DOE HET NU BIOSCOOPVOORSTELLING fa. STERNFELO, Gouwe 123 Een Gulden Boekhandel VAN BUIK goudsche courant Geldbelegging of Eigenbewoning LIBERALISME rWEET U I STEENLAND OPENBARE OOSTHAVEN 12 Drmtoim, Jongensbnekjes, Kindjes, Kousen enz., n C0U0SG1E F It UI Til AN IHiL JAN VANDERLAND Goudsche Dienstverrichting ZATERDAG 11 MEI 1929 - TWEEDE BLAD LIBERALE STAATSPARTIJ „DE VRIJHEIDSBOND" Fa. P. J. Revet en Zonen Verf, Lakken Kwarten GRONDVERF GLANSVERF MELKBROOD Hygiënische artikelen en Patentgeneesmiddelen VulcaDiseer-Inrictiting DE Dl 11 h. TE KOOP AANGEBODENnog 12 van de 42 te bouwen woningen op het zoogenaamde O.N.A. terrein Stadsdeel Korte Akkeren. J0 ZATERDAQAVOND 11 MEI VANAF HALF NEGEN In den Kattensingel. VERTOONIMG aanvang half negen TERMIJNBETALING Dames-, Hearen- en Kinderkleeding Karpetten, Vloerzeilen, Meubelen enz. enz. K00PTQ DEKEN BIJ KLEIWEG 39 - TELEF. 287 nrr aangekocht P. BERTELS Bestel UWE MARKIEZEN aan het concurreerend adres J. F. REVET ZONEN, Turfmarkt 1 - Telef. 344 - Gouda Zeer snelle verhuizingen met auto-verhuiswagens van en naar alle plaatsen. Transport van Piano's, Orgels, Brandkasten, enz. enz. ALTIJD ONDER GARANTIE. Goedkoope prijzen. Zeer nette behandeling. Toch een Gemeentelijke Stortings- en Ophaaldienst annex Spaarbank. Uit ons Parlement. Er zijn nog tal van liberalen die nog niet zijn aangesloten bij di Dat is een verzuim hunnerzijds Het Bestuur der afdeeling Gouda roept hen op het werken en streven dier partij te steunen door zich op te geven als lid aan het Secretariaat: FLUWEELEN SINGEL 53. Sohilders, Oosthaven 65, Tel. 280 GOUDA. - in 30 Standaardkleuren dat ons heart prac heerlijk van smaak prachtig van kwaliteit is KLEIWEG Pinkster Reclame I Zeer zware nonladder zijden Kous f 1.45 Prima zijden Kous f 1.25 Extra fijne waschzijden Kousf2.75 Fild'ecosse in pr. van 65—1.95 Vraagt zichtzending. „HET KOUSENHUIS" Pr. H.atr. 163-165 Tel. 836 SPECIAAL ADRES IR Consult ook per brief. Nlevr. J. DAM Goudschestraat 7 - ROTTERDAM BOUWKUNDIG BUREAU J. C. HENRI VAN INGEN Rotterdam - Vlletstraat 8b - Tel. 11748. Verzorging van Exterieur, Interieur, Hin derwet, Drankwet, enz. Alles tot het vak behoorend. J. VERSCHOOR, Dubbelebuurt 3 GOUDA. 24 Steeds voorradig alle maten prima gebruikte utoband.n, 2e Weenastraat 28, Tel. 43929, R'dam Bevattende begane grond: 2 kamera met suite gang met open trap, W.C. met waterspoeling, en keuken. Ie verdiepng: 2 slaapkamers met zolder. Alle kamers en gangen voorzien van electrisch licht. Tevens alle huizen gemeenschappelijke poorten. Koopprijs 3900. Benoodigd kapitaal desgewenscht nader overeen te komen. Nadere inlichtingen bij de bouwers: G. J. VAN WINGERDEN, Ridder v. Catsweg 3, Telefoon 99. G. v. d. HORST, Turfmarkt 42, Telefoon 815. Op het. werkTelefoon 840. VAN OE FILM Deze film, opgebouwd uit de film „DE VRIJHEID", bestaat uit 10 afdeeliugen, waarvan enkele tafereelen gespeeld zijn door onze eerste acteurs en actrices. I N O E I Eerste afdeeling De geschiedenis van hot Liberalisme. Tweede afdeeling: Het Sectarleme. Derde afdeeling De Klassenstrijd. Vierde afdeeling De Vrijhandel. LINGi Vijfde afdeeling: Overdreven Bureaucratie. Zesde afdeeling Verkiezingspropaganda In Karikatuur. Negende Zevende, Achtste en afdeeling Mooi Nederland en Indlë. Tiende afdeeling: Wereldvrede door Volken bondsontwapening. De film is keurig verzorgd en heeft in de vele honderden gemeenten, waar ze is opgevoerd, een zeer groot succes behaald. In Leiden, waar ze vele avonden aaneen op het water werd ver- toond, trok ze enorme belangstelling. «T GAAT DEZE FILM ZIEN "W Ze is interessant - mooi - vaak geestig - er, zeer leerzaam. Het Bestuur der LIBERALE STAATSPARTIJ, f „De Vrijheidsbond", Afd. Gouda HALT DE KAMPIOEN" HALT "verkoopt bijna voor niets zija Rijwielen en onderdeelen. 1ste klas rijwiel, met orig. freewheel, bandr^m en kettingkast 1 jaar garantie f 39 Buitenbanden, prima. Nikkelen sturen Celluloid sturen Pedalen, prima per paar Bellen, reclame Binnenbanden Kettingen Kettingkasten Reparatie vorken, prima f 1.25 „1.29 „1.75 1.10 „0.19 0.65 „0.98 1.49 ,1.75 Spatborden per stel Orig. Michelin buftenb. Orig. Michelin binnenb. 1 jaar garantie Solutie per tube Lederen Heerenzadel Gloeilampen van 5 tot 50 kaars met volle ga rantie 0.65 1.40 1.20 0.06 1.95 0.39 de KAMPIOEN" 88 G0U0SCHEWEG 88, Rotterdam 3e huis vanaf Lange Warande 50 H.H. handelaren genieten groote korting. bericht de ontvangst van een RUIME KEUZE per week naar de Spaarbank groeit aan tot f 280.— na 5 jaren 605.- 10 981.- 15 „1419.- 20 1925.- 25 „2513.- 30 Breng HEDENAVOND tusschen 8 en 10 uur Uw eerste storting naar de NUTSSPAARBANK, Stel niet uit tot morgen, wat gij HEDEN verrichten kunt! een reuze partij ongeregelde goederen, waaronder welke wij tegen zeer lage prijzen zullen verkoopen. Voort9 geven wij op vertoon dezer advertentie 5 pCt. KORTING op alle VITRAGES en SERREMATTEN ZE UQESTRAAT AA GOUDA Goedkoopste adres voor Werkmanskleeding 50 LANGE TIENDEWEG 27 BLAUWE DRUIVEN. VEKSCHE AARDBEIEN KAAPSCHE PRUIMEN POMPELMOES. TAPELPEREN TAFELAPPELEN BANANEN Firma Wad A, Rlatvald. TELEF 313 i n Toorra ad SINAASAPPELEN CITROENEN NIEUWE VIJGEN STUDENTEN HAVER V RUCHTEN IN BLIK VRUCHTEN IN GLAS DIVERSE SOORTEN NOTEN BUSGROENTEN (merk Sleutels) llUMIIItll van IM1M Veerstal 30 Telefoon 494 Gouda 20 M&RK7 GOUDA 60 Beleefd aanbevelend. L N. POLDERVAART. Fantasi*-b«grootln|in zonder eenlga waarde. Enkele dagen geleden is een voorstel ver schenen van Burgemeester en Wethouders dezer gemeente om uitvoering te geven aan het raadsbesluit van 15 Juni 1928 tot instel ling van een gemeentelijken stortings- en ophaaldienst, annex spaarbank, in verband waarmede het kantoor van den Gemeente ontvanger zal worden gereorganiseerd, welk voorstel in de Maandag a.s. te houden vergadering van den gemeenteraad reeds aan de orde komt. Het is kort dag. Een voorstel als dit, dat met de daartoe behoorende verordeningen, reglementen en instructies een nauwgezette studie vereischt, had waarlyk wel eenige dagen vroeger vóór de openbare behande ling mogen verschijnen, te meer, daar de beoordeeling daarvan ten nauwste samen hangt met de financieele bescheiden welke eerst Woensdagavond j.l. door de Gemeente secretarie werden verzonden en eerst gis teren konden worden gepubliceerd. Sinds de behandeling van 15 Juni 1928 zyn inmid dels in plaats van eenige weken elf maanden verloopen, zoodat de verschijning een week vroeger of later toch ook wel mo gelijk moet zyn geweest. Het voorstel, zooals het er thans ligt, herinnert aan de Mei-dagen van 1928, toen, naar aanleiding van de door de Nutsspaar- bank rondgezonden circulaire, waarin mede- deeling werd gedaan van de oprichting van een ophaal- en stortingsdienst door die in stelling, het Gemeentebestuur van Gouda het noodig oordeelde om een kennisgeving te publiceeren en aan de huizen te doen be zorgen, waarin op een het Gemeentebestuur alles behalve waardige wijze stelling werd genomen tegen de Nutsspaarbank, en de burgerij gewaarschuwd werd „in haar welbegrepen eigenbelang zich niet aan te sluiten by den ophaaldienst der Nutsspaarbank, maar nog even te wachten op den door de Gemeente te stichten Dat was' geen fraai -gebaar. Het was ook een schromelijke vergissing van het Ge meentebestuur, waarvan de gevolgen niet zyn uitgebleven. Zooals ook niet anders kon worden verwacht. De Nutsinstelling is op gericht en heeft zich van stonde af aan in toenemende belangstelling mogen verhen gen. We zouden kunnen zeggen: ze is ge groeid tegen de verdrukking in. De pogingen door den wethouder van Fi nanciën gedaan om den Raad in November vorig jaar te bewegen aan de 15 Juni aan vaardde ophaal- en stortingsdienst annex spaarbank ook nog een centrale administra tie te verbinden, zyn mislukt. Zoo ligt dan thans het voorstel van 15 Juni 1928 wederom voor. En het ligt in de bedoeling om de voorgestelde diensten met 1 Juli a.s. te doen aanvangen. Hoewel het op grond van he%een is voorafgegaan zeer verklaarbaar is dat de wethouder Van Staal met dit voorstel nu is gekomen, moet het toch verwondering wekken dat deze wethou der, die in de raadsvergadering van 15 Juni zelf verklaarde dat, naar zyn meening, Gouda voor twee van deze diensten naast elkander te klein is, thans, na de belang stelling die aan den nieuwen Nutsdienst is ten deel gevallen, toch nog met een ge meentelijken dienst komt. Het zal dus toch juist zyn wat de raadsvoorzitter, burge meester Gaarlandt, in de raadszitting van 15 Juni 1928 heeft gezegd, dat „als de gemeentelijke dienst er komt, deze een stevigen stryd te stryden zal De wethouder van Financiën moge in die zitting als zyn overtuiging hebben uitge sproken „dat de burgery niet zal gaan by de hoe „goed ook bedoelde, maar toch zwak ge fundeerde instelling van de Nutsspaar bank, maar zal wachten op de totstand koming van den gemeentelijken dienst „en zich daarbij zal aansluiten" het feit ligt er dat de ophaal- en stortings dienst van het Nut zooveel vertrouwen heeft door den steun van de zoo financieel-krach- tige Nutsspaarbank, dat aan de instand houding en groei dezer instelling niet meer kan worden getwyfeld. Een tegoed van in leggers per 31 Dec. 1928 van 1.361.782,77', waarvan 42.344.13 van den 1 Juni 1928 ingestelden ophaaldienst, spreekt zelf. Hoewel op grond van den uitslag van de stemming van lö Juni wel niet anders mag worden verwacht dan dat dit voorstel met groote meerderheid zal worden aangenomen, willen wy toch niet nalaten er op te wyzen dat de aanvaarding van dit voorstel een voor de gemeente absoluut overbodige zaak is, die in geen enkel opzicht voor de ge meenschap nut kan afwerpen, maar wel na deel zal veroorzaken. Behoefte aan dezen gemeentelijken dienst om den socialen kant die daaraan zit, kan thans zeker niet meer als motief gelden. Daarnaast verwachtte de wethouder Van Staal een mogelijkheid om de financieele basis van de gemeente te versterken, door in de toekomst den dienst te doen uitloopen jn een soort giroverkeer. Voor een gemeen telijke girobank heeft de Raad in November j.l. echter getoond niets te gevoelen. Wat willen B. en W. dan met dit voor stel? De nieuwe instelling maken tot een gemeentebedrijf, zooals de andere gemeen tebedrijven? En daarmede een spaarbank brengen in de sfeer van het algemeen poli tieke beleid Dat is toch geheel tegenstrij dig aan het karakter dat aan een spaarbank moet worden gesteld. Die behoort alleen in een rustige, vertrouwenwekkende sfeer bui ten elke bemoeiing van politieken aard. De storUjvgs- en ophaaldienst, kost getd aan de gemeente, daaivan zyn B. en W. nu ook wel overtuigd. En toch biykt zulks uit den financieelen opzet in geenen deele. De begrootingen van de Spaarbank, zoowel als die van den ophaal- en stortingsdienst zyn zoo alleraardigst opgemaakt, dat men zich waarlyk zou moeten verbeelden atsof de ge meente met deze diensten wèl zal varen. Die begrootingen zyn evenwel louter fan- taisie, een hocus-pocus van wat cyfers, waaraan elke reëele grond ontbreekt. De ophaal- en stortingsdienst volstaat met een totaal aan uitgaven van 3600; de spaarbank kan met 2200.— uitgaven vol staan. B. en W. zien kans met 17150.— aan salarissen dezen dienst van het noodige per soneel te voorzien, en voor de spaarbank is 1760.aan salarissen uitgetrokken. Die cijfers zijn kunstig samengesteld uit 250.aandeel jaarwedde voor den ont vanger en 500.aandeel jaarwedde van den administrateur. Waarom van het sala ris van den gemeente-ontvanger, die het hoofd is van deze diensten maar 600.is uitgetrokken er niet 1000.— of f 2000.— of 3000 of meer, het is met geen woord \ermeld. De administrateur, die speciaal voor deze diensten wordt benoemd, op een salaris van 42004700 is in totaal op 1000 uitgetrokken. De pensioenlasten zyn op beide begrootingen ook naar die kleine uitgetrokken bedragen berekend. Voor het overig personeel van den ophaaldienst is 1000.aangegeven. Hoeveel boden kun nen voor dat bedrag dienst doen Onder de baten van den ophaaldienst komt een be drag voor van 760.— voor incassoloon, hetwelk betaald wordt door de gemeente voor het incasseeren der belasting- en schoolgelden, door de gemeentebedrijven voor gas- en stroomgelden, door het woning bedrijf voor de woninghuren en verder door de Bouwvereenigingen. Maar van vergoe ding voor de diensten van het personeel dier gemeentebedrijven ten behoeve van den op haal- en stortingsdienst en spaarbank is op de begrootingen daarvan geen spoor te ont dekken. Er is een gebouw voor deze diensten ge kocht aan de Gouwe no. 2 voor 16500.—, kort geleden is tot verbouwing en inrichting daarvan besloten voor een bedrag van f 10.600. Noch van dat gebouw, noch van de inrichting en het onderhoud daarvan blykt op deze begrootingen iets. Drukwerken en bureaubehoeften zyn te samen uitgetrokken voor 500.In Leiden waar de Bestuur dersbonden met den R.K. Volksbond een op haaldienst voor de belastingen in 1927 heb ben ingericht, was voor kantoormachines, en de daarby behoorende materialen 2500 d 3000.— noodig! Hier zullen dergelijke materialen van de Lichtfabrieken worden gebruikt, maar van betaling door den op haaldienst daarvoor vermelden deze begroo tingen niets. o Merkwaardig zyn de interest bedragen die als baten op deze begrootingen voorko men. De practyk elders wyst uit dat het be drag aan intrest voor de spaarbank, die meer blyvend geld ontvangt, altyd grooter is dan voor den ophaaldienst, die het ontvangt en weer spoedig daarna uitgeeft. Op de voor gelegde begrootingen is het juist omge keerd. Voor de Spaarbank zyn de intrest baten becyferd op 21Ö0.en voor den ophaaldienst is uit dien hoofde 2750.— uitgetrokken. Hoe die intrest-posten zyn ge vormd, het is alles een raadsel. Het kunnen evengoed sluitposten zyn. Hoe moet de Raad a.s. Maandag over zoo'n financieelen opzet oordeelen? In de beheersverordening van den stor tings- en ophaaldienst komt een artikel voor waarin staat dat bezittingen en schulden der gemeente, met uitzondering van leen in gsschulden, welke ver band houden met of het ge volg zyn van' de instelling, uitbreiding e n> exploitatie van den dienst worden geacht te zyn bezittingen en schulden vin den dienst. Welke beteekenis moet daaraan worden gehecht? Zit in dit artikel de verklaring van het ontbreken van eenige hierboven ge noemde begrotingsposten? De ophaal- en stortingsdienst annex Spaarbank moeten winst maken. Hoe moet die winst worden verkregen? Door het stellen van een rentecyfer van 3.6 dat hooger is dan van eenige andere in stelling, gaat de gemeente hier óverbieden om leden en inleggers te krijgen. Dat gaat tegen de Rijkspostspaarbank en tegen alle andere spaarbanken er zyn er daarvan meerdere in deze gemeente op. Wat de gemeente, die het gestorte geld overneemt, aan rente aan den ophaaldienst en de spaar bank zal vergoeden, is niet vermeld. Daarin zit juist het onbekende, waaruit de winst moet komen. Wanneer de gemeente haar kasgeld over draagt aan de Nationale Bankvereeniging, met welke instelling zy in rekening-courant staat, dan is het duadelyk dat de rente vergoeding, welke die bankinstelling aan de gemeente bieden kan niet een zoodanige is, dat daarop bij een zuiveren opzet van de zaken, eenige winst van beteekenis kan wor- Er is veel duisters in dit voorstel en de bescheiden, welke daartoe behooren. Tal van vragen blijven onbeantwoord. Met de positie van den gemeente-ontvanger, die in de wet is geregeld, wordt duchtig gesold. Het voorstel is een en al camouflage. Het verbergt de werkelijkheid, die geheel anders is dan wordt voorgesteld. Tot nadeel der gemeende zal zulks blyken. Wanneer deze nieuwe diensten moeten floreeren, zullen de anderen wèl de lasten dragen. Maar het slot van de geschiedenis is onder alle omstandigheden dat de bur- gerjj betaalt 1 EERSTE KAMER. Regeling van werx/aamheden. Gaat de Tweede Kamer de volgende week uiteen, de Eerste Kamer heeft nog heel wat voor den boeg. Behalve een massa klein goed, haar door de Tvyeede Kamer toegezon den, heeft zy o.a. het Suikor-wetje, de Ziek tewet en de herziening der financieele verhouding tusschen Ryk en Gemeenten af te ioen. Omtrent het- tempo van onderzoek voor laatstgenoemd wetsontwerp dat^ zooais men weet door de Tweede Kamer zonder stemming is goed gekeurd bestond eem j verschil van ge voelen; het eind van de discussie was, dat met 20 tegen 9 stemmen besloten is dit wetsontwerp reeds de volgende week in de afdeelingen te onderzoeker., waaruit men wei zal mogen afleiden, Jat het in de bedoe ling der Eerste Kamer iigt om ook dit be langrijke wetsontwerp r.og vóór de zomèr- vacantie af te doen, hetgeen raadzaam is, wyl niemand met zekerheid weet, of Jaarna niet andere Ministers zul.en optreden, die weer andere opvattingen kunnen koeseren. En een oplosing van het brandende waag stuk der financieele verhouding tusschen Ryk en Gemeenten is zéér urgent. TWEEDE KAMER. Verschillende wetsontwerpen. De Tweede Kamer wil 17 Mei uiteen. Voor de meerderheid (zy het ook de ge ringst mogelijke) ging dit boven alles. De voorzieningen treft om het verwaar loosde kind, dat aan anderen werd toe vertrouwd, te beschermen tegen pogingen van ouders, die het kind met minder goede bedoelingen weer tot zich zouden wilen ne men. Evenals met laatstgenoemd wetje heeft de Minister van Justitie succes gehad met zyn wetsontwerpen tot herziening van het Nederlandscbe strafstelsel. Hierover is natuurlijk heel wat gediscussieerd, maar ten slotte zijn de drie wetsontwerpen be krachtigd. Zonder stemming is dit geschied met de beide ontwerpen, die nadere regelen stellen voor de voorwaardelijke veroordee ling en de voorwaardelijke invrijheidstelling en de tenuitvoerlegging van gevangenis straf. In dit laatste ontwerp, dat o.m. de jeugdgevangenis invoert, is nog een veran dering aangebracht, waardoor de Openlucht gevangenis (Veenhuizen) een definitieve heeren kunnen hun verkiezingscampagne geen dag langer uitstellen. Merkwaardiger wijze waren het vooral de sociaal- en vrij zinnig-democraten, die zoo gaarne voor de ware ambtenarenvrienden doorgaan, die ge weigerd hebben een voorstel van mr. Bij- leveld aan te nemen, waardoor hert wetsont werp tot regeling van den rechtstoe stand der ambtenaren op de agen da zou gebracht zyn. Door verwerping met 38 tegen 37 stemmen blyft dit wetsontwerp nu onbepaalden tijd liggen en wie weet hoe de Minister van Justitie, die na de vacantie aan het bewind zal zijn, hierover zal denken. Dat het juist alle sociaal- en vrijzinnig democraten (benevens eenige enkelingen) moesten zyn, die het belang der duizenden ambtenaren opofferden aan hun onbedwing bare zucht om voor de kiezers te gaan op treden, zal velen ambtenaren te denken geven 1 De Kamer is nu haar eindspurt begonnen. Er wordt in deze lente zelfs iedere week een avondizitting gehouden om met de agenda gereed te komen. Na de gebruikelijke critiek op minister van der Vegte is de begrootiiig voor het Wegenfonds goedgekeurd, evena's na eenige discussie waarbij algemeene instem ming bleek, een wetsontwerp, dat nadere wettelyke basis kreeg en waardoor dus bly vend in onze wetgeving is opgenomen, dat de Minister van Justitie gevangenisstraf in een of meer gestichten gemeenschappe lijk kan laten ondergaan en dö celstraf dus niet meer als de eenig-goede wordt be schouwd. Gestemd is er alieen over het wets ontwerp, dat voor gewoonte-* of beroepsmis dadigers „bewaring" (gedurende 10 jaar) in bewanngs gestichten mogelijk maakt. Hierover bestond nogal verschil van meening, wyl sommigen hier het verband tusschen straf en schuld zagen losgelaten de bewaring kan worden bevolen ter voorkoming van verdere misdryven en bovendien gevreesd werd, dat deze bepa ling gebruikt zou kunnen worden tegen po litieke misdadigers, die intusschen dun reeds 3 of meer gevangenisstraffen, yan tezamen 4 a 8 jaar, achter den rug moeten hebben, wil bewaring mogelyk zyn. De bezwaren waren dan ook gezocht en onjuist en een groote meerderheid, 46 tefifcn 13, ver- eenigde zich ook met dit ontwerp, dat voor sommige maatschappelijke schipbreukelin gen een uitkomst kan zyn. Vermelden wy nog, dat de Minister van Koloniën gemachtigd is, om verschillende 5 en 6 Indische leeningen in leeningen met lager rentetype te convertee- ren, dan rest nog de herziening van den Ouderdomswet, waarin de Kamer deze week is blijven steken en die ongetwij feld ook een meerderheid zal vinden. By de herziening wordt opnieuw verder gegaan op den weg van losmaking van het verband dat door de vrywillige ouderdoma- verzekering bedoeld was met de verplichte invaliditeits- en ouderdomsverzekering voor arbeiders. Van het oorspronkelyke karakter der V.O.V. blyft nu weinig of niets meer over, nu men niet alleen deze verzekering open gesteld heeft voor iedereen en de Staat er niet meer aan bijpast, doch thans ook verzekering van een weduwenrente en resti tutie van premies by vóór-overlyden gaat invoeren. De regeering stelt voorts voor, de maxiimimrente, vroeger van 6 op 20 per week verhoogd, tot 10 terug te brengen doch er zyn reeds amendementen om dit be drag te verhoogen. De heeren van Gtyn en Kortenhorst hebben deze vervorming van de V.O.V. bestreden, doch van andere zyden, waar men minder voorzichtig is met uitbrei ding van Staatsbemoeiing, heeft de Minister van Arbeid steun gevonden, zoodat de hoofd gedachten van deze herziening wel wet zul len worden. Het vraagstuk der Duitsch* so hade vergoeding. Het optimisme en pessimisme te Parys, met betrekking tot de conferentie van des kundigen, die daar wordt gehouden om een definitieve regeling te vinden voor 't vraag stuk der schadevergoeding, wisselen voort durend. Nadat het er een heelen tyd on gunstig uitzag, leek de lucht weer wat op te klaren en scheen een regeling te elfder ure toch nog niet uitgesloten. Thans zyn er echter ineens weer moeilykheden gerezen. Zooals men weet, is Owen Young, de Ame- rikaansche voorzitter, met een bemidde lingsvoorstel gekomen, dat een brug moest slaan tusschen de eischen der geallieerden en de aanbiedingen van Duitschland. De van Amerikaansche zyde aan de hand gedane regeling voorziet echter in een nieu we verdeeling van de herstelbedragen onder de geallieerden. Engeland is echter over het geen thans wordt voorgesteld, heel boos ge worden. Engeland zoo zegt men, zou zoo doende alleen het slachtoffer worden van de voorgestelde vermindering der Duitsche an nuïteiten. Minister Churchill heeft dan ook leeds zyn „onaannemelyk" uitgesproken, omdat het vergelyk, waarmee Owen Young voor den dag is gekomen, een belangryke wyziging ten ongunste van Engeland brengt in de aandeelpercentages, die indertyd te Spa zyn vastgesteld. Overigens heeft Chur chill ter geruststelling meegedeeld, dat de besluiten der deskundigen, die te Parys ver gaderen, geen bindend karakter voor de re geeringen dragen. M. a. w.: Londen kan toch nog steeds, wanneer de getroffen re geling niet bevalt, neen zeggen. Nu liet Churchill echter reeds uitkomen, dat de En- gelsche regeering in geen geval zou ingaan op de voorstellen, zooals die momenteel in de bladen worden vermeld. Ook de Britsche pers zegt, dat het Engel- sche gouvernement, onvoorwaardelyk vast moet houden aan de principes, die aan de nota van Balfour ten grondslag liggen. Zoo als men weet, is het beginsel dezer nota, dat Engeland noch meer noch minder van zyn schuldenaren (de geallieerden en Duitsch land), zal eischen dan het aan Amerika moet betalen. Wanneer van de vastgestelde percentages zou worden afgeweken, zou de Engelsche belastingbetaler er maar weer het slachtoffer van worden. Zoo ziet het er dus naar uit, dat het ge brek aan overeenstemming tusschen de ge allieerden over het verdeelingsschema de conferentie nog zal doen mislukken. Owen Young's houding wordt in de Britsche pers ten zeerste gegispt en de toestand wordt on gunstiger dan ooit te voren geacht en men neemt aan, dat geen enkele Britsche regee ring ervoor te vinden zal zyn in 't Ameri kaansche vaarwater te zeilen. BUITENLANDSCH NIEUWS. MEXICO. Zestig slachtoffers. By den reusachtigen boschbrand, waar door ook het dorp Xochilapa in den staat Guerrere werd geteisterd, zyn 40 kinderen en 20 volwassenen om het leven gekomen. By het aanbreken van den dag hadden de vlammen reeds het geheele dorp aangetast. De meeste slachtoffers verbrandden terwyl zy te bed lagen. ENGELAND. De Engelsche koning. Voor het eerst sedert zyn ziekte heeft de koning die er zeer goed uitzag, gisteren te Bognor een vergadering van den geheimen raad gepresideerd. Hy onderteekende het besluit voor de ontbinding van het parle ment. DUITSCHLAND. De Roode Frontstrijdersbond. De redenen, die tot de ontbinding hebben geleid. <De Pruisische minister van binnenland- sche zaken heeft aan het bestuur van den Rooden Frontstrydersbond mededeeling ge daan van het besluit tot ontbinding van den bond en van de redenen, die daartoe hebben geleid. Nu de tulpen bloeien. Weg is eindelijk de winter en de pracht der tulpen komt weer op de velden. Ondanks haar kleurenschoonheid is de tulp nooit po pulair geworden. Waarschijnlijk is de oor- raak te zoeken in het ontbreken van een liet- 'Uke geur. De taai der bloemen spreekt met weinig liefde over de tuJpen. Volgens haar is de tulp het ëeeld van een wel mooi, maar geesteloos mensohenkind. De stijve, pronke rige bloem bijjft daarom .de koude lieve ling van voorname tuinen". Ais het vaderland der tulpen wordt Per- t>e genoemd, waar ze reeds in de 14de eeuw ten bekende bloem was. Dit wordt ook be vestigd door flusbecq, die in de 16de eeuw gezant van Keizer Ferdenand 1 aan het urksche hof was. Hij zegt in zpr. reisbe schrijving, dat zijn tolk in Adrianopel de W«m „tulpiane" heeft genoemd. Dit woord Stamt af van het Perzisch en is van „Dul- band" afgeleid. Dit laatste woord beteekent ■n het Perzisch het neteldoek, dat door de Osmanen gewoonlijk om hun muts werd ge wikkeld en dat al spoedig door de volkeren het westen in „tulband" werd veran- Door de overeenkomst in vorm van dit hoofddeksel en de kelk van de bloem maak te men van den naam „dulband" „tulipan" en ten slotte „tulp" In de 15de eeuw verscheen de tulp in Tur kije, waar ze zeer werd gewaardeerd. In de heerlijke tuinen van den Sultan werden zelfs tulpehfeesten gevierd. In het jaar 1559 werd de bloem ook in Duitschland bekend. De bekende botanicus Konrad Gëszner beschreef haar aüs een oioem van zeldzame schoonheid in zyn plan tenkundig werk. De tulp trok nu door Europa. In 1679 kwam ze te Weenen. De ryke bloemenlief hebbers versierden er hun tuinen mede. Men liet, ten koste van veel geld, nieuwe bollen uit Turkye komen. „Men deed elkaar zooveel concurrentie aan,' zoo werd geschre ven, als maar mogelyk was en de ij-verzucht van den eenen liefhebber op den anderen, als een nieuwe soort en een nieuwe kleur verscheen, verwekten by de meesten slape- looze nachten. Ook gekroonde hoofden wer den door den tulpenroes aangegrepen. De groote keurvorst van Brandenburg, Frede- rik Wilhelm, was een groote liefhebber van deze bloem. Zijn lijfarts, Johann Sigismund or hem 71 teekeningen van de meest gezochte en kostbaarste tul pen vervaardigen. Deze teekeningen bevin den zich in de Staatsbibliotheek te Berlijn en dragen den titel van „theatrum Tulipa- rum". Een hartstochtelijk vereerder van de tulp was verder markgraaf von Boden-Bur- lach, die in het jaar 1740 reeds 3000 afbeel dingen van verschillende soorten had sa mengesteld. De graaf von Pappenheim zou, naar werd beweerd, 5000 soorten tulpen in zyn tuinen hebben geteeld. Ook in Italië kwam de tulp, maar daar is ze nooit van veel beteekenis geweest. In het jaar 1577 werd de bloem van Weenen naar Engeland overgebracht. In 1588 kwam ze in Frankryk, waar ze een De grootste vereerders van de tulp wer den, behoeven we het hier nog te zeggen, gevonden iij, de Hollanders. De tulp werd het voorwerp van een gewedige speu-latie, wel ke zelfs in die dagen „tulpomanie" werd ge noemd. De tulpen kwamen op de markten van Amsterdam, Haariem, Utrecht, Leiden, Rotterdam en andere plaatsen in het jaar 1634. De geheele bevolking nam deel aan deze speculatie. Op bepaalde dagen kwam men byeen om handel te dryven in tulpan- bollen. Had men niet het noodige geld om te koopen, dan stelde men een ruil voor. Huizen, gronden, vee, sieraden enz. werden tegen nieuwe tulpensoorten geruild, leder wilde ryk worden. Ieder legde zich in zyn vertrekken toe op de teelt van tulpen. Haarlem alleen schreef den prys van 100.900 gulden uit voor de teelt van byzon- dere kleuren en grootte. Tydens den bloei van met een prys bekroonde tulp vierde men een volksfeest waarnaar het volk van hein de en ver heenstroomde. Onder de tulpen bollen was byzonder gewaardeerd de „Sem per Augustus". Voor een enkelen bol betaal de men 18.000 gulden. Een bol van „Admi raal Enkhuizen" werd met 6000 gulden be taald, voor een ander, „Vive Roi" genaamd werden gegeven „twee lasten koren, vier lasten rogge, vier vette ossen, acht varkens, twaalf schapen, twee okshoofden wyn, vier tonnen bier, twee tonnen boter,, 1000 pond kaas, een bundel kleeren en een zilveren beker". De tulpenroes durde in Holland byna een menschenleven. Zoo ontstonden allerlei twisten. De Generale Staten, de nadeelige gevolgen van den tulpenhandel inziende, maakte 27 April 1637 een einde aan dien handel. De prijzen daalden sneller dan ze in de hoogte waren gegaan. Men dacht er eensklaps aan, dat men duizenden guldens, honderden morgen land, weiden, huis en erf, paarden en wagens had gegeven voor een paar bollen, die misschien wat meer waarde hadden dan gewone bollen. Doch de slimmen hadden nu het geld, de donupen de tulpen. De liefhebberij voor detulpen toonde zich ook in de schilderkunst van die dagen. In bloemstukken keert de tulp telkens weer. Alle stoffen, zooals de beroemde Brabant- sche kanten, moesten met tulpenmotieven worden versierd, anders hadden ze geen waarde. Ook in de Duitsche sage wordt van de tulp melding gemaakt. Een herder vond eens een tulp. Hy plukte haar en stak die op zyn hoed. Daar verscheen een fee. Deze bracht hem naar een onderaarusch alut, waar groote schatten opgehoopt lagen. Vo' begeeren sto>le hy al zyn zakken vol. Daar door vergat hy de vermaning van de fee, niet de wonderbloem te verliezen. Hy ver loor de tulp en de terugkeer naar de schat ten bleef hem voor altyd afgesneden.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1929 | | pagina 3