Mendel twee
maal op haar hand geslagen, omdat
zii haar wijn wilde wegnemen en zoo
doende had de oude dame misschien
van Let goede te veel genoten, want
al het ganache ge»t«|
rt; een vale kleur-
erven zya; en het bloed
iac u helpt. By .geW
vermoeidheid.
1 uit de plantenwereld
L Zy vermeerdert de
i geeft aan uw lichaam
naakte -gezondheid be-
ae goede niet te na gesproken, pro-
beëren ze wel eens iets te doen wat
niew door den ‘oeugel kan bijv, te veel
geld retKenen. Als de politie daar ach
ter komt, krijgen ze ‘boete en loepen
zij gevaar hun faciliteiten te verlie
zen. De poLtie is dus tekens reonter
en de burgemeester is het hooger be
roep. Die functie is eigenlijk niet oe-
schil t voor de politie en de gemeen
teraad heeul tegen het advies van het
uagelijksch bestuur in beslist dat er
een conynóssie van advies zal worden
inges-teld, die weliswaar geen hooger
beroep is maar toch de zaken onder
zoekt en haar oordeel uitspreekt.
De ervar.ng heeft geleerd dat dit
geen gelukkige vorm m de rechtspraak
is. Wanneer de beslissende macht het
advies niet volgt is die iritspraa1’ altijd
in de oogen van den gestrafte een
onbillijkheid. De burgemeester wil
geen beroep bij een canmissie omdat
volgens de wet het dagedijksch bestuur
de verordeningen uitvoert.
Het is dus nog de vraag of een ad
viescommissie hier eenig nut zal heb
ben behaive dan een onzichtbaar pre
vention nut. Onjuist lijkt het bestaande
stelael maar het lapmiddeltje zal mei
veel balen. Het gemeentebestuur gaat
misschien in zijn bemoeiing met dit
taxi-bedrij wel wat te ver de con
currentie is een veiligheidsmididel dat
belet dienst doet en sedert dit bedrijf
niet meer een klein zaakje is doch
uitgeoeifend wordt door maatschappijen
is de toestand wel iets veranderd.
Het rijden in een taxi is goedkoop
geworden Er te nu reeds,een maat-
schftPBij dio voor, 15 nor Küame-
vragen. De ervaring zal nog moeten
leeren af dit bedrag van 15 cent vol
doende is. Zoo ja, dan zullen de an
deren ook wel afslaian Dank zij de
onvoldoende tramdionsteni is er altijd
nog aardig wat te verdienen. Voor
een gulden rijdt men uit tiet centrum
dér stad naar de buitenwijken en men
kan met vijf man in een taxi, zoodat
deze snelle vervoer-me:hode slechts
het dubbele kost van de tram. Ook
midden in den nacht, want het tarief
is dan even hoog als overdag. Midden
in dien nacht voor twintig cent naar
huis gereden te worden in de helft
vanden tijd dat onze sukkeltram er
over pleegt te doen is Inderdaad een
koopïe.
Met !he| tatai-bedlrijf zijn wij duö zeer
ingenomen en het is te hopen dat ‘et
ge eentebestuur dit niet op een kwa
den dag gaat ringelooren evenals het
de autobussen deed, omdat de tram
kunetthatig geholpen moest worden.
HAGENAAR.
de koelheid van haar zoon prikkelde
haar heden meer dan anders.
,,Het is met liet bloed als met den
wijn. Wie wijn vermengt of bloed -
die weet niet, wat daaruit ontstaat.
Zij vees naar haar kleinzoon
lachte liaar zoon boosaardig toe.
Het verheugde haar, dat het vreem
de. vurige bloed, haar bloed, zich be
gon te roeren bij haar kleinzoon.
..Je bent mijn jongen”, zei zij- i,o-
tentatief en groette haar kleinzoon ^nef
de hand.
Ernstig keken de grijze oogen van
den voermaligen diplomaat op de, als
het ware kunstmatig in elkaar gezette
van steenen flonkerende ivrouw in.den
rooden leunstoel, met wie hij pas op
at eren leeftijd tot een dragelijke ver
houding was gekomen Mooier, vrouw
en zoon zaten aaln dezQ, tafel, levend,
grijpbaar, volgens alle wetten der na
tuur de zijnen en toch vreemd aan
het geslacht, waaruit hij was ontspro
ten Zoo vreemd, diait zij er zich nooit
geheel één mee gevoeld hadden; hun
levens kwamen er mee samen en
ken weer aif, geh.oorza’mend aan
hcerschten kon
Deze vreemdelingen had zijn
80 -
Taiysen telegrafeerde utt New-ïOrK.
De dames Roeckwitz zonden uit Wild-
bad de hartelijkste wenschen voor
het lieve, jonge paar”. De naaste
vrienden van graaf André Oberwall
telegrafeerden en eenige kennissen
van Gerharck’Tiit den laats-ten tijd, ka
meraden van zijn roeipartijen en
schermlessen. Tot de uitgaande wereld
was het bericht nog niet dóórgedron
gen.
Suzanne GberWall zei teükens .,0,
hoe beminnelijk”en drukte stilletjes
tlte hand van haar zoon
..Betn je gelukkig, lieveling?”
Dei oude gravin trommelde met e
vingers op de tafel, hield haar hootd
scheef, vroeg naar den na&m van den
de eeuwei die aan bet geslacht der
Oberwalls aanzien en beteekenia had
den geschonken, sterker zelfs dan alle
traditie.
Weer werd een telegram binnenge
bracht. De heer Roeckwitz stond op,
zooals hij telkens gedaan had en las
luid en pathetisch, zander eerst naar
de onderteekening te zien
Verneem zooeven je huwelijk. Har
telijkste gelukwenscheu. Als je kunt,
bezoek mij aan het Gaadanueer. Ate
lier voor papa gereed. Wacht hem hier-
Vorstin Sukewitsch.
Roeckwitz schraapte zijn keel, kuch
te zou den naam graag weer ixwre-
slikt hebben en zette een zeer ver
bluft gezicht De stilte aan tafel werd
drukkend.
|Cörselkamp werd bleek tot aan zijn
lippen en strekte zijn hand uit
U aar lardameer.
Toen hield hij het te.egraim in oe
hand en staarde op de woordten.
Lou was opgesprongen.
..Wat scheelt er aan. Lou?” vroeg
Gerhard1.
Zij silo^> geen acht op hem, tij lette
op niemand. Den eenigen naam, die
hier niet genoemd had mogen worden,
de heer Roeckwitz had' hem in zijn
onhandigen ijver als een fanfare uit
gebazuind
gericht. We weten fcoe men overal in
dien lande er de $)Oikeur aan geeft
om s zomers eena-Tijn naar den Haag
te gaan voor het - g
te jaajrlijksche bij
C---o
al twintig jaar geleden een terrein met
een groot gebouw
ken dat gratis
geveoi. De geinéaM
de vruchten van gl
via die belaatmgen*1
het daarin gestoken
teruggekomen. r
loon elr nog eett
rein waa,-Waarop t<
ge' ouden, verpraat
verkocht bet terrel
deeltelijk een park
er ailkeen nog een 4
een plaats waar hê
niet is. En nu is ri|
niet over eeas of d
terrein is. Het heet
zijdie waarvan wej
dat weinig of gaen*
het inr'chten van
dat dit terrein géS
onze wa. er vang voc
Hoewel de twee deskundigen het ont
kennen, houdt de wethouder van f man
öiën juist hij toch vol dat dit\
gevaar bestaat.
Inmiddels is al g
meente niet meer
terrein effenen eta
rest maar moeten
geen tribunes, grt
meente stichtOMg|
exploitatie-oph^H
afzender Meestal zei zij
,JKan ik niet, trok een
en keek haar zoon met
oogen giftig aan.
moeder het bloed hadden verhit, zoo
dat hij de ijzige koelheid niet op
merkte, die uitging van de beide va
ders, trok den arm van Lou door de
zijnen, fluisterde haar verliefde, vurl-
woorden in het oor, als een jonj
student, die den eersten kus van ijn
meisje wacht hij ging zich zelfs i
lachenden overmoed! te buiten ^an spot
op de ,,oude heeretn' die, al waren
zij het dan ook niet eens in de keus
hunner kinderen, het toch waren in
hun bewondering voor Rodin.
Het verdriette hem, dat zij
rughoudend bleef, en> ver!~g
blik ontiweek. En hij trok haar
een ongemanierde jongen aan
sluier.
.,Zeg eens, kleüne Pruis, zeg jij
koude
Mém’re, die de zacht gesproken
woorden had opgevangen, lachte, zi’
lachte heel zacht en goedhartig, met
eenig verwijt in de mooie, „donkere
oogen. Zij fluisterde haar schoonmoe
der de woorden in het oor. waarop
de oude gravin behaaglijk achterover
leunde in haar stoel en luider dan