Omgeving dan 7000 gezinnen in Gouda en m meer Deze Courant komt NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN No. 17273 Zaterdag li Januari 1930 BODEGRAVEN, Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon-en Feestdagen KKRSTE KL AL Naar Indië. ard EIL£ :UM IPPEN, r. fterk, Merk.. eders HUWEN. H BERGAMBACHT, NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADD1NXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz. BERKENWOUOE, BODEGRAVEN. BOSKOOP, GOUDERAK. HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE, FEUILLETON. l I zielen, nun geesteiyk Kfapitaai Dit nummer bestaat uit twee bladen. 30 tigên kracht HOOFDSTUK VXII. De slavin van het zwijgen. deelgenoot bij dit avontt (Wordt vervolgd) Ofiwidaard» oplag» TOQO 88« Jaargang ig van groote itgaven t in de krijgen zelfs •ffie Hagnetals n zich er uitste- melk, die hun w tegenstond, inen thans veel klein scheutje n toegevoegd i yfeemak een uldig gebaar it, die naast it gesprek ^inmiddels ’of Li ter van ELLA- atroon, het in- ZEIL- EN j volwasse- Wormolie i Drogisten zien worden. Van Zondagsrust merkt men in Indië bedroefd weinig. De Inlandsche be volking, die hoofdzakeljjk den Islam be lijdt, heeft haar eigen Mohammedaansche feestdagen. Alleen op de Gouvemements- kantoren en de scholen viert men den Zon dag. Van een eigenlijke Zondagssfeer, zoo- als men die bij ons kent, is dan ook niets te bemerken. Het dagelijksche leven gaat zijn gewonen gang. Op de plantages, waar men op enkele Europeanen na, geheel met iden om hem heen met bleeke en angstigefgeaichten. Een tocht naar en door tropisch Nederland. XX. Na een klein uitstapje, dat enkelen onzer op eigen gelegenheid naar Parantrites aan Java’s Zuidkust, ondernamen, volgden we weer ons programma en kwamen we op een Zaterdagmiddag in Solo aan, waar we den Zondag zouden doorbrengen. Onze tocht was zoo geregeld, dat voor hen, die hun kerkelijke plichten wilden vervullen, daar toe gelegenheid was en zoo er bezwaar tegen het reizen op Zondag bestond, kon hier door overleg met den leider in voor- Als hij in Engeland gebleven was, zou hij een geweldige carrière hebben kunnen ma ken, maar hij heeft zich misdragen en moest het land uit. En in Indië slaagde hij er ook niet in om pioreel op de been te blijvenhet lijkj wel of er een duivel in dien vent zit. Hij schijnt bovendien een soort zintuig te hebben voor alles wat occult en mysterieus is. Hij zonk steeds dieper, moest den dienst uit en ten slotte wilde geen enkele blanke meer wat met hem te maken hebben. Hij werd de vriend van fakirs, derwisschen, moellah’s en dergelijke duistere kerels, waar van hij de geheime trucs leerde. Ik geloof zelfs dat hij de eenige Europeaan is, die ooit dat fakir's kunstje van levend begra ven worden, aan den lijve ondergaan heeft. Dat is een mysterie, waar nog nooit een blanke achter heeft kunnen komen en die vrind daar weet er alles vanHij is ook op de hoogte van al de geheime vergiften, die die heeren daar brouwen en gebruiken en waarvan de Europeesche medici en schei kundigen geen flauw besef hebben. We had den dus ook goede reden om aan te nemen dat Bentwood betrokken was in het groote schandaal dat vplgde op Hen tragtechen dood van den Radjah van Abgali. Dat her innert u zich zeker wel? Field knikte. Hij was een goed kenner van de geschiedenis van de groote misdaden. We hebben het er altijd voor gehouden, dat Bentwood de eigenlijke schuldige was en dat hij experimenteerd heeft met Indische vergiften, waarmee hij tot nog toe ongekende resultaten wist te verkrijgen. Dat ia juist het gevaarlijke van dien schurk, dat hij zijn Westmch wetenschappelijke netheden, ftp ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ3.15, met Zondagsblad ƒ3.80. Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA, by onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren. Onze bureaux zyn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Telef. Interc. 82; Redactie Telef. 88. Postrekening 48400. waliteit ;lk ver ing m<?t ik, dat scht te g met ingd, wanneer :n en dan was moeilijk hun te im hebben wij geheeld familie ffié Hag te ge- tieb ik i/an een pleizier en nul ffie Hag is zui- He koffie, zeer ik en van een iroma, zonder ke uitwerking. rd:coffelnevrij. I verschil spoe- nuwen kunnen ten thans veel mijn werk en Zij die weten, weten nog niets, indien zij de liefde niet bezitten. Zien zonder liefde is in dg duisternis zien. behalve Bentwood, die op zijn sigaret rookte. Met een ongedjd wees de invalide naar de k,iet hem stond. Wel, klonk zijn geprikkelde stem, zijn jullie van plan me den heelen nacht te laten wachten? Dachten jullie misschien dat een kreupele als ik alles alleen kan? Vooruit, help eens een handje, terwijl een van de anderen de tafel afruimt. Er volgde gerinkel van glas en porselein en weldra was de tafel leeg. De Radjah, ge holpen door Reggie en Richford, tilden daarop een groot, lomp, stijf en onbeweeg lijk voorwerp uit den koffer, dat in lakens gewikkeld was en even aan een mummie deed denken. Berrington haalde zwaar adem terwijl hij toekeek. Als we maar iets kenden doen mom- De raadselachtige vrouw stond daar, de hand tegen het hart gedrukt, de grijze, pa thetische oogen groot van angst. Het duur de lang voor ze iets zei, hoewel het duidelijk was dat ze Berrington, ondanks zijn ver momming, herkend had. Hij had dan ook niet met een veranderde stem gesproken. Ze zou zeker gevallen zijn als hij naet zijn hand uitgestoken had om haar te steunen. Wacht even, fluisterde Berrington. Pro beer niet te spreken. Je bent verbaasd me hier te zien, Mary. En toch is het heel nar tuur lijk ik heb je immers jarenlang ge zocht. Waarom heb je me al dien tijd zoo zorgvuldig gemeden? De dame in ’t grijs bloosde. 'Field bleef op den achtergrond. Hij was menschenken- ner genoeg om te begrijpen dat hij op het moment overbodig was. Hij vond dit inter mezzo overigens verre van prettig. De in specteur had voor zichzelf al een plan de campagne gemaakt en dat wilde hij liefst zoo spoedig mogelijk uitvoeren. Denk er vooral om voorzichtig te zijn, fluisterde de inspecteur tegen Berrington. De dame in ’t grijs echrok. Wie is dat?, vroeg ze. En hoe ben je hier gekomen? Inlanders werkt, wordt ook doorgewerkt, zoodat de daar werkende Europeanen van zelf ook geen vry hebben. Op de onder nemingen op Sumatra, waar men met con tractarbeiders werkt, heeft men tweemaal per maand een vrye dag, de ,Jiari besar”, aan den vooravond waarvan men het loon uitbetaalt. Tot godsdienstige overpeinzin- zingen komt de Inlander op die dagen niet. Meestal wordt een naburige pasar bezocht en verder wordt er veel gedobbeld, wat muziek gemaakt en treden dansmeisjes op. Het dobbelen schijnt den Javanen in het bioed te zitten. Overal ziet men het zelfde schouwspel. Een stuk of zes Javanen ge hurkt op den grond om een steenen etens bord, waarop het bekende „draaiende” in het midden staat. Zoo gauw de „bankhou der dit in beweging geb.acht heeft, zet hy •-•n alve cocosnootdop er over heen. Als dn gebeurd is, bepaalt ieder zijn inzet. Het gaat dikwijls om hooge bedragen, want in zetten van een week loon zijn geen zeld zaamheden. Merkwaardig is de groote zelf- beheersching van deze menschen, want een Javaan kan zyn loon van een of twee weken hard werken verliezen, zonder e ni spier van zyn gezicht te vertrekken. De bankhouders hebben de meest geraffineerde methoden om het voordeel aan him kant te doen zyn. Een administrateur liet ons door hem in beslag genomen materiaal zien, waar door het bord en de klapperdop dunne draadjes liepen en een koperen draaier, die aan een bepaalde zyde was uitgehold en verzwaard met een heel klein druppeltje lood. Som mige bankhouders zyn in dienst van Chi- neezen en Arabieren. Op de ondernemingen in Sumatra wordt in den regel -de Inland sche bevolking tegen dergelyke practyken beschermd, door eenvoudig alle vreemde en verdachte individuen te weren, maar in de kampongs op Java hebben deze „heeren” natuurlijk vry spel. Voor ik over den Zondag in Soio verder spreek, moet ik U nog verhalen, hoe we van Djokja naar Solo kwamen. Deze tocht was in velerlei opzicht merkwaardig. Ten eerste ontsnapten we op een wonderbaar lijke wyze aan een vermorzeling van onze auto en deszelfs inzittenden. Ook in Indië kent men onbewaakte overwegen. Op Su matra hadden we reeds een en ander op dit gebied meegemaakt. De eerste maal schoot een trein voorbij, juist toen we den overweg gepasseerd waren, de tweeae maal zagen we, op enkele honderden meters af stand van ons hoe drie Bataksche paarden door een trein gegrepen werden en nu hier, vlak voor Solo, passeerde een trein de hoofdweg. Als een inlandsch soldaat onze chauffeur niet tijdig gewenkt had, was het te laat geweest. Nu „stond" onze auto, zy het met een geweldige schok, op twee me ter vóór de rails. We waren alle drie een (ilIllMHE COURANT. vrees- van ir rekenschap van I veilige uitkomst: Igeen, die van hun B in handen houdt. Ivraagd wordt van hstonds bereid om naar dengeen, die n degenen, die lie- staan bij honderd i met een hechte hgt in hun leven. St, die hoort mede behappy. yenswijsheid luidt: _|U dienstbaarheid, maar tot vrijheid. Welnu, de marionet op het wereldtooneel is de dienstbare knecht Wie deze dienstbaarheid veracht, is de vrye man. Hy heeft begrepen het doel van het leven, dat ieder naar de mate van zyn ga ven en krachten mede zal arbeiden op zyn eigen wijze aan den opbouw van het wereld leven en aan het verder spinnen van de draad der wereld ontwikkeling. De slavin van het zwijgen. Geauthoriseerde vertaling uit het Engelsch van FRED. M. WHITE. Nadruk verboden. Sartoris hield zijn hoofd gebogen, zoodat de anderen de uitdrukking op zijn gezicht niet konden zien. Praat er maar verder niet over, zei hij kalmeerend, je bent nu tenminste heelemaal nuchter; dat is het voornaamste. We zullen er een anderen keer nog wel eens samen over hebben. De stem van den kreupele klonk vriende lijk genoeg, maar het was alsof zijn oogen vuur schoten. Hij boog zich opnieuw en mor relde aan de touwen van de groote kist. Field, die in spanning stond toe te kijken, vroeg aan Berrington, wat hij van aU®8 dacht. Ik zou het niet direct durven zeggen, fluisterde de kolonel terug. Dit is een nacht van verrassingen, dus het zal u .misschien niet verbazen als ik u vertel dat ik Bent wood tamelijk goed ken. Bedoelt u dat u hem in Indië gekend hebt? Ja, al jaren geleden. Hij was officier van gezondheid en een van de knapste art sen, die ooit bij hot legor gediende hebben. pelde hij. Ik geloof dat het moeilijk is om te raden wat ze daar hebben! Dat is inderdaad niet moeilijk, erkende Field. Het is het lichaam van Sir Charles Darryll! Er is hier een dieper mysterie aan den gang, dan we hebben gedacht. Ze leg gen het lichaam op de tafel, alsof er een of ander operatie moftt gebeuren. Ik weet warempel niet wat ik ervan denken moet; ik Doe die deur diar dicht! zei Sartoris scherp en bevelend, er komt hier of daar een vreeselijke tocht vandaanEn dat mag toch volstrekt niet, nietwaar Bentwood? Bentwood antwoordde mompelend dat tocht wel heel ongewenscht was op dit oogenblik. De deur werd daarop met een smak dichtge gooid; toen volgde er een stilte, die ten slotte verbroken werd door een zwakken kreet, als van een kind dat pijn heeft. Ber rington sprong overeind; hij stond op het punt om de eetkamer uit te gaan en de hall over te steken, toen opeens een gestalte na der kwam, de figuur van een dame die ge heel in het grijs was gekleed. Het was de vrouw, die Beatrice bij het begin van het diner 'had gezien en die in den Parijschen schouwburg bij Mark Ventmore had geze ten. Ze wrong in wanhoop de handen. O mompelde ze in zichzelf, als er toch maar (iemand was om me te helpen, als ik nu maar een goeden vriend had Berrington vertoonde zich in het licht schijnsel van de lamp die in de hall brand de. Je bede is verhoord, zei hij met rusti ge stem. Ik ben hier om je te helpen, Mary! 1 is niet an ders aan geieend. Hun vzyfteid ij weg, ver- Kocnt, om de mooie rol van een anaer te spelen. men spreekt wel een» van een grooten tyd. Wat is een groote tyd? He’, zal altyd zuiK een tyd wezen, waaiin groote. mannen op het levenstooneel hun eigen werk doen. Het ka» niet anders of daarvan draagt de tijd het kenmerk. Indien .dit juist is dan is het ook waai-, dat het een arme tyd is, waarin het marionettenspel in trek is. Hoe meer marionetten onder de menschen, ho^ armer de tyd. Het lydt geen twytel of bet is zoo. Nu zyn er natuurlyk Ipenschen, die door hun karakter aan leg gepredisponeerd zyn om marionetten te wezer. De kleine zielen. De menschen zonder ruggegraat. De achtigen, de bekrompenen, de tragen geest. Ze hebben, als hen gevraagd wordt, eel het hooger beroep op de doen en laten de draadji Ails hun rekenschap gl hun woorden, zijn ze at den vrager te verwijzen door hen spreekt. Het zj ver zonder overtuiging anderen dan alleen, mai overtuiging ,die hen dri Wie dat echter wel dur tot het cement der mal Een oud woord van 1< we gijn niet gerowan I beetje bleek van de schrik. Alleen onze chauffeur wist van niets. Een groot ge deelte van den weg tusschen Djokja en Solo was opengebroken in verband met de wa terleiding, welke Solo binnenkort zal kra gen. Wat waterleiding voor een Indische plaats beteekent, heb ik vroeger al eens verteld.^ Voor de Inlandsche bevolking ia het evenwel van het hoogste belang, omdat de Inlander over het algemeen geen begrip heeft van hygiëne en dus ook niet die voor zorgsmaatregelen zal nemen, die Europea nen toepassen in streken, waar het water niet vertrouwd is. In streken als Djokja, Solo, Bandoeng, Buitenzorg, waar bergen in de buurt zijn, levert de watervoorziening niet veel moeilijkheden op, maar plaatsen in de laagvlakte sukkelen in den drogen tyd nogal eens met gebrek aan water. Wy maakten het eind van den drogen tyd mee in Soerabaja en hoorden toen al over, ge brek aan water klagen en bezochten toen ook de inrichtingen, waar men het meer dan vuile rivierwater zuivert en geschikt maakt voor drink- en waschwater. Vs De weg van Djokja naar Solo is als de meeste hoofdwegen in Indië een prachtige, breede, geasphalteerde weg. De velden er langs, allemaal verlaten rijstvelden, zagen er in den drogen tijd bedroevend uit. Zoo- iets als onze grasvelden op de zandgronden in een abnormaal heete zomer. Allemaal bruine stoppelvelden. Frisch groen ziet men hier ook betrekkelyk weinig. De palmen langs den weg hebben meer.die matte dof groene kleur, die we by sommige onzer cactusplanten -ook aantreffen. We waren dan ook niet weinig verrast, toen we een hoek omgaande plotseling de mooiste groene planten in groote velden voor ons zagen. Wat we in West-Java te vergeefs gezocht hadden, zagen we nu lüer voor het eerst, n.l. suikerriet. En dit klopte prachtig met ons programma, dat bezoek aan een suikerfabriek bij Solo ver.neidue. Solo zelf is evenals Djokja een oude vor- stenstad. Ook hier vindt men weer de kra ton, waarin de vorst met zyn geheele hof houdingverblijf houdt. Verder heeft men hier ook weer veel Inlandsche kunstnijver heid. Het centrum van de stad heeft een Euro- peesch karakter. Eenige hotels, kerken, een bioscoop, scholen, een postkantoor etc. Ik vertelde U reeds dat we Zaterdagmid dag in Solo arriveerden. Na een verfris- schend bad, een schoon pakje en een stevig maal, lag de heele Zaterdagavond voor ons. Daar de bioscoop ons maar matig kou in- teresseeren (die konden we in Holland nog genoeg zien informeerden we eens of er 's avonds nog iets te doen was. Onze hotel- mandoer vertelde, dat er in het Sociëteits- park een Wajang Wong voorstelling ge geven zou worden. Vergezeld van dezen wordt verschoven; in hoeverre de^nvloeu gaat op ons eigen doen en laten vanuit dat gene, wat anderen doen en laten. M-t andere woorden: in hoeverre een mensch in dit leven eigen zelfstandigheid bewaart en ir. hoeverre hy niet veel anders is als ee.< marionet: een ander heeft de touwtjes in handen. De vraag naar het aantal marimettèn in de wereld hangt cntegenzeggelyk samen met een andere vraag, n.l. deze: wat in de wereld de waarde is van het groote getal. Iemand toch, wien het niet interesseeren kan of hy alleen staat tegenover den groo ten hoop, zal nimmer een marionet, worden. Hy kan dat niet, omdat hy vóór alle dingen er op uit is om eigen zelfstandigheid te be waren. Dit bewaren van eigen zelfstand'g- heid is nog iets anders dan zelf oversell jt- ting. Ook iets anders dan eigenwijsheid. Neen, het is het logische uitvloeisel de* erkenning van de waarde der persoonlijk heid. Wie een persoonlijkheid is, niet één uit de velen, maar een man op zichzelf, die zal zich nooit tot marionettendiensten laten verleiden. Hem deert het niet of hy alleen staat en alleen blyft staan. Omdat hy weet, wat hij waard is. Zulk een mensch is steunpilaar der maatschappij en van de voortschrijdende ontwikkeling. Hy is de dappere man van wier, een klas siek dichter gezongen heeft, dat hij pal staat in ramp en ongeval, schoon ook de groote hoop hem bedreigt. Hoe steken by deze groote figuren de woral jltnnn ooi Al MARIONETTEN. Onlangs waren w-3 even in de gelegen heid om een kykje te nemen uenter uc schermen van een marionetten-th-ater. He' was de moeite waard. De eerste indruk, welken men opdoet, is die van bewondering voor de menschelyke vindingrijkheid en techniek. Zulk een theater is een ouderwet- sche poppenkast, maar dan op groote schaal en veel ingewikkelder. De quintes- cens echter is dezelfde: stomme poppen be wegen zich en doen en laten alsof ze levende groote menschen zijp. Schijnbaar spreken ze zelf, maar inderdaad Is het een ander, die spreekt. Ze bewegen zich ove: het tooneel, aisof ze hun eigen bewegingen weten te besturen. Inderdaad is het de lei der, die onzichtbaar blijft, maar ondertus- schen, doordat hij de draadjes in handen houdt, de gangen der poppen bestuurt. Wie dieper nadenut, onderkent daarin een beeld van het groote wereldtooiuel, waar heel veel gedaan en gesproken wordt; waar heel veel beweging is, maar waar ook zulke menschen gevonden worden, die de leiding vast in handen hebben terwijl er oneindig veel meer zyn, die niet anders -e doen hebben dan zich te laten leiden. Ook zijn er, die meenen, dat ze zifh door kracht en initiatief bewegen, terwijl ze inderdaad door anderen gedreven worden om zich zoo te bewegen. Ze meenen ande ren te verschuiven. Ze worden echter ze'f verschoven op het levenstooneel. De oorsprong en bedoeling van het eigenlijk tooneel in de oudheid was reeds een uitbeelding van het leven. De oudste tooneelspelen, welke ons bewaard werden, waren niet anders dan een ter tooneele voeren van het menschenleven in zijn groote problemen, welke in het menseben- leven zich in kleinere of grootere mate voordoen. Daarom ook heeft het tooneel door alle eeuwen heen zyn groote waarde en levenskracht behouden, omdat het z:jn bedoeling en oorsprong heeft vastgehouden. Voor den mensch toch is niets interessan ter dan zijn eigen leven, dat wondere leven, waar hy zonder het te willen midden in gezet wordt, waar hij zijn rol speelt, terwyl doei en inhoud van dat leven voor hem vaak een raadsel blyft Een raadsel blijft ook steeds de vraag in hoeverre een mensch handelt uit eigen ini tiatief en in hoeverre hy door anderei marionetten op het wereldtooneel af Al zijn hun bewegingen nog zoo handig en juist, al zijn hun woorden nog zoo met zorg gekozen, al is heel hun doen en laten keurig verzorgd: het is alles comediespe!. Ze spe len niet hun eigen rol. Er is een ander, die aan de touwtjes trekt. Zooals deze wil be wegen ze zich, doen en laten ze. Het is ook een ander, <üe door hen spreekt. Armzalige di« Oostersche toovermiddeltjea weet toe te paseenHij is in elk geval een ongelooflijk intelligente vent en tegelijkertijd waarschijn lijk de grootste schooier die ooit opyeaxde heeft rondgewandeld I Maar als we vannacht een beetje geluk hebben, is het met zyn sinistere praktijken gedaan. Ik denk dat we daar wel/op kunnen rekenen, verklaarde Field on/drogen toon. Ik ben ontzaglijk blij, kolonel, dat ik u als deelgenoot bij dit avontuur heb, want an ders zou me een heeleboel 'pntgaan zijn, dat me nu duidelijk is gewordeïhs, Er was geen gelegenheid om tw voort te zetten, want Sartoris had de touwen van den koffer verwijdard en het deksel opgelicht. De andere si ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring) 15 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring: 15 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20 ct. byslag op den prys. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prys. INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN1—4 regels 2.25, elke regel meer 0.50. Op de voorpagine 50 hooger. Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte. Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boekhande laren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1930 | | pagina 1