0
Amstel
Bock
Bier
Boerenjongens Cadeau
Koopt bij onze Adverteerders
Punch, Voorburg, Gestookte Citroen, Wijnen en Likeuren
M. J. OOSTERLING ZONEN
Het
6 stuks nieuw te bouwen
liddenstandswoningen.
DB GOUDSCHE
FR ÜI TH A1V BBL
WAAROM
TERWIJL
A. BRINKMAN Zn.
DE RIJNSTREEK
Publiciteit
GOUDSCHE COURANT - ZATERDAG 28 DEC 1929 - TWEEDE BLAD
RADIO
Reclame-Aanbieding
Goudsche Dienstverrichting
Vraagt voor de a s. Feestdagen onze diverse soorten
Notaris J. Koeman
Winkel- en Woonhuis,
Heerenhuis
Boekhouden Mandelsrekenen
OPLEIDING VOOR PRAKTIJK
EN EXAMENS
J. L. A. BRAAK
G0UDSCHE KAAS
S. S. van Dantzig
WISKUNDE
Vaicaiiseer-lDriehtiBg DE Bill l Zi.
Geldbelegging of Eigenbewoning
- po,
G. WIENTUES
Turfmarkt 1 - Telef. 344 - Gouda
Zeer snelle verhuizingen u»et auto-verhuiswagens van
en naar alle plaatsen.
Transport van Piano's, Orgels, Brandkasten, enz. enz.
ALTIJD ONDER GARANTIE.
Goedkoope prijzen. Zeer nette behandeling.
laten velen hun drukwerk elders maken?
juist velen van elders hun opdrachten
in Gouda doen uitvoeren
De Drukkerij
levert alle DRUKWERKEN
in prima uitvoering
vlug en billijk.
Voor de a.s. Feestdagen
A. Verburg
Qw SdhogngnGoad
WEEKBLAD
DE RIJNSTREEK
De Gemeentebegrooting 1930.
Uit
Parlement.
Hoogstraat 20,
75
Tal. 64.
OOUDA
AMSTERDAM
te HAASTRECHT
zal verkoopen op MAANDAG 13
JANUARI 1930. des avonds te 7
ure, in Hotel „DE ZALM" aan de
Markt te GOUDA,
Nr. 1. Een flink
aan de Korte Tiendeweg 24 te Gouda,
gelegen tusschen Tiendeweg en Achter
de Kerk® Voor alle dpeleinden ge
schikt. Ontruimd aanvaarden 1 Maart
1930, of zoo veel eerder als wordt
overeengekomen.
Nr. 2. Een
met TÜIN en POORT aan den Kat-
tensingel 77 te Gouda, het huis bevat
beneden 3 kamers, serre keuken en
keider, boven 3 kamers benevens
zolderverdieping.
Ontruimd te aanvaardan 13 Fe
bruari 1930.
Betaling der kooppenningen 13
Februari 1930. Trekgeld per perceel
f 160.—. Breeder bij biljetten. 40
BOUWKUNDIG BUREAU
J.C HENRI VAN INGEN
Rotterdam - Vlietstraat 8b - TeL 11748.
Verzorging van Exterieur. Interieur, Hin
derwet, Drankwet, enz. Alle» tot het vak
behoorend.
Leeraar M. O. Burg. Martenss 24
Handelsrecht Handelskennis
C- van Leeuwen
Tuinstraat 85 Gouda
In- en verkoop van
alle soorten ledige vaten.
adrea voor prima volvette
P. 6 TEEKfcNS, Gouwe 55
N. W O. Goederen van
Jansen Tilanus
Friezenveen.
Imui unrthoien, op io*r biUJJko ooor-
wmMrótm, toot loorlangon H. B. S. «o
Omouiura, voor cindldoton BOUWKUN
DIG OPZICHTER, ono. door
P S DAUVILLIER.
751 10 B. MARTENSSINGEL 12.
LINNENKASTEN, THEEKISTEN,
THEEMEUBELS,
KINDERLEDIKANTEN in alle kleu
ren laqué. KAPSTOKKEN en
PARAPLUIEBAKKEN tegen uiterst
concurreerende prijzen bij
J. VAN HEEREN Jz.j
RAAM 276 GOUDA.
2.— per week. GEHEEL COM
PLEET GEPLAATST 125.—.
HAPPEL. Snoystraat «9, GOUDA.
Steeds voorradig alle maten prima
gebruikte Autobandon,
2eWeenastraat 17, Tel. 43929, R'dam
H. BROUWER DE KONING
Spieringstraat 158 Gouda.
Ons brood werd bekroond:
Arnhem 1923. VBosch 1924, R'dam 192C,
Dordrecht ea Utrecht 1927.
TE KOOP vanaf Teekening:
gelegen aan Hoofdverkeersweg ongeveer 3 min.
buiten de gemeente Gouda.
Te bevragen bjj de firma E. SANDERS en Co.,
Snoystraat 97.
ROODE en WITTE PORT. SAMOS, BLOEDWUN. SPAANSCHE
WIJN, BERGERAC. MUSCATEL en MALAGA
J en 1.20 per Literflesch.
per Liter.
Boerenjongens f i.io
Kinawijn 1.25
per flesch.
Roode en Witte Bessenwijn
T 0.50
Likeuren z. alco.55
Likeuren m. lIc. 1.
LANGE TIENDEWEG 44
per 1/1 flesch.
Punch f o.70
Bordeaux o.7C
Bisschopwijn o.8Ü
Advocaat met Br1.50
Alles gratis thuisbezorgd.
TEL. 512.
Firma Wa
LANOE TIENDEWEG 27
A. Rletvald.
TELEF 313
b««ft In vnniruad
BLAUWE DRUIVEN
TAPELPEREN
TAFELAPPELEN
SINAASAPPELEN
MANDARIJNEN
CITROENEN
BANANEN
NIEUWE VIJGEN
DOOSJES TUNIS-DADELS
DOFFE KASTANJES
VRUCHTEN IN GLAS
VRUCHTEN IN BLIK
DIVERSE SOORTEN NOTEN
BUSGROENTEN (merk Sleutels)
BekeM aanbevelend L N. POLDERVAART.
Hst eenvoudigste
Handelsdrukwerk
De fijnste Kleurendruk
2-3-4 kleuren
Boterkransen
Spritskerstkransen
Slagroom wafelen
Verschillende Gebakjes
Gebak
Zoute Stengels
Zoute Palmiers
enz. enz.
Electr. Brood- en Banketbakkerij
Spieringstraat 65 Telef. 663.
GRAFZERKEN GRAFKRUIZEN
SCHOORSTEENMANTELS,
Ornamenten in alle stijlen.
Beleefd aanbevelend, 2526 10
Firma J. M. van Butiren
Steenhouwerij
VIJVERSTRAAT 12, GOUDA.
WIE IN
Bodegraven Alphen a. d. Rijn
Zwammerdam Hazerswoude
Nieuwkoop Noorden Nieuwveen
Ter Aar Woubrugge Zeven
hoven
noodig heeft, hetzij voor reclame voor
eigen zaak of artikel, voor aankondi
ging van verkoopingen, voor aanvra
gen van personeel of aanbiedingen
van diensten, die plaatse zijn adver-
tentiën in het
dat in zeer talrijke gezinnen in alle
bovengenoemde gemeenten dezer
nijvere industrie- en bloeiende land
bouwstreek gelezen wordt.
BillijkTariefi 15 cent per re(rl
Advertentiën zende men in aan het
Bureau: HOOFTSTKAAT 77.
ALPHEN a. d. KIJN, Tel. 121 of
MARKT 31, GOUDA, Tel. 82.
Verkrijgbaar bij
BoakoopF. L. BINKEN, Telef 124
Gouda: T. POELENIJE, Telef. 480
Waddinxveen i A. d. JANMAAT.
80
De begrooting in de afdeelingen getoetst en
de opmerkingen door B. en W. beantwoord.
Een woordenspel. f
Fanfares. Kritiek op het financieel beleid, De politieke
constellatie van het WethouderscoUege. Overlading van
werkzaamheden. Over de grondpoiitiek. De Korte
Akkeren vragen een Openbare School en een Zweminrich
ting. De Korte Akkeren en de rioleering. Overbelasting
van openbare weiken. Ëischen van hygiëne en verkeer.
De eene dienst volgt de andere m het opüretten der
straten. De Waterleiding-quae* tie hangt nog ou B. «n W.
lie Lommissig,v an Onderzoen nog zoek. Hue lang nog
v an
De behandeling der gemeentebegrooting*
voor het dienstjaar l93u is heden ingeleid
met de verscnyning van het verslag van de
Commissie van Rapporteurs van liet aiaee-
üngsonderzoek met de Memorie van beant
woording door Burgemeester en Wethou
ders.
Het is een heel boekdeel geworden, by nu.
dubbel zoo groot als vorig jaar. in niet min
der dan 93 pagina s van gewoon boekfor
maat heeft de Secretarie-drukkerij dat
vraag- en antwoordenspel bijeengebracht.
Daar deze omvang het ondoenlijk maakt het
in zijn geheel op te nemen, zuilen wy met
vermelding van het essenUeele daaruit, en
kele beschouwingen daaraan wyden.
Het afdeelingsverslag is, hoe kan het ook
anders by de samenstelling van een Raad
als de tegenwoordige, niet van politieke
smetten vry. De leden, die het bestuursbe
leid van het huidig college van B. en W.
huldigen, hebben in de afdelingen den lof
van het college verkondigd, hun waardee
ring geuit voor den velen, goeden en vrucht
baren arbeid die door het college is ver
richt en dank gebracht voor de pogingen
om de stad Gouda op aen hooger peil te
brengen. Een lof, waarvoor B. en W. zich
zich erkentelijk betoonen.
Behalve dien l^f zyn ook andere geluiden
gehoord. In een af deeling is er door een
lid op gewezen dat de begrooting, welke
thans door B. en W. aan den Raad is voor
gelegd, geheel staat in het teeken van de
onzekere financieele toekomst der gemeente,
welke de nieuwe wet op de financieele ver
houding tusschen Ryk en Gemeenten in
1931 voor de gemeente Gouda brengen zal.
Dat lid motiveert zyn bewering door er op
te wyzen dat B. en W. het met het oog op
die onzekere toekomst noodig hebben ge
acht f j
le. de factor voor gemeentelijke in
komstenbelasting voor 1930/-31 ongewijzigd
te laten
2e. te kunnen beschikken over een zoo
8e. geen tariefsverlaging voor te stellen
voor gas en electriciteit.
Waar hieruit blijkt dat B. en W. over een
zoo groot mogelijke reserve op deze be
grooting willen beschikken, is dat lid van
oordeel dat de consequentie meebrengt dat
tegenover geen vermindering van inkom-
sten ook moet staan geen vermeerdering
van uitgaven, reden waarom de voorstellen
tot rioleering van Kort-Haarlem niet aan
den Raad behoorden te worden aangeboden,
zonder op eenigerlei wyze een saneerings-
plan, voor wat betreft de kosten voor rente
en aflossing daarby aan den Raad ter goed
keuring te hebben aangeboden.
Met betrekking tot de belastingpositie
der gemeente in de komende jaren, hebben
meerdere leden in de afdeelingen vragen
gesteld over de opbrengst van de opcentenr
heffing op de Gemcentefondsbelasting,
welke in 1931 inplaats van de Gemeentelyke
inkomstenbelasting treedt. Een lid heeft
zelfs de vrees geuit dat daardoor 1931 een
tekort zal geven van omstreeks twee toni
B. en W. deelen de opvatting van een on
zekere toekomst voor de gemeente niet ,al
erkennen zy dat de belangrijke wijzigingen
ixi de financieele positie, die de nieuwe wet
voor de gemeente tengevolge heeft, bijzon-.
dere voorzichtigheid in het financ.eele be
leid eischt. Die eisch gebiedt naar de
meening van B. en W. niet dat „geen ver
meerdering van uitgaven' 'zou mogen plaats
hebben, daar de belangen der gemeente dan
in het gedrang zouden komen. B. en W.
verwyzen naar het raadsbesluit van 16 Dec.
waarby de Raad hun voorstel tot rioleering
van Kort-Haarlem heeft aanvaard, ten be-
wyze dat de Raad het standpunt van B. en
W. deelt.
Wat de gevraagde berekeningen aangaat,
welke uit de toepassing der nieuwe wet op
de financieele verhouding tusschen Ryk en
Gemeenten voortvloeien en de heffing der
opcenten op de Gemeentefondsbelasting,
deze kunnen thans nog niet door B. en W.
worden verstrekt, doch zullen vóór de open
bare behandeling der begrooting aan den
Raad worden voorgelegd.
Een ander geluid over het college van B.
en W. is meer van politieken aard. Een lid
in een der afdeelingen, dat met anderen met
voldoening heeft geconstateerd, dat de ver
houding in den Raad in vergelijking met
voorafgaande jaren veel is verbeterd, dank
zjj ook een meerdere gematigdheid van het
college van B. en W., heeft ala zyn meening
•doen kennen dat, waar het politieke karak
ter van het college van B. en W. geheel is
veranderd, door de verbreking van het in
1927 door de S. D. A. P. met de zich noe
mende „democratische roomsch-katholieken"
aangegaan accoord, welke verbreking een
gevolg was van het vormen van één roomsch-
katholieke raadsfractie, dat college niet
meer een afspiegeling is van de meerderheid
van den Raad. Waar enkele belangrijke voor
stellen, komende uit den boezem van den
Raad, zyn aangenomen tegen de meerder
heid van het college van B. en W. in, is
dat lid van oordeel dat alle wethouders hun
ontslag hadden moeten nemen. Die stoel
vastheid der wethouders is volgens hem
niet in het belang der gemeente geweest.
Het is duidelijk dat het college van B. en
W. op deze opmerkingen geen antwoord
geeft. Het onthoudt zich van eenig icom-
mentaar over de politieke constellatie.
Wy gelooven echter niet, dat, wanneer
het hierbedoelde lid uit een afdeeling deze
opmerkingen straks by de algemeene be-
schoujvingen over de begrooting in den
Raad brengt, de wethouders en/of de grow-
pen waartoe zy behooren, daar toe» bet zwij
gen zullen doen.
Tegen overhaasting van afdoening vaa
voorstellen en overlading van de werkzaam
heden heeft ook thans in de afdeelingen een
protest geklonken.
Daartegenover hebben B. en W. verkon
digd, dat wanneer een behandelirg op kor
ten termijn werd vereischt, het gemeente
belang dit vorderde. Een antwoord dat niet
geheel en al strookt met de wyze waarop
b.v. de voorstellen betreffende de markt-
uitbreiding, welke eerst aan den Raad zyn
voorgelegd, daarna onder drang vanuit den
Raad zyn teruggenomen.
De grondpoiitiek van B. en W. is mede in
de afdeelingen ter sprake gebracht. Er ia
gevraagd hoe het Btaat met het bouwrijp
maken van gronden, in één afdeeling is er
op gewezen dat er in de gemeente geen
bouwterreinen meer voorradig zijn, zoodat
de bouwondernemers buiten de stad moeten
gaan om geschikte gronden te kunnen koo-
pen. Dat laatste nu willen B. en W. voor
komen. Zij hebben de aandacht van de
bouwondernemers gevestigd op de gemeen
telijke bouwterreinen aan de Eerste Kade.
Wat het westelijk deel der gemeente be
treft, ten aanzien daarvan nemen B. en W.
een gereserveerde houding aan in verband
met de plannen voor wegenaanleg daar ter
plaatse, aansluitend aan het ontworpen Pro
vinciaal wegennet.
Als was het by afspraak is de aandacht,
van B. en W. er in alle afdeelingen op ge
vestigd dat by de verkaveling van het
bouwterrein in de Korte Akkeren, en in
verband met de toenemende bevolking in
die stadswijk, er rekening mede behoort te
worden gehouden dat in dat stadsdeel een
nieuwe openbare school moet worden ge
sticht en daar ook een zweminrichting moet
komen.
Blykens het antwoord van B. en W. zal
het college hieromtrent te zijner tijd zyn
meening aan den Raad doen kennen.
Omtrent de rioleering in de Korte Akke
ren, welke verbeterd wordt, zyn in een
tweetal afdeelingen vragen gesteld om nu
eens duidelijk en klaar te willen mededee-
len hoe het daar nu met die verbetering
staat en binnen welken termijn deze nu
geheel gereed zal zyn.
Die vragen zyn voor B. en W. blijkbaar
heel moeilijk te beantwoorden: de noodige
gegevens ontbreken nog en daarom volstaan
z\j met de toezegging dat er met den meest
mogelyken spoed naar zal worden geptreefd
de noodzakelijke voorlichting te geven... en
zoo noodig, de noodige voorstellen tê
doen.
In een der afdeelingen is de aandacht
gevestigd op het enorme bedrag van 6 ton,
dat dit jaar voor openbare werken op den
kapitaaldienst wordt gevraagd. Dat bedrag
hangt zoo achter aan de begrooting, waar
door het de kans loopt met niet zooveel
aandacht te worden beschouwd. De vraag
is gesteld of het nu wel juist is zulk een
enorm bedrag in één j'aar te besteden, waar
door overbelasting of uitbreiding van den
dienst van gemeentewerken het gevolg kan
zyn. Er wordt dan ook nadere motiveering
van de noodzakelijkheid dier bedragen ge
vraagd.
De moti veering, die B. en W. gevenbe
staat hierin dat naar hun meening aan de
eischen van hygiëne ea verkeer voor de
stad behoort te worden voldaan en dat
daarom de aangegeven riodeering, bruggen
bouw, wegen- en strateaverbetering noodig
zijn.
Het is nu maar de vraag ot de urgentie
van zoodanigen aard is dat al die groote
bedragen vorderende werken tegelijk moe
ten worden uitgevoerd.
Tegenover de door ien wethouder van
openbare werken steeds verkondigde mee
ning dat de achterstand van de onderhouds
werken zonder meer asn het oude liberale
regeersysteem ia te Wijten, is een (niet-
liberaal) lid in een dftr afdeelingen opge
komen. Naar diens meening is het zich uit
breidende motorverkeer in deze een belang
rijke factor. Met het oog hierop stelt dit
lid dan ook de vraag of de gemeente geen
bronnen van inkomsten kan aanboren op de
wyze als het Ryk dit doet in den vorm van
zyn wegenbelasting. Een antwoord daarop
hebben B. en W. niet gegeven.
Het gestage opbreken der straten, dan
voor dezen, dan voor gienen dienst, is niet
aan de aandacht van de leden van den
Raad ontsnapt Velen hebben dan ook aan
merkingen gemaakt dat meerdere door de
Goudsche Waterleiding-Mij. opgebroken en
weer (herstelde straten, direct na het her
stel door gemeentebedrijven weer zyn op
gebroken. Op de Eerste Kade is speciaal
gewezen, men had ook, om maar enkele te
noemen, ook de Raam vooral en de Turf
markt daarby kunnen voegen. B. en W.
erkennen het euvel en verontschuld;gen
zich dat. zy de Goudsche Waterleiding-Mij.
opdracht hebben gegeven/ tot vernieuwing
van een deel van haar buizennet in een
kort tijdsbestek, welken tyd te ka'rt was
voor de gemeentebedrijven om de werkzaam
heden van die bedrijven daarmede gelijken
tied te doen houden. De conclusie van P en
W. is dat zy pogen het euvel tot een mini
mum te beperken. t
De Waterleidingquaestie, welke n et deze
aangelegenheid verband houdt, is daarby
niet besproken. Daaraan zyn geen a ge
meene beschouwingen gewyd. Echter is
deze wel ter sprake gebracht by de in-
komstenposten der begrooting, waarbij
byzondere beschouwingen zyn gevoerd over
het nog steeds ontbreken van de door.de
Waterieiding-My. gevraagde goedkeuring
tot het aangaan eener obligatieleei.ing,
welke verband houdt met de waterlevering
aan Keeuwyk, door welke waterleverisg de
bruto ontvangsten der Waterleid.ng-My.
zullen sty gen, waardoor ook de inkomsten
der gemeente uit dezen hoofde zullen toe
nemen. Daar is ook gevraagd hoe het nu
toch staat met de Commissie van Onder
zoek, die zou worden ingesteld en hoe de
opvattingen van B .en W. zyn over net
financieele en commercieels beleid var. de
Goudsche Waterleiding-Mij.
Voor het oogenblik wordt de Raad hier
van niets gewaar. B. en W. zullen hun op
vattingen en voorstellen van de door de
Waterleiding gevraagde goedkeuring eener
nieuwe obligatieleemng spoedig ter kennis
van .den Raad brengen en dan hoopt het
College ook nadere n.ededeelingen te kun
nen doen inzake den stand van zaken tus
schen de Goudsche Waterleiding-Mij. en de
Gemeente.
Heel vlot verloopt deze zaak niet; in de
Memorie van Antwoord van B. er. W. op
het afdeelingsverslag van de vorige be
grooting (1929) staac al te lezen dat door B.
en W. overleg wordt gepleegd over de sa
menstelling van een commissie van onder
zoek en nu een jaar later heeft dat
overleg hlykbaar nog geen resultant opge
leverd. Het wordt toch waarlyk tijd dat er
omtrent het indertijd zooveel besproken
„Waterleiding-schandaal" nu een* klare
wyn wordt geschonken. Moet dat nu, blij
kens de Memorie van Antwoord van B. en
W. thans, nog langer duren?
TWEEDE
Belastingverlaging. Uykibegroeting.
Dauk zy veel en lang vergaderen (een
maai duurde het tot 3 uur in den nacht) is
l«et gelukt de geheel* Ryksbegrooting en
een 13-tal Bedryfs- en Pomdsbegrootingen
vóór Kerstmis gereed te krijgen. Dit heeft
ook nog deze goede zijde, dat het gebouw
der Tweede Kamer r.u in Januari voor de
groote conferentie van Den Haag kan wor
den afgestaan (de Eerste Kamer heeft dit
maal, anders dan in Augustus, ztfn locali-
teiten zelf noodig) en daarna kon de Twee
de Kamer zich dan aan anderen arbeid wij
den. Behalve de Indische en Surinaamsche
bcgrooting zullen dan voornamelijk de wet
op de winkelsluiting, de herziening van #1®
Drankwet en de Wegewwet d« aandacht
vragen.
Tusschen het vele begrooting&werk door
heeft de Kamer een wetsontwerp aangeno
men, dat ons volk genoegep zal doen: be
lastingverlaging! Niet, omdat belasting
verlaging onder alle omstandigheden de
hoogste wijsheid zou zyn. Wel, omdat in
ons land de belastingdruk nog te hoog is,
wat de concurrentie bemoeilijkt, de werk
verruiming tegenhoudt en vermogens (en
inkomens) het land beeft uitgejaagd, zeer
ten nadeele van de schatkist. Reeds zyn
eenige verlagingen var. den druk tot stand
gekomen: verdwenen zijn de opcenten op
de Personeele en Rijks inkomstenbelasting
en nu zyn er afgagaan (met 1 Februari a.s.)
de opcenten op den suikeraccyns en de
Verdedigingsbelasting II, die op de inko
mens boven f 1200 drukt, is mot 1/3 ver
minderd, terwijl het restant opgenomen is
in de Rykasnkomstenbelasting.
Deze beide laatste verlichtingen zullen
ons reep.. 9V4 en 10%, tezamen dus 20 mil-
lioen 'b jaar» aan belasting besparen.
Kan de Minister van Financiën nu opeen»
dit bedrag missen, zal wellicht de lezer
vragen, die zich herinnert, dat noch dr
Troonrede noch de Mi'lioenennota van deze
belastingvermindering repte. Neen, de ge
wone dienst, d.i. de dienst van de gewone,
blijvende middelen, kan voorlopig niets
missen; alles wat daar beschikbaar zal ko
men wordt opgeslokt <k>on de Gemeenten
(die dank zy de nieuwe regeling van de
financieele verhouding tusschen R(jk en Ge
meenten van 1931 af 28 millioen 's jaars
meer van het Ryk krygen) en door nieuwe
wetten, die geld zullen kosten. Maar de z.g.
Crisisdienst, de dienst van het Leening
fonds waaruit de renten en aflossingen
van de mobilisatie- en apdere crisisschuld
worden gefinancierd liet dezy belasting
verlaging toe. Deze dienst is uiteraard ty- -
delyk: volgens het astges telde plan va»
aflossing loopt het I eeningfonds tot 1969.
De middelen voor dit fonds hebben echter
zoo ruim gevloeid, dat er een groot saldo
was: met minder dan 242 millioen. Men
stond nu voor twee keuzen. Men kon de
CmsiHschuld vervroegd aflossen, of het aal-
do interen door de middelen voor het Fonds
te verminderen. Om verschillende redenier.
is he* laatste gekozen. Voor het eerfcte is
zelf8 door memarxi gepleit. Toch was er
verschil van meening. Met name over het
tweede deel van het wetsontwerp. Tegen
de afschaffing van de suiker-opcenten hao
niemand bezwaar; wel tegen de andere be
lastingvermindering. Deze gold een direc
te belasting (de Verdedigingsbelasting li
is een inkomstenheffing) en dan komen do
radicalen gewoonlyk in het geweer. In ons
land anders dan in andere landen zy»
de radicalen namelijk nog niet zoo ver om
ui te zien, dat directe belastingen niet per se
„democratisch" zijn en indirecte per se on
democratisch. Hoe dit zjj, hier werd het
debat onzuiver, doordat de vrfjz.- en sociaal
democraten niet voorstelden in plaats van
de VerdedigingabeJasting II een andere
heffing voor het L«-eningsfond» (en dan
een indirecte) te verminderen, maar om een
gewone belasting, dus een permanente, met
name den vleeschaccijns af te schaffen. Dit
was ^een ztfiver spel. Kón de vleeschaccijns
afgeschaft worden, wij zouden het zeer toe
juichen, mdts dan ook (wat de rechtsche
protectionisten niet willen) het invoer
recht verdwijnt, ander» zouden wy toch
met duur vleesch blyxen zitten. Maar het
kon thans niet. Het zou kunnen, als de
gewone dienst 11 millioen kon missen, dan
wel een andere belasting voor den gewonen
dienst met een gelyk bedrag verhoogd
werd. Hierover valt later te praten. Wat
men thans wilde kwam echter met de goede
trouw in strijd. Daarop is os, door den li
beralen spreker dr. Bierema gewezen, dis
het regeeringsvoorstel toejuichte en er
tegen op kwam, dat men een belasting,
voor een bepaald doel tijdelijk als extrar
vend sou maken en voor een ander doel zou
gaan bestemmen. Oud, die met deze
bedoeling een motie had ingediend, is er
met in kunnen slagen aan te toor.en, dat dit
geoorloofd waf Een groote meerderheid
heeft dan ook de zijde van den Minister van
Financiën gekozen en de motie afgestemd,
waarna het wetsontwerp zonder stemming
is goedgekeurd: vóór ons volk een aange
name Kerstverrassing
Op den laatsten iag van haar samenzijn
heeft een geanimeerde discussie plaats ge
had naar aanleiding van het voorstel der
Regeering om op de begrooting van ds
Staatsmijnen ecu ton ,uit te trekken, waar
door de Staat zou mogelijk maken, dat in
het myngebaed een tricotage-fabriek ta'
worden opgericht. Er kwam voornamelijk
van libprale en vrfjz. dem. zijde, sterk ver
zet tegen dit plan. Men had er geen ver
trouwen in en wat hoofdzaak was, men ge
voelde er niets voor om den Staat deelge
noot te maken in een dergelijke zaak, die
dan vanzelf een bevoorrechte positie zou
irnemèn in de concurrentie tegen de andere
Dicotage-fabrieken, welke het reeds moei
lijk genoeg hebben. Katholieken, socialis
ten ,de anti-rev. en eenige C.H.'s hebben de
Regeering hierin gesteund, waardoor het
voorstel 54/21 is aangenomen.
Lu «beek d e gtboorttstad van
Thomas Mann,
Door Dr. WALTER HARICH.
Door het verleenen van den Nobel
prijs voor de letterkunde aan Thomas
Mann is de aandacht van alle vrien
den der schoone letteren in de gan-
sche wereld gevestigd op het werk
van den grooten Duitschen schrijver.
Thomas Mann is geboren te Lubeck,
de zeven eeuwen oude vrfje Hansa-
stad aan de Oostzee. Hier speelt "„Die
Buddenbroocks", het vermaardste
werk van Tromas Mann, dat door
Prof. Boök van het Nobel-Comité den
„grootsten Duitschen roman" werd
genoemd. Nog heden kan men te Lu
beck de fraaie oude Patriciërshuizen
bewonderen, die het tooneel van dit
véerk zyn. Dr. Walter Herich, een
jong Duitsch schrijver, die door ver
schillende romans in zyn vaderland
bekend ia geworden, 3ohildert hier de
schoonheden der stad Lubeck.
Lubeck vierde enkele jaren geleden zyn
zevenhonderdjarig bestaan als vrije Duit-
sche Rijksstad. Door dit jubileum werd de
aandacht weer gevestigd op een tijdperk
der Duitsche geschiedenis, dat heden, ware
het alleen reed» om redenen van interna
tionalen econopiischen aard, van byzondere
beteekeni8 is: op den bloeitijd der oude
Hans». Machtige, keizers en veldheeren heb-
bep groote vermaardheid verworven, maar
nimmer zyn in Diiitschland de voornaamheid
en het wys beleid eener werkelijk konin
klijke koopmanschap duidelijker tot uiting
gekomen, dan in dit handelsverbond der
Noordduitsche steden, die een ryk op zich
zelf vormden van Brugge tot Nowgorod,
een Ryk, dat geen veroveringen door de wa
pens beoogde, maar wel vredelievende uit
breiding door handel en verkeer en dat des
ondanks een macht vormde, die een beslis-
senden invloed uitoefende op üe groote his
torische gebeurtenissen van het tijdperk.
Lubeck is gedurende eeuwen het alge
meen erkende opperhoofd der Hanss ge
weest en nergens treden grootheid en ka
rakter van den bloeitijd van een handels
verbond duidelijker aan den dag dan in de
architectuur en de oude gebouwen dezer
stad. Als vrije Hansastad bestaat Lubeck
sinds 1226, maar de stad is nog bijna een
eeuw ouder. Zy werd in 1143 opgericht door
een Graaf van Holstein. Zij genoot den
steun van den Saksische® Hertog Hendrik
den Leeuw en van Keizer Barbarossa. In
het begin van de dertiende eeuw kwam zij
onder dfi heerschappij van Denamarken,
heerschappij, waarvan ze zich in 1226 wist
te bevrijden. Het volgend jaar vorkreeg de
stad van den Hohenstaufenkeizer Frederik
II de privilegiën eener vrije Rijksstad. Hier
door werd de weg voor de schitterende ont
wikkeling der stad gebaand. Vijfden jaar
later werd door bet sluiten vaio het bond
genootschap met Hamburg de Hanftt opge
richt.
De geschiedenis van Lubeck „spreekt dui
delijk uit zjjn architectuur. Van alle zijtje»
beschermd, ligt de stad tusschen de rivie
ren Trave en Warkenitz. Een heuvelrug
verheft zich met drie hoogten tusschen deze
beide rivieren en elk van deze hoogten was
zetel en symbool van een der drie geschied
kundige mogendheden, waaronder toen de
wereld verdeeld was: In het gloorden, waar
de rivieren samenstroomen, ligt de oude
burcht der graven van Holstein. Een tijd
lang was hy nog zetel van den keizerlijken
Voogd. Aan het tegenovergestelde einde,
daar waar de Trave en het Elbe-Trave-Ka-
naal zich heden splitsen, om de binnenstad
met twee armen te omvatten, ligt de Dom,
symbool der middeleeuwsche hiërarchie, ze
tel van de katholieke geestelijkheid. Hooger
echter dan burcht en Dom verheffen zich in
het midden der stad, op het hoogüte punt
van den heuvelrug, het stadhuis en de Ma-
rienkirchce, geweldige gebouwen, die ge
tuigen van den krachtigen wil der vrije bur
gers. In alle handelssteden van het gebied
van de Oostzee, van den Rijn tot Riga, ver
heffen zich deze machtige kathedralen ten
hemel, die met hun reusachtige daken en
torens boven burchten en kerken, uitsteken
en het aanbreken van oen nieuwen tijd ver
kondigen: de vrijheid en de zich verster
kende macht der burgerij.
In welk landschap zijn deze Oostzee-ste-
den geboren? In de onmiddellijke omgeving
van Lubeck bemerkt men het. Nauwelijks
heeft men de stad verlaten of m en ontmoet
enkele van de talrijke groote meren van het
„Holsteinsche Zwitserland. Uren lang kan
men tevens wandelen door de uitgestrekte
stille beukenbosschen. Wü komen in een
andere wereld; kleine visachersdorpen, zoo
als Israslsdorf of Gothmund, met hun met
stroo bedekte hotten en hun veruitspnngen-
de daken, waaronder de netten te drogen
hangen. Aan de oevers van de Trave trek
ken de met groen begroeide huisjes aan het
oog voorbij, liggen de schuiten tusschen het
riet van den oever. Men voelt het 6y het
wandelen door deze dorpen: Zoo lag het
land Bind» eeuwen met zyn bos chen, me
ren, visschershutten, vooraleer de Saksische
hertogen in het land oprukten, de'steenen
steden mét kerken en burchten zich ver
hieven boven de verwoeste houten nederzet
tingen, en den zoogenaamden Baltischen
kuituurkring vormden.
Het Bchjjnt, dat de cultuurkringen der
menschheid zich met voorliefde aan de zee
vormen. Zooals heden de problemen van
den Stillen Oceaan in het midden van de
internationale belangstelhng staan, zooals
in het begin van onze tijdrekening de Mid-
dellansche Zee het middenpunt der wereld
vormde, zoo ligt in de verre Middeleeuwen,
ten tijde van de Hansa, het zwaartepunt der
geschiedenis aan Oost- en Noordzee. Enge
land, Frankrijk, Vlaanderen en Denemarken
dat toen drie noordelijke Staten omvatte,
de Hansasteden, de „Ordensstaat" Pruisen
en Lijfland vormden toen het „Concert der
Mogendheden" en Lubeck, al» hoofd van de
Hansa, was tevens een van de voornaamste
steden der toenmalige wereld. Nog heden
getuigen de-kijk gesneden zetels in de Ma
rien kirche van de okgestrctctheêd vaa.deaen
kuituurkring. Zoo vindt men dm den
„Bergfakreretahl", die toebehoorde -aa» de
kooplieden en reed era, die hanael dreven
met Bergen, de stapelplaats van den visch-
uitvoer uit Noorwegen, of den Nowgorod-
fahrerstuhl" voor hen, die het edele bont
werk, was, teer en honing uit de wouden
van Rusland ruilden tegen wijnen en spe
cerijen uit het Zuiden of t'gen Vlaamsch
laken, dat de Brugge opgestapeld lag. Of
de bank der „Schonenfahrer", die haring
van het eiland schonen haalden. Zoo groe
peerden zich de handelssteden om dit
Noorsch-Baltische gebied, teden, die heden
nog slechts in een verren droom leven, zoo
als bij voorbeeld Wieby op Gotland, of die
nog slechts een zweem van hun vroege ren
glans hebben bewaard, zooals Riga of Dan
zig en Lubeck.
Toch treft ons nog in deze stad de beko
ring van het groote verleden, de bekoring,
die uitdrukking en vorm heeft gevonden
in de Noorsche baksteen Gothiek. Zoodra
wy, uit het station komend, «le stad binnen
wandelen, verheft zich voor ons het trot-
ache Holstentor. Het lijkt wel, of deze »poort
net is uitgegraven, want de grond er om
heen is meerdere metera gestegen en dit
machtige bouwwerk ligt half verscholen in
de diepte. Met haar trotsche torens is de
poort een voorbode van hetgeen ons hier
wacht en zich reeds aankondigt in de in de
verte zichtbare torens van de Marienkirche
en de Petrikirehe. Nieuwe tijden hebben
den Hansa tyd verdrongen, maar toch komt
overal nog het oude duidelijk tot uiting.
Het is voldoende van de Holstenstrasse
naar het vlakbij gelegen Marktplein te
gaan, om zich plotseling te midden van de
