EXPOSITIE
i
Kantoorbediende
Dienstmeisje.;
Net Dagmeisje
JONGENS gevraagd
C. F. BUSCH
Van lang vervlogeir dagen.
Raadsels voor de Jeugd.
Nette jongen
eenvoudig Meisje
K«ukanm*ls|«,
Tweede m*la|«,
MODEPRAATJE.
Nieuwe Herfsttoiletjes.
„Kyk", dei m'n kennisje, „ik heb een
nieuwe juA meegebracht, van m'n Fran-
sche reisJ'N» Tc moest natuurlijk zeggen,
wat ik ervan dacht.
Geheel oprecht kon m'n oordeel niet uit
gesproken worden, want een jurk van crêpe
satin met een lang wit geplisseerd vest
(ten voeten uit), breede lange «evers én
een similé spang hij -het middel, hoe kon
dat nu het nieuwste wezen? Doch allerlei
détails wezen op de laatste garneerwijze,
de fijne inlaten van reepjes, waarvoor de
matte tegenkant der stof genomen was, de
soepele plooiïng der revers, de zig-zag dra
perie aan één kant van den vest-over3lag!
Ik ging eens op verkenning uit en ja
hqor, een heele,rits van crêpe satin toilet
jes in donkerblauw, in zwart, in een nieuwe
oud-gouden kleur trokken aatt m'n oog
voorbij.
De lange revers presenteerden zich als
een first-tlass modeteeken. Ze werden bij
enkele modellen aan weerskanten van een
vest aangetroffen, doch ook had hier eh
daar een model slechts aan één kant re
vers, terwijl het lange puntvest, niet in
't midden van het voorpand, doch vanuit
't midden schuin naar onderen loopend was
ingezet. De onsymetrische lijn heeft dus
nog niet afgedaan.
Kijk, dacht ik, de halsjes loopen ook nog
in één richting, om een centimeter of 15
lager plotseling in lange einden strik, een
jabot, of een knoopdas over te gaan.
„Wat zijn sommige kleedjes toch simpel
en daarbij verbazend aardig", dacht ik.
Een porselein-blauw Srêpe de chinetje b.v.
had alleen maar een V-vormig ombiesde
halsuitsnijding. De breede .bies was beige
tegengevoerd wasHet ceintuurtje en de
bij den punt, in een lange lus, die beige
tegengevoerd was. Het ceintuurtje n de
manchetten waren desgelijks verwerkt, heel
soepel en heel correct, het kleedje droeg
een gepasseerd rolkje en 't was bij al rijn
eenvoud van een bijzondere charmante at
tractie.
Het schijnt dat d£ voorliefde voor crêpe
satin zoo groot is, omdat toiletjes die eigen
lijk voo* den namiddag bedoeld en dus be
trekkelijk gewoon van maaksel zijn, des
niettemin zoo verbazend in dat weefsel vol
doen. Ik zag ,er eentje in oud-<goudkIeur
met maar een onsym,etrische gelijnd halsje
aan een geheel glad lijfje en onder dat
lijfje een rokje met drie geplisseerde styoo-
ken. Lange slanke mouwen on een setiqu-
derstuk met slierten, t is warempel toch
niets bijzonders en toch stond het aller
liefst en gaf de draagster een zeer modieus
en zeer gekleed cachet.
Ongeveer dezelfde eigenschappen als
.crêpe satin heeft ook het veloutine, dat
nog altijd trouw gebracht wordt en waarin
vooral veel donkerblauw, beige, rood en
flesschengroene jurkjes te bewonderen val
len. Vestjes en jabots, opwippende rokjes
en ongelijke rokzoomen, piqures en linge
rie-plooitjes, ziedaar de voornaamste mid
delen om de veloutine-japonnetjes mooi
mee te maken. f
Er is zeer veel raffinement in détails,
zeer smalle omboording van alle losse aan
hangsels behoort ertoe, kleurige bezaaiing
met kleine motiefjes is een ander garneer-
middel, dat vooral toepassing vindt op
jongemeis^es-kleedijDe deux-piècea is er
voor de meer-gfekleede genres eenl beetje
uit, het is eerder een model géwordén voor
éen bepaalden stijl \an een streamer, of-
schoon zeer etegwnt karakter.
In gekleeds wollen costuumpjes is er
weer veel marineblauw, blauw met eene
roode, een witte of... wat nog nieuwer is...
een kanariegele versiering, waarvan de
kleurfeihead soms een weinig getemperd
wordt door eenige zwarte soutacheenng.
In crêpe de chine/zijn de fijne kwalitei
ten der zijde bijzonder opmerkelijk. Beige
en lichtgrijs' iijn hierin kleuren die frap
peeren door nieuwheid, terwijl een bewer-,
king met gouden, zilveren en gekleurde
stiksels een der opvallend nieuwe garnee-
ringen
Behalve de hier besproken tolletjes brengt
de nieuwe herfstmode natufMijk nog heel
wat andere genres, van een zwaarden»- of
ook van eeiyjuchtiger karakter, waartoe
men ook de Erkende dïher- en de avond
japonnen rekent. De bespreking daarvan
zal ik mij een volgende maal tot aange
name taak stellen.
GRACE ALLAN.
Het Mltdenstandscongres
Het Natioi)l»i MkUlenstandscongre», dit,
jaar te Alkmaar gehouden, heeft weer eens
opnieuw de aandaert gevestigd op de betee-
kenis en (tejpbsitte van den handeldrjjven-
den en indSri#V Middenstand.
Reeds gedurende anderhalve eeuw is èr
een belangrijke verandering in het econo-
rasieh leven gaande, en nog steeds varken
de krachten, die de structuur van het be
drijfsleven aan verandering onderwerpen,
door. Van de tweede helft .der achttiende
eeuw af tot op ,den huldigen dag' .vertoont
zich een steeds toenemeijde concentratie
van de productie. De technische besparin
gen bij de productie in het groot, de vbor-
deele», die het fabriekswerk in vergelijking
met' de ambachtsnijverheid ten aanzien van
den kostprijs biedt, hebben'liet industrieele
kleinbedrijf al npeey en Aeer doen verdwe
nen en zijn plaats dben afstaan aan de
grootindustrie. De vlucht, dte het verkeers-
'w&en Kort- n» den inzet 'der induttrieele
revllutie nam, beverderde cW omcentputie
der productie dn weinige centra met J-oote
afzAkringen teri zeerst^. In allerlei tikken
vanT nijverheid, waarin het produétteiiuces
zie* voof mechaniseerinr en het product Bieb
vpd, vervoer leende, verdrong de febrijdf <k»
werkplaats van den ambachtsman. M ge-
meepschap eisdlt nu eenmaal de doelma-
'Tv
tigst ingerichte productie, en de groot
industrie heeft in deze Whoéfte voorzien.
Omstreeks 1870 had de falbriek al in me
nige branche definitief overwonnen en was
(le ambachtsnijverheid naar de uitloopers
van het yak teruggedrongen of vernietigd.
Niettemin bloeide ii. dien tyd de midden
stand, hetgeen blijkt uit de oprichting van
talryk» credietvereenigingen op particulier
initiatief. Dertig jaar later echter, bij de
verdere doorwerking van deneelfden concen
tratietendens!, gevoegde de middenstand zich
bereigd.
De fabrieken, die op het eind der.' 18e
eeuw en in de eerste helft der 19e eeuw de
ambachtsnijverheid) verdrongen, waren voor
onze begrippen beperkt van omvang en een
voudig van inrichting. Wilden zij de voor
deden van de productie in het groot genie
ten, dan moesten zij zich tot enkele unifor
me producten bepalen, die zich technisch
voor productie met eenvoudige madhmes
leenden, en waarvan een voldoende afzet te
verwachten was. Had de ouderwetsche klein-
industrie vöor zijn kleinen looalen afnemers-
kring al riaar bestelling taentalllen artikelen
in velerlei maten en modellen vervaardigd,
de fabriek maakte slechts enkele soorten,
maar trachtte die in wykten kring te ver
spreiden. Een kring van verbfuikers had de
fabriek echter ndet en kon «ij niet gemakke
lijk vormen: de consument verandert alleen
\an koopgewoonte, wanneer hij er kennelijk
op vooruitgaat, en de falbriek kon hem wel
een lagen prys noteeren, maar zij bood hem
veel minder keus en zy berokkende hem
door haar afgelegenheid veel meer last dan
de ambachtsman. Afzet vond de falbriek
alleen door verkoop aan tusschenhandelaars^
die, door van talrijke fabrieken te koepen,
den consument een ruime keuze kondén bie
den binnen het bereik van den consument
De kiein-inidustrieeleft die Voopitoagen,
gingen zich met dien tusschenhardel inla
ten. De producte», die dq, fabriek goedkoo-
per vervaardigde dan zy het zelf konden,
betrokken jzy van de groot-industrie, slechts
de overige goederen bleven zij zeLf maken.
Zoodoende riep dezelfde tendénz, die den in-
dustrieelen middenstand 'deed afbrokkelen,
den handeldrijvenden middenstand in het
leven. Zelfs gingen t^ vai^ulustrieele mid
denstanders van ifieverlede TOt den tusschen-
handel over, eerst voor enkele fabriekspro-
ducteni, Latei- voor meerdere, om tenslotte
alle eigen vervaardiging stop te zetten en
zuiver winkelier te wonden. De leerbewerkei
werd winkelier in lederaren, de rietvlechteir
ging stoelen en manden verkoopen, die hy
van fabrieken bétrok, de fynsmid werd win
kelier in ijzerwaren, de.schoenmaker winke
lier in schoenen. Waar de fabriek de eind
bewerking van het pinoduct nog niet 'kon
overnemen. vond de industrieele midden-
v.wkend
W fa-
«e trad
op dfen
iet opgeven van-ïïé ^verwacht werd -
de fabriek zelf ln Whrerven waa
iize van eigeiTpTTT- ^éylegt Het is
•n en ander tastte het gemakkelijk
bewei
overnemen, vond de industrieele
stand' nog een loonend arbeidsveld,
met goedkoop half-fabri'kaat; waa
briek het go^l kant en klaar aflev»
de handeldrijvende middenstand
voorgrond.
De verdere onbwikkqjjjng van de groot
industrie aldus deelt prof. N. PolaVon»
mede bracht de finale afwerking vatfj^
product in de fabriek en het opgaven vaiwfc'
specialiseering, zoodat
staat is, een groote keuze
ducten aan te biedien. Een en
de positie van den middenstand ten zeerste
aan; de industrieele middenstand kon vooi
(de finale afwerking, de tyuKieidrytvenae
voor de verzameling der. procwcten tot rui
me sorteering eer dan tyf dusvertê worden
gemist. Zij waren niet langer een noodzake
lijke tusschenschakel, zy zouden als zooda
nig slebhts hun terrein behouden als hun
bemiddeling goedkooper was dan lirect con
tact. Velen hebben toentertijd te 1 aange
zien, dat de tusschenphase in het econo
misch verkeer slechtsi bestaan kan als zy
voordeed geeft boven uitschakeling, en in-
dendaad móet de middenstand de oogen
openhouden voor de bedreigingen van meer
dere zijden, die met reden op uitschakeling
mogen aandringen, zoodra dé tussenkomst
te duur wordt berekend. De beweging tegen
den tusschenhandel, die de goederen onnoo-
dig duur zou melken, kwam in de negentiger
jaren als gevolg van de verouderde oriëntee
ring der winkeliers krachtig op.'De van den
klem-industrieel overgenomen gewoonte om
alle artikelen met eenzelfde opslag voor al-
gemeene kosten en winst te belasten, moak-
t» de courante artikelen met snellen omziet
én gering gevaar voór 'bederf e.d. onèvenré-
dig' duur eniiet was voor de fabrieken ge
makkelijk te dhdagbieden. Het is de aanpas
sing, aan de veranderde omstandigheden, die
den winkelier in het leven heeft gehopden.
Behalve daar, waar smaak en vertrouwen
specialisatie naar vakkennis noodzakelijk
maken bont, juweel en, Jcunstvoorweépen,
zeer fyne kleeding heeft men de sortee-
ring tot meerdere productietakken uitge
breid, zoodat men hierin een giwten voor
sprong boven de fabrieken verlagen kon.
Veelal werd d'e sorteering «^pjfconsumptie-
verwante artikelen georiënteerdywat den
consument groot gemak brengt.' Vond men
vroeger in den lederwinkel lederen koffers,
in'den rietwirikel rieten koffers, thans biedt
de winkel voor reiabenooAfedheden zoowel
lederen als rieten koffers te koqp. Deze her-'
oriënteering vay den winkelier is In tal van
takken ten zeerste bevorderd door de ipvóe-
ring \>an hetfabrieksmeric, dat voor den
.vericoöper JÉckennis grootendeels overbo-
(dig maakt. uSairdoor ia den winkelier in
V.uike branches wel een groot deef van zij?1
vaktaak ontnomen, selectie, menging, raaid-
gevihg aan de verbfuikers, dat alles is tot,
oen minirrjum géreduceerd. Dat de^e degra-
deering tot louter verkooper van \erpakte
en gemedkte artikeflen samenging met ver
kleining van de winstmarge die artike
len, laat zich begrypen; hal de winkeber
niet in <te veikleining toegestemd, dan was
zijn tusechenkomst niet voordeelig geweest
em was hy uitgeschakeld. Maar voor den
winkelier als koopman ia een nieuw* taak
optstaan: het voorzien in zooveel mogelijk
BRONCHITIS - Hotst - Asthma
Snelle verlichting en genezjng door nieu
we geneesmiddelen uit plantenextracten,
blijkend uit volgend attest:
„Ik ben met Uw behandeling sedert 6
dagen begonnen, ik hoest minder, haal
vrijer adem en voel my krachtiger. Toch
ben ik zeer ernstig aangetast, want ik
heb myn beroep op last van 3 genees-
heeren moeten opgeven. De minste bewe
ging was my verboden, doch in die vyf
dagen ben ik een geheel ander mensch
geworden.
AD., te Seraing (België)".
Vraagt circulaire met bewyzen a^n denl
uitvindér dezer geneesmiddelen zelf, den
dokter in de medicynen G. DAMMAN, aan
de firma J. H. I. SNABILIé (afd. P 83)
Groote Markt 7, Rotterdam.
VERZOEKE DE ZIEKTE DUIDELIJK
AAN TE GEVEN, want er is een speciale
brochure voor elke ziekte.
behoeften van zijn cliëntèfle. Evenals voor
aen industrieel groote omzet met 'kleine
winstmarge de voondeeligpte exploitatie van
zyn productie-apparaat geeft, zoo 'brengt
ook de dure wmkelinstallabie het meeste op,
als er veel goede waar, zy liet ook van
heterogeen karakter, goedkoop wordt ver
kocht. Juist door de combinatie van con
sumptie-verwante artikélen trekt die winke
lier den verbruiker om zyn behoeften steeds
in zyn winkel te dekken; juist door die ge
ringe winstmarge v.ordt d^ fabrikant ervan
weerhouden, de bekommeringen en risico's
van directen afizet, waSa;de indirecte toch al
zoo goedkoop js, op zich te laden. Als de
winkelier slechts zorgt goedkoop te zijn
een zorg, die hy met vrywel iederen produ
cent en handelaar gemeen heeft dan
wordt een afzet verkregen, die loonend kan
zyn, en zal de winkelier niet in z\jp bestaan
warden bedreigd. Wanneer de middenstand
zich maar steeds aan de veranderde omstan
digheden weet aan tepassen, behoeft voor
zyn toekomst n.i^[ te worden gevreesd. En
met name bestaat er geen reden voor de
dikwijls uitgesproken veronderstelling, d&t
de middenstand nog eens tuaschen kapitnal
er. loonarbeid zal worden doodgedrukt oor-
at deze beide grootmachten elkaar de hahfl
zouden reiken by eén maatschappy-vonying,
wadrin de mWklenstaml zou kunnen worden
ontbeerd. Het ds juist de middenstand, die
groep van trouwe Nederlanders, die zioli
eten ganschen dag moeten inspannen voor.
den strijd om het bestaan, welke een dam
vormt tegen elementen, die het maaitschap-
]»elijik evenwicht wfllen veibreken en onze
samenleving op andere fundamenten wallen
herbouwen; het is deze groote middengroep,
die aan den Staat dat stevige evenwicht
geeft, waardoor deze velerlei schokken zon
der gevaar voor ontwrichting kan door
staan! I
Hat boek van Colijn.
De heer Cotyn is een maand of vier in
nJieeft» zooals van hèm
- jbgt de'H. P. een boek
waarin hy zyn bevindingen ne-
t is geen lyvig boek; men kan
gemak'kelytk op één avond uit. Maar die
fivond, zegt het blad, zal, voor wien 's lands
belang en toekomst ter harte gaan, allicht
woudpn gevolgd door een eenigszins onrus-
tigen nacht. Want in Ind'ië loopt het mis,
of zal mis loopen als wij^ niet oppassen;
en wanneer het in Indië mis loopt dan Ran
't ons land onmogelyk blijven- welgaan. Im
mers, Imfcjë is de basis onzer welvaart, en
onzer betqekenis als \K>lk.
De heerlQoUjn verspilt geen woord aan
deze gemeenplaatsmaar wy brengen, zegt
het blad, haar gaarne nog eens naar voren,
omdat zij he\ uitgangspunt dient te zijn van
elke nuchtere bespreking van Indische za
ken. De heer Colijn zegt ook niet met zoo
veel woorden dat het /nis loopt, of u"3 zal,
gaan als wy niet oppassen. aar^hij S^eft
het duidelyk te verstaan aan wie aandach
tig leest. En hy is bevoegd over lndie tq
spieken %mdat hij er jaren lang heeft ge
werkt, en, Van Houtsa ter zijde staande,
kyk Uioet hebben geirfgen als weinigen op
het wqzen der dingen. Verder is hy een
staatsman met groytê politieke ervaring.
Hy kan de groote lijn zien .en vasthouden.
Bphalye d« gemeenplaats dat Indië
hoeksteen is vén onze wrfvaart en onze be-
teekenls als volk kan het geen kwaad hier
voor het groote publiek nog eén tweede en
derde te herhalen. In laatste ontleding zijn
wy niet voornamelijk voo^ ethische of altnir
istinche doeleinden in Indië, maar tot be
vordering onzer economische belangen. Het
duidelijkste besef onzer dure plichten jegens
"zijn bevolking kan niets afdoen aan die stel
ling. Verder moet ons gezag in den Archipel
in laatste instantie blijven berusten op over
macht, zoo men wil op het "zwaard, op ge
zag dat machtsmiddelen kan gebruiken.
Ook deze waarheden alk koeien bespaart
ons*de heer Colijn in zyn boek; nTa^\
laatste bevat wel g^én bladzijde die niet het
bewys levert dat hy hen beschouwt als din
gen die van zelf spreken, dingen waarover
men het eeng is airvorens het debat begint.
Wie het ex niet nude ®*ns 1S> zÜn
boek itiet te lezen, maar zal eenvoudig zeg
gen, dat wij in Indië niets hebben te. maken,
en dat vr(j er maas* zoo snel mo|felijk ons
matje moeten oprollen, wét ook de gevolgen
zyn.
Met lieden die aldus redeneeren zoude
de heer Col^Jn^vèrmoedelyk elk debat, van
wege de principièele tegenstellingen bij
voorbaat als onvruchtbaar beschouwen. Hy
schrijft voor mensdien die het tegenoverge
stelde standpunt innemen; die Indië willen
behouden, zty het dan ook behouden op een
wyze die de belangen» van Iydië sameniweéft
met de ojize; die de groote moeilijkheden
begrynen, welke aan dat samenweven «vast-
zittenfen die gaarne eens willen hooren wat
gezonden kyk zegt en denkt aangaande de
wyze waarop een moeilyke situatie onder de
oogen dient te worden gezien.
De heer Colyn schryft zijn boek geenszins
als partyman of als hoofd"eener party, maar
eenvoudig als Nederlander; de critiek die hij
oefent is de critiek van schier alle kalm 001-
deelende, bezadigde lieden, onverschillig
wat hun politieke grondbeginselen zijn. Wy
zyn in onze overijling in Indië op den ver
keerden weg gekomen, en moeten terug,
willen wy het niet verliezen. Dat is, in het
kort, hetgeen dit zeer sobere en zaakkundi
ge boek ons zegt; met byna dezelfde woor
den (blz. 77), ook al lezen wy iets vroeger
(blz. 32) dat „de toestand in Indië geenszins
tot ongerustheid aaqleiding behoeft te
geven" Behoeft staat er met vette letter.
Het kwaad komt meerendeels voort uit
ons zelf, niet van buiten^. Hetgeen ons
zorgen baart, werd voornpbelyk verwekt
door eigen schuld, eigen» domheid, eigen
dwaasheid. „Het geh-eele stelsel van ont
voogding, tien jaren geleden ontworpen,
deugt niet",'schrijft hy. Hy was ér steeds
tegen gekant. Er was in het moederland een
algemeene beginselverslappmg; men schonk
te weinig aandacht aan de beginselen
onzer koloniale politiek. „Liberale democra
tie .zegende Indië met Wlestersche vormen";
in overyling, en lang voordat het er rijp
voor was. Men vergat dat politieke zelf
standigheid alleen bestaanbaar is naast
Zeker, onderwijl net oppergezag den ver
keerden koers uit stuurde en de richting
van slap toegeven koos, kwamen in Ir.djë
zelf,, in nauwen samenhang met de nieuwe,
algemeen Aziatische stroomingen, pogingen
ons gezag t^ondermijnen en te beëindigen.
Maar de heer Colyn ziet die nationalistische,
separatistische, anti-imperialistische inland-
sfhe bewegingen ndet zeer ernstig in. Hy
gelooft niet dat zy ons de baas zullen wor
den, of dat'wy hen niet baas zullen blyven,
als wy maar verstandig ageeren.
Maar bovenal moet de Regèering den in
lander teruggeven het besef dat Nederland's
gezag onaantastbaar ia, ,,even hecht staat
als de Mont Blanc te midden der Alpen".
Tb dien einde moet vooral het inlandsehe
bestuur weder meer worden gerecruteerd utt
de betere, jnlandsch-aristocratische elemen
ten, elementen bedeeld met natuurlijk gezaag
over tie inlanders, die meer om hun dqge- -
lyksch brood' geven clan om politiek gedoe.
DE PESTZIEKTE.*
.Hoewel de pest in ons vadenand en in
Europa zoo goed als verdwenen is, hebben
de menschen de herinnering aan deze
hoogst kwaadaardige ziekte tot op den
tegenwoordigen dag bewaard, en ^preekt
men nog van iets, dat tot eiken -prijs dient
te worden gemeden, dat het geschuwd
moet worden als de pest. Reeds in het
jaar .542 n. C. doet de gevreesde ziekte hier
haar intrede, en gedurende een halve eeuw-
werd Europa door haar ontvolkt. Gedu
rende de middeleeuwen, vooral in de 14e
eeuw sleepte zij millioenen menschen ten
grave en stond ze bekend als „de zwarte
dood". De ziekte is in Midden-Azië en Cen-
traal-Afrika inheemsch, en heerscht daar
vooral onder de kleine knaagdieren. Van
uit» deze „haarden'' verspreidt ze zich voor
en na ook onder de 1 menschen, terwyl de
andere dieren, de huridieren b.v. niet wor
den aangetast. Dank/zy de verbeterde hy
giënische toestanden in een groot deel van
Europa verkrijgt de snelwerkende ziekte
thans niet meer dien omvang, als in vroe
ger. eeuwen. Wanneer in Europeesche ha
vens,» wat meermalen geteurt, een schip
binnenloopt met pestlijders aan boord,
neemt men zulke doeltreffende quarantaine
maatregelen, dat het by enkele gevallen be-
Jferkt blijft. In 1899 en in* 1900 werden ech-^
ter.Oporto en Glasgov# nog zoo geteisterd,
dat men eenigermate van een pest-epidemie
kan spreken. Buiten ons .werelddeel, met
name in ^zië "woede ze in het laatst der
vorige eeuw nog ongebreideld verder. Na
langen tyd vrywel geheel uit Cluna ver
dwenen te zijn, brak in 1894 in dit gedeelte
van Azië de pestziekte met groote hevig
heid uit en werd atë al spoedig ook in
Britsch- en achter-Indië geconstateerd,
waar ze niet minder woedde en- tot op den
tegenwoordigen tyd toe niet is verdwenen.
Maar in het midden der 14e eeuw was de,
ziekte in Azië, Noord-Afrika en Europa
aóó algemeen verspreid, dat b.v. in 3 jaren
Europa 25 miliioen slachtoffers van de
„zwarte dood" moest boeken. De moord
dadige ziekte leidde allerwegen tot »een
matelooze sedenverwildering eenerzijds, en
tot een gruwelyke jodenvervolging ander
zijds, omdat men hen de schuld er van gaf,
putten en broynen besmet' te hebben. Ook
ons vaderland bleef niet gespaard en voor
al de 17e eeuw was voor de Republiek al
heel ongelukkig. In 1636 stierven alleen te
Leiden 2000b menschen aan de gevreesde
ziekte; terwijl in het volgende jayr van
Nymegens inwoners meer dan de helft ten
grave werden gesleept én ook Utrapht
zyn slachtoffers by duizenden telde. Men
stond er machteloos tegenover en zag geen
kans, de uitbreiding van hët gfcvaar
eenigermate te keeren. Tot welke vreemde
middelen men zy» toevlucht nam, om dei
gezonden vooi* hef pesfcgevaar te waar-
schywéff, blijkt uit een Flansche teekening
suit «Re dagen, waarop een geneesheer staat
Afgebeeld met een langen stok in de hand,
voor den ingewijde het kenmerk, dat deze
man met pestlijders in aanraking was ge
weest. Dus iets dergelyks als de „lazarus
klep" uit dien tyd, waarmede de lyders aan
een andere niet minder vreeseiyke ziékte,
de melaatschheid, het gezonde volksdeel
waarschuwden, dat zy „onrein" waren, de
lazarusziekte met zich omdroégen, „bela
zerd" waren, en dus gevaarlyk voor de om-
t geving.
o.-f- I
een man van gezag, breede ervaring en Natuurlijk trachtten de overheden nier
en eiders de burgerij te beschermen tegen
de besmetting. Amsterdam vaardigde de
volgende „pestkuur" uit in 1469: „Op 8 Mei
is afgekondigd, dat waar iemand sterft aan
de pest, daar zal men gedurende zes weken
geen waren uit dat huis te koop zetten. En
men zal geen bedden, noch kleeden van
linnen of wol buiten het huis hangen ge
durende die zes weken, en niemand mag het
stroo uit het huis brengen, maar een ieder
mag het stroo binnen zyn huis verbranden
„elcx up een boet van iii te verbuen". Voor
de meerdere begrijpelijkheid heb ik den in
houd in 20e eeuwsche termen overgebracht.
Evenals thans, trachtte men dus reeds voor
vier en een halve eeuw de burgery te
waarschuwen voor de besmette huizen, zy
het dan niet met een gedrukt biljet, maar
met een stroobos, en werden ook toen reeds
de bewoners belet, de besmetting op ande
ren over te brengen door het vervoer van
bedde- of lyfgoed tegen te gaan. Typee
rend voor die dagen was de meening van
velen, dat de pest een straf des hemels
was voor de verdorvenheid van het mensch
dom, en daarom alle maatregelen tegen be
smettingsgevaar toch van nul of geene
waarde waren. Worden zulke meeningen
thans, eeuwen later, nog niet vaak ge
hoord? Er is ook op dit gebied, niet»
nieuws onder de zon! Professor Heurnius
uit Leiden meende dit de adem en de uit
waseming van de pestlyders de voertuigen
waren voor "de besmetting, en dat me»
daarom de toegang daarvan tot het ge
zonde lichaam zooveel mogelyk moest be
letten. Vandaar zyn raad: „Bestrycket het
Dinnenste van uw ooren ende neusgaten
met salve van róosen, met een weiftigh olie
van naegels(kruidnagelen) en houdet in
den mondt saedt van citroenen". Het is
den mond houden van of kauwen op citroen
v schillen schijnt destyds het algemeen ge
bruikelijk voorbehoedmiddel geweest te
zijn, om de kwade lucht niet te vatten. Ik
vond ergens vermeld, dat ais middel tegen
de pest, of zooals men ook wel zei, de
haastige ziekte werd opgegeven h^t hangen
van kooien met musschen in de besmette
kamer, of het sprenkelen met melk op den
vloer. Maar het meest zonderlinge voor
behoedmiddel, dat als probaat werd aan
bevolen, was zeker wel het houden van één
of .meer bokken in de kamer. Men meende
namelyk in allen ernst, dat de stank dezer
dieren zóó doordringend was, dat ze de be
smetting kon afweren. Wonderlyke denk
beelden omtrent besmettingsgevaren dwar
relden dus royd in de hoofden onzer vade
ren, en het zou nog lang duren voor men
tot het inzicht kwam dat de toestanden, die
met de eenvoudigste voorschriften der hy
giëne spotten,de grondoorzaak waren van
deze en andere verschrikkelijke volksziek
ten, an dat de beste bestryding daarvan ligt
in dq verbétering der woningtoestanden, en
alle^wat daarmede verband houdt. De pest
in Amsterdam was oorzaak, dat daar werd
gesticht de vereenigÜM'van „Broeders des
gemeenen levens". zj^SM^n zich aafi de
verpleging van zieken^^Bral gedurende
het heerschen van pest-epidemië* e* be
zorgden de begrafenis der dooden. Later
kregen ze den naam van Cellebroeders, en
op aansporing van den Utrechtschen bis
schop kwamen wat later ook de Cellezus-
ters, die. zich wyddéh aan de verzorging
van vrouwelijke zieken. Ze beloofden: „zoo
lang wy hier wonen, zullen wij en onze na
komelingen ten eeuwigen dage de trouwe
verpleegsters zijn van alle vrouwen, ryk
of arm. Wy zullen haar niet verlaten in
pest of andere ziekten, maar haar bezoe
ken, troosten en oppassen." Zoo was in
Amsterdam de fifest de oorzaak, dat er zie
kenverplegers en verpleegsters van beroep
werden gevormd, die tot of den huidigen
dag een weldaad voyr het menschelyk ge
slacht geweest zyn.
De vrouw van 80 jaar geleden.
Dezer dagen moesten wy iets naslaan in
den jaargang 1843 van ons blad, schryft de
oude Arnh. Crt. én vervolgt dan: Dat blade
ven in de oude vergeelde courantenboeken
blijft steeds een byzoruleré bekoring voor
ons houden. Nergens toch weerspiegelt het
leven van de geslachten, die ons vooraf gin
gen zich zoo helder en zuiver al» "de
krant" en, wareneer wé dan ook zoo^poud
corerantenboek doorbladeren, lezen hoe poli
tieke strijd de hartstochten ontketende, hoe
ae geschiedenis van lang. vergeten oorlogen
woixlt vertekL' hoe het stedelyk nieuws
wordt opgedischt, dan ontrolt zich voor ons
oog een totaal andere wereld, dan is het
alsof de tyd plotseling terugdraait, of ver
dwenen geslachten opstaan uit den dood en
of wy plotseling zijn verplaatst in de maat-
schappij van ónze ouders, onze grootoudere
Dus wy bladerden in den jaargang lS4ê
van oAs/blad. Plotseling werd onze aan
dacht getrokken doorben ingezonden stuk
van... een vrouw. Stel u voor, een vrouw in
die imgiëlondeii stukken lehrüft! Da'
zelfs onze dames nog maar Mi olt"
zo'ndering.en met grooten schroom. De on
bekende van 1843 is dan ook geschr»klten
over haai- eigen stMtmoedigüeid, want tot-
haar verontsdMlldigjlk vóbrt zij aan:
„ik .bepaal mg he^efst tot den hmshouj
delijken kring, «eiken ik beschouw ais h«
eigenlyk element»van onze kunne."
Waarom hèèft zy nu naar de pen g*#1*-
pen Opidat verontwaardigd is, vrees
lijk verontwaardigd.
IA een ander blad had kort te voren e®n
opzienbarende advertentie gestaan,
gruwelde advertentie. Daarirf vroeg
heer ee*v... leverisgezellin. Zoo
alsof hy kamers zocht! Dat was de 1843 er*!
en 'eters toch wqk al te bar en deze a ve-
tentiie bracht de pennen in beweging
midde» van dien peairienstrijd verschelen
de Arnh. Courant een brief, alweer
dame, hnwelijfealdverteiities schga®
van ouds de belangstelling der vrouwen g*-
had to hebben! en in dezen bn«t
van.
1)843,
f
ZIJ VISCHT OP DE PIER!
klaarde de schrijfster, zekere mej. T. L. J.
C., dat zy wel eens zou wi'llen wéten of het
den steller van de opizienbarende adverten
tie ernst was "en dat zy gaarne met hem in
kennis wilde komen! Denk U eens even in!
Een vrouw, die dat ronduit durft «eggen,
in de krant, in 1843! Is het wonder, dat de
schryfster van het eerstgenoemde ingezon
den stuk hierop vlam vatte?
„Wat ik reu eigenlyk zeggen wilde, me
juffrouw, aldus sohnylft ay. i8 dat UiEds.,
straks gemelde brief myn gemoied zeer ge-
turbeerd, ja, met malaise vervuld heeft. Ik
moet UEd. volstrekt, in het belang der eer
onsjes geslachte, eenige teregtwyizing toe-
uienenv want uw giesohryf heeft de strek
king ons fatsoen te compromitteren en op
dat punt ben ik delicaat".
Maar deze teregtwyizing" is nog maar
de inleiding, want al schrijvende windt de
schryfster zich op en maakt zich steeds
meer de verontwaardiging vare haar mees
ter. Het duurt dan ook niet lang of zy trekt
van leer;
„Tot dusverre waren het alleen de man
nen, de vryers, die by couraretadVertentie
eene vrouw zochten, gielyk mew ook op die
manier eene keukenmeid zoekt; maar nim
mer nog heeft eene vrouw of meisje zich by
courant-annonce openlijk tot nadere kennis
making aangeboden. Deze handelwijze
strijdt zoodanig tegen het kiesch gevoel,
tegen die fyne tact' van decentie, tegen die
zedigheid en schaamachtig ingetogenheid,
welke men als het schoonste siersel onzer
sexe 'beschouwt, en waarop ieder, welden
kende en. wel opgev<fede vrouw den hoog
sten prys moet stellen, dat ik 'geen woor
den kan vindert om uit te drukken, hoe sterk
ik geïndigneerd 'ben over uwen roekeloozen
stap.
Zyn wy dan nog niet genoeg gedeclineerd,
dooröat de; trouwlustige jongelieden ons bij
courant-advertentie oproepen, om met hen
in het huwelijk te treden, en zoodoende too-
nen, ons wql in staat te achten met den eer
sten den bésten onlfckende over zulk een
kiesch onderwerp in briefwisseling te tre
den? Moeten wy zelve nog, gelijk UEd.
doet, ons compromitteren, en zoodoende den
vernederenden dunk, dien men van ons hqpft
opgjavat, door onze eigene handelw#ze regt-
vaardigen? Wat zal er worden van de
égards, die wy van de mannen jegens ons
eisdfien, zoo wy onbezonnen genoeg zyn, de
égards voor onze eigene waardigheid uit hqt
oog te verliezen!"
In dien toon gaat zy voort, naar herge
bruik dier dagen dat helaas ook mrnog
niet verdwenen is wel éen kolom achter
een en ten slotte geeft zy de onvoorzichtige
briefschrijfster dezen wyzen raad:
,,om op. geene huwelyksaanvra$en by
V courant-annimce op dezelfde wijze aanbie
dingen tot kennismaking te doen .mab^jlie-
ver te wachten tot men UEd. by persoon
lijk aanzoek, volgens de aloude eierzame
zeden en gébruiken ten huwelijk komt vra
gen". j
Aldus eindigde deze pennenstryd tusschen
een „vooruitstrevende" en een ./behouden
de" vrouw in den jare 1843.
BINNENLAND.
Tentoonstelling gobelin der Indische
officieren.
Geschenk ter eere van het rege
ringsjubileum van H. M. de Ko
ningin.
Het pramtige gobeliji-geeclneok der
maiscfoe ofitfjgmi aan; H. M. de Ko
Hingin, ter gel^enheid van Haar re
gemiigajubileuni, thiant» voltcjoAd en
tentoongesteld! in die Ned. Kunstweef-
school op die Prinsegraciif, waar dit
heerlijke kunstwerk werd gescfaajpen
Vijf jaalr lang is er vlijtig gearoeid
voor het voltooid1 was, en imenige pn
dtgewjjdie im de techniek van 't goj>e
Lnweven aal zich, allicht verbaasd heb
opn. dat bet zoo lang moest duren
<%eh na de vriendelijke voorlichting
oer directrice, nevr. Loman Tripf-No-
verandert me» g«he«i en al van
gedachten en zou men niet meer ver
baasd zijn, als etr tien jaar aan er
werkt was.
H«t if een wonderfraai werk, waar
in t oranje, wit eo blauw, de klerirer^
van onze oude Prinsenvlag, den hoold
toon voeren. Allo tinten zijn van een
frissche schoonheid, fleurig en toen
niet bont.
itachitig is loet pièce jjle millieu,
waar op een achtergrond van wazig
blauwe bergen de Javaan met zijn kar
bouwen die saiwah beploegt een weel
de van tropische plande», prachtig na
ttrurlijk in ..Orinien en kleuren, omge
ven dit Heerlijk1 vreediüaani tafereel,
waar op dien voorgrond een Javaan
gqrüat ligt te slapen^ veilig onder de
hoede van Indjës weermacht. In Heer
lijke, wamme- tinten, en schitterend
zuiver van uitvofering zijn twee groote
medaillons aan weerszijden, voorste
lend het Nederlawdsche wapen en het
wapen van Batavia.
iyidere figuren terzijde steilten sym
bolisch voor do onderdrukking van
den opstand, tegen het gezag Gabriel,
de engel des lichts, die Lueü'er over
wint, en Ardjoeno, die dp booze mach
ten verslaat. Deze laatste voorstelling
is geworden tot een klein wonder van
schoonheid dat goiu<ten godenlijf met
zijn hieratische pracht, en het schub
big pantser van den verslagen draak
't Lijken kleujrige, schitterende wa-
jjang-iiguren.
Als pendant daarvan vinden we 2
voorstellingen van den strijd tegen d©
Indische benden het bestormen van
een benting en het afslaan van een
klewangaanvöl.
Bovenin in t midden prijkt heel
groot de Militaire Willemsorde en de
opdracht aaln, H. M. aian die onderzij
de zijn belangrijke feiten en data uit
todie's geschiedenis bijeengebracht.
Het geheel maakt een machtige» in
druk het isdaar als een symbool
van de trouw der Indische officieren
aan Koningin en Vaderland.
Hulde aan allen, die dit tot stand
brachten aan de ontwerpers, die hee
ren J. Z. van Dijck en J. L. Eland,
en aan de nijvere uitvoersters, mevr
Lahnan Trip in de eerste plaalts
't Is schitterend.
Het Internat. Gerechtshof.
Een hulde aan Prof. Dr. 4ndré Weiss,.
Bij den aanvang van de gisteren-
miiduag half drie in het Vreaiespaleis
gehouwen zitting van bet Perinanente
Hof van Internationale^Justide heeft
de president het overllhen van den
vice-president van het Hof, prof. dr
André Weiss, herdacht.
Daiarna werd overgegaan tot vqflQ|
zing van de uitkpraa«van het HOT^
de Chorzowzaak.
Kort sainiengevalt k«rft de zaak waar
op het atrrest betrekk ing heeft hierop
neer
In 1915 sloot de Duitsche receeriiur
Diet» Z:V'' Bayeri90he ötiükstoifwer-
ke te Trostbérg in Opper Beieren een
contract, met het doel, o.a., dje oprich
ting van een tabriek van sitikstof te
Ghoraow (Opper Silezië)De Duilsch©
regeering moest een zekere con'role
uitoetene» op de N.V., die, van haar
kant, zich verbond de exploitatie van
do fabriek to leiden. Den 24sten Dei
ceimbier 1919 w,erd een nieuwe ven
nootschap opgericht, genaamd Ober
Sohleaische Stickstoffiwierke, aian welke
de fabriek te Gfioraow werd verkocht;
aüretetie en exjpiodtatbe bleven echtei
lui hiandesj^van de Bfyerischie. De Ober
sohlesiscLe nicest wardejyfngesoUreven
ate eigeinares in het kadaster van het
„Amfagerietot" van KönigAütte. 4>it
aechfcwollege echier aiauileeivle, tóen
h®t, door dien overgang vam een deel
van Opper-Sileete aan Palen, Poolsdi
was geworden, do inschrijving, ver.
klaarde, dat de toestand, xooaisi die
was voor den verkoop «toor Duitach
lapd', was hersteld en schreef de eigen
donMrephteh op naam van het bestuur
vgn Warschau over, ach daarbij be
roepende, eenerzijds op art' 256 van
het Verdrag van Versailles, a tide, 'jds
«p dB Poolsche, wet van 14 ,Iuli 1929
Korten tijd daanm natn dB Poolsche
regeering de fabriek in bezit en trok
Oplossingen van ds raadsels vsn
vorige waek.
1. champignons.
2. weersgesteldheid.
3. Januari.
4. de letter 0.
5. de kachel.
Er was dit keer geen enkele goede op
lossing.
Nieuwe raadsels.
1. Welke vogel «taat hier? Hy heeft heele
lange beenen.
a a e i o o r v.
'2. Welk spreekwoord vdh 6 woorden staat
hier. De eerste letter is een D.
aa is tu be an nw lu es De st ur ta al
Jullie moeten de letters zoo achter el
kaar plaatsen, dat ze hi de gevonden
volgorde het spreekwoord vormen.
3. Hier staan enkele spreekwoorden door
elkaar. Maken jullie er nu eens goede
van. .-t
Als de vos de passie preekt, vertrouwt
hy zyn gasten.
Beter één vogel in de hand, dan de
mond gebrand.
4 X
X V
X
X X X X X X X
X
X
X
Op de kruiajeslyn een plaats in Noord-
Holland.
Op de eerste regel een medeklinker.
Op de 2de regel een maat voor vloei
stof.
Op de 3de regel ben je 's avonds met
je huiswerk als je naar bed gaat.
Op de 4de regel de plaats zelf.
Op de 5d eregeJ niet weinigen.
Op de 6de regel een telwoord.
Op de 7de regel een medeklinker.
5. Ik ben een vaartuig, geef me een an
dere staart en ik ben %ts van eén vrucht
6. Ik ben een visch, geef me twee letters
voor myn staart en ik ben iets waar je
visch oplegt.
Oplossingen inzenden aan de redactie van
de Goudsche Courant, Markt 31, Gouda,
voor Woensdagavond.
mei uenecr tUjkirvafn aan zich. De N.V
uüCTscmesiscn© wemme zich' toe» tot
ue gemengue Du.tach-Poiousehe arui-
traire recti tbank te Parijs e» tot de
Poolsche rechtbanken.
In Mei I92d, toen he zaak oog han-
genue was, nam die uuitsohe regee
ring haar in Handen en daagde de
r ooi ache regeer ng voor bet Eeruiu-
nente Hol to s-Gravennage.
net Hof bevestigd© aija bevoegdheid
in de zmx en besliste, dat ae hdu-
uing van de Pooiaone regeering niet
in overeenstemming vv^as met ae i e-
pajingen der Duitsch-Porsche coixven-
he van Geneve. y
Als gevolg van laatstgenoemde uit
spraak weraen onderhandelingen ge
voerd tusschen de. I^idie beiangbeb-
bende regeemigen. toe» deze oude--
nanueijiigew waren aigesprohgen wend
de de Duitsche regeering zich opnieuv
tot liet Permanf'nte Hof.
He Poolscne regeering wierp een
preliminaire exceptie op, die door bet
Hof werd vprworpep.
Daarop is de behandeling der zaak
gevolgd waarm nu arrest is gewezen.
Het arrest stelt he* beginsel, dat de
PooisAe regeering verplicht is ean
schadevergoeding te betalen aan de
Duflsche regeering wegens die inbezit
neming van de fabjriek te Chozow, ge
legen in Pooisch Opper-SUeza©. Deze
schadevergoeding zal in overeenstem
mi ng moeteu zijn met de sdiadle do ar
de beid© N. V. Oberschljeeisctie'en
„Bayerische"' geleden, als gevolg van
de bonding dèr Poolsche regeering.
De grootte dier vergoeding zal nader
door het Hof nvorden vastgesteld'.
Kosten van gezondheidsdiensten.
J'er vouuneming aan zij» (oezeg^iug
njj uo, taeniaiKieumg van ue iataaisoe-
gkooting ibz<, hooiustuK x ue
minister van Arbeju, Hanoel &a n,j-
veihedd een noia beitrettenae de aos
ten van (j ezoiiditioKismen^ten aan de
'.Gveed© Kamer doen toekomen.
Over het getieeie land moeten deze
kosten gesteld worden op rood1
f 4.050 000.
Volgens bet wetsontwerp betreden
de dje gezonaheddsdaemeten zou de
hejft of rond 2.3 miiiioe» hiervan ko
men voor rekening va» diegeuneenten
D'aarbij valt evenwel te bedien*eo, üat
in mindering hiervan moeten worden
gebracht, voor zooveel de gemeenten
betreft, de helft van hetgeen deze«ans
reeds heeft uitgegeven voor gezondh.
diensten. GeewndheidBdiieosten beslaan
mans reeds iaAmersfoort, Amster
dam, Breda, Eindhoven, s-Gravenha-
ge, Groningen,» Haarlem, Heerlen, Hil
versum, Leaden, Maastricht, Rotterdam,
Tilburg, Utrecht en Vels©n, tetaanien
pj.ni. \van de bevolking.
Nadat het wetsontwerp betreffende
de gezondheidftdiie|ns(ten werdi inge
diend, is mede dóór steujh van Rijk
provincie* en gedineenten, heit j
Ssatie voor sooiaflil-dwgiëiiisdi
er sterk ontwikkeld. De hierdwi
verkregeh medewerking van particu
lieren en niet te schatten offers van
tijd, toew.viing en geld, aal, indien
het kosiut tof invoering van gezond
heidediensten, behouden moeten blij
ven.
Er zal dan een vonn gevonden kun
nen worden om deze particuliere or
n Rijk,
particu J
i werk k
tierdoor
giinMiw in vevtrand en samenwer
king te brengen mot het onmisbare
ambtelijke element van de geriopdheddg
diensten, omdat het volgens den Mi
nister wei geen betoog behoeft, da; de
stand van de finaoqiëii van het Rijk,
nuch die van tal van genneetafen, voor
Icopig zal toelaten, de nieuwe uitga
ven, welke hierboven zijn becijferd,
te doen.
DAMRUBRIEK
Onder retketie van de Damclub „Gouda",
Secretaris K. Tiendewa* 28, lekaal dar dok
Markt 4*.
Probleem No. 588.
Ziwart schyven op: 5, 7, 9, M), 12/14, 18,
20, 25, 29 40.
Wit schyven op: 16, 21, 27, 28, 32, 95, 38,
41, 42, 44, 49.
Probleem No. 584.
Zwart schyVen op: 3, 8/10, 14, 17, 18,
25/27, 36.
Wit schyven op: 16, 24, 29, 34, 38, 40,
41, 44, 46, 48, 50.
Oplossing van Probleem No. 579.
Wit speelt:? 40-34, 49—44, 39—33,
33—28, 22 1)8.
Oplossing van «Prolbleem No. 580.
Wit speelt: 38—32, 32—27, 28—22,
22 4, 4 14, 16 4.
heerscht, ongekookte mede, drink slechts
gekookt water, indien men de zuivere her
komst niet kent
Eet geen ongeschild fruit, geen onge
kookte groenten want des« kunnen afkom
stig zijn van een land, waarop de baeÜLen
huhsen.
Zorg voor de grootst mogelijke reinheid in
en om uw woning. Geen goederen, potten cf
pannen mogen gespoeld worden in open
baar water, in slooten, noch in de nabijheid
van een put, pomp of regenbak. Op de de-
geering rust de venpLichting de gemeenten
te voorzien van «uiver drinkwater, 'n goede
rioleering tot afvoer van faecaliën en
menagewater.
Ten slotte noem ik een succes der mo
derne geneeskunde: zonder gevaar voor zijn
gezondheid kan men zich voorbehoeden»!
laten inënten tegen typhus. Tijdens epide
mieën en voor hen die zich gaan vestigen in
streken, waar typhus heerscht, is dode pre
ventieve inënting dringend aan te bevelen.
Eindelijk. Begeef u niet in een hu» waar
tjphua heerscht, wanneer gy daar niets te
doen hebt. Kunt ge echter urw familie, uw
vriend of buur helperjr of troosten, gé dan
'gerust naar binnen ef doe uw plicht der
menschel ijJoheid. Neem daarbij de hier
gegeven wenken in acht.
ADVERTENTIEN.
GEVRAAGD, die in het schoenmakersvak
wenscht opgeleid te worden.
Aanbiedingen worden ingewacht by
H. VAN DER POOL, Schoenmakerij,
Raam 107—109. 1758 8
goed machinéschrjjven en eenigszins be
kend met de moderne talen GEVRAAGD.
Brieven onder No. 1743 bureau van dit
bied.
Doinfecteeren.
Vaak zien wy, dat leeken om te desinfec-
teeren, zich een fleach carbol aanschaffen,
een scheutje uit die flesch op de te deainfec-
teeren massa gieten en daarmee hun des-
irefectie-werk voltooid wanen. Hierby wor
den twee fouten gemaakt. 'De flesch z.g.
carbol bevat in den regel een 3 pOt oplos
sing van caiholzuur. Eem kleine hoeveelheid
hiervan gegoten op een veel groote re massa,
geeft aan het geheel een concentratie, die
veel te zwak is om te desirefecteeren. Dit
laatste bereikt m|en slechts, indien de te des
irefecteeren massa zélf 2 4 3 pOt carbolzuur
bevat en eenige uren staan blijft. Men kan
dus zeggen, dat leeken in den regel te ziwak
en te kort desirefecteeren, d.wjz. niet des-
infectearen.
Om vry te blyMen van typhus, ook wan
neer zy in de plaats on«er woning of iA onze
nabijheid heersaht, moeten we vooral de
grootst mogeLyke zindelijkheid in acht ne
men, vooral op de handen, die kort voör het
eten gewjsschen moeten worden, ook indien
men veronderstelt, dat zy niet vuil zy».
Drink nooit, maar zeker niet zoo er typhus
K Mevrouw HUPKES, Van Beverninghlaan
37, Gouda, VRAAGT tegen 1 October een
flink 175! io
Hulp aanwezig.
GEVRAAGD.
Adres: Turfmarkt 18. 1752 8
GEVRAAGD
vqor hulp in het huishouden, aks Meisje-
Alleen, P. G., voor alle voorkomende werk
zaamheden. Loon 20 per maand. Wasch
5 per maand.
Mevrouw SALM, Dennenweg 54a, Den
Haag.
Voor zoo ipoedlg mofeiyic
gevraagd
te Schiedam, een flink
göed kunnende koken, en een net
niet beneden 18 jaar.
Brieven onder No. 100, Bureau Goudsche
Courant, Markt 81, Gouda.
VOOR DE HOUTDRAAIERIJ. Flink aanvangsloon.
N.V. Houtwarenfabriek v.h. D. BREMMER Jzn., Waddinxveen.
MARKT 12-13
TELEFOON 660.
Enorme keuze lif MANTEL
STOFFEN, ZIJDEN «STOF
FEN. COMPOSE-S, RUSTEN
FLUWEELEN 4 -
PELTERIJEN
Gedurende de maand September zetten wij de bij ons
gekochte" bontvellen G R AT IS op uw mantel
