FRANS van CAMP
30 JAREN ASPIRIN
te geheele wereld
Raadsels voor de Jeugd.
PRACHTSORTEEMNG PET
mandoer trokken we et heen. Taxi's zyn
hier zeldzaam en duur. Doch kleine wagen
tjes in den trant van onze oude victoria's
ziet men er genoeg. Het paardenmatetiaal
dat men hier heeft is meer dan erbarmelijk.
Kleine, magere paardjes. sommige niet
grooter dan een schaap, strompelen voor de
karretjes. Met de zweep en de noodige ruk
ken aan de teugels worden de dieren op de
heen gehouden. Alles ziet er hier even ir-
moedig Uit. Df kussens in de wagentjes
kapot en versletèn. De rijtuigjes zelf dik
onder de modder en het stof. Het is, dat
men van het loopen erg warm wordt, an
ders kan men niet zoo goed te voet gaan,
want zooals deze rossinanten „draven", kan
men het met een gezonde pas gemakkelijk
bijhouden. We hoorden dat de koetsiers deze
wagentjes met paarden voor een aantal
uren huurden, en dat dit schoone bedrijf
dag en nacht voortgaat. Het is dan ook
geen wonder dat bij een dergelijke behan
deling het inheemsche paardenras gedege
nereerd is.
Over de Wajang Wong hoopt ik*U later
te vertellen. Hier in Solo werd Javaansch
gesproken, waar we niet veel van snapten.
In Soerabaja zullen we op de Pasar Malam
nog eenige malen een Wajang Wong bij
wonen. Vermoedelijk wordt daar Maleiscji
bij gesproken, zoodat ik dan in staat zal
zijn er wat van te vertellen.
P. E. v. B.
BRltfVBN tTÏT DE DOFST VP
-v - - ,MÏV.
Öp 1 Januari j.l. waren er in de residen
tie 39.1T1 vrouwen meer dan mannen. Inder
daad eep merkwaardig hoog cijfer. Men zou
er een stad van flinke grootte van kumum
Itebben. die enkel uit vrouwen bestond. Het
verschijnsel kan bespiegelende geesten tot
allerlei beschouwingen vperpn, oppervlakki
ge zoowel als diepgaande. Het lijdt e -en
twijfel of dit groote aantal heeft inderdaad
wel eenigen invloed, al zou liet alleen r-eds
hierin zijn dat de huwelijkskans er door
•vermindert en dus de bezetting van betrek
kingen door vrouwen noodzakelijk voor haar
is om in het levensonderhoud te voorzien
Daardoor eéihter wordt de positie voor de
mannen als regel «iet heter en als gevolg
daarvan wordt de kans op een huwelijk ook
al weer niet beter.
Het zou iu dit verband wel eens interesant
zijn te weten hoe vele vrijgezellen er in
den Haag rondwandelen boven den leeftijd
waarop men mag aannemen dat liet grootste
deel der mannen in den echtelijkenrsf aut
pleegt te zijn overgegaan. Wij vreezen dat
dit aantal nog niet gering i, en ook daar
door' wordt het aantal gehuwde vrouwen
dus nog geringer. Daarbij zou het ook weer
.aardig zijn het aantal echtparen te kennen.
Er zijn in onze stad op de 432 duizend zielen
ongeveer 110000 woningen. In het grootste
deel daarvan is een echtpaar te Winden,
maar er zijn ook weduwnaars en weduwen
en zelfstandig wonende vrouwen. Het aantal
echtparen zal' misschien honderd duizend
zijn. Dan zijn daarnaast 96 duizend onge
huwde mannen en 135 duizend ongehuw le
vrouwen. Het scheelt dus niet veel of er zijn
np 2 van deze mannen 3 vrouwen, een ver
houding die al zeer ongunstig voor de vr ■«-
wen is.
Verder zullen wij maar niet gaan in on
ze beschouwingen en andere conclusies zul
len we nu niet fantaaoeren Voor do lief
hebbers geeft het verschijnsel voldoende
stof.
I)e bevolking ia in 1929 met 7545 zielen
toegenomen. Minder don wij verwachtten,
uuiaf de laatste maanden van het jaar zijn
'nu eenmaal In dit opzicht minder gunstig.
Do burgenfeester heft in zijn nieuwjaars
rede met genoegen geconstateerd dat de
alastrim vrees verdwenen is. Er zijn nier
70 gevallen geweest waarvan een enkel met
'ioodelijken afloop. Zonderling is het dat
publiek er niet veel geloof aan slaat. Dood
kalm wordt hier beweert dat het grootste
deel van die 70 eledhts verdachte gevallen
waren maar dat men die heeft opgeld azen
om er wat meer schrik in te brengen en
tot vaccinate aan te zetten. In ieder geval
is het nu achter den rug. Sinds een naar
weken heeft men zelfs geen verdacht geval
meer gevonden. Met de roodvonk, die eenige
jaren lang inderdaad hevig heeft gewoekerd
is het nu ook gunstig Het aantal gevallen
is tot het normale teruggezakt. De algemee
ns gezondheidstoestand is zeer gunstig te
achten. Het sterftecijfer is zeer laag. zóó
zelfs dat het eigenlijk niet lager kan worden
De economische positie is in den aanvang
van het vorig jaar zeer veel verbeterd, maar
het slot van "het jaar is veel minder gun
stig geworden. De beurscrisis heeft tich in
do bedrijven ernstig doen gevoelen n tiet
laatste kwartaal was aanzienlijk veel min
der dan het eerste. De vooruitzichten der
Indische cultures, de financieele en de eco
nomische toestand in naburig landen zijn
allerminst van dien aard, dat men optimis
tisch kan zijn voor de naaste toekomst. Tn
'29 ia een hoogepunt bereikt en het vat! te
duchten dat wij nu in dalende lijn zijn ge
komen. Het is te hopen dat liet gemeente
bestuur de. grootst mogelijke zuinigheid zal
betrachten om te voorkomen dat belasting-
De spaarbanken toonden een achteruit
gang in den inleg en de bouwerij legde zich
een groote beperking op, hetgeen blijkt uit
een aanzienlijke vermindering van de opper
vlakte aan terreinen die in erfpacht is uit
gegeven. Met groote voorzichtigheid zal nien
al deze verschijnselen moeten blijven gade
slaan.
Toch hebben wij illusies van uitbreiduig.
Herinnerd moge worden aan de instelling
van do Commisiie van Adviee door Gedep.
Statenin het leven geroepen die tot taak
heeft Gedep. Staten zoowel als de gemeente
besturen voor te lichten inzake de uitvoe
ring van verschillende bepalingen dor Wo
ningwet. Het name voor die deelen der pro
vincie. waarvoor zulks mogelijk en ge-
wenscht is ten einde een ..Bteekplan" voor
bebouwing te ontwerpen.
Het groot»* belang van zoodanig oommis
sie en zoodanig plan is duidelijk De inter
communale verhoudingen worden In hoofd
zaak nog beherrscht door de wetgeving uit
den tijd waarin diligences en trekschuiten
wél. spoor-en tramwegen nauwelijks bekend
waren en van automobielen en vliegmachines
niemand ook maar droomde. Dat nieuwe
verhoudigen zioh onder diie antieke wetge
ving vrij zouden kunnen ontwikkelen, was
niet verwachten en de nadeelen van dien
a< hterstand heeft menige gemeente onder
vonden. Het Haagsche gemeentebestuur
heeft op de instelling dier cOmmieeio aan
gedrongen en liet is toe te juichen dat Ge
deputeerde Staten niet vertrouwd hebben
op dp voortvarendheid van den wetgever,
doch zelf trachtte langs den weg van onder
ling overleg de bezwaren eener verouderde
wetgeving zooveel mogelijk op te heffen. In
dezelfde lijn ligt ook het besluit van 'die
Staten om Voorburg en Rijswijk bij Den
Haag te voegen.
Het: streekplan omvat de gansehe kust-
sfrook van Den Haag tot Hoek van Holland
Het zal als alles gunstig verloopt niet heel
lang meer duren of Den Haag en Rotterdam
ontmoeten elkander aan de kust der Noord
zee.
HAGENAAR
MOPEPRAATJK.
Handschoenennieuws.
Evenals voor een heeleboel andere w?n-
terartikelen, is het ook voor handschoenen
heel jammer dat het maar niet winteren
wil. De barometer behoorde onder nul te
dalen, de menschen moesten zich in de han
den wrijven van de koude, dan pas kwamen
de echte winterhandschoenen aar. de beurt,
die men met koud weder broodnoodig heeft
en die nu eene broeierige warmte geven,
waarvan men niet gediend is.
Doch, we weten het niet, het weer kan
soms in één dag overslaan, en wé hebben
het uit ondervinding, dat het soms na
Nieuwjaar plotseling en langdurig koud kan
worden .waardoor het warme wintergoed
dadelijk in eere komt. Met de handschoenen
is het gelukkig zóó, dat ze niet zoo dadelijk
uit de mode zijn en dat voor een volgend
jaar kan dienen, wat er dit jaar van ever-
blijft. Dat is maar goed ook, want ten eer
ste, de gewone tricot handschoenen geraken
hoe langer hoe meer op den achtergrond en
ten tweede... de lederen handschoenen die
ze vervangen hebben, zijn een stuk duur
der dan al wat tricot is. Ze zijn echter ook
sterker, hebben een mooiere pasvorm en...
zijn nu eenmaal in de mode} allemaal rede
nen die ze met graagte doen dragen.
Geen wonder dat het uiterlijk van „lee-
ren" handschoenen zóó sterk gewild is op
het «ogenblik, dat men ook de tricot liamd-
bedkking geheel het aanzicht van leder
geeft. De kloeke, breede vingers, de over
elkaar geschoven naden, met de duidelijk
zichtbare stiksels of opliggende platsteken,
het is allemaal aangebracht om het fijn-
vaste tricotweefsel een aanzien als vait
ledtr te geven, om er het leder: vooral het
peau-de-suède en gemsleder, óp frappante
wijze door te imiteeren.
Toch, zooals gezegd, blijft de voorkeur
naar „echt" leder uitgaan en dus worden
de handschoenen daaruit vervaardigd, tot
groote perfectie opgevoerd. Niet dat ze zoo
bijzonder luxieus zijn! Integendeel, als ooit
eenvoud geregeerd heeft, dan is het
Alle broderietjes, alle tierelantijntjes, alle
kapversieringen, schulpen en punten zijn
van de waarlijk fijne handschoenen verdwe
nen en wat er overblijft is de eenvoudige
gladde handschoen, die wy van oudsher
kennen.
Het begint reeds met de kinderhandèchoe-
nen- Die zijn ook niet meer eigenwijs van
allerlei prachtige versiering, maar heel een
voudig, doch van fijn of zwaar leer, zoodat
ze in waarheid het handje beschermen tegen
koüde, wind en slechte weersinvloeden. Ook
deze vindt men tegenwoordig zoowel in
glacé alp in nappa, zoowel in gems- als in
het kostbare mochaleer of mocco.
Natuurlijk bestaat er in den winter maar
weinig interesse voor glacé, maar er zijn
toch altijd dames die geen last hebben van
koude en dus het heele jaar door met een
Bierlijk handje kunnen loopen. Maar zelfs
glacéhandschoenen zijn door dé opliggende
naden en breede vingervormen heel wat
lomper dan vroeger! Het tweeknoops rechte
model is zeer gewild en kan zelfs tot een
éénknoops gereduceerd worden, waardoor
het natuurlijk iets korter wordt.
De „slip-on" handschoenen, met een hoo-
gere polskap worden ook veel gedragen en
hebben óf een driehoekje ter aanbrenging
der wijdte en een elastiek om ze bijeen te
houden, of een schuin uitloopende kap die
vanzelf den pols omsluit. Ze moeten dan
echter van zéér soepel leder, liefst suède
zijn, om zonde^ plooien om den pols te
sluiten.
Suède of gemsleer, ook wlldleder ge
noemd, dat is wel wat het meest gaat in
een lauw winterseizoen als het huidige.
Suède is wel wat dun en wordt dan ook een
enkele maal met tricotzyde gevoerd, maar
wildleder is zeer populair en staat deson
danks zeer fyn en ofschoon het een dure
dracht is, gaat het geweldig.
Wie wildleder te duur vindt, kan het ver
vangen door wat men „waschleder" noemt,
dat duidelijk afwijkt in kwaliteit, maar toch
zwaar en dus warm genoeg is en... alleen
maar wat grover aandoet, voor wie erop
attent gemaakt is. Evenals suède en gems-
leer is het goed waschbaar en dat is wel
noodig ook, omdat alle dof leder ontzettend
aanhangt en er gauw vet uitziet. Men tracht
dok daaraan tegemoet te komen door öf
witte of donkere tinten in de mode te bren
gen en niet meer de bleek- of hardgele tin
ten, die juist in de' laatste jaren zooveel
gebracht werden.
Tusschen suède en gemsleder ligt in
dikte het mocco in ,dat uit de fijnste en
soepelste kwaliteiten bestaat, afkomstig van
Arabische schapen, zoodat het zich bijzon
der fraai om handen en polsen voegt.
Nappa wordt niet veel meer gedragen,
ofschoon er altyd dames zyn, die er een
blijvende voorkeur voor hebben. Zoowel in
doffe leersoorten'als in het meer glanzende
Nappa worden vele handschoenen aange
troffen met bont gevoerd en met bontrand
jes versierd. Soms is het zwart electric seal
die voering, soms kortharig, ruig geitevel,
soms, by grijs genuanceerde handschoenen,
grijsgetint konyn. Zulke handschoenen zien
er voornaam uit, doch kosten dan ook soms
het drievoudige van een paar ongevoerde of
met wol gevoerde.
Een aparte soort handschoenen zyn die
voor de auto-WÈstuursters. Ze zyn van
nappa, hebben eén dubbel leeren handvlak,
dat vernieuwd khir worden en grof gecou
peerde, korte mbdell#h. Sommige hebben
styf-uitstaande hooge polskappen en zijn
met naturel wol gevoerd.
Voor de sport heeft men lange gebreid-
wollen handschoénen met genuanceerde ran
den en zeer stevige handschoenen van een
soort Jaegerwol en in een Jaegerkleur, die
er even soliede, als practisch van vorm uit
zien.
GRACE ALLAN.
Wat biedt Duitschland den
toeristen in 1930?
Duor Dr. ERICH MARCUS.
Alle wegen leiden in dep zomer van 1930
naar Oberainii.ergau. Men schat. dat300.000
bezoekers per spoor, per autobus en zelfs
per vliegtuig naar- het kleine dorp aan den
Anuiier zullen kouien, om er de passiespelen
bij te wonen. Hiteruit blijkt, dat in onze ge
materialiseerde wereld niet alleen de bok
sera en de voetbalspelen de massa's in be
weging zetten. De invloed van een uit het
geloof geboren en sinds eeuwen met het
volkskarakter vergroeide schouwspel maakt
zich hier niet alleen bemerkbaar bij hen,
die uitdrukking' van hun godlsdienstige ge
voelens zoeken, maar ook bij diegenen, dbe
alleen uit nieuwsgierigheid overkomen en
die ondanks bun scepticisme, vaak diep
onder den fndhik komen, van hetgeen zij te
üherammergau te aanschouwen krijgen. 33
opvoeringen zijn tusschen 11 Mei en 28 Sep
tember aangekondigd. Gespeeld wordt van
.8 tot 12 uur s ochtends en 's namiddags
van 2 tot 6. Aan de spelfers worden dienten
gevolge groote eischen gesteld en dit vooral,
daar bij eik weer in open lucht gespeeld
wordt.
Door de Passiespelen van Oberammergau
zal Beieren in den aanstaanden zomer ver
moedelijk het middenpunt worden van het
vreemdelingenverkeer in Duitschland. Alle
Beiersehe steden zullen trachten zooveel
mogelijk bezoekers der Passiespelen over te
halen ook in hun muren te vertoeven. Het
programma, dat de hoofdstad Münahen voor
den aanstaanden zomer aankondigt, is bui
tengewoon rijk. Hier zal van Mei tot Sep
tember „Kunstzomer" zijn. Deze „Kungt-
zbjnier" zal worden geopend met een con
cert, te geven door liet Symphonie-Orkest
van New-York, onder leiding van Toscanöni.
Na München zal dit orkest ook in andere
Duitscfm steden, zooals te Leipzig en Ber
lijn. concerten geven. In de Duitscihe hoofd
stad zal het bijdragen tot hot opluisteren
van de van einde Mei tot midden Juni te
houden „Festepiele". De ..Kunstzomer" van
München zal het bewijs leveren, dat in deze
kunststad ook de meest moderne richtingen
tot hun recht komen, dit o.a. door de op
voering van „Dae Totenmal", „een „drama-
tisch-ehorische Vision" van Albert Talhoff,
gewijd aan de nagedachtenis van de slacht
offers van den wereldoorlog. Dit werk zal,
in een bijzonder voor dit doel opgerichte hal
onder leiding en met medewerking van de
bekende danseres Mary Wigman van 18 Juni
tot 2 September worden opgevoerd. De
schouwburgen van München zullen feestvoor-
•tellingen geven, die aan Wagner. Mozart
en Schiller gewijd zullen zijn. De reeds tra
ditionele teuteoonstelling in diet „Glaspa-
last" zal ditmaal aan de Duitsche kunet in
haar geheel zijn gewijd. Ten slotte zal ook
de sport niet worden vergeten. Wie in Aug.
ie München vertoeft, zal zeker niet nalaten
de „Starnbergerseewoché" mee te maken.
Hiei zullen sport," kunst en gezelligheid tot
hun recht komen. Van München begeeft
de muziekliefhebber zich natuurlijk naar
BayreuÜi, alwaar de „Tannhauser" in een
geh.-.-l nieuwe ensceneering van Siegfried
Wagner zal worden opgevoerd en waar ook
Trscnninii als dirigent zal optreden. De
„Pestspiele" van Bayreuth beginnen overi
gens op 22 Juli niet „Tannhauser" om op
21 Augustus met „Parsifal" te eindigen. Op
de reis naar Bayreuth moet men te Neuren
berg uitstappen, om hier een opvoering van
de ..Meistersinger" bij te wonen. Zij, die
Mozart boven Wagner verkiezen, zullen ech
ter "ook op hun kosten kunnen komen. Van
12 tot 14 Juni vinden in het liefelijke Boco-
co-Slot van Bruchsal in Baden de histori
sche concerten van kamermuziek plaats, die
wellicht op een zelfde peil staan als het be
roemde Wurzburger Mozartfeest. Op het ein
de van den zomer komen alle Mozart-ver-
eorders daarna weer to Schwetzingen bij-
pcn, alwaar zij van een uitvoering van een
opera van Mozart op het liliput-tooneel in
het purk van het Slot der stad kunnen ge
nieten en tevens kunnen smullen van de
heerlijke asperges, die hier worden geteeld.
Wie ten slotte een vriend is van mannen
koren. zal zich ook niet moeten vervelen:
Te Kassei. Koblenz, Ludwigshafen. Wurz-
burg. alwaar den zevenhonderdstien sterf
dag van. Walter von der Vogelweide zal wor
den herdacht.' en te Villingen in het
Sohwavzwald. komen de zangverenigingen
bijeen.
Het zal den bezoekers van Oberammergau
en Augsburg, Mfinohen en Bayreuth zeker
niet gemakkelijk vallen. Bieieren weer te
verlaten Want te veel schoons wacht hen
bier Wij denken hierbij in de eerste plaats
aan de oude volksfeesten en -spelen: De
..Meistertrunk" te Rotihenburg (6 en 9 Juni.
alsook één Zondag in Juli, Augustus en Sep
tember). de „Kinderzeche" te Dinkeflsbuhl
(20 en 21 Juli), de „Landshuter Hocheeitf'
(begin Juli), het ..Heimatspiel" te Nord-
lingen, in Augustus. Buiten Beieren wach
ten de volksspelen te Sohwabisoh-Hall. dat
niet ten onrechte het Rothenburg van Zwa-
benland wordt genoemd, de ..Wurstmarkt"
vn Durkheim in September, de Walpurgis-
nacht op den Broeken (30 April), het „Ker-
senfee8t"' te Naumburg en vele andere fees
telijkheden.
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Programma voor Zondag 12 Januari 1930.
K. N. V. B.
Afd. I 1ste klasse.
RotterdamSparta- D.F.C.
Den Haag: H.B.S.-ADO
Haarlem R.C.H.—Aiax.
Veisen: V.8.V.—Hilversum.
Haarlem: Haarlem—Excelsior.
3e klasse D
Culemborg Culem borg—Zeist.
Zeist: Z.N.Cc-TTtreeht.
Utrecht: Voorwaarts—Alphen.
.Utrecht: D.O.S.—Holland.
LeerdamLeerdam— Amsvorde.
Afd. II 1ste klasse
RotetrdamFeijenoord—H.V.V.
Zaandam Z.F.C.H.F.C.
Hilversum't Gooi- Stormvogels.
Amsterdam: Blauw Wite-E.D. 5.
2e klasse B.
Vlnardingeu: Fortuna—V.O.U.
Gouda: Gouda—O.D.S.
üorinchem: IJnitas—U.V.V.
Maassluis: V.DJ,.—St. Hooger.
Rotterdam: JCerxeR— Neptune*.
RUILBUREAU
voor bons en plaatjes
Ons rui.bureau hoeft het doel bons
plaatjes te ruilen.
EHw bon of elk plaatje heeft een w-iariie
(deze lijst is>juist vorige week afgedrukt).
Uitsluitend wenschen we te ruilen, we
koopen of verknopen niets.
Datgene wat U missen wilt, kunt U zen
den, sluit dit in een envelop, doe er een
briefje by, waarop inhoud en Uw wc-nsch
en, niet te vergeten, Uw naam en adres:.
Verzuim ook niet 10 cent in te sluiten,
hetzij in geld of postzegels).
Ontbreekt dit laatste, clan wordt het U
toekomende gehalveerd.
Js er voorraad van het gevraagde, Jifl
wordt het U per post toegezonden.
Ls er echter geen voorraad, dan .vonk
Uw aanvraag genoteerd en naar volgorde
van binnenkomen, verzonden.
Hebben flinke voorraad Verkade's Pad
denstoelen, Van Houten'» bons, Van Nolle'»
achteiv.tiketten, Koffie Hag bons en wapen
zegels, Molenbons en Droste's bons.
Zouden gaarne elk aantal van de volgen
de bons en plaatjes ontvangen.
Verkade's Paddenstoelen, Sunlight-, iin-,
Rinso- en Lux bons, Klaverbladp'.aaijes,
Pelikanen, Dobbelmann's plaatjes, Viruly's
linnenkastbous, Donszelmann's bona,
Droste's plaatjes „Indie", Radeniaker'a
bons en Leupen's bons en plaatje».
Laat U door bovenstaande vraag en aan
bod piet van de wijs brenger.. U kunt allies
zenden, uitgezonderd: ^an Nelle's achter
etiketten, alles vragen behalve Lever's bons,
linnenkast bons en Pelikanen.
Noteerden voor G. D. te Gouda 128 Peli
kanen. Hebt U reuzengeduld
A. van VV. te Gouda zendt ons een z.ft.
ruiladvertentie, deze behoort niet in de ruil-
rabriek, maai- in de afd. advertenties.
In'het tijdschrift van de la. Van H"Uteii
kunt U bedoelde aanvraag gratis p!artsen.
Wendt U tot die redactie.
HET RUILBUREAU.
3e klasse A.
Hillegom: HHlinen-G.S.V.
Den Haag: R.V.C.—Laakkwartier.
Alphen: Alphia-U.V.S.
loeiden: A.H.U.—Rijswijk
3e klasse B.
Schoonhoven—OrN; A-
Trahsvalia— Lugdunjnn.
U.D.I.D.C.L.
St. Volharden Olynipln
4e klasse A.
Den Haag: D.V.V.—V.D.6.
Bodegraven: Bodegraven- U.V.-..
LeidenR.C.L.—Norvicu*.
4e klasse B.
SchiedamS.F.C.-V.O.G.E.L.
Schiedam: S.O.A.—Terlaak
4e klasse D.
RotterdamE.D.S.—Lekkerkerk.
Rotterdam: DJ.8.-8.M.V
Reserve 2e klasse B.
Gouda: Olynipia 2— Gouda 2.
Rotterdam: St. Hooger 2—Sportn 3.
Rotterdam: Feijenoord 3— B.F.C". 2.
Reserve 3e klasse A.
Den Haag: H.V.V. 4-R.V.C. 2.
Den Hung: A.D.O. 3-A.fi.C. 2
Leiden: U.V.8. 2-B.E.C. 2
Alphen: Alphen 2—V.I.O.S. 2
Reserve 3e klasse B.
Vlaarclingen V.F.C.-D.H 8. 2
Vlanidigen: de Hollandiaan 2- -Cone. 2
Delft: D.H.8. 3V.D.L. 2
SchiedamH. D.V.S. 3—Bodegraven 2
H. v. Holland: H. v. Holland Kortim* 2
Reserve 3e klasse C.
Gouda: O.N.A. 2—S.V.V. 3
Rotterdam: R.F.C. 2-Trnnsvsiia 2
Rotterdam Overmaas 2—Excelsior 3
Rotterdam: D.C.L. 2—V.O.C. 3
Afd. Ill 1ste klasse
Enschedé: Enschedé-Z.A.C.
Apeldoorn: A.G.O.V.V-Go Head
Almelo: Heracles—TubantJA
Afd. IV lste klasse.
Eindhoven. P.S.V.—Willen II
Rotterdam
Rotterdam
Rotterdam
moesf wel fen deel vallen aan een product
als ASPIRIN, dat bij alle verkoudheidsziek-
fen, rheumafiek, hoofd- en kiespijn, griep,
zenuwpijn enz, een zoo zekeren en genees-
krachtigen invloed uitoefent, zonder schadelijke
bijwerking.
Het is daarom geen wonder, dol thans de
roem ven Aspirin tot in, de meest afgelegen
lenden is doorgedrongen.
Aspirin
Mnig op df wereld.
BAYER
Prij»vraag No. 27
I
Breda: N.A.C.—Roermond
Maastricht. M.V.V—Eindhoven
Tilburg: N.O. 1 W 'helmina
Afd. V lste klasse.
Veeiidam: Veendam—Friesland
Winschoten: W.V.V.—Alcidee
Groningen Be QuickG.V.A.Y.
G. V. B.
Ie klasse.
Olympia 3—O.N.A. 3
2e klasse,
flrfjuda 4—Zevenhuizen 1, 11.30 uur.
Waddingsveen 2—G.8.V. 3
Schoonhoven 2—Haastrecht 2. 12 uur.
3e klasse A
G S.V. 4Waddingsveen 3, 11 uur.
3e klasse B.
Gouderak 2 G.8.V. 5
Moordrecht, 3—Nieuwerkerk 1
Zevenhuizen 2—Lekkerkerk 2
3e klasse C
Nieuwerkerk 2Lekkerkerk 4
O.N.A. 6—Groeneweg 1, 11 uur.
STADSNIEUWS.
GOUDA, 11 Jan. 1929.
Zorg vóór en Onderwijs aan
Geestelijk misdeelden.
Een der verblijdende kenmerken,*»-*»
Hedendaagse!ie maatschappij is wel te vin
den in het feit, dat althans in de be
schaafde wereld in stijgende mate be
langstelling en daaruit voortvloeiende zorg
te constateeren valt voor dat deel der
menechheid, dat öf lichamelijk óf geestelijk
of ook wel beide soms) blijft beneden
liet normale peil. We behoeven in de ge
schiedenis niet zoovtele eeuwen terug te
gaan 0111 te stuiten op behandeling van
lichamelijk of geestelijk zwakken, dia wij in
t pze dagen heneden alle critiek zoudeu vin-
deu. Te stuiten, inderdaad! En afstuitend
is het voor ons, wat niet alleen in den grij
zen voortijd, maar nog gedurende vele
eeuwen daarna door het normale deel der
uienschheid gedaan (of nagelaten) werd 0111
zich de zorg voor liet minder volwaardigs
deel zoo radicaal mogelijk van den hals te
schuiven. Wat het onmiddellijk eigenbelang
dikwijl» meebracht. Wanneer, zooals de his
toriebladen melden, de Spartanen de licha
melijk misdeelde kinderen, de mismaakte,
..afmaakten" zal dat wel voor een belang
rijk deel geschied zijn om den Staat van
alle mogelijke zorg af te helpen, die al ware
ze toegepast, toch niet tot het resultaat ge
leid zou hebbende vorming van (voor zoo
ver het de mannelijke kinderen betrof)
bruikbare verdedigers van het vaderland.
De tijden, dat het zeer radicale middel van
..afmaken" toegepast werd, liggen gelukkig
verre achter ons, evenals de tijden, dat bijv.
de krankzinnigen behandeld werden als
beesten, ware het misschien al met de „goe
de" bedoeling die geestelijk misdeelden of
verwordenen op hardhandige wijze van hun
„bezetenheid" te genezen. We leven, alweer
gelukkig, in andere, betere tijden en de
evolutie der menschheid heeft ook verbete
ring met -zich gebracht van dfe behandeling
dief genen, die lichamelijk of geestelijk te"
zwak zijn om aan den strijd van hej, bestaan
daadwerkelijk deel te nemen ten gerieve in
«le «'erste plaats van zich zalf en tweedens
van liet geheel, dat maatschappij heet De
lichamelijk of geestelijk onvolwaardigen zijn
hef. die zich. in de maatschappij geplaatst,
niet uit en door zich zelve kunnen handha
ven op de zeker reeds sobere en weinig be
nijdenswaardige plaats, welke hun nu een
maal door het lot schijnt aangewezen.
..Schijnt" aangewezen. Wimt de plaats, wel
ke nog heden ten dage door tal van onvol
waardigen wordt ingenomen, kan door nie
mand, die conige aanspraak maakt op het
preadicaat ..weldenkend" gehouden worden
voor de plaats welk die door de natuur
misdeelden toch krachtens hun mensch zijn
toekomt.Het begrip „onvolwaardig" in al-
gemeenen zin omvat tal van rubrieken:
blinden, lammen, mismaakten, doofstom
men en de groote rubriek, de zwakzinnigen,
de geestelijk zwakken, welke rubriek onder
de genoemde wel de grootste genoemd mag
worden.
In 't bijzonder over die geestelijk zwakken
zij hêereen en ander gezegd. De actie voor
en ten behoeve der hier dus bedoelde onvol
waardigen is eigenlijk pas va^ lateren do-
turn. Wat hier ter stede voor die onvolwaar
digen gedaan wordt is zelfs nog wat be-
gin betileft, van vrij recenten datum. We
hebben hier een school voor buitengewoon
lager onderwijs. Hierover straks nog iets
meer. De meening schijnt hier en daar po»t
gevat te hebben dat de scholen voor Bui
tengewoon Lager Onderwijs - B. O. - wer-
den opgericht met de bedoeling door die op
richting de gewone lagere' scholen te onte
lasten van die leerlingen, die als „rem"
werden en zich in het lokaal een plaatsje
gang vnn het onderwijs voor d« overige leer-
togen. Ongetwijfeld wae ia de meening juiet.
dat d„ aanwezigheid der zwakzinnigen in
de klassen remmend werkt op den gang van
het onderwijs, zelfs dan nog, wanneer zwak-
zinmgan voor zoover mogelijk, geïsoleerd
worden en zich in het lokaal een plaatgje
zagen aangewezen, waar ze mits niet al
te hinderlijk, van den Maandagmorgen tot
den Zaterdagmiddag all® graden van ver
veling konden doormaken. Moge dit in den
beginne al de doelstelling van hst B. O. ge
weest zijn, sinds dien heeft het B. O. een
andere, een eigen doelstelling gekregen. En.
niet alleen in doelstelling verschilt het B.
O. van fint gewone onderwijs, maar ook
wijkt het af daarvan wat de middelen be
treft. Het andefj doel vereischt ook andere
middelen. Meende men wellicht aanvanke
lijk. dat het doel van het B. O. te bereiken
zou zijn alleen door het tempo wat te ver
tragen. dus door een gewone lagere school
met vertraagd tempo, al ras bleek, dat bij
het onderwijs van zwakzinnigen op die ma
nier het doel niet te hereiken zou zijn en
dat voor de school voor B. O. een geheel
andere behandeling. een andere methode
noodig was. dan die. welke voor de gewone
scholen geldt. Geleerden van naam, Adler.
Freud e.a. hebben over een en ander hunne
neeningen gegeven. Zoo bleek handenar
beid gewenscht en noodig. Bij het nastreven
n het doel de zwakzinnigen te helpen,
moet misschien wel in de eerste plaats in
het oog gehouden worden het verschijnsel,
dat de geestelijk onvolwaardigen zich in het
milieu der geestelijk verderen niet thuis ge
voelen, dat ze zich minderwaardig gaan ge
voelen.
Het streven van het B. O. moet zijn het
minderwaardigheidsgevoel er weer uit te ha
len. dat de geestelijk zwakken kregen door
dat ze tusschen kinderen geplaatst waren,
die - in verband met heb streven der maat
schappij aan bepaalde eischen moeten
voldoen. Het klassicale onderwijs van de ge
wone lagere school is bij het B. O. a.ls regel
niet toe te pasenbij Jiet B. O. moet elk
individu naar zijn aard en aanleg behandeld
worden, en door handenarbeid vooral
moot de geestelijk onvolwaardige gesterkt
worden in de gedachte, dat hij tot iets in
staat is. dat ook hij iets bereiken kan.
De lieer de Bode. hoofd der school voor
B. O. hier ter stede, was zoo welwillend
ons een en ander mee te deelen omtrent het
onderzoek, dat ingesteld wordt bij kinderen,
waarvan vermoed wordt, dat ze op de school
van B. O. thuia belmoren. De wijze, waarop
die onderzoek geschiedt. volgenB de metho
de Binetr—Simon, bewerkt door dr. Herder
schee) is zeer interessant en de manier,
waarop bij de jeugdige candidaten het zoo
genaamde intelligentie quotienti bepaald
wordt is van dien aard, dat het ons een ge
noegen zou zijn het daaromtrent vernomene
mee te deelen. Doch. ook kortheidshalve
blijve dit hier achterwege. We volstaan met
te vermelden, dat het onderzoek niet is een
onderzoek naar schoolsche kennis.
Het B. O. dateert hier te lande van 1898.
(Kohier) Begonnen is met de z.g. debielen.
De imbecielen worden onderwezen in een
speciale klasse, waarin onderwijs wordt ge
geven. dat geheel andersoortig is als het on
derwijs aan de debielen. In den laataten tijd
staat dit onderricht, zeer terecht, in het
teeken van ..de voorbereidende werkinrich
ting."
Voor het B. O. werd veel gedaan door de
vereeniging van Onderwijzers en artsen.
Wat de school voor B. O. hier ter stede
betreft kan gemeld worden, dat deze school
geopend werd op den eersten Mei 1928. Veel
bezworen werden tegen de oprichting geuit
Er zouden voor een dergelijke school geen
kinderen genoeg zijn, werd beweerd. Doch
de opkomst der ouders overtrof verre de
verwachting. Er werden er 70 opgeroepen,
die ook verschenen. Wegens t« lage intelli
gentie wreden er 5 kinderen afgewezen, we
gens te hooge intelligentie 20. Alzoo waren
op 15 Juni 1928 bijna vijftig leerlingen toe
gelaten. De school telde toen drie leerkrach
ten. Op 1 Mei van het vorige jaar telde de
school vier leerkrachten. Van de buitenge
meenten komen acht leerlingen en zeer
waarschijnlijk zal dit aantal nog sterk uit
breiden. In het geheel hebben zes dorpen
toezegging gedaan.
De buitengemeenten betalten voor leer
lingen die zij zenden, per hoofd omgeslagen
de koeten welke de gemeente Gouda uitgeeft.
Wat betreft het reisgeld zij gemeld, dat de
provincie Zuid-Holland één derde van het
reisgeld vergoedt, mits de gemeente ook -
minstens - één derde bijdraagt. Het overige
éen derde wordt - zoo mogelijk door de
ouders gedragen.. Verwacht mag worden,
dat de provincie steeds meer zal gaan doen!
Wat het vervoer der zwakzinnigen betreft,
zij opgemerkt, dat dit in den regel per bus
geschiedt en dit voor hen niet meer gevaar
oplevert dan voor andere kinderen. Waar ook
de ervaring geleerd heeft, dat de hier ba-
doelde kinderen zich strikt aan de met be
trekking tot de reis gegeven voorschriften
weten te houden.
'Er wordt ook voor gezorgd, dat leerlin
gen in den zomer uitgezonden worden, wat
geschiedde dank zij de goede zorgen van de
Goudsche Vereeniging voor Gezondheidsko-
lonies. Er is een speciale kolonie voor zwak
zinnigen. Ook de Vereeniging „Steun voor
Hulpbehoevende kinderen" interesseert zich
voor de uitzending, welke dit jaar weer
plaats zei hebben. Dit werk za] overgeno
men worden door de vereeniging „Zorg voor
geestelijk misdeelden", welke verging in
de toekomst onder den populaipen naam
„Zorg bekend moge zijn. De taaie van dteze
vereeniging is uitgebreider - Beeft d
doelstellingen. Eerstens: uitzending van
zwakzinnigen naar speciale kolonies voor
zwakzinnigen TweedensNazorg het met
raad en daad bijstaan van kinderen, die de
•obool al verlieten, en ten derde dat
is vooralsnog toekomstmuziek!) da oprioh-
ting van een werkinrichting voor imbecielen
(jongens en meisjes) o.a. een weefkamer.
De nazorg is hier al begonnen en het
hoofd der school heeft reeds enkele malen
zijn bemiddeling gegeven voor plaatsing van
leerlingen, die de school verlieten. N» wil
men trachten, zoo spoedig mogelyk een im-
becielen-afdeeling te vormen en te plaat
sen, welke wel tot de organisatie der school
voor achterlijken zal behooren, maar ove
rigens daarvan gescheiden zal zijn.
Wat aangaat de hier gevestigde school
zy nog vermeld, dat des morgens onder
wijs gegeven wordt in de intellectueele vak
ken en dat 's middags de handenarbeid,
zingen en gymnastiek aan de beurt komen.
Later, wanneer de school beter geoutilleerd
zal zijn, en nog meer bevolkt, komt het tot
splitsing in arbeidsklassen voor jongens en
huishoudklassen voor meisjes,en wel voor
de hoogste twee afdeelingen. Ons werd mee
gedeeld, dat wat de debielen betreft, de
verhouding van de aantallen jongens en
meisjes, door 't heele land, is als één tot
twee. By de imbecielen schijnt de verhou
ding voor de jongens iets gunstiger te zijn.
Rest ons thans nog even stil te staan bij
het bezoek dat we brachten aan de school
voor B. O. Deze school staat onder een af
zonderlijke Inspecteur, ressorteert dus fei
telijk niet onder de Inspectie Gouda van het
Lager Onderwijs. Wat we hoorden en zagen
over den gang van het onderwijs, de ge
bruikte hulpmiddelen by het onderwijs in
de intellectueele vakken, leek ons zeer in
teressant en de vondsten welke men gedaan
heeft om ook by de geestelijk onvolwaardi
gen althans eenige begrippen en vaariig-
heden aan te brengen, kwamen ons meer
malen zeer ingenieus voor. Bijzonder veel
werk wordt o.a. ook gemaakt van het tee
kenen, waarmee bij enkelen zeer goede re
sultaten worden bereikt. Het lokaal voor
den handenarbeid geeft allereerst te zien de
afdeeling cartonwerk. Vooral dit werk geeft
mooie resultaten. Dan is er de timmerafdee-
ling, waar eenige keurige werkbanken ge
plaatst zijn, waaraan met uitstekend ge
reedschap (de leerlingen moeten er heel
handig mee weten om te springen!) menig
eenvoudig maar aardig stuk werk wordt
vervaardigd. En, het zij nadrukkelijk ge
zegd, dit werk heeft nipt de bedoeling spe
ciaal timmerlieden te vormen. En de carton-
arbeid, èn de hout- ook de klei-arbeid,
hebben uitsluitend ten doel de leerlingen de
handen te leeren gebruiken, hun vaardig
heid te doen verkrijgen, hen bruikbaar te
maken in eenig onderdeel van de maat
schappij en last, not least het geeste
lijk onvolwaardige kind de overtuiging bij
te brengen, dat het iets kan en dat het in
staat is iets te bereiken.
(Zie verder Tweede Blad).
Mijn eerste is een mooi dorp in de pro
vincie Utrecht, mijn tweede en derde
vormen samen een kleine, mooie bloem
en mijn geheel is de titel van een bekend
sprookje.
Oplossingen inzenden aan de redactie van
de Goudsche Courant, Markt 31.
GEMENGDE BERICHTEN.
De tragedie in de spiegelkamer.
De Londenschie zangeres Rosy Bernard is
het slachtoffer van een ernstig auto-ongeluk
geworden. Ze is zenuwlijdend en pas kort
geleden uit een ziekeninrichtiug ontslagen,
waar ze langen tijd verpleegd was. Een paar
dagen later is het ongeluk haar overkomen.
Rosy Beruand was twee jaar geleden de
heldin van een senBatiezaak, welke de Lon-
densclie society maandenlang heeft 1 ezlg
geliouden. Ze had in 1927 kennis gemaakt
met een jongen aristocraat, die op het mtoisje
verliefd werd. Hij had het plan haar te
trouwen, maar die stiet op hevigan tegen
stand van zijn familie, die van een mesal
liance niet wilde weten en alles deed om
hem van zijn voornemen af te brengen. Men
trachtte Ivem te overtuigen, dat de zangeres
het slechts op zijn vermogen voorzien had
en aan een ingenieur boven hem de voor
keur gaf. l)e aristocraat liet Rosy nagaan
en kwam spoedig tot de overtuiging,, dat zijn
verwanten, ten minste ten deele, de waar
heid hadden gesproken. Zoo kwam het Ins-
schen de twee tot stormachtige tooneelen,
tijdens welke hij de mededeeling deed den
raad van zijn familie te ifttlen opvolgep en
niet meer aan een huwelijV te denken Ze
bezwoer hem haar een proeftijd toe to staan
en alles to zullen doen om zich zijn lief «ie
waardig te maken. Hij ging op dit voorstel
in op voorwaarde dat Rosy tien dagen lang
de kamer, welke hij voor haar zou huren,
niet zou reelate»
Nu nam de zaak een verrassends wending,
welke tot het tragische einde ven desea ro
man zou leiden. De zangeres moest bewoven
tijdens deze tien dagen geen bezoek te ont
vangen noch een krant of een boek te lezeu.
maar een soort boete te doen. Toen ze het
vertrek, waar ze tien dagen moest Ju 1V teu
genbetrad, moest ze tot haar verbaang
vaststellen, dat de wanden van de groote
ki mar uit spiegels bestonden. Het vertrek
was prachtig ingericht, maar zonder ven
sters. Midden in het plafond brandde dag en
nacht een groote elektrische lamp van bij
zondere lichtsterkte. Het oontact van deze
lamp was buiten de kamer, zoodat het meis
je het licht ook niet een enkel oogenblik
kon uitdraaien. In deze met verblindend
licht gevulde spiegelkamer was Rosy zenen
dagen en nachten, slechts zelden kon ze sla
pen. ze zag mets anders dan haar eigen ge
zicht en haar eigen gestalte, die de spiege
lende wanden oatelbare malen weerkaatsten
Dij, oefende een ellnndigen invloed op haar
gemoed. Ze werd melacholiek, zat druilt# in
een hoek en staarde urenlang voor zich uit
Den achtsten dag kreeg ze plotseling een
aanval van vernielingswaanzin en go#ide
oen zware vaas tegen eon spiegelwand. Tren "T
rende ze met het hoofd tegen een anderen
wand om deze te vernielen. Ze moest in een
ziekenauto naar een sanatorium worden ge
bracht en vertoonde zóó duidelijk sympto-
mon van razernij, dat ze in ehn oei geïso
leerd moest worden. Het was geestelijk to
taal nacht om haar en eerst kort geleden, na
twoe jaar, mocht ze het sanatorium verla
ten. Daarmede was de tragedie evenwél niet
afgeloopen. want a^n de gevolgen von I et
auto-ongeluk is ze overleden.
De jonge aristocraat is er destijds afgeko
men met een geldboete wegens de 1 *perküng
van de persoonlijke vrijheid der roAgeres
Prijsvraag No. 26
Oplossingen van de raadsels
van vorige week.
1. Spinrag.
2. Hek, bek, lek, spek, vrek.
3. Pluim, luim, muil, ui, uil.
4. Een muisje.
5. Soerabaja.
6. Mauve, Ruysdael, Potter, Mesdag, Ru
bens.
De prys viel by loting ten deel aan
CORRJE DE JONG, du Toistraat 5, Gouda.
Nieuwe Raadsels.
1. Mijn geheel noemt een bekend spreek
woord, dat met 5 woorden of 23 letters
geschreven wordt.
1, 3, 5 is een visch.
8, 9, 28, 4 is een verkorte jongensnaam.
Een 14, 2, 12, 20 kan nooit een dochter
zijn.
Een 17, 18, 11 kan ons soms een prya
bezorgen.
Een 18, 15, 16 is een onderaardsche
gang.
Een 17,19, 20, 21 is een brandend koord.
10, 18, 19, 8 is een plaats in Limburg.
6, 7, 21 is een verkorte meisjesnaam.
22, 2, 3, 17 is een ander woord voor
plezier.
2. Verborgen plaatsen in het buitenland.
Ik heb rem en schoen moeten gebruiken
om mijn flets stil te laten staan.
Deze jurk is voor eiken dag te mooi,
Jenny.
Je kreeg nog geld; heeft Hermance t
in je beurs gedaan
In een wip lag Oswald op den grond.
Breng je me, Dina, of moet je naar
huls?
3. Soms wil men de hoogt' inl
Dan gebruikt men mQ,
'k Word onthoofd! gevaarlijk
En dan schuwt men mij.
4. Midden in den strijd ben ik te vinden,
maar ik heb toch nog nooit een wapen
gezien. Hoe kan dat?
6. Ik spreek steeds dé waarheid
En toch ben ik stom.
Wil je niets meer zien soms?
Keer mij dan maar 0kl
Man in 't water. Help! Help! Ik kan niet zwemmen.
De Hengelaar: Nou man, ik ook niet!
Aan de inzendster van dit onderschrift, Mej. CLARA IN T VELDT, Boelekade 71,
hebben wij den prijs toegekend.
De prijswinster mag haar prys, een bon ter waarde van 2.50, te besteden bij
een in dit blad adverteerende firma, aan ons bureau in ontvangst komen nemen.
Voor bet geestigste onderschrift onder
deze teekerJng, wordt een bon uitgeloofd
ter waarde van 2.50, welk bedrag moet
worden besteed in een der winkels, welke
in de Goudsche Courant adverteeren, in de
periode van 14 dagen na heden.
Op de enveloppe op den buitenkant ver
melden Prijsvraag".
Alleen nonné's op de Goudsehe Courant
kunnen aan deze prijsvraag meedoen.
I