Gemeenteraad van Gouda.
(«iX"""de hMrv-d-Ber,f
Da Reorganisatie van het
Financieel Gemeentebeheer.
LAATSTE BERICHTEN.
Beurs van Amsterdam.
De Gemeenteraud is» gisterenavond onder
leiding van (Burgemeester Gaariandt in
openbare vergadering bijeen geweest ter be
handeling van het voorstel tot reorganisatie
van het financieel gemeentebeheer met
daaraan verbonden installing van een cen
trale incasso en een centrale adminitratie.
Alle leden waren tegenwoordig, behalve
de heer Koemans, die wegens familieom
standigheden verhinderd was.
Allereerst iwerden de notulen van 11 April
middagzitting gearresteerd, die van 11 April
avondzitting, 12 April, 17 en 29 October
werden aangehouden.
Mededeeling inzake de Ophaal- en Stor-
tingsdienst.
De VOORZITTER deelde namens B. en
W. mede:
dat Gedeputeerde .Staten by schry ven d.d.
22/26 October 1.1. hebben goedgekeurd het
raudsbesluit d.d. ,23 Juli 1928 tot wyiziging
van de gemeentebegrooting 1028 en daarby
opmerken, dat de goedkeuring uitslui
tend verleend is ten einde de beschikking
over eenig crediet te geven waaruit de kos
ten van de adviezen nopens den ophaal- en
stortingsdienst etc. bew.treden kunnen wor
den. Omtrent den dienst zelve
wens ch en zy hunne meen-ing
voor te behouden.
Commissie voor de Financiën.
De VOORZITTER deelde mede dat Maan
dagnamiddag het voorstel nog besproken
was in de Commissie van bystand yoor de
Financiën, waarvan thans een schreven by
den Raad was ingekomen.
Dit schryven luidde:
„Gehoord de mededeelingen van den Voor
zitter geeft onze Commissie Uwen Raad in
overweging den heer Wethouder van Finan
ciën nadere hiededeelingen te doen verstrek
ken, voorafgaande aan de behandeling in
zake het in Uwe vergadering van 23 Febr.
1927 aangenomen voorstel van B. en W.
dezer gemeente d.d. 8--S&! Dec. 1926 no. 167,
hetwelk o.m. inhield innchting eener cen
trale boekhouding.
Wethouder VAN STAAlL (s.d.) herinner
de aan het voorstel-Veenstra in Dec. 1926,
waarby de Raad sympathiek stond voor de
invoering van de Centrale Boekhouding.
Het verschil bestond alleen hierin dat de
secretaris voorstond in zeker tempo daartoe
over te gaan. Mevr. Riesz heeft volgens spr.
toen de Secretaris nog verzocht in samen
werking met den neer Veenstra te trachten
deze aangelegenheid tot stand te brengen.
In de vergadering van 20 Jan. 1927 is zeer
stellig drang daarop uitgeoefend. De Raad
heeft ten slotte gezwicht voor de argun^n-
tatie van den Secretaris om het door dezen
aangegeven tempo te aanvaarden. De Raad
heeft toen echter besloten de Centrale Boek-
nouding in te voeren.
Nu bestaat de meening vooral onder de
nieuwe leden dat het thans aan de orde zijn
de voorstel iets nieuws is.
Het heeft spr. ook gefrappeerd dat van
de ambtenaren n u zooveel oppositie is geko
men, tet-wyi van dien kant de vorige maal
niets is gehoord. Spr. is over die felle oppo
sitie zeer verwonderd. Aan spr. zou alleen
kunnen worden verweten dat in dit voorstel
niet is verwezen naar de vorige behandeling.
Daaraan is niet gedacht. Het thans inge
diende voorstel is er gekomen door volledige
samenwerking tusschen den heer Keegstra,
den Secretaris en spr. fWordt dit voorstel
thans niet aangenomen, dan gaat in elk ge
val door de benoeming van den boekhouder
voor den ontvanger en de ophaal- en stor
tingsdienst tot welker instelling besloten is.
Ook is dan noodig een boekhouder voor
Gemeentewerken en een klerk by den Reini
gingsdienst, terwyl ook de Lichtfabrieken
aanvulling van persopeel behoeven. Al kun
nen voor de opzet van de Centrale Admi
nistratie geen cyfers worden gegeven, de
uitgaven by niet-invoering zijn wel te noe
men. De Secretaris is van oordeel dat nlet-
invoering thans beteekent meerdere uitga
ven. Spr. meent dat dat waar hier drie prae
adviezen over deze zaak zijn, welke in het
voorstel zijn neergelegd en waar principieel
reeds over de ^caak is besflist, dat de Raad
thans gunstiger tegenover dit voorstel zal
staan.
De heer MUYLWIJK (a.r.) staat paf over
deze mededeeling van wethouder Van Staal.
Hier is een misverstand. Er wns destijds
verschil van meening met den Secretaris,
niet over de administratie als geheel, maar
over de Secretarie-adminirftratie. Daarover
liep de ciuaestie van het tempo. Maar dat is
heel wat anders dan de wethouder zegt. Spr.
kan zich ook niet voorstellen dat B. en W.
zullen komen met een voorstel als er al een
raadsbesluit is.
De door wethouder Van Staal opgesomde
uitgaven voor nieuw personeel bij de ver
schillende diensten thans acht spr. bang
makerij.
De heer VAN WIJNEN (e.g.) merkte op
dat de wethouder de thans gedane medt-
deellng ook in de Commissie voor de Finan
ciën heeft gebracht. Is dat Ju'3t dan maakt
dat een groot verschil. Daarom moet dit
eerst woeden uitgemaakt.
De VOORZITTER meent dat 'de beant
woording van den wethouder wel tegelijk
by de a'gemeene beschouwingen over het
voorstel kan plaats hebben en stelde daar
om voor daartoe over te gaan.
De heer, Mr. DE WITT WIJNEN (lib.)
kan zich daarmede niet vereeniger.. Deze
zaak moet eerst worden afgedaan. Spreker
wilde daarover ook een en ander zeggen.
T)e VOORZITTER merkte op niet te heb
ben gezegd dat de heer de Witt Wijnen daar-
- toe niet het recht had.
De heer Mr. DE WITT WIJNEN stelde
allereerst de vraag of de verklaring van
wethouder Van Staal is afgelegd door hem
persoonlijk dan wel namens B. en W. Spr.
a acht de verklaring epn zeer kardinaal punl.
Spreker merkt on dat blijkens het verslag
in het „Goudsch Volksblad" van 19 October
j.l. lij de behandeling van het voorstel tot
aankoop van het pand Gouwe no. 2 voor de
stortingsdienst de heeren Middelweerd en
Muijlwyk nauwkeurig hebben gestipuleerd
dat daarmede niet werd beslist over de Cen
trale Boekhouding. En blijkens het verslag
in „de Goudsche Courant" heeft ook de wet
houder Van Staal gezeg^ „dat alle andere
zaken aan den Raad zullen worden voorge
legd" Geen woord heeft wethouder Van
Zitting van Maandag 5 Nov. 1928
dea avonds 8 uur.
Staal geopperd dat over het principe der
Centrale administratie zou zijn beslist. In de
vergadering van 23 Febr. 1927 is ook het
voorstel van de S.D.A.P., dat beoogde de
vaststelling van de Centrale Boekhouding
verworpen met 6 stemmen voor en 11
tegen, waarna het voorstel van B. ert W. tot
de geleidelijke reorganisatie der adminis
tratie ter secretarie, de inrichting van ge
meentewerken tot een bedrjjf daaronder be
grepen, werd aangenomen met algemeene
(17) stemmen. Maar hieruit blykt dat er
geen sprake is van een reeds eerder geno
men besluit. Spr. begrypt de verkluring van
weth. Van Staal niet en noemt dit een po
litiek, die ver boven zyn bogrip gaat-
De heer MUDDELW HERD (r.k.) sloot
zich bij dit betoog en dat van den heer Muyl-
wyk aan. Hy heeft de bespreking in 1927
medegemaakt en het bèvreemac hem
dat de wethouder daarvan deze verklaring
geeft.
De heer OVERHAND (s.d.) meent uit de
nota van den heer Pot, welke naar aanlei
ding van het rapport-Veenstra is gemaakt,
te moeten concludeerai dat de Secretaris
was voor de Centrale udministratie. Daarop
is het voorstel van 28 Dec. 1026 gebaseerd.
Wethouder VAN STAAiL repliceerde en
wees er op dat weliswaar geen definitief
besluit was genomen maar wel het principe
,was beslist.
Algemeene beschouwingen.
De heer MUJJLWIJK (a.r.) herhaalde
allereerst dat de vorige bespreking niet be
trof de centrale administratie, maar de
boekhouding ten stadhuize.
Het is spr.'s ervaring dat het onmogelijk
•is scheiding te maken tusschen den techni
sche administratie en de boekhouding en als
het contact tusschen Directie en Boekhou
ding verbroken wordt, is dat ten nadeele
van het bedryf. Een centrale administratie
zal veel tyd vorderen en stroef werken. Een
centraal magazijn acht spreker een onding,
mindere kosten aan kantoorbehoeften spe
len geen rol. De andere kantoren moeten
ook intact blijven wanneer alleen de hoofd
boekhouding wordt overgeplaatst. Als al
leen de hoofdboekhouding overgaat, dan
krygen we een centralisatie van decentra
lisatie resten! Dfe kosten voor de centrale
administratie zullen duurder zyn in de be
drijven. Den Helder kost by centralisatie
18.000.meer dan Gouda. Spr. wil gaar
ne cyfers zien inplaats van te gelooven op
gezag van den heer Keegstra. De kosten
Reiniging in Amersfoort bedragen 6G0O.
en in Gouda 2091.Er is aangevoerd
Sliedrecht met 12.000 inwoners, dat veel
kleiner is en niet voor vergelijking vatbaar.
Spr. vergelijkt ook Enschedé en Den Hel
der.- De leider van den Helder, een soc.-de-
mocraat, zegt dat die dienst daar niet vol
doet.
De heer Mr. DE WITT WIJNEN (lib.)
sprak het allereerst uit niet tevreden te zijn
over de voorbereiding van deze zaak. Spr.
heeft zich afgevraagd of B. en W. zoo wei
nig sympathie hebben voor deze Raad of
zoo weinig prijs stellen op zijn oordeel, dat
zij aldus hebben gehandeld. Spr. had noch
van den Voorzitter, noch van B. en ,W. een
dergelijke behandeling verwacht.
Spr. herinnerde er aan dat nu pas op
het laatste oogenblik de commissie voor de
financiën is gehoord en het georganiseerd
overleg in 't geheel niet. Spr. wees er op
hoe het raadslid van Staal in Juli 1924 by
een voorstel tot grondaankoop voor de Van
Itersorolaan en ook daarna bij andere gele
genheden op 6 Oct. 1925 en 24 Nov. 1925
had aangedrongen op het hooren der Com
missie voor de Financiën. Spr. heeft zich
thans afgevraagd hoe de wethouder Van
Staal thans tot een ander inzicht is geko
men. Spr. kan zich levendig begrijpen als
de Commissie voor de Financiën nu zoo op
't laatst bijeengeroepen, niet thuis zou heb
ben gegeven. Ook wethouder Donker, die
in Febr. 1924 bij een geldleening-voorstel
het advies der Commissie vroeg, heeft daar
aan niet gedacht.
Het negeeren van het raadsbesluit dat
beoogde dat wel georganiseerd overleg met
de ambtenaren zou plaats hebben, zooals in
de adressen was verzocht, vond spr. frap
pant.
Het schijnt dat B. en W. in hetgeen het
triumviraat: de heeren Van Staal, Pot,
Keegstra, zegt, alle vertrouwen stellen, dat
Raad, Commissie van Bijstand, Georgani
seerd overleg en hoofden van dienst e. a
dat onvoorwaardelijk moeten aanvaarden,
daar in het systeem van B. en W. ze eigen
lijk pas aan 't woord komen als de beslis
sing gevallen is. Spr. stelde de vraag of
dit een voorbereiding is als in art. 179 s der
Gemeentewet wordt gevorderd?
Wat het voorstel zelf betreft, spr. wilde
dit aldus splitsen:
1. de centrale administratie met de cen-
trale kas.
2. de gemeentelijke bankinstelling.
Spr. wil zeker niet onderschrijven dat het
veelal om details gaat. Maar daarover zal
de heer Van Wynen wel spreken, die met
het boekhoud technisch gedeelte volkomen
vertrouwd is.
Spr. verschilt hemelsbreed van meening
met den heer Keegstra. Diens gebouw moge
een mooi constructief gebouw zijn, het piist
echter de fundamenten. Ten opzichte van
de centrale administratie heeft spr. zich
twee vragen gesteld, n.l.
a. Past dit voorstel in onze Gemeente
wet of is het daarmede in stryd
b. Welke waarde heeft het voorstel los
van de Gemeentewet.
Spr. acht het voorstel in stryd met de
Gemeentewet. In art. 115 staat ten aanzien
van den ontvanger:
„Van de door hem voor de gemeente ont
vangen inkomsten en gedane uitgaven houdt
hij geregeld boek en doet hij jaarlijks reke
ning aan Burgemeester en Wethouders."
Nu wil de heer Keegstra en B. en W. by
verordening vastleggen dat de ontvanger
zijn boeken doet houden. Dat is een heele
naieve interpretatie, daar het hier niet geldt
een vrijwillige daad van den ontvanger,
maar een hem bij verordening opgelegde,
waaraan hij zich niet kan onttrekken. Dat
dit in stryd is met de wet, is ook de mee
ning van Oppenheim. Wat hier geschiedt Is
een unicum in ons land.
Het tweede punt dat onwettig is, zit in de
verordening, waarhij de ontvanger betalin
gen kunnen worden opgedragen voor het
slachthuis. Dat kan niet zonder mandaat,
tenzy de verordening zou zijn een bedriJfs-
verordening krachtens art. 114bis der Ge
meentewet, maar dat kan niet het geval
zyn, daar deze verordening dan niet ït is.
Spr. citeerde ten aanzien van art. 114
Oppenheim-van der Pot deel II blz. 887 en
het Kon. besluit van 29 Nov. 1921, voorko
mende in Luttenberg Verzameling blz. é38.
Waar dit voorstel draagt de signatuur
van B. en W., stelde spr. de mogelijkheid
dat de Voorzitter van het college, die een
vorig maal tegenover Dr. Hoffman meende
te moeten opmerken dat deze inwendig ver
scheurd was, nu datzelfde euvel moest on
dervinden, daar de burgemeester krachtens
art. 70 der Gemeentewet een besluit dat
strijdig is met de wet, niet tot uitvoering
brengt.
De centrale administratie op zichzelf acht
spr. niet voordeeliger. Als eerste vraag
heeft spr. zich gesteld: Is deze reorgani
satie noodig. De rapporteur zegt dat de ad
ministratie in orde is. En evenmin zegt hy
dat de reorganisatie voordeeliger is. Spr.
heeft zich ook afgevraagd of dit voorstel oN
ganisatorisch juist is. Dat is het niet. Het is
een studeerkameolstelsel Spr. is tot de over
tuiging gekomen dat de bedryfsboekhou-
ding op de bedryven moet blijven.
Spr. heeft ook het moreel bezwaar, dat
verantwoordelijkheid moet worden aan
vaard, voor een boekhouding, die men niet
behoeft te houden. Spr. noemt wat men hier
wil een amphilie, een tweeslachtig wezen:
de kleine Goudsche kikvorsch wil zich op
blazen tot een Amsterdamsche leeuw!
De praktyk zal zyn dat de centrale ad
ministratie alleen de hoofdboeken houdt en
de rest blijft bij de bedrijen, dat beteekent
een nieuw duur lichaam scheppen. Merk
waardig heeft spr. het gevonden dat geen
kostenberekening is gemaakt. In Hilver
sum kan dat wèl Een accountant die in
particuliere zaken een' reorganisatieplan
ontwierp zonder kostenberekening, zou in
een hoek worden gezet. Spr. heeft dan ook
den indruk dat B. en W. willen reorgani-
seeren om iets nieuws te brengen.
Vervolgens kwam spr. tot de gemeente
lijke bankinstelling.
Spr. verbaast zich over het standpunt van
B. en W. dat zij geen of weinig reserve
noodig achten en de bank niet steeds li
quide behoeft te zyn, zulks op grond dat
toch altijd de belastingbetalers achter de
bank staan. Spr. vroeg waarom dan wel de
bedryven reserveeren en de Staat der Ne
derlanden, de Rijks Postspaarbank, die 83
millioen, d. i. 11.9 der inleggelden reser
veert? Zijn die dan minder goed voor hun
geld dan Gouda?
Volgens het triumphiraat en B. en W. zou
het niet onmogelijk zyn 3 millioen credit
gelden te krygen. Spr. ïg van oordeel dat
deze dan moeten wegvloeien van de spaar
banken en particuliere en middenstands-
banken. Spr. weet dat dit be teekenen zou
vermindering en opzegging van kleine ore-
dieten. Wanneer die gelden, zooals B. en
W. meenen, moeten komen van nog andere
zijde, die het geld in de kous of op de bed-
deplank bergen, Wan noemt spr. een derge
lijke opvatting een politiek van de kous en
de beddeplank!
Spr. is er van overtuigd dat een dergelyk
bedrag hier niet is by een te krygen, alles
medegerekend, nog niet.
Het nut dezer bankinstelling begrijpt spr.
niet. Uit het verslag van den directeur van
den Postdirodienst blijkt dat de Rijksgiro
de concurrentie heeft van de gemeentelijke
girobank. Spr. acht het niet onmogelijk dat
van Rijkswege zooals by de telefoon o.a.
zal worden ingegrepen.
Het is spr. gebleken dat de bank er moet
komen omdat de gemeente geld moet heb
ben. Dat is de eigenlijke kwestie waar het
om gaat! Maar daarvoor moet niet een duur
bedrijf worden opgericht! Spr. kwam ten
slotte tot deze conclusie:
de verordeningen en besluiten zijn juri
disch onjuist;
de opzet is organisatorisch fout, een te
rugtreden in de, historie, die juist de zelf
standige bedrijven heeft geschapen;
het bankbedrijf is economisch en commer
cieel een waagstuk, waaraan Gouda niet
mag meedoen.
Op grond daarvan verklaarde spr. zich
tegen het voorstel.
De heer VAN WIJNEN (e.g.) bezag het
voorstel van den technisch-boekhoudkundi-
genk ant. Spr. noemde den heer Keegstra,
wiens denkbeelden dit voorstel weergeeft,
een theoreticus, die van de eischen der ge
meentebedrijven geen verstand heeft. Spr.
vraagt wat is centrale boekhouding? Is het
alleen het bijhoudend er hoofdboeken en
journaliseeren Neen, zelfs de correspon
dentie wordt naar den centralen dienBt ge
voerd. Zouden het alleen de hoofdboeken
zijn, dan is er geen sprake van personeels
vermindering by de bedryven en zullen eer
ste krachten noodig blijven. In werkelijk
heid is het de bedoeling dat alle admini
stratie verhuist, dan moet ook in het voor
stel worden gesproken van de boekhouding.
Spr. voorziet daaruit een hevige strijd
tusschen de centrale administratie en de
bedrijven, omdat het onbestaanbaar is een
goede bedryfvoering te hebben als men niet
zit te midden der gegevens. Het is alles
theorie. Per telefoon inlichtingen vragen en
geven gaat niet. Het wordt een gedraaf en
een gedrang.
De geheel bedrijfsvoering bestaat uit de
tails. Alles moet aansluiten. Dat is hier
totaal vergeten. Het centraal magazyn
wordt door spr. evenzeer als door den heer
Muylwyk veroordeeld. Spr. ontraadde sterk
de aanneming van het voorstel. De eenheid
van leiding moet in de bedrijven worden
gehandhaafd. In de bedrijfsvoering moet
niet worden ingegrepen. Spr. grondde z«n
practische bezwaren op zijn ervaring an
ambtenaar in dienst van een groot bedryf
en als leider van het verenigingsleven.
De heer VERKERK (a.r.) gaf mede
uiting aan zijn ontstemming over de over
haaste behandeling. HU sloot zich aan b«
de reeds door vorige sprekers aangevoerde
argumenten tegen dit voorstel en voegde
daaraan nog toe eenige beschouwingen van
historischen aard, die aantoonden dat stroo
mingen van centralisatie en decentralisatie
telkens na jaren terugkeeren.
Wanneer men wil cent rali see ren om tot
bezuiniging te -komen ,laat men dan de
Reinigingsdienst en Gemeentewerken ma
ken tot één dienst. Bezuiniging in het voor
stel dat thans aan de orde is, ziet spr. niet.
De noodzakelijkheid is er niet, want in het
voorstel staat dat de administratie bevre
digend is. Er wordt nu een zekere economi
sche eenheid uit elkander gerukt. Er is in
het voorstel tegenstrijdigheid. Slaat nu de
ontvanger, die gemaakt wordt tot een loket-
ambtenaar, onder of boven de leider van
den dienst? De hoofden van diensten zul
len dan desgelUka zyn. Staat de ontvanger
bovenaan, dan krijgt de leider van de cen
trale administratie 7 chefs boven zich.
Het karakter van een girodienst die ren
te geeft, is een gansch ander dan van een
die geen rente geeft. Hier wordt bedoeld
een dienst, die geld moet opbrengen om het
verlies van den ophaal- en stortingsdienst
te dekken. Als de gemeentebank, waarin de
hypotheekbank al is verborgen, geld gaat
geven, dan krijgt ze risico; die de gemeen
te niet mag dragen. Op dat pad mag de ge
meente zich niet begeven. Het uitbreiden
der overheidstaak in dit opzicht is onge-
wenscht.
De heer Dr. HOFFMAN (r.k.) meent dat
het vraagstuk van centralisatie of decen
tralisatie moet worden bekeken naar ge
lang van tyd en omstandigheden.
Spr. toont aan dat het hier gevraagde
niet noodig is. Spr. acht zich niet gebonden
aan een uitspraak als door wethouder Van
Staal aangegeven. De exhorbitante belas
tingdruk hier mag nog niet meer worden
verzwaard.
Spr. zeide tot den wethouder, in wien hU
een Mussolini ziet in duo-decimo-forthaat,
dat hij zooveel mogelUk het georganiseerd
overleg moet raadplegen. De Haagsche soc.-
dem. wethouder Drees verklaarde aan spr.
tegenstander te zijn van gemeente-giro.
De heer KAMPHUIZEN (c.h.) meende
dat waar vorige week reeds 20 uur aan de
behandeling dezer zaak was besteed, nu na
deze bespreking een beslissing moest val
len. Spr. weet zeer goed dat er over de
reorganisatie ter secretarie is gesproken,
maar niet over/de centrale boekhouding.
Spr. gaf in overweging nu eerst eens de
proef te nemen met den Ophaaldienst.
Blijkbaar is het college geheel onder den
invloed gekomen van den heer Keegstra.
Maar spr. heeft de overtuiging dat de cen
trale administratie veel en veel duurder zal
blijken te zijn. Wat men heeft aangevoerd,
het is alles den slag in de lucht. Spr. iB
overtuigd dat de gebruikers van den dienst
alle kosten zullen moeten betalen. De bank
instelling acht spr. een geVaarlUke proef
neming. Het is spr. niet gebleken in al het
geen door den heer Keegstra is aangevoerd,
dat deze ook maar eenig deugdelijk bezyraar
heeft weggewerkt. Hetgeen door den neer
Klippers bij de bespreking is aangeWrd
tegen dit stelsel, acht spr. volkomen juist
en is voor hem een sterk bewijs dat daartoe
niet moet worden overgegaan.
De heer FOKKERS (s.d.) kan, tot zyn
spijt, ook niet met het voorstel meegaan.
Spr. onderschryft veel van de bezwaren die
naar voren zyn gebracht. Spr. heeft zich
verheugd dat het georganiseerd overleg als
nog heeft plaats gehad, al was het dan
nadat de ambtenaren B. en W. daartoe heb
ben geprest. De vergadering welke door
raadsleden met de ambtenaren is gehouden,
acht spr. verkeerd.
Spr. is wel voor centralisatie, maar de
bedrijven zijn hier gecentraliseerd en spr.
kan niet inzien dat thans nog meer voor
deel voor de gemeenté is te behalen. Zoo
lang de gemeente financiën nog zooveel
zorg baren, wil spr. er voor waarschuwen
dat als niet positief vaststaat dat er voor
deel bestaat, men dan moet meedoen om
het belastlngpeil te handhaven, maar niet
op te voeren.
Spr. zou het betreuren, waar de admini
stratie der bedrijven, inzonderheid b\j de
lichtfabrieken, goed is, deze daar aou moe
ten worden gemist. Spr. ziet niey in waar
óm dit voorstel er moet komen. Een cen
traal magazyn wordt ook doof spr. onvoor
waardelijk afgekeurd. Wanqfeer de centrale
kas, die er is, kan worden geperfectionneerd
is spr. daarvoor.
Spr. acht het ook niet/ onmogelijk als
men alles in Slavenburg's gebouw wil bren
gen, dat dit dan te klein is. Spr. raadde
aan geleidelijk te werk te gaan om te zien
welke voordeelen er kunnen komen.
De heer MIDDELWEERD (r.k.) wees er
ook op dat dit voorstel afwijkt van het
vroegere. Het nu ingediende is vaag, het
biedt slechts een kansproef. Wat andere
plaatsen als resultaten melden, animeert
niet. Spr. verklaarde tegen het voorstel te
zullen stemmen.
Wethouder VAN STAAL (s.d.) heeft hier
op in een zeer uitvoerig betoog van nage
noeg twee uur de sprekers van antwoord
gediend. (Daarop komen wij morgen terug.)
Daarop is de vergadering verdaagd tot
Dinsdagavond 8 uur.
GEMENGDE BERICHTEN.
Een proces over een onderkin.
Me»rouw Mlobemlska was vroeger vroed
vrouw in Riw.ewid maar kwam, als tahoo-
■lei van haar lamdgenooten, te .Parijs, waar
zij een baianije vond als verpleegster bij
<-en vrouwelijke chirurg, dr. N. Deze had
een apxïiaiitedt, n 1. l»et wegnemen van
onderkinnen bij dames, die vonden, dat le
weelderige vleesoh-aangroei onder haar kin
de h-kooriijkhoid van haair uiterlijk in ge
vaar bracht.
Mevrouw M1 lobendzika had deee operatie,
die tweeledig schijnt te zijn, dikwijls zien
uitvoeren en lukken en ten slotte onder
wi-vrp zij zich zalf daaraan. Over het re
sultaat is zij echter oi. tevreden, ja zóó on
tevreden, dat zij dr. N., de chirurg, een
pitoces heelt aangedaan om een schadever
goeding van 150.000 frank. Niet a'leon
moet de operatie ail-ron langeoaame't zijn
verloopen, zoodnt mevr. Mjlóbendzka we
kenlang met een etterlende wonde aan haar
kir heeft rondgejoopen, maar het chirur
gisch ingrijpen van do doctores heeft een
afschuwelijk litteeken, ja een gat ond-rf
de kin van de geopereerde nagelaten.
Dit proces is dezer dagen voor de recht
bank te Parijs behandeld.
De advokaai van de chirurg voefde aan,
dat deze haar oliente niets verschuldigd
was. De operatie wordt in twee gedeelten
verricht en mevrouw Miloibendzka had eich
worpen.
Het Nederlandsche stoomschip Ncreusi' in het
Kieler Kanaal in aanvaring.
Het Nooiwche stoomschip Koqg Alf, met
stukgoed van Rotterdam naar Kopenhagen
en hot met stukgjoed van Stettin naar Ain
s.erdatn bestemde Nederlands olie stoomsohijj
Noreus, zijn in het Kieler Kanaal met cl-
kair in aanvaring geweest De Neren* 8
lak en moet goropareeitf worden van de
Kong Alf ie de voorsteven gebroken
De Kon. Nedi Stoomboot Mijdeelt mede,
da* de aanvar rv? gisternacht tenge\olgc
an misltiie: weer h>«!t plant» gehad. De
Nereus wend aian den voorsteven vrij ern-
stVt beschadigd- van het Noorscha schip
werd do boeg geheel ingedrukt. De seinde
van de Nereus zal voorlooplg worden ge
repareerd, waarna het schip de re'* naar
Amsterdam zal voortzetten.
Sjef van Dongen op de schoolbanken.
Sjef van Dongen is thans scholier van de
Kon. school voor KT.A. te 's-Hertogen-
bosch, afóeeling middelbaar technische
school. Zaterdag is hij plechtig als lid van
het MkT.S. korps opgenomen, waarbij de
heeren H. Vrijdag, voorzitter van het korps
em A. Lambert, praeses der societeitscom-
missie, het woord voerdede voorzitter der
sportvereeniging, de heer W. Feller, bood
Sjef het eerelldmaatschap dezer onderafd.
RADIO-NIEUWS.
Programma voor heden.
Hilv'ersum:
6.- Dinermuziek 7.15 EageUöh» «3 8.05
Boekenhulfuurtje. 8,35 Operette-uitvoering*
(de arme Student)
Huizen:
6.30 Cursus Dluitsch. 7 en 7.30 Cursus
KerklalUjn 8.30 Avondconcert.
Daveatry.
7.35 Muziek. 8.05 Concert. 9 10 Orkest.
11.- Dansmuziek.
STADSNIEUWS.
GOUDA, 6 Nov. 1928.
De St. Nicolaasmarkt in Ons Genoegen.
Hedenmiddag is in de Soc. Ons Genoegen
de St. Nicolaasmarkt door Burgemeester
Gaariandt geopend. Te voren is aoor Mevr.
A. E. Riesz'Noothoven van Goor een in
leidend woord gesproken en zy wees daarin
op het overleg tussdhen de afdeeling
Gouda van de Ned. Ver. van Huisvrouwen en
de R.K. Vrouwenbond eenerzyds en de Mid
denstandscentrale anderzijds, te zamen vor
mende een contactcommissie, welks overleg
tot organisatie van deze St. Nicolaasmarkt
heeft geleid.
Mevr. Riesz wees er verder op dat de markt
ten doel heeft de ingezetenen ervan te over
tuigen dat zy heel veel in de stad hunner m-
woning kunnen koopen. Wanneer zij
alles op prettige en rustige wyze in oogen-
schouw kunnen nemen, zullen zy onge
twijfeld hun inkoopen voor het a.s. St. Nico-
laasfeest by hunne stadgenooten doen, en
zij zullen daar de voorkeur aan geven boven
het gaan naar andere plaatsen.
Mevr. Riesz sprak er haar vreugde over
uit dat zoovele neringdoenden aan deze St
Nicolaasmarkt hebben willen medewerken.
Zjj dankte allen, inzonderheid den heer
Houtman voor de grijote medewerking ver
leend en offreerde hem namens de commis
sie uit de V rouwen vereeniginge a een mooi
geschenk, den heer Hagedorn, die eveneens
veei heeft gedaan voor de totstandkoming
van de markt, een fraaie bloemenhulde.
Tenslotte dankte Mevr. Riesz Burgemees
ter en Mevrouw Gaariandt voor hunne
tegenwoordigheid, evenals alle andere be
langstellenden.
Burgemeester Gaariandt heeft vervolgens
met een enkel woord de St. Nicolaasmarkt
geopend.
Nog heeft daarna het woord gevoerd de
heer B. Rietveld, voorzitter van de Goud
sche W i nkel ierave reen i ging.
Aan Mevr. Riesz, de presidente van de
Contactcommissie en aan Mevr. Gaariandt
werden bloemen aangeboden.
Daarna werd thee met gebak geserveerd,
waarna de verschillende stands in oogen-
schouw werden genomen.
Aan de St. Nicolaasmarkt nemen deel, de
volgende firma's:
T. Verkaaik, Stofzuigers etc.; Balt. A, de
Jong, Parfumerieën; J. HoutmanBosma>
Dames- en Heerenmodes; Fr. van Camp,
Heerenmodeartikelen; H. J. C. M. \fcrrkroost,
Meubelen etc.; W. v. d. Kroef, Speelgoede
ren; Mulder Ooms, Wijnen, Likeuren etc.;
G. Luyerink, Bloemen en Galanterieën; C.
Noordegraaf, Wynen. Comestibles etc.; 'H.
Krimpenfort Zn., Damesmodes, Manufac
turen etc.; A. A. Bruynel, Fyne Vleeschwa-
ren, Comestibles; J. van der Jagt, Sigaren
en Sigaretten; A. Verblauw, Meubelen; D.
M. van Hoorn, Rijwielen; Drukkery Joh.
Mulder, Fabricage Ktalagekaarten,- A. L. J
v. d. Veer, Hcerenkleeding; Gebrs. van Bu
ren, Bedden, Bedryfskleeding; N. Noorde
graaf, Automobielen, Rywielen; C. Jansen,
Comestibles; H. P. Herfst Jr., Banket, Bon
bons etc.; J. C. Fickweiler, Comestibles, Wij
nen ete.; Velo Waschmachine My., Wasoh-,
Naaimachines eet.; N.V. v.h. Erven M. M.
van Loon, Badinrichting-, verwarming- en
verlichtingsinstallaties; P. Rozendal, Manu
facturen, Kousen etc.; J. de Raadt, Meubi
lair, Radioartikelen; C. W. Soos, Huishou
delijke-, Luxe- en Verlichtingsartikelen;
Laurier-Bos, Vertegenw. Snelwegers en
Vleeschmachinea; G. J. van Burk. Boekwee
ken en Kantoorbehoeften; D. G. van Vreu-
mingen, Tabak, Sigaren en Sigaretten; J.
Jager, Muziekinstrumenten, Piano's en Or
gel»; Wi8brun Liffman, Damesmodearti-
kelen; Grootendorst Co., Damesmode-
artikelen; S. den Hertog, Bloemenmagazijn;
Backers Baizar, Speelgoederen, Galante
rieën; H. Spruyt, Rijwielen en Onderdeelen;
Th. Tukker, Radio-Sonora; Afd. Gouda van
den Bond van Schoenmakerspatroons, Mo
dellen op het gebied van Schoenfabricfttie en
Reparatie.
4
De Propaganda-Kunstavond voor den 7
Nederl. Blindenbond. I
X)e Propaganda-Kunstavond voor den
Nederi. Blindenbond gisterenavond in de
Remonstrantsohe kerk gehouden, mag uit
nemend geslaagd heeten.
De bijeenkomst werd geopend met een
korte inleiding van den voorzitter van het
Comité, den heer J. Slop, die mededeelde dat
Burgemeester Gaariandt door ambtsbezig
heden zeer tot zyn spijt verhinderd was
tegenwoordig te zyn.
Na de woorden van den heey Slop, speel- j
de de orgelsolist, de heer Willem Creman I
uit Amsterdam, van J. S. (Bach „Toccata und
fuga d-Moll" daarna van F. Mendelsohn
„Sonata" op. 65 No. 2. De zangeres Mevr.
Riek Stern—-(Frank uit Haarlem zong met
haar licht aansprekende, mooie sopraan
een Aria uit de Messias ,7Ist Gott filr ons,
wer kann una schaden" en een tweetal Oud-
Hodlandsche liederen. Mevr. Soetersvan
Balen Blanken, de Ijverige secretaresse van
het Comité, die zich zooveel moeite getroost
heeft bij de voorbereiding van dezen kunst
avond, deed de vele uanwezigen genieten
van haar voordrachtkunst. Zy declameerde
van Nancy Speyer „Gy liefde", van Jenny
MoWinger „Geluk", van G. v. Suylenstein
„Psalm" om te besluiten met „Kerstklok
ken" van onzen oud-stadgenoot Duco Yor- j
ster.
Toen was het woord aan den propagandist
van den Nederl. Blindenbond, den heer Joh.
v. d. Berg uit Oosterbtek, die met een be
nijdenswaardige welsprekendheid zyn tul-
rijke hoorders duidelijk maakte wat hy en I
zyn lotgenooten beoogen, zedelijke verhef- I
fing en tewerkstelling van blinden. Geen I
medelijden alleen, medelijden dat vaak zoo I
deprimeerend werkt, maar hulp en .steun I
om ook de blinden te doen zyn werkzame I
leden der maatschappij. Spreker wees er I
op, hoe neerdrukkend het medelijden vaak I
werkt, hoe de blinden wel het gezichtsver- I
mogen missen maar toch ook in staat zyn te I
genieten van het leven, hoe er toch voor hen I
ook veel schoons is te beleven. Spr. vertelde I
hoe hy op zjjn 17de jaar blind was gewor- I
den en ditj nu al 13 jaar is.
Niets verfoeit hy zoo ails het medelijden, I
de idee dat de blinde eigenlyk nietB meer I
heeft om zich gelukkig te voelen, terwyl I
toch ook voor den blinde, de zon kan schynen I
Maar nog veel erger vindt hy het dat de I
vele Minden in ons land alleen moeten leven I
van steun hen verstrekt door particuliere I
instellingen, de overheid niet schynt te be
grijpen dat op haar de plicht rust ook voor
haar blinde medemenschen iets te doen. Met
klem betoogde spr. dat de blindenzorg in
de drie grootste plaatsen van ons land, bij
lange na niet toereikend is. Hy wees er op
dat de uitkeeringen, die de blinden ontvan
gen, ais belooning voor een week-arbeid
meestal niet hooger is dan 7 ii 8 gulden, hoe
menigmaal een blinde hiervan een gezin
moet onderhouden, om dan maar niet te
spreken van alle andere plaatsen in ons land,
waar voor de blinden niets gedaan wordt, j
alleen een jaarlijksche collecte wordt gehou
den.
iMtet dankbaarheid zyn de blinden vervuld
voor de particuliere weldadigheid die enkele
scholen in ons land in stand houdt ert tracht 1
het lot der blinden te verzachten, maar deze
weldadigheid zou niet noodig zijn zoo I
meende spr., indien de overheid zich bewust I
was dat zy hier een taak jegens haar mede- I
menschen te vervullen heeft. Naar die zorg I
van de overheid voor de gemeenschap, in dit I
geval dus voor de blinden die ook tot de ge- I
meenschajj behooren, streeft de Nederland- I
fiche Blindenbond. De Ned. Blindenbond is I
van meening, dat de Regeering, die zoovele I
millioenen uitgeeft voor de openbare en I
byzondere scholen in Nederland, gelden I
moet uittrekken voor scholen voor het blinde I
kind, ook voor het blinde kind leerplicht I
moet instellen. Verder vraagt de Bond goe- I
de vakopleiding, opdat ook de mensch al is I
hy blind in zyn onderhoud zal kunnen voor- I
zien. Dat dit kan, bewyst het goede voor- I
beeld van Professor Lanz in Amsterdam, die I
8 blinden heeft opgeleid tot masseur, hen I
allen heeft doen te werk stellen in zieken- I
huizen. Voorts deden in den loop van het I
vorig jaar 6 blinden examen voor telefonist, I
werden zy ook geplaatst, 8 blinden slaagden I
voor marconist, een van hen werd zelfs aan-
gesteld als marconist van de Rotterdamsche
rivierpolitie. Spr. wees er nog op dat een
der leden van den Blindenbond een uitne
mend rywielhersteller is, een ander een zaak
heeft in radiotoestellen, die hy zelf geheel
opbouwt.
Spreker vertelde hoe op het Congres voolr
onvolwaardige arbeidskrachten, dezer dagen
ui Amsterdam gehouden, is medegedeeld,
dat honderden oorlogsblinden in Duitsch-
land in de fabrieken te werk zyn gesteld en
hoe op hun werk niets is aan te merken,
k-^i verte^e hy hoe de groote automo-
bidkoning Ford heeft gezegd, dat er in zyn
labnek meer werk vooi blinden is, dan er
blinden zyn.
Tenslotte vestigde de heer v. d. Berg er
"egde aandacht op, dat het Ministcrie-Cort
van der Linden reeds tot de overtuiging is
gtomen, dat de Minden recht hebben op
nolp van de overheid. Een rapport is
opgemaakt, maar dit rapport is in de ar-
meven opgeborgen en ruBt er thans na 9
Bren nog veilig. Geen ministerie is nog op
«et denkbeeld gekomen dit rapport in behan-®
«™>g te nemen, en liet ia Minister Kan ge
weest, die vorig jaar heeft gezegd, dat de
«egeering mg geen geU ^schikbaar k4n
■•enen voor scholen voor blinde kinderen,
«JP?1 f1"1 is VOOT vakonderwijs om daar-
ilm'u- 5on,entot ze<Mwlte verheffing van
«w blinden in Nederland.
heb!!' *arme opwekking om mede te I
«otpen het doel van den Blindenbond te hel-
«in!15(31 5"® pauIe spBdde organist
j! orgetamnmers, heeft Mevr. Soeters
mooltS!lW^lg6n. °Pn'e'"V geboeid met haar
een tw 7 0 0n zon« de zangeres nog
een tweetal liederen. I
Het WJU «en mooie avond, hopen we oolfj
voor den Blindenbond en zyn Ijverige propa-1
gandisten.
De cursus van Ds. Tjalsma over J
Goethe's Faust.
Wy herinneren belangstellenden op ver
zoek gaarne nog even aan de eerste cursus
avond van Ds. P. D. Tjalsma over Goethes
Faust, te houden voor de Volksuniversiteit
in de Soc. „de Réunie" op Vrydag 9 No
vember a.s.
Geneeskundig Schooltoezicht.
Districtsvorming in Zuid-Holland. J
Dezer dagen heeft in Hotel ,,de Zalm"
onder leiding van den heer C. G. Roos, bur
gemeester van Lekkerkerk, een vergadering
plaats gehad van burgemeesters van een
groot aantal gemeenten uit de Krimpener-
I waard, en de verdere omgeving van Gouda,
I ten einde te beraadslugen over de mogeïyk-
I heid en wenschelykheid van de vorming van
I een district voor het geneeskundig school-
I toezicht in die gemeenten.
I Ter vergadering was mede aanwezig Dr. I
I T. Beekenkamp van Gouderak, lid van het I
I hoofdbestuur der Zuid-Hollandsche Ver- I
I eeniging „Het Groene Kruis", die een uit- I
I eenzetting gaf omtrent de waarde en het I
I wezen van het schooltoezicht en aangaf, hoe, I
I met financieelen steun der provincie, de I
I districtvorming zou kunnen geschieden en I
I werken. I
Het denkbeeld vond ter vergadering alge- I
meene instemming en besloten werd dan ook I
I een poging te doen ter verwezenlyicing, I
waurby als belangryke factor moet worden I
beschouwd de vraag, of inderdaad de pro-
vincie Zuid-Holland de helft der uitgaven
voor haar rekening zal nemen. Binnenkort
sal, in samenwerking met „Het Groene
Kruis", opnieuw een vergadering worden
belegd, waarin Dr. Beekenkamp als inleider
zal optreden, en waartoe* ook de leden van
de dagelyksche besture n der betreffende ge
meenten, zoomede dc schoolbesturen, uitge-
noodigd zullen worden.
Jubileum aan de Kaarsenfabriek.
Gisteren herdacht onder vele bawyzen van
belangstelling de heer H. D. Boot, chef van
de afdeeling Expeditie Buitenland, den dag j
waarop hy voor 40 jaar in dienst trad by de
Koninklyke Stearine Kaarsenfabriek Gouda
te Gouda.
Met zyn familie per auto afgehaald, werd
de jubilaris feestelyk ontvangen in de ver
gaderzaal, die met bloemen en planten was
versierd en waar bereids van belangstellen
den vele bloemstukken, ook van buiten Gou-
I da waren opgesteld, terwyi de Directie en I
I Dames en H.H. Ambtenaren en Beambten
I zich verzameld hadden om den jubilaris te
I huldigen.
I .1 eerst wei"d het woord gevoerd door I
I den heer Ir. C. van Loon, Directeur der Ven- I
I nootschap, die in gevoelvolle woorden er I
I aan herinnerde hoe de jubilaris gedurende I
de verloopen 40 jaar zyn beste krachten aan I
de Kaarsenfabriek heeft gewyd en hoe hy I
door eigen kracht, yver «n toewyding, ge- I
I komen is op de plaats, die hy nu reeds zoo-
vele jaren met eere bekleedt.
I Hy wenschte den jubilaris toe, dat hy nog
vele jaren voor de Vennootschap zou kunnen
werkzaaln zyn en bood hem nhmens de Ven
nootschap een portefeuille met inhoud aan,
als herinnering aan dezen dag, terwyl de
j Directie hem een passend cadeau aanbood.
Hierna verkreeg de heer C. A. Soeters,
Procuratiehouder, het woord om namen» Da
mes en H.H. Ambtenaren en Beambten den
jubilaris hartelyk geluk te wenschen.
Namens de collega's bood hy den jubi
laris een paar zilveren kandelaars aan.
De jubilaris hierop het woord verkrij
gende, dankte bewogen voor de vele blyken
van waardeering en hulde.
Na nog een oogenblik gezellig verpoosd te
hebben, kwam er een einde aan deze huldi
ging en ging de jubilaris huiswaarts om
verder in zyn familiekring den dag te vie
ren.
Lezing Dr. P. Stegenga. j
Onsterfelykheid.
Gasterenavond werd de tweede lezing voor
mtellectueelen, door Prot. Nederland geor
ganiseerd, gehouden door Dr. P. Stegenga,
die als onderwerp had gekozen „Onsterfe
lykheid".
Omtrent dit onderwerp, aldus spr., I
heerscht zeker grooten twyfel. Ip het by-
zonder komt dit uit in het gedicht „Fragen"
I van Heine, waarin een jongmensch vraagt: I
I Lose mich die Ratsei des Lebens, was ist I
I der mensch, woher kommt er und Wo geht
I erhin?
Woont er iemand boven de gouden ster-
I ren Is er iets of is er niets na den dood
I Indien er niets is, wat voor zin heeft dan
I nog het leven? O, men beweert wel: het
I leven heeft doel in zichzelven. Maar geeft
I het onsterflykheidsgeloof, zoo zei spr., dan
I geen prachtvol perspectief als Christus
I zegt: „In het huis myns Vaders zy'n vele
I woningen?"
Spr. wil achtereenvolgens stil staan by:
I a. de algemeenheid van het onsterfiyk-
I heidsgeloof;
8rePen uit de historie van het onsterf-
lyk gelpof;
c. bezwaren tegen en redenen vóór het
onsterflyk geloof;
d. de Christelyke interpretatie van het
onsterflijk geloof.
a. Het voortleven van den mensch na
zyn hchamelyken dood is het geloof niet i
alleen van de meest primitieve wilden, maar
ook van den cultureelen Christen. Maar ook
bultende religie bewyst men proefondervin
delijk het begrip van onsterflykheid. Spr.
denkt aan het spiritisme.
Ook voor de philosophic geldt dit. Man
nen als Plato, Cartesius, Leibniz, Wolff,
Kant, Fichte, beredeneeren haar, en komen
langs geheel verschillende verklaringen tot
onsterflykheid.
En zelfs de pantheïstische phiiosophen I
hpmosa en Begel erkennen ten slotte de on- 1
sterflijkheid. In het by zonder staat onze tyd
wel op zeer gespannen voet met het dorre
materialisme, dat uit stof, ruimte en kracht,
alles tracht te verklaren, zelfs ook het psy
chische.
b. Uit een werk vfan Prof. Giesxmann
toont spr. ons hoe reeds by oeroude volken
een gedachte aan eeuwigheid heerscht. i
Datzelfde vinden we ongeveer 1000 j. voor
Chr. wanneer men gelooft aan een onder
wereld en Homeurs weet er zelfs die de in-
gang ervan gevonden hebben en schoon niet j
I gestorven durven afdulen in dit schimmen-
I ryk.
I Zoo ook by de Hebreen, Egyptenaren en
Perzen. De laatsten ontmoeten na den dood,
na drie dagen reizen een vrouw, die het
ovenbeeld is van het leven op aarde. Deze
vrouw wordt dan de metgezel in het land der
eeuwigheid.
c. de bezwaren tegen onsterfiyk geloof.
Tenérbach zegt dat de mensch van geluk I
droomt, indien hy ueze hier niet mocht I
smaken, dan plaatst hy ze naar de overzyde I
achter den dood.
Ook Lagenberg maakt in zyn Kasselner- I
Rede bezwaren.
Ie. we weten wetenschappelyk van het I
Onsterfiyk geloof niets want we kunnen er I
niets van waarnemen.
2e. is het moeilyk onsterflykheid aan te I
nemen voor menschen, want indien aange- I
nomen voor de één categorie van levende I
wezens, waarom dan niet voor de andere. I
3e. het is toch dwaas te denken, dat al I
die menschen die er geweest zyn onsterfiyk I
zouden zyri.
Spr. bespreekt deze bezwaren;
le. L. maakt de fout van geen onder- I
scheid te maken tusschen materie en sub- I
stantie, hoewel een fyne geest als Spinosa I
het ons reeds lang heeft geleerd. Wanneer I
we in het materieele leven niets kunnen be- I
wyaen, waarom zou het er dan niet kunnen I
zyn.
I 2e. Hier zit achter het Darwinisme. Maar
I is er dan psychisch geen ingrypend verschil
I tusschen mensch en dier, iets waartusschen
I nog geen schakel is gelegd. En waarom dan
I geen onsterflykheid voor dit psychisch we-
zen, dat kent zelfbewustzyn. 'medeiyden,
I smart, zielevreugd.
Se. L. maakt zich bezorgd over het aan
tal. Tyd en ruimte zijn immer vormen aan
onzen geest gebonden, die na dit tydelyk
leven vervallen.
De argumenten voor het onsterflijk
geloof:
Spr. noemt het orgumentum e concensu
gentium uit de middeleeuwen, een brutale
stelling echter door het nieuwe onderzoek
gehonoreerd.
By alle primitieve menschen, by nog on
bedorven heerscht nog algemeen het ge
loof aan onsterflykheid. Dit bewyst ae
intuïtie van de menscheiwiel. Alle waarheid,
en daar is onzen tyd van doordrongen, kan
niet door redeneeren aan het licht gebracht I
worden.
Onsterflykheid hoort tot den zin des
levens. Kant heeft gezegd: de onrechtvaar
digheid in dit leven eischt rechtvaardiging
in de toekomst. Is er in den mensch niet iets
dat grijpt naar de eeuwigheid.
Wat de Christelyke interpretatie van het j
onsterfiyk geloof betreft. Er is g«en gods
dienst die zoo klaar en mët zooveel teeder-
heid over onsterflykheid .gesproken heeft.
Juist als het Christendom. Dit Christendom
I zegt eigenlyk twee aiogen: ten eerste, de
I dood is geen nederlaag maar een overwin-
I ning. Paulus zegt: dc dood is verslonden
dood waar is nu prikkel? Dit wordt naar
spr. overtuiging <too: geen enkele gods-
I dienst geevenaard en tenslotte het hierna- I
maals, waar geen enkele godsdienst iets I
I uVÖr If1 Zeggen' r,oemt Jezus het Vader- I
I huis. Dat is een wonderschoon aspect. Niets
is er dat de ziel zoo troost. De dood is de
overgang naar het Vaderhuis en onze
Meester Jezus Christus die zelf door de
poort des doods heenging, zeide het: „Ik ga
heen om u plaats te bereiden"!
«ermede beëindigde spr. zijn toesprak,
die door de aanwezigen met groote aandacht
werd gevojgd.
Een gouden jubileum.
Het was gisteren voor Mejuffrouw Betje
I van der Mey een zeer merkwaardige dag,
j immers zy herdacht den dag waarop zy voor
I yyft'K jaren in dienst trad van nu wyien den
heer en mevrouw van der Sanden op de
Markt alhier. Na den dood van Mevrouw van
der Sanden die haar echtgenoot veie jaren
heeft overleefd is Betje gebleven by de
Jjmge mevrouw en thans is zy by de familie
Spaas die het bekende banketbakkershuis
op de Markt bewoont.
De krasse jubilaresse is gisteren reeds
vroeg in den morgen in haar mooie ruime
kamer allerhartelykst ontvangen en geluk-
I gewenscht en haar is door de familie van
I der Sanden hartelyk dank en hulde gebracht
I voor alles wat zy in deze halve eeuw voor de i
I gunsche familie heeft gedaan. Gememoreerd
I werd hoeveel zy heeft meegemaakt, hoeveel
I liefs maar ook hoeveel leed zy heeft helpen
I dragen, hoe zy in blyde en droeve dagen al-
I tyd is geweest de trouwe hartelyk mee-
I levende Bet, zooals zy door de huisgenooten
I genoemd wordt. Dank werd deze trouwe
I hulp gebracht voor haar groote zorg en har- I
I teiykheid gedurende oe laatste levensjaren
I van de oude mevrouw van der Sanden, voor I
I haar steun en medeleven by alles wat de I
I familie doormaakte.
A.ls hulde en dank voor dit alles werd aan I
I Betje, met vele andere stoffelyke bewyzen I
van dank en hulde, aangeboden het gebruik I
voortaan van de mooie groote zitkamer, I
vroeger de kamer van Mevrouw, die voor I
deze feestelijke gelegenheid in een ware I
bloemenhof was herschapen.
Reeds Zaterdag heeft Betje van den Mi- I
I nister van Binnenlandsche Zaken een schry- I
ven bntvangen, waarin haar werd medege- I
deeld dat het H M. de Koningin behaagd I
heeft, haar voor haar langdurige trouwe I
zorgen een Koninklyke onderscheiding te I
doen geworden.
Veel cadeaux, veel telegrammen en geluk- I
wenschen had de jubiiaresae voorta in ont
vangst te nemen.
Uit naam van de Vereeniging van Huis
vrouwen kwamen de bestuursleden Mevr.
van Reedt Dortlandde Kat en Mej. Mon-
tagne Betje gelukwenschen en haar de zil
veren medaille van de Vereeniging op de i
borst spelden. De medaille ging vergezeld
van een oorkonde.
Hartelyk gelukwenschen kwamen ook D3.
Byi, de predikant by wien Betje altyd ter
kerk ging, maar ook de R.K. geesteiyken
kwamen deze trouwe zorg hunne opwachting
maken.
Dat al deze bewyzen van hartelykheid de I
1 krasse 74-jarige met biydschap vervulde I
spreekt vanzelf, en zy dankte hartelyk hen I
allen die van hun medeleven blyk hebben I
I gegeven.
Zij denkt echter nog niet aan rust nemen I
en wil nog graag gezond als zy is de die- I
nende liefde blijven in den huize van der I
Sanden.
Intercommunale Arbeidsbemiddeling.
Aanbiedingen van werkzoekenden. I
Lyst van 31 October 1928.
1 mach. draaier, 1 kleibewerker, 1 afwer- I
kor, 5 glazuurders, 3 aardewerkers, 3 pQ-p- I
makers, 4 drukkers, 4 letterzetter», 8 tim- I
rnerlieden, 2 witters, 5 schilders, 1 rietdek- I
ker, 11 grondwerkers, 6 heiers, 1 boekbin I
der, 4 metselaars, 2 steenbikers, 1 stucadoor, I
14 opperlieden, 1 hulpstraatmaker, 1 klom- I
penmaker, 1 kistenmaker, 1 houtdraaier, 1 I
machinale houtbewerker, 1 scheepstuiger, 2 I
schoenmakers, 3 bleekersknechts, 2 slagers- I
knechts, 2 scheepsklinkers, 1 zeilmaker, 1 I
machinist, 2 stokers, 1 bankwerker, 1 koper- I
gieter, 6 textielarbeiders (4 ged.), 2 tuin- I
lieden, 1 monteur, 2 tuinders, 4 brood- en I
banketbakkers, 12 pakhuisknechts, 3 suiker- I
werkers, 1 boomkwecko, 16 sigarenmaker?» I
1 plakker, 2 sorteerders (ged.), 7 schippers- I
knechts, 2 reizigers, 2 kantoorbedienden, 1 I
kellner, 5 koetsiers, 1 winkelbediende, 4 I
Burgerlijke Stand.
GElBOREN: 31 Oct.: Ant°me> z. v. A.
Broekhuisen en A. Puit, Helmerstr. 15.
1 Nov.: Adriana, d. «V. J. Bey en W. Hen-
driksen, Blauwstr. 12.
2 Nov.: Arie, z. v. W. van Wyngaarden
en J. C. Smits, Karn.sloot 71.
3 Nov.: Johannes Marinus, z. v. N. A. van
Hofwegen en A. L. P. Brethauer, Komljn-
steeg 16.
I 4 Nov.: Sybrand, z. y. W. van Eyk en A.
I Schilt, IJssellaan 29. Geertruida Ge si na,
I d. v. G. A. M. Zeeman en M. C. C. J. M. van
I der Burg, v. Heüsdestr. 86.
I OVERLEDEN: 2 Nov.: Cornelia Agatha
I Jongbloed, wed. J. de Bey, 72 j.
I 3 Nov.: Maria Geertruida Bruystens, geh. i
I met C. H. Koemans, 60 j.
4 Nov.: Johannes Woordmeyer, 69 j.
Ageada.
6 Nov. 2 uur Soc. „Ons Genoegen" Officieels
opening van de St. Nicolaasmarkt.
6, 7, 8, 9 Nov. 'St. Nicolaas-Markt. Soc. Ons
Genoegen.
7 Nov. 8 uur Nieuwe Schouwburg 2e Abon
I nementsvoorstelling.
7 en 21 Nov. 8 uur gebouw Daniëi, Curau3
E.H.B.O. reap, onder leiding van Dr. Mon
tague en Dr. Evers.
9 Nov. 8 uur. Soc. de Reünie. Volksuniversi
teit. Cursus over Goethes Faust door Ds.
P. D. Tjalsma.
12 November 8 uur Soc. „Ons Genoegen" I
Ledenvergadering.
14 Nov. 8 uur. Nieuwe Schouwburg. Gem. I
Zangvereeniging „Caocilia". Feestcon- I
eert.
19 Nov. en 22 Nov. 7 uur en 8 uur Soc. „Ons I
Genoegen" Biljart- en Kaartconcours.
Padvindersagenda.
Woensdag 7 Nov. 7 uur Troepbyoenkomst. I
Vrydag 9 Nov. Repetitie tooneel.
Zaterdag 10 Nov. 4 uur Gymnastiek.
Apotheken.
De apotheek van de Firma Weyer, Gouwe, I
is tot en met Vrydag 9 November, bene
vens den daarop volgenden nacht geopend I
na 8 uur des avonds (des nachts echter I
alleen voor recepten).
VflTBBN OMTREK.
bergambacht.
Naar aanleiding van een by den Raad
I dozer gemeente ingekomen verzoekschrift
tot het instellen van een vuilnisophaaldienst,
I hebben B. en W. aan alle bewoners van de
I kom van het dorp een circulaire toegezonden
met de mededeeling of zy genegen zyn voor
dat doel 20 cent per week by fe dragen.
Daar deze extra belasting van 10.40 per
jaar veel te hoog is naar de meening van
velon, zullen vermoedelijk niet velen daarin
toestemmen.
I BOSKOOP.
Zondagavond om half zeven brak er brand
uit op den houtwerf der firma Gebr. Nyhof
alhier. Twee kleine jongens waren over een
hek geklommen en hndden naby het zaagsel-
hok met lucifers gespeeld wat tot gevolg
had dat de vlammen spoedig hoog opsloe
gen. De brandweer was met een slang op de
waterleiding direct tor plaatse en wist ook
met behulp van de even later komende auto
spuit den brand in den aanvang te stuiten.
De gevolgen zouden anders met de stapels
hout in de naby heid niet te overzien zyn
geweest.
SCHOONHOVEN.
Mr. Th. L. Prins, f
In het St. Antonius Gasthuis te Utreoht
is op 58-jarigen leeftyd overleden, Mr. Th.
L. Prins in leven Kantonrechter alhier. De
begrafenis van het stoffelyk overschot zal
plaats hebben qp de nieuwe begraafplaats
te_Qosterbeek op Donderdag 8 November.
MARKTBERICHTEN.
Rotterdamsche Veemarkt.
6 November.
Aangevoerd 180 paarden, 19 veulens, 1596
magere runderen, 832 vette runderen, 891
nuchtere kalveren, 221 vette kalveren, 269
schapen ot lammeren. 278 biggen, 9 bokken
of geiten, 2 eaels, 570 graskalveren, 28 over
loopera.
Prtken vette koeien le kw. 49—61, 2e kw.
42%—46, Se kw. 27—72; Ossen lc kw. 46-
47, 2e kw, 4042%, 8e kw. 96; Stieren le
kw. 48,2e kw. 8Csekw. 86; Knhreren le kw.
80-86, 2e kw. 67%—72%, Se kW. 67%—
62%; Melkkoeien 216—480; Kalfkceien 220
—426; Stieren 180—460; Pinken 100-180;
Vaarten '160-240; Werkpaerden 200-300.
Slachtpaarden 100-160; Hitten 168-208;
Venlens 126—200; Foltkalveren 15—26; Big
gen 12—18; Overloopera 20-80; Slacht-
kalveren 10-16; Biggen p. w. 1.68—2.20;
Graskalveren 46—110.
Koeien en ossen handel en prijzen als gis
teren. Stieren slepende handel. Weinig ver
andering in de prijzen. KaWeren geen vlotte
handel. Prijzen bleven gehandhaafd. Paar
den kalme handel. Prijzen stationair. Pok
kalveren stugge handel. Prijken van vorige
week. Biggen stroeve handel. Pryzen onver
anderd. Overloopers weinig handel. Prijs
houdend. Graskaiveren meer handel. Pryzen
konden ruimschoots bedongen worden.
Kaaamarkt Bodegraven.
6Nov.
Aangevoerd 282 partlij en, w.o. 267 met
rm., 10298 stuke, 82368 K.G. Prijzen la
kw m. r.m. f 5S-4Ï0, 2e kw. met r.m.
1 06-57, zware tot I 61 zonder r.m. f 53
-55, Handel matig.
Coöperatieve Tuinieravereeniging
„Gouda en Omstreken".
5 Nov.
Witlof 23-39, Spinazte f 5.80-16, Sprui
ten I f (14.90—20.10, id. II f 3.40-11.60.
Ui«n I 4-6.30, per 100 K.G
j Peen f 1.40-8.50, Kroten f 1.80-3.30,
Prei f 0.50-4, PeteraeJio f 0.40-5, SddeL
rie f 0.30-1.70, per 100 boe.
Groene kool f 1.30-4.2P, Savoye kool
f 2-4.60, Roode kool f 4-6.20, Bloemkool
f 2-17, Kropsla f 1.10-9 20, Eieren P7.90
-10.50, Andijvie f 0.60-2.40, per 100 st.
Boorekool 20-26 cent por kist.
LUCHTVAART.
Op de terugreis.
Het postvliegtuig te Calcutta geland.
Bij de K.L.M. ia bericht ingekomen, dat
het Vijfde postvliegtuig naar Indlë (piloot
Prillwitz)gisteren van Cawapore is ver
trokken en te 13.65 p.aatsulijke tijd te
Calcutta vlot is giet and.
DftAADLOOZE DIENST.
I Een paniek aan boord van de „Kungwo".
Aan boord van het Britsche Jangtse
I stoomschip „Kungwo" is* volgens berichten
I uit Shanghai een geval van oholern voorge
komen. Daar 'het stoomschip een 6-daagsche
carantaine periode moest meemaken, maak
te zich van de Chineesche passagiers een
paniek meester, toen het hen onmogeiyk
bleek aan land te gaan. By het handgemeen
dat volgde viel een 15-tal over boord en ver
dronk.
Olympische goeat?
Zondag heeft zich te Deventer na afloop
van de wedstrijd SaUandia-Wyhe voor de
4e kilasso N.V B een ermftig incident voor
gedaan. Enkele minuten voor het einde
kkeeg een speler van Sallandia en een van
Wij ho oen woortienwiöseiing, waarbij de
laatste zijn tegenstander een herige slag
tegen het hoofd gwJ. In een minfimum van
tijd waren bijna alle aanwealgec., onge
veer 50 personen met elkaar slaagt» ge
raakt. Een der Deventer spelers werd in
den nek gebote®.
Naar wij vernemen zaj de scheidsrechter
een klacht indienen bij den N.V.B.
De Graf Zeppelin terug te FriedrJchshaven.
FR IEDR IGHSHAVEN, 6 Nov. Heden,
middag te 14 35 verscheen de Graaf Zap
pen, die hedenochtend vroeg te Berlijn
opgestegen is bij prachtig herfstweer, bo-
vten Frfedrichöhaiveiy Het landingsterrein
is vol nieuwsgierig^. Het luchtschip cir
kelt thans boven de Bodeosee.
WISSELEOERSBN.
5 Nov. 6 Nov.
I Officiéél.
I Londen 12.06 12.08%
I Berlyn 69.37 69.38
PirUs 9.74 9.78%
ST0', 34.66%
I Zwitserland 47.99 47.97%
Weenen 86.07% 854)7%
Kopenhagen 60.47% 66.45
Stockholm 66.56 66.66
Oslo 66.47% 66.45
New York 2.49% 2.W/„
Niet-offkieci.
Praaf. 7.89 7.99
Madrid 40.24 40.20
Milaan 13.06 13M
Baurzorerzicht.
Do beurs bad heden oen kalm voorkomen
Voor hej grootste gedeelte trok de belang
stelling zioh- samen op do Petrelenmwaar-
den Koninklijken werden ex-claims ver
hMideld en de koere zich wat bene
den die van gisteren. Doch geleidelijk aan
bad een verbetering plaats. Ook werd een
dfukko affaire gedaan in de nieuwe "in
deden Koninklijken. Vervolgens vormde
zich oen groote hoek in aanüeelen Dort-
snlw petroleum Mij en de Claims. Per-
lokken ontmoeten wederom eenige vraag.
In Industrieelen ging weinig om. Kunat-
zijde-aandeelen trokken nauwelijks eenige
attentie. Do RMlipeaandeolcn en Margari-
nn Unie waren prijehoudend. Rubbarfand-
ren hadden een beperkte markt en golden
Mar en dnar oen kleinigheid lager. Tabak
ken bleven een verwaarloosd voorkomen
behouden, goheepa-anrtpaipieren wenieh op
kleine soheel verhandeld, dooh waren toch
met Mocht gestemd. Suikerwaarden legen
bij kemo omzetten eender iets godrukter
in do markt Op ia Yanky-alJodlng
nognl wat om In Millwaiikeee
RADIO-TELEGRAFISCH WEERBERICHT
Verwachting Zwakke tot matige, zui-
del'jke tot zuidwestelijke wind. Nevelig
tot half bewolkt Weinig of geen regen.
Iete zachter overdag