COIIESClll COIHINT
Nieuwe Abonné's
Kleine Annonces 8 rigels II-,
LAATSTE BERICHTEN.
Beurs van Amsterdam.
dochter,
BINNENLAND.
De opening van de zitting der Staten-
Evenals het vorige jaar, zal de Koningin,
bij de opening van de Staten-Qeneraal. ver
gezeld zijn van de Prins en Prinses Juliana.
Als een bijzonderheid kan worden gemeld,
dat het dit jaar 25 jaar geleden is sinds de
Opening der btaten-Generaal voor het eerst
plaats had in de gerestaureerde Ridderzaal,
op 20 Septembe 1904.
Een goede noot voor minister Terpstra.
Zooala gemeld zijn de leden van het inter
nationaal congres voor oogheelkunde door de
regeering Woensdagavond in de Ridderzaal
ontvangen. Naar aanleiding van de ont
vangst merkt „de Residentiebode" o.m. het
volgende op:
..Bij die gelegenheid heeft de nieuwe mi
nister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen Mr. Terpstra, die hier namens de
Regeering als gastheer optrad, een novum
ingevoerd, dat> o.i algemeen© toejuiching
verdient.
Tot nu toe was het op deze bijeenkomsten
de gewoonte, dat de minister of burgemees-
ster, die zijn internationale gasten ontving,
deze onmiddellijk verwelkomde in de Fran-
sche taal.
Minister Terpstra heeft dit niet gedaan
Hij begon zijn rede in 't Nederlandach, op
die wijze zijn eerbied uitende voor onze
taal, waarvoor hij als minister van Onder
wijs, op de allereerste plaate heeft op te ko
men. En daarna begroette hij zijn gasten in
het Franaeh. Dit o.i. gelukkige voorbeeld
vond onmiddellijk navolging, want toen
daarna de voorzitter van het congres prof.
van der Hoeven, de Regeering dankte voor
de vriendelijke ontvangst, begon ook hij zijn
rede in de Nederlandsche taal, om later In
het Fransch voort te gaan.
Dit alles lijkt ons een gelukkig en waar
dig precedent. Wij hebben reeds verschil
lende van deze internationale bijeenkomsten
meegemaakt en daar begaafde linguisten
redevoeringen hooien uitspreken, waarin zij
van het Fransoh in het Engelsch en van deze
taal weer overgingen in he^ Duits oh, maat
de Nederlandsche taal. hun eigen moeder
taal, de taal van het land. dat de gasten
ontving, werd genegeerd.
Dat met deze ingeroeste traditie minister
Terpstra gebroken heeft siert hem en be
stempelt hem ook als een man van initiatlff
en durf. En wij zijn er zeker van, dat hij,
niemand der aanwezigen met deze stilte hul
de aan de Nederlandsche taal, gekrenkt heeft
ook al verstond men deze taal niet. Truu-
WPiiB ook elders werd, wat bij ons de gewoon
te was. nooit nagevolgd.
Wij hopen, nu de nieuwe 'minister van
Onderwijs, het ijs gebroken heeft, onze Ne
derlandsche taal, door de Nederlandsche
autoriteiten op internationale congressen
niet langer als Assohepoetser zal behandeld
worden, maar, dat 't voorbeeld gegeven een
gelukkig precedent zal worden voor een
nieuwe en langdurige traditie."
De Wegenbelasting.
Hoeveel hoeft ze opgebracht?
J. H. T, schrijft in het Wbl. Bedrijfsauto:
Zeer merkwaardig zijn de opbrengstcij
fers van de wegenbelasting van Mei 1927
af deze zijn nooit alle gepubliceerd...
maar ze liggen voor ons:
Vanaf 1 Mei 1927 tot 1 Mei 1928 was
deze 7.274.845.34, dus ruim, een milüoen
meer dan de minister geraamd heeft.
In het tweede belastingjaar was de op
brengst 8.907.357.12, dus drie millioen
meer dan geraamd werd, en ook ten op
zichte van het eerste belastingjaar eer.
accres van 22.4 pCt.
Eén millioen van de meerdere opbrengs'
heeft de minister gereserveerd, omdat de
rijwielbelasting werd verlaagd; mogen wij
nu een voorstel van den minister verwach
ten de overige twee millioen te gebruiken
om de autotarieven te verlagen
Bond vfn Nederlandsche Schilderspatroons.
De algemeene vergadering vani den Bond
van Nederl. Sdiilderspatroous werd *«-*ns-
dagmiddag in het Sciiuttershol te Vid'o
burg voortgezet.
De voorzitter opendi deze veigad ng
Hierna werd een terugblik geworpn op
het afgeloopen jaar.
De schildersschool besprekend, zei»* de
voorzitter dat deze instelling ook r?e in
lie. buitenland een goeden naam ht-c'»
Onder applaus werd de heer A Schotel
te Dordrecht, secretaris van de Schilders
school, benoemd tot e. re-lid van den- Bond
van Schildersipatroonfl.
Tot leden in de redactie van ,,De Schil
der" werden herbenoemd de heeren A. Scho
tel en L de Groot
Door den bondsecretaris, den heer L. de
Groot, werd vervolgens het jaarverslag uit
gebracht.
Da Ijond telt thans 48 afdeelingen vnn
1061* leden, vele verspreide leden, zoodat hij
in totaal meer dan 1200 leden telt.
De vacantie-regeling werd besproken, wit
financieele bezwaren medebrengt Ten slotte
werd een regeling getroffen en aan de gezel
len voorgelegd.
Het landelijk contract is voor 2 jaren af
gesloten, waarbij de gezellen naast doorbe
taling der feestdagen ook vacantiedagen
hebben.
In het verslag wordt verder in herinne
ring gebracht dat het volgend jaar de Bond
van Schilderspatroons 50 jaar zal hebben be
staan. Dit feit zal naar buiten worden ge
bracht door het houden van een tentoon
stelling.
In het verslag werd ook de ziekteverzeke
ring besproken. Het bestuur is paraat ge
weest waardoor, de oprichting van een be
drijfsvereniging door den Bond mogelijk is
Hier ligt een belangrijke taak voor het
hoofdbestuur. De bedoeling is een afzonder
lijke patroons-ziekteverzekering op te rich
ten.
De financieele positie van den Bond werd
gunstig genoemd. De Bond kon een/pracht
ontwikkelen, die bij andere verenigingen
dikwijls faalt. f
Tot jeden van het hoofdbestuur werden
gekozen de heeren H. van der Sluijs, 's-Gra- 1
venhage; W. Krook te Amsterdam en 9. j
Koster te Alkmaar.
„Patrimonium".
Jaarlijkeche algemeene vergadering
te Groningen.
Het Nederlandach werkliedenverbond „Pa
trimonium" heeft zijn jaarvergadering dit
maal te Groningen gehouden, zulks in ver
band met het vijftigjarig bestaan van de af-
deeling aldaar.
De bondsvoorzitter, de heer C. Smeenk.
lid van de Tweede Kamer, opende met een
rede, waarin hij in de eerste plaats een
woord van hulde bracht aan de nagedachte
nis van den heer K. A. Grondijs, lid van
het hoofdbestuur, die het vorige jaar ia
overleden.
Daarna gaf spreker een overzicht van
de geschiedenis in de middeleeuwen en haar
politiek en economisch overwicht over de
„Ommelanden" en tot in Westerwolde. Ver
volgens behandelde hij de tegenwoordige
toestanden, welke in menig opzicht beter
zijn, al kan men uit het verleden wel iets
leeren.
Bpreker achtte het zéér waarschijnlijk, dat
de organisatorische ontwikkeling zal leiden
tot nieuwe organen, ook fn het staatkundig
leven. Men ziet dit trouwens reeds groeien.
Ook is het waarschijnlijk, dat de geheel indi
vidualistische kiesrechtregeling op den duur
niet ongewijzigd zal blijven.
Meer dan ooit is er in dezen tijd van over
gang. van liet zoeken naar nieuwe vormen,
behoefte aan een christelijk-socialf organisa
tie, welke meer speelaai haar taak vindt in
de bestudeering en propagandeering van de
christelijke beginselen voor het maatschap
pelijk leven, zeide spreker. „Patrimonium"
wil xn Gods kracht die taak vervullen, waar
bij de steun der christelijke wetenschap al
evenmin ontbeerd kan worden als de sympa
thieke belangstelling van allen,, die in het
politieke en sociale leve leiding willen gever
in christel ijken g<
Spreker richtte ten slotte eenige woorden
tot de feestvierende afdeeling en sprak de
hoop uit, dat zij iteeds jneer tot een zegen
moge worden der Jroeiende stad Groningen.
Blijkens het jaarverslag van den secretaris
tien lieer G. Baas IKzn. te Amsterdam, dat
hierna in behandeling kwam, bedraagt het
aantal gewestelijke organisaties 194 niet
totaal 15.010 leden,139 vrouwelijke leden,
233 buitengewone leren, 945 begunstigers, 25
eoope raties, 69 vereetiigingen voor volkshuis
vesting, 76 ziekenfondsen en 21 rechtskundi
ge bureax.
Diaconetkenhui
De eerste steenlegging.
De Koningin-MoedeA heeft gistermiddag
als beschermvrouwe vaa het diaconessenhuis
„Bronovo" den eerstel i (.teen gelegd voor
het nieuwe gebouw van) deze instelling, dat
zal verrijzen aan de Kon. Hogenhoucklaan
te den Haag.
De voorzitter van liet bestuur, mr. W. J
baron v. Lynden, hield een rede, waarin hij
voor hun tegenwoordigheid dankte o.o. dr.
v. d. Meulen in zijn hoedaingheid van waar
nemend burgemeester, den gemeente-secreta
ris, den wethouder van sociale aangelegen
heden, den voorzitter van den gezondheids
raad, den directeur-generaal van de Volks
gezondheid en verschillende autoriteiten op
liet gebied van geneeskunde, gezondheid, van
kerk en van sociale aangelegenheden. Spr.
herinnerde er aan dat op 17 Juni 1878, dus
ongeveer 51 jaren geleden, aan de Laan van
Meerder voort de eerste steen van het toen
nieuw te bouwen diaconessenhuis wera ge
legd door de toenmalige directrice, mevr.
De Bronovo.
Na een halve eeuw is dat huis oud gewor-
den. Ongeveer drie jaren zullen noodig zijn
om net gecompliceerd nieuw bouwwerk in
zijn veelzijdigen vorm te voleinden. Die vorm
is niet toevallig, maar een gevolg van den
veelsoortigen arbeid der diaconessen, een
arbeid, niet beperkt tot verpleging van zie
ken, maar zich uitstrekkende tot velerlei
soorten van barmhartigheidewerk, waarvan
de arbeidsvelden gelegen zijn buiten dit huis
Teneinde nu alle diaconessen te kunne huis
vesten was noodig een groot moederhuis met
een rusthuis en daarnevens een volledig, mo
dern ingericht ziekenhuis.
Na de toespraak van den heer Van Lyn
den werd een dienst gehouden onder leiding
van ds'. Snethiage, den predikant-directeui
van „Bronovo".
\an dezen dienst werkte mede een koor
van diaconessen. Ds. Snethiage las voor uit
J'salm 1-27 en Joh. 5.
Na een korte pauze verzocht de voorzitter
de Koningin-Moeder lot de steenlegging over
te gaan, waaraan zij voldeed.
Een oorkonde werd in den steen gemet
seld.
De plechtigheid eindingde met een gemeen
schappelijk zingen van gezang 237 vers 4
en "5.
GEMENGDE REKK '-ff TEN.
Een goed aardappelgewas.
De uitkomst van het aardappelengewas
op de Zuid-Hollandsche|eilanden is dit jaar
weer goed te noemen, (jenüddeld wordt ge
rekend op een opbrengsjgvan 300 400 H.L.
per H.A.
Aïij
Te Delft*
Te Delft zijn gisteren vier patiënten in
liet gasthuis opgenomen. Er worden thans
vijftien patiënten in het gasthuis verpleegd.
Te Rijswijk.
In een woning aan de Brasserskade onder
Rijswijk, bij Delft, is bij zes kinderen alas-
triin geconstateerd.
Uitgesteld telegram geweigerd.
„Hooft" had een codewoord kunnen zijn.
Onlangs vertrok iemand uit Utrecht naar
Indië. De familie in de Oost zond naar
Utrecht een telegram met verzoek telegra
fisch te willen antwoorden, met welke
boot de reis van Rolland naar Indié was
aanvaard. Waar dat in dit geyal het P. C.
Hooft-motorschip van de Maatschapij Neder
land was geweest, werd als antwoord naar
Indië terug geseind: „Hooft". Dit telegram
werd te Utrecht aangeboden, om te worden
II CU^DÜV
VwSfrim.
geseind als zoogenaamd „uitgesteld tele
gram' dat met de helft van het volle tarief
kan wordeu betaald. Er werd evenwel be
zwaar gemaakt dit telegram als zoodanig aan
te nemen, op grond van deze overweging,
dat met het enkele woord „Hooft" misschien
wel een code-woord kon zijn bedoeld, welke
woorden in z.g. uitgegestelde telegrammen
niet mogen worden gebruikt.
De Haarlemsche Raad opgesloten.
Bij het einde van de geheime raadszitting
te Haarlem die gisteravond werd gehouden,
deed zich een vermakelijk geval voor. Toen
de dames en heeren zich huiswaarts wensch-
ten te begeven, bleek het dat de bewaarder
de toegangsdeur tot het stadhuis gesloten
had, niet vermoedende dat de geheele raad
nog zat te vergaderen.
Onder groote hilariteit van allen trok mr.
Hqerkens Thyssen eenige malen luid aan de
bel in de tijdingzaal. Gelukkig was de be
waarder spoedig ter plaatse, zoodat de raad
na een korte onvrijwillige gevangenschap
weer kon worden vrijgelaten. Zooals men
ziet, wil Haal0$i, wat betreft het opgesloten
houden, voor eenige andere plaatsen hier
te lande niet onder doen en het wordt er
steeds beter op, want van de schoolkinderen
en schoonmaaksters zijn wij nu al bij de
edelachtbare dames en heeren beland.
De staking in het Houtbedrijf te ZaenJam.
De besprekingen op het doode punt
Gisteren hebben de vertegenwoordigers van
de bij de staking in liet Zaansche houtbe
drijf betrokken partijen opnieuw te Amster
dam geconfereerd. Ditmaal duurden de be
sprekingen van half drie tot kwart over vij
ven. Alle moeilijkheden, welke niet de liqui
datie van de staking verband houden,, zijn
in deze uren onder de oogen gezien, doch
er weid nog geen resultaat, bereikt. Eén
maal werd de conferentie van gisteren afge
broken om den vertegenwoordigers van de
patroons en dien van de werklieden de gele
genheid te geven, de quaestie nog eens onder
elkaar te bespreken, waarna men weder sa
menkwamen. Doch ook toen bleek nog geen
overeenstemming mogelijl/ Men weet dat
o.a. de sympathie-staking* der bootwerkers
een groote moeilijkheid voor de liquidatie
van tiet conflict in het houtbedrijf oplevert.
Nadat men heden in eigen kring »fen stand
van zaken nog eens onder de oogen zal heb
ben gezien, komen partijen morgenmiddag
om vier uur weer in de „Industrieele Club"
bijeen. De verwachting is, dat dit de laatste
bespreking van de nu sinds eenige weken
aan den gang zijnde onderhandelingen zal
zijn en gevreesd wordt, dat deze nu op het
doode punt zijn geraakt.
De stank van de Enka.
Voortdurend is-den laasten tijd door de in
gezetenen van Arnhem geklaagd over de
stank, welke door de Ned. Kunstzijde fa
briek verspreid werd. t
Enkele ingezetenen hebben zich reeds tot
den minister gewend en diens tusschenkomst
gevraagd om de inwoners van Arnhem van
dezen hinder te verlossen.
Naar wij vernemen hebben directie en
commissarissen besloten voorzieningen te
tjreffen tegen den stank, door de fabrieks-
schoorsteenen over Arnhem verspreid
Nader zal nog worden onderzocht of deze
voorzieningen zullen bestaan uit den bouw
van een zeer hooge afvoersclioorsteen of in
het installeeren van toestellen, die elders
in gobiuik zijn genomen en waarvan moet
zijn gebleken, dat daarmede de stankver-
spreiding op meer afdoende wijze bestreden
kan wörden dan door eeii afvoersclioorsteen.
HAJDIO-NIEU WS.
Vrijdag 13 Sept.
Hilversum:
7.15 Radio-dokter.
8.01 Gramofoonplatert.
8.15 Kurhaus-concertna afloop tot 12 u.
dansmuziek uit A'dam.
Huizen:
5.00 Concert.
K.R.O. 7.00 „Schriftverbetering".
V.P.R.O. 7.35- 10.20 Lezingen en concert.
Zaterdag 14 September.
Hilversum:
10.00 Tijdsein A.V.K.O.-Klok.
10.0010.15 Morgenwijding.
12:15—2.00 Lunchmuziek door het A.V.
Il.O.-Kwartet.
2.30—4.00 TuschinsKi-Theater te Amster
dam. Illustratieve filmmuziek door het
Theater-orkest o.l.v. Max Tak.
4.00—5.00 Thé-damant door „The Ram
blers", o.l.v. Theo Uden Masman uit het
Cabaret ,La Gaite" te Amsterdam.
5.005.30 Rustpoo* voor de N.S.F. vóór
verzorgen van den zender.
5.30—6.00 Gramofoonmuziek.
11.30—12.00 K.R.O. Godsdien:-tig half
uurtje.
12.151.15 Concert door het K.R.O.-Trio.
1.152.00 Gramofoonmuziek.
2.003.15 Kinderurtje.
5.005.45 Gramofoonmuziek.
LUCHTVAART.
De Indische Postvlucht.
Te Boedapest aangekomen.
Bij de K.L-M. is berichtontvangen, dat
het postvliegtuig naar Indië gistermiddag te
2.10 te Boedapest ia aangekomen. Alles is
wel aan boord. Heden wordt de reis voort
gezet.
t Wat vervoerd werd.
Jilet het vliegtuig werden 17 zakken lucht
post vervoerd, niet een totaal-gewicht van
145 kg. 900 gr. bruto en 139 kg, 625 gr. netto
De zending bevatV>501 brieven. 1586 brief
kaarten, 38 drukwerken» 11 postwissels en 1
monster. Totaal 8137 stuks.
Hiervan werden aangeteekend verzonden
545 brieven, 32 briefkaarten .totaal 577 stuks
Zij, die zich met ingang van 1 Oct.
voor ten minste 3 maanden op de
Goudsche Courant abonneeren, ont
vangen de tot dien datum verschij
nende nummers gratis.
STADSNIEUWS.
GOUDA, 13 Sept. 1929.
Het eeuwfeest v. d. Kemonstrantsrhe Kerk.
In het Vaderland van gisteravond lezen
wjj een ingezonden stukje van de hand van
Ds. F. W. J. Verheul,, voorzitter van de
Kerkeraad van de Ned. Herv. Kerk, waarin
hy opmeet, naar aanleiding van een stukje
opgenomen in het Vaderland van Zondag
morgen en waarin het besluit van de Kerke
raad wordt besproken, dat de Kerkeraad
der Ned. Herv. Gem. te Gouda een besluit
ajs in dit stukje bedoeld, niet heelt geno-
In hetzelfde nummer van het Vaderland
schrijft Ds. J. Riemens te Leiden over wat
hy noemt „het gebeurde te Goudu":
Natuurlijk zyn er duizenden Hervormden,
en honderden Hervormde predikanten, die
zich gejjrgerd hebben over het gebeurde in
verband met het eeuwfeest der Remon-
strantsche gemeente te Gouda. Het komt
mij voor, dat het gewenscht is, wanneer een
der orthodoxe predikanten der Hervormde
Kerkvoorstander eener reorganisatie, in
uw blad aan deze verontwaardiging uiting-
geeft, opdat de lezers niet denken, dut het
alleen „buitenstaanders" zijn, die zich aan
zulke practyken als die van den Hervorm
den kerkeraad te Gouda ergeren.
In de huidige dogmatjeken van de P.ooni-
sche Kerk vindt men de opinie, dat reeds
de derde generatie der protestantsche met
katholieken na de reformatie niet meer in
eigenlijken zin tot de „ketter s" gerekend
kan worden, omdat de stakkerds bet niet
beter weten, en door hun ouders in de
„dwaalleer van het protestantisme" zyn op
gevoed. Anders denkt een groepje Hervorm
de mannen te Gouda. Die Remonstranten
blyven in hun oog ook na 300 jaar zulke
vieeselyke menschen, dat zy door hun te
genwoordigheid, zoodra zy officieel hun
mond opendoen, de St. Janskeik zouden
verontreinigen. Daarom moet op het uur,
dat de Remonstranten het orgelspel zouden
willen genieten in de protestantsche zuster
kerk, een gefingeerde godsdienstoefening
uitgeschreven worden, d. w. z. er moet met
Gods Woord komedie gespeeld worden en
de Almachtige Zelf moet als hulpmiddel
dienen in de polemiek tegen de ketters.
Treurig!
Het Vaderland herinnert eraan dat Ds.
Cramer reeds heeft medegedeeld, dat de
door hem gegeven voorstelling in de N. R.
Crt., waarop ook het door Ds. Vej^eul be
doelde artikeltje „Goeden Morgen" beruste,
„woord voor woord gegrond was op de mede
deelingen van den secretaris der Ned. Herv.
Kerkvoogdij, die namens dit col
lege s p r a k."
Zooals men weet schreef Ds. Cramer,
„een schriftelijk verzoek van ons bestupr,
schriftelijk te mogen vernemen, of de
Orgelbespeling nu mocht plaats hebben of
niet, werd-door datzelfde lid van het collega
van kerkvoogden telefortisch beantwoord
met de mededeeling, dat er niets meer te
schrijven viel, daar de beslissing van het
college immers reeds was medegedeeld.
RADIO-TELEGRAFISCI^ WEERBERICHT
Verwachting: Zwakke tot matige, later
wellicht toenemende westelijke tot zuidelijke
wind. Aanvankelijk afnemende bewolking,
laier half of zwaar bewolkt Weinig of geen
regen. Koeler des nachts Later overdag iets
zachter.
i'n het Houtinanspiantsoen.
Zondagmiddag te 4 uur geeft het Stede
lijk Orkest, onder leiding van den heer Joh.
Fabriaan, in het Houtmansplantsoen haai
laatste volksconcert.
Het programma luidt:
1. Per Aspera ad Astra, Marsch
2. Schatz, Watert" u. d. operette
baron --
3 Fantasie „Favorite"
4. Künstler-Leben, Walzer
5. Fantasie „Wilhelm Teil"
6. An der schönen Blauen Donau,
Urbach.
Zigeuner-
Strauss.
Donizetti.
Strauss.
Rossini.
Strauss.
7. Regimentskindersn, Marsch'-Fuerk.
Bij het laatste Volkscrtncert.
Naar wy vernemen is er een comité ge
vormd uit de geregelde bezoekers van de
Volksconcerten in het Houtmansplar t oen
om den directeur van het Stedelijk Muziek
korps, de heer Joh. Fabriaan en zijn korps,
bij het laatste concert een attentie aan te
bieden als bewijs van waardeering der con
cert-bezoekers.
De Bazar voor de Restauratie var de
Luthersche Kerk.
Tot het laatste toe is de stemming op
dezen Bazar goed gebleven, dank zij ook de
medewerking van het voortreffelijke Radio
toestel van de firma De Raadt, dat gehee'
belangeloos in de zaal was opgesteld. Naar
wy vernemen is de verkooping goed ge
slaagd, hoewel nog niet alles is uitverkocht.
Er zijn nog een aantal loten van het Pop
penhuis overgebleven; als deze verkocht
zyn, o.a. bij den heer Huisman, Lange Tien-
deweg, volgt ook de verloting van dit
prachtig stuk werk. Van de groote verlo
ting zyn nog 20 prijken niet afgehaa'd, n.l.
de nummers 355, 269, 139, 279, 38, H7, 9,
685, 505, 420, 326, 290, 331, 164, 127, -'06,
542 670,. 691, 546. Deze prijzen kunnen
thans afgehaald worden aan Crabethstraat
6.
Geslaagd.
Voor het te Boskoop gehouden toelatings
examen voor de Rijks tuinbouwschool aldaar
zijn o.a. geslaagd onze stadgenooten T.
Klinkenberg, C. J. Moleman en H. de Btouw.
I^olitie-diploma met aanteekening.
Te Amsterdam is geslaagd voor het politie-
aiplonia met aaiteekening v. d. Alg. Ned.
Politiebond, de heer J. van den Bosch alhier
Een ruit atukgestooten.
Gisterenmorgen omstreeks 10 uur reed J.
M. v. d. "k. met een kaaswagen over de
Gouwe. Toen hij om wilde keeren, -nam hij
zijn draai te kort en stootte met het lamoen
van de wagen een glasruit stuk van het huig
van mej. V. De schade zal door M. worden
vergoed.
Aangehouden.
Woensdagavond zijn aan het station door
de politie aangehouden A. K., J. J. q g
allen uit Utrecht, die zich aan oplichting
hebben schuldig gemabakt. Zekere J. H. v
d. L. was r<eds met den trein vertrokken
doch werd gistermorgen naar Gouda overge!
bracht.
Genoemde J. H v. d. L. verkoopt bijge
staan door de drie andere personen, langi
rlo buizen sigaren en geeft dan voor een zoon
te zijn vin een te dezer stede wonende met.
selaav v. d. L. Proces-verbaal werd opge
maakt.'
Een botsing.
Gisterenmorgen had in de Wilhelminaatr
een aanrijding .plaats tusschen de vracht
auto van B T en een wagen bespannen
niet een paard. Het paard dat hevig schrok
begon te slaan, sloeg de lampen, de voorruit
en de motorkap stuk, met het gevolg dat
liet dier zioh aan de achterpooten verwond-
de.
Persoonlijke ongelukken vielen niet voor.
15 Sept. Feestelijke herdenking van het 300-
jarig bestaan van de Remonstrantscha
kerk.
14 en 15 Sept. Roei- en Zeilvereenigdng
Gouda, 'Roei- en Zeilwedstrijden.
21 Sept. 2 uur. Soc. Ons Genoegen, Mode-'
show Gez. van Dantzig.
A pothek %-sdienst.
De apotheek van de firma Weijer, Gouwe
135, zal tot en met 13 September, benevens
den daarop volgenden nacht geopend zijn
na 8 uur des avonds (des nachts echter
alleen voor recepten).
UIT DEN OMTREK.
BOSKOOP.
Voor het toelatingsexamen voor de Rijks
tuinbouwschool te Boskoop, op 11 en 12
September slaagden:
A. J. v. d. Graaf, R. v. Nes, R. B. Visser
te Boskoop; R. Dirksen, I. Opstelten, J. W.
E. A. Sluyter, G. v. Walen, allen te Am
sterdam; G. J. Jager, E. Lüning, K. F. v.
d. Wel, W. Zalraé te Rotterdam; M. Ger-
ritsen-Plaggert, W. T. Kwak, L Mensing,
P MachieUe, W. Mat tens, W. Oostmeyttt,
A. C. v. Ramshorst, R. Vos, L. A. Verhages,
J. v. d. Zande, allen te den Haag; G. C A.
Baas, F. C. Floberg, J. de Groot, G. Koel
man, H. A. Klulckert, W. Ramage, Sj.
Stienstra, J. M. Vermeulen, allen te
Utrecht; T. Klinkenberg, C. J. Moleman, H.
de Blouw te Gouda; D. Everse, P. C. v. <1.
Most v. Spijk, R. H. Roosert te leiden; W.
A. J. Fontein te Apeldoorn; H. 41tona, A.
Munting te Alphen a. d. Rijn; B. F. Boon
stoppel, J, C. Spruyt te Wnddmxveen; J.
P. J. W. Bakker, A. J.' Bakker te Wasse
naar; F. Gallé, C. Strack v. Schyndel te
Hiivensum; D. v. Katwijk te Hille^ersberg;
Bi. F. Roessingh, L. Groot te Tilburg; C. F.
J. Nolet, J. S. Wegelin te Nijmegen; H. J.
F. v. Adrichem Boogaert te Ootkapelle; P.
J. Bos te Bussum; J. W. Broos te Winscho
ten; M. G. H. Boom te Renkum; Th. J. v.
Buuren te Meeuwen; B. M. Bruins te Uho-
den; J. H. Croockewit te Harderwijk; W. G.
v. Dorsser te Elburg; A. G. Groenewegen
te de Bilt; E. Hesselink te Amersfoort; H.
G. Hamelink te Leeuwarden; K. Jongenbur
ger te Bodegraven; II. J. Jacobs te Bcnne-
kom; M. Jongkamp te Sawah-Lopnto N.-I.J
F. W. Koper te Heemstede; J. H. G. Land
te Leeuwarden; M. J. v. d. Meulen te Via-
nen; F. J. C. v. Prehn-Wiese te Arnhem; P.
C. v. Rosendal te Franeker; A. C. Spruit fce
Voorburg; W. J. Sangers te Bergen N -H.;-
F. Sillevis te 's Bosch; L. Tyssen te Soest-
ciuinen; C. C. Verwey te Bloemendaal;
J. Bos te Bussum; E. J. Kortenoever tc
is-Graveland.
REE U WIJK.
Zaterdag a.s. 14 Sept. 11 uur, zal worden
aanbesteed op het Raadhuis de werken voor
uitbreiding van het gem. electrtsch net al
hier.
Donderdag j.l. omstreeks 2 uur heeft de
Commissaris der Koningin van Zuid-Holland
een bezoek gebracht aan deze gemeente.
Z. E. werd op het Raadhuis ontvangen door
Burgemeester L. J. Lucasse en de beide
wethouders de heeren G. Vente en Th. V.
Leeuwen,, alsmede den gemeente-ontvanger
den heer C. Schalkwijk. Na bezichtiging van
het gehéelo Raadhuis is Z.E. per auto de
doorbraakdijk aan de Lekdijk wezen bezich
tigen. Na de scholen te hebben bezocht is
Z E. na dit korte bezoek vertrokken.
RECHTZAKEN.
De moord te Giessen-Nieuwkerk.
Behandeling voor het Ainsterdamsch»
Hof.
(Vervolg.)
Dan wordt mr. A. C. Kronenberg doof d»
verdedigers ondervraagd.
Mr. den Hollander vraagt waarom gei-
nooit maatregelen genomen heeft tsgc®
Get.: Het heeft een punt van overweg'«S
uitgemaakt om Vermeer wegens meineed M
vervolgen, ik heb dat echter nog aangezien.
Mr. den Hollander: Maar U weet dat
Vermeer U herhaalde malen voorgehouden
heeft, hoe mis U was met Uw vermoedens;
o.m. heeft hy U dit inl'n brief uiteer gezet.
Vermeer heeft er in dien brief, geschreven
toen hy in voorarrest zat, nadrukkelijk op
geweien (jkt de Kroons-met hun bezwaren"
de- verklaringen logen. Een en ander had U
toch later aanleiding moeten geven om Ver
meer wegens meineed te vervolgen. Waar*
om deed U dit niet?
Get.: Ik vond daar geen termen voor.
Mr. den Hollander: U heeft uit de rap
porten van de Jong kunnen opmaken dat hy
daarin wel tien maal gelogen heeft, is U
dat niet opgevallen. Zco beweert de Jong
een geheim rapport dat Klunder den moor
in Culemborg gepleegd heeft omdat ny
toen zonder overjas is thuisgekomen
Pres.: ...en omdat hy tot alles in staat
i,v (Gelach).
Mr. den Hollander: Later beweert de
Jong weer dat Klunder dien moord in Cu
lemborg niet kan hebben gepleegd! In een
ftrder rapport beticht de Jong Klunder weer
voor driekwart van een moord te Apeldoorn
en te Drachten-Compagnie... alleen omdat
by in de buurt geweest was!
Op verdere vragen verklaart get. dat hy
ondanks alles aan de bezwarende verklarin
gen van de Kroons is blyven geloover.
Pres.: Heb^ U tot de Jong nooit gezegd,
dat hy geen kunstgrtpen mocht aanwen
den?
Get.: Ik heb wel gezegd dat hy geen
vexatoire maatregelen mocht nemen. Denk
er om, heb ik gezegd, dat ge geen enkele
kunstgreep of zooiets gebruikt.
Dan krygt verdachte Teunissen gelegen
heid mr. Kronenberg vragen te stellen.
Waarom ben ik gearresteerd, vraagt hy".'
Mr. Kronenberg: Op den inhoud van het
dossier.
Verd. Teunissen: Noem daar eens iets
van!
Get: De verklaringen van Mij r ster,
Bouwmeester enz.
Als Teunissen den officier dan in schtrpe
bewoordingen aanvalt, verzoekt de presi-.
dent hem, zich te matigen.
Naar aanleiding van enkele vragen van
verd. Klunder aan dtn Officier merkt de
president op dat hij het toch wel vreemd
vindt dat de intrekking tijdens de instruc
tie door vrouw Kroon van haar bezwaren
de verklaringen in het 'byzyn van de vei-
dachten verzwegen is.
Verd. Klunder (to mr. Kronenberg):
„Terwyl U het geheele geheime dossier
kende, durfde U levenslange gevangenir.-
sc'af tegen ons te vragen!"
Pres.: „Vergeet niet, Klunder, dat ieder
een kan dwalen. Je wilt toch niet zeggen
dat de officier té kwader trouw heeft ge
handeld?"
Verd. plunder: ,,'t Ging niet aan om ke
rels in de kracht van hun leven op zulke
gronden levenslang naar de gevangenis ie
willen zenden. Ik wil aannemen, dat mr.
Kronenberg t^ goeder trouw is geweest,
maar ik kan my zijn houding nier begry-
pen".
Pres. (Tot mr. Kronenberg):^ „Vermeer
heeft altyd de onschuld der verwachten
volgehouden, alleen sprak hy later over het
afwezig geweest zyn van Klunder en Ton
nissen van „geruimen tyd". Hebt u nooit
gevraagd of in dien zoogenaamden inrui
men t(jd de verdachten den moord hebben
kunnen plegen?"
Get.: „Ik meen wel dat ik dat gevraagd
heb, ik geloof echter dat Vermeer zich toen
met de beantwoording op de vlakte heeft
gehouden."
Pres.: ,,'t Is heel jammer dat er o., da'
begrip „geruimen tiju" door niemand is in
gegaan. Ik begry'p ciat eerlyk gezegd niet
goed!"
De volgende getuige i3 mr. J. Eeritford
ven Valkenburg, rechter in de arrondisse
mentsrechtbank te Dordrecht.
In 1925 heeft mr. Bentford toendertyo
als rechtercommissaris, voor het eerst zich.
in deze zaak gewerkt. Klunder, Teur.isccn en
de bende Kroons zaten toen gevangen. Gfet
had toen reeds kennis genomen van de vap-
porten van de Jong. Get. heeft goedgevon
den dat de Jong zou trachten, de vernach
ten tot een bekentenis te brengen. Hy deed
dit in het belang van het onderzoek.
Pres.: „De wyze, waarop de Jong ver
hoorde, was U onbekend?"
Get: ,Ja".
Pres.: „Daar zat nu juist het gevaar in,
de Jong kon gebruik maken van strikvra
gen. De Jong heeft van die verbooren rap
porten opgemaakt, liebgen deze U nooit
den indruk gegeven dat hy te ver girg?'
Get: „Neen, president."
Pres.: „Zou U op een dergelijke manier
gunstrueerd hebben'"
Get.: „Waarschijnlijk niet.'
Pres.: „Dat zyn to>;h geen methodes. Het
verhoor van De Jong is, dat blykt uit zyn
rapporten, suggestief geweest! U luid by
het verhooren der verdachten een leiddraad
aan de rapporten?"
Get.: „Dat is zoo.'
Pres.: „En de Jong woonde de verhooren
bij, niet als veldwachter om de orde ie be
waren, maar hy bemoeide zich er mee'
Dan komt de kwestie van den harm r ter
sprake.
Pfes.: Vindt U het niet vreemd, dat
Klunder en Teunissen, dien avond by de
Kroons terugkomende, gezegd zouden heb-
btn: We hebben den haltechef van Giessen-
Nieuwkerk met een hamer vermoord en den
hamer op de plaats laten liggen! (vroo.yk-
heid in de zaal). AcJit U het aannemelijk
dat verdachten een dergëlijke verklering
afgelegd hebben? En toen vroolijk het
feestje hebben voortgazet?"
(Gelach).
Get.: „Er moest toch een verklaring
zyn...
Pres.: ,Ja, en daarom hebben zij er by
gezegd, dait zy den haltechef de hersens
hadden ingeslagen. Misschien hebben zij er
ook' zyn leeftyd nog bij vermeld! f groote
hilariteit).
De tweede dag.
De 2e dag van het revisiebehande.ir.g lier
moordzaak Giessen-Nieuwkerk door 't Am-
sterdamsche Hof vangt onder 't gesp i.iner
gehoor van een met advocaten en andere
belangstellenden geheel gevulde zaal i n van
een stampvolle publieke tribune aan net 't
stellen van enkele vragen door den advo-
caat-generaafc
Adv.-gen.U hebt gisteren een verkla
ring gegeven van 't ontstaan van 't briefje,
dat U op verzoek van de Kroons zou heb
ben geschreven.
De Jong mompelt iets onverstaanbaars.
Pres.: Volgens Uw verklaring hebt U dat
briefje eenige dagen voor de terechtzitting
te Dordrecht gegeven, maar hoe kvm U
dan schryven, „wat ii de kranten staat",
H«bt U
PERSONEEL noodig?
Zoekt U PLAATSING?
Plaats dan Zaterdags
Uw AANVRAGE in de
ieder leest ze dan
Inzending tot Zaterdagmorgen
9 uur aan hat Bureau:
MARKT 31 1
wat in de constructie gebeurt komt toch
niet in do kranten
Getuige kan 't zich niet meer herinneren.
Pres.: Dat moet U toch zeker weten!
Get.: t Is 4 jaar geleden.
Mr. Buuduin: U ontleent te weten, noe 't
biietje tot stand is gekomen. U begrypt
toch dat 't in <le hui oen der verdeel.ging
een belangrijk wapen is.
Nadat de President vei volgens weer de
w-yze besproken heelt, waarop de hamer
\ervaardigfd zou zyn, komt het tweode dooi
de Jong geschreven briefje ter sprake,
waarin te lezen stond dat vrouw Kroon
haar man v erzocht had, om van de atner
te zeggen', dat*deze van hem was. („Lieve
man", zegt 't maar, „Mynheer ue Recher
cheur zal het goed met ons maken!"
b Pres.: Dat noem ik trucs.
Get.: Ik ben 't niet met U eens!
Pres.: Noemt U 't een methode, dat de
verdachten verhoord worden door een Re
chercheur in plaats van door ue rechter
commissaris.
(Daar heb ik nog nooit van gehoord! En
't woord „truc" blyf ik handhaven.
Get.: Tegenover s.echte meflsehen moet
men wel eens ten zekere handigheid aan
den dag leggen. (Beweging in de zaal'.
Als dan de president vraagt waarom
Kroon 2 dagen voor de zitting van de
rechtbank te Dordrecht 2.50 van gcaiige
heeft ontvangen, antwoord de Jong: Wjar-
oui mag men n(et liefdadig zyn!
Adv.-gen.: Dat heeft met liefdad gheid
mets te maken.
Pres.: Jk geloof ,niet mynheer de Jong
cat U reden hebt tot klagen over wat ente
ren is gezegd.
Mr. Koobol: President, als straks vrouw
Kroon gehoord wordt, mag deze getuige
dan de zaai verlaten, want 't plan der ver-
dtdiging i», om na haar verklaringen ver
volging wegens meineed van deze de Jong
te vragen.
Na raadkamer wys; 't Hof dit verzoek
af.
Dan treedt de 37-jarige Maaltje Koppe
laar, alias vrouw Krocn, voor 't hekje. Ge
tuige doet na door den president op 't hart
gedrukt te zyn, thans niets dan de waar
heid te spreken, mededeelingen over 't
avondje ten hare huizo van 3 Aug. Klunder
en Teunissen zyn binnengekomen en hebben
achter in de kamer een biertje gedronken.
Er werd wat muziek gemaakt en te onge
veer 11 uur, ze waren er toen een uurtje
ongeveer, verwyderden Teunissen en Klun
der zich, gevolgd door Vermeer, die echtei
dadelyk terug kwam. Hoogstens 10 minu
ten later kwamen ook Klunder en Tennis
ser. weer in de kamer waar 't geze'schap
tot 1 uur bleef.
Klunder en Teunissen gingen toen ?«imen
weg getuige volgde hen en zag ten eenige
huizen verder naar 't kosthuis van Klunder
gaan by Bouwmeester.
Daar Teunissen by getuige zou blyven
slapen, vroeg get. aan Vermeer of hy Teu
nissen wilde terughalen. Vermeer deed
zulks, waarna Teunissen onmiddellyk :erug-
keerde en de verdere nacht by de Kroons
doorbracht. Get. wist niet dat Teu ii.-sen
geld by zich had. Ook heeft hy zich ner
gens over uitgelaten.
Pres.: Heeft Teunissen niet over de
moord Giessen-Nieuwkerk gesproken in de
kamer?
Get.: Weineen, mynheer, hoe komt U er
bij. De volgende dag is get. gehoon! door
Mr. Benschop van Valkenburg waarbij zij
de onschuld van Klunder en Teunissen b'eef
volhouden. Maandag 2 Maart moesf get. in
de advocatenkamer komen. Daar zat de
Jong en de directeur der gevangenis.
De Jong zei: Eni nou ben je hier ,zorg
cat je de waarheid zegt. Ik heb de waarheid
gezegd, antwoordt get.
Dat lieg je, antwoordde de Jong. Je hebt
maar te kiezen of je getuige of medeplich
tige wilt zyn.
Na een verhoor van 'IVi uur door dien
kwelduivel roept get. nit heb itc ge
roepen: „Nou goed, dan is die>hamcr van
my, als 't niet anders kan." (Beweging in
de zaal). Zo®, zei de Jong toen, nou kun
nen we beter praten. Ga nou maar rustig
slapen. Hoe zou zooiets in godsnaam mo
gelyk zyn. (Gelach).
Pres.: Hier juffr. Koppelaar, .pak iien
hamer eens vaat. Is die van U
Get.: Die hamer is niet van my.
Pres.: U houdt dat onder eede vol?
Get.: Dut doe ik.
Pres.: E> hoe komt Mynster erby ».n te
die hamer van U en Uw man is
Mynster heeft altyd al wrok legen
Toen U aanvankelyk gearresteerd
bent hebt U 't zelfde gezegd, niet?
Get.: Jawel.
Pres.: Was er een sfeer van verdenking
voor U allen.
Get: 't Was of 't heele menscluiom tegen
ons was. De armoe en ellende die ik toen
heb, héb ik gevoeld! (Get. begint te
l).
Op 26 Febr. 1925 kwam er een bevel tot
gevangenneming.
Den volgenden dag werd 't verhoot Joor
de rechercheur voortgezet.
Klunder en Teunissen z(jn een kwartier
weg geweest, zei get. „Neen", schreeuwde
de Jong, ze zyn ltt uur weg geweest. Je
kan je eigen wel redden anders ga je de
gevangenis in.
De Jong heeft toen een briefje geschre
ven van vrouw Kroon aan haar man, waar
in de rechercheur het liet voorkomen of 't
van deze vrouw afkomstig was. Later heeft
de Jong tot get. gezegd: Klunatr en Teu
nissen hebben gezegd dat je man on Bouw
meester de moord hebben gepleegl
O. roept getuige uit, ik dank God, dat
eindelijk de dag is gekomen, dat ik me
uiten kan. Get. Kroon heeft teen onder pres
sie van de Jong steeds betwa rende verkla
ringen afgelegd.
De Jong heeft haar een voor Klunder en
Teunissen bezwarende verklaring uit het
hoofd laten leeren, welke zij voor de rech-
ter-eommissaris moest volhouden.
Als je 't zoo maar precies vertelt, gaan
Klunder en Tennissen levenslang in de ge
vangenis-
(Beweging en protesten in de zaal).
Voor den officier heeft get. haar bezwa
rende verklaring doen herroepen. Er werd
toen gezegd: Je bent nou zenuwachtig, gn
eerst maar eens slapen, en den volgenden
morgen roept get. huilend uit moest
ik eerst weer naar riiijn kwelduivel, naar
de Jong. Ik ben teen radeloos naar huis ge
gaan Nienjand hielp mij, 3, 4 dagen1 liep
ik rond.
In het gesprek na mijn herroeping met de
Jong heeft dsze mij weer bewerkt om toch
mijn bezwarende verklaringen weer vol te
houden.
Den dag voor de terechtzitting te Dordrecht
zei de Jong: Neen dan wat Hofman! (Ge
lach).
Getuige (snikkend); Menschen lach niet!
Het is te vreeselijk!
Voor de rechtbank heeft get. haar bezwa
rende verklaringen toen volgehouden en on
der eede een valsche verklaring afgelegd.
Tk kon er niet rfieev uit. Ik was te erg be
werkt, ik bad geen eigen wil meer. Alles
wat ik gezegd heb, was mij voorgehouden.
(Protesten in de zaal en op de tribune).
GétuigeIk had een eed afgelegd. Nie
mand zou herroeping toen meer geloofd heb
ben! En bovendien kwam de Jong weer. bij
mij en mijn man. Zeg vooral weer 't zelfde
als in Dordt ,zei de Jong. Denk er goed om.
dat je zegt dat de steel van den hamer van
de ..Klop" afkomstig is. En zoo ging hij
maar voort. Alles wat ik en mijn man heb
ben verklaard, is ons onder bedreiging voor
gezegd door de Jong. Na de zitting van het
Hof zei ik buiten tegen de Jong; Een van
die rechters scheen hek toch niet goed te
vertrouwen.
De Jong zei toen: Dat is allemaal maar
politiekDat is voor de advocaten I
President: Kom eens naar voren de Jong.
Wat zeg je van al die verklaringen?
Get. de Jong: Allerqgret comedie!
Get. Kroon: Durf je nog volhouden.
Get. de Jong: Ik wist niet dat jelui zoo
slecht waren. (Luide protesten).
President: En U hebt geen pressie uitge
oefend
Get. de Jong: Neen, alles klopt in de stuk
ken
President: En die twee briefjes dan?
Get. de Jong: Welke briefjes?
PresidentDat weet U best. Daar hebben
we het gisteren een paar uur over gehad-
Vrouw Kroon vertelt dan hoe er na de
veroordeeling van Klunder en Teunissen
(twee jaar later) verschillende mensolien bij
haar geweest zijn om haar op haar verkla
ringen te doen terugkomen. Get geloofde
echter niet dat een herroeping nog ieto zou
uitwerken.
President: En als TT dan partliculiere re
chercheurs op Uw dak kreeg of weer bezoek
van advocaten, dan vertelde U dat aan de
Jong?
Getuige Kroon: Meestal wel, maar de
Jong zei dan. dat doen ze alleen om mijf*.
heer 8tuy uit te kleeden! Zoo zijn de advo
caten
President: En toen hebt U dat Bchrift dat
U 3 jaar geleden geschreven had aan mijn
heer Geudeker van „Het Volk" gegeven?
Getuige vertelt dan hoe zij met de heeren
Geudeker en Mr. Roobol in kennis is geko
men en deze heeren vertrouwd heeft.
PresidentMaar U voelt toch dat U toen
zelf gevaar liep orn vervolgd te worden?
Getuige: Ja, maar toen kon ik het niet
meer onder mij houden!
PresidentDus U blijft er bij dat nu
onder eede de waarheid gezegd hebt? Ook
over de pressie, die door de Jong op u
uitgeoefend?
Getuige: Ja!
President fZiet U mijnheer Roobol, hoe
goed het geweest is dat we de Jong in de
zaal hebben gelaten? Anders hadden we dit
weer moeten herhalen!
Raadsheer Mr. Wiardi tot getuige Kroon
Waarom hebt U zich niet tegenover Mr.
Bentford van Valkenburg over de Jong be
klaagd?
Get. vrouw KroonOch» ik dacht eigenlijk
gezegd, dat het tusschen den rechter-commis-
saris, de offioier van justitie en de Jong
een complotje was.
Raadsheer Mr. Wiardi: Is Mr Roobol met
de Wed. Haverman bij IJ geweest?
Getuige: Ja, ze zei me dat ik Mr. Roobol
vertrouwen kon.
Mt»r Wiardi: Hebt U dat schrift alleen ge
schreven?
Getuige: Ja zeker!
Mr. Wiardi: U gebruikt daarin het woord
suggestie. Weet U wat dat beteekent?
Getuige: Ja! Tk bedoelde daarmede dat ik
geen wil meer had.
Mr. Wiardi: Hebt U de lagere school ge
heel doorloopen?
Getuige: Ja. alle klassen! Ik ben nooit
blijven zitten.
Mr Wiardi: Hoe spelt U suggestie?
Getuige vrouw Kroon spelt het woord
met een kleine hapering (Groote hilariteit).
Dan wordt de Jong weer voor het hekje
President: Hebt U vqor dat U vrouw
Kroon weer sprak van den reehter-commis-
saris, gehoord dat zij haar bezwarende ver
klaring weer had ingetrokken?
Getuige: Dat kan wel!
President Dan zal het wel zoo zyn!
Ook de Substituut Officier van Justitie te
Dordrecht, Mr. Kronenberg moet nog even
voor iiet hekje komen. Als hij eenige ver
klaringen aflegt, verwijt vrouw Kroon hem
dat zij nooit eenigen steun van hem heeft
ondervonden.
Mr. Kronenberg: Het 18 heel jammer dat
U mij nooit verteld hebt dat de Jong pres
sie op U heeft uitgeoefend. Dit was een fou'
vfan U.
De volgende getuige is de eigenaar van
de bekende ijzerzaak op den Nieuwendijk,
de heer S. van Embden,
Deze heer wordt als deskundige gehoord
over den hamer.
Pres.: Is deze hamer door een leek g®.
maakt of is hij in den handel.
De deskundige beantwoordt in een onder
onsje voor de tafel, dat de hamer zeer oud
is en niet in den handel is en niet door de
eerste de beste gemaakt kan worden.
Hierna word^ de echtgenoot van ^rouw
£roon gehoord, die ook mededeelingen doet
over 't vroolijke avondje ten zijnen huize in
Sliedrecht, 3 April 1923. Ook Kroon houm
thans vol dat Klunder en Teunissen na 11
uur niet langer dan 10 minuten weg zijn
geweest. Ruim 1 uur zijn Klunder en Teu
nissen naar het eenige huizen verder gelegen
kosthuis van Klunder gegaan en is Teunis-
se even later teruggekeerd om bij de Kroons
te blijven slapen.
President: Dus als er tusschen 12 en 1
uur iemand in Giessen-Nieuwkerk vermoord
is, kunnen Klunder en Teunissen 't niet ge
daan hebben.
Getuige: Absoluut niet.
President: En wat zeg je er wel van, dat
Mijnster de hamer als de jouwe herkend
heeft?
Get.: Dat is opzet van hem geweest!
Getuige vertelt dan voorts dat de aan
vankelijke instructie normaal is verloopen.
Anders werd het in de jaren 1923-'25. In dit
laatste jaar is getuige opnieuw gearresteerd.
Hij kreeg 't toen met de Jong over den hamer,
ondermeer vertellend dat getuige's vrouw
reeds bekend had, dat de hamer van haar
was. Toen kwam de kwestie met het be
ruchte door de Jong geschreven briefje
Toen getuige dit las heeft hij ook toegege
ven dat de hamer van hem was. Dit beken
de hij eerst den volgenden dag.
President: Waarom heb je toen opzette
lijk gelogen?
Getuige: Daar beu ik door de Jong toe
geprest. Onder pressie hebben we geaegd
Nou dan moet hij maar van ons wezen.
President: Begreep U niet dat U Klunder
eu Teunissen daarmee ophing?
Getuige: Pertinent heb ik nooit toegege
ven dat de hamer van mij was.
PresidentEn toen ben je maar verder ge
gaan met liegen. Zoo heb je verklaard, dat
Klunder en Teunissen gezegd hebben; We
hebben er één zijn hersens ingeslagen en als
je niet oppast, slaan we jullie hersens ook in.
Getuige: Dat was allemaal een gevolg van
de Jong's pressie.
President; Je houding was toch wel erg
slap, Kroon.
Getuige: Maar U moet niet vergeten, dat
niemand ons geloofde als we de waarheid
spraken. Ook Mr. Kronenberg en Mr. Bent-
fort van Valkenburg niet. Alles wat we zelf
zeiden, was gelogen. Alles wat ons werd
voorgezegd was goed. (Beweging in de zaal).
President: Maar toen je bij den rechter
commissaris geteekend had, dat de hamer
van jou was, was het gezeur toen afgeloo
pen?
Getuige: Als de heeren maar even dachten
dat we weer wat van ohze vieriklaringen
wilden intrekken, werd Mijnster erbij ge
haald. Mijnster had gezegd dat de hamer
van ons wus en dat moest en zou zoo wezen
Later toen getuige voor Mr. Bentfort van
Valkenburg zijn bezwarende verklaringen
wilde intrekken, werd hij regelrecht naar de
cel gestuurd toen wij nog maar eenige woor
den gezegd had. Mr. Bentfort heeft zou
goed als geen verhooren afgenomen. De in
structie werd bijna uitsluitend door de Jong
gevoerd. (Protest in de zual).
Get.: „Zoodra ik maar even op myn ver
klaringen wilde terugkomen, kwam de
Jong erby om ons te bewerken, aldus ge
tuige.
Pres.: „En als jullie gunstig verklaard
hadden tegen jullie centen".
Get.: „Ach, ik niet, want ik had nog gold
maar mjjn vrouw heeft van de Jong 1.—
en van den directeur van het hu.s van be
waring twee kwartjes gehad. (Beweging in
de zaal).
tiveert dit als volft:
i Wanneer Klunder en Teunissen vry ge-
I laten worden en ze komen op straat de
Jong tegen, dan geoeuren er ongelukken
Verder wenscht pl. dat de Kroons be
schermd worden tegen verdere machinaties
van den Ryksrechercheur.
De Pres. zegt alvorens over dit verzoek
een beslissing te nemen eerst het onderzoek
verder moet worden voortgezet.
Te half twee wordt de zitting geschorst.
tyd dat getuige van 't voor
arrest ontslagen werd en de zitting voor de
Dortsche rechtbank is de Jong weer her-
haaldelyk by hen geweest om theorie te
Pres.: „Juist theorie, zoo is het".
Get.: „de Jong heeft ons voor gezegd wat
wy voor de rechtbank verklaren moesten.
Verschillende dezer verklaringen heeft hy
vcor ons opgescnrevei. De verdere verkla
ringen van Kroon (voor de zitting van het
Hof) zyn vrywel geiykluidend aan die van
zijn vrouw.
Rech. de Jong wordt geroepen wnn
neer ook deze get. de kwestie van de fiets
lantaarn vermeld heeft. Hy ontkent ooit
gezegd te hebben dat Kroon zyn gekl.
g"aasjes weg moest gooien. M. de President
merkt U niet zegt de Jong dat deze men
schen van A tot Z staan te liegen? (Alge
meene beweging in da zaal.)
Get. Kroon valt woedend tegen Je Jong
uit.
Onder ademlooze stilte en geweldige
spanning in de zaal verzoekt Mr. Roobol
bevel tot opening der instructie tegen de
Jong op vermoeden van meineed en met
bevel tot gevangenneming. Mr. Roobol mo-
SPOKT EN WEDSTRIJDEN.
ZWEMMEN.
Avoindzw i-mwcdiitryd.
Do electrische verlichting van de Stede-
lijku Bad' en Zweminrichting aan de Hout-
mausgracht was begin dezer wéék gereed ge
komen en het bestuur der Goudsche Zwem-
club heeft in samenwerkiug^net de Commis
sie van Toezicht deze gelegenheid aangegie-
pen om Volkszwemwedstrijden te organiBee-
ren.
Gisteravond hadf aoht weed begonnen met
de afwerking van een keurig verzorgd, vari-
eerend zweni-prograinina. Talrijke baantjes
werden gezwommen, ook door G.Z.C.-leden.
Een demonstratie schoonspringen, benevens
gecostumeerd blaasvechton en touwtrekken
zorgden voor afwisseling.
Een polowedstrijd tusschen G.Z.C- III en
W.Z.C'. 1 (Woerden) braolit een 2—0 over
winning der Gouwenaars.
Ook in de tot slot gespeelde wedstrijd Ü.Z.
C.-Ö.Z. P.C. (Schoonhoven) bleek de
thuisclub de sterkste. Thans was de uitslag
3—1, nadut de gasten met rust met 1—0 voor-
Hietonder volgen de meer gedetailleerde
uitslagen
I. 50 M. gtielzwemmen voor jongens bene
den 16 jaar: le prijs A. H. v. 't Sant, 46.8
sec.2e pr. G. Jongeboer 48.? sec.3e pr. A.
Ruygrok 49,8 sec.
II. 50 M. snelzwemnien voor jongens bo
ven 16 jaarle prijs C. Groeneudijk 37u6 sec.
2e pr. P. J. Revet 40,4 sec., 3e pr. W. Mal-
lon 40,8 sec.
III. 60 M. snelzwemnien voor meisje*le
prijs N. v. Vreumingen 46,6 sec-, 2e pr. H.
G. v. d. Weerd 49,4 sec., 3e pr. C. Nobel
52,6 sec.
IV. 50 M. rugzwemmen voor jongens be
ueden 16 jaar: le prijs A Ruygrok 64,8 sec.
2e pr. M. van As 1 in. 4 sec.; 3e pr. J. C.
vaui Duren 1 min. 6 sec.
V. 50 M. rugzweinmeu voor jongens boven
16 jaar: le prijs P. J. Revet 51,4 sec.2e pr.
B. Hagendijk 64,8 sec. 3e pr. H. Jongeboer
55 sec.
VI. Léden Goudsche Zwemclub: A 50 M.
vrije slag voor heeren-leden G.Z.C -juuiorea
om deu G.Z C.-beker- Bekerhouder over 1928
A. de Bruinle prijs W. den Boer 33,8 sec.
2e pr. C. Tijbout 36,4 sec.; 3e pr. A. da
Bruin 37,2 sec.
B. le prijs W. van Huteen 33J3 sec., 2e
pr. N. de Bruin 36,2 sec.3e pr. Fr. Bik ?6,4
VII. 50 M. vrije slag voor dames-leden
G.Z.C.: le pr. M. v. d. Waal 41,2 sec.; 2e
pr. W. J. Hoogeveen 49,2 sec. 3e pr. T. Ha
merslag 56,2
VIII. Gecostumeerd blaaagevecht: A. Da
mes: le prijs C. Nobel, 2e pr. M. v. d. Waal,
3e pr. W. J. Hoogeveen.
Aardigste costuum: W. J. Hoogeveen, 2e
pr. M. v. d. Waal.
B. Heeren: le pr. A. de Jong, 2e pr. J.
Kaars, 3e pr. W. den Boer.
Aardigste costuumle prijs B. van Straa-
ten, 2e pr. J. Engelbrecht.
DRAADLOOZE DIENST.
Het sas. Andasted op het Michigan n eer
omgeslagen.
29 menschen verdronken.
NEW-YORK, 13 oept. Op 't Michigan
meer is T stoomschip „Andasteuomgesla
gen en gezonken. Gevieesd wordt dat de uit
29 koppen bestaande bemanning geheel om
gekomen is.
Een ontploffing in «en dynamietfabriek.
Vele dooden.
KEULEN, 13 Sept. In de fabriek Foerde
van de Siegener ciynamietfabik'.c-maat-
schappy te Keulen, heeft hedenmorgen eer.
ontploffing plaats gehad. De plnatsv •»,an-
gende bedryfsdirecteur, de bedrijfstechi iker
en een meesterknecht en 2 arbeiders wer
den slachtoffers. Nadere byzonderheden
ontbreken nog.
De surceance van betaling van het
Carlton hotel.
AMSTERDAM, 13 Sept. De 3e Kamer
van de Amsterdam.scha rechtbank heeft he
den de beslissing in de aanvraag van ~ur-
ceance van betaling betreffende het Carlton
hotel uitgesteld tot 6 December a.s.
WISSELKOERSEN.
12 Sepit. 13 Sept.
Officieel.
Lenden 12.09% 12.09%
Berlijn 59-39 59.10
Parys 9.76% 9,76%
Brussel 34.68 34.68
Zwitserland 48.06 48.06%
Weenen 35.15 35 15
Kopenhagen 66.42% 66.45
Stockholm 66.85 66.82%
"Oslo f6.45 66.45
New-York 2.497* 2.457*
Niet-officicel.
Praag 7.38% 7.39
Madrid 36.79 36.78%
Milaan 13.05% 13 05
ADVERTENTIEN.
De Heer en Mevrouw 10
BECKINGVerbeek van der Sande,
geven kennis van de geboorte van hun
GOUDA, 13 September 1929.
