DORLAS' KOFFIE Voor kleine tuinen. Indrukken van een Groot Bedrijf' ^n!^3i^aarop"fl8kt^aPwnüër^ Raadsels voor de Jeugd. 1*. rheumatiekjicht canon de nieuw te stichten panden duur dan wordt er natuurlijk minder gebouwd en houdt men de bestaande panden op hoog© prijzen. Het wordt dan met het hoog geroemde grondbedrijf even lang als het vroeger breed w^s. Eigenaardig dat men bü een gemeentebestuur nooit helder inziet dat alle £eld maar éénmaal besteed kan worden en dat een te veel aan dè éóne zijde altijd een nadeel is voor andere kanten. Wanneer de huren te hoog zjjn en de bewo ners daaraan een grot bedrag van hun inkomen moeten besteden, kunnen zij slechts minder aan andere zaken uitgeven. Wat men aah dën ééne kant wint verliest de burgerij aan den anderen kant precies evenveel. Natuurlijk verschuift zich alles eeniger mate maar juist daarin zit het ge vaar dat het te veel één richting op ver schuift Wij voor ons vreezen dat het met het erf pachtstelsel op den duur mis loopt hetgeen pas goed zal blijken als de eerBte erfpacht uitgiften die een dertig, veertig jaar ge leden plaats hadden hun termijn van afloop vorderen. Dan komt de gemeente voor zon derlinge gevallen te staan. Zal men dan tot naasting evergaan en zal de gemeente dan het enorme huurbedrijf gaan aanvaarden dat daar consequent aan vastzit of zal men de termijn gaan verlengen? Aan beide op lossingen zitten zeer vele bezwaren en het zal niet gemakkelijk zijn om te kiezen. Naar onze meening heeft men een ver keerde toepassing aan "het erfpachtstelsel gegeven door zich te weinig te bekomme ren om het lot van den opstand. Uitgifte van grond in eigendom met aandeel in de winst bü eventueele verkoop en recht tot terugkdop ware een wellieht beter systeem geweest. Het belang van den erfpachter is nu niet gebonden aan dat der gemeente en omgekeerd heeft men vergeten dit verband vast te leggen. Er Is-nu een speculatie in erfpacht gronden ontstaan, die men niet tegengaat. De ervaring rat daaromtrent nog veel lep- lijke dingen leeren als wij een kwart-eeuw verder zyn. Men veelt nu al dien tijd nade ren en in het snit daarvan kibbelt men over de al of niet dringend® doorvoering van het stelsel. HAGENAAR. MODEPRAAT )B. Diner- en Avondjaponnen. Robe van beigekleurig zyden mousseline, bedrukt met groote mauve en roüde bloempatronen. Op eene „kleine revue" vgn een onzer grootste modehuizen werf): de nieuwste col lectie diner- en avondjaponnen, zoowat een week geleden vej&etihd. Ofschoon de „groote 'revue" niet veel ianger dan 2 maanden ge leden gehouden werd, moest men zich verba zen over de evoluties weike de mode in dien korten tijd wederom gemaakt hoeft. Er is een nieuwe vorm dóorgebroken, de „robe- princesse'V die in een gewyzigde uitgave, alle attracties van dit slanke model behoudt. De nieuwe robe spant sterk om de heu pen, waardoor een blousend dffcct voor het lijfje ontstaat. Was eerst de japon een soort ondergrond voor de aan te hechten panden, draperiën, strooken en slierten, thans zijn deze aangeknipt, zijn ze in den vorm opge nomen, waardoor de japon een veel ingewik kelder van coupe is. Er is weer veel piissé en deze doet zich vóór in den vorm van vele lagen strooken, doch ook van groepen, die tusschen gladde panden ingezet zijn. Voor diner japonnen ziet men eroiseerende lijfjes en groepen bijeengebrachte blokken, die op één punt ontspringen. Heele stralen van smalle plooitjes zijn er om de heup ge schikt, zóódanig dat zij tesamen uitloopen. in het punt, vanwaar de klokkende bundel zijn begin neemt. Van zwart satin-de-soie zijn er heel wat dmertoitetjes, alle met lange, strakke mouw tjes, alle in glad spannende fagons die aan ééne zyde der heup, plotseling allerlei utt- springsels krijgen. Ook de strooken loopen nu meer naar één kant op en eindigen by 3e heup. Een effect dat dikwijls aangetroffen wor^t, bestaat uit een heupversiering van 8 hreede biais, welke aan de linker zijde in 3 breeder wordende losse slippen overgaan. Voor fluweel wordt iets dergelijks toegepast, alleen gaan de biais, die niet opgezet maar aangeknipt zyn, by de linkerheup telkens in een plooi over. Biezen en biais van wit en van de nieuwe kleur „chartreuse" Worden veel gegarneerd op het glanzende zwarte crêpe satin. Naast zwart, wordt er Veel rood gedra gen, voor dinerjaponnen een warm, donker wijnrood, voor avondjaponnen een hel vlam rood ,dat gewoonlijk in erêpe Georgette ge bracht wordt en bedoeld is voor het zeer jonge meisje. By de avondjaponnen valt de si anke ru lyn der robe-princesse al bijzonder op. Nam men eerst stijve uitstaande zijden om ue rokken breed-uit te doen staan, nu is alle.-, soepel en sluik en zijn de draperiën zooda nig aangebracht, dat ze door de wijze waar op ze vallen, alle breeder maken van het figuur vóórkomen. Bij enkele avondjaponnen merken we ue tuniek op en deze is naar achter toe opge knipt, zoodat hy de modieuze optrek-lyn be houden heeft. De nouveauté van „versieringen op den rug", is nu ook tot Holland doorgedrongen. De robe-princesse ia voor dit type op zijde getrousseerd en deze trouaseering eindigt in een enorme strik, die lange afhangende slippen heeft. lien vieux-rose taffetas toilet had van voren een rechtloopend princesse-mode! zon der garneering. Maar van den hals liepen twee breede slippen tot midden op den rug, waar zij elkaar onder een groot ornament van diamantjes ontmoetten. Elegante avondtoiletten van kant hebben vleugelmouwen en zelfs wyde banen van kant op de schouders, die als ze door het loopen in beweging komen, op luchtige vlin dervleugels gaan lijken. Een toilet van zyden-chiffon en kant, droog zelfs een kort los kanten manteltje, een ander, met een kanten schoudercape, bracht de Spaanschc mantille jn beknopte weergave naar voren. Een zeegroene moiré robe ook moiré komt weer in de mode had losse strooken op den rok en breede slippen, die met vleu gels vielen over de mouwen. Heit lang- smalle rugstuk droeg bejuweelde slippen, smalle rugstuk droeg slippen die tot aan het been afhingen. Ook was er vest had van Georgette waarover de panden van een tuniek wegtrokken als twee opge nomen gordijntjes. Eene zwarte taffet robe, vóór en princesse geknipt en achter met een midden-vorm tegen elkaar gelegd, wa9 het toppunt van verfijnde coupe. De losse pan den stonden óf van het lichaam en eindigden in tweepuntige slippen, die den grond raak ten. Het gaf een effect als van Wattau- plooien, die statig van den hals tot den grond afdalen. GRACE ALLAN. Hierkalebassen. In de laatste jaren staan er voor de ra men van de bloemenwinkels manden vol ka lebassen in allerlei vorm en kleur. Wie dacht er vyf en twintig jaar geleden aan, een schaal pompoenen in zyn gang of op z(Jn buffet verbeeld je dingen, die je niet eens kunt opeten te zetten? En toch zyn ze heelemaal niet nieuwerwetsch. Het nieuwe bestaat alleen hierin, dat zy van onverkoop bare curiositeiten stegen tot algemeen ge vraagde „binnenhuiskunst". „De vrouw en haar huis" wijdt er in haar winternummer een beschouwing aan en vertelt van het kweeken van deze typische vrachten, ,,'t Is een wonderlijke plant, de kalebas, zy boeit je, Jaat je niet meer los. Wel is zy lastig en ongemakkelijk in 't begin, maar later valt ze o zoo mee. Is ze eenmaal aan den groei, hoe tooverachtig vlug ontwikkelt zy zien dan. De platte, witte pitten ontkiemen moei lijk. Het beste is ze in April of begin Mei te zaaien in een kistje bladaarde vermengd met grof zand, dat met een glasruitje ge dekt in de verwarmde kamer of serre moet staan. Wie een bak met broeinest-warmte bezit, heeft daar een prachtig plaatsje om de zaaipotjes in te graven. Verschijnt boven de twee dikke kiembla- den het eerste groene blaadje, dan komen de jonge plfinteh in aparte potjes, waarin ze blijven staan tot ze voorzichtig met potklult in den vollen grond kunnen gezet worden. Het is dan begin Juni, zoodat op nachtvorst geen kans meer is. Alleen een leger slakken doet des nachts met krijgslist een aanval op de zwakste exemplaren. Soms is ej-, waar den vorigen dag nog een mooi plantje stond, alleen maar een glinsterend streepje slUm te zien, 't spoor van den vyand. Zyn de plan ten eenmaal grooter, harder van blad, pik ker ig van stengel, dan blyven de slakken weg. Een bodemloos kistje en een glasruit helpen door de eerste moeilyke maand heen. Wat kunnen ze teuten in een gure Juni* maand. Eiken morgen zyn ze even klein, ze mislukken zeker dit jaar, denk je. Dan ga je ze negeeren, een week lang, veertien da gen. Wanneer je eindelijk weer naar hen kykl zyn er overal nieuwe scheuten, nieuwe blaren, kurketrekkerachtige klimranken. Ze probeeren zich op te hjjschen aan naastbij- staande struiken of hekjes. De groote slap pe, oi-anje-gele bloemen gaan open. Welke kleur, welken vorm zal de eerste pompoen hebben? 'n Oranje peervorm, 'n groene of witte appel, 'n knots, 'n flesch, 'n gladde of bonte? By den oogst in September plukten we negen en twintig koele, gladde vruchten van één plant! Kalebassen vragen volle zon. Het beste plaatsje in den turn is de bladhoop, de hoop van bijeengeharkte blaren van het vorig jaar met een beetje grond afgedekt. Gecom bineerd met wat Oost-Indische kers maken ze er een aardig hoekje van. Een bezoek aan de Philips fabrieken. Philips Gloeilampenfabriek. Als het teere droomkoninkje van Heyer- mans, van dien schrijver misschien de schoonste schepping, met zijn ouders, die hy „groote broer en groote zuster" noemt, van Amsterdam reist naar Heerlen, wordt hy by Eindhoven even wakker: „Goeie morgen, groote broer" zei-ie, nog slaapdronken. Daar most-ie zelf om lachen En toen keek-ie z'n oogen uit. In grauwe, log-bruine lucht, door grimmige koppen ge ploegd, statigde 'n sprookjespaleis, nog hooger haast as de wolken, en 'r waren een lichies in, 'n lampies, 'n brandende sterren, of 'r 'n poort van den hemel by vergissing openstond en je de kamertjes van de enge len binnenkeek. „O, zie je dat Moeder?... Zie je dót Vader?..." fluisterde-ie, om de menschen, die achterover leeën te slapen, niet wakker te maken: „Zie je d6t?... Daar woont de betooverde prinses..." Het is de visie van een klein en droomerig kereltje, dat op dat oogenblik nog weinig vermoedde, dat eens, veel later, zich de poorten van dat sprookjespaleis ook voor hem zouden openen, toen hy al byna een man was geworden, met al haar op de bovenlip en den baard in de keel, die zyn brood er moest gaan verdienen. De visie van ëen kind. Maar ook zij, die geen kinderen meer zyn, zullen als zij er voor het eerst tegenover staan, vooral des avonds, het zien, zooals droomkoninkje het zag: een sprookjespaleis van een betoo verde prinses. Trouwens in dit paleis woont ook werke lijk een prinses, schoon een veel reëelere en modernere dan Doornroosje en zeer zeker niet in een honderdjarigen slaap gedoken. Integendeel, deze prinses is zeer kwiek en monter, zy regeert met forsche hand de wereld, haar ministers zijn mannen van dezen tijd, geen prinsen met bepluimde mutsen en fluweelen buizen, én haar naam is „electriciteit".Zeker, ook hier is het sprookje en het is misschien wel fantasti scher dan de ^rookjes van honderd jaar slapende dames, die door sentimenteele heerschappen tenslotte worden gewekt. Want het is het sprookje van onzen tyd, van werkkrachte en menschelyk vernuft,- van genie en durf, van ongebreidelde ener gie ep ook van vurigen strijdlust, die het schijnbaar onmogelijke mogelijk gemaakt hebben. Een fabriekje, in 1891 begonnen, met weinig kapitaal en ongeschoolde werk krachten. Een werktuigkundig ingenieur, die ook wel voor chemie voelt en gelooft, dat er wat zit in gloeilampen. De eerste jaren verlies. Dan in 1895 voor het eerst 14.000 winst. Ontzaglijke moeilijkheden, telkens nieuwe uitvindingen, die in het bui tenland gedaan, de bestaande methodes waardeloos maken. Geen nood. Hier vindt men het ook en vaak beter. Steeds grooter bloei. Dan de oorlog. Duitschland verbiedt uitvoer van glas. Binnen een half jaar bla zen ze bij Philips zelf de ballons. Duitsch land verbiedt uitvoer van Argongas, het is het eenige land, dat het levert Binnen een half jaar maakt Philips zelf Argongas, be ter van kwaliteit dan het Duitsche, Coup d'essai, coup de maitre! Nu is de Philips edelgasfabriek de grootste van Europa. In elf jaar tyds! Het kleine Philipsfabriekje van 1891 is nu een macht geworden, waar heel het land mee rekent. Meer dan 15000 arbeiders, een eigen arbeidersdorp met mooie hygiënisch ingerichte huisjes, eigen scholen op allerhand gebied, een labora torium (scheikundig en natuurkundig) waarvan Prof. Compton, de winnaar van den Nobelprijs 1927 voor natuurkunde, ver klaard heeft, dat het het beste is van Europa en op één lyn gesteld kan worden met de twee allerbesten van Amerika, eigen sportvereenigingen, en zoo voorts. Een bedrijf, dat niet alléén een groote industrie is, maar een cultureele macht vertegenwoordigt in ons land. In 1895, dus nauwelijks 83 jaar geleden, werden vyf honderd lampen per dag ge maakt, nu byna 300.000 Zelfs het minst chauvinistische hart zal toch even warm worden bij de gedachte dat dit alles, in ons té vaak klein ge noemde landje, mogelyk was. Impressies van een leek van dit bedrijf, ze zullen den lezer geen gedetailleerde be schrijving geven van de technische vervaar diging der gloeilampen, want de indrukken, die je hier krijgt, zijn als van een wonder, dat je niet bevatten kunt, zelfs al legt de technische zéér onderlegde geleider ook alles zeer haarfijn en overzichtelijk uit. Misschien is het ook beter zoo en is de indruk er te dieper en overweldigender door. Heeft niet een groot philosoof eens gezegd, dat we nooit moeten trachten het wonder te doorgronden, omdat het dan op houden zou wonder te zijn? Een Fordbusje brengt ons naar de Glas fabriek, die op eenigen afstand van de gloeilampenfabriek ligt. Eerst een onaf zienbare lange hal, waar de potten van vuurvaste klei gemaakt worden voor de glasovens. Deze worden hier met de hand vervaardigd. We zien er de arbeiders,%die de klei met zorg eerst met de voeten kne den, dan zien we, hoe de grov% vorm wordt opgezet en eindelijk, hoe met oneindige zorg de pot voltooid wordt. Deze moet volkomen homogeen zyn, omdat er anders by de ont zaglijke temperatuur van 1200 gr.'Celsius barsten zouden ontstaan. We zien den ar beider zyn werk volbrengen met de toege wijde aandacht van een. kunstenaar en het resultaat is waarKjk als een kunstwerk, zoo fyn en volmaakt afgewerkt. Aangezien deze potten sleehts 6 7 weken kunnen worden gebruikt en 5 0 maanden moeten drogen, kan men zich voorstellen welk een ontel baar aantal hier opgesteld staan. Dan, de afdeeling waar de grondstoffen, die later het glas zullen vormen, gemengd worden in groote schudmachines. Wit zand en roode menie en potasch en soda liggen er in hoopen. Het is weer voor den leek het mysterie, dat uit deze stoffen het won derlijke glas ontstaan zal. Het is den Schei kundige misschien heel duidelijk onze geleider lacht wat om onze verbluftheid maar den ter zake onwetende is dit alles wel erg onbegrijpelijk. De mannen dragen hier stofmaskers, want sommige dezer grondstoffen zouden nadeelig voor de gezondheid kunnen zijn, maar Philips zorgt voorbeeldig Voor zijn menschen en op deze wijze is gevaar uit gesloten. Dan: de glasblazerij zelf. Een onafzien bare hal met talrijke ronde verhoogingen, waarop glasovens met hun blakende mon den van vuur. Daaromheen de glasblazers met de blaasroeren, waaraan de vurige bel letjes gloeiend glas. Duizenden dansende dwaallichtjes. Onwillekeurig denkt men even: „Als droomkoninkje, die hier later zelf werkte, toen hy een groote jongen was geworden, dit eens had mogen zien, toen hy nog het kleine kereltje was, dat op dien avond in den trein zoo verrukt was, van het sprook jesachtige, groote fabrieksgebouw. Hoe prachtig zou hij dit toen gevonden hebben! Waar de indruk zelfs voor een volwassene tooverachtig is. In dit fabrieksgedeelte heerscht nog de handenarbeid en dat maakt het misschien juist zoo boeiend. Hier is iedere arbeider een persoonlijkheid, een kunstenaar, en schijnt het haast, of hij als kunstenaar iets meegeeft van zyn persoonlijkheid aan het ding, dat hy maakt. Zie, hoe onbeschrijflijk handig hij Jiet klontje vloeiend glas, aan het uiteinde van zijn blaasroer, wentelt, zwaait, weer wentelt, er even wat lucht in blaas en weer wentelt tot het zoowaar al den vorm van een gloeilamp begint te krij gen, dan even in den vorm aan zyn voeten en de oervorm van den ballon komt glan zend te voorschijn. Het is de telkens weer- keerende verrassing, het te voorschijn ko men van die volmaakte glasvormen in al lerhande maten en modellen, tot de groote melkglazen (Argenta) armaturen toe. Zie Philips laboratorium. aan hoe handig het jeugdig maatje nxcrL vijlen den te langen hals van de bltagpjT aftikt. En zien dan vooral ook het buizen trekken. „Kijk hier", zegt onze geleider en sleurt ons mee. Een lange baan. Een der glasbla zers heeft uit den oven een klomp gloeiend glas genomen aan zyn blaasroeren na ver schillende ons onbegrijpelijke - manie* laties van het glas ronddraaien op een ««1 ren plaat en weer nieuw vloeibaar glas by nemen en weer draaien, komt er «n ander by, die met zyn pyp waaraan hii reeds een soort glazen schaaltje gemaakt heeft, den glaskiomp opvangt en nu gaan beiden langzaam, zeer zorgvuldig «er voorzichtig achteruitloopen, steeds blaaend met geweldige bolle wangen, *l„ de wind uit het sprookje en wij zien het roodgloeien de glas plotseling worden tot een kristal heldere glazen buis. Een ander paar i» naast deze twee bezig. Aan het einde van de baan zit een manneke en snydt met een laconiek gezichtje de buizen netjes tot stuk- ken van gelijke lengte. De buizen zijn van verschillende door snede. „Dat doen ze op het gevoel, meneer handigheid, oefening", zegt de ingenieur' Jawel oefening, maar het blyft toch onb«- grypelyk, dat ze dat kunnen: 11 m.m. jj m.m., 20 m.m., precies de maat, het Httnlt geen fractie van een millimeter. Het blijkt ook de zwaarste en veeleischend- ste arbeid te zyn, dat buizentrekken. „Daar. om doen we het óók al mechanisch" et twee minuten later staan we in de afdeeling waar dit gebeurt. Voor den technicus mis- schien overweldigend, deze machines, die tot in het oneindige buizen produceêren maar ons overweldigde toch meer die een voudige mannen, die zoomaar op het gevoel de buizen op precies de gewenschte dikte wisten te trekken. „Nu gaan wè kyken hoe de lampen ge maakt worden", zegt de geleider, die nog heel jong is en die wel heel knap moet *Hn want ondanks zyn jeugd is h|j al jaren in genieur. Dit zyn wel de menschen, die u hier hebben moeten en die mede helpen kunnen de zaak steeds grooter te maken. Vaart is er in alles en een ieder schijnt er van bezeten te z(jn. Tenminste wy krjjgea geen gelegenheid ergens lang te blyven kjj- ken en de indrukken op ons te laten in werken. We kunnen slechts even vluchtig de radio- fabriek, waaf de ontvangtoestellen, geljjk- richters, luidsprekers, enz. gemaakt wor den, het laboratorium, de papier- en carton- nagefabriek bezichtigen. Op den terugweg naar de groote fabriek komen we voorbij een allerliefst modern gebouwtje: Philips Kleuterschool. Even er in. Het is alleraardigst. Ongelooflijk keurig ingericht en popperig klein alles, de stoel tjes, de tafeltjes, de bankjes voor de kleu ters. Hier wordt het kroost van Philips' arbeiders overdag zoet gehouden en zoo wordt reeds op dezen jeugdigen leeftijd dt eerste grondslag gelegd voor een beters toekomst. Want in zoo verzorgde omgeving, onder zoo goede leiding, moet het komends geslacht dat hier reeds zoo vroeg dsn in vloed ondergaat van netheid, reinheid, lkht en lucht, wel opgroeien tot een psychisch* levensstandaard van beter en hoogèr kwa liteit dan de vorige generaties. Dan weer de gloeilampen- en radiolam- penfabriek. Weer eindelooze zalen. Nu alki machines. Maar machines, die van een loo wonderbaarlijke ingenieuziteit zijn, dat M soms wel menschelijk schijnen, zooals M, als met voorzichtige menscheljjke handen, de onderdeelen aanvatten en zorgvuldig in elkaar zetten. Hier zien we het hsele pro ces, hoe de gloeilichamen, die in de gloei lamp behooren, eerst in elkaar gezet wor den, hoe die dan weer in de ballons worden gebracht, hoe er de koperen dop opgeiet wordt, hoe ten slotte het fabrieksmerk erop gebracht wordt en hoe ze proefbranden. De kamer met de brandramen, waar'de dui zenden lampen branden, ,,'n Lampies, lichies!", je moet er door een donlcèr glassje kijken, anders zou je er verblind vands» komen. We zien, hoe de wolfraamdraad getrok ken wordt, een blijkbaar enorm geniaal pro ces, omdat het wolfraam een poeder is, dst byna niet in vasten toestand te brengen i», we zien den draad eerst als een telefoon draad zoo dik gewonden worden om mense spoelen en dan om steeds kleine» spoelen, tot hij zoo dun is, dat de micro»- coop er op gesteld moet worden om te con- troleeren; vijfmaal dunner nog dan e» menschenhaar. We zien de meisjes, met ew onbeschrijfelijke handigheid, de draden op het glazen raampje aanbrengen, dat lat|T als geheel het gloeilichaam zal zijn, w» zien... we zien... zooveel, dat het niet Mj* te onthouden is, dat het wordt als het fli sen van een moderne film, dat de indruk ken worden verward in ons brein tot beeld als een futuristische creatie van Km- dinsky of Picasso en dat is waarlijk nW bevorderlijk voor de klaarheid van begrip. Na een kijkje in de radiolampenafdeeliuf te hebben genomen, wippen we hog even* polikliniek binnnen en zien er de precMir moderne inrichting, die werkt voor het li chamelijk heil der arbeiders, we krijgen»» kijkje op het psychotechnisch bureau, we* de menschen die solliciteeren op hun pff cihsche* kwaliteiten beproefd worden waar met een wonderlijk systeem van wr den papier met puntjes bezaaid, waardo» ze verticale en horizontale strepen zet®» moeten, met strikvragen en assodatie* woorden, die onthouden moeten worden nog veel meer, na te gaan is, of ze b bare krachten zijn. Dit systeem schijnt zeer te roHoen» der Philips is natuurlijk weer u... industrieën, die het toepaste in»»" Het heeft dit groote voordeel, dot men een zekerder selectie van werkkrMS» maakt en vele menschen er de ellende bespaart van aangenomen te wowen, schikt zjjn. Dan is het avond geworden en merken we, dat we een ganschen dag in deze enorme fabriek hebben doorgebracht. „Nu hebt u het belangrijkste wel zoowat gezien, zegt de geleider. Als we des avonds in den trein de laatste glanzen van de zich met vurige roode let ters tegen den nachthemel afteekenenden naam Philips langzaam zien doorschemeren, bedenken we nog even, dat we dezen dag wei iets heel bijzonders hebben beleefd. Want wat staan wy, die dagen kunnen doorbrengen in een Louvre of Mauritshuis, urenlang neuzend voor een klein ons dier baar schilderijtje, die wekenlang snuffelen in oude boekerijen, in iBbunabelen, die ons soms niets leeren, vèr van het waarachtige, kloppende, rhythmische leven van dezen tyd en wat ia dit alles grootseh, overweldigend, wat leert het ons duidelijk, dat er evolutie is, dat de wereld vooruitgaat, zoolang er de energiën zyn als deze, die niet alléén haar bedrijf vooruitstuwen, maar ook zorgen, dat haar werk tot een cultureele macht èn kracht wordt, die zorgt, dat het leven voor den eenvoudigen mensch, die zyn brood met handenarbeid verdient, beter en schooner wordt, dan het vroeger was. O zeker, er is in dit alles een sterk bewijs, dat er evolu tie is en men behoeft niet te betwijfelen, dat de moderne techniek ertoe bijdraagt. Dat enkele kunstzinnige naturen gekwetst wor den door de onaangename dingen, die er nu nog noodzakelijkerwijs aan de moderni teit verbonden zyn, als daar zyn lawaai, onrust, gejaagdheid, verdwijnen van de din gen die lief, rustig, vertrouwd en mooi waren, doet er niets aan toe of af. Want dat alles is slechts tijdelijk en alleen omdat de gewone menschheid nu eenmaal niet in staat was gelijken, tred te houden met den razend snellen wereldvooruitgang. Het is dé ontzettende vaart, die een tijdelijke verbijs tering veroorzaakt. Maar als we het jonge geslacht zien, dat opkomt in de nieuwe wereld en vooral dóór in dat arbeiderscen trum en heiligdom van de schoonste resul taten der moderne technische wetenschap pen, dat aldus wel als een symbool mag beschouwd worden van de heele toekomstige maatschappij, dan beseffen we, dat werke lijk de wereld gaat naar een rijker en in tenser leven, dat een nieuwe Schoonheid zal komen inplaats van de oude. End at het ónze fout is te treuren om Beethoven en Rembrandt, terwijl we niet zien willen, dat er iets anders voor hen in de plaats zal komen inplaats van de oude. En dat het en beheersch veelal den menschelijken geest. Maar ze belet ons té vaak de toekomst te zienl RECHTZAKEN. De schietpartij te Zundert. Uitspraak van de Haagsche Rechtbank. De weduwe toegelaten tot getuigenbewijs. De Haagsche Rechtbank heeft vonnis ge wezen inzake de vordering van de weduwe van Meer te Zundert tegen den Staat en tegen de beide marechaussees Cl aas sen en Coolen. Zooals men zich herinneren zal, is de man van eischeres in den nacht van 10 op 11 Januari 1927 bij een schietpartij doodge schoten, toen de marechaussees in zijn café controle wilden uitoefenen ter zake van de Drankwet, waartegen van Meer zich heeft verzet. Op grond hiervan had de weduwe een schadeloosstelling voor zich en voor haar minderjarige kinderen gevorderd. De rechtbank heeft thans de door ge daagden voorgestelde exceptie vaj» niet-ont- vankelykheid verworpen, en, alvorens ver der te beslissen, eischeres toegelaten, om door getuigen te bewijzen, dat de mare chaussees haar man zonder eenige aanlei ding hebben doogeschoten en mitsdien een misdrijf hebben gepleegd en in strijd met hun instructie hebben gehandeld. Het getuigenverhoor zal plaats hebben ten overstaan van mr. Thorbecke op 30 Ja nuari a.s. te 11 uur. Ketourcommissies. De arrondissementsrechtbank te Zwolle veroordeelde den 66-jarigen gepens. direc teur van de gasfabriek te Nijkerk, wegens het aannemen van steekpenningen, tot een maand gevangenisstraf. Een klacht wegens beleediging. Bij de Justitie te Utrecht is een klacht wegens beleediging ingediend, naar aanlei ding van een tweetal artikelen in Het Volk, ingezonden door den ontslagen directeur Blokker van de Brandwaarborg Mij. „Ons Belang". Het spoorwegongeluk bü Rüswyk. Een hoofdconducteur, een wagen bestuurder en eein stationsambtenaar voor de rechtbank. Ruim een jaar geleden zyn nabij Rys- wyk twee electrische treinen en elkaar ge- loopen. 't Onderzoek wees uit, dat het per soneel vermoedelijk niet heelemaal vrij uit ging. 't Resultaat Is geweest, dat Dinsdag middag voor de Haagsche Rechtbank te recht stonden de hoofdconducteur van den trein, die zich op verkeerd spoor heeft be vonden, de wagenbestuurder van den zelf den trein en een stationsambtenaar uit Den Haag. Den hoofdconducteur ia ten laste gelegd dit verzuim: Hij had, toen hij bemerkte, dat hy op verkeerd spoor reed, den trein on middellijk tot stilstand moeten brengen. Een botsing met den van den tegenover- geetelden kant (Rottrdam) komenden trein had dan niet plaats gehad. Verdachte gaf de feiten toe, behoudens dan, dat hem hier grove schuld zou tref fen. Hij heeft niet eerder order gegeven om den trein tot stilstand te brengen, hoewel hij wist dat de trein op verkeerd spoor raad, totdat hy de koplichten van den van den anderen kant komenden trein voor zich sag. Hen botsing was toen evenwel niet meer te voorkomen. Verdachte voegde toe, dat hij in de war waa met een aan- schrijving, welke hy gelezen had, doch die I niet op het onderhavige rijden van toepas sing was. Tengevolge van de botsing is vry groote materieele schade ontstaan en zijn ver schillende reizigers verwond. Het O.M. waargenomen door mr. Rjj- kens, eischte een maand hechtenis. Vervolgens stond de wagenbestuurder terecht. Aan hem was precies 't zelfde ten laste gelegd en ook hy gaf de feiten toe De eisch tegen hem luidde drie weken hechtenis. Ten slotte heeft terecht gestaan een sta tionsambtenaar uit Den Haag. Deze ver dachte heeft aan de beide vorige verdach ten order gegeven door onveilig sein by de Vaillantlaan te Den Haag heen te rijden, wat tengevolge heeft gehad, dat trein 1145 op verkeerd spoor is terecht gekomen. Ver dachte voerde tot zyn verdediging aan, dat de seinhuiswachter hem telefonisch had doen weten, dat hij den trein moest laten komen. Verdachte gaf toe, dat hy gehan deld heeft tegen een dienstorder van den stationschef. Dit gebeurde onder dergelijke omstandigheden meermalen. Mr. Rykens eischte tegen dezen ver dachte twee weken hechtenis. Verduistering en oplichting. Men herinnert zich het geval van den 48-jarigen koopman uit Diemen, die voor de Vierde Kamer der Amsterdamsche Recht bank terechtgestaan heeft wegens poging tot moord op een naaister. Deze vrouw zou hy, nadat zy hem een bankbiljet van 1000 had ter hand gesteld, nabü het Jaagpad aan den Omval getracht hebben te verdrinken. Het O. M., mr. Reilingh, had verdachtes veroordeeling gevorderd tot twaalf jaar ge vangenisstraf, maar de Rechtbanx, vonnis wyzende, sprak hem vry. Het O. M. tee- kende hooger beroep aan tegen het vrij sprekend vonnis, en vervolgde verdachte thans ter zake van verduistering of oplich ting. Volgens de ten laste gelegde verduiste ring had hü het bankbiljet van 1000 van de naaister ontvangen om er aan het bij kantoor van de Incasaobank aan de *Bilder- dykstraat een door haar bestelde obligatie, groot 1000, ten laste der gemeente Dor drecht mee te betalen, onder gehoudenheid het overblijvende geld aan haar te verant woorden. De subsidiair ten laste gelegde oplichting had hierin bestaan. Nadat de naaister hem had meegedeeld, dat zij naar het bijkantoor der Incassobank moest, had verdachte listig lijk en bedriegeiyk gezegd, dat hij toch naar de stad ging, dat hy de obligatie voor haar zou gaan betalen, dat hij de obligatie des avonds bij haar zou thuis bezorgen en dat zy nu binnenkort zouden gaan trouwen. De naaister had hem daarop het bankbil jet overhandigd. Het 0. M., mr. Reilingh, requisitoir ne mende, wees er op dat verdachte's finan- cieele toestand buitengewoon slecht was. Hy eischte één jaar gevangenisstraf en de onmiddellijke gevangenneming van ver dachte wegens vrees voor vlucht. De Rechtbank verklaarde na raadkamer termen aanwezig te achten om de gevan genneming te gelasten op grond van vrees voor vlucht. De verdachte werd hierop ge vankelijk weggeleid. KUNST. Louis Couperus. Stichting van een genootschap. Op Maandag 17 December a.s. zal te Hil versum een bijeenkomst plaats nebben, waar men bedoelt te komen tot stichting van een „Genootschap Louis Couperus". Het doel van het Genootschap la: Bijeenkomsten der leden te houden met lezingen of voordrachten over on uit Louis Couperus' leven en werken. Een verzameling te vormen van manus cripten, brieven, portretten en andere za ken, betrekking hebbende op Louis Coupe rus en tevens een boekerij, bevattende de verschillende uitgaven zijner werken en dat gene wat in het binnen- en buitenland over den schrijver en zyn arbeid is verschenen. Deze verzameling onder te brengen in een onzer groote bibliotheken of een belangrijk gemeente-archief; deze collectie nu en dan ten toon te stellen. Vervolgens: te bevorde ren het houden van voordrachten over Louis Couperus in het buitenland door buitenlan ders of landgenooten en tevens, voor zoo ver mogelijk, de zorgvuldige vertaling van zijne werken. Oplossingen van de raadsels van vorige week. Zooals het klokje thuis tikt, tikt het nergens. 2. Vingerhoed. Schie, dam. Schiedam. 4. Sinterklaas (taart, stier, klas, An). 5. Wat staat hier? Tol, hol. De prijs viel ditmaal bij loting ten deel aan de jongste van de broertjes PIETERS, W. Tombergstraat 28 te Gouda. Nieuwe Raadsels. 1. Wie heeft wel pennen en schrijft toch nooit? 2. Welke stoel heeft geen pooten? 8. Zeg mij eens, welke schoen niemand aan zijn voet zal doen? 4. Welke taaie, lange pit zit te mildden van het wit, maar wordt nooit gegeten Welke appeltjes groeien niet aan hoo rnen t Hard, wit en rond. Smelt in den mond, f, P Valt als een steen, f W Zacht naar beneén. 1 8 Ra, ra, wat is dat? Oplossingen inzenden aan de redactie va^ de Goudsche Courant, Markt 81. Meisjes en jongens moeten opgeven hoe oud zij zjn. tl M opletting, r Bg sfitbihin 2251 14 DAMRUBRIEK Onder redactie van de Damclub „Gouda", Secretaris K. Tiendeweg 23, lokaal dar ctab Markt 49. Probleem No. 603. Zwart schijven op: 4, 5, 10, 26, dam 16, 41, 46, 49. Wit schijven op: 7, 8, 12/14, 19, 21, 24, 28, 29, 32, 83, 38, 39, 48. Probleem No. 604. Zwart schijven up: 2, 4, 7, 9, 12, 17, 18, dam 3, 45. Wit schijven op: 21, 23, 28, 29, 31/34, 36, 37, 41, 46. Oplossing van Probleem No. 599: Wit speelt: 45—40, 38—33, 40—34, 35 42, 47—41. Oplossing van Probleem No. 600: Wit speelt: 0621, 27—21, 37—31, 23-7-19, 28—23, 33 31. In probleem No. 001 stond vorige week een schijf wit op 42, dit moest zijn 47. SPORT EN WEDSTRIJDEN. VOEtBAL. Programma voor Zóndag 9 December '21 N V. B. Afd. 1 ,1ste klaeue L urwohtU VY— HFC, buluedaui: H-DVB-VUC. Haarlem: RCH—Ajax. Den Haag. AIX)-SWnnvoy(ols Hilversum: HUveeimn-Spalrta 3e klaase D. Solievoningea: Bcheveoingan-LF C HaarlemEiHÖ—U)V8 Alphen: Alpihjflr-Alphen. Schoten: Sohoten—THB. Afd. 11 late klasae. eisen; VfcifV— 't Gpoi. Den Haag: HVIV-Exoelaior. Aiuatenlain: Blauwt-Wii.fr-ZFC. J otterdam: Feijenooml-EDO. Dordrecht: DFC-ÜB8 2e klaas» B. Rotterdam: Neptuous-St Hoogor. Rotterdam: RFOCW. Gorincbem: öVWMMenrede. Gouda: Goudw-'Hqrcule». Vlaai-dingen: FortuoaK-SVV 3e klasse B. Bodegraven: Bodegraven-VFC. Schoonhoven: Scliooahoven-Tranevaila Rotteirlma: Leojuidaa- t Noorden. Rotterdam: Coat-DHS 3e klasse C. Utrecht Voorwaan-ts-Utrechl. Zeist: Zeisft-GSV. Utrecht Kampong-Culemborg 4e klasse C. Rotterdam; The R. Hope-Fluka. Dordrecht OSS- Moordrecht Siiedkwcht: Sliedrecht-DOflB. Rotterdam: DJS-SUedreoht. Rotterdam: EDt>~Schiedam. R«». 2e klasse B. Dordrecht: DFC 3-Fmjenoord 3 Loudft: Olympia 2-OD8 2. Rotterdam: St. Hooger 2-HW 2. Ree. 3e klasse A. Den Haag RVC 2-ASC 2- Den Haag: ADO 2-Gouda 2. Alphen: Alphen 2-ïjW 4 Ree 3e klasse O. Rotterdam: 9IOD 2-Leonidas 2. G3uda: OiNA 2-Neptuaus 2. Schiedam: SVTV 3-Bodegraven 2. Afd. III 1ste klasse. Hengielo Tubantfia-Go Ahead. Zwolle: ZAI.'-Enschedé Enschedé Ensoh. Boys-Heraolea. AÜ. IV late klasse, lilbun?: Willem 11—LDNGA. Breda: NAO-Eindhoven. Roermond: Roermond-NOAD. Eindhoven: P8V-BVTV. Den BoschWiiheln4nA-MVV. Afd. V late'' klasse GroningenVetodtac-WW Groningen: Be Quiok-Leeowardób. Groningen: GW-Yeendam. Leeuwarden Fiiaeta*d-GVAV. Aseeo: Achillea-Akadcs. G. V. B. Ie klasse. Haastrecht l-Schoonhoven 2 bekkerkerk 1-0NA 3. t 2e klasse -Gouda 4-ffaüdinxreen 2, 12 uur Olympia 4-Moordreolu 2, 11.30 uur. G8V 3-Gouderai 1 8s klasss A. Alphia 4-Alphen 4, 12 uur Waddénxveen 3-Wonrè» 1. Lekker* or Je 2-ONA 6, 12 uur. 3e klaaBe B GSV 4-Gouda 6, 11 uur. Moordrecht 3-Haastrecht 2. Schoonhoven 3-Zevenhuizen 1, 12 uur Gooderak 2-Lekk«rk«rk 3. Orenricht. Na den intarlandr-wedstrijd en de beker ronde is weer een groot programma vaat- geeteid. Behalve Blauw-Wit-Z.F.C ont moeten de Westelijke clube elkaar morgen \oor de eerde maal. De bclacgaWün^gaat alieen uit naar de leidende clubs, zooals Y.U.C en A.D.O. in de eene en Blauw- Wit en Feijenoord in de andere afdeeling, maar ook naar die club?, die onderen bcugrlen en wanhopige pogingen doen om tiet degradatiespook van zich af te houden Men verwacht dafr reep U.V.V. en Exoal- sior, de olube die juist eeu geduchte ader lat ng hebban ondergaan, bet loodje zullen leggen. De prestaties van morgen voorat kunnen deze sombere voorspellingen tij de- lij k afwentelen 't Ziet er wel naar utt, dat Gouda eia- detijk weer eens thuis zal apelen en kan zich don tevens van een goede zijde too rn-n. Inderdaad dient thans niet meer ver loren te worden ven partijen, die qua spel de mindere zijn van de Gouwenaars en een arbitrale vergteaing mag niet moede loos werken meer Hoewel Fortuna en bleeds Hooger boven "«SotüS^ een I zijnde vooruitzichten MD sen betel* plaats Is be- hulen voor de rood-witten nog aitijd goed te noemen, want aij moeten de Isidore neg estunanl en Steeds Hoogsr nog tweemaal ontmoeten. Bovendien kan het leidende pe kton ook wet eens een misstapje begaa-i. Morgen b v krijgt Fortune een zware par tij aan 8.V.V. De vorige werd het een gelijk spel In hst Bioemeodaai moet eoh- ter btgooneo worden met een zege op Hercules, hetgeen zeer wei mogelijk is. in Alphen vindt de return-wedstrijd tus schen AJphie en Alpben. Op het Alphes- terrein werd hst destijds «en 8-2 zege voor de oudste «dub Ook morgen verwachten we oen overwinning voor haar, hoewel de Alphianen geen boog» score meer zich zul len laten welgevallen. O.N.A. en'Otympte tobben vrijaf. Q.dn i. guat naar Zeist en misschien wordt er een winstpunt je bemachtigd. We houden het echter op een kleine zege, evenals in dan eersten wedstrijd, voor Zeist Moordrecht moet het eerste succes in oen uit-wedstrijd oog behalen, wasrtoe morgen de kans bestaat. Olympia 2 krijgt hei zwakke O.D.S. 2 op bezoek en d» Gouwenaalr» zullen good doen wederom de Dordtenaren te overwin nen. Andere ziet de toekomst er voor Olym pia 2 ook niet roskleurig 'uit. Gouda 2 en O N.A. 2, benevens Bode graven 2 staan voor een moeilijks *aak De successen zullen er wel niet vele zijn Alphen 2 moet in staat zijn van H.V V. 4 to winnen. Iu den O. V. B rijn de Wedstrijden in de eerste en tweede Ideeee retum-wedetrlj- den. In de oerrie ktaeee kunnende tiuils- ciiii», zooale den eemesi keer niet hst ge- wtl wee, nu wel winnen Gendwsk en Uoud» 4 hebbsn de bswtw peplerea in de tweede klneee. Alphen 4 en Heeetreeht 2 kunnen hun pootte versterken Op orae eerste prijsvraag kwamen reeds tal van brieven in. Er waren allerlei onderschriften, waaruit bleek dat de bedoeling te trachten iets waarlijk geestigs te bedenken, nog niet voldoende is doorgedrongen. PRIJSVRAA0-HOEKJE Ten slotte zjjn er twee uitgekozen en tusschen deze beide is bij loting de prijs ten deel gevallen aan Mej. A. ABERSON, V«n Swietenstraat Ï0, alhier. Zij (op het moment van den start) „Jozef waar is mijn bontjas?" Jozef (zenuwachtig): Ver geten lieve, maar..." Zij„Dan onmiddellijk terug <m ne te halen." Inzending Mej. A. Aberson, alhier. Mej. Aberson kan aan ons bureau in ontvangst nemen een Bon, ter waarde van 2.50, welk bedrag moet worden besteed in een der Goudsche zaken, die vorige week ifi de Goud sche Courant hebben geadverteerd. Het onderachrift dat b(j loting uit. viel, luidde: Eohtgenoote: Nu man, goede reis en behouden aankomstWaar heb je je polis van de luchtreis-verzekering geborgen? PRIJSVRAAG no. J. In deze rubriek wordt éénmaal in de veertien dagen een nieuws prijs vraag opgenomen. Wanneer de oplossing onder enve loppe wordt ingezonden, moet op den buitenkant hiervan vermeld staan: Prijsvraag. Over de beslissing van de Redactie kan niet gecorrespondeerd worden. Alleen abonné's kunnen aan deze prijsvraag meedoen. Voor het geestigst onderschrift onder deze teekening, wordt een prijs toegekend ter waarde van j 2.50, welk bedrag moet worden besteed in een der winkels, welke in de Goudsche Courant adverteeren, h( de periode van 14 dagen na heden. Inzgndlngtn vóór Woantdag 19 Dactmbdr-

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1928 | | pagina 2