r
P.J. Revet& Zonen
Victoria
Belangrijke Mededeeling
murowuf!
Meisjes, Strijksters en
een nette jongen van 14-15 jaar
TUINDERIJ
te koop.
Modern Dansonderwijs
DG G0UDSCHE FRUITHANDEL
Voor Lips' Brandkasten en Slotenfabriek
IS DE ^ENT P. ROND Pz.. GOUDA.
4'lz Pandbrieven a 99
AUTOBANDEN^
Doet Uwe Inkoopen
bij de ADVERTEERDERS
in dit Blad.
GOUDSCHE COURANT ZATERDAG 15 SEPT. 1928 - TWEEDE BLAD
S. S. van Dantzig
CaLvé-Qotft
joo%ver
M. J. VAN VLIET
H.A.V. BANK
h.van der graaff
AJOUREN PLISSEEREN
[oog
ALLSOM*
CUSTARD
POWDER
TH. BINNENDIJK
De Stoom Ververij en Chemische Wasscherij
„DE PELIKAAN" vraagt
DANSLESSEN
Zwarte-, Gekleurde- en Boterballen
20 LAGE GOUWE 242 - GOUDA
Utrechtsche Hypotheekbank
Joh. Bel|
OiSSt
Michelin, United States, Dunlop, Firestom
J. HULLEMAN
GOUDA
Met 10ctober a.s. begint het nieuwe kwartaal
DROOGMAKING
Reeuwijksche en Sluipwijksche Plassen.
N. W. O. Gotdartn
VAN
JANSEN TILANUS
FRIEZENVEEN
ENZUM
Vraagt steeds het heerlijke
Krentenbrood, do fijne krakelingen
en de voedzame broze beschuit van
BROENENDAAL 32 GOUDA
Hoofdvertegenwoordiger voor
Gouda en Omstreken
Blauwstraat 19 Tel. 763
tevens machinaal vervaardigen van
STOFKNOOPEN
Ja. E. VAN DONGEN BOLDING
Burg. Martenssingel 154.
TEL. 777
Voor de THEE
17M
lfr
OCARNO'S
HERFST
vh. L. Boogssrdt
WED J.LEUPfiH «ZOON HAARLEH
Voor engros bij de
Fa. RENEMAN A v. i HEIJDEN ta Gouda
Vraagt ons gratis receptenboekje.
SCHILDERS VERFHANDEL
Oostharen 65 Gouda
Telefoon 280.
VERBANDARTIKELEN
THERMOGEEN WATTEN
SLOAN'S LIMINENT
HOESTMIDDELEN
i«m 90
Directeur der Begrafenieeen
Belast zich ook met
Crematie op Westerveld
Bouws 228 Telef. 822 Gouda
H. BROUWER DE KONING
Spieringstraat 153 Gouda.
Ona brood werd bekroond:
Arnhem 1923, 'a-Boach 1924, R'dam 1926,
Domecht en Utrecht 1927.
Aanmelding aan het kantoor: Fluweelensingel 22tus-
schen 9—12 of 3—6 uur. "8S
Mooi flologon TUINDERIJ to koop. Groot 1 of »/i H A.
met nieuwe tuinhuis, gelegen te Gouda. 1611 20
Te bevragen Huize MAR-JO Zwarteweg Gouda.
Aan hetzelfde adres eenige BURGERWOONHUIZEN met TUIN TE HUUR
GERARD P. F. Q00SSENS Bildsrdfjkstraat 8 's-Oravenhaga.
Hervat Medio October a.s. zijn
in de zaal van Café „CENTRAAL" ingang Zeugstraat.
De nieuwste dansen van de Intern. Congressen (Londen en Parijs) zullen
wederom door hem onderwezen worden.
Onderwijs In den nieuwsten stijl.
Inschrijving: lederen Dinsdag van 7—10 uur in de zaal „CENTRAL".
Voor het eerst Dinsdag 18 September.
VwonflWv't
Een tweede belangrijke factor, meneer, is: NOOIT
KOLENDAMP! U kunt een Victoria dadelijk na 't
vullen temperen - U merkt niets van kolendamp -
absoluut hermetisch meneer - en 100 nuttig effect -
want wat door de schoorsteen gaat is vrijwel
opgebruikt!
B E C M "F A OVSERINCK
In Gouda verkrijgbaar bij de Firma:
P. ROND PZN. Zeugstraat 96.
Vraagt Uw Grossier of Winkelier
van CORNELIS BROER
Firma Wad. A. Rletvald.
LANOE TIENDEWEÜ 27
TELEF 313
BLAUWE DRUIVEN,
PERZIKEN.
MELOENEN
AALBESSEN.
PRUIMEN
SINAASAPPELEN,
CITROENEN,
in voorraad
TAf-ELPEREN,
TAFELAPPELEN,
TOMATEN.
BANANEN,
STUDENTENHAVER
VRUCHTEN IN BLIK,
VRUCHTEN IN GLAS
2 x daigsche Autobesteldienst J. VAN DE MEER v.h. i C. de Mah
GoudaMoordrechtNieuwerkerkRotterdam
RotterdamNieuwerkerkMoordrechtGouSa WoerdenUtrecht.
Adres te GOUDA: Bodehuis: „HET CENTRUM" Nieuwe Markt, Tel. 677.
Adres te ROTTERDAM: Bodehuis: Grootekerksplein, Telefoon 4279.
UTRICHT
Pandbrieven f 47.000.000.—
De BANK stelt beschikbaar
in stukken van f1000.f500.— en f100.
40 D e Di r e c t i e
Mr. A. J. S. VAN LIER Mr. P. R. HOORWEG.
STEENHOUWERIJ
Am ROODBOL
HARDSTEEN ZANDSTEEN
SCHOORSTEENMANTELS
GRAFWERKEN.
ACHTER DE KERK - GOUDA.
VErKADE'S ruiter speculaas
25 cent per half pond. Per blik van
3 pond, 45 cent per pond. f
VERKADE'S BORSTPLAAT
18 en 22 cent por ons
10 J. C. FICKWEILEF,
Langs Tlsndswsg No. 45, Tslsfoon 549
Radio Electr. Tachn. Bureau
Blauwitraat 12 Tel. 66
Blijmoedig heuvel op
heuvei af op Uw
Vraagt geYII. prijscourant aan
ëa fabriek ta OedemavaarL
STEEDS NIEUWE VOORRAAD IN ALLE MATEN
REPARATIE EN VULCANISEEREN SPOEDIG EN BILLIJK
BANDEN-REPARATIEDOOZEN 70 CENTS
KLEIWEG 20 -
TEL. 350
I
ICFFIE I
Zij, die zich met ingang van genoemden datum op de
GOUDSGHE COURANT willen abonneeren, kannen
reeds vailaf heden dagelijks toezending der courant
verkrijgen, door invulling van onderstaand biljet en toe
zending aan het Bureau MARKT 31.
Ondergeteekende wenscht zich voor minstens drie maanden
ingaande 1 October a.s. te abonneeren op de
GOU DSCH E COURANT
Abonnementsprijs 2.25 per 3 maanden of 17 cent per week)
en verzoekt daarbij gratis toezending van het blad vanaf heden.
Naam en Woonplaats:
van da
■Ree yw.
broek
TblcJe
roiaer
Spoorweg G°
J&'
Ze zyn er: de rapporten me. Je cijfers.
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland
hebben hij schrijven van 4 Sept. j.l. aan
de Staten der provincie Zuid'-Hoiland toe-
gezonden de rapporten en een nota welke
ter rake de voorgenomen drooglegging dei
Plussen zy'n verschenen en aan Ged. Staten
zijn uitgebracht.
Het is een heel dossier:
lo. het rapport omtrent de droogmaking
uitgebracht door het Ingenieursbureau v.h.
J. van Hasselt de Koning te Nijmegen.
2o. een nota van het Rijksbureau voor
de Ontwatering.
3o. een nota van den Hoofdingenieur
van den Prov. Waterstaat naar aanleiding
van het rapport-van Hasselt de Koning.
4o. een rapport van de Commissie van
der Torren ter onderzoeking van het risico,
aan de e.v. drooglegging der Plassen ver
bonden;
5o. een rapport van den Hoofdingenieur
van den Prov. Waterstaat over het Rap
port-van der Torren.
Het is een merkwaardig geheel.
Vooral het laatste rapport van den hoofd
ingenieur van den Prov. Waterstaat, dat
d.d. 17 Nov. 1927 aan den Commissaris der
Koningin is uitgebracht, ie een interessant
stuk. Het is zoo interessant dat het vol
komen tot opheldering bréngt het lange
uitblijven van de bescheiden over deze
droogmaking, die al zoo geruimen tijd de
gemoederen bezig houdt. In dit rapport toch
komt de hoofdingenieur tot de conclusie
dat er een verlies op de droogmakingskos-
ten zal zy'n van 700.000 k 800.000, ter
wijl dezelfde hoofdingenieur zijn nota van
October 1925 op blz. 17 besluit met de me
dedeeling dat „het verlies begroot is op
nihil, zoodat het alleen een risicopost is".
En deze meening bracht de hoofdingenieur
op pag 10 tot deze ontboezeming:
„Zooals het werk is begroot, zal de
onderneming geen verlies opleveren. De
aan die droogmaking verbonden finan-
cieele risico is echter te groot voor de
gemeente Reuwijk. Hieraan kan echter
tegemoet worden gekomen door het
eventueel verlies te laten betalen door
Ryk, Provincie en gemeente Reeuwyk in
verhouding van 2:2:1. Hoewel bij deze
regeling het door Reeuwyk te betalen
bedrag zeer waarschijnlijk de 50.000
niet zal overschrijden, doch aanmerkelijk
hier beneden zal blijven, verdient het
toch aanbeveling de bijdrage van Reeu
wyk tot 50.000 te limiteeren!"
Deze beschouwing was gebaseerd op het
oordeel van den hoofdingenieur dat het
werk geen verlies zou opleveren, doch in
verband met het risico op een mogelyk
tekort moest worden gerekend. Nu deze in
Nov. 1927 tot het inzicht is gekomen dat
de waardebepaling van het land niet is
2300f 2600, zooals door hem was aan
vaard op grond van de uit de pachtwaarde
afgeleide toekomst-cyfers van den Direc
teur van het Rijksbureau voor de Ontwa
tering, maar 900.— k 1000.— directe
waarde per H.A., zooals door de commissie-
Van der Torren is aangegeven, en er dus
is een becijferd verlies op de drooglegging
van 7 k 8 ton, nu komt toch de vraag naar
voren, gegeven de aan het werk verbonden
risico, door den hoofdingenieur zelf geop
perd, of en zoo ja welke waarde aan dat
becyferd verlies van 7 A 8 ton is te hech
ten. Talrijk zijn de gevallen, waarbij van
risico wordt gesproken. Wie kan zeggen op
welk bedrag deze risico is te taxeeren
Deze ten aanzien der droogmakingskos-
ten marquante tegenspraak maakt geen
verheffenden indruk. En wanneer dan ten
slotte de hoofdingenieur erkent dat „indien
de Provincie de droogmaking wil doorzet
ten, dat zy zich dan'een belangrijk finan-
cieele offer moet getroosten", dan is dat
een Riet bepaald enthousiaste uiting vóór
dezè droogmaking en wettigt deze zeker in
geenen deeüe een afdoening dezer zaak, zoo
lang- men. omtrent datgene waarover mert
thaae nog in het duister tast, niet tot meer
dere-klaarheid* is gekomen.
Erblijken ten slotte twee plannen aan
hangig te zijn:
lo. droogmaking van het gehêele com
plex waardoor 784 H.A. land wordt verkre-
8en; a
1 2o. droogmaking van de Plassen met
uitzondering van de plassen Elfhoeven en
's-Gravenbroek, waardoor er 535 H.A. grond
zou komen.
De plassen Elfhoeven en 's-Gravenbroek,
gelegen aan de overzyde van den Bode-
graafschen Straatweg, worden dan gereser
veerd als de plassen voor sport en ont
spanning. De kostende pry's per H.A. wordt
dan hooger, terw\jl ook de polderlasten
stygen.
In het eerste geval wordt het verlies be
cijferd-op 7 k 8 ton, wanneer het lahd n i e
geëgaliseerd wordt opgeleverd,
het tweede geval wordt het verlies op de
zelfde basis op 6 k 6% ton geraamd.
Voorts blykt er uit dat het R(jk niet be
reid is 1/3 by te dragen in het geraamde
verlies van 8 ton en dat nadere onderhan
delingen worden gevoerd door Ged. Staten
om met het Rijk tot een oplossing op an
deren grondslag te geraken.
Het gaat er nu dus om of de Minister
van Binnenlandsche Zaken en Landbouw
bereid is diep genoeg in de beurs te tasten.
Geschiedt dit, dan zal de Provincie, als het
plan doorgaat, het twee derde gedeelte der
kosten moeten dragen, verminderd met de
Ryksbydrage, terwijl de Provincie voorts
de risico van de overschrijding van het te
kort heeft te aanvaarden.
Er wordt in de stukken gezegd dat men
deze droogmaking met zulk een groot ver
lies en risico, economisch rendabel moet
beschouwen. Een dergelijke opvatting be
hoort toch waarlijk wel eenigermate te wor
den toegelicht.
iEr wordt herhaaldelyk gewezen op de
risico's. Een van de belangrijkste risico's
is wel in het rapport Van Hasselt en de
Koning naar voren gebracht, n.l. de verkla
r.ng van het onvoldoend, aantal boringen
Op pag. 14 van dat rapport wordt gezegd
„De diepte van het zand is zeer ver
schillend, in Kalverbroek komt een
plaats voor waar het zand reeds op 5.55
M. iN.A.P. werd aangetroffen, terwijl
daarentegen in den Z.W.-hoek van Ra-
vensberg het zand 13.10 M.-^N.A.f. ligt.
Dat zelfs een aantal van 55 boringen
geen volledig inzicht kan geven, blykt
wel by vergelijking van de boringen 5
en 8, die op nog geen 160 M. uiteen een
verschil van 5 M. in de hoogte van de
zandlaag toonen."
Waar hier op zoo duidelijke wyze wordt
gedemonstreerd hoe noodzakelijk het is om
ter verkrijging van een juist oordeel over
de gesteldheid van den bodem een veel
grooter aantal boringen te doen verrichten
dan er zyn gedaan, daar blijkt dat in dit
opzicht nog al een en ander is nagelaten
om tot een volledig inzicht te komen.
fn nota van den Directeur van het
Ryksbureau voor de Ontwatering treffen
we ook deze, tot groote voorzichtigheid
manende passage aan:
„Men moet niet uit'het oog verliezen
„dat een dergelyk werk in buitengewoon
„slap terrein, ook buitengewone risico's
„oplevert, waardoor een overschrijding
„van de aanlegkosten met een beteeke-
„nend bedrag niet tot de onmogelijkheid
„behoort."
In de verschillende rapporten hierboven
genoemd, is de drooglegging alleen bezien
uit een technisch en financieel-economisch
oogpunt. Het is merkwaardig hoe daarbij
de meeningen over Verschillende zaken en
zeker niet van ondergeschikten aard, uit
een! oopen.
In het zeer uitvoerig rapport van Hasselt
en de Koning wordt de technische mede
deeling aangetroffen, dat, wanneer met
droogmaken wordt begonnen, nadat de om-
ringing gesloten is, met eenig tijdverlies"
door verschillende oorzaken, de plassen in
acht maanden na het begin van malen zyn
drooggelegd.
Alteen in het rapport van de Commissie
van der Torren is het vraagstuk ook bezien
van den ethischen kant. Tegenover het in
cultuur brengen van 784 H.A. land staat'
het verlies aan natuurschoon.
„Daargelaten de vraag, of hier be
paald van een natuurmonument mag
worden gesproken, zal door de droog
making der plassen ongetwijfeld voor
ontspanning en sport, voornamelijk voor
de inwoners van Gouda, maar ook van
elders woonachtigen, een gebied van
groote bekoorlijkheid verloren gaan. De
beteekenis uit een oogpunt van natuur
schoon spreekt o.a. uit het feit, dat
eenige vreemdelingen juist om die reden
zich in de nabijheid der plassen metter
woon hebben gevestigd. Ook zuilen
eenige personen, die hun bedryf maken
van viaschery op de plassen, in dit op
zicht van hun bestaan worden beroofd.'
Ziehier eenige losse grepen, die er op
wijzen dat het droogmakingsvraagstuk niet
een vraagstuk is van zoo eenvoudigen aard,
dat men, om een stokpaardje te berijden,
deze zaak kan en mag doorzetten.
Er komen hierbij grooter belangen in t
geding dan dat der gemeente Reeuwyk al
leen of een werkverechaffingsobject voor
Gouda.
Wat de Plassen voor Reeuwyk, voor Gou
da en ook voor den Haag en Rotterdam
kunnen beteekenen, daaraan wordt geen of
te weinig aandacht geschonken.
Denkt imen er dan niet meer aan dat
deze Plassen door de nieuwe hoofdwegen
kunnen komen te liggen in het centrum van
het verkeer en dat, waar in het droogma
kingsplan vaarten en wegen zijn ontwor
pen, deze ook kunnen worden gemaakt by
behoud der Plassen, teneinde ze tot een ge
liefd ontspanningsoord te maken? De cul
tuurwaarde en de financieel-economische
waarde daarvan behoort ook met ernst te
worden overwogen.
Dat men dit toch inzie, voor het te laat
te.
Wat de menichen zeggen.
GwkU krijgt Koninklijk bpzoek.
De AJF.C. en de officieele ontvangst
ten stadhuizc. Wat Gouda aan
bananen verschalkt.
Het is een feit, een verheugend feit, voor
onize gemeente van blondere beteekenlis,
dat in de komende dagen onze Koningin-
Moeder en Prins Hendrik der Nederlanden
naar Gouda komen. Hun komst geldt niet
een officieel bezoek aan onze gemeente;
Gouda dankt de eer van jiit vorstelijk be
zoek aan het feit dat in de vermaarde St.
Janakerk weder een van die onvolprezen
schoone kerkramen uit hjstorischen tyd, die
door weersinvloeden en andere oorzaken
veel hadden .geleden» door volkomen restau
ratie in volden luister wordt teruggegeven
aan die. schatkamer van wondere kunst, die
Gouda's kerk is. Dit kerkraam, een kunst
gewrocht van (Dirk Crabeth, voorstellende
„Jezua verdrijft de wisselaars uit den tem
pel" in 1567 door den Prins van Oranje ga-
schonken, is thans, dank zij den financieeien
steun van ons Koninklijk Huis en meerdere
kunstzinnige Nederlanders in voile glorie
hersteld en de Konin-gih-^Ioeder en de Prins
hebben het zich ten plicht gerekend als
hulde aan Hunnen grooten voorzaat, iby de
plechtige onthulling in Gouda's kerke te
verschijnen.
De komst van de Koningin-Moeder en de
Prins geeft blyk van medeleven, dat hoogc-
lyk wordt gewaardeerd, medeleven ook met
onze gemeente, daar ook ons Gemeentebe
stuur de eer van een bezoek op het Stadhuis,
de plaats waar de hartader van het ge-
nieenteleven klopt, wordt aangedaan. En
dit .bezoek, dat Gouda's bevolking zeker met
vreugde vervult, doet die hoop en de ver
wachting koesteren dat weldra het moment
ook moge aarjbreken dat Gouda's burgerij
de .geheele Koninklijke Familie in haar oude
en merkwaardige stad zal mogen begroeten
op een enthousiaste wiyze, die Haar toonen
zal hoezeer de harten kloppen voor hot
Oranje-Huis* niet het minst voor Haar, die
in tijden van zorgen veelal was do Draag
ster der Kroon en Haar, <U^Tnans met eere
sinds jaren die Houge moeitevolle plaats
heeft ingenomen. Dat zal zyn een dag van
feest!
Wappere ook Woensdag de driekleur
overal als uiting van vreugde over de komst
van Koningin-Moeder en Prins.
Enkele dagen terug was er in Gouda ook
feest. Het was het feest der A.J.C., de Ar
beiders Jeugd-Centrale, die Gouda had uit
gekozen voor haar gewestelijke samen
komst. Langs Gouda's straten zyn de jeug
dige feestgangers met ontplooide banieren
in fprschen opmarsch zingend opgetrokken
naar het Marktplein, om daar ten aanschou-
we vari <Je stedelijke overheid: uiting te
geven aan de idealen, die de arbeidersjeugd
in hun lied van den stnyd voor een betere
toekomst, verkondigen. Gouda's burgemees
ter heeft de .leiders dezer jonge atryders in
het historische stadhuis ontvangen en toe
gesproken, zooais dat dn talrijke gemeenten
van ons vaderland reeds eerder is geschied.
En de burgemeester heeft dit gedaan om
dat in dit verzoek tot emx officieele ont
vangst ook voor deze befcging hgt de open
lijke verkenning var. h" wettelijk gezag.
In zyn welkomstwoord heeft Gouda's bur
gemeester de jeugd begroet waarvan blij
heid en opgewektheid uitstraalt, de jeugd,
die moet worden opgevoed tot sterke karak
ters, om de maatschappij tot vooruitgang ta
kunnen brengen. Gouda's burgemeester
heeft daarbij niet verheeld er zyn leedwezen
over uit te spreken dat'deze jeugd wordt
gesteld in dienst van, de propaganda van een
bepaalde richting, dat hij het betreurt dat
deze jeugd dloor hen te belasten met ernstige
problemen, het moeilijk wordt gemaakt
jong te zijn.
Het is van meer Can één zijde den burge
meester euvel geduid dat hij, de vertegen
woordiger van het gezag in de gemeente,
de leiders der A.J.C. officieel ten Raatfhuize
heeft ontvangen en toegesproken. De mee
ning ia geuit dat een beweging als deze,
welke een zuiver socialistische propaganda
beoogt, en waarvan de leiders zyn be
schouwd als de ondarmijners van het ge
zag, een dergelijke officieele ontvangst niet
ten deel had moeten vallen.
Deze meening kan niet juist zijn, ze geeft
weer een éénzijdig standpunt, in broeden
zin moet deze beweging worden beoordeeld
en doet men zulks, <'an kan en mag van een
burgemeester, die boven de partyen behoort
te staan, wanneer een verzoek tot officieele
ontvangst hem bereikt, als hier is geschied;
geen andere wyze van optreden worden
verwacht. Dat de wyze van handelen van
burgemeester Gaar landt aijtn oorzaak niet
heeft gevonden in de politieke verhoudingen
in B. en W. en den Raad, het door den bur
gemeester gesproken woord getuigt dat van
bukken daarvoor geen sprake kan zijn.
Zeker heeft het menigeen onaangenaam
getroffen dat zoovele gemeentegebouwen
voor een „feestelijke" bijeenkomst zijn ge-
beaigd tot nachtleger, dat er regelingen zijn
getroffen, die aan het mee rende el der bur
gerij zeker niet sympathiek zijn. Er is ter
dege de indruk gewekt dat de machtsver
houdingen in het college van B. en W. aan
meerdere regelingen met vreemd zyn. Dat
dit ook inderdaad het geval ia, zal men aan
S.D.AJP.'sche zijde ook wel toegeven.
a
Mochten wy dezer diagen melding maken
van de vestiging van het modern-ingerichte
auto-.pateif dat de Ford-vertegenwoordiger
op grandiose wijze aan den Kleiweg heeft in
gericht, sindsdien is 'n nieuwe zaak geopend,
die mede veeft besproken is. Men herinnert
zich dat het fraaie woonhuis van de fairtilie
Jonker aan de Gouwe gemaakt is tot een
bananen-ry,pin richting en opslagplaats
van de West-Indische Bananen ha ml el van
W. Slont Het is nog geen tien jaar
geleden dat bananen in Gouda tot de
schaarse he vruchten werden gerekend. Het
te daarom wel merkwaardig eens er op te
wijzen dat waar -,n den aanvang slechte een
paar duizend bananen per week werden ver
kocht, die banaaien-eters het zoover hebben
weten te brengen dat de 2000 zijr. geworden
tot 50.000, neen tot 80.000 bananen thans
per week. Er wordt hier dus wel een aardig
banaantje verschalkt] 't Is ook geen won
der. iDe Hollander, dus ook de Gouwenaar
heeft de banaan, als een smakelijke en voe
dingskracht 'bezittende vrucht leeren waar-
deeren en zal deze ongetwijfeld in nog be
langrijk grooter aantal gaan verbruiken.
Het is heel aardig hoe de banaan, ads hij
per wagpnladmg bdj trossen van wel 200
stuks, groen, dus onrijp, aankomt, door eer.
zorgvuldige temperatuurbehandeJing ry.pt
en voor de consumptie geschikt wordt.
Wie er iets meer van weten wil, raden wij
aan, in de practische inrichting van den
heer Slont eens een kijkje te gaan neanen.
Da ontruiming «m hst Rijnland.
Kans op een vergelijk?
Ondanks de polemiek tusschen Briand,
den Franschen minister van buitenlandsche
zaken en Hermann ML 11 er, den Duitschen
rijkskanselier over 't vraagstuk der ontwa
pening, nemen de conferenties geen ongun
stigen keer en over het resultaat der by
eemkomst van Donderdag wordt zelfs gezegd;
dat dit bevredigend mag worden geacht, al
is er nog nieta positiefs bereikt
Herhaalde keeren en in allerlei toonaar
den hebben die Duitschers zoo voor en na
hun standpunt met betrekking tot de op
heffing der bezetting toegelicht. De ontrui
ming besdhouwen zy niet als een gunst,
maar als een recht, dat zy zoowel in poli
tiek, moreel als juridisch opzicht meenen te
kunnen laten gelden. Vandaar dat van Duit-
sche zyidie meermalen is beweerd, dat
Duitschland er niet aan kan denken conces
sies te doen of met compensaties voor den
dag te komen. Duitschland zoo wordt be
toogd heeft stipt de hand gehouden aan
de correcte tenuitvoetrleggring der vredesver
dragen; op het gebied der ontwapening
heeft het gedaan, wat het tractaat van Ver
saalles eisohte; de clausules inzake de ge-
demilitariseerde zior.e heeft het nauwgezet
in acht genomen. Op de wy'ze, waarop
Duitschland de schadevergoeding betaalde,
kan evenmin iets aangemerkt worden.
Frankrijk van zijn kant heeft het Rijnland,
waar het in militair opzicht feitelijk beslag
op heeft gelegd .steeds als een onderpand
beschouwd voer de herstelbetalingen. Het
feit nu, dat het bestaan der republiek in
Duitschland is verzekerd en verder de om
standigheid, dat de financieele regelingen
met de overwinnende mogendheden tot be
vrediging van deze laatste op onberispelij
ke wijze worden uitgevoerd, zyn volgens de
Duitschers redenen te meer om eindelijk aan
de bezetting een einde te maken.
Dezer dagen nog -heeft de Vorwarts, het
orgaan van Hermaan Midler's partij, ver
scheidene der bovenstaande motieven voor
een vervroegde ontruriming eveneen8 aange
voerd en er bovendien nog op gewezen, dat
Duitschland zich geheel in dienst van den
vrede heeft gesteld. In dit verband wordt
gewezen zoowel op de arbitrageverdragen,
die het met de buui-staten heeft gesloten
als op het pact van Locarno en het antl-
oorlogsverdrag van Kellogg. Dit laatste
vormt, zoo zegt de Vorwarts, een soort Lo
carno voor het Oosten, omdat zoowel Polen
als Duitschland tot dte onderteekenaars van
KelloggV pact behooren: „Frankrijk en
Europa hebben du8 vraarborg na waarborg
voor Duitschlands vrodeswi! ontvangen".,
Maar, evenals by de- .Duitschers in t alge
meen, ontbreekt by h<st socialistische hoofd
orgaan de bereidheid om zich financieele of
andere offers te gettoosten, teneinde een
bespoedigde opheffing der bezetting te ver
krijgen. En van e«> militaire controle na
de ontruiming wilkm de Duitschers in het
geheel niets weten. Dat hebben ze op de
conferentie eveneens duidelijk gemaakt
en, xooék wij reeds berichtten, sloot
lord Cuahendun, die Chamberlain we
gens diens stekte vervangt en die te Ge-
nève de rol van bemiddelaar vervult, op dat
stuk van zaken rich hij- het Duitache stand
punt aan. Aan den anderen kant verluidt,
dat Duitschland niet ongenegen sou zyn
Franache tegemoetkomendheid op eeniger-
lei wyze te compenseren, doch de tele
grammen, die deze mededeeling behelzen,
lichtèn ar niet over in waaruit deze com
pensatie eventueel zal bestaan. In elk geval
bestaat een mogelijkheid, dat tenslotte een
vergelijk tot stand zal kojnen. Of dit in G«-
nève reeds zal geschieden, is ondertusschen
de vraag. H^jlmans en Briand hebben voor
een korten tyd Genève verlaten, doch zij
keeren Zondag terug. In dien tuaschentyd
raadplegen zy natuurLyk hun regeeringen,
zoodat men pae de volgende week een ver
dere ontwikkeling tegemoet kan zien der
onderhandelingen. Een optimistisch bericht
zegt, dat men stellig rekent op een positief
resultaat deeer besprekingen. Dat deze hoop
niet beschaamd moge worden!
EU1TENLANDSCH NIEUWS.
DUITSCHLAND.
De moord in den sneltrein.
De dader vastgesteld.
De politie te Harburg beeft na de
verklaringen van dien getuige (fee met
den moordenaar in denzelfüten trein
bad gezeten, spoedig zim identiteit
kunnen vaststellen. Het is de 30-iarL
ge Emfil Hop, düe korten tijd bij fami
lieleden te Harburg gewoond bad,
d0cfel iSöL L>in9icta8 verdlwenen i».
Met WggWbineait van dien mede-re'zi-
p^gtoikomen op Hop, die bo-
veffKiiön*VègenB diefstal, inbraak en
berooving meerdere vonnissen achter
den rug heeft. De main is echter nog
voortvluchtig, maar de politie kent al
zijn schuilplaatsen.
FRANKRIJK.
Het postvliegtuig van de „lie de Francs".
Vliegers en poet gered.
De „Ile de France" is te Havre aange
komen, maar van de avion-amphibie van
luitenant Demougeot is nog geen spoor ge
vonden.
Men vreest dat Demougeot in zee gestort
is. Een landing ergens op de kust is hoogst
onwaarschijnlijk geworden, nadat er vter
en twintig uur verl oopen zyn en niet hfet
minste bericht is gekomen.
STADSNIEUWS.
GOUDA, 15 Sept. 1928.
Koninklijk bezoek aan Gouda.
Onthulling van het kerkglas
van Prins Willem I.
Men deelt ons van de zyde van het Ge
meentebestuur mede dat by de pleditige
overdracht van het herstelde glas no. 22
in de St. Janskerk alhier oorspronkelijk
geschonken door der. Prins van Oranje in
1567 en welke overdracht zal plaat»
hebben op Woensdag 19 September aji..
Hare Majesteit de Koningin-Moeder aan
wezig zal zytn en ook Zyne Koninklyke
Hoogheid Prins Hendrik der Nederlanden-
De Koningin-Moeder zal te ongeveer 2l/\
uur n-Üi». van dien dag te Gouda aankomen
(per auto) uit de richting Bodegraven «i
aan de grens der gemeente worden ontvan
gen door den Burgemeester.
Na de plechtigheid in de St. Janskerk zal
te ongeveer 4 uur het Gemeentebestuur de
hooge eer hebben Hare Majesteit en waar-
Kchynlyk ook Prins Hendrik te ontvangen
ten Stadhuize, alwaar een thee zal worden
aangeboden.
Daarna zal er voor de Leden van den
Gemeenteraad gelegenheid zyn aan Hare
Majesteit en Z. K. II den Prins te worden
voorgesteld.
Te ongeveer 5 uur zal Hare Majesteit ds
Koningin-Moeder wanneer tyd beschik
baar i8 na een korten rit door de stad d«
gemeente weder verlaten.
De staking aan de Plateelbakkerij
„Zuid-Holland" en hare gevolgen.
Heden gaat het ontslag in van het ten
gevolge der staking werkloos geworden
personeel van de Plateelbakkerij „Zuid-Hol-
nd".
De ovens van het bedryf worden heden
gedoofd en daarmede staat het atop.
In totaal bedraagt het aantal werkloozen
van dit bedryf c.a. 275 man. Een 30-tal per
sonen blijven nog in de fabriek voor klei
nere werkzaamheden, maar geproduceerd
wordt er vanaf heden niet meer.
Het weder op temperatuur brengen der
ovens vordert geruimen tyd„ zoodat er
voor het weder in bedrijf stellen zeker wel
geruimen tyd zal verloopen.
Bevoegdheid tot tJcmmen bijvolmacht.
Burgemeester en Wetrouders van Gouda
maken bekend, dat een kiezer, met inacht
neming van het in de Kieswet bepaalde, be
voegd is by volmacht te stemmen, indien zijn
beroep of werkzaamheden medebrengen, dat
hy herhaaldelijk of althans gedurende het
gedeelte van het jaar, waarin de stemming
gewoonlyk valt, werkzaam pleegt te zyn
buiten de gemeente op welker kiezerslyst hy
voorkomt, mits zyn afwezigheid, indien hy
gedurende het tijdvak of de tydvakken,
waarin hy aldus werkzaam is, een of meer
malen in die gemeente terugkomt, als regel
telkens langer dan drie dagen duurt.
Mede is, met inachtneming van het in de
Kieswet bepaalde, bevoegd by volmacht te
stemmen de vrouw, welke, gehuwd met een
kiezer, die voldoet aan de bovenvermelde
voorwaarden, met haar man, in verband met
diens beroep of werkzaamheden, afwezig
pleegt te zyn.
De kiezerslyst wy'st aan, welke kiezers
bevoegd zyn byl volmaakt te stemmen en