Baby - Goederen
Dr.HEMMERS
KLEIWEG 34. (boven Luijerink]
E
A. BRINKMAN Zn. - Markt 31
JAN VAN DAM
JAC. VAN VLIET - Gouda
RADIO
Modern Dansonderwijs
DË GOUDSCHE FRUITHANDEL
Goudsche Dienstverrichting
gaat binnenkort ter perse.
Fa. HOOGENBOSCH
GOUD6CHE COURANT - ZATERDAG 28 SEPT. 1929 - TWEEDE BLAD
Vrijwillige Openbare Verkooping.
AVONDSCHOOL
AVONDCURSUSSEN
Dultsch
S. S. van Dantzig
I1E1EH-HIKLEN
Hygiënische artikelen en
Patentgeneesmiddelen
YDlEaDiseer-lDrichling DE Bil If Ho.
Adverteert in dit Blad.
Fa. J. C. SIBBES
Delft's Roem
DE ECHTE 0VALINE
D. BOUWER
Blauw keper pakken
Overalls
,,DE KLEINE WINST"
Abonneert U op dit Blad
BOERS Co. R'dam
BERGSCHELAAN 218
VERPLAATST wordt.
Telefoon blijft 723
DANSLESSEN
Fa. A. VINGERLING, v.h. S. D. Boon, en Co.. Spoorlaan
Voor Lips' Brandkasten en SlotenfaMek
IS DE AGENTP. BOND Pz, GOUDA.
Turfmarkt 1 - Telef. 344 - Gouda
Zeer snelle verhuizingen met auto-verhuiswagens van
en naar alle plaatsen.
Transport van Piano's, Orgels, Brandkasten, enz. enz,
ALTIJD ONDER GARANTIE.
Goedkoope prijzen. Zeer nette behandeling.
DE UITGAVE 1929 IS UITVERKOCHT.
Veranderingen,
Verbeteringen
en Aanvullingen van de
daarin voorkomende ge
gevens omtrent Rijks-
en Gemeentediensten,
Openbare en Bijzondere
Instellingen en
Vereenigingen
Spaar geld
terwgl gij wandelt
Flux' Sehoenhandel
Daan Hoeksema Kalender 1930
nDaas Boeksema ScheorkaleDder „08 Zomeslraal ioor de Jeugdanno 1930
De Gemeente Gouda
en de Goudsche Waterleiding Maatschappij.
De Autotocht van Ouden van Dagen
op Donderdag 26 Sept. 1929.
Notaris R. GALLAS
te Zevenhuizen (Z.-H.) zal op Woens
dagen 2 en 9 October 1929, telkens
voorm. elf uur te MOERCAPELLE
in het Koffiehuis „Het Wapen van
Moercapelle", ten verzoeke van den
Heer M. BOEVÉ, bij opbod en afslag
openbaar verkoopen
te MOERCAPELLE,
aan den Achterweg no' 124, met aan
gebouwde LOODS, en het daartegen
over gelegen ERF met SCHUUR,
kad. nos. 809 en 1043, samen groot
1 Are, 46 Centiaren, in eigen gebruik.
Aanvaarding 15 December 1929.
Betaling 18 November 1929.
Te bezichtigen iederen werkdag.
Nadere inlichtingen geeft genóemde
Notaris. 30
voor Ambachtslieden
Gouda.
De inschrijving van nieuwe leerlin
gen zal worden gehouden op Woens
dag 2 October, des avonds van 7—9
uur in het gebouw van de school aan
de Houtmansgracht.
De lessen zullen aanvangen op
Maandag 7 October.
Aan de RIJKS KLEISCHOOL zul
len vanaf 1 NOVEMBER TOT 1
APRIL 2911 20
gegeven worden in het handdraaien
en modelleeren. (Desgewenscht ook
in het afwerken).
Zij, die wenschen aan deze cursussen
deel te nemen, worden verzocht zich
vóór 10 October aan te melden bij
directeur.
De kosten van den cursus be
dragen f 3.—
De Directeur,
Dr. K. ZIMMERMANN
Opl. voor M. O. A., L- O. Mercurius
e. d. Vele geslaagden. Privaat- en club-
les. Privaatles f 7.50 per maand.
W. J. D. S VAN EIJK, Leeraar
M. O. A en B., Krugerlaan 31. 10
BOUWKUNDIG BUREAU
J. C. HENRI VAN INGEN
Rotterdam - Vlietatraat Sb - TeL 11748.
Verzorging van Exterieur, Interieur, Hin
derwet, Drankwet, enz. Alles tot het vak
behóorend.
H. BROUWER DE KONING
Hpieringstraat 153 Gouda.
Ons brood werd bekroond:
Arnhem 1928, 'e-Bosch 1924, R'dam 1928,
Dordrecht en Utrecht 1927-
Ruime Keuze
per week. GEHEEL COM
PLEET GEPLAATST f 125.—.
HAPPEL, Snoystraat 69, GOUDA.
SPECIAAL MORES IR
Consult ook per brief.
Nlevr. J. DAM
Goudschestraat 7 - ROTTERDAM
Steeds voorradig alle maten prima
gebruikte Autobanden»
2e Weenastraat 28, Tel. 43929, R'dam
Gouda Hoogstraat 7
Telefoon 423
De grootste keuze in
70 cunt por pond
(Vervangt Natuurboter)
Alleen verkoop voor Gouda
P. G TEEKt NS, Gouwe 55, Gouda
Kaashandel in 't groot en klein.
MT LEES DIT XII
Kaohalglans
Dia, Zwart Blijft Slimman
Alleen verkrijgbaar 5 tO cent
per dooa bij
Magazijn „Da Orlaklaur"
Wederverkoopers FLINK Rabat.
Het adres voor
•n
is
Korte Tiendeweg 22
GOUDA
STEENHOUWERIJ
A. ROODBOL
BARDSTEEN ZANDSTEEN
SCHOORSTEENMANTELS
GRAFWBRKEN.
ACHTER DE KERK - GOUDA.
Stempel- en Naamplaatfabriek
KEIZERSTR. 6 HANG 52
TEIEI-'. 57194, fCEEN FILIALEN)
H0M0E0PATISCHE
GENEESKUNDIGE INRICHTING
Talal. «377S
Rotterdam
Te bereiken met lijn 11, richting
Noorden tot voor huis. Behandeling
v. alle chronische in- en uitwendige
ziekten, ook die welke door andere
H.H. Doctoren zijn opgegeven.
Urine-onderzoek 1.—.
Zuiver wetenschappelijke vorm van
Urine-onderzoek, met bepaling van
den juisten aard en plaats der ziekte.
Succes verzekerd!!!!
Urine kan ook per post
gezonden worden.
Spreekuren
Dinsdags, Donderdags en Zaterdags
van 10—5 uur.
Donderdagavonds van 79 uur.
Mr. M. DE MOL en Mr. A. A. J- RIJKSEN
advocaten en procureurs te Gouda, deelen mee, dat
hun kantoor per 1 OCTOBER naar
GERARD P. F. G00SSENS - Bllderdljkstraat 8 - 't-Grmnhtg»
Hervat Medio October a. s' zijn
in de zaal van Café CENTRAAL" ingang Zeugstrant.
De nieuwste dansen van de Intern. Congressen (Londen en Parijs) zullen
wederom door hem onderwezen worden.
Onderwijs in den nieuwsten stijl m
InschrijvingIederen Dinsdag van 7-10 uur in de zaal „CENTRAL
Voor het eerst Dinsdag 17 September3U 27il
levari U BESTE ANTHRACIET
voor Wintervoorraad. Ook WALES anthraclet.
Alle andere brandstoffen. Telefoon 33
•cl Am RlBtvald.
TELEF 313
Pli*m<
LANGE TIENDEWEG 27
heeft Ie voorraad
BLAUWE DRUIVEN.
PERZIKEN.
MELOENEN,
PRUIMEN.
BESSEN,
TAFELPEREN,
TAFELAPPELEN
SINAASAPPELEN
CITROENEN
BANANEN
TOMATEN.
VRUCHTEN IN BLIK
VRUCHTEN IN GLAS
DIVERSE SOORTEN NOTEN
STUDENTEN HAVER
Beleefd manbevelend, L. N. POLDERVAART.
worden gaarne ingewacht bij
de Uitgevers
Aanbevolen
door HH
Doktoren
C.R.E.S., sterker en aangenamer
schoeisel bestaat er niet! Repa
ratie komt pas, wanneer gij
bijkans vergeten hebt, dat er
zoo iets als schoenreparatie
bestaat. Mede daardoor en door
zijn gepatenteerden voetsteun
blijft de goede pasvorm tot het
laatst bewaard.
C.R.E.S. is dan ook het meest
voordeeligtn hygiënisch schoeisel.
Eisch C.R.E-S., weiger namaak.
De schoen yoor elke beurs 1
Overal verkrijgbaar, waar niet, vraag
inlichtingen bijt
HEVEA-FABRIEKEN,
HEVEADORP, (Gld.).
Kubbei* ondertiteld*
2 VERHEUL L Ca
Verkrijgbaar bij20
Markt BZ
Wildst raat
Kalzaratraat.
10
ENGROS bij
10
Rii inteekening of voorverkoop kost deze Scheurkalender
EP DE ZONNESTRAAL VAN DAAN HOEKSEMA" slechts
f 1.SO
d. w. z. als men dezen scheurkalender bij mij bestelt
vóór 15 Octobsr a.t.
ap onderstaand inteekenbiljet.
Wie dit nu doet ontvangt ten geschenke als PREMIEPLAAT
een zeer fraaie Wendfries van Daan Hoeksema voor de kinderkamer in
kleurendruk uitgevoerd.
(formaat 50 X 18'/a c.M.) waarvan de prijs afzonderlijk gekocht 50 cent is.
Let nu echter wel, deze bijzondere aanbieding blijft slechts geldig tot uiter
lijk 15 October a s. Na dien datum wordt de prijs van dezen rijk uitgevoer-
den Scheurkalender f 1.75 en er wordt dan
ook geen premieplaat meer bijgegeven.
HET BLOK BEVAT RUIM 250 PLAATJES VAN DAAN HOEKSEMA
illustreerend de raadsels, versjes, verhaaltjes, rebussen, de grappige geschiede
nissen, schaduwbeelden, teekenvoorbeelden, khutselwerkjes, borduurprentjes,
zoekplaatjes, puzzles, de nieuvre serie Teekenvoorbeelden „De Lachspiegel'
een komische serie teekenvoorbeelden, weer zoo iets echt van Daan Hoeksema,
om de prachtige serie „Leg-Puzzjfs" niet te vergeten, van die aardige dingen
voor de jeugd, waarvan hij alleen het geheim bezit.
In één woord een blok met 365 dagen zoo rijk van inhoud als nog nimmer
verscheen, met een schat van aardigheden, welke de jeugd dag in dag uit
naar de blaadjes doet grijpen, ook'al om den tekst, waarvoor wij een éocde
medewerkster mochten vinden in JEANNE KONING-COETER1ER.
Ondergeteekende verzoekt door bemiddeling van den Boekhandelaar
G. J. VAN BURK, KLEIWEG 39, GOUDA 96
te ontvangen bij voorverkoop voor f 1.50 met de premieplaat daaraan verbonden.
IVooplaatsStraatNaam i
Een nieuwe Episode in den strijd.
Op de agenda voor de raadsvergadering,
Welke a.s. Maandagavond zal plaats hebben,
is aan het slot o.a. opgenomen de beant
woording van de door het raadslid L. Over
hand op 25 Juni j.l. gestelde vragen betref
fende de brandkranen welke op het buizen
net der Goudsche Waterleiding My. zyn ge
plaatst.
Zooals bekend hebben B. en W. aan den
Raad mededeeling gedaan van het ïeuultaat
van het onderzoek dat door den ingenieur in
algemeenen dienst by Gemeentewerken ir.
opdracht van den Wethouder van Openbare
Werken is ingesteld en is by dat rapport
overgelegd de correspondentie welke ter
zake tusschen B. en W. en de Goudsche Wa-
terleiding-My. is gevoerd. In de Goudsche
Crt. van Dinsdag j.l. is een en ander uit
voerig geresumeerd.
Waar sinds de publicatie dezer beschei
den o.a. in 't „Goudsch Volksblad" commen
taren zijn verschenen, welke een zeer ten-
densieus licht werpen op deze aangelegen
heid en het zeer wel mogelijk i3 dat in de
raadszitting Maandag a.s. een watericiding-
debat zal worden gevoerd op de basis van
die commentaren, achten wy het niet van
bislang ontbloot dat tendentieuse sluiertje
even op te lichten en de zaak te toonen zoo
als ze is.
De door den heer Overhand gestalde vra
gen komen hierop neer of de Goudsche Wa
terleiding My. voldoet aan art. 8 der con
cessievoorwaarden, hetwelk bepaalt dat
iedere brandkraan tenminste duizend liter
water per minuut moet kunnen leveren en
indien zulks niet het geval is, welke maat
regelen B. en W. dan denken te treffen tot
nakoming dier concessievoorwaarden en om
het groote brandgevaar te keeren dat door
gebrek aan water ontstaat.
Naar het oordeel van den ingenieur in
algemeenen dienst bij Gemeentewerken
moet een 3-duims buisleiding in 't algemeen
voor een 1000 L. capaciteit ongeschikt wor
den geacht, kan de helft van de in Gouda
geplaatste brandkranen niet aan de oor-
waarde in art. 8 der hiervoren genoemde
concessie voldoen en zou er by' den aanleg
van het buizennet met de raogelykhcid dat
by brand per brandkraan 1000 I,. per mi
nuut zou kunnen worden geleverd, onvol
doende rekening zyn gehouden. Naast deze
drie positieve verklaringen geeft de inge
nieur dan als zyn meening. op grond van
het door hem ingestelde onderzoek, dat wp
meerdere plaatsen de buizen door aan
groeiing zyn vernauwd, waardoor onvol
doende watertoevoer plaats heeft en dat bij
het oppompen een zoo groote hoeveelheid
roesthoudend water uit de buizen is geko
men dat daaruit door hem is geconcludeerd
dat de buizen nooit, althans zeer onvol
doende worden gespuid. En aan het eind
zijner beschouwingen wyst de ingenieur, die
tevens opperbraiuftneester is, er op dat dóór
de geheel nieuwe toerusting der Goudsche
brandweer de eischen van de hoeveelheid
bluschwater worden opgevoerd, teneinde
den omvang van een brand tot een mini
mum te kunnen beperken.
De strekking van dit rapport is dus dat
8e brandweer straks, wanneer het nieuwe
materiaal in gebruik wordt genomen ovër
grootere hoeveelheden bluschwater moet
kunnen beschikken dan thans worden vur-
eischt en dat dte daarvoor noodige verbete
ringen moeten worden aangebracht
De Directie der Goudsche Waterleiding
My., die dit rapport onder de oogeu heeft
gekregen, heeft daarop begrijpelijkerwijs
geantwoord dat zij met de strekking
van dat rapport accoord gaat. Een andere
opvatting had ook niet kunnen worden ver
wacht. Wanneer de brandweer door een
moderner outillage van hare bluschmiddelen
de beschikking moet kunnen hebben over
grooter hoeveelheden bluschwater 'Aan tot
heden noodig werden geacht, dan ligt het
voor de hand dat de waterleiding alle mede
werking verleent om de moeilijke en verant
woordelijke taak, die de brandweer heeft,
zooveel in haar vermogen is, te hulpen ver
vullen. Wanneer de Waterleiding My. te
kennen heeft gegeven met de strekking
van het rapport accoord te gaan. dan zegt
dat niet dat zjj met den inhoud van d*.t
rapport accoord gaat. Dat blijkt ook duide
lijk uit het schrijven dat de directie d.d. 26
Juli jj. aan B. en W. heeft gezonden. Daar
in staat dat by den bestaanden toestand
een aantal brandkranen op het oogenbük
niet aan de eischen van duizend liter per
minuut zullen voldoen. Dat zyn dan die
kranen, welke geplaatst zyn op oude bui
zen van 80 en ook van 100 m.M. middellijn,
welke, om te voldoen aan een vroegere con
cessievoorwaarde voor de levering van ri
vierwater, door spoeling met aluin een aan
zetting hebben gekregen, welke bui
zen, naar het tempo in ae volg
orde waarin Gemeentewerken hare ver-
stratingen uitvoert, door nieuwe wor
den vervangen. Uit de verslagen vanaf
de na-oorlogsche jaren blijkt dat die ver
vanging ook geleidelijk plaats heeft, zocdat
dit euvel na eenigen tijd komt te vervallen.
Ook op die plaatsen, waar de water-aan
voer nog niet van twee kanten geschiedt,
kan de 1000 Liter niet worden verkregen.
Dat is dan het geval tusschen Karneiuelk-
sloot noordzijde en den spoorweg Gouda
Utrecht, in de Graaf van Bloisstraat en P.
C. Bothstraat en in de nieuwe straten van
de Korte Akkeren. Dat is een bezwaar, on
getwijfeld, maar een bezwaar dat bjj de uit-
loopers eener gemeente alleen dan is weg
te nemen, wanneer door nieuwe straataar.-
leg verbinding met andere gedeelten van
het buizennet mogelijk is, waardoor een
nieuwen watertoevoer kan worden verkre-
.-liJCj.
Er blykt een kardinaal verschil van op
vatting te zijn tusschen de directie van de
Waterleiding en den Gemeentelijken inge
nieur ten aanzien van de meting van de
capaciteit der buizen, zooals die door
laatstgenoemde is geschied. De directie te
van oordeel dat de meting, zooals die heeft
plaats gehad niet juist is. „Zekerheid om
trent het vermogen van dergelijke buizen
dient men door directe meting te verkrij
gen, zoo zegt de Directieven zij voegt daar
aan toe „dat de meting vry vim fouten
dient te zyn en dit is hier niet het geval ge
bleken." Waar de directie hier zoo positief
verklaart de meting van den ingenieur niet
als juist te erkennen, daar kan men kwalijk
zeggen dat de Waterleiding-Mij. het met
den inhoud van het rapport eens is. Bij
informatie by de Directie der Waterleiding-
My. heeft deze ons ook met nadruk ver
klaard dat het haar gebleken is dat de
toegepaste meting niet juist is, daar directe
pompproeven op een 80 m.M. buis op een
ongunstig gelegen gedeelte van Kort-Haar
lem verricht, eën resultaat van 1000 L. per
minuut in een meetbak hebben aangetoond.
Er te dus hier wel een zeer ernstig ver
schil van meening op een hoogst belangrijk
punt. Ook over de tweede en derde hier
boven genoemde, conclusie van den inge
nieur heeft de Waterleiding-directie een an
dere meening. En met diens oordeel over
het roesthoudend water kan zy zich, om
de wyze waarop dit is verkregen, evenmin
vereenigen. Wanneer op normale wyze wa
ter voor de drinkwatervoorziening wordt
verkregen is er geen sprake van dat er
roesthoudend water komt. Een geforceerd
onttrekken van water kan naar het oordeel
der Directie niet op één lyn daarmede wor
den gesteld.
Over deze quaesties zal de Raad toch
klaarheid moeten hebben, alvorens zich
over de conclusies van den Gemeentelijken
ingenieur een oordeel te kunnen vormen.
Wanneer er zulke verschillen in opvat
ting en beoordeeling blijken te bestaan, dan
te het zeker heel lichtvaardig dat
het Goudsch Volksblad van 25
Sept. j.l. in een hoera-artikel met een
portret van den wethouder Van Staal zon
der meer verklaart dat „het bestuui der
Goudsche Waterleiding-Mij. aan B. en W.
heeft meegedeeld dat het met den inhoud
van het rapport accoord gaat" en daaraan
toevoegt dat „de soc.-dem. raadsfractie en
in 't bijzonder de gecommitteerde der ge
meente, de wethouder Van Staal met oen
uitslag tevreden kan zijn!"
Wy vragen: welken uitslag? Bedoelt de
wethouder de conclusies van den in
genieur waarbij het Goudsch Volks
blad met geen woord melding maakt-
van de overwegingen door de Waterleiding-
directie, in haar brief aan B. en W. aan
gevoerd?
Indien er sprake kan sjjn van een uit .dug,
laat er dan komen een Uitspraak van de
onpartijdige commissie, die met kennis van
zaken het geheele Waterleidingbeiiryf kan
beoordeelen, de commissie, die eerst door
B. en W. is aanvaard, maar later overboord
te gezet, omdat de voorkeur werd gegeven
aan een commissie met Duys aan het hoofd,
wiens antecedenten het vertrouwen in een
objectief oordeel uitsluiten; de commissie
van onafhankelijke en ieder op zyn terrein
deskundige personen, waartegen de Water-
leidingiMy. te kennen heeft gegeven geen
bezwaar te hebben. Het moet toch verwon
dering wekken dat een zoodanige commissie,
waarvan een zuiver objectief oordeel kan
worden verwacht, niet de instemming blijkt
te hebben van B. en W., anders moest deze
commissie er al lang zijn! Voor een oplos
sing van bestaande geschillen moet dat
toch de aangewezen weg zyn!
Het is nu al sinds 1926 dat de wethouder
Van Staal tusschen de gemeente en de Wa
ter lei ding-Mij. een gespannen verhouding
heeft doen ontstaan en deze telkenmale
doet verscherpen.
Geen gelegenheid wordt nagelaten om te
pogen de Waterleiding-Mij. in verzuim te
stellen dat zy niet aan de eisflhen der con
cessie-voorwaarden voldoet Zulk een po
ging is thans ook de drang tot vervanging
op korten termy'n van de door aluin-aanzet
ting vernauwde buizen. B. en W. staan er
't Was feest voor de oudjes uit ver schillende inrichtingen in deze gemeente,
die Donderdag den mooien autotocht me emaakten van Oouda naar Leiden, Den
Haag en Scheveningen, welke door de V ereeniging van Huisvrouwen hier is ge
organiseerd.
Bovenstaande opname geeft een bee ld van de lange rif auto's, welke door de
eigenaars welwillend voor dit doel beschikbaar waren gesteld, op het oogenblik
dat de stoet vanaf 4e Markt gaat vertrekken.
op dat het tempo, waarin de vervanging
dezer buizen door nieuwe geschiedt, wordt
versneld. Z(jn daartoe dringende redenen
aanwezig, dan te dat volkomen verklaar
baar. Zyn deze er niet by den brand ir.
de brandweerkazerne o.a. is daarvan niets
gebleken dan kan dat voor de bestratin
gen moeilijkheden en bezwaren opleveren
voor de gemeente zelve.
Nu heeft de Goudsche Waterleiding-Mij.
aan anderen buiten Gouda opdracht gege
ven de vereischte werkzaamheden te ver
richten en daardoor hééft men bereikt dat
wat anders hier kon worden verdiend, nu
naar buiten gaat. Of dit een plaatselijk be
lang js, wagen wij te betwijfelen.
Indien wethouder Van Staal in 't bijzon
der daarover in het Goudsch Volksblad zyn
tevredenheid uit, dan is dat een tevreden
heid van zeer byzendere soort. Tevreden
heid, die meer lijkt op blijdschap over eigen
dwingelandij.
Zoo dient men het belang der gemeente!
O* niawa Ragaari"g ia Ooatanrijk,
Een be$o$ging van de Hetmwehieti te wachten.
Het ministerie-fetreeruwitz. dat in Oosten- koos ten gunste van de*borgerwachten. Bo-
rijk thans van tiet tooneci is verdwenen, vendien bestonden tusschen de soeia&l-de-
heeft niet lang geregeerd, daar het in April
liet kabinet, onder leiding van monseigneur
Seipel, verving. Laatstgenoemde zag geen
kans meer tegen den stroom op te roeien
daar deze te sterk werd. Dat behoeft niet te
verbazen, gezien den parlementairen toe
stand in Oostenrijk: de Christelijk-socialen
toch zijn in 't parlement door 73, de sociaal
democraten door 71 personen vertegenwoor
digd. De oppositie der sociaal-democraten
was dus een factor, waarmee voortdurend
rekening moest worden gehouden. Dat de
christelijk-socialen zich konden handhaveu,
was dan ook te danken aan het feit, dat zij
een coalitie vormden met de GrootrDuit-
schers en den Landbond, die onderscheiden
lijk twaalf en negen zetels hebben.' Wanneer
de regeeringspartjjen bij voortduring eens
gezind waren geweest, had dr. Seipel ach
indertijd wel kunnen handhaven, doch zoo
wel in den boezem der christelijk sociale
partij zelf als tusschen de coalitie-partijen
onderling gaf het meermalen haken en
oogen. Dr. Beipel, die tegenover de sociaal
democraten geen soepele houding vermocht
aan te nemen, zag dan ook geen kans om
op een behoorlijke wijze verder te regeeren
Zoo gebeurde het, dat Streeruwitz, even
eens tot de christelijk-sociale partij beboe
rend, hem verving. Deze was een persoon
lijkheid, die de sociaal-democraten althans
beter konden verdragen, omdat hij zich niet
zoo uitdagend anti-socialistisch oriënteerde
moor aten en Seipel felle godsdienstige te
genstellingen. Overigens liepen de sociaal-
demociaten ook niet met het kabinet-
Strecruwitz weg, omdat dit gedeeltelijk be
stond uit ministers, die reeds tot het vorige
kabinet van den minister van defensie V&u-
goin behoorden, die beschouwd worden als
een eerste „socialistenvreter".
De drie partijen, die tot dusver de regee
ring vormden, waren het er echter over
eens, dat voor den post van bondskanselier
eersten minis ter,, zouden wij kunnen zeg
gen) bovenal de president van politie, Scho-
ber, in aanmerking kwam. Deze gaat door
voor een krachtige persoonlijkheid, van wia
men aanneemt, dat hij zal weten te voorko
men, dat de partijen buiten het parlement,
d.w.z. gewapenderhand, hun veeten uitvecn-
ten. Schober geniet bovendien de achting van
't buitenland, zoodat het te hopen is, dat on
der zijn leiding in Oostenrijk de rust weer
terugkeert en hij alle omwentelingspogin
gen in de kiem verstikt. Want wanneer dit
niet lukt, zal het buitenland Oostenrijk zijn
credieten onthouden en hij een burgeroor
log zou nauwelijks een ingrijpen der vreem
de staten achterwege kunnen blijven. Scho
ber, die met zijn te Weenen aanwezige mi
nisters gisteren reeds door bondspresident
Miklas is beëedigd, is door de burgerlijke
pers in Oostenrijk over het algemeen wel
willend ontvangen, terwijl de sociaal-demo
craten afwachten, welke houding hij zal
els Seipel, die bij de krachtige roode oppo
sitiepartij ten zeerste wss gehaat, omdat
Seipel h. i. op onrechtvaardige wijze partij
aannemen. Rechtstreeks onvriendelijk schij
nen zij zich over hem nog niet te hebben
u'tgelaten. Met spanning ziet men onder-
tusschen den komenden Zóndgg tegemoet,
omdat dien dag de Heimwehren, naar zij
hebben laten weten, naar Weenen, het roo
de bolwerk, zullen oprukken. Om vreed
zaam te betoogen? Of om naar de macht
waarnaar deze fascistisch* organisatie zoo
zeer hunkert, te grijpen? Schober is de lei
der der politie en wanneer de burgerwach
ten werkelijk iets kwaads in den zin heb
ben, heeft hij Zondag gelegenheid om even
tueel zijn macht te toonen. In Juli '27, toen
in Weenen eveneens een rebellie uitbrak
heeft hij o<p een kranige wijze, die niet
kwaad bloed zette door buitensporig optre
den. de orde weten te herstellen. Eén der
bTaden heeft Schober „de hope des Vader
lands" genoemd. Ieder, die het wel meent
met Oostenrijk, koestert den wensph, dat de
verwachtingen, die in deze uitspraak tot
uiting komen, verwezenlijkt mogen worden.
Reeds nu is Schober zoo verstandig ge
weest al werd aandrang in dezen zin op
hem uitgeoefend, geen vertegenwoordigen
der burgerwachten in de regeering op te ne
men. Dit zou een uitdaging de sociaal-de-
moe raten hebben beteek end
BÜITENLAND8CH NIEUWS.
ENGELAND.
De reis vsn Mac Donald.
Nog een verklaring van MacDonald.
Vóór zijn vertrek naar dg Vereenigde Sta
ten gisteren legde de premier een verklaring
af tegenover de perg, waarin hij zegt:
„Ik zie met groote vreugde mijn reis naar
de Vereenigde Staten en Canada tegemoet,
evenals naar de hernieuwing van oude en
het maken van nieuwe vriendschappen daar
Doch dit bezoek is natuurlijk een officieel
bezoek en heeft politieke zaken ten doel. Ik
verwacht niet dat mijn oponthoud te Wash
ington tot opzienbare gebeurtenissen aal lei
den. Een- der redenen daarvoor is. dat de
loopende onderhandelingen betreffende de
ontwapening ter zee zoover zijn gevorderd,
dat zij thans op een breeder internationaal
plan moeten worden gebracht. Alvorens er
voortgang met de ontwapening ter zee kon
worden gemaakt was het noodig dat Wash
ington en Londen middelen bedachten om
een eind te maken aan de impasse, die in
1927 te Genève was ontstaan. Het verheugt
mij te kunnjan zeggen dat wij te dezer zake
zulke goede vorderingen hebben gemaakt,
dat naar wij hopen het oogenblik is aange
broken, dat de vijf maritieme mogendheden,
die de verdragen van Washington teeken
den, kunnen worden uitgenoodigd tot en
zich verheugen over den gemkkigen uitslag
van een conferentie. Indien alles naar
Kunstherfst In Duitschland
(Van onze speciale medewerker.)
In Duitschland concentreert zich het
kunstleven geenszins alleen in de hoofdstad.
Het Ryk bezit in het Westen en in het Zui
den steden met een ontwikkeld kunstleven.
Dit blykt duidelijk uit de reeks tentoonstel
lingen, die dezen Herfst in verschillende
Duitsche steden zal worden gehouden.
Een overzicht van de hedendaagsche
kunst zal men kmrfflen verkrygen op de
tentoonstelling „Nieuwe Kunst",, die in het
Museum van Hamburg-Altona zal worden
ingericht, na vooraf in de Arangerie te
Kassei te zyn ondergebracht. Deze tentoon
stelling is op eigenaardige wyze tot stand
gekomen: Men liet een paar jonge schil
ders door Duitschland reizen en zy kozen
overal de beste doeken voor de tentoonstel
ling uit. Hun keus viel niet alleen op wer
ken van bekende moderne en ultra-moderne
meesters. Zy ontdekten ook jonge schilders
en beeldhouwers, die het ontdekken waard
waren en wier werken een by uitstek inte
ressant karakter aan deze tentoonstelling
verleenen. Wil men namen hooren der be
kende hier vertegenwoordigde kunstenaars
Onder de schilders vinden wy Hofer, Heckel,
Pochstein, Rohlfs, Miiller, Gross, Schlem-
mer, Baumeister, Kandin^ky, Klee en Fei-
iringer. Onder de beeldhouwers Kofóe, Me
vrouw Sintenis, Wolff, Belling, Mataré,
Karsch en Lehmann.
Wie te Frankfort vertoeft, kan aldaar
tusschen 24 en 27 October a.s. deelnemen
aan het „Congres voor modern Bouwwezen",
waarop voornamelijk over de kleine wonin
gen zal worden gesproken. Het woord zal
hier o.a. worden gevoerd door Arteris (Ba
zel, Gropius (Berlijn), May (Frankfort) en
Le Corbusier (Parijs). Einde September
wordt te Dresden een belangrijke kunstten
toonstelling gehouden. Men zal hier werken
vinden van talrijke der hierboven vermelde
meesters. De tentoonstelling zal echter niet
zoo bewust begrensd zijn. Schilders en
beeldhouwers uit Dresden en München, en
voorts ook kunstenaars der oudere genera
tie zullen hier vertegenwoordigd zyn. Van
bijzondere beteekenis zal op deze tentoon
stelling de afdeeling voor bouwkunst zijn.
Men zal hier de reeds klassieke werken van
Peter Behrens, de kerken van Bartmng, de
ontwerpen van Ernst May, den schepper
van het moderne woningwezen te Frankfort
van Mandelssohn en Haeser kunnen bewon
deren.
Het hieuwe aan den Rijnoever te Dussel-
dorp gélegen mnseum, met zijn rijk" kunst
schatten, is éen bezoek overwaard. Van Dus-
seldorp is het een sprong naar Essen met
zyn Folkwang-MOBeum, dat wellicht het
modernste museum van de wereld is. De
architectuur van het gebonw, de inrichting,
de organisatie alles is in den stijl van
de twintigste eeuw. Men vindt hier, naast
elkaar, meesterwerken van oude kunst en
belangrijke doeken van jongere kunstenaars
Men -wil hier het bewijs leveren, dat alle
groote kunstscheppingen onderling met el
kaar verbonden zijn en onafhankelijk van
eiken tijd. De „Kestner-Gesellschaft" te
Hannover opent in October het wintersei
zoen met een tentoonstelling van werken
van Mur.ch, die op de Duitsche kunst eon
sterken invloed heeft uitgeoefend. Men
vindt op deze tentoonstelling doeken uit de
verschillende tijdperken vin de ontwikkeling
van den meester, doeken, die zich in het
bezit van de „Kestner-Gésellschaft" bevin
den of die door musea en verzamelingen
voor deze tentoonstelling in bruikleen zijn
afgestaan.
Uiterst belangrijk is het aanstaande B*r-
Hjnsche kunstprogramma. Van internatio
nale bf:teekenis zal in de eerste plaats de
tentoonstelling van werken van Corot zyn,
die in October bij Bruno Cassirer zal wor
den gehouden. Dë voornaamste werken van
den meestér uit het bezit van musea en ver
zamelingen der gansche wereld zullen hier
vere enigd zijn. pe groote „Herfsxtentpon-
stelling" vifidt in de maanden October en
November plaats. Hier zullen, getrouw aari
de traditie, alleem tejékeirfngen, aquarellen,
pastels, etsen en beeldhouwwerk vereenigd
zijn. Niet alleen werken van bekende mees
ters, zooals Liebermann, Slevogt, Orlik, Ho
fer, Pechstein enz. zullen hier kunnen wor
den bewonderd. Ook een aantal begaafde
jonge kunstenaars zullen worden uitgenoo-
digd hun werken hier ten toon te stellen.
De meest bekende beeldhouwers en schil
ders ontmoeten wy in October en Novem
ber in de „Sezeasion". In het „Glaspalast"
zullen in October de ultra-radikale kunste
naars vereenigd zijn op de tentoonstelling
der zoogenaamde „Juryfreie", die ditmaal
met de „Novembergroep" samenwerkt. De
Italiaansche „Novecentisten" zullen als gas
ten op deze tentoonstelling vertegenwoor
digd zyn. Bij Flechtheim zullen de Duitsche
en de Fransche kunst op waardige wyze zijn
vertegenwoordigd. Deze firma kondigt o.a.
een tentoonstelling van werken van den
beeldhouwer Georg Kolbe aan, alsook een
jubileumtentoonstelling van doeken van den
vijftigjarigen Paul Klee, die door zijn gees
tige abstracte schilderkunst ook in het bui
teland naam heeft verworven. In November
volgt bij Flechtheim een tentoonstelling van
teekeningen, aquarellen en pastels van
Fransche kunstenaars en wel van de groote
Impressionisten tot de Surrealisten.
In de Galerie Moller zal in October een
tentoonstelling worden gewijd aan het werk
van Paul Klee, Kandinsky, Feininger en
Jawtensky. De drie eerst genoemden lijn
professoren aan het „Bauhaus" te Dessau.
Wertheim kondigt voor de maand Novem
ber een tentoonstelling „Ontwikkeling van
de graphiek van haar oorsprong tot heden"
aan. By Hartberg wordt midden October
een tentoonstelling gehouden van werken
van den eerst 23-jarigen schilder Karl Wal-
ther, een uiterst begaafden autodidakt, die
als zoon van een zeer armen herbergier in
een voorstad van Leipzig werd geboren en
die twee jaar geleden met een eerste even
eens bij Hartberg gehouden tentoonstelling,
groot succes behaalde. De kritiek was eens
gezind in haar lof en biet minder dan 32
doeken van den jongen kunstenaar werden
door bekende verzamelaars verworven.
Vermelden wij ten slotte, dat door het
„Graphische Kabinett" te München, oen ten
toonstelling „van Ingres tot Picasso" wordt
voorbereid. Hier zullen teekeningen en et
sen van alle groote Fransche meesters van
de laatste eeuw kunnen worden bewonderd.
Daarna volgen tentoonstellingen van werken
der teekenaars van den „Simplizissimus" en
van de etsers van h$t jaar 1800. Door den
zelfden kunsthandel wordt in November een
tèntoonstelling van nieuwe werken van
Beckmann georganiseerd. Deze is dit jaar
met zyn voornaamste werken vertegenwoor
digd op de Carnegie-tentoonstelling.