DOE HET NU
BIOSCOOPVOORSTELLING
fa. STERNFELO, Gouwe 123
Een Gulden
Boekhandel VAN BUIK
goudsche courant
Geldbelegging of Eigenbewoning
LIBERALISME
rWEET U I
STEENLAND
OPENBARE
OOSTHAVEN 12
Drmtoim, Jongensbnekjes, Kindjes, Kousen enz.,
n C0U0SG1E F It UI Til AN IHiL
JAN VANDERLAND
Goudsche Dienstverrichting
ZATERDAG 11 MEI 1929 - TWEEDE BLAD
LIBERALE STAATSPARTIJ
„DE VRIJHEIDSBOND"
Fa. P. J. Revet en Zonen
Verf, Lakken
Kwarten
GRONDVERF
GLANSVERF
MELKBROOD
Hygiënische artikelen en
Patentgeneesmiddelen
VulcaDiseer-Inrictiting DE Dl 11 h.
TE KOOP AANGEBODENnog 12 van de 42 te
bouwen woningen op het zoogenaamde O.N.A. terrein
Stadsdeel Korte Akkeren. J0
ZATERDAQAVOND 11 MEI
VANAF HALF NEGEN
In den Kattensingel.
VERTOONIMG
aanvang half negen
TERMIJNBETALING
Dames-, Hearen- en Kinderkleeding
Karpetten, Vloerzeilen, Meubelen enz. enz.
K00PTQ
DEKEN
BIJ
KLEIWEG 39 - TELEF. 287
nrr
aangekocht
P. BERTELS
Bestel UWE MARKIEZEN aan het concurreerend adres
J. F. REVET ZONEN,
Turfmarkt 1 - Telef. 344 - Gouda
Zeer snelle verhuizingen met auto-verhuiswagens van
en naar alle plaatsen.
Transport van Piano's, Orgels, Brandkasten, enz. enz.
ALTIJD ONDER GARANTIE.
Goedkoope prijzen. Zeer nette behandeling.
Toch een Gemeentelijke Stortings- en Ophaaldienst
annex Spaarbank.
Uit ons Parlement.
Er zijn nog tal van liberalen
die nog niet zijn aangesloten
bij di
Dat is een verzuim hunnerzijds
Het Bestuur der afdeeling Gouda
roept hen op het werken en
streven dier partij te steunen
door zich op te geven als lid
aan het Secretariaat:
FLUWEELEN SINGEL 53.
Sohilders, Oosthaven 65, Tel. 280
GOUDA. -
in 30 Standaardkleuren
dat ons
heart
prac
heerlijk van smaak
prachtig van kwaliteit is
KLEIWEG
Pinkster Reclame I
Zeer zware nonladder
zijden Kous f 1.45
Prima zijden Kous f 1.25
Extra fijne waschzijden
Kousf2.75
Fild'ecosse in pr. van 65—1.95
Vraagt zichtzending.
„HET KOUSENHUIS"
Pr. H.atr. 163-165 Tel. 836
SPECIAAL ADRES IR
Consult ook per brief.
Nlevr. J. DAM
Goudschestraat 7 - ROTTERDAM
BOUWKUNDIG BUREAU
J. C. HENRI VAN INGEN
Rotterdam - Vlletstraat 8b - Tel. 11748.
Verzorging van Exterieur, Interieur, Hin
derwet, Drankwet, enz. Alles tot het vak
behoorend.
J. VERSCHOOR, Dubbelebuurt 3
GOUDA. 24
Steeds voorradig alle maten prima
gebruikte utoband.n,
2e Weenastraat 28, Tel. 43929, R'dam
Bevattende begane grond: 2 kamera met suite gang met open
trap, W.C. met waterspoeling, en keuken.
Ie verdiepng: 2 slaapkamers met zolder.
Alle kamers en gangen voorzien van electrisch licht.
Tevens alle huizen gemeenschappelijke poorten.
Koopprijs 3900.
Benoodigd kapitaal desgewenscht nader overeen te komen.
Nadere inlichtingen bij de bouwers:
G. J. VAN WINGERDEN, Ridder v. Catsweg 3, Telefoon 99.
G. v. d. HORST, Turfmarkt 42, Telefoon 815.
Op het. werkTelefoon 840.
VAN OE FILM
Deze film, opgebouwd uit de film „DE VRIJHEID", bestaat uit
10 afdeeliugen, waarvan enkele tafereelen gespeeld zijn door onze
eerste acteurs en actrices.
I N O E I
Eerste afdeeling
De geschiedenis van hot
Liberalisme.
Tweede afdeeling:
Het Sectarleme.
Derde afdeeling
De Klassenstrijd.
Vierde afdeeling
De Vrijhandel.
LINGi
Vijfde afdeeling:
Overdreven Bureaucratie.
Zesde afdeeling
Verkiezingspropaganda In
Karikatuur.
Negende
Zevende, Achtste en
afdeeling
Mooi Nederland en
Indlë.
Tiende afdeeling:
Wereldvrede door Volken
bondsontwapening.
De film is keurig verzorgd en heeft in de vele honderden gemeenten,
waar ze is opgevoerd, een zeer groot succes behaald.
In Leiden, waar ze vele avonden aaneen op het water werd ver-
toond, trok ze enorme belangstelling.
«T GAAT DEZE FILM ZIEN "W
Ze is interessant - mooi - vaak geestig - er, zeer leerzaam.
Het Bestuur der
LIBERALE STAATSPARTIJ,
f „De Vrijheidsbond", Afd. Gouda
HALT
DE KAMPIOEN"
HALT
"verkoopt bijna voor niets zija Rijwielen en onderdeelen.
1ste klas rijwiel, met orig. freewheel, bandr^m en kettingkast
1 jaar garantie f 39
Buitenbanden, prima.
Nikkelen sturen
Celluloid sturen
Pedalen, prima per paar
Bellen, reclame
Binnenbanden
Kettingen
Kettingkasten
Reparatie vorken, prima
f 1.25
„1.29
„1.75
1.10
„0.19
0.65
„0.98
1.49
,1.75
Spatborden per stel
Orig. Michelin buftenb.
Orig. Michelin binnenb.
1 jaar garantie
Solutie per tube
Lederen Heerenzadel
Gloeilampen van 5 tot
50 kaars met volle ga
rantie
0.65
1.40
1.20
0.06
1.95
0.39
de KAMPIOEN" 88 G0U0SCHEWEG 88, Rotterdam
3e huis vanaf Lange Warande 50
H.H. handelaren genieten groote korting.
bericht de ontvangst van een RUIME KEUZE
per week naar de Spaarbank groeit aan tot
f 280.— na 5 jaren
605.- 10
981.- 15
„1419.- 20
1925.- 25
„2513.- 30
Breng HEDENAVOND tusschen 8 en 10 uur Uw eerste
storting naar de NUTSSPAARBANK,
Stel niet uit tot morgen, wat gij HEDEN verrichten kunt!
een reuze partij ongeregelde goederen, waaronder
welke wij tegen zeer lage prijzen zullen verkoopen.
Voort9 geven wij op vertoon dezer advertentie
5 pCt. KORTING op alle VITRAGES en SERREMATTEN
ZE UQESTRAAT AA GOUDA
Goedkoopste adres voor Werkmanskleeding
50
LANGE TIENDEWEG 27
BLAUWE DRUIVEN.
VEKSCHE AARDBEIEN
KAAPSCHE PRUIMEN
POMPELMOES.
TAPELPEREN
TAFELAPPELEN
BANANEN
Firma Wad A, Rlatvald.
TELEF 313
i n Toorra ad
SINAASAPPELEN
CITROENEN
NIEUWE VIJGEN
STUDENTEN HAVER
V RUCHTEN IN BLIK
VRUCHTEN IN GLAS
DIVERSE SOORTEN NOTEN
BUSGROENTEN (merk Sleutels)
llUMIIItll van IM1M
Veerstal 30 Telefoon 494 Gouda
20
M&RK7
GOUDA
60
Beleefd aanbevelend. L N. POLDERVAART.
Fantasi*-b«grootln|in zonder eenlga waarde.
Enkele dagen geleden is een voorstel ver
schenen van Burgemeester en Wethouders
dezer gemeente om uitvoering te geven aan
het raadsbesluit van 15 Juni 1928 tot instel
ling van een gemeentelijken stortings- en
ophaaldienst, annex spaarbank, in verband
waarmede het kantoor van den Gemeente
ontvanger zal worden gereorganiseerd,
welk voorstel in de Maandag a.s. te houden
vergadering van den gemeenteraad reeds
aan de orde komt.
Het is kort dag. Een voorstel als dit, dat
met de daartoe behoorende verordeningen,
reglementen en instructies een nauwgezette
studie vereischt, had waarlyk wel eenige
dagen vroeger vóór de openbare behande
ling mogen verschijnen, te meer, daar de
beoordeeling daarvan ten nauwste samen
hangt met de financieele bescheiden welke
eerst Woensdagavond j.l. door de Gemeente
secretarie werden verzonden en eerst gis
teren konden worden gepubliceerd. Sinds de
behandeling van 15 Juni 1928 zyn inmid
dels in plaats van eenige weken elf
maanden verloopen, zoodat de verschijning
een week vroeger of later toch ook wel mo
gelijk moet zyn geweest.
Het voorstel, zooals het er thans ligt,
herinnert aan de Mei-dagen van 1928, toen,
naar aanleiding van de door de Nutsspaar-
bank rondgezonden circulaire, waarin mede-
deeling werd gedaan van de oprichting van
een ophaal- en stortingsdienst door die in
stelling, het Gemeentebestuur van Gouda
het noodig oordeelde om een kennisgeving
te publiceeren en aan de huizen te doen be
zorgen, waarin op een het Gemeentebestuur
alles behalve waardige wijze stelling werd
genomen tegen de Nutsspaarbank, en de
burgerij gewaarschuwd werd
„in haar welbegrepen eigenbelang zich
niet aan te sluiten by den ophaaldienst
der Nutsspaarbank, maar nog even te
wachten op den door de Gemeente te
stichten
Dat was' geen fraai -gebaar. Het was ook
een schromelijke vergissing van het Ge
meentebestuur, waarvan de gevolgen niet
zyn uitgebleven. Zooals ook niet anders kon
worden verwacht. De Nutsinstelling is op
gericht en heeft zich van stonde af aan in
toenemende belangstelling mogen verhen
gen. We zouden kunnen zeggen: ze is ge
groeid tegen de verdrukking in.
De pogingen door den wethouder van Fi
nanciën gedaan om den Raad in November
vorig jaar te bewegen aan de 15 Juni aan
vaardde ophaal- en stortingsdienst annex
spaarbank ook nog een centrale administra
tie te verbinden, zyn mislukt.
Zoo ligt dan thans het voorstel van 15
Juni 1928 wederom voor. En het ligt in de
bedoeling om de voorgestelde diensten met
1 Juli a.s. te doen aanvangen. Hoewel het
op grond van he%een is voorafgegaan zeer
verklaarbaar is dat de wethouder Van Staal
met dit voorstel nu is gekomen, moet het
toch verwondering wekken dat deze wethou
der, die in de raadsvergadering van 15 Juni
zelf verklaarde dat, naar zyn meening,
Gouda voor twee van deze diensten naast
elkander te klein is, thans, na de belang
stelling die aan den nieuwen Nutsdienst is
ten deel gevallen, toch nog met een ge
meentelijken dienst komt. Het zal dus toch
juist zyn wat de raadsvoorzitter, burge
meester Gaarlandt, in de raadszitting van
15 Juni 1928 heeft gezegd, dat
„als de gemeentelijke dienst er komt,
deze een stevigen stryd te stryden zal
De wethouder van Financiën moge in die
zitting als zyn overtuiging hebben uitge
sproken
„dat de burgery niet zal gaan by de hoe
„goed ook bedoelde, maar toch zwak ge
fundeerde instelling van de Nutsspaar
bank, maar zal wachten op de totstand
koming van den gemeentelijken dienst
„en zich daarbij zal aansluiten"
het feit ligt er dat de ophaal- en stortings
dienst van het Nut zooveel vertrouwen heeft
door den steun van de zoo financieel-krach-
tige Nutsspaarbank, dat aan de instand
houding en groei dezer instelling niet meer
kan worden getwyfeld. Een tegoed van in
leggers per 31 Dec. 1928 van 1.361.782,77',
waarvan 42.344.13 van den 1 Juni 1928
ingestelden ophaaldienst, spreekt
zelf.
Hoewel op grond van den uitslag van de
stemming van lö Juni wel niet anders mag
worden verwacht dan dat dit voorstel met
groote meerderheid zal worden aangenomen,
willen wy toch niet nalaten er op te wyzen
dat de aanvaarding van dit voorstel een
voor de gemeente absoluut overbodige zaak
is, die in geen enkel opzicht voor de ge
meenschap nut kan afwerpen, maar wel na
deel zal veroorzaken.
Behoefte aan dezen gemeentelijken dienst
om den socialen kant die daaraan zit, kan
thans zeker niet meer als motief gelden.
Daarnaast verwachtte de wethouder Van
Staal een mogelijkheid om de financieele
basis van de gemeente te versterken, door
in de toekomst den dienst te doen uitloopen
jn een soort giroverkeer. Voor een gemeen
telijke girobank heeft de Raad in November
j.l. echter getoond niets te gevoelen.
Wat willen B. en W. dan met dit voor
stel? De nieuwe instelling maken tot een
gemeentebedrijf, zooals de andere gemeen
tebedrijven? En daarmede een spaarbank
brengen in de sfeer van het algemeen poli
tieke beleid Dat is toch geheel tegenstrij
dig aan het karakter dat aan een spaarbank
moet worden gesteld. Die behoort alleen in
een rustige, vertrouwenwekkende sfeer bui
ten elke bemoeiing van politieken aard.
De storUjvgs- en ophaaldienst, kost getd
aan de gemeente, daaivan zyn B. en W. nu
ook wel overtuigd. En toch biykt zulks uit
den financieelen opzet in geenen deele. De
begrootingen van de Spaarbank, zoowel als
die van den ophaal- en stortingsdienst zyn
zoo alleraardigst opgemaakt, dat men zich
waarlyk zou moeten verbeelden atsof de ge
meente met deze diensten wèl zal varen.
Die begrootingen zyn evenwel louter fan-
taisie, een hocus-pocus van wat cyfers,
waaraan elke reëele grond ontbreekt.
De ophaal- en stortingsdienst volstaat
met een totaal aan uitgaven van 3600; de
spaarbank kan met 2200.— uitgaven vol
staan. B. en W. zien kans met 17150.— aan
salarissen dezen dienst van het noodige per
soneel te voorzien, en voor de spaarbank
is 1760.aan salarissen uitgetrokken.
Die cijfers zijn kunstig samengesteld uit
250.aandeel jaarwedde voor den ont
vanger en 500.aandeel jaarwedde van
den administrateur. Waarom van het sala
ris van den gemeente-ontvanger, die het
hoofd is van deze diensten maar 600.is
uitgetrokken er niet 1000.— of f 2000.—
of 3000 of meer, het is met geen woord
\ermeld. De administrateur, die speciaal
voor deze diensten wordt benoemd, op een
salaris van 42004700 is in totaal op
1000 uitgetrokken. De pensioenlasten zyn
op beide begrootingen ook naar die kleine
uitgetrokken bedragen berekend. Voor het
overig personeel van den ophaaldienst is
1000.aangegeven. Hoeveel boden kun
nen voor dat bedrag dienst doen Onder de
baten van den ophaaldienst komt een be
drag voor van 760.— voor incassoloon,
hetwelk betaald wordt door de gemeente
voor het incasseeren der belasting- en
schoolgelden, door de gemeentebedrijven
voor gas- en stroomgelden, door het woning
bedrijf voor de woninghuren en verder door
de Bouwvereenigingen. Maar van vergoe
ding voor de diensten van het personeel dier
gemeentebedrijven ten behoeve van den op
haal- en stortingsdienst en spaarbank is op
de begrootingen daarvan geen spoor te ont
dekken.
Er is een gebouw voor deze diensten ge
kocht aan de Gouwe no. 2 voor 16500.—,
kort geleden is tot verbouwing en inrichting
daarvan besloten voor een bedrag van
f 10.600. Noch van dat gebouw, noch van de
inrichting en het onderhoud daarvan blykt
op deze begrootingen iets. Drukwerken en
bureaubehoeften zyn te samen uitgetrokken
voor 500.In Leiden waar de Bestuur
dersbonden met den R.K. Volksbond een op
haaldienst voor de belastingen in 1927 heb
ben ingericht, was voor kantoormachines,
en de daarby behoorende materialen 2500
d 3000.— noodig! Hier zullen dergelijke
materialen van de Lichtfabrieken worden
gebruikt, maar van betaling door den op
haaldienst daarvoor vermelden deze begroo
tingen niets. o
Merkwaardig zyn de interest bedragen
die als baten op deze begrootingen voorko
men. De practyk elders wyst uit dat het be
drag aan intrest voor de spaarbank, die meer
blyvend geld ontvangt, altyd grooter is dan
voor den ophaaldienst, die het ontvangt en
weer spoedig daarna uitgeeft. Op de voor
gelegde begrootingen is het juist omge
keerd. Voor de Spaarbank zyn de intrest
baten becyferd op 21Ö0.en voor den
ophaaldienst is uit dien hoofde 2750.—
uitgetrokken. Hoe die intrest-posten zyn ge
vormd, het is alles een raadsel. Het kunnen
evengoed sluitposten zyn.
Hoe moet de Raad a.s. Maandag over
zoo'n financieelen opzet oordeelen?
In de beheersverordening van den stor
tings- en ophaaldienst komt een artikel voor
waarin staat dat bezittingen en schulden
der gemeente, met uitzondering van
leen in gsschulden, welke ver
band houden met of het ge
volg zyn van' de instelling,
uitbreiding e n> exploitatie
van den dienst worden geacht te
zyn bezittingen en schulden vin den dienst.
Welke beteekenis moet daaraan worden
gehecht? Zit in dit artikel de verklaring
van het ontbreken van eenige hierboven ge
noemde begrotingsposten?
De ophaal- en stortingsdienst annex
Spaarbank moeten winst maken. Hoe moet
die winst worden verkregen?
Door het stellen van een rentecyfer van
3.6 dat hooger is dan van eenige andere in
stelling, gaat de gemeente hier óverbieden
om leden en inleggers te krijgen. Dat gaat
tegen de Rijkspostspaarbank en tegen alle
andere spaarbanken er zyn er daarvan
meerdere in deze gemeente op. Wat de
gemeente, die het gestorte geld overneemt,
aan rente aan den ophaaldienst en de spaar
bank zal vergoeden, is niet vermeld. Daarin
zit juist het onbekende, waaruit de winst
moet komen.
Wanneer de gemeente haar kasgeld over
draagt aan de Nationale Bankvereeniging,
met welke instelling zy in rekening-courant
staat, dan is het duadelyk dat de rente
vergoeding, welke die bankinstelling aan de
gemeente bieden kan niet een zoodanige is,
dat daarop bij een zuiveren opzet van de
zaken, eenige winst van beteekenis kan wor-
Er is veel duisters in dit voorstel en de
bescheiden, welke daartoe behooren. Tal van
vragen blijven onbeantwoord. Met de positie
van den gemeente-ontvanger, die in de wet
is geregeld, wordt duchtig gesold.
Het voorstel is een en al camouflage. Het
verbergt de werkelijkheid, die geheel anders
is dan wordt voorgesteld.
Tot nadeel der gemeende zal zulks blyken.
Wanneer deze nieuwe diensten moeten
floreeren, zullen de anderen wèl de lasten
dragen. Maar het slot van de geschiedenis
is onder alle omstandigheden dat de bur-
gerjj betaalt 1
EERSTE KAMER.
Regeling van werx/aamheden.
Gaat de Tweede Kamer de volgende week
uiteen, de Eerste Kamer heeft nog heel wat
voor den boeg. Behalve een massa klein
goed, haar door de Tvyeede Kamer toegezon
den, heeft zy o.a. het Suikor-wetje, de Ziek
tewet en de herziening der financieele
verhouding tusschen Ryk en
Gemeenten af te ioen. Omtrent het-
tempo van onderzoek voor laatstgenoemd
wetsontwerp dat^ zooais men weet door
de Tweede Kamer zonder stemming is goed
gekeurd bestond eem j verschil van ge
voelen; het eind van de discussie was, dat
met 20 tegen 9 stemmen besloten is dit
wetsontwerp reeds de volgende week in de
afdeelingen te onderzoeker., waaruit men
wei zal mogen afleiden, Jat het in de bedoe
ling der Eerste Kamer iigt om ook dit be
langrijke wetsontwerp r.og vóór de zomèr-
vacantie af te doen, hetgeen raadzaam is,
wyl niemand met zekerheid weet, of Jaarna
niet andere Ministers zul.en optreden, die
weer andere opvattingen kunnen koeseren.
En een oplosing van het brandende waag
stuk der financieele verhouding tusschen
Ryk en Gemeenten is zéér urgent.
TWEEDE KAMER.
Verschillende wetsontwerpen.
De Tweede Kamer wil 17 Mei uiteen.
Voor de meerderheid (zy het ook de ge
ringst mogelijke) ging dit boven alles. De
voorzieningen treft om het verwaar
loosde kind, dat aan anderen werd toe
vertrouwd, te beschermen tegen pogingen
van ouders, die het kind met minder goede
bedoelingen weer tot zich zouden wilen ne
men.
Evenals met laatstgenoemd wetje heeft
de Minister van Justitie succes gehad met
zyn wetsontwerpen tot herziening van het
Nederlandscbe strafstelsel. Hierover
is natuurlijk heel wat gediscussieerd, maar
ten slotte zijn de drie wetsontwerpen be
krachtigd. Zonder stemming is dit geschied
met de beide ontwerpen, die nadere regelen
stellen voor de voorwaardelijke veroordee
ling en de voorwaardelijke invrijheidstelling
en de tenuitvoerlegging van gevangenis
straf. In dit laatste ontwerp, dat o.m. de
jeugdgevangenis invoert, is nog een veran
dering aangebracht, waardoor de Openlucht
gevangenis (Veenhuizen) een definitieve
heeren kunnen hun verkiezingscampagne
geen dag langer uitstellen. Merkwaardiger
wijze waren het vooral de sociaal- en vrij
zinnig-democraten, die zoo gaarne voor de
ware ambtenarenvrienden doorgaan, die ge
weigerd hebben een voorstel van mr. Bij-
leveld aan te nemen, waardoor hert wetsont
werp tot regeling van den rechtstoe
stand der ambtenaren op de agen
da zou gebracht zyn. Door verwerping met
38 tegen 37 stemmen blyft dit wetsontwerp
nu onbepaalden tijd liggen en wie weet hoe
de Minister van Justitie, die na de vacantie
aan het bewind zal zijn, hierover zal denken.
Dat het juist alle sociaal- en vrijzinnig
democraten (benevens eenige enkelingen)
moesten zyn, die het belang der duizenden
ambtenaren opofferden aan hun onbedwing
bare zucht om voor de kiezers te gaan op
treden, zal velen ambtenaren te denken
geven 1
De Kamer is nu haar eindspurt begonnen.
Er wordt in deze lente zelfs iedere week een
avondizitting gehouden om met de agenda
gereed te komen.
Na de gebruikelijke critiek op minister
van der Vegte is de begrootiiig voor het
Wegenfonds goedgekeurd, evena's na
eenige discussie waarbij algemeene instem
ming bleek, een wetsontwerp, dat nadere
wettelyke basis kreeg en waardoor dus bly
vend in onze wetgeving is opgenomen, dat
de Minister van Justitie gevangenisstraf
in een of meer gestichten gemeenschappe
lijk kan laten ondergaan en dö celstraf dus
niet meer als de eenig-goede wordt be
schouwd. Gestemd is er alieen over het wets
ontwerp, dat voor gewoonte-* of beroepsmis
dadigers „bewaring" (gedurende 10
jaar) in bewanngs gestichten mogelijk
maakt. Hierover bestond nogal verschil van
meening, wyl sommigen hier het verband
tusschen straf en schuld zagen losgelaten
de bewaring kan worden bevolen ter
voorkoming van verdere misdryven en
bovendien gevreesd werd, dat deze bepa
ling gebruikt zou kunnen worden tegen po
litieke misdadigers, die intusschen dun reeds
3 of meer gevangenisstraffen, yan tezamen
4 a 8 jaar, achter den rug moeten hebben,
wil bewaring mogelyk zyn. De bezwaren
waren dan ook gezocht en onjuist en een
groote meerderheid, 46 tefifcn 13, ver-
eenigde zich ook met dit ontwerp, dat voor
sommige maatschappelijke schipbreukelin
gen een uitkomst kan zyn.
Vermelden wy nog, dat de Minister van
Koloniën gemachtigd is, om verschillende
5 en 6 Indische leeningen in
leeningen met lager rentetype te convertee-
ren, dan rest nog de herziening van den
Ouderdomswet, waarin de Kamer
deze week is blijven steken en die ongetwij
feld ook een meerderheid zal vinden.
By de herziening wordt opnieuw verder
gegaan op den weg van losmaking van het
verband dat door de vrywillige ouderdoma-
verzekering bedoeld was met de verplichte
invaliditeits- en ouderdomsverzekering voor
arbeiders. Van het oorspronkelyke karakter
der V.O.V. blyft nu weinig of niets meer
over, nu men niet alleen deze verzekering
open gesteld heeft voor iedereen en de Staat
er niet meer aan bijpast, doch thans ook
verzekering van een weduwenrente en resti
tutie van premies by vóór-overlyden gaat
invoeren. De regeering stelt voorts voor, de
maxiimimrente, vroeger van 6 op 20 per
week verhoogd, tot 10 terug te brengen
doch er zyn reeds amendementen om dit be
drag te verhoogen. De heeren van Gtyn en
Kortenhorst hebben deze vervorming van de
V.O.V. bestreden, doch van andere zyden,
waar men minder voorzichtig is met uitbrei
ding van Staatsbemoeiing, heeft de Minister
van Arbeid steun gevonden, zoodat de hoofd
gedachten van deze herziening wel wet zul
len worden.
Het vraagstuk der Duitsch* so hade vergoeding.
Het optimisme en pessimisme te Parys,
met betrekking tot de conferentie van des
kundigen, die daar wordt gehouden om een
definitieve regeling te vinden voor 't vraag
stuk der schadevergoeding, wisselen voort
durend. Nadat het er een heelen tyd on
gunstig uitzag, leek de lucht weer wat op
te klaren en scheen een regeling te elfder
ure toch nog niet uitgesloten. Thans zyn er
echter ineens weer moeilykheden gerezen.
Zooals men weet, is Owen Young, de Ame-
rikaansche voorzitter, met een bemidde
lingsvoorstel gekomen, dat een brug moest
slaan tusschen de eischen der geallieerden
en de aanbiedingen van Duitschland.
De van Amerikaansche zyde aan de hand
gedane regeling voorziet echter in een nieu
we verdeeling van de herstelbedragen onder
de geallieerden. Engeland is echter over het
geen thans wordt voorgesteld, heel boos ge
worden. Engeland zoo zegt men, zou zoo
doende alleen het slachtoffer worden van de
voorgestelde vermindering der Duitsche an
nuïteiten. Minister Churchill heeft dan ook
leeds zyn „onaannemelyk" uitgesproken,
omdat het vergelyk, waarmee Owen Young
voor den dag is gekomen, een belangryke
wyziging ten ongunste van Engeland brengt
in de aandeelpercentages, die indertyd te
Spa zyn vastgesteld. Overigens heeft Chur
chill ter geruststelling meegedeeld, dat de
besluiten der deskundigen, die te Parys ver
gaderen, geen bindend karakter voor de re
geeringen dragen. M. a. w.: Londen kan
toch nog steeds, wanneer de getroffen re
geling niet bevalt, neen zeggen. Nu liet
Churchill echter reeds uitkomen, dat de En-
gelsche regeering in geen geval zou ingaan
op de voorstellen, zooals die momenteel in
de bladen worden vermeld.
Ook de Britsche pers zegt, dat het Engel-
sche gouvernement, onvoorwaardelyk vast
moet houden aan de principes, die aan de
nota van Balfour ten grondslag liggen. Zoo
als men weet, is het beginsel dezer nota, dat
Engeland noch meer noch minder van zyn
schuldenaren (de geallieerden en Duitsch
land), zal eischen dan het aan Amerika
moet betalen. Wanneer van de vastgestelde
percentages zou worden afgeweken, zou de
Engelsche belastingbetaler er maar weer
het slachtoffer van worden.
Zoo ziet het er dus naar uit, dat het ge
brek aan overeenstemming tusschen de ge
allieerden over het verdeelingsschema de
conferentie nog zal doen mislukken. Owen
Young's houding wordt in de Britsche pers
ten zeerste gegispt en de toestand wordt on
gunstiger dan ooit te voren geacht en men
neemt aan, dat geen enkele Britsche regee
ring ervoor te vinden zal zyn in 't Ameri
kaansche vaarwater te zeilen.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
MEXICO.
Zestig slachtoffers.
By den reusachtigen boschbrand, waar
door ook het dorp Xochilapa in den staat
Guerrere werd geteisterd, zyn 40 kinderen
en 20 volwassenen om het leven gekomen.
By het aanbreken van den dag hadden de
vlammen reeds het geheele dorp aangetast.
De meeste slachtoffers verbrandden terwyl
zy te bed lagen.
ENGELAND.
De Engelsche koning.
Voor het eerst sedert zyn ziekte heeft de
koning die er zeer goed uitzag, gisteren te
Bognor een vergadering van den geheimen
raad gepresideerd. Hy onderteekende het
besluit voor de ontbinding van het parle
ment.
DUITSCHLAND.
De Roode Frontstrijdersbond.
De redenen, die tot de ontbinding
hebben geleid.
<De Pruisische minister van binnenland-
sche zaken heeft aan het bestuur van den
Rooden Frontstrydersbond mededeeling ge
daan van het besluit tot ontbinding van
den bond en van de redenen, die daartoe
hebben geleid.
Nu de tulpen bloeien.
Weg is eindelijk de winter en de pracht
der tulpen komt weer op de velden. Ondanks
haar kleurenschoonheid is de tulp nooit po
pulair geworden. Waarschijnlijk is de oor-
raak te zoeken in het ontbreken van een liet-
'Uke geur. De taai der bloemen spreekt met
weinig liefde over de tuJpen. Volgens haar
is de tulp het ëeeld van een wel mooi, maar
geesteloos mensohenkind. De stijve, pronke
rige bloem bijjft daarom .de koude lieve
ling van voorname tuinen".
Ais het vaderland der tulpen wordt Per-
t>e genoemd, waar ze reeds in de 14de eeuw
ten bekende bloem was. Dit wordt ook be
vestigd door flusbecq, die in de 16de eeuw
gezant van Keizer Ferdenand 1 aan het
urksche hof was. Hij zegt in zpr. reisbe
schrijving, dat zijn tolk in Adrianopel de
W«m „tulpiane" heeft genoemd. Dit woord
Stamt af van het Perzisch en is van „Dul-
band" afgeleid. Dit laatste woord beteekent
■n het Perzisch het neteldoek, dat door de
Osmanen gewoonlijk om hun muts werd ge
wikkeld en dat al spoedig door de volkeren
het westen in „tulband" werd veran-
Door de overeenkomst in vorm van dit
hoofddeksel en de kelk van de bloem maak
te men van den naam „dulband" „tulipan"
en ten slotte „tulp"
In de 15de eeuw verscheen de tulp in Tur
kije, waar ze zeer werd gewaardeerd. In de
heerlijke tuinen van den Sultan werden zelfs
tulpehfeesten gevierd.
In het jaar 1559 werd de bloem ook in
Duitschland bekend. De bekende botanicus
Konrad Gëszner beschreef haar aüs een
oioem van zeldzame schoonheid in zyn plan
tenkundig werk.
De tulp trok nu door Europa. In 1679
kwam ze te Weenen. De ryke bloemenlief
hebbers versierden er hun tuinen mede.
Men liet, ten koste van veel geld, nieuwe
bollen uit Turkye komen. „Men deed elkaar
zooveel concurrentie aan,' zoo werd geschre
ven, als maar mogelyk was en de ij-verzucht
van den eenen liefhebber op den anderen,
als een nieuwe soort en een nieuwe kleur
verscheen, verwekten by de meesten slape-
looze nachten. Ook gekroonde hoofden wer
den door den tulpenroes aangegrepen. De
groote keurvorst van Brandenburg, Frede-
rik Wilhelm, was een groote liefhebber van
deze bloem. Zijn lijfarts, Johann Sigismund
or hem 71 teekeningen
van de meest gezochte en kostbaarste tul
pen vervaardigen. Deze teekeningen bevin
den zich in de Staatsbibliotheek te Berlijn
en dragen den titel van „theatrum Tulipa-
rum". Een hartstochtelijk vereerder van de
tulp was verder markgraaf von Boden-Bur-
lach, die in het jaar 1740 reeds 3000 afbeel
dingen van verschillende soorten had sa
mengesteld. De graaf von Pappenheim zou,
naar werd beweerd, 5000 soorten tulpen in
zyn tuinen hebben geteeld.
Ook in Italië kwam de tulp, maar daar is
ze nooit van veel beteekenis geweest. In het
jaar 1577 werd de bloem van Weenen naar
Engeland overgebracht. In 1588 kwam ze in
Frankryk, waar ze een
De grootste vereerders van de tulp wer
den, behoeven we het hier nog te zeggen,
gevonden iij, de Hollanders. De tulp werd het
voorwerp van een gewedige speu-latie, wel
ke zelfs in die dagen „tulpomanie" werd ge
noemd. De tulpen kwamen op de markten
van Amsterdam, Haariem, Utrecht, Leiden,
Rotterdam en andere plaatsen in het jaar
1634. De geheele bevolking nam deel aan
deze speculatie. Op bepaalde dagen kwam
men byeen om handel te dryven in tulpan-
bollen. Had men niet het noodige geld om
te koopen, dan stelde men een ruil voor.
Huizen, gronden, vee, sieraden enz. werden
tegen nieuwe tulpensoorten geruild, leder
wilde ryk worden. Ieder legde zich in zyn
vertrekken toe op de teelt van tulpen.
Haarlem alleen schreef den prys van
100.900 gulden uit voor de teelt van byzon-
dere kleuren en grootte. Tydens den bloei
van met een prys bekroonde tulp vierde men
een volksfeest waarnaar het volk van hein
de en ver heenstroomde. Onder de tulpen
bollen was byzonder gewaardeerd de „Sem
per Augustus". Voor een enkelen bol betaal
de men 18.000 gulden. Een bol van „Admi
raal Enkhuizen" werd met 6000 gulden be
taald, voor een ander, „Vive Roi" genaamd
werden gegeven „twee lasten koren, vier
lasten rogge, vier vette ossen, acht varkens,
twaalf schapen, twee okshoofden wyn, vier
tonnen bier, twee tonnen boter,, 1000 pond
kaas, een bundel kleeren en een zilveren
beker".
De tulpenroes durde in Holland byna een
menschenleven. Zoo ontstonden allerlei
twisten. De Generale Staten, de nadeelige
gevolgen van den tulpenhandel inziende,
maakte 27 April 1637 een einde aan dien
handel. De prijzen daalden sneller dan ze in
de hoogte waren gegaan. Men dacht er
eensklaps aan, dat men duizenden guldens,
honderden morgen land, weiden, huis en
erf, paarden en wagens had gegeven voor
een paar bollen, die misschien wat meer
waarde hadden dan gewone bollen. Doch de
slimmen hadden nu het geld, de donupen de
tulpen.
De liefhebberij voor detulpen toonde zich
ook in de schilderkunst van die dagen. In
bloemstukken keert de tulp telkens weer.
Alle stoffen, zooals de beroemde Brabant-
sche kanten, moesten met tulpenmotieven
worden versierd, anders hadden ze geen
waarde.
Ook in de Duitsche sage wordt van de
tulp melding gemaakt. Een herder vond
eens een tulp. Hy plukte haar en stak die
op zyn hoed. Daar verscheen een fee. Deze
bracht hem naar een onderaarusch alut,
waar groote schatten opgehoopt lagen. Vo'
begeeren sto>le hy al zyn zakken vol. Daar
door vergat hy de vermaning van de fee,
niet de wonderbloem te verliezen. Hy ver
loor de tulp en de terugkeer naar de schat
ten bleef hem voor altyd afgesneden.