COELINGH'S DEVENTER ONTBIJTKOEK GlnÉrmi „EOEDt", (E.G.G.)Spieriiplr. 131, Tel.448 Fa. P.l.Revet&ZonBn Velo Naaimachines Boreas Fomuizen Haaiden en Kachels „ALRO"-Ongevallenverzekering VELI) WasehmaohiDe mij. VALLENDE ZIEKTE DE UOCDSCUE FRU1TBANDBL GOUDSCHE COURANT ZATERDAG 10 NOV. 1928 - TWEEDE BLAD D E LH. A RADIO Voor Lips' Brandkasten en Slotenfabriek IS DE AGENTP. BOND Pz.. GOUDA. Goudsche Dienstverrichting H.H. Winkeliers en Café-Restauranthouders „ALRO"-Kantoor, Gouda Zwarte-, Gekleurde- en Boterballen Motorbootdient Gouda-Oudewater- Utrecht ALLSON'S CUSTARD POWDER Gebruikt fc3 G ÉKAnriD in DE BLUE BANDFABRIEKEN LlfMCMEM a contant en in Huur. Lange Tiendeweg 54, GOUDA. S. S. van Dantzig GLASVERZILVERING Joh. Belj TH. BINNENDUK H.A.V. BANK Abonneert U op dit Blad. L. METTAU Herstelling van Verwoeidz Spiegels LEVERING VAN GLAS, «"F1T? Turfmarkt 1 - Telef. 344 - Gouda Zeer snelle verhuizingen met auto-verhuiswagens vsn en naar alle plaatsen. Transport van Piano's,'Orgels, Brandkasten, enz. ens. ALTIJD ONDER GARANTIE. Goedkoope prijzen. Zeer nette behandelin* Hoog Ir» kwaliteit, Laag In prijs. De Reorganisatie van het Financieel Gemeente- beheer in den Goudschen Raad. Uit ons Parlement. 4. Brengt cachet aan Uw etalages en voorziet deze van SPIEGELS EN ETALAGEPLATEN. Tevens leveren ;wij stofdichte Etalages. Laat Uw gebroken etalageplaten bijslijpen en Uw verweerde Spiegels opnieuw verzilveren bij de VERZEKERT U tegen schade door ONGEVALLEN bij de De uitkeeringen zijn sedert eenigen tijd wederom belangrijk verhoogd. Laagste Premiën. Hoogste uitkeeringen. Coulantste voorwaarden VRAAGT PROSPECTUS. Kleiweg 59 telefoon 769 Vraagt Uw Grossier of Winkelier Anijstabletten - Suikerboestjes - Haverstroopitten r: van CORNELIS BROÉR 28 LAGE GOUWE 242 GOUDA Terlrekuur: Maandagavond 7 uur Woensdagmiddag 2 uur Donderdagmiddag 12 our De Ondernemer: FIRMA WED. K. A. VAN DEN HEUVEL 04 7 eo Ligplaats I GOUWE bij de Groanandaal. Tal. 437 Goederen worden dagelijks aangenomen. GOUWE 184. Schilders - Oosthaven 65 Telef. 280 Gouda Glycerine Purol Rozenhoningtabletten H. BROUWER DE KONING Spieringstraat 153 Gouda. Ons brood werd bekroond: Arnhem 1923, 'e-Boech 1924, R'dam 1926, Dordrecht en Utrecht 1927. 'iViiCT iMc/i WED J.LEUPEN AZOOfJ HAARl-EH Voor engros bij de Fa. RENEMAN t v. d. HEIJDEN ts Gouda Vraagt ons gratis receptenboekje. Kunt U de rekening niet kloppend krijgen? Overtreffen de uitgaven weer de inkomsten? Tobt niet langerl Hat afdoendt antwoord op da Hoe kom ik met mijn huishoudgeld toe? parvq één kwartje^ per pak|e. i 2 - per week. GEHEEL COM PLEET GEPLAATST 125 !lAPPEL. Snoystraat 69, GOUDA. STEENHOUWERIJ A. ROODBOL BARDSTEEN ZANDSTEEN SCHOORSTEENMANTELS GRAFWERKEN. ACHTER DE KERK - GOUDA. KRIWUGMAR HET ttl ZOtlDERACMEttlCHT Verkoopdepflt: 2697 40 IN. W, O. Goaderan VAN JANSEN TILANUS FRIEZENVEEN I ROOKT TABAK Het bekende Amslerdamsche Fabrikaat verkrijgbaarI w-n l^lgR in Gouda bij L. L. PEETERS Markt 20 j Radio Electr. Techn. Bureau Blauwstraat 12 Tel. 66 Directeur der Begrafenissen Belast zich ook met Crematie op Westerveld Gouwe 228 Tatsf. 022 Oouda Hoofdvertegenwoordiger Toor Gouda en Omstreken H. VAN DER GRAAFF Blauwatraat 19 Tel. 763 I Antl-épileptlque de Llegè üten geeft ook In ernstige gevallen. gunstige resultaten. Laboratolras FANVAU. Llll» Brochure wordt gratis en franco toegezonden door A. VAN TUYLL Paleisstraat 13, Amsterdam. 2233 16 WerkplaatsSpisringstraat 143 9171 20 Firma Wad. A. Rlslwsld. LANGE TIENDEWEG 27 TELEF 313 BLAUWE DRUIVEN, PERZIKEN. SINAASAPPELEN, CITROENEN, TAFELPEREN, TAFELAPPELEN, BANANEN, heeft ia voorraad TOMATEN. NIEUWE VIJGEN DOOSJES TUNISDADELS STUDENTENHAVER VRUCHTEN IN BLIK, VRUCHTEN IN GLAS BUSGROENTEN (merk Sleutel»), 2 x daagsche Autobesteldienst J. VAN DE MEER *.h..J C. de Man Gouda—Moordrecht—Nieuwerkerk—Rotterdam Rotterdam-Nieuwerkerk-Moordrecht-Gouda - Woerden-U tncU. Adres te GOUDA: Bodehuis: „HET CENTRUM" Nieuwe Markt, Tel. 677. Adres te ROTTERDAM: Bodehuis: Gróotekerkspleir lefooi^279^^^_ Beleefd aanbevelend. L. N. POLDERVAART Engros: FIRMA RENEMAN 4 VAN DER HEIJDEN - GOUDA. 1762 100 Het is met de plannen tot reorganisatie van de financieele administratie en het fi nancieel beheer der gemeente niet ^oo vlot gegaan als B. en W. van Gouda en in 't by zonder wethouder Van Staal het zich hebben voorgesteld. De voorgeschiedenis dateert al van eeiiige jaren terug. Op 21 Febr. 1925 heeft de sociaal-democratische raadsfractie onder aanvoering van het toenmalige raadslid Van Staal een voorstel ingediend om een ondtr- zoek in te stellen naar de administratie der gemeente-financiën. Dat onderzoek heeft plaats gehad door den" h^er A. R. Veenstra, oud-secretaris der gemeente Amersfoort^ die z\jn bevindingen heeft neéxgelegd in rapport. De gemeente-secretaHf, de heer Pot, heeft toen, aangezien hy zich met de wijze waarop de heer Veenstra zijn ideeën ontwikkelde, niet ken vereenigen, een apar te nota ingediend, waarin hij van zyn denk beelden ten opzichte der financieele admi nistratie heeft doen blijken. Hoe die beide rapporten destijds door de voorstellers van het onderzoek zyn ontvangen, blijkt het best uit hetgeen bij verschijning daarover in de soc.-dem. pers is geschreven. „Het Volk" van Maandag 21 Febr. 1927 wees er op dat de heer Veenstra in,zyn „niet malsch rapport oordeelde dat de afdeeling finan ciën in tweeërlei opzicht te kort schoot." En de bedoelde beschouwing eindigde met deze triade naar aanleiding van hetgeen de heer Pot in zyn nota schreef „En dan durft men nog beweren dat „Het Volk" lastert als het zegt dat het wanbeleid waarbij de secretaris, de heer Pot, zoo nauw betrokken is, door haar medewerking (van de toenmalige raads"- meerderheid) wordt bevestigd. We zullen de details van dien zeer onver- kwikkelyken stryd, die met een volkomen rehabilitatie van den heer Pot is geëindigd, maar laten rusten, doch slechts vermelden, dat het rapport Veenstra en de nota-Pot in de openbare vergadering van den Raad op 23 Febr. 1927 aan de orde zyn gesteld, waarbij B. en W. een voorstel hadden ingediend, Waarin zy uitspraken het gp- wenscht te fchten dat de dqor den gemeentesecretaris sedert eenige jaren ter hand genomen reorganisatie der gemeente lijke administratie, geleidelijk zou worden voltooid en dat niet, althans momenteel niet, tot instelling van een bedrijf „Cen trale Boekhouding" voor de gemeente zou worden overgegaan. In ^lie raadszitting is ook de gemeente secretaris aan 't woord geweest om zyn ingediende nota toe te lichten. De heer Pot heeft toen ook over de Centrale Boekhou ding gesproken. Volgens Jjet Analytisch Verslag van de raadszitting van 23 Febr. heeft de heer Pot zich toen aldus uitgelaten: „Wat betreft de Centrale Boekhou ding. Nu moet ik zeggen dat in den loop warm voorstander van centrale boekhou ding. Nu moet ik zeggen dat in de loop van de jaren dat warme gevoel daar voor by my door de practyk eenigszins afgekoeld is. „Toenmaals verkeerde de gemeente administratie met de centrale boekhou ding in een beginstadium; alles leek zeer mooi; misschien waren de omtAan- digheden daarvan ook de oorzaak, even als het geval is geweest met de ophaal diensten, die de laatste jaren bestaan hebben. Ook thane is men niet meer geporteerd voor ophaaldiensten, ox- schoon ik daarvoor vroeger ook geijverd heb. Omstandigheden op financieel ge bied hebben daarin verandering ge bracht. Het enthousiasme voor centrale boek houding is allerwege bekoeld, dit blijkt ook wel uit de brochure er over van een bekend gemeente-accountant, den heer Van Rijswijk en uit een brief, dien ik vanmorgen ongevraagd van een belang stellend oud-collegfc, een gemeentelijk accountant ontving". Aan het eind der besprekingen heeft de sociaal-dem.-raadsfractie een voorstel inge diend dat beoogde om in gemeenschappelijk overleg tusschen beide rapporteurs een aan vang te maken met de uitvoering der nog niet voltooide reorganisatie ten opzichte der gemeente-administratie, zooals -in Let Rapport-Veenstra is neergelegd, ergo er werd gevraagd de inrichting van een cen trale boekhouding, zooals door den heer Potharst nog werd verduidelijkt. Dót voorstel nu werd verworpen met 11 tegen 6 stemmen en het voorstel van B. en W. werd daarop met algemeene '17) stem men aangenomen. Dat gebeurde op 23 Februari 1927. Sindsdien is er in het college van B. en W. en den Raad een verandering gekomen en de opgetreden wethouder Van Staal heeft na de mislukte poging van Februari 1923 langs anderen weg getracht de door hem gewenschte centrale boekhouding te krijgen. In den heer Keegstra Jieeft dc wet houder Van Staal een adviseur gevonden, die 4e kunst heeft verstaan met den l.etr Van "Staal tesaraen het geheele college van B. en WT, den gemeente-secretaris daarby begrepen, voor 't denkbeeld van de centrale boekhouding te winnen. En zoo is het voor stel gekomen, dat Gouda de zegeningen van een algeheele reorganisatie van de finan cieele administratie en het financieel beheer der gemeente moest brengen. Blijkbaar is het geheele college zoo van de noodzaKe-, lykheid van invoering daarvan overtuigd geraakt, dat het niet heeft kunnen bogry- pen dat in den Raad of by de leidende per sonen van gemeentebedrijven en diensten ook maar eenig bezwaar daartegen zou kun nen bestaan en zoo is het zeker gekomen dat, zoodra het voorstel er was, direct werd bepaald dat binnen 8 dagen de afdoening daarvan moest plaats hebben. Toen is er een stormpje opgestoken: uit den Raad kwam bezwaar tot behandéling op zoo kor ten termyn, de directeuren van de takken van dienst waren ontstemd, dat in deze voor hen ook zeer belangrijke aangelegenheid hun advies niet was gevraagd, het geheele ambtenarencorps kwam in verzet, in dag blad en vakblad werd het plan en de wyze van uitvoering becritiseerd, vele leden van den Raad verschaften zich in gemeenschap pelijk overleg deskundige voorlichting van en door bevoegde ambtenaren, een voor lichting, die den Raad had ontbroken en aie noodig was tot goed begrip van deze zaak. Dat het niet zoo eenvoudig is, als B. en W. wellicht hebben gemeend, blijkt wel uit een korte beoordeeling der plannen in het tijdschrift „Financieel Overheidsbeheer", waarin na een critiek op de korte periodè van voorbereiding voor den Raad, wordt ge zegd „Afgescheiden van principeele bezwa ren, welke tegen verschillende in bedoel de voorstellen belichaamde denkbeelden kunnen worden aangevoerd, zijn er tal van ernstige constructieve fouten in dit organisatieplan aan te wijzen. Reorganiseeren beteekent orde schep pen daar waar wanorde heerscht. Op vallend is echter dat in lijnrechten stryd met dit beginsel wordt gehandeld." i Hals over kop hebben B. en W. nog een bijeenkomst met de bedryfshoofden en comptabele ambtenaren belegd, Is ook nog de Commissie voor de Financiën byeerge- roepen en daarop zyn de voorstellen rijp verklaard voor openbare behandeling in en door den Raad, om ze met den by stand \.m den adviseur, den heer Keegstra, te doen aannemen. Het is anders gegaan dan B. en W. heb ben verwacht. Er is in den Raad een gewel dige oppositie tegen deze plannen gekomen. Van alle kanten zyn ze bestreden en alle zwakke zijden zyn er van blootgelegd en aangetast. De wethouder Van Staal heeft voor den aanvang der behandeling een allesbehalve fraaie poging gedaan om het bedreigde voorstel te redden, door den Raad te willen opdringen dat deze zich aan het principe tot invoering van de centrale boekhouding gebonden had op grond van het rapport- Veenstra en de discussie die daarover is gevoerd. Die zwakke, maar tevens inferieure poging slaagde echter niet, dank zij de overtuigende bewijsvoering, die door Mr. de Witt Wy'nen werd voorgebracht en de ver klaringen, die door de heeren Muylwyk en Middelwêerd werden afgelegd. Deze poging had de wethouder Van Staal niet behooren te doen. Ze paste ook niet in de verdediging van deze zaak, die de wethouder op talent volle wijze heeft gevoerd, al was de argu mentatie zeer gezocht en dikwijls er .naast Dank zy de gedegen studie, die Mr. de Witt Wijnen van deze zaak heeft gemaakt, waardoor hy in een helder en klaar betoog de ernstige bezwaren en gevaren van deze onderneming heeft ontwikkeld, dank zij ook de rake bestrijding, die de hteren Van Wijnen, Verkerk, Muylwyk en Kamphuizen en ook de heer Fokkers, des. wethouders partijgenoot, hebben gevoerd, is dit voor stel er nietgekomen. De Riad is teruggedeinsd voor de conse- quentiesJsdie dit voorstel in zich heeft. De stemmen sVakten reeds by het eerste ge deelte, toén de Raad zich moest uitspreken over de omzetting van het ontvangkantoor in een zuiver kassiers- en girokantoor, xdet- tegenstaande des heeren Fokkers' bezwaar raakte de invoering eener centrale admini stratie, waarvan hy terecht groote nadeeleti ducht. Was dat gedeelte aan de orde geko men, de verwerping van het voorstel ware zeker geschied. Nu staat de Raad voor het feit in de eerstvolgende zitting opnieuw zyn stem te moeten bepalen. Hopen en verwachten we dat 's Raads in zicht onze gemeente moge vrijwaren voor de kwade gevolgen, die de stichting vati een gemeentelijke girobank en de inrichting eener centrale administratie met zich brengt. Men make Gouda niet tot proefkonijn! Het feit dat de ambtenaren, die bij deze reorganisatie van de financieele adminis tratie betrokken zijn, zich eenparig tegen de voorgestelde plannen hebben gekant, dat :y tegenwoordig zjjn geweest in een door teden van den Raad saarogeroepen bijeen* komst, waarin deskundige voorlichting over deze zaak is gegeven, heeft hen het i genoegen van het college op den hals g€h Dat nu is wel iets heel merkwaardigs. B- en W. hebben geen gevglg gegeven aan hét besluit van den Raad om deze aangelegen heid in het georganiseerd overleg van de ambtenaren te brengen, vóór de beslissing van den Raad daarover werd gevraagd. Wie de verslagen van het georganiseerd overleg wel eens heeft gevolgd, zal daarili wel eens de meest pietluttige dingen hebben kunnen ontdekken, waarbij men zich moat afvrageni of het niet al te dwaas is dat men zich daarmede inlaat. Hier gold het een werkelijk zeer ernstige zaak, waarvan eeh bespreking zeker op z\jn plaats zou zyn ga- geweest. Dat nu is niet geschied. Is het dan wel juist dat thans het college by monde van zyn voorzitter daarover afkeuring ih den Raad doet hooren? En is het niet al te dwaas dat de wet houder Van Staal die als lid van den P.aad steeds achter het College van B. en W. om, wanneer hy zulks noodig achtte, met amb tenaren en werklieden confereerde en inlichtingen inwon, en zibh tot klachtenbureau maakte, thans, ambtenaren in volle openbaarheid en met uitnoodiging van B. en W. een zaak bespre ken, waarbij zij ten nauwste betrokken zyn, i-ijdig aanblaft, hen misbruik van hun vrij heid, ja gebrek aan discipline verwijt? Dr. Hoffman noemde den wethouder Van Staal een Mussolini in duo-decimo formaat. Het is waarlijk zoo gek^niet. Al doet de manier van optreden ook denken aan het uude keizerrijk. Be GsmeenteUejr oting 1829. Belangrijk vroeger dan de Gemeente- begrooting 1928 is die voor 1929 versche nen. Ze sluit met een totaal aart uitgaven en inkomsten van 2.544.110.voor den gewonen dienst, waarvan het hoofdstuk be lastingen met de uit de gemeentebedrijven geraamde batige sakli in totaal 1.311.712.27 de sluitposten vormen. De verzamelstaat van de begrooting 1928 wees een totaal aart inkomsten en uitgaven aan van 2.364.886 met sluitposten tot een totaal bedrag van. 1.116.011.—. Uit een vergelijking van de ramingen van uitgaven voor 1929 met de werkelijke uit- gaafsposten volgens de rekening van 1027 blijken de volgende verschillen over de onderscheidene hoofdstukken: Uitgaven: -Rekening 1927 Bugr. 1929 Altgem. Berfeer 132.490.17L019.—- Opertb. Veiligheid 173.581.— 173.704.— Volksgezondheid 36j638.46.858. Volkshuisvesting 187.615.175.156. Openb. Werken 270.698.241.523. Eigendommen (niet voor openb. dienst bestemd) 14.986.— 20.164.- Onderwys, Kunsten Wetenschappen 1928 598.018.— 633.836.- Ondersteuning aan behoeftigen 243.600.— 286.800.— Ondersteuning aan werkloozen 45.674.-- 55.000.— Handel en Nijverheid 21.923.27.121.— Belastingen 57.028.53.083— De uitgaafsposten voor het algemeen be heer, de Volksgezondheid, de eigendommen der gemeente welke niet voorden openbaren dienst zijn bestemd, de ondersteuning aan behoeftigen en die aan werkloozen, alsook de bedragen voor handel en nijverheid zijn hooger geraamd, de andere lager. Het hoofd stuk Volksgezondheid dankt zyn verhoogde uitgave aan een post van 10.000.voor „kosten van een geneeskundigen dienst". Een beduidend versehlTCoont aan het hoofd stuk Volkshuisvesting. Tegenover de uitgaaf flaarvan van 175.156.staat een inkora- fctenpost van 149.365.welk bedrag Jn 1927 op 154.706— is uitgetrokken. Voor de belasting is 4000— minder aan uitgaven aangegeven, daarentegen wijst dat hoofdstuk een inkomstenbedrag aan van 942.378.tegenover 791.638— in 1927. Uit de gedetailleerde opgaaf der belasting ontvangsten blijkt dat de 80 opcenten op de gebouwde eigendommen voor H929 zijn g« ritamd op 48.211.— tegen 46.915— b. 1928, dat de 60/100 opcenten op de perso- neele belasting 'n verhoogirtg aanwijzen van 66.000.— in 1928 op 76X)00.— voor 192P, dat de 48 opcenten op de dividend en taa tièmebelasting in 1928 uitgetrokken op 16.000.voor 1929 zjjn geraamd op 25.000.—, dat de inkomstenbelasting voor 1«28 op 722.000.-- uitgetrokken, voor 1929 is begroot op 732 .OOO.—, dat de honden belasting van 5200— in 1928 op 5400. is gebracht voor 19(29 en de belasting op vermakelijkheden van 17.000— in 1928 tot 10.000.— voor 1929 is verhoogd. Deze hoogere belastingopbrengsten sol den echter niet voldoende zyn om de hoogefe Litgaven der begrooting te dekken èn daar om moeten ook de winstgevende gemeente bedrijven het hunne daartoe bydragen. Hoe wel de bedrijf sbegxootingen nog niet in ons bezit zyn, zoodat de bijzonderheden daarvan nog niet zijn na te gaan, blijkt uit de ge meentebegrooting dat de winst op het Elec triciteitsbedryf voor 19(29 wordt geraamd op ƒ159602.tegenover een werkelijke winst i '132449.in 1927, dat voor het Gasbe drijf een bate wordt geraamd van 67040— tegenover een werkelijke winst in 1927 van 66576.terwijl van het Marktwezen dat voor de eerste maal als bedrijf in de begroo ting voorkorpt een batig slot wordt geraamd van 36134.De ramingen der lichtfabrié- ken zyn altijd aan den zeer veiligen kant genomen hetgeen blijkt uit de ramingen van 1927 en de resultaten daarvan. De raming van de winst uit het Electrici teitsbedrijf was in 1927 9L024.— en de winst bleek te zyn 182449.—; de winst van het gasbedrijf werd toen geraamd op ƒ64.878— en was in werkelijkheid 60576— De schuldenlast der gemeente, welke per 1 Jan. 1929 3.866.866— bedraagt, maakt het noodig dat op de begrooting 1929 een bedrag van 194.412.is uitgetrokken voor renten van geldieeningen en 205961.07 voor aflossing van geldieeningen, terwjjl aan annuïteiten in 1929 bovendien moet worden betaald 103.727—. De kapitaaldienst sluit met een totaal aan ,an 332396 (voriK Jaar 223.488), aan uitgaven 158.126 (vorig jaar 60.300) en een batig slot van 174.270 (vorig jaar 163.188). TWEEDE KAMER. Algemeene beschouwingen over de Staatsbegrooting. Niet het Kabinet-de Geer staat in het middenpunt van dit groote politieke debat. Hoe zou het ook kunnen Dit Kabinet vef- leent noodhulp-dienst, gaat in ieder geval het volgend jaar heen, maakt zichzelf dus niet tot inzet van den verkiezingsstrijd. Er is dan ook geen oppositie en geen verdedi ging door meerderheidsgroepen van het kabinet. Vandaar dat verleden jaar mgr. Nolens, thans mr. Heemstra het debat kort openen, terwijl om en om mannen van links en rechts hun lied zingen. Natuurlijk is er groot verschil in appre- siatie van het kabinet. Hoe rooder de spre ker, hoe minder er van het Kabinet-de Geer deugde. Men kent de dwaze beschuldiging van reactie, conservatisme, waaraan de Geer c.s. zich zouden hebben schuldig ge maakt. Doch ook van anderen kant ktvam er critiek los. Zoo betoogde mr. van Gijn, dat de Re geering meer "kon doen in de richting van belastingverlaging indien zy minder ver ging in haar over-voorzichtige leenings- politiek. Een critiek van gansch ander ka rakter dus dan die van de socialisten, die niets gevoelen voor de belastingverlaging, welke onder het bewind van het Kabinet is tot stand gekomen. Voorts kwam er veel critiek los op de Ministers van arbeid (Slo tenmaker en Bruine), Onderwijs (Was zink) en Defensie (Lambooy), waarbij laatstgenoemde weer tusschen twee vuren zat: de eenzijdige ontwapenaars verwijten hem te weinig te bezuinigen, de christ. his- torischen vinden precies omgekeerd, dat het met onze weermacht onder Lambooy bergaf gaat. De waarheid is, dat er, eerst onder het Kabinet-Ruys, daarna onder de Geer, enorm op Defensie bezuinigd is, maar de eenzijdige ontwapenaars zyn daarmee na tuurlijk niet te bevredigen. Het gaat bij dit politieke debat minder I om het zittende Kabinet dan wel om de positie van de Kamer zelve, anders gezegd om de politieke verhoudingen die in de ver houdingen tusschen de partijen in de Twee de Kamer haar afspiegeling vinden. Con creter gezegd, de groote vraag is: is er eenige meerderheidsvorming in zicht, hetzij 'door het herstel van de oude rechtsche samenwerking, hetzij door een nieuwe groe peering? Van dit onderwerp aan de orde sind/het laatste Coalitie-Kabinet (Co- Itfn) in November 1925 uiteenspatte door het uittreden van de katholieke Ministers kon geen spreker afblijven nu het ver kiezingsjaar nadert. Welnu, de politieke si tuatie is door dit debat nog niet veel ver helderd. Men aanvaardt de consequentie van het stelsel der Evenredige Vertegen woordiging: geen verbonden *óór de stem bus. Ieder gaat met eigen program in zee en stoort zich weinig of niet aan zyn even- tueele bondgenooten. Dat is van later orde. Maar dr. de Visser wees op het gevaar, dat de vastlegging van allerlei politieke wen- schen de samenstelling van een regeerings- program zal belemmeren. Voorts is er nog het gevaar voor meer afbrokkeling van de groefien der voormalige- coalitie. Neen, de oude coalitie is nog lang niet hersteld en dat vond de leider der liberalen, mr. van Gijn allerminst betreurenswaardig; de libe ralen prefereeren in 't algemeen een parle mentair Kabinet, maar liever een extra parlementair Kabinet (gelijk het,tegen woordige) dan een z.g. parlementair, dat een gezonde basis en levensvatbaarheid raist. En dit fbo zijnde, is de kans niet ge ring, dat 1929 opnieuw een extra-parlemen tair Kabinet zal opleveren. Aan de liberalen zal dit niet liggen: mr. van Gijn verklaar de zich bereid samen te werken met iedere groep, die de liberale gedachte op geeste lijk gebied en de economische zelfverant woordelijkheid wil hoog houden. In de toe komst zag de liberale leider den strijd gaan tusschen hen die op dit standpunt staan en die dit verwerpen. Maar zoover zjjn wy nog niet; daarvoor werkt de oude coalitie nog te veel door en de baseering van de „christelijke" partijen op kerkelyken of re ligieuzen grondslag is hier voorshands nog een hinderpaal. Wel noteeren wij met ge noegen, dat de woordvoerder der christelijk- historischen dr. de Visser, inplaats van liberalen af te stooten, eer toenadering zocht door samenwerking te zoeken op zoo breed mogelijke basis, mits met behoud van de christelijke grondslagen der samenleving. Klinkt hier niet iets van toekomstmuziek? Mr. Heemskerk hield zich nog meer op de vlakte, al verklaarde hy, dat zyn party in beginsel vóór coalitie-herstel is... echter mét het noódige Voorbehoud t. a. v. de mo gelijkheid. En dan was er natuurlijk het streven naar een z.g. democratische meer derheid, opnieuw door den leider van de S. D. A. P. bepleit, die van coalitieherstel niets verwachtte; de heer Albarda wekte de katholieken op „moedig" voor de democra tie te kiezen, d. i. voor samenwerking met de S. D. A- P„ die zeker zegt te zyn van de a.s. overwinning van het socialisme, ter wijl de S. D. A. P. de voor Jwp; noodige voorwaarden zal stellen, wil zj bereid be vonden zyn mee te regeeren. Voorloopig blijft dit allés toekomstmuziek! Ook eenige eenlingen hebben nog hun licht laten schynen. Het was alles even on vruchtbaar, of men nu ds. Lingbeek zyn kerkistische politiek hoorde uiteenzetten, of den heer Braat zjjn grollen hoorde verkoo- pen, dan wel of de heer L. de Visser het alleenzaligmakende van communistische politiek naar Sovjet-Russisch model hoort aanprijzen. Het politieke debat zal nog een paar ver gaderingen in beslag nemen. Üe opvolger van Proai> Bont Coolidgv. De kebinctacrisu in Fr*nkrgk. Hoe zul de buiteni kuasohe politiek, van dan nieuwen President v*o> Amerika zijn? Verwacht wordt dat Hoover, die tot dusver paaui heeft gemaakt als knap en krachtig laiier v.u» t Amerikauusobe departement van bandel eja afzijdigheidspoiidek tea opzichte van Europa zal voeren. Hoover is- voor hoodetni procent Ameri Laan en hij' il nM dat de Vereenigde Staten verwikkeldJ rakiptn in de duizend en een netelige kwee- ties, die voorul na den oorlog Europa in een toestand van permanente onrast hou den. De Snuifdoos. De graaf de Chamfcrt was zijn snuif8oo3 kwyt. Het was een het'! mooie gouden snuif doos, op het deksel waarvan een in zijn kunst bedreven gravtur een nimfje had af gebeeld, dat op het punt is te worden achter haald door een grijnzenden satyr. De graaf was gehecht aan zijn doos, hij bewonderde het nymf je en liet vaak zyn ge punte nagel glyden langs haar sierlijke li- chaamslljnen. En nu was de doos weg. En de Chamfort kon zich absoluut niet herinneren, wanneer hij haar voor het laatst had in de hand gehouden. Hy vroeg, in zyn zijden kapmantel ge huld, aan zyn bediende, die een wolk van poeder op zijn pruik depd neerdalen, of hy de doos ook ergens gezien had. Maar Jasmin, die een guit was, meende dat mynheer de graaf zijn doos wel verloren moest hebben op de echoot van «e» of andere dame, Den geheel en dag peinsde dé Chanffert over zyn doos, tot l.em de aderen op het voorhoofd zwollen, en hy een begin van hoofdpijn bespeurde. Had hy gisteren zyn vingers nog gestoken in het bruint geurige stof? Hoe hy zich ook inspande, hy kon het zich niet te binnen brengen- In allen gevalle, gisteravond niet. Toen had hy het, op het feest dat koning Lodewyk in zyn slotpark gaf, te druk gehad met het hof te maken aan het gracieuse maridezinnetje de I-amourmount, om aan een snuifje zelfs maar te denken. Na het souper hadden zy samen gedwaald door de maanverlichte dreven van het park. Hy had zóete woordjes gefluisterd in het roze oortje van het niarkiezinnetje, zooals de zee fluistert in een schelp. En in een der donkere lanen had hy het gewaagd haar fyn-vingerig handje te vat ten, dat ze hem niet onttrok. Zy waren gaan zitten in een dicht om- groeid berceau, waaromheen rozenstruiken geurden. fWil Toen vatte hy haar hoofdje in zyn han den, hy werd als bedwelmd door den geur die uit haar hoog kapsel en uit haar kanten corsage opsteeg; dan zag ze hem aan en over haar oogen hing als een sluier van dauw. De graaf voelde hoe hejn het bloed naar 't hoofd steeg, hy had geen gedachten meer, zijn hart hamerde hem in de borst. Hy drukte een langen kus op haar kleinen rooden mond. Hy kuste haar weer en scheen toen tot zichzelf ie komen, althans hy voer achteruit, bang haar gekrenkt te hebben door zijn onstuimigheid. Maar toen hy haar kuste, had hy niet het triomfantelijk lichten harer o'ogen gezien, omdat hy de zyne gesloten had. En de Cham fort reed dien nacht huiswaarts in de mee ning een schier ongenaakbare vesting ver- oyerd te hebben, onbewust dat hy een ge vangene dier veste was. Dien morgen wandelde koning Lodewijk in het. park. De Zonnewarmte, de bloemengeur deden fiem goed na het feest van den vorigen avond, hy voelde uit zyn schedel hel pynlyk gevoel wegtrekken, dat hem bij zyn opstaan onaangenaam had getroffen. Plotseling bleef hy staan: het was alsof een bundel zonnestralen opschoot uit den grond. De koning bracht zyn schildpad om rande lorgnon voor de oogen. Dan deed een glimlach de zwarte mouche tegen zyn wang opklimmen. Daar lag op het groene gras-tapijt van een berceau een gouden snuifdoos en daar naast een battisten zakdoekje, als een spin rag zoo fijn. De koning raapte beide op. Hy herkende de doos, die de Chamfort hem eens getoond had en ook nu weer bewonderde de koning het slanke nimfje en glimlachte om de bokspooten van den satyr. En aan het ge- borduunfe wapen bemerkte hy dat Het doekje het eigendom was van het pikante markiezinnetje de Lamourmont. Lodewijk zajr haar guitig gezichtje, haar frêle fi guurtje dat scheen te rusten op den met rozenslingnw gegarneerde klok-crinoline, voor zich. „Ach zoo", dacht hy by zich zo'.i, „daar heeft me dat meisje handig den fatterigen, dommen, maar goedmoedigen en puissam- mant ryken graaf tie Chamfort aan den haak geslagen". En hy schreed verder. Des avonds ontving de graaf de Chamfort een zwaar verzegeld pakket van het kabinet des konings. Wat kon dat zyn Hy had er geen flauw idee van. Met trillende handen maakte hy het pakket open en vond tot zyn groote ver bazing zyn verloren t-nuifdoos. Hy' deed het deksel opspringen en vond het volgende „Ik geef mijn toestemming tot het huwe lijk van den graaf de Chamfort en de mar kiezin de Lamourmont", Lodewyk. De graaf de Chamfort zat perplex.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1928 | | pagina 3