RHEUMAT1EK
BALANSOPRUIMING
WISBRON LIFFMANN
Lewenstein's
vóór
mis
Boekhandel Van Hurk
MOOIE ïrioiiiio
f
een goed verzorgd, geïllustreerd
KERSTNUMMER VAN DE GOUDSCHE COURANT
w
DE GOUDSOIE FRUITHANDEL
Anijszaad
Anijsspiritus
KLEIWEG 88
GOUDSCHE COURANT ZATERDAG 14 DEC. 1929 - TWEEDE BLAD
RADIO
Weet U het al
Goudsche Dienstverrichting
ii
ZATERDAG A.S.
MT Eén prachfgelegenheid voor doeltreffende publiciteit.
Uit den Goudschen Raad.
KINDERMIDDAG
Boekhouden Handelsrekenen
OPLEIDING VOOR PRAKTIJK
EN EXAMENS
J. L. Af* BRAAK 10
BOERS Co. R'dam
lÉaeiseerMliig DE HUN Us.
S. S. van Dantzig
Smakelijk en Voordèelig is
WISKUNDE
Tel 613 JOH. C. V. WINGERDEN Tel 613
Turfmarkt I - Telef. 344 - Gouda
Zeer snelle verhuizingen met auto-verhuiswagens van
en naar aHe plaatsen.
Transport van Piano's, Orgels, Brandkasten, ens. ens,
ALTIJD ONDER GARANTIE.
Goedkoope prijzen. Zeer nette behandeling.
Fa. P. J. Ravet en Zonen
Bedwateren
ZATERDAG 14 DECEMBER
20 KORTING 20
Kanfoor-
Winkeljassen
E KLEINE WINST"
HEDEN BEGINT
C. A.B. BANTZINGER
DE GOUDSCHE
Fraai
Sterk
Goedkoop
inoodigdneden
Buitengewone verspreiding, ook bulten Gouda
Vereeniging van Huisvrouwen
Afd. Gouy.
Voor de te houden
op 21 Deoftmber,
in de Sociëteit DE RÉUNIE, zijn
vanaf 17 December kaarten te bekomen
bij de bestuursleden ad. 40 cent, alles
inbegrepen. Elk lid kan 2 kinderkaar-
ten bekomen.
Leden hebben vrije toegang.
Leeraar M. O. Burg. Martenss. 24
Handelsrecht Handelskennis
O. wan Leeuwen
Tuinstraat 85 Qouda
In- en verkoop van
alle soorten ledige vaten.
Stempel- en Naamplaatfabriek
KEIZF.RSTR. 6 HANG 52
f ELfcF. 57194, (GEEN FILIALEN)
2.per week. GEHEEL COM
PLEET GEPIiAATST 125.—.
H APPÈL, Snoy straat 69, GOUDA.
Steeds voorradig alle maten prima
gebruikte Autobanden,
2e Weenastraat 17, Tel. 43929, R'dam
N. W. O. Goederen van
Jansen Tilanus
Friezenveen.
een volvet Kilo Kaasje 1.25
een busje groene Kaas 25 cent
pen pond Delft's Roem 70 cent
een pakje Margarine 17 cent
V. 6. TEEKt NS, Gouwe 55, Gouda
Kaashandel in 't groot en klein
BOUWKUNDIG BUREAU
J.C. HENRI VAN INGEN
Botterdam - Vlietstraat 8b - Tel. 11748.
Verzorging van Exterieur, Interieur, Hin
derwet, Drankwet, enz. Alles tot het vak
behoorend.
H. BROUWER DE KONING
Spiericgstraat 153 Gouda.
Ons brood werd bekroond i
Arnhem lt?S, 's-Boech 1924, R'dam 1*28,
Dordrecht ea Utrecht 1937.
i«uen aangeboden, op zeer billijke voor
waarden, voor leerlingen H. B. 8. en
Gymnasium, voor candidates BOUWKUN
DIG OPZICHTER, enz. door
P. S. DAUVILLIER.
761 10 B. MARTENSSINGEL 12.
Hebt gij last van rheumatisehe pijnen? Wordt gij gekweld
door jicht? Zette zich veel urinezuur vast in uw gewrichten?
Lijdt gij ondragelijke pijnen? Zocht U vergeefs genezing?
Besteedde U reeds veel geld zonder succes Wendt U dan thans
vol vertrouwen tot ons en gebruik de geneeskrachtige kruiden
van deai kruidkundige Jacob Visser, en ogk gij zult genezing
vinden, zelfs wanneer tot dusver niets instaat was U Uw
gezondheid te hérgeven.
Dagelijks ontvangen wij dankbetuigingen van velen die, som
tijds na jarenlang lijden, volkomen herstelden.
Vraag inlichtingen, die U gaarne gratis en zonder eenige
verplichting worden toegezonden. Vul onderstaande bon in en
vermeld kort met welke moeilijkheden U te kampen heeft.
Hierlangs afknippen.
Aan den Geneeskrachtige Kruiden-Handel JACOB VISSER»
Daniël Willinkplein 12, Amsterdam. BON A. 4.
M.H. U gelieve mij zonder eenige verplichting, gratis en
franco volledige inlichtingen te verstrekken omtrent Uw ge-
geneeskundige kruiden, tegen RHEUMATIEK.
Ik heb last van
Naam
Straat
Stad
90
BON A. 4.
dat wij op elke order een GRANITO
KLOKJE met goed loopend uurwerk
CADEAU geven Zie de Etalage
Bleekcrssingcl Gouda
- in Kunntflranintwnrkan -
Firma Wad A. Rietveld.
LANÖE T1ENDEWEO 27 -
heeft In voorraad
BLAUWE DRUIVEN
TAFELPEREN
TAFELAPPELEN
SINAASAPPELEN
MANDARIJNEN
CITROENEN
BANANEN
TEL^r 313
NIEUWE VIJGEN
DOOSJES TUNIS-DADÈLS
DOFFE KASTANJES
VRUCHTEN IN GLAS
VRUCHTEN IN BUK
DIVERSE SOORTSN NOTEN
BUSGROENTEN (merk Sleutels)
Beleefd aanbevelend. L. N. POLDERVAART.
Schilders, Oosth.ven 65, Tel. 280
QOUDA18
kan genezen worden
door 't gebruik van
„B N U RA"
Twee gulden per
flacon bij Apothekers
en Drogisten. 14
Op alle modeartikelen! KouianlHandschoansn
ao Corsetten enz. uitsluitend contant
m
Het adres voor
is
Korte Tiendeweg 22
GOUDA
BIJ
Markt 18-19 - Gouda
Koopjes in alle afdeelingen.
Zie de Etalages
Op alle artikelen die niet in de
Opruiming zijn 10 korting
A CONTANT
Geen zichtzendingen
30
GRAFZERKEN GRAFKRUIZEN
SCHOORSTEENMANTELS,
Ornamenten in alle stijlen.
Beleefd aanbevelend, 2526 10
Firma J. M. van Buursn
Steenhouwerij
VIJVERSTRAAT 12, GOUDA.
GAPER HARKTE
LIKDOORN
TINCTUUR
BOEKHANDEL 1 VERSCHOOR,
Qouda Dubbele Buurt 3
VERSCHIJNT
AdvertentlBn voor hol KERSTNUMMBR worden gaarne spoedig Ingewacht.
Da ADMINISTRATIE - Markt 31 - Tslefoon 82-
Het loonbesluit gereed. Hoe Groep VII ontstond en verdween
Zondagsdienst voor het Turfsingel-pontje en Zondags-
voor de Jan Kattenbrug! De Gemeen lebank
ren en credietverleenen. Evoluties van de raadsleden
Verkerk, Middelweerd e.a.
De Gemeentebegrooting voor 1930 is nog
niet aan de orde geweest en niettemin heb
ben in den Goudschen Raad in de jongste
zitting debatten plaats gehad welke in ster
ke mate herinneijen aan het politieke steek
spel dat b?j de hegrootingsbehandeling
pleegt gegeven te worden.
Bij het leggen van de laatste hand aan
het loonbesluit voor de gemeentewerklieden
hebben we merkwaardige dingen gehoord,
waarvan de bestaansmogelijkheid bij an
dere dan bij overheidsbedrijven n et wordt
aygenomen. We doelen hier op de onthul
lingen, die er door de heeren Overhand en
Heerbens zijn gedaan omtrent het cjntstaan
van een nieuwe groep werjeers in gemeente
lijken dienst. Een daarvan, voor wien zoo
het heet de nieuwe groep in het leven ia ge
roepen. werd, om op een liooger salarisplan
te worden gebracht met niet minder dan 4
titels begiftigd, waarbij kwam vast te staan
dat deze functionaris, den in drie qualitei-
ten tegeiijk optredend werkman is, die
tevens als chef fungeert over dezen zelfden
man. En omdat het wat al te mal leek
voor dezen vier-eenheidsmensch een aparte
loongroep te vormen, zouden er een drietal
andere „chefs" ontdekt zyn om den eerst-
genoemden niet in zyn eentje te behoeven
te laten staan.
Weliswaar is tegenover deze ongeloofe-
ljjk klinkende bewering als ander argument
voor plaatsing in een hoogere loonklasse
aangevoerd dat de betrokkenen op deze
wjjze niet meer zouden kunnen halen
„enorme overwerkbedragen", een overwerk
van 25.— werd genoemd, wat al even
vreemd klinkt. Het een zoowei als het ander
toont aan dat in overheidsbedrijven ver
houdingen bestaan, welke men tevergeefsch
elders zoeken zal. Gelukkig heeft de meer
derheid van den Raad de voile consequenties
van hetgeen werd voorgesteld, niet aange
durfd en is er op voorstel van wethouder
Sanders een middenweg gevonden die ver
hinderde dat de dwaasheid ten top werd ge
voerd.
Ten aanzien van een andere financieele
aangelegenheid de steunregeling der
werkloozen betwistten de rJc. wethouder
Koemans eh zy'n soc. dem. collega Van
Staal elkander wie van hen beiden nu wel
het meest voor de weVkloozen heeft gedaan,
welk ruzie-tje de heer MugJwijk luter uit
buitte om beide heeren, toen het er om ging
om de veerlieden van het Turfsirigel-pontje
op Zondag vry te seven, instede van hen
uitbreiding van den Zondagsdienst op te
dragen, inconsequentie voor de voeten te
werpen en vanuit den Raad de Zondags-
werkers toeriep: Van je vrienden moet je 't
maar hebben 1
Dat Turfsingel-pontje is al jaren
speelbal voor den Raad, waarmede men tel
kens poogt te kaatsen, Nu w^s het spel wel
zeer geanimeerd.
Tegenover den bestaanden toestand/van
Zondagsdienst stelde men van a. r. zijde de
absolute stopzetting van den Zondagsdienst.
Daarop volgde een ander uiterste: open
stelling Zondags tot middernacht, welke door
het meerendeel deij s. d. leden werd voor
gestaan. Een voorstel des te merkwaardi
ger, omdat juist op aandrang van soc. dem.
leden het openstellen van de Jan Kattenbrug
Zondags onmogelijk werd gemaakt .ifet
heette nu wel SSt met het Turf singelpintje
een verkeersbelang is gemoeid en daA dit
voor de Jan Kattenbrug niet geldt, maar
waar in deze aangelegenheden het principe
Zondagsrust een hoofdrol speelt, daar ip
het duidelijk dat het argument om het
Turfsingelpontje op Zondag tot 's nachts
12 uur te laten varen, uit een oogpunt van
verkeersbelang slechts als een gelegenheids
argument kan worden aangemerkt.
De kosten aan deze dienstuitbreiding,
waarvan de noodzakelijkheid niet is aange
toond, hebben geen rol gespeeld, al werden
die door Mr. de Witt Wijnen op 1100.
becijferd. Een poging door den heer
Kamphuizen en anderen gedaan om den Zon
dagsdienst te beperken, kon dan ook geen
meerderheid halen, ai konden ook wethou
der Sanders en Mevr. van Damtzig het
standpunt hunner party gehooten in deze
tiet deelen. Dat ten slotte een openstel
ling van den Zondagsdienst tot 's avonds
11 uur op voorstel van B. en W. werd aan
vaard, doet aan het wezen dezer zaak niet
«t De geheele behandeling dezer aangele
genheid heeft by ons den Indruk gewekt
dat de gevallen beslissing meer sis een
reactie moet worden beschouwd op de po
ging om geheele Zondagssluiting te verkry
gen.
De behandeling van het voorstel tot het
instellen van giroverkeer by dei; ophaal
en stortingsdienst hoeft frappante momen
ten gegeven. Dat kon ook niet anders. Wat
de wethouder van financiën thans wilde
was vorig jaar November pas door den
Raad afgewezen. En nu bleken de tegen
standers van Nov. '2S de medestanders van
den wethouder te zijn geworden. Echter nog
niet geheel en al ,want over de bevoegd
heid van crediet-verleening door de ge
meentelijke bank aan vereenigingen en in
stellingen is nog niet beslist, dit zal nu a.s.
Maandag geschieden.
Er is niets veranderlijker dan de mer.sch.
Op 5 Nov. 1928 ^bestreed de heer Verkerk
met alle kracht de toen voorgelegde voor
stellen. Van een gemeentelijke girobank
wilde hy niets weten, reeds zag hy een ge
meentelijke hypotheekbank in 't verschiei
en risico mocht de gemeente onder geen om
standigheid aanvaarden. En daarby, de ge
meente mocht zich op dat pad niet hegeven,
daar lag niet de uitbreiding der o verheids
taakt
En nu een jaar later verklaart
dezelfde heer Verkerk, zich voorstander
van den nu voorgestelden girodienst, dien
hij noodzakelijk acht. Sterker, hy dient zich
als de vader van dat voorstel aan!
Is het wonder dat zijn medebestryder van
vorig jaar Mr. de Witt Wynen daarover
zijn verbazing uitte en den heer Verkerk
even voorhield wat deze den 5en November
'28 had gezegd, dat hij dus thans zijn baadje
had gekeerd? En dat zijn verbazing nog
grooter werd toen bleek dat de heer Ver
kerk zich niet bewust was van de betrekt
nis van het voorstel, aat thans zoo uoor hem
werd verdedigd? Want dat de crodietver-
leening door de gemeente, die in het voor
stel is opgenomen, niet door hem was op
gemerkt? Ja, dat de heer Verkerk zelfs
aanvankelijk bestreed dat het om ..crediet-
verleening" ging? En even later, toen het
hem zwart op wit werd getoond, uitviel dat
in de commissie voor de financiën niet ovor
ciedietverleening was gesproken en dat dit
dus niet in behandeling kon komen 1
Met een bruusken aanval op de liberalen
is de heer*Verkerk, blijkbaar wat geprik
keld, Mr. de Witt Wijnen te l$f gegaan,
tot groote vreugde van wethouder van
Staal, naar deze zelf verklaarde. Er laaide
even het vuur van den politieken stryd!
Het flitste over en weer. Even maar! Toen
was het bedaard.
Het was geen gelukkige
avond voor den fjnancieelen
specialist der a.r.-fractie!
j»
De ommekeer der a-.k.-fractie was niet
minder opvallend. Behoorden niet c!c heeren
Middelweerd en Koemans tot de bestrijders
der voorstellen vorig jaar? En thans waren
de rollen gekeerd. De heer Middelweerd
verklaarde dat het tegenstemmen vorig
jaar geschiedde uit
„tactische" overwegingen
De wethouder van Staal karakteri
seerde het gewijzigd standpunt door de
mededeeling dat deze groep hem thans niet
zoo vijandig meer is als vorig jaar.
Men kan zelf de conclusie nu trekken!
De Girobank is er natuurlijk gekomen of
liever gezegd door den -Raad gesanction-
neerd, want ze was al reeds geruimen tijd
in werking, al was dit in strijd met de ver
ordening.
En ook het tweede gedeelte van het voor
stel zal wel door den Raad worden aanvaard.
„Credietverleening door de gemeente aan
vereenigingen en instellingen, de opname
daarvan in de verordening is een
quaeatie van redactie
en in de commissie voor de Financiën
spreekt men daarover niet, zoo zei het de
wethouder van Staal 1 Het moet nu Maandag
blijken of de heer Verkerk daaraan ook die
beteekenis hecht, of hy de riaico's, die hy
in Nov. 1928 aanwezig achtte, niet meer
erkent, en of hij van oordeel is dat de ge
meente het pad moet opgaan, door hem
vorig jaar met zooveel kracht bestreden.
Da Engelscba troepen hebban hot bezatte
gebied verlaten.
De Britsche vlag te Wiesbaden neergehaald.
De liquidatie van den wereldoorlog komt
tot uiting in het geleidelijk opheffen
Tan do bezetting der Duitsche gebieden.
Terwijl de Amerikanen al geruimen tijd zijn
ratrokken, heeft het verblijf der Engel
man in Duitschland Donderdag een einde
genomen.
Op 12 December bestond er, van twee-uur
^middags af, geen Britache bezetting meer
Duitschland. De bevelvoerende generaal
v&n 't Engelsche bezettingsleger, Thwaites,
^rsaheen Donderdag op genoemd tijoMip
het regeeringsgebouw te Wiesbaden met
Bln staf, om persoonlijk van de autoriteiten
J40 Wiesbaden en die van Hessen aéscheid
"««en. Hij hieid hierbij, in 't Duitsch,
rate, waarin met name de wenech, dat
*>Urerenvereoeeing een feit mocht wor-
*«4 geoit.
"•Mop werd de Engelschë vlag van het
hdtal Hohemoltern, waar het Britsohe
hoofdkwartier was gevestigd en waar zij
sinds December 1925 had gewaaid, neerge
haald. Bij deze plechtigheid waren ook te
genwoordig de Fransche bevelhebber van
Mkinz, generaal Guillaum&t, alsmede verte
genwoordigers der Rijnlandcommksie.
Het Duitsche publiek, dat niet in grooten
getale was verschenen, was waardig-zwij-
gend getuige van het neerhalen der Union
Jaok. Het valt echter te begrijpen, dat er
vreugcflKvas in de harten der toeschouwers
onvdat^BUieroemde Kuretad van nu af aan
nog w Am iet de vrijheid volkomen heeft
herkragMHt maar niettemin heeft opgehou
den eejggmiizoen van een vreemde troe
penmacht te zijn.
Vandaag is het precies elf jaar geleden,
dat de Franaciien Wiesbaden binnen ruk
ten. Juist Wiesbaden had steeds ernstig
Schoonhoven'! Raadhui*
herboren.
-"■'H fi
Het oude, uit de 15e eeuw dateerende
raadhuis van Schoonhoven is herboren.
De toestand van verval waarin het in den
loop der jaren was geraakt, heeft het noodig
gemaakt dat tot een grondige restauratie
van heft gebouw, in a>l zijn deeden, moest
wordien overgegaan. Than# is deze restau
ratie gereed en a.a. Donderdag zal dit her-
nieuwe raadhuis in tegenwoordigheid van
tal van autoriteiten met eenig officieel ver
toon in gebruik worden genomen.
Schoonhoven's burgemeester, Mr. F. L.
J. E. Rambonnet, heeft Woensdag j.l. de
pers naar het oude stedeke aan de Lek ge-
noodigd om haar te toonen hoe het geres
taureerde historische gebouw er thans uit
ziet.
Midden in het stadje aan de Haven, waar
de binnengracht over «enigen afstand is
overbrugd, staat het oude stadhuis. In 't
midden der overbrugging wijet een ate en en
cirkel de plaats aan waar da laatste heks
van Schoonhoven ten doode werd gedoemd.
Voor hen, dóe het oude stadhuis hebben
gekend met zijn zwaren hardsteen en trap
daarvoor met monumentale leeuwen ver
sierd, is het nieuwe gebouw schier onher
kenbaar geworden, ëlechtlr hei sierlijks
torentje herinnert aan het verleden.
Burgemeester Rambonnet heelt in de in
tieme kleine raadzaal van de geschiedenis
van dit stadhuis én van de plannen en uit
voering der restauratie verteld. Oorspronke
lijk bestond het gebouw uit twee gedeelten,
het bovenste gedeelte, waar de vroedschap
zetelde en beneden, waar de schutterij ,wge
gehuisvest," welke bedde gedeelten slécht!
met een wenteltrap met elkander in verbin
ding stonden. Zulks klaarblijkelijk teneinde
de vroedschap de noodige veiligheid te ver
zekeren tegen de woelingen van de straat,
die in de rumoerige tijden der 15a en 16e
eeuw nog al eens voorkwamen.
Later jn de 17e eeuw is aan de voorzijde
de blauwe hkrdsteenen trap gebouwd met
bordes, waarop het stadsbestuur zich 'kan
vertoonen en vanwaar de officieele afkondi
gingen plaats hadden.
Weer later is een bijgebouw aan het raad
huis toegevoegd, hetwelk tot raadzaal werd
bestemd, welke raadzaal thans nog vrijwel
geheel ongewijzigd is geblevten.
De bestuurders van de de 19e eeuw heb
ben het gebouw zooveel mogelijk gemoderni
seerd en daardoor verknoeid.
Het is vooral aan den vroegeren burge
meester van Schoonhoven Van Kempen te
danken geweest dat de restauratie van het
in vervallen toestand geraakte gebouw mo
gelijk is geworden. Rijks Monumentenzorg
heelt toen een"plau van restauratie gemaakt,
nuar de inzichten van de deskundigen De
ötuers en Cuypers, die voorstonden een res
tauratie naar den oorepronkelijken toestand,
maar dit zeer fraaie ontwerp van den onder
directeur Muller is nooit uitgevoerd.
Er is in Monumentenzorg een nieuwe
atroouiiug ontstaan, die uitgang van het
denkbeeld dat het niet meer aanwezige moet
worden gerestaureerd in den stijl van dan
tyd der restauratie en zou is het mogelijk
geworden dat de thans tot stand gekomen
restauratie een mengelmoes van diverse stij
len is geworden.
De voor- en zijgevel zijn geheel gerestau
reerd in nieuwen stijl, strakke muren, met
rechthoekige ramen en een massieve groote
trap. Deze zijn opgetrokken uit den aan
wezigen mergelsteen, welke is aangevuld
uit de lakenhal van Yperen. Aan den gevel
prijkt klein beeldhouwwerk .van Altorf.
Daar waar de gevel eindigt en het dak be
gint, heeft men een balustrade aangebracht
met een groot aantal bogen, hier en rfinr
onderbroken met voetstukken voor leeuwen,
welke verschuilende wapenschilden dragen.
Deze leeuwen bevonden zich voorheen groo-
tendeols op de balustrade van de toenmaals
bestaande hards teen en trap. Ten aanzien
van deaen gevel valt het zeer te betreuren,
dat niet is uitgevoerd het oorspronkelijk
plan van de Rijkscommissie voor de Monu
mentenzorg, hetwelk in 1916 in *teekaaing is
gebracht door den architect Muiier. Daarin
waren de oorspronkelijke boogramen gepro
jecteerd en was 't geheel in ouden stijl weer
gegeven. De nieuwe stroomdng in de Rijks-
twiuiniasie Ikon zich in 1926 daarmee niet
meer vereenigen, mede tengevolge van on
oplosbare technische bezwaren.
In de ramen zijn «eer mooie gebrandschil
derde voorstellingen van den kunstenaar
Van der Stok aangebracht.
Het fraaie torentje dat geheel van hout
is, bekleed met platen lood, is eveneens ge-
ttonh-gübeel imdg» onrtyusfll
Het maakt een coqUet fighti/"op dien mas
sieven onderbouw.
Bijzondere wermeküng dient het eveneens
geheel gerestaureerde carillon,, bestaande uit
38 klakken. Een deel dezer klokken is ge
goten van een kanon van dan ontdekkings
reiziger Olivier van Noort, aooale op een
dear klokken is vermeld. Dit carrilion mag
gehoord worden en is een kostbaar bezit.
Ook van binnen is bet gebouw geheel ge-
restaureem.
Het geboUw bestaat ook thans nog uit
twee deelen. Het oorspronkelijke gedeelte
dateert' uit de 15e eeuw. De geheele bene
denverdieping, waarin de prachtige boogge
welven zijn bloot gelegd, ie tot een bijzon
der fraai geheel geworden van voorname
constructie. Dit trel het mooiste gedeelte
van het gebouw. Daarom is het vreeselijk
jammer dat in deze hal, waar de secretarie
is gevestigd, een loket-afsluiting is aange
bracht, een houten fcOoi, die vloekt met de
omgeving.
Een oude torentrap verbindt deze zaal met
de bovenverdieping, waarin zich een zeer
mooie hal bevindt die eveneens in ouden
stijl is gehouden. Voorts bevinden zioh op
deze verdieping o.a. de kamer van dsn Bur
gemeester en die van den Secretaris. Een
typische merkwaardigheid is, dat de Burge
meesterskamer van een hypermoderaen stijl
is met dito meubileering, naar ontwerp van
Le Cointre. Een dwaze oplossing lijkt het
dat zoowel in de burgemeesterskamer als.in
die van den secretaris een veihooging is
aangebracht, welke noodzakelijk werd ge
acht, teneinde uitzicht te kunnen krijgen
door de hoog ingebouwde ramen.
'J In het onmiddellijk daaraan grenzende
nieuwere gedeelte, dateerende uit de 16e
eeuw, bevinden zfdh toeneden de lokalen
voor de politie en bokn de Raadzaal en
de Commissie-kamer, die gemaakt en in ge.
richt zijn in stijl Lodfewijk XIV. De gobe
lins uit deze zalen zip verdwenen en héb
ben plaats gemaakt voor een jute-beklee-
ding. Een goudleeran behang, door de ge
meente aan Monumentenzorg aangeboden,
werd niet in stijl geacht- Het verluidt dat
vroegere besturen zoo wetoig zorg aan het
gobelin hebben besteed, dat stukken daarvan
als vloermatjes zijn gebruikt. In de intieme
Raadzaal wjn nog eenige mooie schilderijen,
o.a. een fraai schoorsteenstuk van Stadhou
der Willem III, in het statie-gewaad van
de Ridders van de kouseband en aan den
anderen wand een doek van Jacob* van
Beieren.
Zooals bekend berusten ten Raadhnizn
van Schoonhoven de Zilveren Schutterakraag
van Jacobs van Beieren en andere hktori-
sche merkwaardigheden, die tot de kunst
schatten der gemeente worden gerekend.
Op de bovenverdieping is het zeer belang
rijke archief der gemeente ondergebracht.
Deze verdieping ie alleen door een wentel
trap bereikbaar.
Rekening houdend met braacfeevaar is
overal in het gebouw warmwaterverwarming
en eleotrisch licht aanwezig. De verwarming
wordt Inet gas gestookt.
De restauratie van dit historische gebouw,
is uitgevoerd door de gemeente Schoonho
ven met bijstand van Rijk en Provincie en
onder nauwlettend toezicht van 's Rijks
Monumentenzorg. Architect G. de Hoog
Han., adj.-directeur van het Rijksbureau
ratie bedragen ruim f 100.000, waarin het
Kijk 50 bijdraagt en de Provincie en de
gemeente ieder 26
Omtrent de wijze van uitvoering der res
tauratie heeft de gemeente rich in den meest
volstrekten zin moeten voegen naar de wen-
soheo van Monumentenzorg, waardoor een
geheel is verkregen waarover velen en o.i.
terecht, ontstemd"zijn.
van de Fransche bezetting en ai wat dair-
aan vastzat (de strijd in 't Roergebied, het
separatisme, enz.) ernstig te lijden, ijüe
Duitachers zelf meden de badplaats zooveel
mogelijk tijdens de bezetting. Een verbete
ring trad in, toen de Engelschan in 1926 de
Frausohen vervingen. De Engelsche bezet-
ting hield meer rekening mei, het Kurlerven
en ook hun optreden in 't publiek was veel
gematigder en beminnelijker dan dat van
huu voorgangers.
Ook tijdens de fengelsahe bezetting bleven
incidenten niet achterwege, die de bevol
king eraan herinnerden, dat zij in de
boeien der onvrijheid was gekluisterd en
ook nu ds nog geen ideaal-toestand inge
treden, omdat de intergeallieerdeRijnlaad-
commissie aan den rykscommiasaris van
do bezette gebieden heeft laten weten, dat
sinds het vertrek der Engelschen de Brit-
sahe bezettingszone onder Fransch bevel is
komen te staan, maar nu Wiesbaden zetel
der Rijnlandoommissie és geworden met een
beperkte „eerewacht", draagt het militaire
vertoon te Wiesbaden niet langer zoo'n na
drukkelijk karakter en het bepaait niet lan
ger meer het Wiesbadenache straatbeeld.
De Engelschen hebben dus nu^ nadat de
terugtrekking hunner laatste troepen begin
October was begonnen, Duitschland voor
goed verlaten, een voorbeeld, dat, zoo als
men weet, door de ree toerende Fransche en
Belgische troepen uiterlijk aan het einde der
eerate helft van I960 moet zijn gevolg.d
Van Eekhorentje tot Bontmantel.
De ^Internationale
Bont-tentoonstelling" ^IPA) Leipzig
1930.
t door Frans F. Schwarzenstein.
Te Leipzig, de oude Duitsche Messe-stad,
zal In 1930 een van de interessantste ten
toonstellingen worden gehouden, die da we
reld in de laatste jaren heeft gezien. Bont
handelaars en bontwerkers van alle naties
en uit alle landen zullen aldaar op de eersite
„Internationale Bont-Tentoonstelling" ver-
eenigd zijn én in vredelievenden wedkamp
hun prestaties meten. Tevens zal dan de
groote gemeente der bont-afnemers in staat
worden gesteld eens een kijkje te nemen
achter d« coulissen van het bontbedrijf. Dit
zal vermoedelijk ook wel het inteareesantste
van deze ganeohe tentoonstelling zijn, dat
de dames, die verrukt zijn van de zijige
zachtheid van den vos, wier innigste ver
langen een prachtige mantel van „petit-
gris" of een zwartrgliusterende „Per sa an er"
is, eens een denkbeeld van dit bedrijf, van
den geweldigen arbeid en van het ingewik
kelde fabricageproces, die noodig zijn om
het genot van" het dragen van elegant bont
mogelijk te maken.
Van eiken tak van het moderne bedrijfsle
ven weten wij gewoonlijk wel iets af inaar
wat weten wij van den bonthandel? Sprook
jes over de wreedaardige wijze, waarop de
„Persianers" worden gewonnen, zijn nog
steeds in omloop. Vreeselijke geschiedenis
sen van bontjagers, de beruchte „trappers",
worden nog steeds verfeld. In werkelijk
heid dooden trappers en pelsdierfokkers hun
dieren op veel mensahelijkerwijze, dan de
gewone slagers dit met het slachtvee doen.
De zoo vaak beschreven romantiek van het
leven der trappers ziet er in werkelijkheid
uiterst nuchter uit. Het is een zwaar beroep
vol ontberingen en het wondt elk jaar
moeilijker, daar het aantal pedadieren, dat
in vrijheid leeft, ook in de rijkste pelsdier-
gewesten van Noord-Amerika en Canada
voortdurend afneemt door het voorwaarts-
dringea van de beschaving. Beschermende
wetten hebben hier veel bereikt.
Meer en meer wordt de romantische trap
per vervangen door den nuchter en rek en en
den fokker, die in groote farms zilvervos
sen, blauwe vossen, marters, bisam-ratten
bevers, dassen enz. fokt. Het aandeel van
de pelsdiarfarms aan de wereldproductie
van bontwerk, dat thans een waarde van
ongeveer drie milliard mark vertegenwoor
digt, wordt elk jaar grooter. Op de jongBte
groote bentveilingen te Londen is zelfs het
aanbod van vellen van zilvervossen uit
Noorsche, Zweedsche en Noord-Amerikaan-
sche farms aanmerkelijk grooter geweest don
dat van de door trappers buit gemaakte
veilen. Zelfs In „warme" landen #t* Duitsch
land, Oostenrijk enz. breidt de pelafokkerij
zich uit. In Duitschland bestaan reeds on
geveer 350 pelsdierfarms. Canada telt er ech
ter ongeveer 3500 en de Vereenigde Staten
tellen er ongeveer 2000. Noorwegen beoit in
Zijn farms ongeveer 20.000 zilvervossen A
Canada zelfs 150.009-
Op de „I.P.A." te Leipzig zal nu het vol
gend' jaar de gansche pelsbranche van de
wereld vertegenwoordigd zijn. In Engeland,
Nederland, België, Frankrijk, Spanje, 'Itar
Kë, Zwitserland, Oostenrijk, Hongarije, Po
len, Rusland, Finltod, Zweden, Noorwegen,
Denemarken, Canada, de Vereenigde Staten
en Zuid-Amerika zijn bijzondere comité's
druk aan den arbeid tan einde interessant
materiaal voor deze tentoonstelling te ver
zamelen. Te Leipzig zelf zijn veertien ver
schillende uit bekwame deskundigen be-'
staand® commissies tot voorbereidinw van
de „IPA" gevormd.
IA> tentoonstelling wordt gehouden in vijf
hallen op het nabij het monument van den
Voikxenslag gelegen terrein en zal een op
per vlak te van 50.000 M2. in beslag nemen.
Hierbij komt nog een diergaarde, waarin
levende bontdieren zullen worden onderge-
braobt. Natuurlijk zal ook voor het noodige
vermaak der bezoekers worden gezorgd.
Voor de eigenlijke bontten toonstelling wor
den drie hallen gereserveerd. In de grootste
dezer hallen zullen de verschillende deelne
mende Staten hun paviljoenen hebben. Hoe
deze paviljoenen er uit zullen zien, wordt
alsnog geheim gehouden. Wat er in aal wor
den getoond, kan echter reeds gedeeltelijk
worden medegedeeld. Amerika verschijnt op
de tentoonstelling met een reusachtige ver
zameling vellen van al ziin bontdieren en
dit in den meeat verschillenden vorm en
van alle hoedanigheden. Canada doet het
zelfde. Deze beide Staten zulten echter tref-
feilde beelden uit het leven dér trapnhr, in
de Noord-Ameripkaannche »Uderni«/bp de
tentoonstelling weergeven, bijyooiiJleK in
den vorm van diorama'a en van fihoto'a.
ontleend aan de werkelijkheid. ïjfena aai
hiar do noodigo oandatfct aan het lukken
der poladieren worden gewijd. Canada, dat
ala geboorteland van de geladierfokkerii
geldt, aal met bijzonder intereaaant materi
aal op de tentoonatefflng verschijnen. In do
EngeJsdie aldeeling zal wellicht ook da
Hudson Bay ComiStny vertegenwoordigd
zijn. Oeze onderneming, die reeda meer dan
250 jaar beetaat. ia de ondata in bont han
delende firma der wereld. Engeland zal den
bezoeker voorte ook inlichten over da ver
maarde bontveiiingen te Lenden, dia thans
tooalz m het Verleden, drie mael per jaar
worden gehouden m waar zich Ida elite der
bontvaklredan uit de ginerfie .«rekt varza.
molt om de noodigo onbewerkte vellen in te
jdaen. Rueiand, dit naaet Amerika, het
houtrijkste lend der aarde ia, zal oveneen.
to een groeten atand een overzicht geven
ItodaildT" °P bont€"bi,,d t>r»teert.
Bueland brengt voornamelijk eekhorentje,
(jaarhjksche productie ongeveer 12 mi 111.
oen stuks), atollen (tien millioen), vossen
marter., hermaiij*»,, lamevellen «z. op dé
Hm zal op deae tentoonztetling duz in'de