Zit-
ALIO-SPREE
STRQOHÖED
Adverteert in dit Biad.
(jelcoven
9
fl.19
ANTON COOPS
FRANS VAN CAMP
2e SORTEERM
Abonneert U op dit blad.
INDIEN U NU REEDS UW
J. L. HULLEMAN
GOUDA
AUTO GARAGE „GOUDA"
4'|a °/0 Pandbrieven a 99'j2
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 28 APRIL 1928 - TWEEDE BLAD
AFWEZIG
ALGEMEENE VERGADERING
„DEHOLLANDSCHEIJSSEL"
Dijkgraaf ea Uoogradaii
van Kijulaiid 4
voorkomt motschado
Kantoor „HET CENTRUM"
koopt heeft men langer genot. Doe het vroeg.
A. J. OPSTfiLTEN, Telefjail
Rauwe Ham i
Deli Zandblad I
10 oant kwaliteit I
a nu 6 Cent 1
Aanherelend, L. BINNENOIji I
DEMEITEEE T74A.1T5 XTTXZK
Ieders toekomstige kooper van een Automobiel
OFFICIAL FORD DEALER
Bel op Telefoon 400
Utrechtso'he Hypotheekbank
Eischt origineele
^^^^^^^BSèÊÈÊÊËÊÈÈSBêêèêSÈÈÈËSëêêrêêêêêêkêë)/
ZENUW-
IRVING'S
Uit ons Parlement
VERLOOFD:
KIEN v. DEEST
AART v. d. GIESSEN
Dir. der Pontschool
P. C. Bothstr. 56
Westhaven 45 GOUDA. 29 April
RECEPTIE
Zondag 29 April van 2-5 uur a.m.
P. C. Bothstraat 56. 15
Dame h. b. b. h. VRAAGT tegen
1 Juni een gestoffeerde 789 10
met volledig peneipn.
Br. met prijsopgave onder No. 631
N.V. v/h BROESE PEEREBOOM,
Breda.
Dp. da RAADT) 7
van 98 April tol 18 Mal.
van Aandeelhouders van de
N. V. Machinefabriek
voorheen de Jongh Co.
te Oudewater
op Maandag 14 Mei 1928 voormiddags
11 uur ten 'kantore van Mis, HEY-
MAN, CROL, en JA LINK, Nieuwe
Haven 94 te Rotterdam.
De punten van behandeling liggen
ten kantore der Vennootschap voor
aandeel houders ter inaaige.
Houders<van aandeden aan toonder i
worden -herinnerd aan de bepaling i
van Art. 31 der Statuten. I
DE COMMISSARISSEN.
27 768
brengen bij deze ter kennis van
ingelanden:
ie. dat de vooiioopjg opgenomen
rekening over het dienstjaar ïui ter
Seci'etaiie van het iioogheemraau- j
scihap (op eiken weiiKdag van dec
morgens negen tot des namiddags i\z I
uur) ter inzage van een ieder zal
liggen van 30 April tot en met 13 Mei
1928 en aldaar tegen betaling van
50 cent in druk verkrijgbaar zal zijn;
2e. dat de ingelanden hunne be-
zwaren tegen deze rekening binnen
acht dagen nadat zy ter vosie heeft
gelegen, en dus uiterlijk op 21 Mei j
aan de Vereenigde Vei-'givdering moe
ten hebben ingebonden;
3e. dat de Vereenigde Vergade
ring op Woensdag 6 Juni 1928 in het
openbaar zal overgaan tot de behan
deling van bovenbedoelde rekening.
PIJNACKER, Dijkgraaf.
J. SLAGTER, Secretaris.
Leiden, 25 April 1928.
Drogist - Gouda „JS
OTTERDAM, T.l. 13678. Kral..,,.., 26
(hoek DierfaarkeUan)
Effecten, Hypotheken, Credieten,
Administratien, Belastingzaken en
verzekeringen voor Brand, Onge
vallen enz. enz
799 90|
Boter, Kaas, Eieren
FIJNE Vleeschwaren
Voor HEDEN speciaal aanbevokj
32 cent per ons
Kslfsvleesch Croquettes warn,
20 cent per stuk J
15 Klaiweg 87 - Telof. 617*1
N.V. HET NIEUW ROTTERDAMSCH TOONEEL
DIRECTEUR F. H. TARTAUD
SOCIËTEIT „ONS GENOEGEN" GOUDA
_DONDERDAG 3 MEI 1928 - 8 UUR
«03 36 "ETvm^.NaSt?,P,5 SUCCES-BLIJSPEL IN 3 BEDRIJVEN
803 36 VAN MAURICE HENEQUIN EN PIERRE VEBER
--REGIE: JULES VERSTRAETE.
JULES VERSTRAETE DE MENEER
■telden werd in een Schouwburg zoo gelachen .Ia om dit Geeatig Blüapel
Prijzen der pL.uenLeden Z.al f l.50, Beloon I I .00, Galerij I 0.50. Niet-Leden,
Zaal f2.00, Balcon f 1.50. Galerii ffl^O
PLAATSBESPREKING BIJ LOTING WOENSDAGAVOND 8 UUR.
kan vanaf heden de nieuw Fordwagen berijden en op den weg
beproeven bij snelheden tot 95 K.M. per uur.
chrf.'i£U'.mt deze aaDbi«din« welke U geheel vrijlaat
genruik te maken, alvorens een anderen wagen, van welke prijs-
klasse dan ook, aan te schaffen.
CRABETHSTRAAT
LUXE VERHUUR t— Stalling en Reparation
Ieder uur van den dag geopend. 355 4oN
UTH8CH T
Pandbrieven f 47.000.000.—
De BANK stelt beschikbaar
in stukken van f 1000.f500.- en f100.—
D e Di r e c t i e
Mr- A- J- s- VAN LIER Mr. P. R. HOORWEG.
HOE DE VAKMAN EEN
BEDRUKTE VLOER
BEDEKKING KEURT!
Hij buiat een stuk naar heide
kanten Kraakt bet nier dan weet
ht| dat de verflaag onafscheide-
Hik met de massa verbonden ts
cn daardoor waarborgen voor
duurzaamheid geeft - Keur op
dezelfde wt|ze alvorens Uw
vloerbedekking 'e koopen'
HOE DE VAKMAN EEN BE
DRUKTE VLOERBEDEKKING
KEURT!
Hij neemt een krasproef. d. w z
hij krast een gelijk aantal keeren
dezelfde kracht over de ver
schillende soorten vloerbedek
king cn kiest die. waarop het
krassen den geringsten invloed;
uitoefent Overtuigt U op.
deze wtize. alvorens Uw vloer
bedekking te koopen!
Ils een middel van wetenschap-
pelijke samenstelling, dat del
ziektekiemen doodt en de huid I
geneest. Een proeffiaco» zal Ut
overtuigen.
•Voor Hnid aandoenlnim
Gelooven op gezag is niet meer noodig
U kunt zeer eenvoudig zélf beoordeeien
of de vloerbedekking, die U zoudt willen
aanschaffen, aan Uw eischen voldoet.
Het is U duidelijk, dat de duurzaam
heid van een bedrukte vloerbedekking
afhangt van de kwhliteit der vert
en vernislaag. Hoe vaster deze op de
massa zijn aangebracht, hoe grooter
de waarborg voor duurzaamheid is.
U kunt dat zeil constateeren!
Neem de hiernaast afgebeelde krasproef
op alle bedrukte vloerbedekkingen, die
Uw leverancier U toont en U zult uit
eigen overtuiging Balatum verlangen.
En het zal U tevens duidelijk zijn, waar
om de Balatum-fabrieken van nu af
aan. ondanks den lagen prijs, iederen
koop van haar nieuw en verbeterd
product schriftelijk kunnen garandeeren.
Balatum is mooi, duurzaam en goed
koop, gemakkelijk te onderhouden, tegen
water ten volle bestand en in een groot
aantal dessins, w.o. naar ontwerpen van
Hollandsche kunstenaars, verkrijgbaar.
Na L
met schriftelijke garantie en weigert imitaties, die U als
gelijkwaardig aan Bal&tum zouden worden aangeprezen.
H. BROUWER DE KONING
Spieringstraat 153 Gondi
Ons brood werd bekroond:
Arnhem 1923, 's-Bosch 1924, R'dam 1926,
Dordrecht en Utrecht 1927.
AANDOENINGEN
Zenuwen doen zich te
meer gelden als het
lichaam verzwakt is;
slechts een algeheele
versterking zal dan
resultaat hebben.
Irving's Gist-Tamine
Tabletten zijn ui hun
uitwerking bijzonder
krachtig, daar zij het
bloed volkomen zuive
ren en 'tgeheele zenuw
gestel gezond en krach
tig maken. De vitaroi-
^nen zijnbijz. heilzaam.
Garantie.Probeei eendoog
indien Uw zenuwgestel
zich niet op wonderdadige
wijze herstelt, betalen wij
U Uw geld terug na ont
vangst der ledige doos.
Verkrijgbaar in doozen van
f 0.75, f J.50 en 12.50 bljde
voornaamste Apothekers en
Drogisten
Stuift Impt'ttmn r
KV AL OEM. HOLLANDSCHE
HANDEL- EN INDUSTRIE Mij
(Aldaéllng „Yrasl Vilt"»
Dennrwcg 140 - Den Haaf
GIST-TAMINE
TABLETTEN
EEKSTE KAMER.
Staatsbegrooting voor 1928.
Het begrootingswerk is nu op een oor na
gevild en zoo noodig zou heden, Zaterdag,
het restant worden afgedaan, om de Staats-
begrooting vóór 1 Mei in het Staatsblad te
krygen.
Wat is de spreeklust in onzen Senaat toe
genomen! En ia het niet hoogst merkwaar-
dig te moeiten constateeren, dat juist zy, die
altijd zoo tegen de Eerste Kamer fulminee-
ren, die haar overbodig en schadelijk achten
en dit college dus gaarne zouden afschaffen,
de groots-te babbelaars zyn en telkens weer
den tijd van den Senaat verpraten: het over-
groote dleel vart het aantal redevoeringen by
IMWNNW, e en van de vol
geprate
„Handelingen"!
socialisten en vrijzinnig-democraten. En in
stelde de gryze Voor
premie op het wegioo-
pen uit de vergaderingen, door het zonder
linge verzoek, dat hy meende Woensdag
middag ir. de Murolt te moeten doen. De
liberale senator besloot toen zyn bespreking
van het gevaar van de onbewaakte over
wegen, een gebaar, dat hjj zeer ernstig acht,
met de indiening van een motie en een be
dreiging met tegen de Waterstaatbegroo-
ting te aulil'en stemmen, indien de Minister
hem niet een bevredigende toezegging zou
doen.
Men herinnert zich nog wellicht, dat de
Tweede Kamer in December jj. met alge-
meene stemmen een motie van mr. Boon
heeft aangenomen, waarin de instelling van
een commissie van deskundigen werd ge
vraagd tot het instellen van een onderzoek
naar de veiligheid op de overwegen en tot
het aangeven van verbeteringen. Deze com
missie is nog altyd niet benoemd, maar dit
zal dan toch „eerlang" geschieden. En nu
was ir. de Muralt van meening, dat men het
af te wachten alvorens tot verdere ophef
fing van bewaking van overwegen mag
worden overgegaan, terwyl hy de Kamer
tevens in zyn motie wilde laten uitspreken,
dat de bewaking van overwegen weer moet
worden ingesteld in de gevallen, waarbij
naar de meening van het Rjjkstoezicht op
de Spoorwegen gebleken is, of zal blijken,
dat door opheffing van de bewaking van
overwegen de veiligheid van het verkeer
ernstig is geschaad. Op verzoek van den
Voorzitter moest de heer dé Muralt, die zyn
motie uitvoerig had toegelicht, den volgen
den ochtend nóg eens een toelichting ten
beste geven, omdat niet alle senatoren by
zijn rede aanwezig waren geweest. Welk
een gevaarlijk precedent! Kort daarna ver
scheen een tweede motie ten tooneele, waar
van de heer Moltmaker de geestelijke va
der wias. Ook toen waren er vele absenteïs-
l bij
Deze motie wil den Senaat een uitspraak
vragen voor een zelfde systeem van stand
plaats. Classificatie voor het Rijks- en
gen door overleg met de spoorwegdirectie
een eind te maken aan de achterstelling van
het spot
Over
Zaken is niet gestemd. Beide begrootingen
werden z. h. et~ aangenomen.
Eerst kwam Buitenlandsehe Zaken aan
de orde. Daarbij kwam de spreeklust al da
nig opzetten en waarlyk, alles was niet-
gloednieuiw... Het antwoord van minister
Beelaerfcs was beknopt en stelde vooral ge
rust wie twijfel hadden uitgesproken ter
zake van 's Ministers Volkenbondspolitiek.
Niet zonder belang was de verklaring over
de 'verhouding tot België, waarin een zeer
genove
Zelfs kon het
initiatief voor een nieuw verslag volgens
minister Beelaerts van ons land uitgaan en
wat voorts opviel was de spoed, dien Z. Ex.
wil maken met het nieuwe verdrag. Alles
is nog in studie en overweging; van her
opende onderhandelingen is nog geen
sprake. Toch hoopt de Minister een verdrag
te kunnen sluiten en dit door de beide Ka
mers der Sta ten-Generaal aangenomen te
krygen vóór de stembus van 1929. Wóji hel
pen het den Minister wensehen. Maar zal
uit raogelyk tnyjien 's Munsters taak is
even moeiiyk ails delicaat. Overtuigd van
net, groote beiang van de totstandkoming
van een nieuw verdrag (na de verwerping
door onze Eerste Kamer van het verdrag
van 1926), zal hy tusschen twee klippen
moeten doorzeilen: België moet bevredigd
worden, maar de concessies aan ons Buur
land mogen niet zóó worden opgedreven, dat
ons eigen volk zich benadeeld acht. Niets
zal ons liever zyn, dan dat onze Minister
moge slagen; een behoorlyke verhouding tot
België is zeker eenig offer waard. België
overvrage echter niet en onze Kegeering
miskenne niet de mentaliteit van eigen volk.
Bmnenlandsche Zaken volgde. Het leverde
geen nieuws op. De verlaging van het sub
sidie voor de burgerwachten werd betreurd
en door andere met instemming begroet.
Daatstbedoelden willen deze vrijwillige pe
titie-reserves heaiemaal weg hebben. Zoo
vergaat de Kegeering niet. Zy heeft den
burgerwachten een aderlating doen onder
gaan om het vrykomende geld voor den
landbouw te kunnen aanwenden; verhoo
ging tot het oude bedrag laat de financieels
situatie niet toe (de a.s. begrooting schijnt
tegen tp auilen vallen), doch een nieuwe
vermindering ia evenzeer uitgesloten. Over
de begrooting van minister Kan is evenmin
gestemd als over de onderwjjabegrooting
van minister Waszink, clie flink van zich af
beet tegen de onbillijke critiek van de socia
listen. Aan goeden wil ontbreekt het deze
Minister niet, maar ook hy heeft moeten
bezuinigen en men kan niet tegelijk den be
lastingdruk verlagen en allerlei verbeterin
gen invoeren, (Le veel geld verslinden. Over
verlaging van de leerlingenschaal heeft de
Minister zich met het oog op het aanhan
gige wetsvoorstel-Zijlstra niet willen uit
laten. Van intrekking van de nieuwe rege
ling voor toelating tot de Hoogere Burger
school heeft de Minister niet willen weten.
Voorts zyn nog aangenomen de begroo
tingen van Marine en Oorlog, beide met de
stemmen van socialisten en vryz. democra
ten tegen. By Marine heeft minister Lam-
booy verklaringen afgelegd over het oude
meeningsverschdl over besparing op de ma-
rinepersoneelssterkte, ten gevolge waarvan
men hopen mag, dat de strijd tusschen den
Minister en penige marine-officieren en oud
officieren udt de wereld zal zyn.
Bij de behandeling van de Waterstaatsbe-
grooting heeft Minister v. d. Vegte geant
woord op de vragen gesteld door den heer
de Muralt. Min. v. d. Ve*
amusant over de
De „beruchte" overweg by Ril
land Bath by-woorbeeld is in de oogen van
den Minister een van die overwegen, welke
het eerst voor niet-ibewaking in aanmerking,
kwamen. Meende ir. de Muralt» dat van het
ongeval op dit punt nauwelijks melding was
was, precies omgekeerd
redeneerde minister van der Vegte: alleen
door den persoon van den gewonde was er
ophef van gemaakt! En evenzoo ging het
met Kethel; zien de burgemeesters het ge
vaar in hun gemeente door een vergroot
glas of is de Minister op dit punt wat bij
ziende? Reden voor een onderzoek acht Z.
Exc. niet aanwezig. Ir. de Muralt kreeg ech
ter de toezegging, dat aan de te benoemen
coanmissde een speciaal advies vooraf zal
worden gevraagd over Kethel, Rilland Bath
en Akkrum (waarover de heer Fransen ge
klaagd had), terwyl in 't algemeen werd toe
gezegd, dat hangende het onderzoek gepn
bewakingen zullen worden opgeheven.
Toen kon de motie teruggenomen worden.
Met de motie-Moltmaker liep het anders.
De Minister zette uiteen, dat men er met
deze motie niet kwam. De eenige weg was
z. i., dat het,personeel weer in overleg met
de Directie trad, maar de Personeelsraad is
naar 's Ministers overtuiging eenigsizins ziek
en daarom wordt de betere weg niet in ge-
Wij zyn thans tot de begrooting van Ar
beid genaderd, waarvan het debat werd in
gezet met het eerste deel van een klaagzang
van den 'heer Danz, voorzitter van een socia-
lastischen vakbond, en dus ontevreden over
het beleid van minister Slotmaker de Bruine,
dien hy schilderde als een saboteur van de
motie-van den Tempel inzake wettelijke re
geling der Werkloosheidsverzekering; de
eenzijdigheid zyner critiek werd eenigszins
vergoed door de verblijdende mededeeling
des heeren Danz, dat htf verschillende on
derwerpen (oooals medezeggenschap en be
drijfsorganisatie) niet zou behandelen.
De toelating tot de Openbare en
Bijzondere H.B. Scholen met
vtyfjarigen cursus.
Ondeir leading van dien Inspecteur van het
L. O. in de Inspectie Gouda, had Zaterdag
21 April j.l. te Gouda een byeenkomst plaats
ter bespreking van het Koninkl. Besluit van
7 Februari 1928 tot vaststelling van de
eisdhen voor de toelating tot de Openbare
en Bijzondere H. B. Scholen met vijfjarigen
Aanwezig waren de Directeur en eenige
Leeraren van de R.HiB-S. te Gouda, eenige
Leeraren van de Bijl, H.B.S. te Woerden,
de Rector en eenige Leeraren van het Gym
nasium te Gouda en een aantal Hoofden van
Scholen, uit de Inspectie Gouda. De Direc
teur van de Byz. H.BjS. te Woerden had be
richt van verhindering gezonden.
De Inspecteur L. O. opende de bijeen
komst en zette 't deed ervan uiteen. Het ligt
niet in de bedoeling, «oo zei spr., over de
meerdere of mindere wenschelijkheid van
het afkomen van dit KjB. van gedachten te
wisselen. Te dezen opzichte loopen de mee
ningen uiteen, doch het heeft geen 'zin,
daarover te debatteeren. Het KiB. is er, en
op den basis daarvan moet zoo mogelijk
dezen middag een gebouw worden opgetrok
ken. Laten we alvast vooropstellen» dat in
de eischen voor de toelating geen noemens
waardige verandering ia gekomen. Wel m
de inrichting van het examen. Van hee] veel
belang is, dat, waar vroeger de verantwoor
delijkheid voor de toelating geheel rustte op
de Lagere School, doe haar leerlingen op
een verklaring van geschiktheid tot de Mid
delbare School zag toegelaten, deze verant
woordelijkheid voortaan voor een groot deel
mede gedragen worat door de Middelbare
School meer in 't byzoim-er door de Com
missie van Leeraren, met het afnemen van
het toelatingsexamen belast. Voor een groot
deel; niet geheel, want het advies,'door het'
Hoofd der L. S. omtrent den candidaat af
te, geven, zal misschien wei veel, in elk ge
val eenig gewicht in de schaal leggen. Waar
nu deze verantwoordelijkheid wórdt gedra
gen door Middelbare School en Lagere
School beide is de toestand, volgens spreker,
goed te noemen.
Door bot ipbjsek. tofljLjjmfit tic Jtlacht
gehoord, dat de L. S. leerlingen heeft afge-
I leverd, die niet geschikt zyn, het ouderwijs
op de M. S. te volgen. Die klacht is niet
slechts eigen aan -Gouda en omstreken, ze
wordt geuit in de groote steden, zoowel a!s
in de provincieplaatsen en klinkt van Noord
tot Zuid, van Oost tot West.
Daardoor kwam dit Koninklijk Besluit af
met succes de school zullen doorloopen. Er
zal een onderzoek piaats hebben, niet enkel
een examen en dat onderzoek zal zyn zoo
wel van de zijde van het L. O. als van het
M. O. Immers de beslissing berust niet
alleen door heit examen by de M. S., maar
ook door rapport en inliohtingen by de L. S.
Vóór 1920 waren de resultaten vrij gun
stig. Toen is evenwel de toelating op ver
klaring gekomen on zijn de resultaten on
gunstig geworden. De toelating op verkla
ring was paedagogisch onjuist, omdat de
L. S. a.h.w. zei: .Klaargemaakt zym, is
klaar zijn", en zich zelve daarmee dus een
brevet van bekwaamheid verstrekte.
Spreker heeft het hier niet over aanslui
ting; nu de eenheidssohool er is, is er geen
aansluiting. Er heeft geen aansluiting be
staan; ze kan er niet zijn; ze moet er niet
zijn. Immers de L. S. heeft andere doelein
den, dan opleiding voor 4LB.S. alleen, niet
alle leerlingen van de volksschool zyn. voor
de H.B.S. bestemd. Er kan alleen dan aan
sluiting bestaan, als de klove' overbrugd
wordt door een voorbereidende klasse, die
evenwel niet zal zyn de nieuwe zevende
klasse. Deze toch zal een eindklasse zyn
voor de leerlingen, dde geen verder onder-
wijs-zullen ontvangen.
legd, opdat. Lager- en Voortgezet Onderwijs
zich met elkander zullen verstaan. Op deze
bijeenkomst hebben de Leeraren der M. S.
en de Hoofden der L. 5. gelegenheid, elkan
der nader te leeren kennen, het onderling
vertrouwen te sterken en kunnen de
Leeraren uitspreken, in welk opzicht de L. S.
naar hun meening is tekortgeschoten. De
Voorzitten; gaf daarom het woord aan Dr.
Hoogstra, Dir. van de R.HjB.S. te Gouda,
die zich bereid verk'aard heeft, hierbij van
te dii
De heer Hoogstra begon met uiteen te
zetten ,dat het do^l der byeenkomst niet is
een debat te openen over de gebreken van
het L. O. In het belang van de leerlingen
is het noodig het KJ1. in te zien, om te ver
nemen, boh de RH.B.S. meent, dat dit moet
toegepast, opdat haar leerlingen
a. de gebreken der L. S.
b. de gebreken der M. S.
c. de toepassing van het KH.
In de eerste plaats dan levert <ie L. S.
leerlingen af, die te jong zyn voor de H.B.S.
Vroeger werden by voorkeur geen leerl ui-
die nog geen 13 jaar
-erendeel der leer
lingen vóór dien tyd op de H.B.S. By een
statistiek, opgemaakt door de Haagsche
Commissie voor de aansluiting, is vastge-
steld, dat de beste leeftyd van toelating Is
tusschen 121% en 13 jaar. Komen de leer
lingen vóór dien tyd op de M. S., dan z(jn
ze nog niet ry-p genoeg; ze zyn niet alleen
corporeel, maar ook intellectueel minder; ze
zyn minder goed voorbereid. De L. S. zegt,
dat de gevraagde hoeveelheid leerstof te
groot is, maar spreker vindt hier de adhulu
b(j d© eenheidssohool, die een zesjarige voor
bereiding geeft, waar een zevenjarige nood
zakelijk is en het Fransch dp de L. S. heeft
afgeschaft Fransch geeft een beter inzicht
in de Nederlandsche taal en dit beter inzicht
Daarbij komt, dat verscheidene Hoofden
van Scholen de eischen van toelating tot de
HJJ.S. niet kennen en nooit moeite gedaan
hebben, die te leeren kennen.
De algemeene ontwikkeling der leerlingen
is minder dan vóór 1920. Dat komt, doordat
ze uit een ander milieu komen; als ze uit
een beter milieu komen, brengen ze ook
meer ontwikkeling mee.
Velen der jongens spreken een bedroe
vend dialect; het is zelfs wei eens noodig
geweest, er een naar huia te sturen; hy had
van het Nederlandsdh niet de minste
Ahnung. In dit verband betreurt spreker I
het, dat er nog te veel onderwijzers zijn, die
zelf dialectisch spreken, zoodat de L. S. dit
gebrek van haar leerlingen soms maar moei
lijk kan verhelpen.
'Bil vele leerlingen ontbreekt de speciale
schoolkennis; de scholen loopen nogal uit-
hiervan in
de methode te gemakkelyk gewoirlen; de
moeilijkheden worden te veel opgelost én de
leerlingen leeren niet zelf denken.
De grammaticale kennis is totaal onvol
doende. De Lagere Sohool verzuimt de
grammatica. Wat ze dan wel doet, begrijpt
spreker niet. Immers klank- en stylleer zyn
op de L. S. ruet op haar plaats; daaraan
durft de HH.S. zelfs in de eerste klasse niet
het eenheidsprogram, den korten duur van
het onderwijs en de afschaffing, van de op
leidingsschool. Vóór 19Ê0 waren er scholen,
die speciaal voor de fLB.S. opleidden, maar
uit zuinigheid zyn deze afgeschaft Toch
komt men hier en daar weer tot oprichting,
maar dan alleen hij het Byz. Onderwijs, dat
meer vrijheid heeft dan de Openbare School.
De jongens kunnen, als ze op de H.B.S.
komen, hun lessen niet leeren; ze kunnen
niet zelfstandig huiswerk maken. H&m ge
heugen is niet voldoende geoefend. In zyn
jonge jaren moest spreker wel eens versjes
leeren; ook wel eens versjes, die hij nier
begreep. Maar dat was juist zeer geschikt.
Wanneer de leerlingen soms een versje lee
ren, dat ze niet begrijpen, hebben ze iets,
om over te denken. Dat hebben ze noodig.
Volgens de Haagsche Commissie is ook
De boeken op de L. S. zijn te veel in kin
dertaal geschreven. Men verbreedt er de
taalkennis naet meer en het gevolgd is, int
er een aantal woorden zyn, die de leerlingen
niet verstaan. Zoo is het spreker o.a. voor
gekomen, dat een jongen in de eerste klasse
der H3H. het woord „onontbeerlijk" niet
Er wordt te weinig gedaan aan cijferen.
Vlug au accuraat kunnen cijferen is noodig
voor het onderwijs in de algebra.
Nauwkeurigheid en netheid ontbreken op
de L. S.
Er wordt door de leerlingen der L. S. te
veel tyd besteed aan onnutte bijkomstighe
den. Er zyn schoolbioscopen.; de kinderen
schoolmuseum; ze bezoe-
Er bestaat schoolvoeding.
Al deze dingen zyn by het onderwijs ge
sleurd, ze behoorén er niet bijl; ze nemen te
veeL tijd in beslag en te veel .ernst. Daar
door kennen de leerlingen, die op die H.B.S.
komen, geen ernst. Ook het onderwijs in de
gymnastiek en de handwerken behoort niet
onder de gewone schooluren te vallen.
iHet ambulantisme i8 afgeschaft, zoodoen
de is er op de L. S. geen voldoende controls.
Miaar ook de HjB.S. heeft haar gebreken.
Doordat de H.BvS. zulke onvoldoende leer
lingen kry'gt, is haar program te moeiiyk.
Dat program heeft geen verandering onder
gaan. maar het peil der H.B.S. is gezakt.
De leerboeken der fLBJS. zyn soms in te
moeilijke taal geschreven, vooral die in Ge
schiedenis en Aardrijkskunde. Daardoor zijn
de Leeraren dikwyls genoodzaakt, de les
eerst met dp jongens door te lezen.
Ook een bezwaar is, dat in de eerste
klasse begonnen moet wordfcn met bet aan-
leeren van twee vreemde talen tegelijk.
Wanneer in het 7de leerjaar (voorbereiden
de klasse) een cursus werd gegeven van 4
uur Fransch per week, zou aan dit bezwaar
worden tegemoet gekomen.
Zoo is dus door abnormale omstandighe
den de HJB.S. overladen.
Enkele vakken zyr. facultatief gesteld.
Maar sinds '20 is in de jeugd een verkeerde
geest gevaren. Wanneer men ze niet dyringt,
een vak by te wonen, doen ze het niet. Hier
aan heeft oók het hulsgezin schuld. De
ouders oefenen tegenwoordig geert paedago-
gisehe overwegingen, omdat ze de jeugd
willen opvoeden tot zelfstandigheid. En er
is by de menschen minder verantwoordelijk
heidsgevoel dan vroeger. Men lapt de jeugd
deelnemen aan jeugdbonden, jeugdcortferen-
ties, pnz. Zulke dingen zyo alleen goed on
der toezicht van de school.
Ook het einddiploma werkt verkeerd. Het
wordt geeischt, waar het niet noodig is.
Dat men het b.v. vraagt aan de Twentsche
Bank acht spreker niet goed. Het gevolg is,
dat allerlei leerlingen op de HjB.S. komen,
die er niet thuis behooren.
(Spreker gaat nu over tot de behandeling
van het K.B. Veel verandering is er'niet ge
komen, maar iets moeilijker i$ bet ^el ge
worden.
Behalve in Nederlandsch en Rekenen
moet nu ook schriftelijk examen worden af
gelegd in Aardrijkskunde en Geschiedenis.
Bij de examoneischen voor Rekenen en
Nederlandsen leest men: „Eenige bekend
heid met". Maar de aanwezigen moeten
goed begrijpen, dat dit door de H.B.S. wordt
opgevat als „Grondige kennis van".
Het onderzoek voor Aardrijkskunde en
Geschiedenis zal zich bepalen tot de hoofd
zaken; in het eerste jaar zal dit onderzoek
zoo kalm mogelijk wonden aangelegd.
Daarom stelt spreker na overleg met den
Inspecteur van het L. O. voor, een Commis
sie van Hoofden van Scholen aan te wijzen,
die een stel examenwerk zal ontwerpen, dat
den Leeraren tot leidraad! zal kunnen dienen
Da gebreken In de volvette
boerenkaas.
Het is vooral in de laatste jaren geweest
dat in ibyizondere mate de aandacht geves
tigd is op enkele gebreken in de volvette
kaas, waarvan het zoo veelvuldig optreden
een ernstige bedreiging vormde voor deh
goeden naam Van het product. De boeren
kaas werd aangetast in een van zijn meest
karakteristieke en waardevolle eigenschap
pen: opgelegd te kunnen worden, en daar
door by doelmatige verpleging ten zeerste
in kwaliteit te stijgen. Kaas, die volkomen
gesloten in de pakhuizen kwam, ging na en
kele weken of soms eerst na maanden ern
stige gebreken vertoonen, door het ontstaan
van vrij groote hoeveelheden gas in het zui
vel Werd door het optreden van dit z.g.
laat-los vooral de handel getroffen, hetzij
direct, (hetzij via den buitenlandschen af
nemer, door het in talrijke gevallen voor
komen van het vroeg-los ,bol of heft werd
het is overbekend door de kaasberei-
ders zelf de meeste schade geleden. Van-
wegede zuivelvoorlichtingsdjcnsten zijn tal-
looze pogingen in het werk ipsteld om deze
gebreken te bestrijden, zonder dat echter in
het meerendgel der gevallen (afdoende hulp
kon worden geboden.
Deze moeilijkheden waren aanleiding
dat door toedoen van den Bond van Kaas-
producenten een Oommissie in het leven ge
roepen werd bestaande uit vertegenwoordi
gers van organisaties wier leden by de pro
ductie van of den handel in de volvette boe
renkaas betrokken zijn, alsmede uit de zui-
velconsulenten en hunne assistenten, der
provincies Zuid-Holland enUtrecht. Namens
de aldus tot stand gekomen „Commissie tot
Onderzoek der Gebreken in de Volvette
Goudsche Kaas" brengt thans de door de
Commissie aangestelde ambtenaar Ir. Ghr.
P. G. J. Smit, onder den titel „De Bestrij
ding van overmatige gasontwikkeling in vol
vette Goudsche kaas rapport uit over de in
1927 verrichte onderzoekingen, waaraan wy
een en ander ontleenen.
Om een indruk te krygen van de mate
waarin de -bedoelde gebréken in 1027 voor
kwamen, werden uit de keuringsrapporten
van verschillende kaasdagen en -keuringen
gegevens verzameld. In Zuid-Holland was in
1927, 13 vroeg-los, 6 laat-los en 1
was knijper of knijperig, in Utrecht reap.
15 5 en 3 Ook al geven deze cij
fers nog een te gunstig beeld van den toe
stand, zoo blijken toch tusschen beide pro
vincies geen belangrijke verschillen te be
staan.
Om meer dan een reden werd allereerst
het onderzoek van het vroeg-los aangevat,
waarby vooral aandacht werd besteed aan
de herkomst van de besmetting mede op
grond van de ten deze geldende opvattingen.
Als bronnen van besmetting zyn vooral
onderzocht:
lo. de melk zooals ze uit den uier komt,
2o. het gereedschap en het bedrijf swater,
3ö. de sian de kaasmelk toegevoegde
stoffen, meer speciaal zuursel, karne
melk, zure wei enz.
Bij het onderzoek onder lo genoemd is
niet gebleken dat er reden is om met het
oog op het vroeg-lus koeien op te ruimen.„
Het melk- en kaasgereedschap bleek in
een zeer groot deel ,der gevallen de veroor
zakers van het vroeg-los te bevatten vooral
wanneer dit gereinigd was met ongekookt
slootwater, terwyl het op een bepaald be
drijf waarschijnlijk werd dat tengevolge
van de reiniging" van het gereedschap
met ongekookt slootwater in een aantal ka
zen na 8 maanden in sterke mate laat-los
optrad), terwijl bij een juiste reiniging de
kaas volkomen gesloten bleef. Het rapport
komt dan ook tot de conclusie dat de stryd
tegen gebreken van deze 9oórt voor alles
gericht moet zyn tegen het gebruik van ge
reedschap, waarin naden voorkomen en van
slecht water. Met nadruk wrdt betoogd dat
uit zuiver economische overwegingen de
aanleg van waterleiding in de zuivelberei-
dende streken een dringende noodzakelijk
heid is.
Over de zure toevoegsels wordt medege
deeld dat aan het Rijkslandbouw proefsta
tion te Hoorn een nieuw zuursel is samen
gesteld uit bacteriën uit Zuid-Hoilandsche
kaas en 'wei gekweekt, met welk kaaseuur-
eel, zooalls uit proeven bleek, zeer veel gun
stiger resultaten verkregen werden als met
de vroegere zuursel s.
Was tot nu toe de algemeene opvatting
geweest dat er een vrij sprekend velband
zou bestaan tusschen de besmetting en het
optreden van het vroeg-loe, op grond van
verschillende onderzoekingen wordt in-dit
rapport de veronderstelling
dat andere invloeden
groote beteeifénis
veronderstelling, die indruischt tegen aUes
wat tot nu toe verkondigd is, werd tot zeker
heid door een reeds van proeven waarbij
de in Zuid-Holland gangbare methode van
kaasmaken vergeleken werd met de van
wege het Utrecbtsche Zuivelconsul entschap
steeds toegepaste methode, bij welke laatste
ren bezigt dan 37° C., terwyl men in Zuid-
Holland gewoonlijk bij het opwarmen tot
40—42° C. gaat. De meening van. den
Utrechtschen Zuivelconsulent dat deze me
thode zoo gunstige resultaten opleverde bij
de bestrijding van het vroeg-los werd
wyze bevestigd. De
algemeene toepassing en op een 40-tal be
drijven waar men met het gebrek te kam
pen had in praktijk gebracht en steeds was
het resultaat een volkomen gesloten pro
duct, zoodat het rapport concludeert dat de
bestrijding van het vroeg-los in de onder
zochte gevallen is teruggebracht tót de toe
passing van een bepaalde bereidingsmetho
de. Het ziet er inderdaad naar uit alsof
de moeilijkheden daarmede grootendeels
voorgoed van de baan zullen zijn, de bestry-
dingsmethode van dit zoo schadelijke ge
brek waarnaar door velen reeds langen tyd
met groote belangstelling is uitgezien is
dan eindelijk gevonden.
De onderzoekingen die in verband met
het later optredende loa zijn uitgevoerd dra-
rakter zoodat
ten het kader
van dit overzicht valt
1 dit laatste
in een volgende proefperiode nog nader zal
worden nagegaan zoo zijn de verkregen uit
komsten ten opzichte daarvan tesamen met
ervaringen op kaaskeuringen opgedaan en
opvattingen uit de practijk aanleiding ge
weest om het opwarmen met water te ver
vangen door opwarmen met wei, waardoor
de gewijzigde Utrechtsche methode gewor
den is tot de thans overbekende „nieuwe me
thode van kaas maken" zooais die ook op
de verschillende demonstraties is voorge
daan.
Tenslotte wordt in een nabetrachting ge
wezen op de behoefte die er bestaat aan een
proefbedrijf voor de Goudsche kaasberei
ding waar voortdurende proefnemingen
kunnen worden uitgevoerd met uit versche
melk bereide kaas, welk terrein eigenlijk
'nog byna geheel braak ligt en waarbij zich
behalve de hier aan gesnedene dagelijks nog
tal van andere vraagstukken voordoen.
De onderzoekingen worden in 1928 voort
gezet.
Het bijna 70 pagina's bevattende rapport
is typografisch zeer goed verzorgd en voor
zien van een moderne omslag van een voor
treffelijke verdeeling. De verkregen uit
komsten worden door een vijftal kaasfoto's
duidelijk gedemonstreerd.
Ht verslag is 1.50 verkrijgbaar na
toezending van dit bedrag aan of door over
schrijving of storting daarvan op postreke
ning no. 52534 van den heer Ir. W. J. Huis
man, Rijksziuiveloonsulent, te Gouda.