Dinsdag 2 Juli Dr. I. H. J. VOS Lijst 31 Plateelbakkerij JID-HOLUHB" Dr. I. H. J. VOS - Lijst 31 Dr. I. H. J. VOS Lijst 31 Jalouziëfl, Zsnschernen, Markiezen, iolluiltiii Dagelijks Dagelijks Dagelijks Dagelijks Dagelljlfs i y NIEUWEN SCHOUWBURG Middenpartij voor Stad en Land LIJST 9 LIJST 9 DË G0UDSCHE FRUITHANDEL RADIO Alle ziekten van Urinewegen en blaas Dagelijks groeit het aantal onzer spaarders OPENBARE VERGADERING Goudsche Dienstverrichting Voor Lips' Brandkasten en Slotenfahriek IS DE AGENTP. RONE Pz.. GOUDA, Dr. I. H. J. VOS A. FOKKERS, Gouda GOUDSCHE COURANT ZATERDAG 22 JUNI 1929 - TWEEDE BLAD De eerste candidaat der Liberale Partij. BEZOEKT de alleen HEERENSALON VRIJZINNIG HH DEMOCRATISCHE BOND. OUITSCH. VnicaDiseer-lDriebting BE flliN s Zn. Kiest FLORIS VOS, Hij liet in Muiden De Tollen-vrijheids klokken luiden. De staatsmachine moet men smeren Laat FLORIS VOS Qat eens probeeren. Zijn naam is klein, zijn faam is groot Maak FLORIS VOS zijn plekje'* rood. «Jongens en Meisjes, Hygiënische artikelen en Patentgeneesmiddelen VEREENIGING VOOR FACULTATIEVE LIJKVERBRANDING Bestel UWE MARKIEZEN aan het concurreerend adres J. F. REVET ZONEN, BOERS Co. R'dam Turfmarkt 1 - Telef. 344 - Gouda Zeer snelle verhuizingen met auto-verhuiswagens van en naar aOe plaatsen. Transport van Piano's, Orgels, Brandkasten, enz. ent ALTIJD ONDER GARANTIE. Goedkoope prijzen. Zeer nette behandeling. LIJST No. 31 Uit ons Parlement 6EMEENTEZAKEN. pa6J* SPREEKT: altrattend kamarlld, den vooravond van den Verkiezingsdag in den Houd l'wen avond voor dezen EMINENTEN SPREKER vrij- TOEGANG VRIJ AANVANG UUR Versterking van den band van Indiè met Nederland Is steeds het ideaal van eiken liberaal. STEENHOUWERIJ A. ROODBOL HARDSTEEN ZANDSTEEN SCHOORSTEENMANTELS GRAFWERKEN. ACHTER DE KERK - GOUDA. van C.GORISSEN, Kapper Gouwe 30 Gouda V Honderd millioen pfer jaar geven wij uit voor een^nuttelooze oorlogs- weermacht. Wij hebben daardoor geen geld voor Deen bescheiden politie macht, die betreurens waardige voorvallen als g op Curajao zou hebben voorkomen B Honderd millioen voor oorlogstuig en honderd bandieten kan men zich g niet van het lijf houden Daartoe leidt de politek van de rechterzijde en van den Vrijheidsbond. Nationale ontwapening door het leger om te zetten in een behoor lijke politiemacht zal tientallen millioenen bezuinigen en de mid delen verschaffen om Nederland en zijn overzeesch gebied tegen rooverbenden te beveiligen. Dat wil de Vrijzinnig Democratische Partij. Waakt voor Uw gezin an land Stemt voor ONTWAPEN1NO Marchant Lijst >8 ZOETE en ZOUTE KRAKELINGEN 22 en 25 cent per ons. BOTERKOEKJES 20 cent per ons. BANKETSOORTEN 22 cent per ons. Prima HONINGKOEK 40 cent per stuk. SIROOPWAFELS 6 cent per stuk. Gebr. Kamphuizen Opleiding voor Mercurius, M.O. A.. L. O., bijwerken van leerlingen e. d. Zeer billijke condities. 10 W. J. O. 8. VAM EIJK, Latraar M O. A en B - Krugarlaan 31 Steeds voorradig alle maten prima gebruikte Aulobandtn, 2e Weenastraat 28, Tel. 43929, R'dam In verschillende afdeelingen worden GEVRAAGD ook voor opleiding «ohllateron Aanmelden Hij den portier, Verlorenkost 7. 40 Firma Wad A. Rlatvald. LANOE TIENDEWEG 27 BLAUWE DRUIVEN. VERSCHE AARDBEIEN POMPELMOES. TAPELPEREN TAFELAPPELEN BANANEN k««ft i n vdorraad TELEF 313 SINAASAPPELEN CITROENEN NIEUWE VIJGEN STUDENTEN HAVBR VRUCHTEN IN BLIK VRUCHTEN IN GLAS DIVERSE SOORTEN NOTEN BUSGROENTEN (merk Sleutels) 2.— per week. GEHEEL COM PLEET GEPLAATST 125 HAPPEL, Snoystraat 69, GOUDA. SPICI««L «ORES IR Consult ook per brief. Mevr. J. DAM Goudschestraat 7 ROTTERDAM Inlichtingenbladen en Tarieven en Voorwaarden op schriftelijke aan vraag verkrijgbaar bij den Afdeelings-Secretaris den heer J. J. Rijksen Markt 46 Gouda. 20 Vearstal 30 Telefoon 494 Gouda 20 kunnen spoedig genezen worden door nieuwe geneesmiddelen uit planten extracten. Onverschillig dus aan welke ziekte dezer organen gij lijdt, man nen of vrouwen, acute of chronische liekten, aarzel niet om een uitvoerige beschrijving Uwer ziekte, of alleen den naam daarvan, op te zenden aan den uitvinder dezer behandeling, G. DAMMAN, doctor in de medicijnen, bij M. Snahilié (Afd. S 85) Groote Markt 7, ROTTERDAM, die U alle aanwijzingen zal toezenden omtrent de wijze van behandeling, met de bewijzen van de verkregen merkwaardige resultaten. Verheffing van het peil van het onderwijs op dopenbare school ïs steeds geweest en zal steeds zijn het liberaal parool Stempel- en Naamplaatfabriek KEIZERS! R. 6 HANG 52 TELEF. 57194, (GEEN FILIALEN) BOUWKUNDIG BUREAU J. C. HENRI VAN INGEN Rotterdam - Vlietstraat 8b - Tel. 11748. Verzorging van Exterieur, Interieur, Hin derwet, Drankwet, enz. Alles tot het vak behoorend. Voor Nationale eenheid en internationale samenwerking Kunt gij zorgen door liberale fractie-versterking. is de NUTSSPAARBANK, OOST- HAVEN 12 geopend. Dat wil zeggen kunt U elk bedrag HOE KLEIN OOK inleggen kunt U elk bedrag HOE GROOT OOK terug vragen kunt U zich aanmelden voor den Ophaaldienst hebt U gelegenheid een fraai nikke len spaarbusje aan te vragen. STAATKUNDIG GEREFORM. PARTIJ - AFDEELING GOUDA D.V. op VRIJDAG 28 JUNI a.s., des avonds 8 uur in het lokaal „Tot Heil des Volks", Peperstraat te Gouda alwaar als sprekers hopen op te treden de Weleerw. Heer lid der Tweede Kamer der Staten Generaal en de Weleerwaarde Heer Ds. H. A. LEINMANS Nederl. Hervormd Predikant te Delft, ter uiteenzetting van het Staatkundig Gereform. beginsel. TOEGANG VRIJ. ZEGT HET VOORT Beleefd aanbevelend, L. N. POLDERVAART. Wie metterdaad de Werkloosheid wil bestrijden Moet aantasting van onze Volkswelvaart vermijden Van Karnebeek's verdrag had steun van de S.D.A.P Maar daaraan deden de liberalen eenstemmig NIET mee. Fiu wee-einingel 77, Tclef. 686, M r. Timmerman Speciale fabriek sinds 1894 van Vakkundige behandeling en soliede afwerking gegarandeerd Prijsopgaaf op aanvraag Loomi «n lasnvirhtudlngsn In Nadarlind. Wy staan reeds jaren op het standpunt, dat de loonactie althans voor zoover het particuliere bedryf betreft, weinig verande ring kan brengen in de verdeeling van het maatschappelijk inkomen. Wel kunnen de sterk georganiseerde groepen van arbeiders zich verryken ten koste van de rainier sterk georganiseerde groepen. Dat men ook in socialistische kringen meer en meer tot dit standpunt overhelt, bewyst het bekende proefschrift van Dr. J. v. d Tempel: „Macht en Economische Wet". Ongetwijfeld zou deze overtuiging by de arbeiders gereeder ingang vinden tot heil van het bedrijfsleven en van de algemeene welvaart, indien niet langzamerhand eene klasse van vakvereenigingsleiders was ont- staan*, die leven moet van de loonactie en Dezer dagen verscheen eene publicatie, die aanleiding geeft het boven vermelde standpunt nog eens op nieuw te bezien. Op pervlakkig beschouwd toch leidt het ge noemde geschrift tot de conclusie, dat de arbeidersklasse er in de laatste jaren inder daad in geslaagd is, zich door loonactie een grooter deel van het maatschappelijk inko men te verzekeren. De publicatie, welke wy bedoelen, is het rapport over loonen en loonverhoudin- gen, uitgebracht door eene sub-commissie voor de Economische Po- Minister Slotemaker dt Bruine.voorzitter is. Het rapport ia samen- gesteld door dr. Ir. B. B%er, iemand die op het gebied der loonaangetegenhede n bijzonder goed thuis is. Hy komt door 4 verschillende berekeningen tot de conclusie, dat, als men het loon van vóór den oorlog 100 stelt;, de indexcijfers van thans res- pectieveilijk bedragen 215, 211, 217 en 216, waaruit hy besluit, dat het arbeidsloon tegenwoordig gemiddeld niet onbelangrijk meer dan het dubbele van vóór den oorlog bedraagt. Neemt men daarbij de stijging van de kosten van het levensonderhoud in aanmerking, die thans 150 170 hooger zyn dan voor den oorlog, dan blijkt dus, dat het reëele, d.i. in goederen uitgedrukte loon, M maal zoo hoog is als voor den oorlog het geval was. Vervolgens wordt de stijging van^ het arbeidsloon vergeleken met die van het totale inkomen van alle groepen der bevol king. Was dit totale inkomen ook 25 ge stegen, dan zou de stijging van het loon door natuurlijke oorzaken zyn tot stand ge komen. Volgens de ciko.^ Inkomsten over 1925 was, na eene omreke ning, waardoor vergelijking mogelijk wordt gemaakt, het totale inkomen 1.9 maal zoo hoog als in 1914. Houdt men rekening met de waardedaling van het geld, dan valt hieruit af te leiden, dat de algemeene wel stand ongeveer 15 groote j- is dan voor den oorlog. Daaruit wordt dan geconclu deerd, dat de toeneming van den welstand der arbeidersklasse, voor zoover hij door het loon wordt bepaald, die van de geheele bevolking met ongeveer 10 overtreft Deze 10 zou dus te dajiken zijn aan de in de laatste jaren gevoerde lobnactie. lntusschen moet men met deze conclusie zeer voorzichtig zijn. In Me eerste plaats betreffen de looncyfers, waarvan gebruik is gemaakt, slechts een deel van de arbei ders. Zoo heeft men vrij wel geen cijfers kunnen krijgen over den landbouw, het winkel- e«. kantoorbedryifl, alsmede over de losse transportarbeiders, bij welke groepen de loonverhoudingen over het algemeen on gunstiger zijn dan in de industrieele bedrij ven. Vooral het ontbreken van gegevens het landbouwbedrijf maakt het trek- al zeer bedenkelijk. En il de loonen hoog zyn, maar de arbeiders hebben daar aan weinig, indien zij geen werk kunnen krijgen. En niet alleen is het aantal werk- veel grooter ven of men moeat op de moeilijkheid stui ten, dat Regeering en Kamer nog slechts over telegrafische mededeelingen konden' beschikken, waaruit men voor een zakeldke beoordeeling van het verloop van het ge beurde niet een volledig beeld kon krijgen. De he$r Colyn zette het geval breed op, vol verontwaardiging over wat het Nederland- sche gezag in Curasao overkwam en over tuigd anders dan de Minister van Kolo niën - dat er daar in de West heel wat heeft gehaperd aan moed en beleid. lntus schen wachten wy liever de volledige ge gevens af alvorens menschen te vonnissen; die in even onverwachte als moeilijke om standigheden bange uren hebben doorge maakt. Iets anders is, dat nu reeds vaststaat, dat zoowel de militaire politie als de maritieme beveiliging (die momenteel geheel ontbrak) onvoldoende was. Daarom vernamen wy met voldoening, dat het corps militaire politie op Curasao versterkt zal worden en dat het in de bedoeling van de Regeering ligt om een soort flottieljevaartuig blijvend in de West te stationeeren. Dan zullen heeren als Urbino minder gemakkelijk tot invallen durven overgaan* Tot een uitspraak der Kamer kwam het niet. De interpellant gevoelde ten slotte zelf dat dit voorbarig zou zijn en zoo liep de hoog-opgezette interpellatie met een sisser af. Natuurlijk werd er ook in 't algemeen over onze zwakke vloot geklaagd, waarte genover namens de eenzijdige ontwapenaars de heer van Embden, die wel'tegen gene raals als Urbino, maar niet tegen „geregel de" invallen van buren wil vechten, de Ka mer trachtte aannemelijk te maken, dat. een zijdige ontwapening toch heusch het beste afweermiddel is... Overigens zal over deze ontstellende ge beurtenis zeker het laatste woord nog niet op het Binnenhof gesproken zyn. De verant woordelijkheden moeten precies vastgesteld worden en zoo noodig mag voor streng in grijpen niet worden teruggedeinsd. Van de verdere agendapunten noemen wy de volgende: Na een vry uitvoerig debat is met 34 stemmen tegen 5 aangenomen het Verdrag met Duitschland, waardoor de douane behandeling op den Rijn (Lo- bith en Emmerik) wordt samengevoegd in den zin zooals dit met het spoorwegverkeer reeds bestaat. Het groote belang van be spoediging van het internationale Rijnvaart- verkeer heeft het ten slotte gewonnen van de belangen van de winkeliers te Lobith, die misschien schade lijden van het verval len van het oonnoodige dubbele oponthoud. Misschien, want behalve dat de Regeering schadeloosstelling in harde gevallen wil overwegen, heeft de Kamer zich met 31 stemmen tegen 8 uitgesproken voor een mo tie van den heer van den Bergh, waarin de Regeering gevraagd wordt de voortzetting van de bedoelde bedrijven met haar ten dienste staande middelen (aanleg3tyger voor winkelschepen en dergelijke) te willen bevorderen. Voorts heeft de Senaat zich in een paar uren door de Ziektewet heengeslagen. Heel interessant kon het debat hierover na de uitvoerige voorbereiding en behandeling in de Tweede Kamer niet zyn. En spanning was er heelemaal niet meer. Van verschil lende zijden mochten er wenschen onbevre digd zyn gebleven, vrijwel alle partijen wa ren overtuigd, dat deze wet in het Staats blad behoorde te worden gebracht, nu al zoo vete jaren op een behorlyke Ziektegold- wet gewacht wordt. Het slot was dan ook, dat alleen de christ. historischen „half om half" stemden en alle overigen vóór, zoodat de Ziektewet-Slotmaker de Bruine ten slotte een half-leege vergadering met 23 tegen 4 stemmen is aangenomen. Voor dezen Mi nister is dit resultaat ongetwijfeld een ge- lukwensch waard. Het heeft zich voor hem wel eens minder gunstig laten aanzien, aoch eind goed al goed... De bedoeling is, dat de Ziektewet reeds September a.s .wordt ingevoerd, waarna de inwerkingtreding der verzekering op 1 Maart van het volgende jaar kan volgen. Voorts heeft de Eerste Kamer zich zon der of na een kort debat vereenigd met de volgende wetsontwerpen: Verleening van kasvoorschotten aan de scheepvaartmaat schappij Kon. Holl. Lloyd wijziging \an Art. 3 der Leerplichtwet; de wijziging der Ouderdomswet 1919 (uitbreiding der vrij willige Ouderdomsverzekering); suppletoir© Indische begrootingen (waarbij de eenzij dige ontwapenaar van Embden weer de nieuwe leer verkondigde, dat beveiliging de onveiligheid vermeerdert); Verdrag en Overeenkomsten betreffende afschaffing van in- en uitvoerverboden en -beperkingen en den uitvoer van beenderen en huiden; een overeenkomst tot opsporing en ontgin ning van aardolie op West-Madoera en ten slotte de begrooting van het Wegenfonds, en de begrooting voor het Zuiderzeefonds. 0e Ontwapening ter zee. De Amerikaansche plannen voor de vloot-conferentie. De klaarblijkelijke overeenstemming Uit schelt MacDonald en -generaal Dawes in zake de kwestie van de beperking der be wapening ter zee is thans pteatH^jrwezen^^ ter dan voor 400fcrlog, onvolwaardig^lMkids- krachten neemt door de hoog© lichamelijke eischen, welke ten gevolge van de loon actie verschillende bedrijven stellen, met den dag toe. Dit alles leidt ons tot de con clusie, dat het in den aanhef genoemde standpunt door de publicatie van het be sproken rapport allerminst wordt aange tast EERSTE KAMER. Curagao. Verschillende wetsontwerpen. De Eerste Kamer is weer bijeengeroepen en heeft wel een zéér gevarieerd menu te verorberen gekregen. Nog is zy niet door haar werklijst heen (tot in Juli moet zij doorvergaderen, wil zy de financieele verhouding tusschen het Rijk en de Gemeenten en het Suiker-initiatief wetje nog kunnen afdoen), doch er komt toch wat schot in. Het meest trok de aandacht de inter pellatie, door den heer Colijn onmiddel lijk aangevraagd over den over va 1 op Curajao. Het gevoel voor actualiteit heeft het hier gewonnen van onze gewone nuchterheid, want al was het goed, dat deze smadelijke historie terstomft in het Parle ment de aandacht trok, het kan piet uitblij- aan Washington, ten einde persoonlijk met president Hoover te kunnen conjereeren. In welingelichte kringen wordt dit bezoek als nagenoeg vaststaand beschouwd. De Amerikaansche minister van buitenland- sche zaken heeft een onderhoud gehad met den Britschen gezant te Washington, Sir Esrne Howard, in verband met de te Lon den gevoerde besprekingen, doch zij wei gerden eenigerlei ymededdeeling te doen. het contact tusschen den Labour-premier en den Amerikaapschen gezant, duidelijk heeft doen zien dat beide politici hun verlangen, alles te doen wat den vrede en de ontwape-' ning kan bevorderen, nadrukkelijk hebben geuit, en dat tusschen MacDonald en Da wes dan ook een priifcipieele overeenstem ming bleek te bestaan. Welke weg zal nu verder worden bewan deld om de wenschen en gezindheden in daden om te zetten? V.olgens New Yorksche berichten zou men te Washington bij voor keur aldus te wérk gaan: allereerst moet een conferentie worden gehouden van des kundigen der drie mogendheden Engeland en Japan)deze experts zich alleen bezig te houden met de bespre king van technische factoren. Nadat de des kundigen der drie staten den vergelijkings maatstaf hébben uitgewerkt, moeten zij op den achtergrond treden en in plaats daar van dienen politici der drie staten uitge- noodigd te worden om gezamenlijk van ge dachten te wisselen. Het plan bestaat, ook Frankrijk en Italië bij deze discussies te betrekken. In den tusschentijd zal waarschijnlijk reeds een rechtstreeksche gedachtenwisse- ling hebben plaats gehad tusschen Hoover, den president der Vereenigde Staten en MacDonald, den eersten minister van En geland ,die gezamenlijk de algemeene richt lijnen zullen vaststellen. Feitelijk zal dan ook de voornaamste rol bij de besprekingen DÓnüd.' Wanneer Frankrijk en Italië niet andere belangrijke vraagstukken aan de orde stellen, neemt men aan, dat de voor de deur staande discussies inzonderheid be trekking zullen hebben op de sterkte der kruiservloten-. Dit vraagstuk toch wordt als het meest urgente beschouwd. Hoover moet daarom besloten zijn de kwestie van de vrijheid der zee wel-is-waar ,aan te snij den", maar niet te staan op een onmiddel lijk resultaat der diBcusie, indien MacDo nald hem te dezen opzichte niet halver wege tegemoet komt. Hij ducht namelijk, zooals in berichten uit Washington wordt opgemerkt, de regeling van het meer actu- eele vraagstuk der kruisers te ben oeilijken door de ortvermijdelijke discussie over juri dische détails. Het probleem van de vrij heid der zee zal daarom op een later tijd stip,, waarschijnlijk pas in 1931, ernstig ter hand worden genomen. Naar men in Washingtonsche marine kringen van gevoelen is, kan een formule voor de gevechtssterkte der kruiservloten gevonden worden in dezer voege, dat men de gevechtswaarde van eenkruiser, die tien duizend ton meet, gelijk stelt met die van twee kruisers, die elk 6000 ton meten. Wan neer dit beginsel wordt aanvaard, hoopt men de Amerikaansche maximale tonnage voor kruisers te bereiken; n.l. 300.000 ton, bestaande uit schepen van tienduizend ton. Deze tonnage zou dan overeenkomen met de Engelsche tonnage: 300.000 ton, bestaande uit 6000-ton schepen. Op deze wijze zou tegemoet gekomen worden aan den weiisch van president Hoover, volgens welken de feitelijke reductie niet beperkt blijft tot in krimping van het bouwprogram. BUITENLANDSCH NIEUWS. VER. STATEN. Kustwacht en dranksmokkelaars. Een revolverschot. De vijandelijkheden tusschen alcoholsmok- kelaars en de kunstwacht der V .S. op de rivier de Detroit, krijgen een sensationeel karakter door de krachtige pogingen der Amerikaansche autoriteiten om te beletten dat er uit Canada op onwettige wijze drapk wordt ingevoerd in de V. S. Gisteren heeft de Amerikaansche kunstwacht revolverscho ten gelost op verscheiden booten, die de rivier overstaken en waarvan vermoed werd dat zy voor smokkelarij werden gebezigd. Heden is er formeel slag geleverd met» revolvers. De smokkelaars openden toen zy dicht bij de haven van Detroit gekomen waren zonder waarschuwing het vuur op een patrouille-motorboot, welker bemanning het vuur met haar revolvers beantwoordde. Aan geen van beide zijden werden verliezen geleden, doch de boeg van de boot was met kogels doorzeefd. De smokkelaars keerden naar den Canadeeschen oever terug. AFGHANISTAN. Een aanklacht tegen Habih Oellah. Het vermogen van een Hongaarsch koopman in beslag genomen. De Hongaarsche koopman Andreas Kaïn- pos, die 20 jaar in Afghanistan had gewoond en daar een groot vermogen verworven had is thans nagenoeg zonder middelen naar Boedapest teruggekeerd. Tijdens de gevech ten in Afghanistan heeft hij zich order be scherming van het Engelsche gezantschap gesteld, doch verloor desniettegenstaande toch zijn geheele vermogen, dat door Habib Oellah in beslag is genomen. Kampos heeft zich thans met een eisch tegen Habib Oellah van wien hij een bedrag van 600.000 pengoe vordert, tot het internationale gerechtshof gewend. Te vreezen is echter, dat zelfs, al mocht het hof bevoegd zijn van de zaak ken- ni te nemen, een eventueel vonnis van het hof wel niet geëxecuteerd zal worden, Een landverschuiving. Een stad bijna geheel vernield. Tengevolge van een landverschuiving werd de rivier de Guilcace verlegd. Daardoor werd de stad Seville bijna geheel vernield. Veertig personen werden, naar gemeld wordt gedood, meer dan honderd gewond. De Leeningpolitiek der gemeente Gouda. Een persoonlijke nota van Wethouder Van Staal De Wethouder van Financiën, de heer K. R .van Staal ,heeft een persoonlijke nota tot den Raad gericht met betrekking tot de leeningpolitiek der gemeente. Wy laten deze nota liier in extenso vol gen: In de laatste vergadering van het College van Burgemeester en Wethouders heeft het vraagstuk van de financiering van de Kapi taalsuitgaven der Gemeente een punt van ernstige overweging uitgemaakt. Het ten aanzien hiervan door mi) voor gestane systeem van afschrijving heeft in dit College helaas geen meerderheid kun nen vinden. Betrof het een aangelegenheid van onder geschikten aard, dap had ik ray, zooals dat te doen gebruikelijk is, daarbij neergelegd. Dat ik in, dit speciale geval van deze ge dragslijn afwijk en my rechtstreeks tot Uwe vergadering wend, doe ik uitsluitend om dat m. i. het gemeentebelang zulks eischt. Onder Kapitaalsuitgaven moeten worden verstaan die uitgaven, waarvan het nut zich over een kortere of langere reeks van jaren uitstrekt. Een goed financieele beheer eischt, dat deze Kapitaalsuitgaven door geldleening worden gedekt. Het doel der geldleening is, om de lasten der Kapitaalsuitgaven zooveel mogelijk te verdeeler. over de jaren, gedurende welke de gemeente daarvan profijt heeft. Dit wordt bereikt door de jaarlyksche af lossingen op de geldleeningen gelijken tred te doen houden met de waardevermindering der objecten, waarop die leeningen betrek king hebben. De aflossingen op de geldleeningen der gemeente moeten worden gevonden uit de gewone middelen. De gemeente voert niet een boekhouding naar de dubbele methode; haar boekhouding heeft plaats volgens een vorm van den ouden kameraalstyl, die slechts kent ont vangsten en uitgaven in geld en in welks systeem afschrijvingen wegens waardever mindering, zooals men die by een boekhou ding naar de dubbele methode kent, niet passen. Deze leemte wordt opgeheven, door de af lossingen op de leeningen voor de objecten, die aan waardevermindering onderhevig zijn te brengen ten laste van den gewonen dienst. Hieruit volgt, dat de aflossingen op lee ningen theoretisch genomen, equivalent moeten zyn aan de afschrijvingen, welke men volgens de bedrijfsleer zou moeten hing fs Theoretisch zou men ook telkenmale wan neer een Kapitaalsuitgaaf wordt gedaan, daarvoor een geldleening moeten sluiten en de aflossing op die leening regelen naar den levensduur van het betrekkelijke ob ject. Dit laatste nu is practisch niet uitvoer baar. Voor een gemeente van den omvang van Gouda is het niet doenlijk telkenmale kleine bedragen op langeren of korteren termijn te leenen. Gewoonte is de Kapitaalsuitgaven voor- loopig te financieren uit de gewone mid delen. Zijn deze gewone middelen ontoereikend, doch heeft het totaal aan Kapitaalsuitgaven nog niet bereikt het bedrag waarvoor met succes een leening op langen termijn kon worden gesloten, dan worden in den regel Kasgeldleeningen aangegaan, om daarmede voorloopig de Kapitaalsuitgaven te dekken. Eerst op het voor de gemeente meest gun stige oogenblik wordt overgegaan tot con solidatie dezer vlottende schuld. Zooals reeds gezegd, wordt de aflossing op geldleeningen geregeld in verband met den levensduur der objecten, waarvoor de leening is aangegaan. Van aflossing kan echter eerst sprake zyn wanneer de geldleening is gesloten. By financiering vanKapitaalsuitgaven uit de gewone middelen kan uit den aard der zaak geen -aflossing plaats vinden niet tegenstaande de waardevermindering wel aanwezig is. Gestéld er wordt in het jaar 1924 een weg aangelegd waarvan de kosten bedragen 50.000.—. .De levensduur van den weg is bepaald op 10 jaar. Wordt nu onmiddellijk in 1924 een geld leening gesloten en de genoemde uitgaaf voor wegaanleg daarin opgenomen, dan kan te beginnen in 1925, daarop 5000.per jaar worden afgelost. Wordt echter deze uitgaaf uit Kasgeld gefinancierd en gaat men eerst in 1928 over tot het sluiten van een geldleening op lan gen termijn, waarvan de eerste aflossing in 1929 zal worden betaald, dan kan ook eerst in 1929 voor het eerst worden afgelost op de uitgaaf van 50.000.voor wegenaan leg. In dit geval worden de jaren 1925 t.m. 1928 ten onrechte en ten koste van de toe komst bevoordeeld met 5000.— per jaar. Het behoeft geen betoog, dat een derge lijk financieel beheer ongezond la. Ook de maatregel om b.v. na 1929 de genoemde uit gaaf voor wegenaanleg af te lossen in 6 ge lijke termijnen, om zoodoende de levensduur van het object niet te overschrijden, is min der juist, omdat ook in dat geval de onge motiveerde bevoordeelin? van 4® jaren 1925 t.m. 1928 niet wordt weggenomen. Een gelijkmatige verdeeling van lasten, bij uit vlottende middelen gefinancierde Ka pitaalsuitgaven ft uitaluitend te' hereiken door, in afwachting van de te sluiten geld leeningen op langen termijn, jaarlijks bij dragen te verleenen uit den gewonen dienst aan den Kapitaaldienst der gemeente. In het hiervoren gegeven geval zou men dus in elk der jaren 1925 ton. 1928 uit den gewonen dienst aan den Kapitaaldienst een bydrage hebben moeten geven van NQ0O.-. B\j het sluiten der geldleening 101928 had men alzoo op het betrekkelijke hoofd stuk van den Kapitaaldienst niet meer een schuld aangetroffen van 50.000.doch van 60.000.vérminderd met de bijdra gen van den gewonen dienst in de jaren 1925 t.m. 1928 ad 20.000.— is 30.000.—. In de geldleening behoeft dus slechts een bedrag van 30.000.te worden op genomen voor de wegenaanleg, welk bedrag in 6-jaartyksche termijnen van 5000.zal worden afgelost. Deze laatste methode nu, welke toch als do eenige juiste moet Worden aangemerkt, werd in Gouda tot heden nimmer toege- Er zyn tal van Kapitaalsuitgaven waar van de betrekkelijke objecten reeds belang- ryk in waarde zyn verminderd of die reeds geheel hadden moeten worden afgeschreven en waarvoor thans nog moet worden ge leend. Ten aanzien van deze uitgaven had het systeem van bijdragen van den gewonen aan den Kapitaaldienst moeten woruen toe gepast. Dit euvel heeft in Gouda zeer scherpe vormen aangenomen, omdat nimmer werd aangehouden een behoorlyke administratie van de Kapitaalsuitgaven der gemeente. In 1924, by de invoering van de thans geldende begrootings- en rekemngavoor- schriften, heeft men verzuimd de verschil lende voor- en nadeelige saldi van den tocn- maligen buitengewonen dienst lu2d volgens de juiste gegevens over te brengen naar de daarop betrekking hebbende hootdstunxen en paragrafen van den Kapitaaldienst i9z4. By een vluchtige controle van de reke ningen 1917 en ouder is my gebleken, dat voor verschillende Kapitaalsuitgaven te veel werd geleend en ook, doen in veel ster ner mate, dat meerdere uitgaven m 1917 en latere jaren gedaan nog steeds in geld leening moeten worden verwerat. Naast de ontoelaatbare administratieve teKortXomingen nee it cut systeem tot ge volg gehad, dat de voorgaande jaren steeds werden bevoordeeld ten Koste van het heden en de toekomst en tevens,, zyn daaruoor ueets te verklaren de verschillende batige saldi op den gewonen dienst der gemeeme- rexerungen over de afgeloopen jaren. In verband hiermede komt het my nood zakelijk voo», „met de herstelling van de bovengenoemde fouten zoo spoeuig moge lijk een aanvang te maken. Ten aanzien van de nog niet in gekliee- luwr verwerkte Jaiiaraaen. stel ik u «aar wegens waardevermindering geerarende de jaren 1926 t/m 1928 te brengen ten taste van den gewonen dienst 1928. Ik kan dit voorstel met te meer vrijmoe digheid doen, omdat, zooals reeds by de be handeling van den belastingfactor 1929/ 1930 werd medegedeeld, de gewone dienst 1928 een niet onbelangrijk batig saldo zal opleveren, welke saldo, zooals hiervoor werd geconstateerd, ten deele wordt ver oorzaakt door verschuiving van de lasten van verleden en heden naar de toekomst. Zooals uit een bygevoegden staat bly'kt, zullen de bovengenoemde handelingen den gewonen dienst 1928 bezwaren met een be drag van 31.171.40, welk bedrag ik heb doen verwerken in een heoen ter visie ge legde eoncept-begrootinkswyziging. Mocht Uwe vergadering zich met een en ander kunnen vereenigen, dan kan met het oog op de urgentie (na 30 Juni a.s. kan geen wijziging meer in de begrooting voor 1928 worden aangebracht), deze conoept- wyziging tegelijk worden vastgesteld. Tot slot deel ik U mede deze belangrijke aangelegenheid aan het oordeel te hebben onderworpen van de Commissie van By- tand in het beheer der Gemeente-Finan- ciën. Deze Commissie, in voltallige vergade ring byeen, sprak ernstige bedenkingen uit over de methode die de meerderheid van het college van Burgemeester en Wethou ders in toepassing wil brengen, nj. in J929- eerst aan te vangen met aflossingen, zij het ook over een tijdsverloop waarbij i" acht wordt genomen het inhalen van de ja ren dat verzuimd is af te schrijven. Una niem verklaarde de commissie zich voor het door my naar voren gebrachte aflos singsplan. Uit den bygevoegden staat blijkt dat de volgende uitgaafsposten van 192G nog niet door leeningen zijn gedekt: Leening- Aflosa. bedrag. p. jaar. Autobusstation 2667.— J83. Aankoop eri restaura tie molen „De Roode Leeuw" 3266.— 123,— Verbeteringen aan di verse straten (1925) ƒ16017.— ƒ1683,— Dempen Blooten in de Korte Akkeren 18175.— 1800.— Aankoop Ford-vracht wagen 1S40.368.— Straataanleg- en ver betering 6495.— 649.— Verbreeding Turf- marktbrug 2966.— 983.— Trottoir Fluweelen- singel ff 2864.— 236.— Aankoop Leermidde len Geref. School 1. o. 885.— 885.— Bouw R. K. U. L. O. School Nieuwehaven ƒ35651.79 ƒ1188.—

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1929 | | pagina 3