.1
Gemeenteraad van Gouda
NIEUWE ABONNÉ'l
Zl| dl* zich mal Ingang van
1 JANUARI op da QOUDSCHE
COURANT abonnaaran, ontvan
gen de tot dien datum vor-
achljnende nummert
GRATIS.
LAATSTE BERICHTEN.
Beurs van Amsterdam.
HBS
Middagsitlting van Maandag 10 Dec.
(Vervolg.)
Dr. Hoffman aan het woord.
by .het eindigen van de rede vgn den
iteer FOKKERS komen de heeren Mr. DE
WITT WIJNEN en OVERHAND ter ver
gade ring.
De heer Dr. HOFFMjAN (rJt.) bespreekt
de financieel® positie van Gouda uit een
algemeen oogpunt.
Door den oorlog ia vernietigd een groot
gedeelte van den wereldrykdom. Wat wy
aan rykdom zien, is nog meer schyn dan
wezen, pat verlies is niet anders te her»
stellen dan door ait»eid.
Spr. is niet tegen een achturigen arbeids
dag, die een uitvloeisel is van een hoog
ethisch begrip, maar er is zooveel stuk ge
slagen, dat er een roenschengeslacht noo
aig is voor herstel.
Spr. bespreekt de welvaart van Gouda in
verband met het belastingsysteem. De in
dustrie neemt niet toe; velen verlaten onzi
gemeente. In verschillende verslagen vau
ue Kamers van Koophandel heeft spr. gezien
aat de landbouw en veeteelt slechter zyn
aan vroeger. De boeren zeggen dat zy vorig
jaar niet zijn vooruitgegaan. Er wordt dun
ook om vermindering van papht gevraagd.
Het is een logisch gevolg dat Gouda ais
marktplaats de gevolgen van dien gedruk-
ten aigemeenen toestand ook ondervindt.
Spr. acht den Raad niet het aangewezen
lichaam dat de welvaart der gemeente kan
verhoogen. Daaraan kan de gemeente niets
doen, daar dit afhangt van de internatio
nale markten. Spr. heeft echter gezien een
ernstig streven van B. en W. om de gemeen
te vooruit te brengen. Spr. brengt hulde
voor de pogingen om hier industrieën te
krygen en het marktwezen te bevorderen.
Spr. hoopt dat ook het slachthuis vooruit
kan worden gebracht.
Naast welvaart is hier ook pseudo-wel-
vaart. Er zijn veel menschen, die hun ener
gie hier zouden willen ontplooien, maar
daarvan door de te hooge belastingen af
zien. Er is een zeer groote schuldenlast
waardoor Gouda in een zeer ongezonde fl-
nancieele positie geraakt. Gaat dit zoo door
dan ziet spr. den tyd komen dat het voor
Gouda heel slecht wordt.
Het is moeilijk steeds productief werk te
vinden. Er wordt werk verschaft, dat wel
zóó wordt genoemd, maar het niet is.
Het «financieel beleid besprekend, wyst
spr. er op dat de goedkeuring van Ged.
Staten op de vorige begrooting, Wans voor
spr. geen aanwijzing vormt voor de beoor-
deeling door dat college. Ged. Staten zyn
aan wettelijke bepalingen gebonden. Zy
kunnen verder wenken geven. Spr. eindigt
zyn beschouwing met de opmerking dat spr.
voor alle standen streeft naar christelijke
saamhoorigheid.
De heer Middelweerd aan het woord.
De heer MIDDELWEERD (r.k.) merkt
evenals een vorig maal op dat er tussehen
spr. en de zijnen geen enkele overeenkomst
bestaat met de sociaal-democraten. Op 't
gebied vpit geloof is spr. star-conservatief,
omdat' dat geloof door hem is ontvangen
zooals het vóór tijden was en het moet door
hem worden doorgegeven: ongerept.
Al behoort spr. tot de hechte steunpilaren
van het koningschap, spr. kan zioh ook
voegen onder de republiek.
Spr. is van meening dat het noodig is ln
de toekomst den strijd aan te binden tegon
het verspreiden en tentoonstellen van porno
grafische lectuur. Op allfe terrein zal spr.
de hulp aanvaarden van welke zijde die
ook zal komen.
Spr. wil waardeering uiten voor de werk
zaamheden van B. en W. Echter vraagt spr.
of het juist is dat een circulaire is uitge
gaan waarin den ambtenaren is gevraagd
of inlichtingen zyn verstrekt aan derden.
Het bevreemdt spr. dat niet uit de reserve
is geput voor 1929, niettegenstaande zulk»
wel de bedoeling was hij de vorige begroo
ting. Spr. geeft als zijn meening aan dat
het geheele bedrag thans niet moet worden
gebruikt in verband met het voorstel be
treffende de financieele verhouding tussehen
Rijk en gemeenten.
Spr. is van oordeel dat post 473 het
onderhoud van Straten en pleinen zeer sterk
is opgevoerd en vraagt deze uitgaven over
meerdere jaren te verdeelen.
Van het nut en de wenschelykheid van
een geneeskundige dienst i9 spr. overtuigd,
maar spr. zou in overweging geven aan B.
en W. zich te willen oriënteeren over de'
kringregeling, die er wordt bevorderd.
Spr. vraagt of het juist is dat tot Markt-
uitbreiding zal worden overgegaan Daaraan
wil spr. gaarne zyn medewerking geven.
Beschouwingen van
den heer Kamphuizen.
De heer KAMiFH (JHZEN (c.h.) zegt dat
deze begrooting niet staat in het teeken
van bezuiniging: in 2 jaar is ze 4 ton om
hoog gegaan. En niet zonder moeite is ze
sluitend gemaakt.
Spr. heeft zich verbaasd dut de wethou
der Donker met een dergelyk beleid accoord
kan gaan. Van een man van zaken als de
heer Donker begrypt spa* dit niet.
Spr. acht het noodzakelijk dat van het
reservebedrag minstens een derde of
40.000 wordt gebruikt in yl929. V|an de
winst der centrale zou spr. een deel twillen
gebruiken voor verlaging der gewone tarie
ven. Spr. acht het onnoodig dat op den ka-
pitaaldienst 140.000 wordt uitgetrokken
voor den aanleg van straten enz. Kómt er
nog wat bij, dan kunnen we binnenkort
weer een leening van een half miUioen ver
wachten.
Spr. acht het juist dat de Kanaalstraat
wordt vernieuwd, maar voor den Kleiweg
acht spr. den toestand nog voldoende. Voor
<jte Snoystraat acht spr. een andere werk
methode noodig. Daar z&l haast moeten
worden geheid. Het leggen van een Gouda-
litedekking acht spr. een lapmiddel. Als dat
na enkele jaren moet worden vernieuwd,
het duur. Spr. eindigt metjyn oordeel dat
Gouda leeft boven zijn stand en dat niet
kan volhouden.
Het standpunt mn den heer Muylwyk.
De heer MUYLWIJK (a.r.) is mede van
oordeel dat de begrooting is opgeschroefd.
Het lijkt spr. of de cijfers niet serieus zijn.
Spr. begrijpt niet hqe de wethouders, die
vroeger de winsten van de Lichtfabrieken
hebben bestreden, deze nu zelf nog verhoo
gen. De geraamde winst acht spr. nog
3400.r- te weinig. Het motief tot verla
ging van de prijzen der grootverbruikers
acht spr. hetzelfde als v»or de kleingefcrul-
kers. Spr. acht het onjuist en onverklaar
baar dat voor de laatst en geen verlaging
is voorgesteld. Voor de kleinverbruikers, die
de winst aanbrengen voor de fabriek, moet
de prijs zeker worden verlaagd. Spr. zal een
voorstel indienen tot verlaging van den prijs
met 2 cent, het bedrag daarvan ad 18.160.
te vinden uit een mindere reserveering op
de rekening van 1928. Spr. acht dit volko
men mogelyk, daar deze mindere reserve
cog ruim voldoende is.
Mr. de Witt Wijnen aan het woord.
De heer Mr. DE WITT WIJNEN (Mb.)
wyst op de opschroefmebhode van B. en W.
in deze begrooting. Men doet alsof Gouda
een groote welvarende stad is.
Wanneer de SDA.P. hier was gekomen
met principieele zaken als erfpacht, instel
ling van een hypotheekbank, dan had spr.
zich daarover niet verwonderd. Echter we
hebben gekregen een geheele uitbouw van
üe stedelijke organisaties.
Spreker heeft zoo de indruk dat het col
lege lydt aan een politieke neurose van m-
fectueuzen aard. Men grijpt alles aan, zon
der voldoenden ondergrond. De korte termijn
van behandeling van de aangelegenheid der
Girobank en de Centrale administratie is
daarvan het bewijs.
Spreker is door de publicatie van Prof.
van Poelje en in „De Gemeentestem"" vol
komen in het gelijk gesteld, dat zyn juridi
sche bezwaren op grond van art. 115 der
gemeentewet juist zyn. (Interrupties
van Wethouder Van Staal.)
Spreker wil op deze zaak, noch op de
interrupties uitvoerig ingaan, al behoudt
spreker zich dat recht in tweede instantie
voor, maar spreker wil vragen: wat zijn nu
de plannen van B. en W. Willen B. en W.
voortgaan met hun plannen, zoo ja, op
op welke wijze zal dat geschieden?
Spr. meent dat door het raadsbesluit van
November, dat verworpen is, het raadsbe
sluit van Mei is opgeheven, zoodat alleen
is overgebleven de stortingsdienst sec.
Wethouder VAN STAAL (s.d.): En de
paarbank?
Mr. DE WITT WIJNEN zégt dat door
de verwerping van het voorstel van Novem
ber ook de Spaarbank verworpen is.
Spr. wyst thans op de categorische ver
klaring door den president van de Ned.
Bank gegeven naar aanleiding van de wer
king van het Amsterdamsch Girokantoor,
dat onder leiding staat van den heer Keeg
stra. Spr. acht de verwerping van de voor
stellen van het triumphiraat Keegstra-Van
Staal-de Secretaris van het hoogste belang.
Wij zouden hier anders een gemeentepolitiek
hebben gekregen, die zoo apert verkeerd ls,
dat Gouda zyn ondergang tegemoet zou
gaan.
Spr. heeft reeds eerder aan den heer
Keegstra de vraag gedaan of de Ned. Bank
haar standpunt niet had kenbaar gemaakt
hoe^deze staat tegenover gemeenten, die
een dergelijke financieele politiek voeren,
Dat wist toen de heer Keegstra niet.
Het heeft spr. zeer getroffen dat de heer
Keegstra dat niet wist. Spr. kende op dat
moment het juiste standpunt van den presi
dent der Ned. Bank niet, al meende hjj dat
er wel een verklaring destijds was afgelegd.
Spr. weet thans dat zulks het geval is. Uit
het verslag van de Nederlandsche Bank over
19221923 citeert spr. ten aanzien dezer
gelegenheid de volgende positieve uitspraak:
„In dit opzicht is de ontwikkeling van
de Gemeentelijke Giro-instelling in Am
sterdam ook niet zonder bedenken. Het
Giro-kantoor der Gemeente Amstevdatn
toch, in zich zelf eene zeer nuttige in
stelling, heeft zich in den laatsteh tyd
ook snel ontwikkeld tot eene deposito-
bank. Dit kantoor kan ook hooge rente
uitloven, omdat het zyne beschikbare
gelden op nog voordeeliger voorwaarden
kan ui(leenen aan de gemeente Amster
dam. De liquiditeit dezer instelling, een
absoluut eerste vereischte voor een giro
centrale, is daarmede echter ten eenen-
male zoek geraakt, en zy zal deze alleen
kunnen terug krygen, voor zooverre de
Nederlandsche Bank bereid zal zjjn m
tijden van spanning de gemeente en met
haar het Giro-kantoor bij te springen.
Mag het al voor een enkel kantoor als
deze Amsterdamsche instelling nog niet
als eei^ £®vaar v<>or de gemeenschap
worden beschouwd, indien althans de
girosaldi zich n^fie ver uitbreiden, van
geheel andere boRkenis zal dit worden,
indien nog meer gémeenten in ons land
dat voorbeeld gaan navolgen. De Neder
landsche Bank moet te dien aanzien de
categorische verklaring afleggen, dat z(J
in een dergedyk geval niet zal staan
achter die giro-centrales, en deze niet
zal behulpzaam zyn om hunne willens
en wetens verspeelde liquiditeit terug te
geven. Immers de Nederlandsche Bank
ziet in een dergelyk verkeerd opgevat
deposito-bedryf niet alleen eene onge
zonde concurrentie voor het eigen lyke
bankbedryf, hetwelk in het algemeen
belang in standrnoet^ worden gehouden,
doch tevens eeflGrnstflr geVaar voor in
flatie daar de gfineentën^^ vrye hand
verkrijgen de kapitalen, door middel van
die giro-centrales aan te trekken, in in-
flationistische richting te gebruiken.
„Bovendien kunnen die giro-centralen
maar al te gemakkelijk tot het misbruik
komen, dat eeq tekort in haar exploita-
tie-dipnst hetzij door het beloven vin
eene te hooge rente, hetzij door een on
oordeelkundig beheer, kan worden afge
wenteld op de belastingbetalers, en dus
zelfs ten deele op de eigenlijke bfinken,
aan wie z\j verkeerdelijk eene scherpe
concurrentie aandoen."
Spr. uitte zijn verontwaardiging er over
dat de heer Keegstra, die als adviseur een
neutraal standpunt had behooreft in te ne
men, den Raad hieromtrent niet heeft in
gelicht.
De Ned. Bank drukt zich steeds zeer voor
zichtig uit, daarom is deze verklaring zoo
hoogst ernstig. Wordt een ingenomen stand
punt verlaten dan wordt daarvan mededee
ling gedaan. Dit is niet geschied. Het
standpunt van de Ned. Bank is nog onver
anderd.
Ook op ander gebied heeft de politieke
neurose zich geopenbaard. Spr. doelt op bet
Ziekenhuis.
De directeur had vóór 1 Aug. tegen 15
Oct ontslag genomen. Regenten wilden zoo
spoedig mogelyk in die functie voorzien.
Door de wenschen van B. en W. om veran-
i!7«7
dering aan te brengen in het Ziekenhuis is
er geen oproeping gekomen. Tal van ver
gaderingen zyn er nadien gehouden, totdat
een voorstel-Koemans aan de besprekingen
een eind maakte.
Toen de directeur vertrok, was de nieuwe
functionaris nog niet benoemd. Spr. wil eind
December nagaan welke financieele schade
^dit aan het Ziekenhuis heeft berokkend. Dr.
van Woerden heeft op lofwaardige wyze
waargenomen.
Spr. sluit zich aan by hen, die hebben ge
klaagd dat geen belastingverlaging is aan
gekondigd.
Er zyn rèeds tal van personen uit Gouda
gegaan, die door andere gemeenten wor
den aangetrokken. Spr. geeft de volgende
cyfers van de inkomens in Gouda tegenover
de gemiddelde cyfers van geheel Nederland,
om aan te toonen dat Gouda daaiby in on
gunstiger .positie verkeert. Er zyn in Gouda
1350 inkomens tussehen 2000 en 5000 en
313 inkomens boven 5000. Van de eerstge
noemden is Gouda 6 ongunstiger dan het
gemiddeld van geheel Nederland en by de
inkomens boven 6000 is Gouda zelfs
13% onder het gemiddelde.
Van de 313 personen, die er boven de
5000 belastbaar inkomen hebben, zyn er
na de vaststelling dier cyfers wederom een
behoórlyk aantal vertrokken, zoodat de ver
houding thans nog ongunstiger voor Gouda
is geworden.
Spr. wil wel eens afrekenen met het spook
dat altyd dg liberalen het hebben gedaan
als er iets niet iheelemaal in orde is. Spr.
wyst er dan op dat na 1918 er maar 4 libe
ralen in den Raad hebben gezeten en daar
na maar twee, waarvan één lid deel uit
maakte van het vorig college. Zeer speciaal
heeft toen wethouder Bokhoven de schuld
van alles gekregen. Spr. vindt het te be
lachelijk om over te spreken dat alles wat
het vorig college niet goed heeft gedaan
maar op den wethouder Bokhoven is ge
schoven. In dat college zaten toch de demo
cratische leden Koemans en Lafeber en den
heer Muylwjjk, die toen door de sociaal
democraten werd gesteund. En toch heet
het maar dat' de wethouder Bokhoven en
dus de liberalen alles hebben fnisdaan. Dat
is klinkklare onzin.
Ten aanzien der begrooting zegt spr. dat
het ook hem heeft getroffen dat de inkom
sten zyn gedrukt en de uitgaiven opge
schroefd, Spr. wyst op de mededeeling van
de reserveering van de 120.000, welke over
1929 en volgende jaren zou worden verdeeld
hetgeen niet geschiedt. Spr. kan zich ook
vereenigen met het denkbeeld door den heer
Muylwijk aangevoerd, om tot verlaging der
electriciteitsprijzen over te gaan door ver
mindering van de reserve op 1928.
Spr. bespreekt de opcentenheffing op de
personeele belasting. Spr. deelt mede dat
zoodra publiek werd dat de herclassificatie
thans niet zou worden ingevoerd Mevr. Riesz
en spr. zich direct tot B. en|W. hebben gewend
en schriftelijk op verlaging hebben aange
drongen. Het verheugt spr. dat B. en W. juist
één dag te voren tot het inzicht zyn geiro-
men dat er verandering moest worden aan
gebracht. Dit is wel merkwaardig, daar B.
en W|. toch hadden kunnen weten dat het
denktjeeld1 van de herclassificatie in den
Haag al sinds Augustus was opgegeven.
Spr.'s bezwaren zyn door B. en W. echter
niet ondervangen, daar deze nog onver
zwakt gelden als vorig jaar. Spr. meent dat
het nu logisch is dat er een verlaging van
20 van de opcenten kan komen. Daar
mede kan men dus weer komen tot een be
lastingdruk als voor 1928.
Het heeft spreker getroffen dat ten aan
zien der kwade posten B. en W. nog som
berder zijn dan de inspecteur deze raamt.
B. en W. zeggen daarbij dat dit komt
door den hoogen belastingdruk. Spr. be
grijpt niet waarom Qf en W. de inspec
tie-raming niet volgen. Op deze wijze moet
men de belasting -fél drukkend houden.
Daarvoor is hier geen reden. Spreker zal
dan. ook voorstellen de raming van 45000
terug te brengen tot 35000.
Het verheugt spreker dat de heer Middel
weerd ook aanmerking gemaakt heeft op
den zeer grooten post van onderhoud van
straten en pleinen. Spr. acht het overdreven
deze uitgaven in een jaar op de begrooting
te brengen.
Het ia zeer te betreuren dat de Wethou
der van Oipenihare Werken tevens is de
wethouder van Financiën. Nu is voor deze
positie de rem afwezig. Het geeft geen pas
dat de uitgaven zoo worden opgedreven;
het is geen voorzichtig bestuursbeleid.
Spreker uit den wensch dat bij de af- en
overschrijvingen worden aangegeven waar
voor deze dienen. En ook dat in de voorstel
len van B. en W. duktólyk wordt aange
geven wat men wil.
Wat de geneeskundige-dienst betreft,
spr. noemt het onjuist dat dit principe
wordt vastgekoppeld aan het rapport. Spr.
wil eerst den nieuwen directeur van het
ziekenhuis daarover raadplegen.
Waar er gesproken is over de Reeuwyk-
sche Plassen wil spreker verklaren er veel
voor te voelen dat de Reeujwyksche Plassen
meer toegankelijk zullen worden gemaakt
voor het publiek door het maken van goede
toegangswegen.
De middagzitting wordt hiermede beslo
ten. De vergadering wordt verdaagd tot des
avonds 8 vtur.
Mevrouw Riesz aan het woord.
Mevr. RIESZ (lib.) deelt mede dat de be
sprekingen tussehen Mr. de Witt Wijnen en
haar zyn verdeeld. Allereerst bespreekt
Mevr. Riesz de reserve-quaestie, die door
haar bij de vorige begrooting ook is naar
voren gebracht.
Spr. toont uit het voorstel van de vorige
begrooting aan dat door B. en W. vorig jaar
uitdrukkelijk is bepaald dat een derde deel
der reserve van 120.000 voor 1929 zou
worden bestemd. Wanneer spr. nu ziet dat
uitgaven voor kaaimuren en wal schutting
op den kapitaaldiemst zyn gebracht, dan is
dat absoluut in strijd met de verdediging
dier reserve, ook voor Ged. Staten door den
wethouder Van Staal gevoerd.
Spr. kan zich ook niet vereenigen met het
feit dat nu de gemeenterekening nog niet
ter voorloopige vaststelling is aangeboden,
nu de begrooting vóór ligt. Dat is onjuist
en in strijd met de wet.
De voor het carillon uitgetrokken 10.000
acm^p^TndëTde'hlhdïg^'o^^a^^heden
niet gemotiveerd.
Over de verbetering der straten als Klei
weg oordpelt spr. in gelyken geest. Uitstel
dier uitgaven is zeer goed mogelijk, nu de
gemeentenaren daardoor zoo zwaar worden
>elast.
Ter voorkoming van den indruk dat epr/S
fractie den opzet zou hebben dat de begroo
ting door staking van stemmen zou kunne»
verworpen worden, deelt spr. mede dat deze
mededeeling niet van liberale zyde is geko
men, daar deze aan dergelijke methoden
niet meedoen.
Het apijt spr. dat het voorstel omtrent de
sportterreinen is doorgedreven in een
periode dat velen met vacantie waren, ook
de burgemeester afwezig was. Waar er ln
de pers en door de sportvereenigingfen
tegenstrijdige berichten zyn verschenen,
verzocht spr. nauwkeurige juiste gege
vens.
Er wordt veel geld voor dat terrein uit
gegeven, en dan behoort het aan al'e
eischen te voldoen.
Het heeft spr. zeer veel leed gedaan dat
de firma Van Goor Gouda 'heeft verlaten.
Het is haar niet mogen gelukken, niet
tegenstaande de door haar geopperde be
zwaren dit vertrék te vooikomen. Het be
sluit tot vertrek is door de employés toege
juicht, juist op grond van de hooge belas
tingen hier.
Ten aanzien van de besprekingen vorig
jaar over de opcenten der pertoneele
belasting zegt spr. de hoop te hebben ge
koesterd dat B. en W. nu, waar de uitkom
sten zoo bevredigend zijn tot heden, tot den
ouden toestand zouden zyn teruggekeerd.
Wethouder Van .Staal heeft vorig jaar zelf
gezegd dat spr. een opendeur heeft inge
trapt daar de wethouder niet meer dan
66.000 uit de opcenten zou wenschen.
Het hooge ramen der kwade posten met
10.000 boven de raming van den inspec
teur acht spreker volkomen ongemotiveerd.
Dat advies kan veilig worden gevolgd.
Spr. bepleit ook het behoud der Plassen,
wijl dat een attractie is voor vele gemeente
naren, die daarvan genieten.
Uit een oogpunt van natuurschoon hebben
deze Plassen voor Gouda een groote waarde.
Gouda heeft aan uitspanningsplaatsen
anders niets. Het is wenschelyk alles te
doen de toegangswegen daarheen beter te
maken.
Spr. handhaaft haar reeds eerder uit
gesproken meening dat, gegeven de
geringe meerdering der bevolking, een
voorzichtige financieele politiek noodig is.
Een goed en zuinig beheer, dat in de huisr
houding noodig is* is ook in de gemeente
huishouding een eisch. Bij de diversie posten
der begrooting zal spr. daarop terugkomen.
Beschouwingen van den heer Verkerk.
De heer VERKERK (a.r.) wyst er op dat
het college niet is een christelijk college,
maar een van zeer heterogene bestanddee-
len. In positief ohristelijken zin is er dan
ook niets van B. en W. uitgegaan. Een te
leurstelling is dit voor spr. niet. Spr. is
alleen teleurgesteld over de houding van B.
en W. inzake het bewaarschool-onderwijs-
Waar het openbaar bewaarschool-onderwijs
nu kost 43.000 of 75.— per kind, be
hoort Gouda voor dat bijzonder onderwijs
niet te bouwen op grond van de gelijkstel
ling met 10 op 20, maar op 35.en
anders afschaffing van het openbaar be-
waarschoolonderwiis met uitkeering van
35.aan de bijzondere scholen.
Spr. vraagt of; er geen weg is of B. en W.
of de voorzitter! van B. en W. iets kunnen
doen om het conflict in de aardewerk
industrie te doei^ beëindigen.
Spr. bespreekt de markt en haar uitbrei
ding. Spr. kent geen historische waarde toe
aan hef gebouw van de Arbeidsbeurs.
EXEN STEM: Dat moet men niêfi kunst-
oogen zien!
De VOORZITTER: Dat gaat niet best,
daar, kan ik van meepraten! (Gel;
De heer VERKERK (a.r.) zou
bouw willen afbreken om daar
maken. Spr. schat die ruimte op 800 M2.
Het gaat niet op om een middeleeuwsche
stad als Gouda ineens geschikt te maken
voor het autoverkeer. Spr. zou gaarne ver
nemen of er 'n werkplan is en of er contact
is tussehen Gemeente en Ryk. Spr. denkt b.v
dat huizen als dat van Dantzig in de W(jd-
straat zullen moeten worden onteigend. Ook
meent spr. dat het wenschelyk ia dat de
voertuigen die op straat blijven staan,
daarvoor een bedrag betalen. Spr. had
gaarne ook een werkplan gezien' ten opzich
te van de trottoirs. In de hoofdstraten z(jn
de trottoirs het allereerst noodig met het
oog op het verkeer.
Spr. is niet van óórdeel dat Ged. Staten
het financieel beleid van B. en W. hebben
goedgekeurd. Zy hebben de begrooting
alleen niet in stryd geacht met de wet.
Vorig jaar heeft spr. al gepleit voor 50/
90 opcenten. Spr. vindt het ongewettigd
dat er veel te veel penningen van de bur
gerij genomen. Van bezuiniging is geen
sprake. Spr. heeft den indruk dat er maar
opgezet wordt om te voorkomen dat men
denkt dat er niet genoeg is. Ook becritiseert
spr. het te hoog ramen der kwade pdsten
met 10.000, de Inspecteur is de eenige des
kundige man, die tot een juiste raming in
staat is.
Ook spr. wyst op het onjuist gebruik van
de reserve, nu voor 1929 niets in den ge
wonen dienst wordt gebracht. Men wil maar
camoufleeren dat er te veel geld is.
Spr. had ook een werkplan verwacht ten
aanzien van de noodige vernieuwingen aan
wegen, kaden en wallen. In Boskoop heeft
men daarvoor ingesteld een wegenfonds.
Spr. is daarvoor niew zoo enthousiast, maar
een werkplan dat over 5 jaar kan worden
uitgevoerd is zeker noodig. Spr. wijst er op
dat in 1930 een bedrag van 4d.wS^ van de
boventallige onderwijzers vry komt, tenge
volge van de nieuwe leerlingenschaal. Dat
geld kan voor bijzondere vernieuwingen die
nen.
Als een fabrikant zich ergens gaat vesti
gen gaat hij na de verkeersmiddelen, de ar
beidsvoorwaarden en de belastingen. Die
laatste vraag moet voor Gouda zoodanig
worden beantwoord, dat Gouda als plaats
van vestiging niet in aanmerking komt,
Gouda gaat gebukt onder te zware lasten.
Wat doen B. en W. tot verlichting: den
Kleiweg met Goudalite dekken om zware
lasten wat lichter te doen vervoeren. Het
convenieert een gemeente als Gouda met
een gemiddeld inkomen van 2000 niet zoo
groote uitgaven te doen. Het bedrag voor
de parken en pdantsoenen acht spr. te hoog.
De tuin voor het gebouw der rijksadmi
nistratie kortte volgens den vorigen wet
houder Aan onderhoud door (Je
600 per jaar. Dat acht spr. en zijn ambt
genoot niet te verdedigen. Thans kort het
onderhoud, niet zoo fraai wellicht, maat
200. Die wyze moet ook de gemeente vol
gen.
De heer Polet aan het woord.
De heer POiUET (a.r.) uit een woord van
persoonlijke hulde en waardeering aan Jen
burgemeester voor diens leiding in en bui
ten den Raad en zyn medeleven in tal van
aangelegenheden. Ook Mevrouw Gaarlandt
betrekt spr. ook in deze hulde in bijzondere
gevallen. Spr. heeft niet begrepen het bee'd
aoor Mr. de Witt Wynen gebruikt ten aan
zien van burgemeester Gaarlandt, dat deze
nog niet in het remmershokje was geko
men. Spr. meent dat die trein een boemel-
trein is, waar de burgemeester naast loopt.
Spr. verklaart het meermalen eens te zijn
met de zakelijke beschouwingen in de Goud-
sche Courant gegeven, maar spr. is het
niet eens dat beschouwingen van politieken
aard welke by de begrooting vaak worden
gehouden maar tijd- of geldverspilling zou
zyn. Spr. meent dat bij de algemeene be
schouwingen de principieele lijn behoort te
worden uitgestippeld.
Spr. heeft niet kunnen ontdekken een
democratisch bewind van dit college, maar
wel hooge belastingen. Spr. herinnert aan
Colyn's woord over „vermoeide democra
tie", waaruit blijkt dat de practjjk niet veel
om het lyf heeft van wat de theorie wil.
Spr. wijst er op dat de heer Van Staal,
die vroeger steeds de man was van de felle
critiek, nu geen critiek hebben kan, zonder
daarover rood en wit te worden. (EEN
STEM: rood is hy altijd!)
Spr. noemt b.v. het woonwagenkamp. Spr.
verwijst daarvoor naar het Analytisch ver
slag van 2 April j.l.
Spr. onderschrijft hetgeen Mevr. Riesz
ten aanzien der sportterreinen heeft gespro
ken. Spr. zou ook wel gaarne willen weten
wanneer de heer Van Staal zyn studie in
zake de Waterleiding eindigt. Spr. vindt
verre van democratisch de wyze waarop de
ambtenaren door dit college worden behan
deld. Dit is toch in stryd met den tijd,
waarin we leven. Spr. vindt het niet demo
cratisch dat de wethouder Van Staal de
ambtenaren zoo onder de plak heeft. Spr.
zegt dat door de wethouder ambtenaren op
het rapport zijn ontboden om daar éen
standje te krygen. (Wethouder v. STAAL:
Namen noemen.)
Spr. wil geen namen noemen zonder dat
hem de toestemming van de betrokken
.ambtenaren wordt verstrekt om te voorko
men dat zy daarvan onaangenaamheden on
dervinden.
Spr. is van oordeel dat de verlaging der
opcenten door B. en W. voor een groot deel
aan Mevr. Riesz is te danken.
Ten aanzien van de gemeentewoningen,
merkt spr. op het gewenscht te achten dat
die woningen zouden worden verkocht.
Be straten- en wegenpoütiek heeft spr.'s
bewondering niet: het wordt het werk van
een repasfeerenden wethouder. Spr. zou het
beter vinden de veel onderhoud eischende
grachten te dempen.
Wat de bewaarscholen betreft, spr. sluit
zich aan by het betoog vak den heer Ver
kerk. Spr. meent echter dat\de kosten per
kind op de openbare bewaarscholen bedra
gen 90 per kind. Voor de opleiding van
bewaarschoolhouderessen acht spr. het uit
getrokken bedrag ongemotiveerd.
Spr. wil vragen of de burgemeester kan
antwoorden op de vraag of de politie over
uren maakt en of deze worden betaald. Is
de opvolger van den onder-inspecteur Roos
ook gekomen op hetzelfde salaris?
De samenstelling der commissies acM
spr. niet in overeenstemming met.de ptw-
tyk. Spr. eindigt met Hillebrand's woord
dat naast critiek ook een waardeering voor
geleverden arbeid op zijn plaats is.
Een Persoonlijk Feit.
Wethouder VAN STAAL (s.d.) zegt geen
enkele financieele inkomst als gecommi -
teerde der Waterleiding te hebben dan het
bedrag voor zyn materiaal. Voorts 8P[;
dat nA de behandeling van het voorstel be
treffende de Centrale administratie door
wethouder geen enkelen ambtenaar is oni-
vangeeyam hem te intorpelleeren.
De lfeer POLET (a.r.) nterkt op dat d»
bedoelde ambtenaar terstond door hem zoo
kunnen worden genoemd aan den burge
meester, onder vier oogen. Spr. verklaart
dat dit niet betreft een aangelegenheid na
de behandeling van het voorstel der Cen
trale administratie.
Opmerkingen van den heer Overhand.
De heer OVERHAND (s,d.) is het een»
met de opmerking in het yersiag over ue
begrooting dat doör het reorganiseeren
ander werk is blyven ligen, dat ook belang
rijk is. Spr. vraagt hoe het staat met het
rapport omtrent den Geneeskundigen diemu
en met het uitbreidingspfm. Van het ca"1'"®
is nog geen voorstel ingekomen. Spr. a®
het carillon van zeer veel beteekenis. Spr
uit zijn bewondering voor Brugge's cani o
waarnaar de vreemdelingen uit 0st®n^
\komen luisteren. Het carillon hier staat op
Instorten. t
Spreker vraagt voorts hoe het staat m
het sluitingsuur voor de slagerijen. Van,a
nieuwe rijkswet zal voorloopig niets komen.
De afdoening van aangelegenheid betrei
fende de uitkeering aan werkeloozen en <w
werkverschaffing, voor den Goudschen ne-
stuurdersbond verzocht, moet eveneens nog
plaats hebben.
De rioleeringswerken van de Korte AK*e-
ren kunnen, nu de ingenieur van gemeente
werken er is, worden afgedaan.
Spr.'s interpellatie over de roet-en vlief'
aschplaag is nog niet door B. en W. bean -
woord. Het is spreker bekend dat een pw
deel der bewoners uit de Korte Akkere
over de hinder hebben geklaagd, door oe
schoorsteen van de fa. van der Want, Prins
Hendrikstraat, veroorzaakt.
Spr. bespreekt ook het destijds door dsn
egsagg—
vorigen directeur van gemeentcwerlHn in
gediend rapport inzake de rioleering in de
binnenstad. Spr. zau wenschen dat deze
aangelegenheid nu eena in de commissies
en den Raad tot klaarheid zou komen. Waar
de heer Van Staal zegt er niets van te
weten voor den Raad, zegt spr. dat de heer
Donker deze zaak in den Raad heeft be
sproken.
Spr. verzocht aan B. en W. om het ge
organiseerd overleg te vervolmaken, nu de
voorstandera van vroeger, deel uitmaken
van het College.
De bodemgesteldheid van Gouda is zoo
slecht dat het onderhoud der straten en
wegen een zaak is van buitengewoon ge
wicht.
B. en W. meenen dat Goudalite het Aan
gewezen middel is tot verbetering. Spr. is
over de proeven op Bleekersaingel en FIuw.
singel maar matig tevreden. Eerst heeft
men er 40.000 nieuwe klinkers ingedaan en
toen is Goudalite daarover gelegd. Van des
kundige zyde is spr. gezegd dat Goudalite
uitnemend is voor macadamwegen. Op
straatwegen komt het dek los te liggen
door de bewegende bodem. Spr. zou wen
schen dat de ingenieur van gemeentewer
ken van dit vraagstuk ernstige studie zou
maken. Spr. is van oordeel dat wanneer de
straten tot macadamwegen worden ge
maakt om ze dan met Goudalite te bedek
ken, de buisleidingen in de trottoirs moeten
worden gelegd. Spr. wyst op de goede
resultaten onder de Boompjes en de Haas-
trechtsche Dyk.
Dan vraagt spreker hoe het staat met de
verwarming van het stadhuis. Zou men die
oude kachelboel niet opruimen en een cen
trale verwarming aanleggen? Er zyn ook
gemeentegebouwen waar de gaskachels
eerst tegen 5 uur des avonds voldoende
warmte geven. Er is overdag te weinig
druk. (Op dit oogenblik ontstond een inci
dentje doordat de wachthebbende agent op
de tribune onwel werd. Dr. Hoffman ver
leende direct hulp.)
De heer OVERHAND (s.d.)» sluit zich
aan b(j het betoog van Mr. de Witt Wjjnen
om verduidelijking van de posten van af-
en overschryving. Zoo het thans geschiedt,
is het niet juist. Ook nauwkeuriger om
schrijving in de voorstellen acht spr. wen-
schelijk.
De Voorzitter van B. en W. het eerst
aan het woord.
De VOORZITTER spreekt allereerst na
mens B. en W. Spr. dankt voor (te waar-
ileering aan B. en W. gebracht. Op de cri
tiek komt spr. nader terug. De door B. en
W. gevolgde werkwijze, door Mr. de Witt
Wynen besproken, zal spr. nader onder het
oog zien.
Spr. verklaart gaarne alles te zullen doen
om de werkloosheid te bestrijden door alle
goede middelen: werkloozen naar Drenthe
zenden enz.
Ten aanzien van de huren der gemeente-
woningen die te hoog zouden zyn en de be
zwaren tegen de proportioneeke huren er
kent spr. dat er inderdaad bezwaren zijn,
maar wanneer gebroken wordt met dit sy
steem, zal het onmogelijk zjjn deze wonin
gen te verhuren.
Spr. zou gaarne over de Reeuwyksche
Plassen zijn persoonlijk oordeel geven, maar
eerst moet deze aangelegenheid in B. en
W. worden besproken. De Raad zal daar
over dus ftader hooren.
Dat GecL. Staten door de goedkeuring der
vorige v begrooting het 4-jarige werkplan
zouden hebben goedgekeurd, is niet spr.'s
meening.. (Wethouder VAN STAAL meent
dat het ook anders kan zijn.)
Spr. is van meening dat de veldwachters
tot taak hebben bescherming te verleenen
aan werkwilligen naar en van hun werk en
zoo dat deze lieden zich behoorlijk op straat
kunnen bewegen. Zoolang die veldwachters
daarvoor noodig zyn, blijven ze hier. Spr.
kan de gedachtengang der heeren niet vol
gen dat de veldwachters porders en por
tiersdiensten verrichten.
Wat de politieke neurose van infectieeu-:
zen aard van het college aangaat, spr. is
van oordeel dat het college wel hardloopt
maar niet stilstaat en daardoor elk teeken
van neurasthenie mist.
Het voorstel om reclame te maken voor
de stad beoort de industrieën naar Gouda
te trekken. Wat betreft de bestrijding der
pornografie, spr. zegt dat het moeilijk is
daartegen afdoende maatregelen te nemen.
Spr. zal deze aangelegenheid met de com
missaris van;ualitie bespreken.
Wat bitrefSfie circulaire welke aan de
ambten#en is gericht, spr. is bereid tjeze
zaak aan B. en W. voor teleggen. Wat B.
en W. overwegen is een zaak van B. en W.
De circulaire zal duidelijk doen zien dat
het niet de bedoeling is inlichtingen, die
voor den Raad van belang zijn, aan de
raadsleden te„ onthouden. Er kunnen echter
aangelegenheden zyn, die het wenschelijk
achten dat B. en W. of de wethouder ge
heimhouding betracht.v
De straatverbeterin blijft een groot pro
bleem door de slechte bodemgesteldheid.
Elke straat verzakt vrywel direct nadat ze
is gelegd. Spr. wijst op de Van Itersonlaan,
de Snoystraat e. a.
Spr. acht de bewering van Mr. de Witt
Wynen, dat het college alles tegeljjklover-
hoopt haalt, niet juist. Spr. is ten aanzien
van het Van Iterson-Ziekenhuis, blij dat de
zaken betreffende de vrije artsenkeuze en
de byrekeningen eerst besproken zyn. Het
is juist -dat het Ziekenhuis 2% maand zon
der internist is geweest, maar Dr. v. Woer
den heeft op lofwaardige wyze die taak
waargeqomen.
De cumulatie vaKhèt wethouderschap van
financiën en openbare werken is een zaak
van B. en W., niet van den Raad.
De toelichtingen van de af- en overschrij
vingen kunnen veel administratie en arbeid
veroorzaken. Verduidelijking va» de voor
stellen zal spr. zeker bevorderen fyidie# dit
noodig mocht zyn. Van de me'dewerkiflkvan
den secretaris en goed personeel is £pr. ver
zekerd.
Spr. acht het gewenscht over het prin
cipe van den GeneeskundigenDienst te be
slissen. Over de details kan mrt den direc
teur-geneesheer worden gesproken.
Een goede beiaard kan voor Gouda een
groote attractie vormen.
Spr. acht het vertrek van de firma Van
Goor een verlies voor de gemeente. Het be
sluit bleek onherroepelijk. De zaak wordt
verplaatst naar den Haag om meer contact
met regeeringslichamen te hebben.
Zondagsheiliging ligt niet op den weg
Van het gemeentebestuur, wel Zondagsrust
^rmoët^aarb^rekènl^TwdeTgêhuuden^
met verschillende stroomingen.
ln de richting van analogie gaat het voor-
stel van B. en W. inzake de byzondere be
waarscholen.
Spr. heeft zich op de hoogte gesteld van
den toestand der staking. Wanneer spr. de
zekerheid heeft dat een oplossing mogeiyk
is, zal spr. daartoe gaarne zyn medewer-*
king verleenen.
tiet gebqutw van de Bank van Leening,
dat niet meer voor de arbeidsbeurs wordt
gebruikt, staat op de lyst van monumenten.
Overuren door de politie worden later in
gehaald.
By B. en W. zyn nog verschillende pun
ten in voorbereiding: verbetering station,
toegangswegen naar de stad, in verband
met het uitbreidingsplan en de veihinding
GouweIJssel. Reeds op de begrooting 1929
is een bedrag van 10.000 uitgetrokken.
Verder blykt uit de begrooting van het
Wegenfonds dat ten behoeve van het gedeel-
tusschen Rotterdam en Gouda van den weg
Rotterdam Bodegraven Harmeien,
300.000 wordt aangevraagd, voor grond
aankoop.
Zoodra het tracé is vastgesteld voor den
weg van 's-Gravenhage naar den weg van
Rotterdam naar Bodegraven zal met de
voorbereiding kunnen worden begonnen.
Voor aankoop van grond wordt 100.000
uitgetrokken.
Gerekend wordt dat in 1929 begonnen kan
worden met aankoop van grond voor den
weg GoudaNoordhoilandsche grens. Voor
grondaankoop en uitvoeringen van werken
is 100.000 aangevraagd.
De provinciale weg Gouda—'Boskoop en
de nieqwe verbinding UsselGouwe zullen 1
Gouda een ander 'aspect geven. Daarbij
moet ernstig worden toegekeken. Deze zaak
behoort lallereerst by B. en W. thuis. Spr.
wtfst óók op de weg door Bloemendaal naar
Waddinxveen en het Goudsche Rypad. Deze
verbeteringen kunnen ertoe leiden goede
buren te worden met aangrenzende gemeen
te®.
Spr. voert ook nog aan als zaak in wor
ding de Lagere Landbouwschool en een be
slissing omtrent de Kazerne ten behoeve
van het marktwezen. Er is noodig eensge
zindheid in het college en ook in den Raad
om goede dingen tot stand tie brengen.
iDe Voorzitter beëindigt hiermede z(jn
rede. - r
De wethouders zuilen op de aangeroerde
zaken antwoorden.
De openbare vergadering wordt te 11 Uur
gesloten. Woensdagmiddag te 2 uur worden
de algemeene beschouwingen voortgezet.
Dan komt allereerst Wethouder Donker
aan het woord.
GOUDA, 12 Dec. 1928.
Geneeskundig schooltoezicht.
Districtsvorming in Zuid-Holland.
Ter voortzetting van de actie voor de
instelling van een districta-achoolartsen-
dienst in het ressort der gezondheidscom
missie te Schoonhoven heeft zich, op uit-
noodiging van de afdeeling Gouderak dor
Z.-H. vereeniging ,/Het Groene Kruis", een
Comité gevormd, waarin, behalve het dage-
ljjksch bestuur dier afdeeling, zitting heb
ben genomen de heeren J. A. A. Uilkens,
burgemeester van Bergambacht, C. G.
Roos, burgemeester van (Liekkerkerk, M.
Gautier, burgemeester van Berkenwoude,
C. J. Hoogendyk, wethouder van Ouderkerk
a. d. IJssel en W. van Waasbergen, wet
houder van Nieuwerkerk a. d. IJssel.
Dit comité heeft Zaterdag in Hotel „de
Zalm" onder voorzitterschap van dr. T.
Beekenkamp vergaderd, waarby ook tegen
woordig was de heer dr. J. t). Feisser, na
mens Het Groene Kruis.
Besloten is om thans' aan alle gemeente
raden in het ressort te verzoeken zich uit
te spreken voor deelneming aan de instel
ling van zulk een districts-schoolartsen-
dienst welk verzoek zal uitgaan van het
hoofdbestuur van Het Groene Kruis.
Als secretaris van het comité treedt op
de heer M. Gautier, burgemeester van
BerkMiwoude.
Hinderwet.
Verdaging der beslissing op een verzoek
om vergunning.
Burgemeester en Wethouders brengen
ter kennis, dat z(j op een verzoek, door P.
van Asten en J.- Vergeer ingediend, in be
handeling genomen den 23 October 1928,
waarbij vergunning wordt gevraagd tot het
uitbreiden van het bedryf voor het bereiden
van zeeppdeder en byplaatsing van 1 elec
tromotor van 4 P. K. in het perceel Wach
telstraat no. 33, kadastraal bekend in ge
meente Gouda Sectie E no. 876; de beslis
sing hebben verdaagd omdat de beslissing op
dit verzoek niet kan worden genomen binnen
den Ifermyn, bepaald in art. 8, eerste lid,
der Hinderwet, op grond dat nog niet zyn
ingekomen van den Hoofdinspecteur van
den Arbeid de verklaringen als bedoeld by
de artikelen 7bis en 12 bia der Hinderwet.
Ds. Voorsteegh heeft het beroep naar
den Haag aangenomen.
Ds. I. Voorsteegh, predikant by de ffed.
Herv. Kerk alhier, heeft het beroep naar de
Ned. Herv. Kerk te Den Haag»/ aangeno
men.
Ingebruikneming van de Verwarmings- en
Verlichtings-installatie in de
Groote of St. Janakerk.
De werkzaamheden aan de Verwarmings-
en Verlichtings-installatie in de Groote of
St. Janskerk zyn, dank zy den yver van de
installateurs en de medewerking die men
van alle zyden heeft mogen ondervinden,
gereed gekomen.
De verschillende proevett die genomen
zyn, hebben uitnemend voldioM, zoodat de
ingebruikneming bon worden vastgesteld.
Deze is thans bepaald oip Maandag 17
dezer. Op dien avond «ai in een godsdienst
oefening, waarin alle predikanten het woord
zullen voeren, de inwyding plaats hebben.
Deze wydingsavond vangt te 8% uur aan,
en zal met orgelspel van den heer de Man
thvorden opgeluisterd;
Rij kspostapaarbank.
Gedurende de maand November werd op
spaarbankboekjes ingelegd 40748.25, en
Wigbetaald 29055.44, derhalve meer in-
gd dan terugbetaald 11092.01.
et aantal nieuw uitgegeven spaarbank
boekjes bedroeg 38.
Dóór tusgchenkomst dezer kantoren werd
ter Directie op staatsschuldboekjes inge
schreven nominaal 3000.—.
Het aantal uitgegeven staatsschuldboek
jes bedroeg 2.
[kas. Dr. Blom alhier verleende de eerste
geneeskundige hulp, doch werd 't raadzaam
geacht haar naar een ziekenhuis te brengen.
Zy is opgenomen in het Van Itersonzleken-
huis te Gouda.
Zaterdagmorgen is de ongelukkige vrouw
overleden.
LUI
AART.
Jaarvergadering R. K. Leeavereeniging.
In de j.l. Vrydagavond, onder voorzitter
schap van den heer A. van Xanten gehou
den jaarvergadering van de R. K. Leeaver
eeniging, werden, naar de N. Z. H. meldt,
het jaarverslag van den secretaris en dat
van den penningmeester onder dankzegging
goedgekeurd.
Werd in het vorig jaarverslag door den
secretaris gememoreerd, dat het beheer op
de bestaande basis niet mocht worden voort
gezet, thans werd aanbevolen op'den nieu
wen grondslag voort te gaan. De ingevoer
de maatregelen hebben tot een zeer goed en
alleszins bevredigend resultaat aanleiding
gegeven.
Het ledental bleef vrywel stationnair.
ln de commissie van verificatie werdeh
benoemd de HAL Go rissen, Roos en Straver.
Uitgeloot werden een obligatie van de obli
gatie-hypotheek en tien loten uit de rente-
looze leening.
By de rondvraag werd het sluitingsuur
van de sociëteit besproken.
Openbare verhuring en verpachting.
Burgemeester en Wethouders zullen in
het openbaar verhuren en verpachten ver
schillende perceelen grasgewas en het uit
sluitend recht van "visschen met palingfui
ken en dobbers met levend aas in de stads
grachten.
Belanghebbenden verwyzen wy naar de
betreffende advertentie in dit nummer.
Een gala-avond gevolgd door bal met
attracties.
De heeren van Liet en "Roem, de directie
van de Schouwljprg Bioscoop zullen ter
herdenking van het 2-jarig bestaan van de
Schouwburg Bioscoop, Vrijdag a.s. een by
zondere filmavond in den Schouwburg ar-
rangeeren, gevolgd door een gala-ba! met
attracties, in de Kunstminzaal.
De vierde Abonnementsvooratelling.
De Ver. Schouwspelers onder directie van
Pierre Mols zullen als vierde voorstelling
in het abonnement, in den Schouwburg op
Donderdag 20 December ten tooneele bren
gen „De Rozefikrans", topneelspel in vier
bedryven door A. Bisson, naar den beken
den roman van Florence L. Barclay „The
Rosary".
De hoofdrollen worden zooals bekend ver
vuld door Etuiy Mokde Leeuw e en
Pierre Mols.
Burgerlijke Stand.
GEBOREN, 8 December: Hendrik v. A.
H. Dikhooff en P. Ruttenberg, Turfmarkt
40; Wilhelmina Margaretha, d. v. C. J. de
Jong en W. J. van Eyk, Kuiperstraat 25;
Marie, d. v. P. J. Lafebpr en W. J. P. van
Vliet, Turfmarkt 26. Jt-
9 December: Frits, z. V. G. van Essén'en
M. J. Kok, Tollenstraat 151.
10 December: Martinus Gerard us, z. v.
C. J. Bruijnel èn H. G. van Duijn,
Gouwe 23.
OVERLEDEN, 7 December: Jacobus Ter-
smitten, 67 jaar.
8 December: Neeltje Stam, geh. met J. J.
van Zwienen, 58 jaar.
9 December: Johannes Grendel, 75 jaar.
Ageada.
12 Dec. des, middags en des avonds en
14 Dec. alleen des avonds, Gemeenteraad.
12 Dec. 8Y* uur Nipuwe Schouwburg Eerste
Nutsavond.
13 Dec. 8 uur ÊÏbc. „de Réunie" Bijeenkomst
Natuurkundig Genootschap. Spreker de
de heer W. C. v. di Volkere.
14 Dec. 8 uur. Nieuwe Schouwburg. Gala
avond Schouwburg-Bioscoop gevolgd door
bal met attracties in de Kunstminzaal.
17 Dec. 8% uur. St. Janskerk Godsdienst»
oefening ter gelegenheid van 1 de inge
bruikneming van de Kerkverwarming.
20 Dec. 8 uur. Nieuwe Schouwburg. Vierde
Aibonnementavoorstellin*.
Padvinders-Agenda.
12 Dec., 7 uuf. Troepbyeenkolnst.
UIT DJSN OMTREK.
ALPHEN 4. BUN.
Vleeschvergiftiging.
Het vleesch besmet met para-
typhus-bacillen.
Alhier zyn eenige personen na het ge
bruik van vleesch, dat z(j gekócht hadden
van den koopman M., onwel geworden, zoo
dat geneeskundige hüdp moest worden inge
roepen. De dokter constateerde vleesch
vergiftiging. De politie heeft een opderzoe*
Ingesteld.
In verband' met deze gevallen van'vleesch-
vergiftiging werd door de RykspoUtie~pCf».
25 pond ondeugdelyk vleesch in beslag ge
nomen. Uit het bacteriologisch onderzoen
dat werd ingesteld, te reeds gebleken dat
het vleesch besmet was met par%typhui-
bacillen. De toestand der patiënten die van
het vleesch gegeten hadden,|is beterende.
Aan het actieve optreden der politie is het
te danken, dat niet meer van het gevaat^
lyke goedje .in de magen van goedgeloovlge
koopers kon verd wynen.
KRIMPEN AAN DE IJSSEL.
Doodfftfk auto-ongeluk.
Donderdagavond werd ter hoigte van den
heer Dommenie alhier, door een autobus
van de onderneming van Stam Co., aan
gereden de vrouw van J. van Zwienen, wel
ke aan de goede zijde vattden dyk, liep. Hoe
wel alle byzonderheden nog niet bekend zyo,
is ook een voorname factor geweest het
schelle licht van een aankomenden fietslan
taarn, welke ,het schijnsel wierp <>p de be
regende voorruit.
De bus is over een gedeelte van het
lichaam gegaan, met het gevolg, dat één
been gebroken werd en beide armen, terwijl
ook geklaagd werd over pyn aan de borst-
NGDE BERICHTEN.
Het dMma aan den Uoetzeedijk
in Rotterdam.
De procuratiehouder bityft in arrest.
Omtrent de aanitoudmf \an den prucuri
tiehoader van O. d(e Vrijdagnacht voor de
twetvle keer in zijn woning in Dui
Haa# «linrrwteard werd na in ver
zekerde bewaring blijft, vernemen wij uog
dut hij uitsluitend is verhoord over de ten
de "4e door 'hem bekende venluitA«ringen »n
lrwt - zij het aloclg» uMerot moeilijk -
van enige verdachte porteu in do boektu
toeget^cven. det hij gokten verduisterde.
Het van den Verdachte blijkt
plotseling zwakker gewttrdon.
Bij zijn eerst© arrestatie rep.e hij in het
geflieel niet over dó malversatie©, zijn be
kentenis is pas gvvkomen nadat oen acoouu
t:uvt, verleden week Woensdag door dejua- j
title aangewezen, dé fouten in do bookeu
geconstateerd en tot de overtuiging waa
gekomen, dal er fraudes moesten geploegd
zijn, naar verluidt moet «reeds bekend zijn
dat het verduisterde bedrag) hoogt*- is dan
de f 7000 dSe v. O. in de zaak giestoken
had.
Terwijl f. O. gevangen blijft, wordt het
oolerzoek ook naar den dader van don
bmord 'net groote kjraloht voort®«et.
Zaterdag heelt een duiker uit het Boe-
rongMt een lap opgovischt, ongeveer ter
plaatse w var, volgens een gietuige op den
avond kort na Mem moord, oen meneer een
pakje in het water had geworpen. Hoewel
n en Itet niel aannemelijk acht dttt deze lap
imet dien moord in verband kan worvleugo»
bracht, nanv de politie bet ding ln beslag
en w»rdt bet thins ohoilisch onderzocht
Merkwaardig moge in verband met de ge
heele zaak nog genoemd warden, dat dt
procuratiehouder den dag uu den moord een
afdoende"regdling omtrent hot in rtaed hou-
dan van de N.V. de Haas Jr.'s Handel
maatschappij aan de weduwe van den heer
Lams lueeft voorgesteld, teWwijl zij de aan-
deelon welke haar man in dé N.V. had
aladUn verzilverd zou krijgen zoodat van
0. verder als bpofd der firma zou opÜre-
den.
De boeken van de firma waren, voordat
de justitie een onderzoek Mot instellen, niet
door een accountant onderzocht.
Dr. van Leddien Ilulsebo©, poliüe-atehvi-
kundige te Amsterdam ls, op verzoek an
do Roaterdainscho politie- thaes benig met
chemische onderzoekingen betréftend© den
moord.
De Haogsohe Courant van gtetteravon L
1 nel dit nog, dat ook het gedeelte van bet
Ververeohvngakanaial fcv do omgeving van
de brug bij tta Benjtlaen afgezocht is noalr
voorworpen, welker opsporing van belang
|gi,fn fft het omdareoafc naar den dader van
den moord op den heer Lans te RotWrUm.
Het afzoeken van den bodem ""(gebeur.Ie
(net behulp van magneten. Na korten tijd:
wenden de bewuste voorwerpen inderdaad'
omhopg gebracht.
Het bleken twee sleutels te zijo, die,
Sjuaar het blad ter oore kwam, zouden pas
sen op de sloten van het achterdek, dat
do binnenplaats van hst moowlpdrceel af-
*lnil. 1
De MdUfdo beeft heken^grgen molage-
doeld «at het ondqjwoeCi in de zaak bottel
ende don moord! op den héér P. Lans
•triigo ftinwijzlngetn heeft opgeleverd wei
reden geven het verband! tussehen de
mtdekte malvtersatiw on don moord nirt
io& te laten. 4»
De procuratiehouder blijkt zich herha.il-
elljk aan vaischhrtd in «wschriite te heb
l|ien schuldig gemaakt Deze fraude loopt
ver «en tijd van 3 jaar Hij wij| s-vtert
jaren in functie
Een postzak met aangeteekende
itukken van de Johan de Witt geroofd.
Djqr Iwt personeel van het spoorwog-
.stkantoor, ingericht in dien trein., d e 2
er te 8.15 ran Antwerpen naar Rotter-
11 is vertrokken, ls bij do opening v/n
brievenmaal van Grexua station voor g
loeml spoorw f^postkarftoor geconstateerd
i de inhoud daarvan slechts uit oud pa„
waaronder een JtetiaRnschf
bestond
lurant.
Bedoelde briovcnhnaal bohoonle mteiu tend
Irieven met uigegeven, waarde uit Ned -
[ndBÖ te bevatten, welke met het stoom-
alehtp Jwhan cte WHtt te Genua rij* aange
bracht. ,1
Nog vten .VAwtM-pm uitt; kon de Iwlia.in-
sjfce postadministratie telegrafisch niet ver
jtesing in kennis wonten girteYL
Van den ItaUaanóahen dienst kwaih be-
•id-s telegrafisch '"«richt in, dat de ver-
zi'iulkog vdni den portanTc uit Oeeua op r«-
g>lmë(ign wijze hoeft plaats genad
RADIO-NIEUWS.
a Voor heden.
Programnv
Hilversum:
6.Dinermaziek.
7,16 Eng. Ijes.
8.05 Boekenhalfuurtje.
8.35 Operette ('De Mikado); in de pauze
muöferie over den NederlandIndië zender.
Huizen:
6.30 Gramofoonplaten.
6.30 en 7.— Duiteehe lee.
7.en 7.30 Cursus Latijn.
8.Spreekbeurt.
RADIO-TELEGRAFISCH WEERBERICHT
Verwachting Mhrigd, later afnemende
oóstelijke tot zuidelijke wind. Betrokken
tót half 1 bewolkt.Weinig o< geest neerslag
Temperatuur om hete vrleapani Overdag
iejs zachter.
Dt Kerst vjucht naar Indië.
Het postvliegtuig vertroJUen.
H< .leuuwrgen idea lx* nog soüauefue oiu
buit acht is de f^H-AEN van óonipool v -
trokken ter aanvaarding van zijn moeiza
me reis naar Batavia,
Met minder da» 248^ K.G. poet zijn in
hét kcratvliegtuigj ingeladen. Het groote te
deel van deze -pqólrtukken beeUud uit brie
ven en brietua«jteft bertemd voor familie
en zakenrelaties. 15 K Ck van de post 1»
naei voor Indit^ maar voor Br.*lndi9,
China, Japon ep. Australië bestemd.
Ondanks hel koude winterweer word bet
vertrek van het vliegtuig door een groot
aantal brtangstefrlenden bijgewoond, onder
hen, waren om. den directeur-generaal van
de posterijen en telegraaf» Ir Damme, da
dlr van helboofdpoetitantoor te Amster
dam de heer rari Beer», en voorts de hoe
ren l'lramn en Hans Martin van da K.
L. M. gk
Een noofcOanding ran het
Kerstvliegtuig.
Het Persbureau, Va® Dia» verneemt dat
bij de K L M bericht is ontvangen dat
het hedenmorgen re"* Indiê vertrokken
vliegtuig da PHAEN op een wrtland nab.j
Gotha op 30 K.M. afstand van Erfurt een
noodlanding hoeft gemaakt De noodlanding
was noodzakelijk in verband me* esn ij»-
vorming op de Mengel» van het vliegtuig
van wel 7 c M. dikte.
De noodlanding.
Omtrent deze noodlanding te Qntha ver
neemt het Persbureau Vaz Dias nader, ilat
de landing oen vlot verloop had Zéér
waarschijnlijk zullen de vliegers hoden-
mlddlasc trachten naar Erfurt te vliegen en
daar overnachten Het lag oorspronkelijk
in dto bedoeling heden naar Praag door te
vliegen.
De landing' geschiedde om 11 uur.
MARKTBERICHTEN.
Rotterdarasche Veemarkt.
12 Deo.
Aanvoer 213 pa anion, 18 veulens, H36
inagere runderen, 986 vette runderen, 190
vette kalveren, 453 nuchtere kalveren, 409
schapen of lanvnveren,128 Kgjgen, 10 bo"-
keo en geiten, 261 graelcalveren, 13 Over
lookers.
Prijzen Vette koeien ls kw. 59-52,2e
kw 42J$-4Ö, 3o kw 27Jf-32jf Ossen ie
kw. -16-49, 2e kw. 49-43, 3e,kw. Sb.
ijtiereu le kw. 'Iè3, 2e kw. 39, 3e kw. 30.
Kalveren le kw. 86—90, 2» kw. ?2)fr-77)f,
8e kw. 60-66
Melkkoeien 200-405, Kalf Woeien 200-400,
Stieren 120-470, PLnken 100-150, Ocaa-
kalvaren 40-105, Vaarzen 160-220, Werk
paarden 200-300, Slaohtpaarden 100-156,
Hitten 120-170, Fokkalvewn 20-25, Big
gen 10-10, Ovarioopecs 20-420, Veulen 70
-100, Slachtk. 11-16, b p. w. L.V-2 00
Handel Ln koeien en ossen gewoon, goed
prijshoudend StLweo redelijke handel, wei
nig in prija verhandeld. Vette halveren
langzame horutel, prijaen van gisteren.
Melk en kalfköeloo tamelijke handel, prij
zen op dezelfde hooglfce. Paarlen levendige
haiulel, prijzen omvwandieird. Fokka)veren
stugiyo handel, prijzen van vorige werk.
Graskalveren gied prijafwndmjl.
Kaasmarkt Bodegraven.
12 December.
Aangevoerd: 586 parfljen, 89174 stuks,
71792 K. G.
Prijzen le kw. m. r. m. 5668, 2e kw.
m. r. m. 62—64, t. r. m. 49—66. Handel
vlug.
Coöperatieve Tuiniersvereeaifing
„Gouda en Omstreken".
10 Dec. Kroten 3.00—6.50; Peen
5.30^7.80; Witlof I 21.00-34.00; id. II
13.00—17.00; Spruiten I 15.60—24.40;
id. li 7.10—16.30; Uien 4.00-9.00 per
100 K.G. Prei 2.00-6.60; Selderij 3.20—
4.50 per 100 bo». Groene kool 2.10—5.60
per 100 stuks. Andtyvie O.09—*1.16; Bosre-
kool 0.266.42 ppr ldat.
ÜKAADLUOZE DIENST.
TWEEDE KAMER.
Het Leeuwarder orkest.
Dé onderw y sbe groot i»*.
De Tweede Kamer 'heeft met 4638 at.
verworpen een amendement-Zytetra tot n
niet toekennen van een subsidie aan het
orkest te Leeuwarden en met 45 tegen 40
stemmen aangenomen een amendement-
Langman om te scjhrappen de voorgestelde
subsidie voor het! pensioenfonds voor het
Residentie-orkest, i
De ondenvysbegrjoottog is zonder hoofde-
lyke stemming aangenomen.
Een assistent door e«n koelie aangevallen.
BATAV'IA, 12 Ceo. Dia aaawient Eg dut
Krijgsman van de Agacto VbartofKtoKierolng
te Laodae, is doqr eeni kortie aangevullan.
Hij k>wg een rteejf iix\d©\zijde. De Man
doer die te hulp kwam wenl .door dekoe-v
Re iu de onderarm en in da borst gesto
ken. Hij werd *>msf.|g (gpwvmd Krijgsinan
is naar het hospitaal vervoerd waar de
wond gChccht i».
WISSEliKOERSBN.
10 Dec.
11 Dec.
Officieel.
Londen
12.07%
12.07"/»
Beriyn
59.32%
69.34
Parijs
9.72%
9.72%
Brussel
34.91%
34.01%
Zwitserland
47.96%
47.96
Weenen
35.05
36.05
Kopenhagen
60.42%
66.45
Stockholm
66.57%
66.60
Oslo
66.40
66 AO
2.49
New-York
2.40*/*
Niet-ofGgteeVA.
Praag
7.38
7.38
Madrid
40.24
40.24
Milaan
13.04
13.04
Not. 3 N. W. S. T7K
